HÜRRİYET GAZETESİ...2 MİLLİYET GAZETESİ...7 SABAH GAZETESİ...12 RADİKAL GAZETESİ...15

Transkript

1 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ HÜRRİYET GAZETESİ...2 Güler Sabancı:Türkiye nin AB üyeliği kaçınılmaz Dünya bu skandalı konuşuyor! İşsizlik rakamları açıklandı ERDAL SAĞLAM... Seçim sonrası gelecek önlemler ağırlaşıyor MİLLİYET GAZETESİ...7 New York reddetti 40 şehirden taliplisi geldi Otomotiv sektöründe rekor sesleri Güngör Uras... Olayların içinden Yaman Törüner... Çözüm SABAH GAZETESİ...12 Komşu elçiyi kızdırdı İstihdam yoksa ihale de yok Borsada yabancı payı azaldı IMF'deki skandal piyasaya yaramadı Sonera nın avukatını tuttu SPK ve İMKB gurbetçi avına çıkıyor RADİKAL GAZETESİ...15 ABD'linin gözü yeşil enerjide Açığın faturası 26 milyar dolar UĞUR GÜRSES... Bilim elçisi Acemoğlu HÜSEYİN YENER... Çalkantılar bitmiyor

2 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ HÜRRİYET GAZETESİ Güler Sabancı:Türkiye nin AB üyeliği kaçınılmaz Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Avusturyalı ünlü ekonomist Joseph A. Schumpeter anısına verilen Schumpeter Ödülü nü almasının ardından Avusturya nın önde gelen gazetelerinden Die Presse ye konuştu. Sabancı, Türkiye, Avrupa nın Kaderi başlığı ile yayımlanan röportajda, AB ve Türkiye de kadının konumuna ilişkin görüşlerini paylaştı. Röportajda yöneltilen Fransa ve Avusturya, Türkiye nin AB üyeliğine çok karşı. İyimserliğinizi yitirmiyor musunuz? sorusuna Sabancı, Önemli olan varılacak yer değil, alınan mesafe... Süreç, sonuçtan daha önemli. Demokratikleşme ve insan hakları noktasında bu süreç önemli ama AB ye demokrasi ve rol model olması açısından halen inanıyoruz. Seçimler çok şeyi değiştirebilir. Fransa da Sarkozy seçildi ve ilişkiler soğudu ama yine seçim olacak. Demokrasilerde sabır gerekir ve iyimser olmak da hepimizin görevidir yanıtını verdi. Sabancı, Türkiye nin ekonomik durumu açısından AB konusunu değerlendirirken, Avrupa da halen bir finansal kriz yaşandığını, ulusal borç ile ilgili sorunların bu krizin bir sonucu olduğunu, ancak Türkiye nin krizi iyi atlattığını belirtti. Dünya bu skandalı konuşuyor! IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, New York taki otel odasını temizlemeye çalışan kadını oral sekse zorladığı gerekçesiyle tutuklandı. 62 yaşındaki ekonomist Fransa da 2012 seçimlerinin en güçlü adayıydı. Dünya dün Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn ın New York ta tecavüze teşebbüs suçundun tutuklanmasını konuştu. Fransa da 2012 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Nicolas Sarkozy nin en büyük rakibi olarak görülen Strauss-Kahn ın (62), otelde odasını temizlemeye gelen kadına zorla oral seks yaptırdığı iddia ediliyor. İddiaya göre, 32 yaşındaki kadın cumartesi günü te Strauss-Kahn ın odasını temizlemeye gitti. Bu sırada ünlü ekonomist banyodan çırılçıplak çıkarak kadının üzerine yürümeye başladı. Temizlikçiyi zorla yatağa atan Strauss-Kahn, kadını oral sekse zorladı. Kadın kaçınca odanın içinde yaman bir kovalamaca başladı. Çıplak ekonomist kadını yakalayınca bu kez banyoda tekrar saldırdı. Ancak temizlikçi kadın sonunda odadan tamamen kaçmayı başararak lobideki arkadaşlarına durumu anlattı. Ancak polis olay yerine geldiğinde Strauss-Kahn ın çoktan kaçtığını gördü. First-class ta gözaltı Emniyet yetkilileri, Strauss-Kahn ın odasına girdiğinde burayı aceleyle terk ettiğini fark etti. Öyle ki cep telefonu ve kişisel eşyalarını almayı bile unutmuştu. Yetkililer odada DNA örneği olarak kullanılabilecek kanıt da bulduklarını söyledi ancak detay vermedi. Bu sırada New York polisi kadını hasteneye götürdü. Bir yandan da IMF Başkanını bulmak için hummalı bir çalışma başladı. Sonunda Strauss-Kahn ın havaalanında olduğu öğrenildi. Ekonomist Air France a ait bir uçağa binmişti. Pilot polisten gelen talimatla uçağın kalkmasını geciktirdi. Polis first-class ta oturan Strauss-Kahn ı ta gözaltına aldı yıl hapsi istenebilir15-20 yıl hapsi istenebilir İlk sorgulamaların ardından Strauss-Kahn, te resmen tutuklandı. New York polisi IMF Başkanı na tecavüz girişimi ve yasadışı biçimde cinsel taciz amacıyla zorla alıkoyma suçlamalarının yöneltileceğini açıkladı. New York yasalarına göre oral sekse zorlamak tecavüz sayılıyor ve yıl hapisle cezalandırılabiliyor. Strauss-Kahn ın avukatı Benjamin Brafman, Reuters a yaptığı açıklamada, IMF Başkanı nın suçlamaları reddedeceğini kaydetti.

3 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Porsche ye binen sosyalist Sosyalist politikacı Dominique Strauss-Kahn, yılları arasında finans bakanlığı yaptığı dönemde Fransa nın ekonomisini yeniden canlandıran isim oldu. Ülkenin euro ya entegrasyonundaki olumlu rolü nedeniyle Fransız basınında Mr. Euro olarak anılan Strauss-Kahn, Fransa da 5 yıl önce düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Sosyalist Parti adaylığı için Segolene Royal a yenildi. Ancak 2007 yılında IMF in başına geçmesinin ardından parti içi mücadeleden uzak durarak popularitesini artırdı. Sık sık pahalı zevkleri nedeniyle eleştirilere maruz kalan Strauss-Kahn, geçtiğimiz haftalarda Fransız medyası tarafından gazeteci karısıyla beraber bir arkadaşlarının Porsche marka arabasına binerken görüntülenmişti. Kahn ın görüntüleri Sosyalist Porsche ye biner mi tartışması başlatmıştı. 25 Nisan 1949 da Paris te doğdu. Fransa nın prestijli siyaset bilim okulu Sciences Po yu bitirdi. İlk kez 1986 yılında milletvekili oldu yılında da Paris banliyösü Sarcelles in belediye başkanı seçildi. Seçim öncesi tuzak mı kurdular?seçim öncesi tuzak mı kurdular? Fransa da 2012 yılı Nisan ayında düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimleri için yaz başında adaylığını açıklaması beklenen Strauss-Kahn ın tam bu dönemde cinsel saldırı suçlamasıyla tutuklanmasının bir tuzak olabileceği iddia edildi. Eski Ulaştırma Bakanı Christine Boutin, Strauss-Kahn ın tuzağa düşmüş olabileceğini söylerken, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy nin partisi UMP nin eski sözcüsü Dominique Paille Yaşananların doğru olduğuna inanmıyorum dedi. Sosyalist Parti lideri Martine Aubry ise, Dün gece New York ta yaşananlar bir yıldırım gibi düştü. Herkesi gerçekleri beklemesi konusunda uyardım diye konuştu. Eşi Anne Sinclair, Masumiyetinden şüphem yok dedi. Dominique Strauss-Kahn, üçüncü eşi gazeteci Anne Sinclair ile 1995 te evlenmişti. Strauss-Kahn ın toplam 4 çocuğu var. Daha önce de yapmıştı! Dominique Strauss-Kahn ın cinsel hayatı daha önce de basına malzeme olmuştu. Strauss-Kahn ın IMF de çalışan Macar kökenli ve evli bir kadınla yasak aşk yaşadığı iddiaları çok tartışılmıştı. IMF nin İcra Direktörleri Kurulu, Strauss-Kahn ın Piroska Nagy adlı kadına ilişkisi nedeniyle herhangi bir ayrıcalık tanıyıp tanımadığını araştırmış ve başkanı aklamıştı. Strauss-Kahn da eşi dahil herkesten tek tek özür dilemişti. Olay Strauss-Kahn ın Fransa daki popülaritesini etkilememişti de Sarkozy nin en güçlü rakibiydi Fransa da 2012 yılında düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmasına kesin gözüyle bakılan Strauss-Kahn anketlerde açık ara öndeydi. En son Fransız araştırma şirketi TNS Sofres un yaptığı bir ankette, Sarkozy nin popülaritesinin yüzde 38, Strauss-Kahn ın ise yüzde 62 olduğu görülmüştü yılı Mart ayında araştırma şirketi Harris Interactive in yaptığı bir diğer ankette de Sosyalist Parti nin Strauss- Kahn ın aday olması halinde tüm oyların yüzde 23 ünü toplayacağı ortaya konmuştu. İşsizlik rakamları açıklandı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Şubat ayına ilişkin işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre işsizlik oranı Şubat ayı itibariyle yüzde 11,5 oldu.. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), işsizlik oranının, 2011 Şubat döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2,9 puan gerileyerek yüzde 11,5'e düştüğünü açıkladı. Şubat'ta, Türkiye'deki işsiz sayısı 2 milyon 964 bin kişi, istihdam edilenlerin sayısı da 22 milyon 802 bin kişi oldu. Türkiye'de 2011 yılı Şubat döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2,9 puan düşerek, yüzde 11,5 oldu. İşsizlik oranı 2010 Şubat döneminde yüzde 14,4 seviyesinde idi. Tarım dışı işsizlik yüzde 14,2 olurken, genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 20,6 olarak hesaplandı.

4 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2011 Şubat Dönemi Sonuçlarına (Şubat 2010, Ocak, Şubat Mart 2011) göre, 2010 yılı Şubat ayında 3 milyon 564 bin kişi olan işsiz sayısı, bu yıl söz konusu dönemde 2 milyon 964 bin kişi oldu. İstihdam ise 21 milyon 267 binden, 22 milyon 802 bin kişiye çıktı.

5 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ ERDAL SAĞLAM... Seçim sonrası gelecek önlemler ağırlaşıyor 12 Haziran seçimlerine yaklaşılırken, seçim sonrası alınması gereken önlemlerin dozunun giderek arttığı, açıkca görülüyor. Son olarak özelleştirmede ortaya çıkan tablo, zaten büyük olan önlem ihtiyacını daha da artırdı. Klasik seçim harcamaları yapılmasa da, seçim dolaylı olarak ekonomideki tabloyu ağırlaştırdı. Her şeyden önce eğer seçim bu yıl olmasaydı, cari açık ve içtalebin kısılması için alınacak tedbirler çok daha ağır olacaktı. Seçimler nedeniyle sadece Merkez Bankası nın karşılık artırımıyla yetinilmeye çalışıldı. Ancak bu önlemlerin bir sonuç vermediği, son aylardaki rakamlardan sonra iyice anlaşıldı. Yani alınmayan tedbirler nedeniyle, seçimden sonra cari açığa ve içtalebe karşı alınacak önlemlerin dozu zaten artmış oldu. Kamu harcamalarında artış dikkat çekmedi ama uzun süredir yapılmayan KİT zamları, seçim sonrasında gelecek yükü artıran bir başka unsur oldu. Bu arada seçim ekonomisinin ekonomide tahribat yaratmamasının en önemli nedeninin, seçim nedeniyle alınmayan içtalebi ve cari açığı kesici önlemlerin sonucu, artmaya devam eden ithalat ve bunun getirdiği vergi geliri olduğunu gözden uzak tutmayalım. Bütçedeki iyileşmeye bakacak olursanız, en önemli artışın ithalattan alınan vergi olduğunu, yani bütçedeki iyileşmenin aslında kısmaya çalıştığımız ithalatın artması nedeniyle meydana geldiğini de görürsünüz. Tüm bu tablo, seçimden sonra artık öncelikli hale gelecek içtalebin kısılması ve cari açığın önlenmesi tedbirlerinin, bütçe dahil, ekonomik dengelerde şimdiye kadar görülen olumlu tabloyu değiştireceğini açıkca gösteriyor. Son olarak 1.2 milyar dolarlık Başkent Gaz ın özelleştirme ihalesindeki başarısızlık, seçim sonrası tabloyu ağırlaştırdı. Sadece 1.2 milyar dolarlık gelirin, Botaş başta olmak üzere, bazı KİT lerin hesaplarını bozup, zaten yapılmayan doğalgaz ve elektriğe zam ihtiyacını iyice artırdığı gerçeğinden söz etmiyorum. Bu başarısızlık genel olarak özelleştirme hareketine bir şüphe doğduğunu, dolayısıyla özelleştirme gelirlerinin tehlikeye girdiğini gösteriyor olabilir. FAİZ ARTIŞI ÖNE ÇEKİLEBİLİR Bu ay sonunda 5 milyar dolarlık İstanbul elektrik dağıtımı nın parasının geleceği varsayımının bütçede yer aldığını, Başkent Gaz a para bulamayan konsorsiyumun bu parayı büyük ihtimalle veremeyeceğini de hatırlayalım. Sadece bu değil, başta enerji olmak üzere, diğer özelleştirmelerin de başarısız olması halinde, tablo çok daha ağırlaşacak. İthalatın, seçim sonrası frene sert biçimde basılsa bile, bir süre daha devam edeceği, dolayısıyla cari açığın milli gelirin yüzde 8 ini bile aşma tehlikesi bulunduğu unutulmasın. Seçim sonrası Hükümetin önceliği ister istemez cari açık olacak.

6 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Bunun için alınacak önlemler ise, her ne kadar seçim öncesi ekonomi yönetimi halkı korkutmamaya çalışsa da, zaten belli... Zamlar gelecek, vergi artışları olacak, belki sıcak para girişine karşı ciddi kısıtlayıcı önlemlerin alınması bile gerekebilecek... Zaten bunlar yapılacaktı ama hem cari açığın son aylarda katlanarak büyümeye devam etmesi, hem de özelleştirmede yaşanan fiyasko, bence seçim sonrası alınacak önlemlerin dozunu şimdiden ciddi biçimde artırdı. Aynı kapsamda ciddi önlemlerden birinin Merkez Bankası nın politika faiz artışı olduğu da biliniyor. Piyasalar, küresel ekonomideki toparlanmanın geciktiğinin ortaya çıkmasının da etkisiyle, içeride faiz artışının ancak önümüzdeki yılın başında olabileceğini düşünmeye başlamışlardı, buna göre planlarını yapıyorlardı. Bence faiz artışı piyasaların beklentisinden önce, Ağustos-Eylül aylarında bile devreye sokulabilir. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ile görüşen bankacılar, böyle bir öne çekişin havasını aldıklarını söylüyorlar. Ekonomi seçime kadar görüntüde iyi gitse de, seçim sonrası tablo epey ağırlaşacak...

7 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ MİLLİYET GAZETESİ New York reddetti 40 şehirden taliplisi geldi Geleceğin Taksisi ihalesinde elenen Karsan ın V1 adlı aracına, henüz üretime hazır olmamasına rağmen 40 farklı şehirden talep yağdı. New York Belediyesi nin açtığı Geleceğin Taksisi ihalesinde finale kalan ve beklenmedik bir şekilde elenen Karsan V1 e, farklı ülkelerden 40 ı aşkın şehir talip oldu. Karsan, önceliğini gelen talepleri değerlendirmekten çok aracı üretime hazır hale getirmeye verirken, hükümetten de Her türlü yardıma hazırız mesajı geldi. Karsan Murahhas Azası Jan Nahum, önceliklerinin aracı bitirmek ve üretime hazırlamak olduğunu söylerken, sürecin daha önce planlandığı gibi yürümeye devam ettiğini, daha önce açıkladıkları gibi ilk yürüyen prototipi temmuz ayına yetiştireceklerini kaydetti. Nahum, ihaleyi kaybetmelerine rağmen V1 in geliştirme süreçlerinde hiçbir kesinti yapmadıklarını hatırlatırken, Şu an bazı ön testler de dahil olmak üzere geliştirme çalışmalarımız sürüyor. Temmuz ayında ilk yürüyen araç ortaya çıkacak. Söylediğimiz gibi Sayın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan a da test ettireceğiz dedi. İhale sonrası tüm gelişmeleri herkesle paylaştıklarını, bu anlamda Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ve projeyle ilgilenen tüm hükümet yetkililerini bizzat bilgilendirdiklerini anlatan Jan Nahum, Çağlayan ın Bizim yapabileceğimiz bir şey var mı? Her türlü yardıma hazırız mesajı verdiğini kaydetti. Bazılarını geri çevirdik Karsan Yönetim Kurulu Başkan Vekili Klod Nahum da, V1 i halen isteyen ve ilgi gösteren farklı ülkelerden 40 ın üzerinde kent bulunduğunu belirterek, Hiç ummadığımız yerlerden bile talepler geldi dedi. Önceliklerinin aracı bitirmek olduğunu, talepleri incelemeye daha sonra başlayacaklarını dile getiren Klod Nahum, Aracı ortaya çıkarıp, gerekli testleri yapacak hale getirmeden tam yanıt vermek istemiyoruz. Ancak öyle yoğun talep oldu ki, bazılarını geri çevirmek zorunda kaldık ifadesini kullandı. Jan Nahum, İstanbul Belediyesi nin ve Başkan Kadir Topbaş ın araca ilgisinin sürdüğünü, ancak belediyenin düzenlediği Taksi Sistemi Tasarım Fikir Proje Yarışması na katılmayacaklarını söyledi. Otobüs de yapacağız Karsan CEO su Murat Selek de, V1 taksi projesinin, şirketin ulaşım çözümleri konseptinin bir parçası olduğunu hatırlatarak, bunun ardından başka projeler üzerinde de çalışılacağının ipuçlarını verdi. Selek, V1, bizim için önemli bir proje. Ancak Karsan, bununla da kalmayacak. J10 gibi, kendi otobüs modelimizi üretme arzumuz da var. Şu an BredaMenarinibus için üretim yapıyoruz. Ancak bununla yetinmemeye de kararlıyız. Kendi otobüs modelimiz de olacak dedi. Otomotiv sektöründe rekor sesleri Geçen yılı Cumhuriyet tarihinin satış rekoruyla kapatan otomotiv sektöründeki pazarın, bu yılın ilk 4 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 oranında büyüdüğü bildirildi. Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, bir etkinliğe katılmak üzere geldiği Adana da, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sektörün 2011 yılına umduklarından çok daha iyi bir performansla başladığını söyledi. Yılın ilk 4 ayındaki satışların sektörde yüzleri güldürdüğünü belirten Aybar, sektöründeki pazarın, bu yılın ilk 4 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 oranında büyüdüğünü vurguladı. Aybar, bu büyümenin kendileri için önemli bir mesaj olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu: "Türkiye de artık geçen yıl satışlarda başlayan yüksek ivmenin devamını yaşamaktayız. Bütün mesele Türkiye nin bunu artık belirli bir istikrara oturtmuş olması. Satışlarda istikrar olduğunda stok ve ön planlamalar sağlıklı yapılabiliyor, ekonomik çözümler bulunabiliyor. Bu hepimize tüketiciye de faydalı oluyor.

8 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ İstikrarı devam ettirmedeki önemli unsurlardan birinin de kredi oranlarının aynı şekilde devam ediyor olması. Munzam karşılıkların artırılması Nisan ayında belli bir frenleme yaptı. Bunu da doğal karşılıyoruz. Zaten bu senenin toplamını geçen senenin ayarında bekliyorduk, bu ayarı da bana göre yakalayacağımız görülüyor. Önemli olan bundan sonraki yıllarda da Türkiye deki bu yüksek potansiyelin kendisini pazarda göstermesi. Tahminim bu ilerlemenin bu şekilde devam edeceği yönünde. Gerek makro ekonomik istikrarın devamlılığı gerekse Türkiye deki ekonomik büyümenin devamlılığı bize bu ümitleri sürdürüyor." -"ÖNEMLİ OLAN İSTİKRARLI BÜYÜMEK"- Sektörün geçen yılki satışlarının rekor olduğunu anımsatan Aybar, şöyle devam etti: "Bu yıl geçen senenin ayarında hatta biraz yukarısında bir satış rakamı bekliyoruz. Zaten bu da yeni rekor anlamına geliyor. Ama bizim için önemli olan istikrarlı büyümek. İstikrar içinde her yılın belli bir ritm içerisinde yakalanması, yoksa inişler çıkışlar verimi öldürüyor. Verim olmayınca da üretimdeki genişlemenin yanı sıra yeni yatırımlar sorgulanmaya başlanıyor. Bu nedenle şu andaki gidişat bizim için önemli." Aybar, Renault un uzun yıllardır binek otomobilde en çok satan marka olduğuna dikkati çekerek, liderliklerini bu yılda yüzde 16 lık pazar payıyla sürdürdüklerini sözlerine ekledi.

9 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Güngör Uras... Olayların içinden TL nin değeri namusumuzdur(namusumuzla oynamaya kalkanı biz alnından vururuz) Ocak-mart döneminde cari açığımız (döviz açığımız) 22.1 milyar dolar oldu. Geçen yılın aynı döneminde 10 milyar dolardı. Cari açığın arkasında dış ticaret açığı var. Dış ticaret açığı denen şey, ithalat için harcanan döviz ile, ihracattan gelen döviz arasındaki farktır. İthalatımız bir yılda yüzde 45 artıyor. İhracat artışımız yüzde 21 oranında. Bu nedenle ikisi arasındaki açık büyüyor. Geçen yılın ilk 3 ayında dış ticaret açığı 12.4 milyar dolar idi, cari açık (döviz açığı) 10 milyar dolar oldu. Bu yılın ilk 3 ayında dış ticaret açığı24.5 milyar dolara tırmanınca, cari açık da 22.1 milyar dolara yükseldi. Döviz ucuz oldukça (1) Gerçek anlamda, net döviz getirisi olan ihracatın artması, (2) İthalatın yavaşlaması imkânsızdır. Ucuz döviz aynı zamanda (1) İçeride üretimin yapısını bozar. Ucuz ithal girdi içeride katma değer yaratımını, (2) İç tasarrufların artmasını engeller. Cari açık sorunu ve de iç tasarrufların yetersizliği yeni bir konu değildir. Yıllardır Türk ekonomisinin ana konusudur. Ama yıllardır da biz (1) Döviz ucuz olsun isteriz. (2) Tasarrufları artırmak, kemer sıkmak bize zor gelir. Biz dövizin ucuzunu severizsayın okuyucularıma bir hikâye anlatacağım. Yıl Askerler iktidara el koymuş. Milli Birlik Hükümeti kurulmuş. Ekonomi zor durumda. Döviz de yok Türk Lirası da... Maliye Bakanı olarak Kemal Kurdaş ı Washington dan Ankara ya çağırmışlar. Kemal Kurdaş ( ) Maliye müfettişi iken ABD de IMF de çalışmaya gitmiş. Hem Türk maliyesini biliyor, hem de dışarıda olan bitenden haberdar. Milli Birlik Hükümeti nin ilk bakanlar kurulu toplantısına katılır... Toplantıya başkanlık eden Cemal Gürsel ve hükümetteki Milli Birlik Komitesi üyeleri askeri üniformaları ile masanın etrafına dizilmişler. Cemal Gürsel Sayın Maliye Bakanı der, Döviz yok. Türk parası yok. Ne yapacaksınız? Kemal Kurdaş hazırlıklı. Başlar anlatmaya, Önce tasarruf tedbirlerine ihtiyacımız var. Türk Lirası kaynak yaratacağız. Bu aradadöviz sorununu çözmek için devalüasyon yapmaya mecburuz Devalüasyon yapmaya mecburuz der demez masanın karşı köşesinde oturan üniformalı Milli Birlik Komitesi üyesi binbaşı söz alır. Devalüasyon yapacaksınız da, ne yapacaksınız? Para bizim canımız, feda olsun kanımız Kemal Kurdaş, Türk Lirası çok değerli. Türk Lirası nın değerini düşüreceğim binbaşım... der demez binbaşı ayağa kalkar. Belinden tabancasını çıkararak, masanın üzerine küttt diye bırakır... Ve nefesi çıktığı kadar bağırır. Türk Parası, bu devletin namusudur... Ben bu devletin namusu olan Türk parasının değeri ile oynamaya kalkanı alnından vururum... (Kemal Kurdaş Maliye Bakanlığı nda 1 yıl kaldı. Daha sonra ODTÜ nün rektörlüğüne getirildi. 8 yıllık rektörlük döneminde üniversitenin kampusünün inşaasında ve öğretim kalitesinin yükseltilmesinde büyük katkısı oldu.) Sayın okuyucularım Kemal Kurdaş hikâyesi ne ölçüde gerçek, ne ölçüde abartılıdır bilemem ama, yıllardır Ankara da anlatılır. Ama şu bir gerçek ki, bizde iktidar olan politikacılar paranın değerini düşürmekten pek korkarlar. Ucuz dövizi, kıymetli TL yi pek severler. Nasıl sevmesinler, bu sayede piyasa canlanır, enflasyon düşer, ekonomi

10 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ sanal da olsa büyür... Öte yanda, ihracat düşüyormuş, ithalat artıyormuş, cari açık sorunu ortaya çıkıyormuş. Eeee... Olacak o kadar. Gittiği yere kadar gider... Belki de hep gider... Unutmayınız... Bizler, Türk devletinin namusu olan Türk parasının değerini düşüreni alnından vuracağını söyleyen Büyük Türk Büyükleri nin ahvadıyız!

11 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Yaman Törüner... Çözüm Enerjinin yüzde 93 ünü dışardan sağlıyoruz Bab-ı eli Toplantıları nın 106 ncısında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız vardı. Seçim döneminde olmamıza rağmen, Yıldız ın politik atışmalara girmeden teknik bilgiler vermesini memnuniyetle karşıladım. Yıldız ın enerji sorunlarımızla ilgili çarpıcı tespitleri şunlardı: * Türkiye, enerji sektöründeki yatırımlarını özel sektör kanalıyla yapmaya karar verdi. Böylece, bütçe harcamalarının enerji yatırımlarına ayrılan bölümü, enerji ve sağlık gibi hayati konulara ayrılabiliyor. * Türkiye, enerjisinin % 93 ünü dışardan sağlıyor. Dolayısıyla, yerli enerji kaynaklarının geliştirilmesi çok önemli. Ülkemizde bulunan 11.5 milyar tonluk kömür rezervinin enerjiye çevrilebilme olanağı var. Rüzgar enerjisi konusundaki büyümede, geçen yıl dünyada ikinci sıradaydık. Öte yandan, güneş enerjisi halen diğer enerji türleriyle rekabet edecek teknolojiye sahip değil. Yoksulluk ikiye katlandı * Afrika nın, ekvatorun altında kalan Güney Afrika Cumhuriyeti hariç bölümünde 790 milyon kişi yaşıyor. Buna karşılık, sadece New York şehrinin kullandığı elektrik 790 milyon kişinin kullandığı elektrikten fazla. * Dünyada 1.4 milyar insan henüz elektrikle tanışmadı. 2.7 milyar insan ise tezekle ısınıyor ve yemek pişiriyor. Son 40 yılda dünyadaki yoksulluğun ikiye katlandığı hesaplanıyor. * Ekonomiler küreselleştikçe, politikalar ulusallaşıyor. Enerji verimliliği ile stratejik kararlar çatışma noktasında. Küreselleşen dünyada enerji, bir dış politika ve hegemonya aracı haline geldi. * Bir önceki enerji kaynağının ortadan kalkması için daha ucuz bir enerji kaynağı bulunması lazım. Bu nedenle, petrolden kolayca vazgeçileceği beklenmiyor. Dünyada yılda 80 milyon adet taşıt aracı üretiliyor; 1 milyar adet araç mevcut ve önümüzde 10 yılda bu sayı 2.5 milyar adete çıkacak. Yapılan araştırmalar, 2050 yılına kadar petrol ve doğalgazın hala birinci sıradaki enerji kaynağı olmaya devam edeceğini gösteriyor. Türkiye enerji koridoru * Dünyadaki petrol ve enerji kaynaklarının % 65 i Türkiye nin doğusunda; petrol ve doğalgaz tüketiminin % 65 i de batısında yer alıyor. İşte, Türkiye nin bir enerji koridoru olma zorunluluğu buradan geliyor. * Doğalgazın gittikçe pahalılaşması, nükleer enerji santralları kurulması gereğini ortaya çıkardı. Bu konuda, toplumda yaratılan bilgi kirliliği nedeniyle haksız tartışmalar yapılıyor. * Enerji Bakanlığı hiç bir zaman yurtdışında yeni teknoloji üreten kişileri finanse etmek prensibine sahip olmadı. Uygulanabilir (feasible) olması kaydıyla tüm teknolojileri değerlendiriyor. Taner Yıldız ı bilgili ve bilinçli buldum. Tek tek ağaçlara değil, ormanabakmayı biliyor.

12 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ SABAH GAZETESİ Komşu elçiyi kızdırdı Ekonomik krizden bir türlü çıkamayan Yunanistan tek diplomatlı ve müşteşarlı mini büyükelçilikler oluşturacak. Yunan diplomatlar tepkili. Bugün eylem yapacaklar. Krizle boğuşan Yunanistan dünya ülkelerindeki büyükelçilik ve konsolosluk sayısını azaltıyor. Dışişleri bakanlığının yaptığı "tasarruf" çalışmaları çerçevesinde Brüksel, Londra ve Paris'teki Yunan konsoloslukları bu başkentlerdeki Yunan büyükelçiliklerine taşınarak birleştirilecek. Hanover, Köln, Leipzeig, Napoli, Nis ve Derban konsoloslukları ise iptal edilmesiyle de yılda 5 milyon euroluk tasarruf yapılacak. Tek diplomatlı ve tek müsteşarlı Mini Büyükelçilikler yaratılacak. Orta Asya gibi uzak ülkelerden sorumlu elçiler, diplomatik işlemleri Atina'daki makamlarında bilgisayarla yönetecek. Gerekirse bu ülkelere seyahat edecek. PAYDOS EDECEKLER Uzun zamandan bu yana maaş, ikramiye ve harcırahlarının kesintiye uğratılmasından şikayet eden 150 üyeden oluşan Yunan Diplomatlar Birliği ise hükümetin bu tasarruf politikasına karşı "paydos eylemleri" başlatmaya karar verdi. Bugün Atina'yı ziyaret edecek olan Rus Dışişleri Bakan Yardımcısının, Yunan Dışişleri Bakanı Dimitris Droutsas ile yapacağı görüşme süresince Dışişleri bakanlığındaki Yunan diplomatlar, kalem bırakacak ve bakanlık avlusuna çıkarak tasarruf politikasına karşı protesto eylemi yapacak. Yunan diplomatlar, bakanın her bir resmi görüşmesinde aynı eylemi yapacak. AVRUPA Birliği, Avrupa Merkez Bankası ve Uluslararası Para Fonu "Troykası"nın, Yunanistan'a mali yardımın sürmesi ve yeni yardım paketinin hazırlanması için ön koşul olarak talep ettiği özelleştirmelerin bağımsız bir kurum tarafından yapılmasını istediği bildirildi. İstihdam yoksa ihale de yok Hükümet 4 milyon yoksula istihdam kapısı açacak bir projeyi hayata geçiriyor. Devletten ihale alan patron istihdamda önceliği yoksullara verecek. İhaleyi kazananın personelini İŞKUR belirleyecek. Hükümet geliri düşük kesimin istihdamına öncelik veren yeni bir stratejiyi hayata geçiriyor. Yoksula istihdam sağlayacak sistemle 4 milyon kişiye istihdam yaratılacak. Kamu ihalelerine giren şirketlere "yoksulu istihdam etme şartı" getirildi. İhaleyi kazanan firmanın personelini İŞKUR belirleyecek. Sistem kamuya işçi alımında da geçerli olacak. Buna göre, bir yıldan fazla süredir işsiz kalanlar, ailede başka çalışanı olmayanlar ve yeşil kartlı kişilere öncelik verilecek. Yeni sistemde sosyal destek uzmanları yoksul ailelere rehberlik hizmeti verecek. Çalışabilir olanlar İŞKUR'a yönlendirilecek. Bu kişiler mesleki eğitime alınacak. ÜÇ KRİTER BELİRLENDİ Yeni sistemle ilgili bilgi veren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, Kamu İhale Kurumu'yla çalışma yaptıklarını belirterek, "Üç kritere göre eleman önerilecek. Bir yıldan uzun süre işsiz olanlar, ailede başka çalışanı olmayanlar ve yeşil kartlı olanlar tercih edilecek. Bu üç kriterden illerde hangisinde problem varsa öncelik ona verilecek. Doğu ve Güneydoğu'da yeşil kart oranı çok yüksek. Orada buna öncelik verilir" dedi. Yoksulluktan çıkana kadar yardı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2 milyon 680 bin yoksul aile olduğunu belirten Dinçer, 2006'ya kadar Türkiye'de yoksul envanteri olmadığını bu nedenle de sosyal yardımların istismar edildiğini söyledi. Dinçer, "Bu konuda iki program yaptık. Bütünleşik Sosyal Yardım programı kapsamında kimlik numarasıyla kişinin gelirini, harcamasını, mal varlığını görebiliyoruz. Böylece yardım imkânlarını da analiz etme şansımız oluyor. Sosyal destek danışmanlarını o kişileri yoksulluktan kurtarmak için gönderiyoruz. Ailenin ihtiyaçları belirleniyor. Bu kişiler yoksulluktan kurtuluncaya kadar yardım alacak" dedi.

13 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Akıllı kart seçimden sonra AKILLI kart projesinin seçimden sonra başlayabileceğini anlatan Dinçer, MEDULA sistemi yle ilgili sorunların yoğunluktan kaynaklandığını dile getirdi. Dinçer, "Kullanılan programın güvenlikli olması için yeni bir çalışma yaptık. Zamanında yapamadığımız için 3-4 aylık süreçte birikmeler oldu. Programı, gün için de tamamlayacağız, sorun bitecek" dedi. CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun 'aile sigortası vaadi' ni eleştiren Dinçer, şöyle konuştu: "Biz zaten bunu yapıyoruz. Aile sigortası anlaşılmayan bir şey." Engellilere 4 milyar liralık kaynak aktarıldı ENGELLİ çalışanlar alanında yapılan yeni, düzenlemelerle 2010 sonunda bir milyon 83 bin 619 engellinin sosyal hayatta yer almalarını sağlamak adına yapılan düzenlemelere 4 milyar 71 milyon 988 bin 334 liralık kaynak aktarıldı. Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın verilerine göre, özürlü aylığı hizmetinden 2010 sonunda 514 bin 844 kişi yararlandı. Engellilere çeşitli kurumlar tarafından yapılan yardımlardan 4 bin 28 engelli, taşımalı eğitimden 35 bin engelli öğrenci, bakım ücretinden 288 bin 926, rehabilitasyon merkezlerindeki özel eğitimden de 223 bin 920 ve vergi indiriminde de 16 bin 901 engelliye kaynak aktarıldı. Borsada yabancı payı azaldı Yabancı yatırımcıların İMKB'deki payı önceki haftaya göre azalarak yüzde 62,71'e geriledi. Yabancı yatırımcıların İstanbul Menkul Kıymetler Borsasındaki (İMKB) payı, önceki haftaya göre azalarak yüzde 62,71'e geriledi. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, 13 Mayıs 2011 tarihinde yabancıların hisse adedi bakımından borsadaki payı yüzde 48,88 olurken, piyasa değeri açısından payı ise yüzde 62,71 olarak gerçekleşti. Yabancılar, bu tarih itibariyle 16 milyar 40 milyon 672 bin 221 adet hisse ile toplam 106 milyar 482 milyon 598 bin 462 liralık hisseyi ellerinde bulundurdu. Yabancıların 6 Mayıs 2011 tarihinde İMKB'deki payı yüzde 62,86 seviyesindeydi. IMF'deki skandal piyasaya yaramadı IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn'ın, cinsel saldırı suçlamasıyla tutuklanması borsaları sarstı. IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn'ın, hafta sonunda New York'ta cinsel saldırı suçlamasıyla tutuklanması, avronun bu sabah Asya pazarlarında düşmesine neden oldu. Tutuklama olayının yatırımcılar tarafından avro bölgesinin borç krizinin düzeltilmesi çabalarını zorlaştıracağı şeklinde değerlendirilmesi üzerine, cuma akşamı New York'ta 1,4108 Amerikan doları olan avro bu sabah Tokyo'da 1,4056 Amerikan dolarına düştü. Avro, Japon yeni karşısında da 113,99 yenden 113,61 yene değer kaybetti. Başkanının New York'ta tutuklanmasıyla zor duruma düşen IMF ise, olayın ele alınacağı gayrıresmi yönetim kurulu toplantısının dün akşamdan bugüne ertelendiğini açıkladı. Ayrıca IMF başkanı, bugün Brüksel'de avro bölgesi maliye bakanlarının Yunanistan konusunda yapacağı çok önemli bir toplantıya katılacaktı. IMF'nin Washington'daki merkezinden, bu toplantıya kuruluşun Avrupa'dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Nimet Shafik'in katılacağı bildirildi. New York polisinden bir yetkili de, şikayetçi otel çalışanının 2806 numaralı süite, Strauss-Khan'ın duş aldığı sırada boş sanarak girdiğini anlattı. Polis yetkilisinin açıklamasına göre, ''IMF başkanı kadına arkadan yaklaştı ve uygunsuz bir biçimde dokundu. Kadını cinsel bir eyleme zorladı.''

14 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Sonera nın avukatını tuttu Ortağı Mehmet Emin Karamehmet'e hukuk savaşı başlatan Mehmet Kazancı, ilginç bir ismi de yanına aldı. Kazancı, Turkcell'in ortağı TeliaSonera'nın temsilcisi Faik Işık'ı avukat olarak tuttu. Enerji özelleştirmelerine rekor teklif verdiği ortağı Mehmet Emin Karamehmet ile davalık olan Mehmet Kazancı ilginç bir isimle birlikte hareket etme kararı aldı. Turkcell'in ortaklarından Sonera Holding'in temsilcisi ve avukatı olan Faik Işık'ı avukat olarak tuttu. Kazancı'nın Karamehmet ekibini iyi tanıyan bir avukatı yanına alarak Karamehmet'le uzun bir hukuk mücadelesine girişeceği belirtiliyor. Turkcell'in Nisan ayında gerçekleşen olaylı genel kuruluna da katılan Faik Işık, genel kurul sonrası Turkcell yönetimine sert açıklama yapmış ve Karamehmet aleyhine Turkcell ve ortakları zarara uğrattığı gerekçesi ile dava açacağını ifade etmişti. Kazancı'nın Karamehmet ekibine karşı açtığı dolandırıcılık iddialı ceza davasının altında da Avukat Faik Işık'ın ismi bulunuyor. Faik Işık'ın kendi avukatları olduğunu doğrulayan Mehmet Kazancı, "Kendisi çok değerli ve tecrübeli bir avukat" yorumu yapmakla yetindi. MASAYA OTURACAK Kazancı ve Karamehmet ortaklığındaki MMEKA şirketinin elektrik dağıtım bölgelerini devralması için ise iki haftadan kısa bir süre kaldı. Ortakların bu hafta çözüm için tekrar pazarlık masasına oturması bekleniyor. Kulislerde Karamehmet'in halen elektrik dağıtım bölgelerini devralmak için ısrarlı olduğu belirtilirken ortakların bu kısa sürede masaya oturup anlaşmaları ve şirketin sermayesini artırmaları gerekiyor. Karamehmet sürpriz yapabilir BAŞKENT Gaz'ı devralamayan Karamehmet yönetimindeki Çankaya Doğalgaz'ın belediye elindeki yüzde 20'lik hisseyi devralma sürprizi yapacağı konuşuluyor. Karamehmet'in ekibi bu gerçekleşirse ihalede koz kazanabilecek. Karamehmet'in şirketi devralmak için kurduğu Çankaya Doğalgaz sermayesini artıracak. SPK ve İMKB gurbetçi avına çıkıyor Avrupa'daki gurbetçi vatandaşların, 80 milyar dolar olduğu tahmin edilen birikimleri ekonomi yönetiminin iştahını kabarttı. Daha önce Maliye Bakanlığı'nın "Varlık Barışı" yasasıyla Türkiye'ye getirmeye çalıştığı gurbetçi Türk birikimlerine şimdi de Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) talip oldu. SPK Başkanı Vedat Akgiray ve İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, Avrupa'daki Türk kökenli yatırımcılara borsada yatırım imkanlarını anlatmak için önümüzdeki hafta sefere çıkıyor. Başkanlar Avrupa'daki gurbetçilerin kapısını çalarak, büyüyen Türkiye ekonomisini ve sermaye yatırım imkanlarını anlatacak. "Paranızı Türkiye'de değerlendirin" diyecek. Avrupa turu, yarın Almanya'dan başlayacak.

15 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ RADİKAL GAZETESİ ABD'linin gözü yeşil enerjide ABD'li şirketler son dönemin gözde sektörü enerjiyi takibe aldı. Ekimde 15 şirket yenilenebilir enerjide ortak bulmak için Türkiye'ye geliyor. Türkiye nin son dönemde gözde sektörlerinden enerji ABD li şirketlerin de takibinde. ABD Ticaret Müsteşarı Michael Lally ABD li şirketlerin haziranda doğalgaz ve petrol sektöründe, ekim ayında ise yenilenebilir enerji sektöründe ortak bulmak için Türkiye ye geleceğini açıkladı. Lally, ABD li ilk heyetin firma temsilcisiyle Türkiye de temaslarda bulunacağını söyledi. Delegasyonun Türkiye ve etrafındaki bölgeyi stratejik olarak gördüklerini belirten Lally, Türkiye de bir ortağınız olursa, Orta Asya ve Kafkasya da da ortak bulmuş oluyorsunuz dedi. Gelecek firmaların petrol ve doğalgaz sektöründe faaliyet gösteren firmalar olacağını belirten Lally, ikinci ABD li şirket delegasyonunun ise ekimde geleceğini belirtti. Yeşil enerji üzerine çalışan firmalardan oluşan ekipte 15 ten fazla şirketin olacağını kaydeden Lally, Türk ortaklıklar için çalışılacak. Heyetler Ankara da, İstanbul da, İzmir de bulunacak. En önemli görüşmeler ABD ve Türk firmaları arasında olacak. Her ABD firması firmayla görüşmede olacak dedi. Nükleer gündemde değil Lally, heyetlerin gündeminde nükleer enerjiye dönük bir konu olup olmadığı sorusuna da Yok. Nükleer enerji için herhangi bir planımız yok. Ne ABD ne de Türk şirketlerinden bize bir şey gelmedi yanıtını verdi. Türk ve ABD şirketleri arasındaki ilişkilerden oldukça memnun olduklarını kaydeden Lally, Enka-Bechtel ortaklığının Marmaray da birlikte olduklarını, diğer ülkelerle birlikte Londra da da başarılı çalışmalar yaptığını söyledi. ABD Başkanı Barack Obama nın model ortaklık kavramıyla birlikte ticaret ve yatırımların artması için ciddi biri enerji sarf edildiğini belirten Lally, Türk şirketlerinden oluşan bir heyetin de ABD ye giderek ortaklık görüşmelerinde bulunacağını söyledi. Türkiye nin son helikopter ihalesini de ABD li Sikorsky firmasının kazandığına dikkat çeken Lally, Bu karar hem ABD hem de Türkiye için çok önemli. Bu projeyle hem yeni iş imkânları oluşacak hem de firma Türk ortaklıklarıyla çalışacak dedi. Açığın faturası 26 milyar dolar Beklentileri aşıp rekor kıran cari açık ve banka kârlarında yaşanan düşüş borsada şirketlerin değerini bir hafta 26 milyar dolar azalttı. Beklentilerin üzerinde gelen mart ayı cari açık verisinin düşen banka kârları ile birleşmesinin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası na faturası ağır oldu. Borsada endeksin yüzde 5,3 düşerek puana gerilediği geçen hafta, şirketlerin toplam piyasa değeri 26 milyar dolar azalarak milyar dolardan milyar dolara indi. Mart ayı cari açık rakamı 9.77 milyar dolarla, piyasa beklentisi olan 8.2 milyar doların üzerine çıkarak aylık bazda rekor seviyeye ulaştı. Geçen haftanın özellikle ikinci yarısında gözlenen yabancı çıkışlarının etkisiyle bono faizleri yüzde 8,75 ile son bir ayın en yüksek seviyesine çıkarken, dolar kuru da TL ile iki ayın zirvesine çıktı. Alınan önmelerin yetersiz kaldığının görülmesi, yeni tedbirler alınacağı beklentisi doğururken, bu durum özellikle banka hisselerindeki satış baskısını arttırdı. Banka hisseleri çöktü Merkez Bankası nın önlemlerin ilk fitilini ateşlediği geçen yılın kasım ayından bu yana düşüş trendinde bulunan banka hisseleri geçen hafta da satışların hedefi oldu. Bankacılık endeksi geçen hafta yüzde 7 değer kaybederken, bankaların piyasa değerinde bir haftalık düşüş 9.6 milyar dolar oldu. Finansbank hariç tüm banka hisseleri geçen hafta değer kaybetti. Bankasya yüzde 11,3, Yapı Kredi Bankası yüzde 10,5, Garanti Bankası yüzde 9, Akbank yüzde 5,3 düştü. Garanti Bankası, İş Bankası, Yapı Kredi ve Akbank ın ilk çeyrek kârlarında yaşanan düşüş piyasada moralleri bozarken, yabancı yatırımcıların yoğun satışları önümüzdeki

16 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ döneme ilişkin karamsarlığı arttırdı. Önümüzdeki hafta toplanacak Para Politikası Kurulu nda, radikal bir karar alması beklenmezken, seçim sonrasında ise yeni tedbirlerin gelmesine kesin gözüyle bakılıyor.

17 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ UĞUR GÜRSES... Bilim elçisi Acemoğlu Acemoğlu, uzun vadede ekonomik büyümenin ve gelişmenin anahtarı olarak 'kapsayıcı kurumların' varlığının olduğunu düşünüyor. Uluslararası ekonomi camiasında oldukça itibarlı bir yeri olan Prof. Daron Acemoğlu, önceki hafta Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Prof. Yılmaz Esmer in davetlisi olarak İstanbul daydı. Bir grup ekonomi yazarı ile söyleşti. Kamuoyu Acemoğlu nu, bu yıl hükümet tarafından OECD nezdinde büyükelçi olarak Paris e atanması önerisi yapıldığında tanıdı. Ama Acemoğlu nun, politik ekonomi alanında yazdığı kitap ve makalelerle uluslararası tanınmışlığı var. Neredeyse son 5 yıldır da Nobel Ödülü ne doğru yol alan bir bilim elçisi aslında o. Acemoğlu nun ilgilendiği temel alanlar; demokrasi, ekonomik ve siyasal kurumlar, gelir eşitsizliği, ekonomik gelişmenin kaynakları. Daron Acemoğlu, söyleşi sırasında çoğunlukla soruları yanıtladı. Uzun vadede ekonomik büyümenin ve gelişmenin anahtarı olarak kapsayıcı/kaynaştırıcı kurumların varlığını ön planda tutuyor. Bunun temelde, toplumun en uç kesimini de olmak üzere geniş bir kesimi içine alarak katılıma teşvik edeceğini, mülkiyet haklarını tesis edip koruyacağını örnekliyor. Eşitsizliğin kaynağı Türkiye üzerine gelen soruların önemli bir bölümünü Yorum yok diyerek savuşturdu. Belli ki, çalışmaları ile sınırlı tutmaya özen gösteriyordu. Bir de uzun süredir uzak kaldığı ülkesine gelir gelmez, ilk yapacağı yorumlarla, yeterince kutuplaşmış taraflarından biri haline gelmek istemedi belki de! Ama Prof. Esmer in, yayın ve söyleşilerinden hareketle söylediği Acemoğlu, başkanlık sistemini istikrarsız buluyor yorumunu reddetmedi! Acemoğlu eşitsizliğin kaynaklarının doğru analiz edilmesini öneriyor. Türkiye de de İstanbul elitleriyle taşra arasında mı, gelir düzeyleri farklı gruplar arasında mı? Buna bakılmalı. Ama nihai olarak, çok güçlü bir demokrasi talebine yol açmadığını düşünüyor. Konuşmasında ilginç bir örnek olarak Singapur a atıfta bulunarak yurttaşlar arasında eşitsizliğin az olduğu, bunun da demokrasi arayışına yol açmadığını anlattı. Gelelim düşüncelerine Britanya bugünkü gelişmiş demokrasinin beşiği unvanını hangi süreçten geçerek kazandı? Ülkeyi yöneten elitler, 150 yıl önce durup dururken neden demokrasiyi yarattılar? Gelişme üzerine kafa yoran Prof. Daron Acemoğlu na göre, elitler demokrasiyi yaratma tercihinde bulundular; çünkü giderek artan talepleri olan yığınları bastırmak elitler için daha maliyetli olacaktı. Uzlaşmanın kökenleri 1840 tan sonra gelişen sanayileşme ve serbest ticaret sürecinde Britanya nın göreli avantajı hem fiziksel hem de insan kaynağına dayanıyordu. Sermaye ve insan kaynağı, toplumsal çatışma ve bastırmalar sırasında zarar görüyor, yeniden yerine konulmasının maliyeti daha pahalı hale geliyordu. Daron Acemoğlu, James A. Robinson ile birlikte yazdığı Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri (Economic Origins of Dictatorship and Democracy) adlı kitabında; Britanya elitlerinin bu çatışmalar ve bastırmalar sürecinden çıkmak için yerine kendilerine daha az tehdit edici buldukları demokrasiyi yarattıklarına dikkat çekiyor. Peki, nasıl oldu da demokrasi yerleşti? Acemoğlu ve Robinson, demokrasiyle birlikte politik ve ekonomik kurumların getirdiği istikrarlı büyümenin etkisine işaret ediyor. Bunun oturmasının da az değil, 50 yıl aldığını anımsatıyor. Peki ya bugünkü dünya? Robinson ve Acemoğlu, bugünkü dünyada; fiziksel sermayeye göre insan sermayesinin giderek artan önemini birinci plana koyuyor. Teknolojiyle beraber yetişmiş insan kaynağı; gelişmiş ülkelerde de gelişen ülkelerde de daha fazla eğitimli ve deneyimli hale geliyor. Bu, orta sınıfın oldukça hızlı biçimde genişlemesi demek. Bunun, demokrasisi az gelişmiş veya oturmamış gelişmekte olan ülkelerdeki yansıması da elitler ile yurttaşlar arasındaki farkın kapanması demek. Bu durum, daha az bölüşüm sorunu, daha istikrarlı demokrasi demek olacak. Tabii ki, daha az çatışma demek. Yazarlar, dünya ekonomisindeki küreselleşmenin de tarafların (elitler ve yurttaşlar) yıkıcı silahlarını ellerinden aldığını düşünüyor.

18 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ HÜSEYİN YENER... Çalkantılar bitmiyor Türkiye için Kasım 2010'da başlayan olumsuz algılama bir türlü düzelmedi. Cari açık rakamı da negatif havanın artmasına sebep oldu. Global piyasalarda çok büyük değişimlerin yaşanmadığı bir hafta yaşadık, ancak içerde negatif ayrışma çok net bir şekilde kendini gösterdi. Seçim öncesi, çok coşku dolu olmasa da olumlu bir hava bekleyen yatırımcıları, çalkantılı piyasalarda zor günler bekliyor. Dış piyasalar için heyecanlı bir hafta olmadı. Amerika da piyasaları etkileyecek bir makro veri yok, Avrupa da ise gündemin ilk maddesi çok tanıdık: Yunanistan meselesi. Bloomberg in yaptığı bir ankete göre, katılımcı uluslararası yatırımcıların yüzde 85 i Yunanistan ın borçlarının yeniden yapılandırılacağına inanıyormuş. Ancak, yeniden yapılandırma gerçekleşirse zaten bunu bekliyorduk diyemeyeceğiz, piyasaların bundan olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz. Negatif hava arttı Yunanistan sorununun algılamada öne geçmesi ile 1.49 seviyesine ulaşmış olan euro-dolar paritesinde başlayan sert aşağı hareket devam ediyor. Parite haftayı seviyesinde kapadı. Euro-dolar paritesi şu an global piyasalarda risk iştahının en büyük göstergesi. Parite aşağı giderken beraberinde emtia ve hisse senedi piyasalarını da aşağı çekiyor. Teknik olarak, seviyesinde bulunan önemli destek noktasını kırarsak, belki de bir trend değişikliğinden söz etmemiz gerekecek. Bu hafta bu seviyeyi takip edeceğiz. Global piyasalarda azalan risk iştahı hemen tüm gelişmekte olan ülkelere etki etti. Ancak bizdeki tepki diğerleriyle kıyaslanamayacak kadar sert oldu. Son iki haftadır artan risklerden söz etmiştim. Türkiye için Kasım 2010 da başlayan olumsuz algılama bir türlü düzelmedi, son gelen rekor seviyedeki cari açık rakamı da negatif havanın yoğun bir şekilde artmasına sebep oldu. Ana gündem cari açık Cari açıktan endişe eden Merkez Bankası zorunlu karşılıkları arttırmaya başladı. Bu durum bankaların yükünü arttırdığından dolayı banka hisselerinin satışına ve dolayısıyla borsanın düşmesine sebep oluyor. Ancak yeni zorunlu karşılık politikasının sonuçları bir türlü istenen düzeye de gelemedi. Bu noktada yatırımcıların algılaması olumsuza dönmeye başladı. Madem bu politikalar piyasaları bozacak yan etkilerine rağmen istenen sonucu vermiyor, o zaman yeni ve belki de daha acı tedbirlerin alınması zorunlu olacak? İlk akla gelen de, para politikasının yanı sıra maliye politikasının kullanılması. Yani; gelir getirici tedbirlerin alınması (mesela, vergi artışı olabilir mi?). Özetle, cari açık konusu çok eski olmakla birlikte şu an gündemde ilk sıraya oturdu ve biz dış piyasalardaki görece olumlu havadan ve son iki haftadır düşen emtia fiyatlarından yararlanamıyoruz. Ben yine de seçim öncesi piyasanın çok daha kötüye gideceğini düşünmüyorum. Borsada önceki hafta seviyesinin görülmesinden sonra 6 gün boyunca sürekli düşen endeks, perşembe günkü toparlanmanın ardından sert satışlarla haftayı kritik seviyesinin altından kapadı. Toparlanmalar olsa da baskı devam edecek. Dolar kuru hem düşen paritenin hem de döviz alımlarının etkisiyle 1.60 seviyesine dayandı. Bu noktada bireysel yatırımcılardan da satış gelecektir. Parite üzerinde tutunursa dolar kuru da 1.60 üzerinde kalıcı olmayacaktır. Düşüşte seviyesi önemli. Bonoda bileşik faiz yüzde 8.80 e kadar yükseldi, yüzde 9.00 seviyesi alım için uygun.

19 TURKISH YATIRIM GÜNLÜK HABER BÜLTENİ Cari açıkta rekor kırıldı Mart ayı cari açık rakamı beklentilerin çok üzerinde, 9.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yıllık bazda da 60.5 milyar dolara ulaşmış oldu. Cari açık, bir ülkenin ihraç ettiği mal ve hizmetlerden elde ettiği gelirin, yurtdışından ithal ettiği mal ve hizmetlere yaptığı ödemelerden az olmasıdır. Basitçe, geliriniz giderinizden az olursa cari açık, tersi durumda ise cari fazla oluşur. Cari açığı çok büyük problem olarak görmeyenler, görüşlerini finanse edilebiliyorsa sorun yok savıyla destekliyorlar. Yani siz maaşınızdan daha fazlasını harcıyorsunuz, ama o fazlalığı bir şekilde borçlanıyorsanız, çark dönüyor demektir ve sorunu büyütmeye gerek yoktur... mu? Bir gün borç bulamayacağınızı veya bulduğunuz borca çok yüksek faiz ödemeye başlayacağınızı düşünelim, bu durumda çark artık dönemeyecektir değil mi? Ülkeler bazında işler bu kadar da basit değil üstelik. Bir de kur meselesi var. Grafikte ilişki çok net görünüyor: Kur yükseldiği zaman, ithalat pahalılaştığı için daha az dış harcama yapıyoruz ve cari açık küçülüyor. Kur düştüğünde ise ithalat artıyor (düz mantıkla düşen kur ihracatı da olumsuz etkiler) ve cari açık yükseliyor. Bu ilişki kasım ayından bu yana zayıflamış, kur yükselmesine karşın cari açık da artmış. Büyük oranda petrol fiyatlarının artmasından kaynaklandığını düşünüyorum. İthalat yüzdesel olarak düşse bile artan petrol fiyatları ödemelerimizi arttırmış. Kur dışında, maliye politikaları ile gelir arttırıcı tedbirler alınmadıkça cari açık büyük bir sorun olmaya devam edecek