HİDROLİK-PNÖMATİK. Araçlarda Hidrolik Sistemler Araçlarda Pnömatik Sistemler

Transkript

1 HİDROLİK-PNÖMATİK Dersin Modülleri Araçlarda Hidrolik Sistemler Araçlarda Pnömatik Sistemler Hidrolik Ölçme Hidrolik Pompalar Hidrolik Tesisat İletim Elemanları Hidrolik Basınç Valfleri Hidrolik Çek Valfleri ve Akış Kontrol Valfleri Hidrolik Yön Kontrol Valfleri Hidrolik Silindirler Hidrolik Motorlar Hidrolik Akümülatörler Kazandırılan Yeterlikler Araçlarda Hidrolik Sistemler modülü ile hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak, Araçlarda Pnömatik Sistemler modülü ile pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak, Hidrolik ölçüm yapmak. Hidrolik pompaların bakım ve onarımını yapmak.. Hidrolik tesisat iletim elemanlarının bakım ve onarımını yapmak. Hidrolik basınç valflerinin bakım ve onarımını Yapmak Hidrolik çek valflerinin ve akış kontrol valflerinin bakım ve onarımını yapmak Hidrolik yön kontrol valflerinin bakım ve onarımlarını yapmak. Hidrolik silindirlerin bakım ve onarımını yapmak Hidrolik motorların bakım ve onarımını yapmak Hidrolik akümülatölerin bakımını yapmak

2 DERSİN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSİN OKUTULACAĞI DÖNEM/YIL/SINIF SÜRE DERSİN TANIMI DERSİN AMACI DERSİN ÖN KOŞULLARI DERSİ İLE KAZANDIRILACAK YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ DERS BİLGİ FORMU Hidrolik-Pnömatik Motorlu Araçlar Teknolojisi İş Makineleri Bakım Onarımcılığı 3.Yıl /5.6. Dönem Haftada 2 ders saati Hidrolik-Pnömatik sistemlerin bakım ve onarımları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu ders ile öğrenciye, hidrolik-pnömatik sistemlerin bakım ve onarımlarını yapabilme yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Bu dersin sonunda; Araçlarda Hidrolik Sistemler modülü ile hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak, Araçlarda Pnömatik Sistemler modülü ile pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak Hidrolik ölçüm yapmak Hidrolik pompaların bakım ve onarımını yapmak Hidrolik tesisat iletim elemanlarının bakım ve onarımını yapmak. Hidrolik basınç valflerinin bakım ve onarımını Yapmak Hidrolik çek valflerinin ve akış kontrol valflerinin bakım ve onarımını yapmak Hidrolik yön kontrol valflerinin bakım ve onarımlarını yapmak. Hidrolik silindirlerin bakım ve onarımını yapmak Hidrolik motorların bakım ve onarımını yapmak Hidrolik akümülatölerin bakımını yapmak Bu ders; Araçlarda Hidrolik Sistemler Araçlarda Pnömatik Sistemler Hidrolik Ölçme Hidrolik Pompalar Hidrolik tesisat iletim elemanları Hidrolik Basınç Valfleri Hidrolik Çek Valfleri ve Akış Kontrol Valfleri Hidrolik Yön Kontrol Valfleri yeterlikleri kazandırılacaktır.

3 YÖNTEM VE TEKNİKLER EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMI VE DONANIM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖĞRETMEN/EĞİTİCİ İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Hidrolik Silindirler Hidrolik Motorlar Hidrolik Akümülatörler konularını içermektedir. Gösteri, anlatım, problem çözme, soru cevap, beyin fırtınası, grup çalışması, tartışma, uygulamalı gösteri, söyleşi, sohbet, konferans, panel, gerçek yaşantı ortamlarında gözlem yapma, gezi, simülasyon, araştırma, görüşme, proje hazırlama, deney, uygulama vb. Ortam Motorlu Araçlar Teknolojisi Atölyesi ve işletme Donanım Araç kesiti, elektrik ve elektronik devreler ve devre elemanları, el ve ölçü aletleri, televizyon, VCD, tepegöz, projeksiyon, bilgisayar ve donanımları. 1. Her faaliyet sonunda kazanılan bilgi ve beceriler ölçülür. 2. Her modülün sonunda kazanılan yeterlikler ölçülür. 3.Dersin sonunda; Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ile Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği nin Mesleki Eğitim Merkezleri ile ilgili maddelerine göre ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Lisans eğitimi almış, alanında sektör deneyimi olan öğretmenler, 2. Gerektiğinde sektörde çalışan ustalık ve usta öğreticilik belgesi olan meslek elemanları Ders ile ilgili araştırma-gözlem ve uygulama konularında; üniversiteler, sosyal ortaklar, sivil toplum kuruluşları ve işletmeler ile işbirliği yapılabilir

4 ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL MODÜLÜN KODU SÜRE 40/32 MODÜL BİLGİ SAYFASI Motorlu Araçlar Teknolojisi İş Makineleri Bakım Onarımcılığı Hidrolik Pnömatik Araçlarda Hidrolik Sistemler Modülü ÖN KOŞUL AÇIKLAMA Bu modülün hidrolik- pnömatik laboratuarında veya çalışan makineler üzerinde uygulamalı olarak işlenmesi gerekir. GENEL AMAÇ Öğrenci, hidrolik sistemler ile ilgili temel hesaplamaları yapabilecek, hidrolik sistemlerin yapılarını tanıyabilecek, bakım ve onarımlarını yapabilecektir. AMAÇLAR Öğrenci; 1. Pascal kanunu ile ilgili hesapları yapabilecektir. 2. Bernoulli prensibi ile ilgili hesapları yapabilecektir. 3. İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkileri hesaplayabilecek ve yorumlayabilecektir. 4. Hidrolik basınç yükselticisi ile ilgili hesapları yapabilecektir. 5. Hidrolik pompalar ile ilgili hesapları yapabilecektir. 6. Hidrolik silindirler ile ilgili hesapları yapabilecektir. 7. Hidrolik motorlar ile ilgili hesapları yapabilecektir. 8. Valfleri sembolleri ile ifade edebilecektir. 9. Hidrolik borular ile ilgili hesapları yapabilecektir. 10. Hidrolik yağların özelliklerini hidrolik devre ve hidrolik yağ kataloglarına göre tespit edebilecek ve yağ seçimi yapabilecektir. 11. Hidrolik filtre seçimini devre ve hidrolik yağ kataloglarına göre yapabilecektir. 12. Hidrolik devre çizimi yapabilecektir. 13. Katalog ve standartlara uygun olarak hidrolik devrelerde bakım ve onarım yapabilecektir.

5 İÇERİK A. Hidroliğin prensipleri 1. Hidroliğin tanımı, endüstrideki yeri ve önemi a. Endüstrideki yeri ve önemi b. Hidroliğin uygulama alanları 2. Hidrolik sistemlerin üstünlükleri ve olumsuz yönleri 3. Hidrolik prensipler a. Hidrostatik prensipler - Sıvıların bulundukları kabın tabanına uyguladıkları basıncın bulunması - Kapalı bir kaptaki sıvıya kuvvet uygulandığında sıvının davranışları - Pascal kanunun tanımı b. Hidrodinamik prensipler - Bernoulli prensibinin tanımı B. Pascal kanunu C. Bernoulli prensibi D. İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkiler E. Hidrolik basınç yükseltici ve hidrolik basıncın tanımlanması 1. Hidrolik basınç yükseltici 2. Hidrolik basıncın tanımı F. Hidrolik sistemlerde kullanılan birimler 1. Basınç birimleri 2. İş birimleri 3. Kuvvet birimleri 4. Güç birimleri 5. Hacim birimleri G. Hidrolik devrelerin ana kısımları H. Yağ deposu 1. Yapısı, görevleri ve sembolü 2. Yağ deposu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar 3. Yağ ısıtıcıları 4. Yağ soğutucuları a. Su ile çalışan soğutucular b. Hava üflemeli soğutucular İ. Hidrolik Pompalar 1. Görevleri ve sembolü 2. Çeşitleri a. Sabit kapasiteli pompalar b. Dişli çarklı pompalar - Dişli çarklı pompaların özellikleri - Dişli çarklı pompaları çeşitleri

6 - İçten dişli çarklı pompalar - Dıştan dişli çarklı pompalar - Dişli çarklı pompa seçiminde önemli faktörler - Dişli çarklı pompalarda debi hesaplanması c. Paletli pompalar - Paletli pompaların özellikleri - Paletli pompaların çeşitleri - Sabit kapasiteli paletli pompalar - Değişken kapasiteli paletli pompalar - Paletli pompalarda debi hesaplanması d. Pistonlu pompalar - Pistonlu pompaların özellikleri - Pistonlu pompaların çeşitleri - Eksenel pistonlu pompalar - Radyal pistonlu pompalar - Pistonlu el pompaları 3. Pompaların çalışma prensipleri 4. Pompalarda verimin bulunması 5. Pompa ve akışkan uyumu 6. Pompa seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar 7. Pompalarda debinin tanımı ve hesaplanması J. Hidrolik Silindirler 1. Görevleri ve sembolü 2. Hidrolik silindir elemanları a. Silindir gömleği - Yapısı - Silindir et kalınlığının hesaplanması b. Piston - Yapısı - Piston hızını hesaplanması - Piston kursu tamamlama zamanın hesaplanması - Piston kolu hesapları 3. Hidrolik silindir çeşitleri a. Tek etkili silindir b. Çift etkili silindir c. Teleskopik silindir d. Yastıklı silindir e. Tandem silindir 4. Silindirlerde piston itme ve çekme kuvvetlerinin hesaplanması K. Hidrolik Motorlar 1. Görevleri ve sembolü 2. Yapısı ve çalışması 3. Hidrolik motor çeşitleri a. Dişli çarklı motorlar b. Pistonlu motorlar c. Paletli motorlar 4. Hidrolik motorlarda döndürme momentinin hesaplanması

7 5. Hidrolik motorların kullanma alanları 6. Hidrolik motorların üstün yönleri L. Valfler 1. Görevleri ve sembolü 2. Valflerin çeşitleri a. Yön kontrol valfleri - Sürgülü yön kontrol valfleri - Yuvarlak dönerli yön kontrol valfleri - Yön kontrol valflerinde yol ve konum - Yön kontrol valflerinin sembollerle ifade edilmesi - Yön kontrol valflerinin çeşitleri - Yapılış biçimlerine göre yön kontrol valfleri - Normalde açık valfler - Normalde kapalı valfler - Yol ve konumlarına göre yön kontrol valfleri - 2 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 2 / 2 valf) - 3 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 3 / 2 valf) - 4 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 4 / 2 valf) - 3 yollu ve 3 konumlu yön kontrol valfleri ( 3 / 3 valf) - 4 yollu ve 3 konumlu yön kontrol valfleri ( 4 / 3 valf) - 5 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 5 / 2 valf) - Servo yön kontrol valfleri - Orasal yön kontrol valfleri - Kumanda ediliş biçimlerine göre yön kontrol valfleri - El ile kumandalı - Mekanik kumandalı - Elektrik akımı ile kumandalı - Akışkan gücü ile kumandalı - Dolaylı kumandalı b. Basınç kontrol valfleri - Emniyet valfleri - Doğrudan etkili emniyet valfleri - Dolaylı etkili emniyet valfleri - Pilot kontrollü emniyet valfleri - Basınç düşürme valfleri - İki yollu basınç düşürme valfi - Üç yollu basınç düşürme valfi - Basınç sıralama valfleri - Boşaltma valfleri c. Akış kontrol valfleri - Akış kontrol valfleri - Ayarlanabilir akış kontrol valfleri - Yavaşlatma valfleri - Çek valfler - Çek valfi ayarlanabilen akış kontrol valfleri - Akışkanın kontrol metotları - Hidrolik alıcıya giden akışkanın kontrolü - Hidrolik alıcıdan çıkan akışkanın kontrolü

8 - Silindire giden akışkanın bir kısmının yağ deposuna göndererek yapılan akışkan kontrolü M. Hidrolik akümülatör 1. Görevleri ve sembolü 2. Hidrolik akümülatör çeşitleri a. Ağırlıklı akümülatörler b. Yaylı akümülatörler c. Diyaframlı akümülatörler d. Balonlu akümülatörler e. Pistonlu akümülatörler N. Bağlantı elemanları 1. Borular ve hortumlar a. Yapısal özellikleri b. Boru seçiminde ve montajında dikkat edilecek hususlar c. Boru çapının hesaplanması 2. Rekorlar O. Hidrolik sistemde kullanılan sızdırmazlık elemanları ve sembolleri P. Hidrolik sistemde kullanılan manometreler R. Hidrolik devre yağları 1. Hidrolik yağın görevleri 2. Çeşitleri 3. Hidrolik yağların özellikler a. Vizkosite b. Köpüklenme c. Yağlama yeteneği d. Polimerleşme e. Oksidasyon f. Akma noktası g. Isıl genleşme h. Özgül ağırlık g. Film dayanımı ı. Alev alma noktası S. Hidrolik filtreler 1. Görevleri ve sembolü 2. Çeşitleri a. Emiş hattı filtreleri b. Basınç hattı filtreleri c. Dönüş hattı filtreleri 4. Filtre seçiminde dikkat edilmesi gereken hususular 5. Hidrolik devrelerde filtrelerin konulabileceği yerler 6. Filtrelerin kirlenme nedenleri 7. Filtrelerin bakımı ve temizliği T. Hidrolik devre çizimi

9 1. Hidrolik devre çiziminde dikkat edilecek hususlar 2. Hidrolik devre çeşitleri a. Açık hidrolik devreler b. Kapalı hidrolik devreler c. Yarı kapalı hidrolik devreler d. Açık ve kapalı devrelerin karşılaştırılması 3. Çeşitli hidrolik devre çizimleri U. Hidrolik devrelerde oluşan arızalar ve nedenleri a. Sistemin gürültülü çalışması b. Hidrolik devre basıncının düşmesi veya yükselmesi c. Hidrolik devre debisinin düşmesi veya yükselmesi d. Hidrolik devre valflerinde meydana gelen arızalar e. Pompada meydana gelen arızalar f. Devredeki akışkanın çabuk ısınması

10 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 1 İŞLEMİN ADI Pascal kanunu ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Pascal kanunu tanımlamak - Pascal kanunu ile ilgili hesapları yapmak A. Hidroliğin prensipleri 1. Hidroliğin tanımı, endüstrideki yeri ve önemi a. Endüstrideki yeri ve önemi b. Hidroliğin uygulama alanları 2. Hidrolik sistemlerin üstünlükleri ve olumsuz yönleri 3. Hidrolik prensipler a. Hidrostatik prensipler - Sıvıların bulundukları kabın tabanına uyguladıkları basıncın bulunması - Kapalı bir kaptaki sıvıya kuvvet uygulandığında sıvının davranışları - Pascal kanunun tanımı b. Hidrodinamik prensipler - Bernoulli prensibinin tanımını - Pascal kanunu tanımlamak - Pascal kanunu ile ilgili hesapları yapmak B. Pascal kanunu 1. Tanımı 2. Örnek problemler NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

11 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 2 İŞLEMİN ADI Bernoulli prensibi ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Bernoulli prensibi ile ilgili hesapları yapmak - Bernoulli prensibini tanımlamak C. Bernoulli prensibi 1. Tanımı 2. Örnek problemler - Bernoulli prensibini ile ilgili hesapları yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

12 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 3 İŞLEMİN ADI İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkileri hesaplamak ve yorumlamak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - İtme kuvvetini hesaplamak - Basınç ve alanı hesaplamak - İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkiyi bulmak D. İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkiler 1. İtme kuvvetini bulmak 2. Basınç ve alan hesabı yapmak 3. İtime kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkileri bulmak - İtme kuvveti, basınç ve alan hesabı yapmak - İtme kuvveti, basınç ve alan arasındaki ilişkiyi bulmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

13 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 4 İŞLEMİN ADI Hidrolik basınç yükselticisi ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik basınç yükselticisi ile ilgili hesapları yapmak - Hidrolik basıncı tanımlamak E. Hidrolik basınç yükseltici ve hidrolik basıncın tanımlanması 1. Hidrolik basınç yükseltici 2. Hidrolik basıncın tanımı F. Hidrolik sistemlerde kullanılan birimler 1. Basınç birimleri 2. İş birimleri 3. Kuvvet birimleri 4. Güç birimleri 5. Hacim birimleri - Hidrolik basınç yükselticisi hesaplarını yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

14 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 5 İŞLEMİN ADI Hidrolik pompalar ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Dişli çarklı pompalarda debi hesabı yapmak - Hidrolik pompalarda debi hesabı yapmak - Paletli pompalarda debi hesabı yapmak - Hidrolik pompaların verim hesabını yapmak - Pompalarda debinin tanımı ve hesaplanması G. Hidrolik devrelerin ana kısımları H. Yağ deposu 1. Yapısı, görevleri ve sembolü 2. Yağ deposu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar 3. Yağ ısıtıcıları 4. Yağ soğutucuları a. Su ile çalışan soğutucular b. Hava üflemeli soğutucular I. Hidrolik Pompalar 1. Görevleri ve sembolü 2. Çeşitleri a. Sabit kapasiteli pompalar b. Dişli çarklı pompalar - Dişli çarklı pompaların özellikleri - Dişli çarklı pompaları çeşitleri - İçten dişli çarklı pompalar - Dıştan dişli çarklı pompalar - Dişli çarklı pompa seçiminde önemli faktörler - Dişli çarklı pompalarda debi hesaplanması c. Paletli pompalar - Paletli pompaların özellikleri - Paletli pompaların çeşitleri - Sabit kapasiteli paletli pompalar - Değişken kapasiteli paletli pompalar - Paletli pompalarda debi hesaplanması d. Pistonlu pompalar - Pistonlu pompaların özellikleri - Pistonlu pompaların çeşitleri - Eksenel pistonlu pompalar - Radyal pistonlu pompalar - Pistonlu el pompaları 3. Pompaların çalışma prensipleri 4. Pompalarda verimin bulunması 5. Pompa ve akışkan uyumu 6. Pompa seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar 7. Pompalarda debinin tanımı ve hesaplanması NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

15 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 6 İŞLEMİN ADI Hidrolik silindirler ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Silindir et kalınlığını hesaplamak - Piston hızını hesaplamak - Piston kursu tamamlama zamanını hesaplamak - Pistonun itme ve çekme kuvvetlerini hesaplamak J. Hidrolik Silindirler 1. Görevleri ve sembolü 2. Hidrolik silindir elemanları a. Silindir gömleği - Yapısı - Silindir et kalınlığının hesaplanması b. Piston - Yapısı - Piston hızını hesaplanması - Piston kursu tamamlama zamanın hesaplanması - Piston kolu hesapları 3. Hidrolik silindir çeşitleri a. Tek etkili silindir b. Çift etkili silindir c. Teleskopik silindir d. Yastıklı silindir e. Tandem silindir 4. Silindirlerde piston itme ve çekme kuvvetlerinin hesaplanması - Hidrolik silindirlerle ilgili hesapları yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

16 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 7 İŞLEMİN ADI Hidrolik motorlar ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik motorlarda döndürme momentini hesaplamak K. Hidrolik Motorlar 1. Görevleri ve sembolü 2. Yapısı ve çalışması 3. Hidrolik motor çeşitleri a. Dişli çarklı motorlar b. Pistonlu motorlar c. Paletli motorlar 4. Hidrolik motorlarda döndürme momentinin hesaplanması 5. Hidrolik motorların kullanma alanları 6. Hidrolik motorların üstün yönleri - Hidrolik motorlarda döndürme momenti hesabı yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

17 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 8 İŞLEMİN ADI Hidrolik valfleri sembolleri ile ifade etmek YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Yön kontrol valflerini sembollerle ifade etmek - Valfleri sembollerle ifade etmek - Basınç kontrol valflerini sembollerle ifade etmek - Akış kontrol valflerini sembollerle ifade etmek L. Valfler 1. Görevleri ve sembolü 2. Valflerin çeşitleri a. Yön kontrol valfleri - Sürgülü yön kontrol valfleri - Yuvarlak dönerli yön kontrol valfleri - Yön kontrol valflerinde yol ve konum - Yön kontrol valflerinin sembollerle ifade edilmesi - Yön kontrol valflerinin çeşitleri - Yapılış biçimlerine göre yön kontrol valfleri - Normalde açık valfler - Normalde kapalı valfler - Yol ve konumlarına göre yön kontrol valfleri - 2 / 2 valf - 3 / 2 valf - 4 / 2 valf - 3 / 3 valf - 4 / 3 valf - 5 / 2 valf) - Servo yön kontrol valfleri - Orasal yön kontrol valfleri - Kumanda ediliş biçimlerine göre yön kontrol valfleri - El ile kumandalı - Mekanik kumandalı - Elektrik akımı ile kumandalı - Akışkan gücü ile kumandalı - Dolaylı kumandalı b. Basınç kontrol valfleri - Emniyet valfleri - Doğrudan etkili emniyet valfleri - Dolaylı etkili emniyet valfleri - Pilot kontrollü emniyet valfleri - Basınç düşürme valfleri - İki yollu basınç düşürme valfi - Üç yollu basınç düşürme valfi - Basınç sıralama valfleri - Boşaltma valfleri c. Akış kontrol valfleri - Akış kontrol valfleri - Ayarlanabilir akış kontrol valfleri - Yavaşlatma valfleri - Çek valfler - Çek valfi ayarlanabilen akış kontrol valfleri - Akışkanın kontrol metotları - Hidrolik alıcıya giden akışkanın kontrolü - Hidrolik alıcıdan çıkan akışkanın kontrolü - Silindire giden akışkanın bir kısmının yağ deposuna göndererek yapılan akışkan kontrolü NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 3 saat İşi Öğrenme Süresi 6 saat

18 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO 35 9 İŞLEMİN ADI Hidrolik borular ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Boru çaplarını hesaplanmak M. Hidrolik akümülatör 1. Görevleri ve sembolü 2. Hidrolik akümülatör çeşitleri a. Ağırlıklı akümülatörler b. Yaylı akümülatörler c. Diyaframlı akümülatörler d. Balonlu akümülatörler e. Pistonlu akümülatörler N. Bağlantı elemanları 1. Borular ve hortumlar a. Yapısal özellikleri b. Boru seçiminde ve montajında dikkat edilecek hususlar c. Boru çapının hesaplanması 2. Rekorlar O. Hidrolik sistemde kullanılan sızdırmazlık elemanları ve sembolleri P. Hidrolik sistemde kullanılan manometreler - Boru çapı hesabı yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

19 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI Hidrolik sistemlerde uygun hidrolik yağ seçimi yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik sistemin katalogundan sistemde kullanılan yağın özelliklerini belirlemek - Hidrolik sistem için uygun olan hidrolik yağ seçimini yapmak - Hidrolik yağ katalogundan sisteme uygun yağ seçimi yapmak - Hidrolik yağ kutusu üzerindeki özellikler ile katalogdan belirlenen özellikler ile karşılaştırmak R. Hidrolik devre yağları 1. Hidrolik yağın görevleri 2. Çeşitleri 3. Hidrolik yağların özellikler a. Vizkosite b. Köpüklenme c. Yağlama yeteneği d. Polimerleşme e. Oksidasyon f. Akma noktası g. Isıl genleşme h. Özgül ağırlık g. Film dayanımı ı. Alev alma noktası NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

20 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI Hidrolik filtre seçimi yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Filtre edilecek akışkanın debisini belirlemek - Hidrolik sistemlere uygun filtre seçimi yapmak - Hidrolik devrenin en yüksek basıncını belirlemek - Hidrolik devre için filtrenin süzme kapasitesini belirlemek - Akışkan hızını belirlemek - Sistemin basıncını belirlemek - Filtreleme hassasiyetini belirlemek - Filtrenin sisteme uyumunu belirlemek S. Hidrolik filtreler 1. Görevleri ve sembolü 2. Çeşitleri a. Emiş hattı filtreleri b. Basınç hattı filtreleri c. Dönüş hattı filtreleri 4. Filtre seçiminde dikkat edilmesi gereken hususular 5. Hidrolik devrelerde filtrelerin konulabileceği yerler 6. Filtrelerin kirlenme nedenleri 7. Filtrelerin bakımı ve temizliği NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 2 saat

21 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI Hidrolik devre çizmek YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik devrenin çeşidini belirlemek - Hidrolik devre çizimi yapmak - Hidrolik devre elemanlarını belirlemek - Hidrolik devre elemanlarının simgelerini belirlemek - Hidrolik devre çizimi yapmak T. Hidrolik devre çizimi 1. Hidrolik devre çiziminde dikkat edilecek hususlar 2. Hidrolik devre çeşitleri a. Açık hidrolik devreler b. Kapalı hidrolik devreler c. Yarı kapalı hidrolik devreler d. Açık ve kapalı devrelerin karşılaştırılması 3. Çeşitli hidrolik devre çizimleri NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

22 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI Hidrolik devrelerde arıza teşhisi yapmak YETERLİK Hidrolik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik devrenin arızasını teşhis etmek - Hidrolik devrelerde arıza teşhisi ve onarım yapmak - Arızalı hidrolik devre elemanlarını onarmak U. Hidrolik devrelerde oluşan arızalar ve nedenleri a. Sistemin gürültülü çalışması b. Hidrolik devre basıncının düşmesi veya yükselmesi c. Hidrolik devre debisinin düşmesi veya yükselmesi d. Hidrolik devre valflerinde meydana gelen arızalar e. Pompada meydana gelen arızalar f. Devredeki akışkanın çabuk ısınması NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

23 ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL MODÜLÜN KODU SÜRE 40/32 MODÜL BİLGİ SAYFASI Motorlu Araçlar Teknolojisi İş Makineleri Bakım Onarımcılığı Hidrolik Pnömatik Araçlarda Pnömatik Sistemler Modülü ÖN KOŞUL AÇIKLAMA Bu modülün hidrolik-pnömatik laboratuarında veya çalışan makineler üzerinde uygulamalı olarak işlenmesi gerekir. GENEL AMAÇ Öğrenci, pnömatik sistemler ile ilgili temel hesaplamaları yapabilecek, pnömatik sistemlerin yapılarını tanıyabilecek, bakım ve onarımlarını yapabilecektir. AMAÇLAR Öğrenci; 1. Havanın hazırlanması ile ilgili hesapları yapabilecektir. 2. Pnömatik silindirler ile ilgili hesapları yapabilecektir. 3. Pnömatik motorların tipini ve özelliklerini belirleyebilecektir. 4. Valfleri sembolleri ile ifade edebilecektir. 5. Pnömatik devre çizimi yapabilecektir. 6. Hidrolik ve pnömatik devrelerin bakımını yapabilecektir.

24 İÇERİK A. Pnömatik prensipleri 1. Pnömatiğin tanımı, endüstrideki yeri ve önemi a. Endüstrideki yeri ve önemi b. Hidroliğin uygulama alanları 2. Pnömatik sistemlerin üstünlükleri ve olumsuz yönleri 3. Hidrolik ve pnömatik sistemlerin karşılaştırılması 4. Pnömatiğin temel prensipler a. Boyle-Mariotte kanunun tanımı b. Gay-Lussac kanununun tanımı -. Sabit basınç altında genleşme -. Sabit hacim altında genleşme B. Pnömatik devrelerin ana kısımları C. Pnömatik sistemlerde havanın hazırlanması 1. Kompresörler a. Görevleri b. Çeşitleri - Pistonlu kompresör - Paletli kompresör - Vidalı kompresör - Rotorlu kompresör - Radyal kompresör - Eksenel kompresör c. Kompresörlerin kapasiteleri 2. Havanın hazırlanması a. Havanın nem miktarının ayarlanması ve hesaplanması b. Havanın kurutulması - Fiziksel yöntemlerle kurutulması - Kimyasal yöntemlerle kurutulması - Havanın düşük sıcaklıklarla kurutulması c. Havanın filtre edilmesi d. Havanın yağlanması e. Basıncının ayarlanması D. Manometreler E. Susturucular F. Basınç Anahtarı G. Borular 1. Boruların birleştirilmesi 2. Boru iç çaplarının belirlemek 3. Borularda basınç düşmesi

25 H. Pnömatik silindirler 1. Görevleri 2. Çeşitleri ve simgeleri a. Tek etkili silindirler b. Çift etkili silindirler c. Tandem silindirler d. Teleskopik silindirler e. Döner silindirler f. Özel silindirler 3. Silindir elemanları a. Silindir gömleği b. Piston c. Piston kolu d. Sızdırmazlık elemanları 4. Silindirlerde yastıklama 5. Silindirlerde kuvvet iletiminin hesaplanması I. Pnömatik motorlar 1. Görevleri 2. Çeşitleri a. Pistonlu pnömatik motorlar - Radyal pistonlu motorlar - Eksenel pistonlu motorlar b. Paletli pnömatik motorlar c. Dişli çarklı pnömatik motorlar d. Türbin tipli pnömatik motorlar J. Pnömatik valfler 1. Görevleri 2. Çeşitleri a. Akış kontrol valfleri - Tek yönde geçit veren akış kontrol valfleri - Ayarlanabilen akış kontrol valfleri - Çek valfi ayarlanabilen akış kontrol valfleri b. Basınç kontrol valfleri - Sıralama valfi - Kapama valfi c. Yön kontrol valfleri - Basınçlı havanın geçişine göre - Normalde açık valf - Normalde kapalı valf - Yapılışlarına göre - Sürgülü yön kontrol valfleri - 2 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 2 / 2 valf) - 3 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 3 / 2 valf) - 4 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 4 / 2 valf)

26 - 5 yollu ve 2 konumlu yön kontrol valfleri ( 5 / 2 valf) - 3 yollu ve 3 konumlu yön kontrol valfleri ( 3 / 3 valf) - 5 yollu ve 3 konumlu yön kontrol valfleri ( 5 / 3 valf) - Özel yön kontrol valfleri - VE valfi - VEYA valfi - Çabuk boşaltma valfi - Yavaşlatma valfi - Akülü valf - Fıskiyeli valf - Kumanda ediliş şekillerine göre - El ile kumandalı - Mekanik kumandalı - Basınçlı hava ile kumandalı - Elektrik akımı ile kumandalı - Dolaylı kumandalı K. Pnömatik devre çizimi 1. Pnömatik devre çiziminde dikkat edilecek hususlar 2. Tek etkili silindirin çalıştırılması 3. Çift etkili silindirin çalıştırılması 3. Çeşitli pnömatik devre çizimleri L. Hidro - pnömatik devreler 1. Hidro-pnömatik devrelerin endüstride kullanım alanları 2. Hidro-pnömatik basınç yükselticiler ve hesaplamaları 3. Hidro-pnömatik devre örnekleri M. Hidrolik ve pnömatik devrelerin bakımı 1. Günlük bakımlar 2. Haftalık bakımlar 3. Aylık bakımlar 4. Altı aylık bakımlar

27 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ İş Makineleri Bakım Onarımcılığı İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 1 YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak Havanın hazırlanması ile ilgili hesapları yapmak - Boyle-Mariootte kanunun tanımını yapmak ve incelemek - Gay-Lussac kanunun tanımını yapmak ve incelemek - Havanın nem miktarının ayarlanması ve hesaplamak - Boru iç çapının belirlemek NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi A. Pnömatik prensipleri 1. Pnomatiğin tanımı, endüstrideki yeri ve önemi a. Endüstrideki yeri ve önemi b. Hidroliğin uygulama alanları 2. Pnömatik sistemlerin üstünlükleri ve olumsuz yönleri 3. Hidrolik ve pnömatik sistemlerin karşılaştırılması 4. Pnomatiğin temel prensipler a. Boyle-Mariotte kanunun tanımı b. Gay-Lussac kanununun tanımı -. Sabit basınç altında genleşme -. Sabit hacim altında genleşme B. Pnömatik devrelerin ana kısımları C. Pnömatik sistemlerde havanın hazırlanması 1. Kompresörler a. Görevleri b. Çeşitleri- Pistonlu kompresör - Paletli kompresör - Vidalı kompresör - Rotorlu kompresör - Radyal kompresör - Eksenel kompresör c. Kompresörlerin kapasiteleri 2. Havanın hazırlanması a. Havanın nem miktarının ayarlanması ve hesaplanması b. Havanın kurutulması - Fiziksel yöntemlerle kurutulma - Kimyasal yöntemlerle kurutulma - Havanın düşük sıcaklıklarla kurutulması c. Havanın filtre edilmesi d. Havanın yağlanması e. Basıncının ayarlanması D. Manometreler E. Susturucular F. Basınç Anahtarı G. Borular 1. Boruların birleştirilmesi 2. Boru iç çaplarının belirlenmesi 3. Borularda basınç düşmesi 3 saat İşi Öğrenme Süresi - Boyle Mariootte kanunu tanımını yapmak - Gay-Lussac kanunun tanımını yapmak - Havanın nem miktarını hesaplamak 8 saat

28 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını İş Makineleri Bakım Onarımcılığı yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 2 Pnömatik silindirler ile ilgili hesapları yapmak YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Pnömatik silindirlerde oluşan H. Pnömatik silindirler Pnömatik silindirlerde kuvveti hesaplamak 1. Görevleri oluşan kuvvetleri bulmak 2. Çeşitleri ve simgeleri a. Tek etkili silindirler b. Çift etkili silindirler c. Tandem silindirler d. Teleskopik silindirler e. Döner silindirler f. Özel silindirler 3. Silindir elemanları a. Silindir gömleği b. Piston c. Piston kolu d. Sızdırmazlık elemanları 4. Silindirlerde yastıklama 5. Silindirlerde kuvvet iletiminin hesaplanması NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 8 saat

29 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını İş Makineleri Bakım Onarımcılığı yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 3 Pnömatik motorların tipini ve özelliklerini belirlemek YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Pnömatik motorların tipini belirlemek - Pnömatik motorların tipini ve özelliklerini belirlemek - Tipi belirlenen pnömatik motorun özelliklerini belirlemek I. Pnömatik motorlar 1. Görevleri 2. Çeşitleri a. Pistonlu pnömatik motorlar - Radyal pistonlu motorlar - Eksenel pistonlu motorlar b. Paletli pnömatik motorlar c. Dişli çarklı pnömatik motorlar d. Türbin tipli pnömatik motorlar NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 30 dakika İşi Öğrenme Süresi 4 saat

30 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını İş Makineleri Bakım Onarımcılığı yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 4 Pnömatik valfleri sembolleri ile ifade etmek YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Akış kontrol valflerini sembollerle ifade etmek - Basınç kontrol valflerini sembollerle ifade etmek - Yön kontrol valflerini sembollerle ifade etmek J. Pnömatik valfler 1. Görevleri 2. Çeşitleri a. Akış kontrol valfleri - Tek yönde geçit veren akış kontrolvalfleri - Ayarlanabilen akış kontrol valfleri - Çek valfi ayarlanabilen akış kontrol valfleri b. Basınç kontrol valfleri - Sıralama valf - Kapama valfi c. Yön kontrol valfleri - Basınçlı havanın geçişine göre - Normalde açık valf - Normalde kapalı valf - Yapılışlarına göre - Sürgülü yön kontrol valfleri - 2 / 2 valf - 3 / 2 valf - 4 / 2 valf - 5 / 2 valf - 3 / 3 valf - 5 / 3 valf - Özel yön kontrol valfleri - VE valfi - VEYA valfi - Çabuk boşaltma valf - Yavaşlatma valfi - Akülü valf - Fıskiyeli valf - Kumanda ediliş şekillerine göre - El ile kumandal - Mekanik kumandalı - Basınçlı hava ile kumandalı - Elektrik akımı ile kumandalı - Dolaylı kumandalı - Pnömatik sistemlerde kullanılan valfleri sembollerle ifade etmek NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 3 saat İşi Öğrenme Süresi 10 saat

31 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını İş Makineleri Bakım Onarımcılığı yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 5 Pnömatik devre çizmek YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Tek etkili bir silindirin çalıştığı pnömatik devre çizimi yapmak - Pnömatik devre çizimi yapmak - Çift etkili bir silindirin çalıştığı pnömatik devre çizimi yapmak K. Pnömatik devre çizimi 1. Pnömatik devre çiziminde dikkat edilecek hususlar 2. Tek etkili silindirin çalıştırılması 3. Çift etkili silindirin çalıştırılması 4. Çeşitli pnömatik devre çizimleri L. Hidro - pnömatik devreler 1. Hidro-pnömatik devrelerin endüstride kullanım alanları 2. Hidro-pnömatik basınç yükselticiler ve hesaplamaları 3. Hidro-pnömatik devre örnekleri NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 6 saat

32 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Hidrolik ve pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını İş Makineleri Bakım Onarımcılığı yapmak İŞLEM NO İŞLEMİN ADI 36 6 Pnömatik devrelerin bakımını yapmak YETERLİK Pnömatik sistemler ile ilgili işlem ve hesaplamaları yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar ) Hidrolik Pnömatik laboratuarı STANDART - Hidrolik ve pnömatik devrelerin günlük bakımlarını yapmak - Hidrolik ve pnömatik devrelerin haftalık bakımlarını yapmak - Hidrolik ve pnömatik devrelerin aylık bakımlarını yapmak - Hidrolik ve pnömatik devrelerin altı aylık bakımlarını yapmak M. Hidrolik ve pnömatik devrelerin bakımı 1. Günlük bakımlar 2. Haftalık bakımlar 3. Aylık bakımlar 4. Altı aylık bakımlar Hidrolik ve pnömatik devrelerin bakımlarını yapmak NOT SÜRE İşin Yapılma Süresi 2 saat İşi Öğrenme Süresi 4 saat

33 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN Motorlu Araçlar Teknolojisi MESLEK/DAL İş Makineleri Bakım Onarımcılığı DERS Hidrolik Pnömatik MODÜL Hidrolik ölçme KODU SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA Bu modül uygulamalı olarak işlenmelidir. GENEL AMAÇ Öğrenci, bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; standartlarına göre Hidrolik devrelerin ilgili yerlerindeki basınç, debi, seviye ve sıcaklık ölçümünü yaparak ölçüm sonuçlarını yorumlayabilecektir. AMAÇLAR Öğrenci; 1. Devre üzerinde standartlarına göre manometre ile basınç ölçebilecektir. 2. Devre üzerinde standartlarına göre debimetre ile debi ölçebilecektir. 3. Devre üzerinde standartlarına göre termometre ile sıcaklık ölçebilecektir 4. Devre üzerinde standartlarına göre seviye ölçme aleti ile seviye ölçebilecektir.

34 İÇERİK A. Manometre ile basınç ölçme 1. Basınç kavramı ve birimleri 2. Manometre çeşitleri 3. Manometrenin devreye bağlanış yöntemleri 4. Basınç değerini okuma yöntemi B. Debimetre ile debi ölçme 1. Debi kavramı ve debi birimleri 2. Debimetre çeşitleri 3. Debimetrenin devreye bağlanış yöntemleri 4. Debi değerini okuma yöntemi C. Sıcaklık ölçme 1. Sıcaklık ölçme ile ilgili emniyet kuralları 2. Sıcaklık kavramı ve birimleri 3. Termometre çeşitleri 4. Termometrenin devreye bağalnış yöntemleri 5. Sıcaklık değerini okuma D. Akışkan seviyesi ölçme 1. Akışkan seviye ölçme ile ilgili emniyet kuralları 2. Akışkan seviyesi kavramı ve birimleri 3. Akışkan seviye ölçme cihazı çeşitleri 4. Akışkan seviye ölçme cihazının devreye bağalnış yöntemleri 5. Akışkan sevye değerini okuma

35 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU İŞLEM NO 18-1 İŞLEMİN ADI Basınç ölçmek YETERLİK Hidrolik ölçüm yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Manometre, bağlantı elemanları, el takımları Hidrolik Sistemlerinin Bakımımı Yapmak STANDARTDIN 1314 (Basınçla ilgili temel kavramlar, birimler),din (Vidalama bağlantıları ve destekleme elmanları),çevre ve güvenlik kuralları 1- Gerekli emniyet kurallarını almak 2- Devrede Manometre bağlantı noktasını tesbit etmek 3- Manometreyi devreye bağlamak 4- Basınç değerini ölçmek ve yorumlamak 5- Manometreyi devreden sökmek 1. Basınç kavramı ve birimleri 2. Manometre çeşitleri 3. Manometrenin devreye bağlanış yöntemleri 4. Basınç değerini okuma yöntemleri Devrede Manometre bağlantı noktasını tesbit etme Manometreyi devreye bağlama Basınç değerini ölçmek ve yorumlama Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 15 saat NOT

36 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU İŞLEM NO 18-2 İŞLEMİN ADI Debi ölçmek YETERLİK Hidrolik ölçüm yapmak Hidrolik Sistemlerinin Bakımımı Yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Debimetre, bağlantı elemanları, el takımları STANDART DIN 1314 (Basınçla ilgili temel kavramlar, birimler), DIN (Vidalama bağlantıları ve destekleme elmanları), çevre ve güvenlik kuralları 1- Gerekli emniyet kurallarını almak 2- Devrede debimetre bağlantı noktasını tesbit etmek 3- Debimetreyi devreye bağlamak 4- Debi değerini ölçmek ve yorumlamak 5- Debimetreyi devreden sökmek 1. Debi kavramı ve debi birimleri 2. Debimetre çeşitleri 3. Debimetrenin devreye bağlanış yöntemleri 4. Debi değerini okuma yöntemleri Devrede debimetre bağlantı noktasını tesbit etme Debimetreyi devreye bağlama Debi değerini ölçmek ve yorumlama Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 15 saat NOT

37 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU Hidrolik Sistemlerinin Bakımımı Yapmak İŞLEM NO 18-3 İŞLEMİN ADI Sıcaklık ölçmek YETERLİK Hidrolik ölçüm yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Termometre, bağlantı elemanları, el takımları STANDART DIN 1314 (Basınçla ilgili temel kavramlar, birimler), DIN (Vidalama bağlantıları ve destekleme elmanları), çevre ve güvenlik kuralları 1- Gerekli emniyet kurallarını almak 2- Devrede Termometre bağlantı noktasını tesbit etmek 2- Termometreyi devreye bağlamak 3- Sıcaklık değerini ölçmek ve yorumlamak 4- Termometreyi devreden sökmek 1. Sıcaklık ölçme ile ilgili emniyet kuralları 2. Sıcaklık kavramı ve birimleri 3. Termometre çeşitleri 4. Termometrenin devreye bağlanış yöntemleri 5. Sıcaklık değerini okumak Devrede Termometre bağlantı noktasını tesbit etme Termometreyi devreye bağlama Sıcaklık değerini ölçme ve yorumlama Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 5 saat NOT

38 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU Hidrolik Sistemlerinin Bakımımı Yapmak İŞLEM NO 18-4 İŞLEMİN ADI Akışkan Seviyesi ölçme YETERLİK Hidrolik ölçüm yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Termometre, bağlantı elemanları, el takımları STANDART DIN 1314 (Basınçla ilgili temel kavramlar, birimler),din (Vidalama bağlantıları ve destekleme elmanları),çevre ve güvenlik kuralları 1. Gerekli emniyet kurallarını almak 2. Devrede seviye ölçme cihazı bağlantı noktasını tesbit etmek 3. Seviye ölçme cihazı devreye bağlamak 4. Akışkan seviyesi değerini ölçmek ve yorumlamak 5. Akışkan seviye ölçme cihazını devreden sökmek 1. Akışkan seviye ölçme ile ilgili emniyet kuralları 2. Akışkan seviyesi kavramı ve birimleri 3. Akışkan seviye ölçme cihazı çeşitleri 4. Akışkan seviye ölçme cihazının devreye bağalnış yöntemleri 5. Akışkan sevye değerini okuma Devrede Akışkan seviye ölçme cihazı bağlantı noktasını tesbit etme Akışkan seviye ölçme cihazını devreye bağlama Akışkan seviyesi değerini ölçme ve yorumlama Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 5 saat NOT

39 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN Motorlu Araçlar Teknolojisi MESLEK/DAL İş Makineleri Bakım Onarımcılığı DERS Hidrolik Pnömatik MODÜL Hidrolik Pompalar KODU SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA Bu modül uygulamalı olarak işlenmelidir. GENEL AMAÇ Öğrenci, bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; hidrolik pompaları tanımak, bakım ve onarımını yapmak. AMAÇLAR Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, 1. Pompa debi ve basınç kapasitesini belirleyebilecektir 2. Pompayı araçtan söküp takabilecektir 3. Pompada arıza tesbiti yapma ve arızayı giderme işlemlerini yapabilecektir

40 İÇERİK A Pompa debi ve basınç kapasitesini belirleme 1. Hidrolik pompa çeşitleri 2. Hidrolik pompa tahrik çeşitleri 3. Hidrolik pompa ile ilgili hesaplamalar (debi, basınç,güç,vs) 4. Hidrolik pompa ile ilgili ölçümler (debi, basınç,vs) B- Pompayı araçtan söküp takma 1. Aracı pompayı sökebilecek şekilde konumlama yöntemi 2. Pompa ile ilgili değerleri araç üzerinde ölçme yöntemi 3. Araç katalog değerleri ile ölçülen değerleri karşılaştırma 4. Pompayı sökme yöntemi 5. Araca pompayı takma yöntemi 6. Araç üzerinde pompayı test yöntemi C- Pompada arıza tesbiti yapma ve arızayı giderme 1. Pompanın sökülme yöntemi 2. Arızalı parçaları tamir veya değiştirme yöntemi 3. Sökülmüş haldeki pompayı toplama yöntemi 4. Pompa test cihazını kullanma yöntemi

41 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU İŞLEM NO 51-1 İŞLEMİN ADI YETERLİK Hidrolik pompaların bakım ve onarımını yapmak Hidrolik Sistemlerin Bakım ve Onarımını Yapmak Pompa debi ve basınç kapasitesini belirlemek ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Pompa katalogları, araç bakım tamir klavuzu, gerekli ölçme aletleri ve el takımları STANDART Araç katalog değerleri ve çevre güvenlik kuralları 1- Devrede ihtiyaç duyulan basıncın tesbitini yapmak 2- Devrede ihtiyaç duyulan debinin tesbitini yapmak 3- Devrenin ihtiyacı olan pompayı tesbit etmek 4- Devrenin ihtitacı olan pompa tahrik tipini tesbit etmek 5- Hidrolik pompa ile ilgili hesaplamaları (debi, basınç,güç,vs) yapmak 6- Hidrolik pompa ile ilgili ölçümleri (debi, basınç,vs) yapmak 1. Hidrolik pompa çeşitleri 2. Hidrolik pompa tahrik çeşitleri 3. Hidrolik pompa ile ilgili hesaplamalar (debi, basınç,güç,vs) 4. Hidrolik pompa ile ilgili ölçümler (debi, basınç,vs) Devrede ihtiyaç duyulan basıncın tesbitini yapma Devrede ihtiyaç duyulan debinin tesbitini yapma Devrenin ihtiyacı olan pompayı tesbit etme Devrenin ihtitacı olan pompa tahrik tipini tesbit etme Hidrolik pompa ile ilgili hesaplamaları basınç,güç,vs) yapma Hidrolik pompa ile ilgili ölçümleri (debi, basınç,vs) yapma (debi, Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 10 saat NOT

42 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI.İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU Hidrolik Sistemlerin Bakım ve Onarımını Yapmak İŞLEM NO 51-2 İŞLEMİN ADI Pompayı araçtan söküp takmak YETERLİK Hidrolik pompaların bakım ve onarımını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Pompa katalogları, araç bakım tamir klavuzu, gerekli ölçme aletleri ve el takımları STANDART Araç katalog değerleri ve çevre güvenlik kuralları 1- Aracı emniyet kurallarına uygun bir biçimde düz bir zemine almak 2- Devrede ihtiyaç duyulan basınc ve debi değerlerinin ölçümlerini yapmak 3- Gerektiğinde pompayı araçtan sökmek 4- Bakımı yapılmış veya yeni pompayı araca takmak 5- Hidrolik devre üzerinde pompa performansını test etmek 1. Aracı pompayı sökebilecek şekilde konumlama yöntemi 2. Pompa ile ilgili değerleri araç üzerinde ölçme yöntemi 3. Araç katalog değerleri ile ölçülen değerleri karşılaştırma 4. Pompayı sökme yöntemi 5. Araca pompayı takma yöntemi 6. Araç üzerinde pompayı test yöntemi Aracı emniyet kurallarına uygun bir biçimde düz bir zemine alma Devrede ihtiyaç duyulan basınc ve debi değerlerinin ölçümlerini yapma Gerektiğinde pompayı araçtan sökme Bakımı yapılmış veya yeni pompayı araca takma Hidrolik devre üzerinde pompa performansını test etme Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 10 saat NOT

43 MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ İŞLEM ANALİZ FORMU İŞLEM NO 51-3 İŞLEMİN ADI YETERLİK Hidrolik pompaların bakım ve onarımını yapmak Hidrolik Sistemlerin Bakım ve Onarımını Yapmak Pompada arıza tesbiti yapmak ve arızayı gidermek ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Pompa katalogları, araç tamir bakım klavuzu, gerekli ölçme aletleri ve el takımları STANDART Araç katalog değerleri ve çevre güvenlik kuralları 1- Pompayı emniyet kurallarına uygun birbiçimde düz bir zemine almak 2- Pompayı söküp parçalarına ayırmak 3- Arızalı parçaları tamir etmek veya yenisi ile değiştirmek 4- Pompayı toplamak ve araca takılmaya hazır hale getirmek 5- Pompa test cihazında pompa performansını test etmek 1. Pompanın sökülme yöntemi 2. Arızalı parçaları tamir veya değiştirme yöntemi 3. Sökülmüş haldeki pompayı toplama yöntemi 4. Pompa test cihazını kullanma yöntemi Pompayı emniyet kurallarına uygun birbiçimde düz bir zemine alma Pompayı söküp parçalarına ayırma Arızalı parçaları tamir etmek veya yenisi ile değiştirme Pompayı toplamak ve araca takılmaya hazır hale getirme Pompa test cihazında pompa performansını test etme Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 20 Saat NOT

44 ODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN Motorlu Araçlar Teknolojisi MESLEK/DAL İş Makineleri Bakım Onarımcılığı DERS Hidrolik Pnömatik MODÜL Hidrolik Tesisat İletim Elemanları KODU SÜRE 40/16 ÖN KOŞUL AÇIKLAMA Bu modül uygulamalı olarak işlenmelidir. GENEL AMAÇ Öğrenci, bu modül ile gerekli ortam sağlandığında; Hidrolik tesisatları tanıyıp, söküp, takıp, bakım ve onarımını yapabilecektir. AMAÇLAR Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, 1. Hortum rekorlama yapabilecektir 2. Boru taşıma düzeneklerini kullanabilecektir

45 İÇERİK A- Hortum rekorlama yapma 1. Esnek tesisat malzemeleri 2. Hortum bağlantıları üzerindeki arızaların tesbit yöntemi 3. Bağlantı sökme yöntemi 4. Arızalı parçaları tamir veya yenisiyle değiştirme yöntemi 5. Hortumlara rakor montajı yapma yöntemi 6. Sökülmüş haldeki tesisatı toplama yöntemi 7. Tesisatta sızıntı ve kaçaklar B- Boru taşıma düzeneklerini kullanma 1. Boru taşıma düzeneğinde arıza tesbit yöntemi 2. Boru taşıma düzeneğini sökme yöntemi 3. Arızalı parçaları tamir veya yenisiyle değiştirilme yöntemi 4. Sökülmüş haldeki boru taşıma düzeneğininin tesisata takılma yöntemi

46 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ Hidrolik Sistemlerin Bakım ve Onarımını Yapmak İŞLEM NO 53-1 İŞLEMİN ADI Hortum rekorlama yapmak YETERLİK Hidrolik tesisat iletim elemanlarının bakım ve onarımlarını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Araç tamir bakım klavuzu, tesisat katalogları gerekli ölçme aletleri ve el takımları STANDART DIN (Vidalama ve bağlantıları destekleme elemanları), DIN (Tekstil örgülü hortumlar tip TE/TB/TH) DIN (Çelik tel örgülü hortumlar tip ST/SN), DIN (Sipral telli çelik hortumlar tip), DIN (Hidrolik hortumlar içingeçmeli bağlantılar), DIN (Hortumlar,ölçüleri, özellikleri), DIN (Hortum armatürleri, özellikleri yapı şekilleri), çevre ve güvenlik kuralları 1- Esnek tesisat malzemelerini devreden sökmek 2- Hortum bağlantıları üzerindeki arızalı elemanları tesbit etmek 3- Bağlantı tipine göre uygun takımla sökme yapmak 4- Arızalı parçalarını tamir etmek veya yenisiyle değiştirmek 5- Hortumlara rakor montajı yapmak 6- Arızası giderilmiş hareketli tesisat malzemelerini tesisata takmak 7- Tesisata akışkan doldurularak sızıntı ve kaçak kontrolü yapmak 1. Esnek tesisat malzemeleri 2. Hortum bağlantıları üzerindeki arızaların tesbit yöntemi 3. Bağlantı sökme yöntemi 4. Arızalı parçaları tamir veya yenisiyle değiştirme yöntemi 5. Hortumlara rakor montajı yapma yöntemi 6. Sökülmüş haldeki tesisatı toplama yöntemi 7. Tesisatta sızıntı ve kaçaklar Esnek tesisat malzemelerini devreden sökme Hortum bağlantıları üzerindeki arızalı elemanları tesbit etme Bağlantı tipine göre uygun takımla sökme yapma Arızalı parçalarını tamir etmek veya yenisiyle değiştirme Hortumlara rakor montajı yapma Arızası giderilmiş hareketli tesisat malzemelerini tesisata takma Tesisata akışkan doldurularak sızıntı ve kaçak kontrolü yapma Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 20 saat NOT

47 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ MAKİNALARI İŞ Hidrolik Sistemlerin Bakım ve Onarımını Yapmak İŞLEM NO 53-2 İŞLEMİN ADI Boru taşıma düzeneklerini kullanmak YETERLİK Hidrolik tesisat iletim elemanlarının bakım ve elemanlarını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Araç tamir bakım klavuzu, tesisat katalogları gerekli ölçme aletleri ve el takımları STANDART DIN (Vidalama ve bağlantıları destekleme elemanları), DIN (Tekstil örgülü hortumlar tip TE/TB/TH) DIN (Çelik tel örgülü hortumlar tip ST/SN), DIN (Sipral telli çelik hortumlar tip), DIN (Hidrolik hortumlar içingeçmeli bağlantılar), DIN (Hortumlar,ölçüleri, özellikleri), DIN (Hortum armatürleri, özellikleri yapı şekilleri), çevre ve güvenlik kuralları 1- Boru taşıma düzeneklerindeki arızaları tesbit etmek 2- Boru taşıma düzeneğini uygun takımla sökmek 4- Arızalı parçalarını tamir etmek veya yenisiyle değiştirmek 5- Arızası giderilmiş boru taşıma düzeneklerini tesisata takmak 6- Hidrolik devreyi çalıştırarak gerekli kontrolü yapmak 1. Boru taşıma düzeneğinde arıza tesbit yöntemi 2. Boru taşıma düzeneğini sökme yöntemi 3. Arızalı parçaları tamir veya yenisiyle değiştirilme yöntemi 4. Sökülmüş haldeki boru taşıma düzeneğininin tesisata takılma yöntemi Boru taşıma düzeneklerindeki arızaları tesbit etme Boru taşıma düzeneğini uygun takımla sökme yapma Arızalı parçalarını tamir etmek veya yenisiyle değiştirme Arızası giderilmiş boru taşıma düzeneklerini tesisata takma Hidrolik devreyi çalıştırarak gerekli kontrolü yapma Güvenli çalışma alışkanlığı Düzenli çalışma Disiplinli olma İş etiğine uygun davranma SÜRE 10 saat NOT