Deprem Kaynaklarının ve Saha Koşullarının Tanımlanması. Dr. Mustafa Tolga Yılmaz

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Deprem Kaynaklarının ve Saha Koşullarının Tanımlanması. Dr. Mustafa Tolga Yılmaz"

Nazar Can Sporel
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Deprem Kaynaklarının ve Saha Koşullarının Tanımlanması Dr. Mustafa Tolga Yılmaz

2 Deprem Tehlikesi Hesabında Kaynak Tanımları Haritalanmış diri faylar üzerinde beklenen depremler çizgisel kaynak olarak modellenir. Bu faylar için fayın geometrik özellikleri minimum ve maksimum karakteristik deprem büyüklüğü ve yıllık kayma hızı tarihsel depremsellik veya, magnitüd tekerrür ilişkisinin oluşturulabilmesi için alan kaynaklar için belirtilen parametreler belirlenmelidir. Konumları ve geometrik özellikleri hakkında önemli belirsizlik bulunan faylarda gerçekleşmesi beklenen depremler alan ve arkaplan sismik kaynakları ile modellenir. Bu kaynaklarda magnitüd tekerrür ilişkisinin tanımlanabilmesi için: minimum ve maksimum magnitüd (M min, M maks ) değerleri, minimum magnitüd değerinden daha büyük depremlerin birim zamanda aşılma oranı ( Mmin ) büyük ve küçük depremlerin sayısal oranları arasındaki bağıntıyı gösteren parametreleri belirlenmelidir.

alan kaynaklar için belirtilen parametreler belirlenmelidir.

3 Kaynak Tanımları için Kullanışlı Veriler Sismolojik veriler (deprem kataloğu) Tarihsel deprem kayıtları Jeolojik bulgular Uzaktan algılama

4 «Sorunsuz» Kuzey Anadolu Fay Hattı (Şaroğlu vd., 1992)

5 «Sorunsuz» Kuzey Anadolu Fay Hattı (UDİM, 2010) (Reilinger vd, 2006) (Barka, 1996)

6 «Sorunsuz» Kuzey Anadolu Fay Hattı Spektral İvme (g) Kaya Zemin TR = 2475 yıl (2%/50yıl) TR = 475 yıl (10%/50yıl) TR = 144 yıl (30%/50yıl) TR= 72 yıl (50%/50yıl) Periyot (s) Kaynak Tip* β s (mm/yıl) ** M min M max KAFZ: Orta Anadolu Fay (doğrultu atım) Arkaplan Deprem Kaynağı Alan Olasılıksal deprem tehlikesi Hesabı Türk Deprem Yönetmeliğinde tarif edilen spektrumlar ile oldukça tutarlı sonuçlar vermektedir.

5 2.0 Periyot (s) Kaynak Tip* β s (mm/yıl) ** M min M max KAFZ: Orta Anadolu Fay (doğrultu atım) 2.1 20.0 4.0 7.

7 Deliler Fayı Büyük Deprem Üretebilir mi? (Şaroğlu vd., 1992)

8 Orta Anadolu Diri Fay Zonu (Koçyiğit ve Beyhan, 1998)

9 Aksi Görüşler ve Uzaktan Algılama Sonuçları (Reilinger vd, 2006) Birçok araştırmacıya göre Sivas Kayseri arasında kabaca KD GB atımlı, atım hızı 2 3 mm/yıl olan doğrultu atım fayların oluşturduğu bir zon yoktur (örn. Westaway 1999; Reilinger vd., 2006)

KD GB atımlı, atım hızı 2 3 mm/yıl olan doğrultu atım fayların

10 Katalog ve Tarihsel Depremler Ne Anlatıyor? (Katalog: UDİM, 2012)

11 Deterministik ve Olasılısal Analiz Sonuçları Mudarasın Deliler - Deterministik - 84% Erciyeş - Deterministik - 84% TR = 2475 yıl Kaynak s (mm/yıl) M min M max Deliler Fayı Erciyes Fayı Koçyiğit ve Beyhan, 1998 Wells ve Coppersmith, 1994 Spektral ivme, g Periyot (s)

yıl Kaynak s (mm/yıl) M min M max Deliler Fayı 2.0 6.9 7.3 Erciyes Fayı 2.0 6.8 7.

12 Literatür Taramasının Önemi: Adana Ceyhan (Diri faylar: Şaroğlu vd., 1992) (Westaway, 2004)

13 Literatür Taramasının Önemi: Adana Ceyhan (Gürsoy vd., 2003) (Holosen faylar: MTA, 2012)

14 Antalya Çevresindeki Belirsizlikler ve Farklılıklar (Şaroğlu vd., 1992) (UDIM, 2012)

15 Antalya Çevresindeki Belirsizlikler ve Farklılıklar (Barka ve Reilinger., 1997) (Reilinger vd., 2006)

16 Literatür: Isparta Açısı için Bir Açıklama (Glover ve Robertson, 1992)

17 Diri Fayların Tanımlanmasında Belirsizlik: Doğu Anadolu Bölgesi Barka ve Reilinger, 1994

18 Diri Fayların Tanımlanmasında Belirsizlik: Doğu Anadolu Bölgesi (Barka ve Reilinger, 1994) (Şaroğlu vd., 1992)

19 Deprem Fay Eşleştirmesi Ne Kadar Mümkün? Katalog: UDIM (2010)

20 Diri Fayların Tanımlanmasında Belirsizlik: Fethiye Burdur Fay Zonu (Şaroğlu vd., 1992) (Kırmızı: Holosen faylar, MTA, 2012)

21 Deprem Kataloğu Eksikliği UDİM, 2012

22 Deprem Magnitüdlerinin Eksiksiz Olduğu Zaman Dilimlerinin Yakalanması Toplam Deprem Sayısı Yıllar

23 Deprem Derinliklerinin Önemi Batma Zonu için: Zitter vd. (2003) ; Kalyoncuoğlu vd., (2011)

24 Deprem Kataloğu Eksikliğinin Hesapta Giderilmesi Yıllık Aşılma Frekansı Model Yıllık Aşılma Frekansı Magnitüd, Mw Fethiye Burdur Fay Zonu Magnitüd, M w Arkaplan Depremleri Yıllık Aşılma Frekansı Yıllık Aşılma Frekansı Magnitüd, M w Magnitüd, Mw Batma zonunda: km km arasında gerçekleşen depremler

25 Arkaplanda Oluşabilecek Küçük Magnitüdlü Depremler Dikkate Alınmalı mı? Sürgü Barajı (Özkan vd., 1990) Ms=5.8, Malatya,

26 Saha Sınıflaması: S dalgası Hızı Tahmin Edilebilir mi? Jeolojik Tanım Örneklem Büyüklüğü Ortalama Vs30 (m/s) St.Sapma Vs30 (m/s) İnce daneli çökeller İri çok iri daneli çökeller Zemin Kaya geçişleri Sedimenter kayaçlar Volkanik ve metamorfik kayaçlar

27 Yer Hareketi Genliklerinin Yüksekliği Sismik Emniyeti İmkansız Kılar mı? Hynes Griffin and Franklin (1984) Makdisi and Seed (1977, 1978)

28 Sonuçlar Yerbilimleri zordur: Deprem kaynaklarının tanımında tek kaynaktan yararlanmak yerine, bilimsel nitelikteki yayınlarda sunulmuş çalışmalar ve tartışmalar incelenmelidir. Öznel kararlar bu çerçevede ele alınmalıdır. Veri tabanlarındaki eksikler dikkate alınmalıdır. Arkaplan ve alan kaynaklarda daha küçük magnitüdlü depremleri yakın mesafede yaratabilecek kaynaklar dikkate alınmalıdır. Sismik saha koşulları sismik (jeofizik) deneylerle belirlenmelidir. Yer hareketi genliklerinden daha önemlisi, barajın yeterli sünekliğe sahip olmasıdır. Tasarımcılar ile bilgi alışverişi çok verimlidir. Hazırlanan kılavuz, gelişmeye açık olmak üzere, bu süreçlere genel bir çerçeve getirilmesini amaçlamaktadır.

Benzer belgeler

KONU: KOMİTE RAPORU TAKDİMİ SUNUM YAPAN: SALİH BİLGİN AKMAN, İNŞ. YÜK. MÜH. ESPROJE GENEL MÜDÜRÜ

KONU: KOMİTE RAPORU TAKDİMİ SUNUM YAPAN: SALİH BİLGİN AKMAN, İNŞ. YÜK. MÜH. ESPROJE GENEL MÜDÜRÜ Sismik Tasarımda Gelişmeler Deprem mühendisliği yaklaşık 50 yıllık bir geçmişe sahiptir. Bu yeni alanda