Sebahattin DÖKMECİ Şube Müdür V.

Transkript

1 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve TÜRKİYE LİTİ Sebahattin DÖKMECİ Şube Müdür V. 14 Mayıs 2010, GAZİANTEP

2 SUNUM İÇERİĞİ Sera Etkisi, İklim Değişikliği Nedenleri, Sera Gazları Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) Kyoto Protokolü Sera Gazı Emisyonları COP 15 ve Kopenhag Mutabakatı Yapılan Çalışmalar

3 SERA ETKİSİ

4 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN NEDENLERİ v Fosil Yakıtların kullanılması (ısınma, ulaşım, sanayi, enerji), v Endüstriyel üretim, v Atık, v Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormansızlaştırma faaliyetleri sonucunda atmosfere sera gazı emisyonları verilmektedir.

5 SERA GAZLARI SERA GAZLARI Küresel Isınma Potansiyeli CO2 Karbondioksit 1 CH4 Metan 20 KYOTO PROTOKOLÜ N2O Nitrözoksit 300 HFCler Hidroflorokarbonlar Kyoto Protokolü Ek-A PFCler Perflorokarbonlar SF6 Kükürtheksaflorür 23900

6 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ (BMİDÇS) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Haziran 1992 de yapılan BM Cevre ve Kalkınma Rio Konferansında imzaya açılmıştır. BMİDÇS 21 Mart 1994 yılında resmen yürürlüğe girmiştir. Türkiye 2001 yılında Marakeşte gerçekleştirilen 7. Taraflar Konferansında (COP.7), Sözleşmenin Ek-I listesinde yer alan diğer taraflardan farklı bir konumda olan Türkiye nin özel şartlarının tanınarak, isminin EK-I de kalarak EK-II den silinmesi yönünde karar alınmıştır. Türkiye, Sözleşmeye 24 Mayıs 2004 tarihi itibariyle taraf olmuştur.

7 BMİDÇS ve TÜRKİYE Sözleşme kapsamında ülkeler 3 gruba ayrılmıştır: Sözleşme Listeleri Ülkeler Sorumluluklar Ek-1 OECD + AB + PEGSÜ (*) (41 ülke) Türkiye (Özel şartları tanınarak) Emisyon Azaltımı Ek-2 OECD + AB-15 (24 ülke) Türkiye (hariç) Teknoloji Transferi ve Mali Destek Sağlamak Ek-1 Dışı Diğer Ülkeler (Çin, Hindistan, Pakistan, Meksika, Brezilya, ) Yükümlülükleri yok (*) PEGSÜ: Pazar Ekonomisine Geçiş Sürecindeki Ülkeler (Doğu Bloku Ülkeleri)

8 KYOTO PROTOKOLÜ Kyoto Protokolü; 1997 yılında imzaya açılmış ve 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Protokole 189 ülke ve 1 Ekonomik Topluluk (AB) taraftır. BMİDÇS nin sera gazı emisyonlarının azaltılmasına veya sınırlandırılmasına yönelik hukuki açıdan bağlayıcı belgesidir. Protokolün Ek-B listesinde yer alan ülkelerin toplam sera gazı emisyonlarını döneminde (ilk yükümlülük dönemi), 1990 yılı (temel yıl) seviyesinin ortalama en az %5 altına indirmesini taahhüt etme zorunluluğu bulunmaktadır.

9 KYOTO PROTOKOLÜ ve TÜRKİYE Türkiye, 26 Ağustos 2009 tarihi itibari ile Kyoto Protokolü ne resmen taraf olmuştur.

10 KYOTO PROTOKOLÜ ve TÜRKİYE Türkiye, Protokol kabul edildiğinde Sözleşmeye taraf olmadığı için Protokolün EK-B listesinde yer almamıştır. Türkiye nin ilk yükümlülük döneminde ( ) sayısallaştırılmış sera gazı emisyon azaltım veya sınırlama yükümlülüğü yoktur sonrası uluslararası iklim rejimine yönelik müzakereler devam etmektedir.

11 TÜRKİYE VE DİĞER ÜLKELER (Kaynak: Dünya Kalkınma Göstergeleri , BMİDSÇ Envanteri)

12 KİŞİ BAŞI SERA GAZI EMİSYONLARI Kişi başı sera gazı emisyon değerleri (ton CO 2 - eşd.): Amerika Kanada Rusya OECD AB-27 Çin Hindistan Türkiye : 19,1 (2007 yılı) : 17,4 (2007 yılı) : 11,2 (2007 yılı) : 15,0 (2007 yılı) : 10,2 (2007 yılı) : 4,6 (2005 Yılı) : 1,2 (2005 Yılı) : 5,3 (2007 Yılı) Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)

13 KOPENHAG TARAFLAR KONFERANSI Ülkemiz Sn. Cumhurbaşkanımızın nezaretinde; İlgili kamu kurumları, Üniversiteler, İş dünyası, Yerel yönetimler, Sivil toplum kuruluşları 115 kişilik bir heyet ile katılım sağlamıştır.

14 KOPENHAG MUTABAKATI Yasal bağlayıcı bulunmayan ve daha çok uzlaşı ve yol haritası niteliği taşıyan KOPENHAG MUTABAKATI metninde özetle; Artan ortalama küresel sıcaklığın 2 C nin altında tutulması, EK-I ülkelerinin sera gazı emisyonu 2020 hedeflerini ; EK-I Dışı ülkelerin ise, ulusal programlarına uygun azaltım faaliyetlerini (NAMAs) Sekretarya ya iletmesi, Afrika, Az Gelişmiş Ülkeler ve Küçük Ada Devletlerinin uyum faaliyetlerinin finansmanına öncelik verilmesi,

15 KOPENHAG MUTABAKATI Gelişmekte olan ülkelerin uyum ve azaltım faaliyetlerinin finansmanı için periyodunda 30 milyar $, arasında yıllık 100 milyar $ fonun harekete geçirilmesi, Kopenhag Yeşil Çevre Fonu nun oluşturulması, 2015 yılında bu mutabakatın uygulanmasına yönelik değerlendirmenin yapılması,

16 KOPENHAG MUTABAKATI Ek-I Ülkelerinin emisyon azaltım taahhütleri Ülke 2020 Yılı Referans Yılı Avustralya %5 - %15 veya -% Belarus %5 - % Kanada % AB %20 - % İzlanda % Japonya % Rusya %10 - % Norveç % İsviçre %20 - % ABD %17(2020) -%30 (2025)-83(2050) 2005

17 2012 SONRASINDAN NE BEKLİYORUZ Ülkemizin özel durumunu teyit eden 26/CP.7 kararı çerçevesinde müzakerelerini sürdürmesi, Envanter ve projeksiyon çalışmalarını yeniden gözden geçirmesi ve eylem planı çalışmalarını tamamlaması, Uyum, kapasite geliştirme ve teknoloji transferi fonlarından faydalanılması yönünde girişimlerini sürdürmesi, Düşük karbonlu ekonomiye geçiş sürecine yönelik çalışmaların başlatılması, Ağaçlandırma ve diğer ormancılık faaliyetlerine ağırlık verilmesi,

18 YAPILAN ÇALIŞMALAR İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ I. ULUSAL BİLDİRİM Bakanlığımız koordinasyonunda İklim Değişikliği I. Ulusal Bildirim hazırlandı.(mevcut durum analizi, sera gazı emisyon envanteri,politika ve önlemler, projeksiyonlar )

19 YAPILAN ÇALIŞMALAR Küresel Isınmanın Etkileri ve Su kaynaklarının Sürdürülebilir Yönetimi Araştırma Komisyonu Raporu TBMM, 2008 Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve diğer Uluslar arası Emisyon Ticareti Sistemleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu ÇOB,2008 Bakanlığımız bünyesinde İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı kurulmuştur

20 YAPILAN ÇALIŞMALAR YÜRÜTÜLMEKTE OLAN PROJELER Türkiye nin İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi Projesi - ÇOB, UNDP İklim Değişikliği Eylem Planı Projesi ÇOB, UNDP Türkiye nin Uluslar arası İklim Değişikliği Müzakerelerine etkin katılımı ve Gönüllü Karbon Piyasalarına yönelik kapasitesinin geliştirilmesi Projesi- ÇOB,DPT,UNDP İklim Değişikliği II. Ulusal Bildirimi hazırlanması projesi ÇOB,UNDP

21 TÜRKİYE NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ- BM ORTAK PROGRAMI Proje hakkında genel bilgiler Toplam Bütçe: $ Süresi: 3 yıl (Haziran 2008-Haziran 2011) Ana Faydalanıcı: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Proje Yürütücü Ortakları: 1. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 2. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 3. Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) 4. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)

22 TÜRKİYE NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ- BM ORTAK PROGRAMI ORTAK PROGRAM IN HEDEFİ İklim Değişikliği ne uyumun ulusal, bölgesel ve yerel politikalara, sürdürülebilirlik yolunda ve Türkiye nin kalkınma hedefleri çerçevesinde entegre edilmesi ORTAK PROGRAM IN AMACI Türkiye nin iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele edebilmesi ve yönetebilmesi için gerekli stratejilerin oluşturulması ve Türkiye nin kırsal ve kıyı alanları gelişimini tehdit edebilecek iklim değişikliği risklerini yönetebilmek için kapasite geliştirilmesi

23 Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı Projesi Proje Süresi: 15 ay (Haziran 2009 Eylül 2010 ) Yürütücü Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı Uygulayıcı Kurum: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Finansman: İngiltere Dışişleri Bakanlığı Low Carbon High Growth (Düşük Karbon Yüksek Büyüme) Hibe Programı Bütçe: ABD Doları Proje Amacı: Türkiye nin Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi doğrultusunda Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı nın hazırlanması ve Ulusal İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu na sunulması. Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı nın Genel Amacı: Sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğiyle mücadele etmek, gerçekçi, güçlü, dayanıklı ve uluslar arası yasal belgelere yapılacak adil taahhütler yoluyla azaltma ve uyumu teşvik etmek ve iklim değişikliğinin etkilerini yöneterek dayanaklılığı arttırmak.

24 YAPILAN ÇALIŞMALAR Türkiye de İklim Değişikliği ile Mücadelenin Yönetimi için Kapasitelerin Artırılması Projesi Proje Hedefi : Türkiye nin iklim değişikliği uluslararası müzakerelerine etkin katılımının sağlanması ve gönüllü karbon piyasalarında daha iyi deneyimler elde ederek Kyoto Protokolü nün esneklik mekanizmalarını daha aktif tecrübe etmesi yönünde kapasitelerinin geliştirilmesi Proje Süresi : 18 ay (Ocak 2009 Haziran 2010) Proje Bütçesi nakit: 350,000 USD (DPT: 300,000 USD) ayni: 50,000 USD Proje Destekçileri nakdi katkı : DPT, UNDP ayni katkı: TÜSİAD, ÇOB

25 Türkiye nin İklim Değişikliği II. Ulusal Bildirimi Projesi Proje genel bilgisi İklim Değişikliği 2. Ulusal Bildirimle ilgili Bakanlığımız ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UDNP) işbirliği içersinde hazırlanan proje belgesi Küresel Çevre Fonu na (GEF) sunulmuştur. Bu Proje ile 2. Ulusal Bildirim 2010 yılı içerisinde Kyoto Protokolü raporlama gereklerine uygun olarak tamamlanması hedeflenmektedir.

26 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ STRATEJİ BELGESİ Bakanlığımız koordinasyonunda, ilgili tüm kurum/kuruluşlarla işbirliği içerisinde Ülkemiz önceliklerini tanımlayan Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi oluşturulmuştur. Strateji Belgesi DPT tarafından Yüksek Planlama Kuruluna sunulmuş ve 3 Mayıs 2010 tarihinde kabul edilmiştir.

27 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ STRATEJİ BELGESİ Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesinde Enerji, Sanayi, Ulaştırma, Tarım ve Ormancılık Atık gibi sektörlere ait kısa, orta ve uzun vadeli politika hedefleri belirlenmiştir.

28 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Enerji Sektörü 2007 yılında Enerji Verimliliği Kanunu çıkarılmış ve enerji tasarrufuna önem verilmiştir yılında yaklaşık 75 milyon ton karbondioksit emisyonu önlenebilecektir.

29 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Enerji Sektöründeki Politikalar Yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması, Enerji verimliliği, Enerji yoğunluğunun azaltılması, Yanma sonucu düşük CO 2 emisyonu çıkaran yakıtlara geçilmesi,

30 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Enerji Sektöründeki Politikalar Yakıt kalitesinin iyileştirilmesi, Termik santrallerin rehabilitasyonu, Enerji üretiminde kaynak çeşitliliğine gidilmesi, Nükleer enerji güç santrallerinin kurulması.

31 TÜRKİYE NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE POLİTİKALARI Sanayi Çevre dostu en iyi tekniklerin kullanımı, Temiz teknolojilerin kullanılması, Enerji yoğun tesislerde enerji verimliliğin sağlanması Eko- Verimlilik Eko- Tasarım.

32 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Ulaştırma Politikaları Yük taşımacılığında demiryolu ve deniz yollarının kullanımına ağırlık verilecektir. Şehiriçi ulaştırma strateji ve planları hazırlanacaktır.

33 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Ulaştırma Sektörü: Özellikle büyük şehirlerde metro ve hafif raylı sistemler ile toplu taşıma sistemleri yaygınlaştırılacaktır. Alternatif yakıt ve yeni teknoloji ürünü motorların kullanımını yaygınlaştıracak politikalar belirlenecektir.

34 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Atık Yönetimi Düzenli depolama ve geri dönüşüm metotlarının kullanılması sağlanacaktır. Çöp depolama alanlarından geri kazanılan deponi gazının değerlendirilmesi için çalışmalar yapılacaktır yılına kadar elde edilecek emisyon azaltımı 25 Milyon ton CO 2 eşdeğeridir.

35 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Atık Sektörü: Yeniden kullanım ve atık geri kazanım miktarının artırılmasına yönelik oluşturulan Atık Eylem Planı ( ) uygulanmaktadır. Düzenli depolama tesislerine giden organik madde miktarı azaltılacaktır.

36 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Ormancılık Sektörü: Milli Ağaçlandırma Seferberliği ( ) kapsamında 2,3 milyon ha alan ağaçlandırılacak ve bozuk ormanlar rehabilite edilecektir. Bu sayede 2020 yılına kadar toplam 181,4 milyon ton karbon tutulmuş olacaktır.

37 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNE KARŞI UYUM (ADAPTASYON) TEDBİRLERİ Entegre havza yönetimini geliştirme, Su toplama havzalarının korunması, Yeraltı suyu kaynaklarının korunması, Su temini altyapılarının ve geleneksel su kaynaklarının korunması, Sulama sistem ve yöntemlerinin değiştirilmesi,

38 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNE KARŞI UYUM (ADAPTASYON) TEDBİRLERİ Mevcut su temin sistemi yönetiminin geliştirilmesi Fiyatlandırma ve sulama politikaları dahil su politika reformları, Taşkınların ve kuraklık gözlemlerinin geliştirilmesi, Suyun tekrar kullanımı, Su tasarrufu konusunda halkın bilinçlendirilmesi

39 T.C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI TEŞEKKÜRLER