TÜRKİYE DE YUKARI HAVZA REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI

Transkript

1 T.C. ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI ÇÖLLEġME ve EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE DE YUKARI HAVZA REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI Hanifi AVCI Genel Müdür Mart-2013

2 HAVZA TANIMI Bir akarsu tarafından parçalanan, Etrafı dağ ve tepelerle çevrili, Kendine has doğal kaynakları bünyesinde barındıran, Suları aynı denize, ırmağa veya göle akan belirli büyüklükte bir arazi parçasıdır.

3 HAVZA REHABĠLĠTASYONU (ISLAHI) Havzada; Toprak, su, bitki örtüsü arasında doğal dengeyi sağlamaya yönelik, Teknik, kültürel ve idari tedbirlerin alınması ile, Halkın sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmalarının sağlanması için yapılan çalıģmalara, Havza rehabilitasyonu denilmektedir.

4 HAVZA REHABĠLĠTASYONU (ISLAHI) Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve geliģtirilmesi Gelir getirici faaliyetler ile doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve geliģtirilmesi faaliyetlerinin entegrasyonu Ġnsan kaynaklarının geliģtirilmesi Sürdürülebilirlik ve yaygınlaģtırılabilirlik 4

5 HAVZA REHABĠLĠTASYONU (ISLAHI) Orman ve ağaçlık alanların rehabilitasyonu Mera alanlarının rehabilitasyonu Tarım alanlarının rehabilitasyonu Su kaynaklarının rehabilitasyonu Bu gayelerin gerçekleģtirilebilmesi için entegre havza ıslahı projelerine ihtiyaç vardır.

6 SU HAVZASINDA TABĠĠ DENGENĠN KURULMASI 6/ 47

7 YUKARI HAVZALARIN GENEL PROBLEMLERĠ Erozyon Meralarda aģırı ve düzensiz otlatma Zayıf bitki örtüsü Orman alanlarında tahribat ve aģırı faydalanma Sürü hayvancılığı Dağınık yerleģim Nüfus Hayvansal üretimde verim düģüklüğü Yetersiz, sığ ve verimsiz tarım toprakları YanlıĢ arazi kullanımı, yanlıģ tarım teknikleri Yetersiz su kaynakları Kırsal fakirlik ve göç Eğitim ve bilinç eksikliği

8 AġAĞI HAVZALARIN GENEL PROBLEMLERĠ Hızlı nüfus artıģı Plansız ve düzensiz kentleģme Su ihtiyaçlarında artıģ (sanayi ve kullanım suyu) Su kaynaklarında kirlenme Su paylaģım sorunlarında artıģ Sel ve taģkınların artması Tarım topraklarının amaç dıģı kullanımı Toprakta tuzlanmanın artması Tarım ürünlerinde azalma (miktar+kalite) Böcek ve hastalıklarda artıģ (bitki+tarım) Orman yangınlarında artıģ Doğal kaynak tahribatında artıģ (taģ, kum ocakları v.b.) 8

9 TÜRKĠYE DE YUKARI HAVZA REHABĠLĠTASYON ÇALIġMLARI Küresel ısınma, iklim değiģikliği, çölleģme ve kuraklık günümüzün en ciddi küresel problemi olarak görülmektedir. Türkiye bulunduğu coğrafi konum itibarı ile bu durumdan en fazla etkilenecek ülkeler arasındadır. Türkiye nin %65 i kurak ve yarı kurak özelliklere sahiptir.

10 TÜRKĠYE DE YUKARI HAVZA REHABĠLĠTASYON ÇALIġMLARI Türkiye; iklim, topoğrafya ve toprak özellikleri sebebiyle erozyon ve sel felaketine oldukça duyarlı bir yapıda bulunmaktadır. Ortalama Rakım: 1132 m. Eğimin %15 den yukarı olduğu yerler % 62,5 dir.

11 TÜRKĠYE DE YUKARI HAVZA REHABĠLĠTASYON ÇALIġMLARI Topraklarımızın %40 ı 0-20cm, %33 ü 20-50cm, %12 si cm, %15 i 90+ cm. derinliktedir. %2 si alkali ve tuzlu olup bitki yetiģmesine uygun değildir. Türkiye de yetiģme muhiti özellikleri çok kısa mesafelerde değiģmektedir.

12 TÜRKĠYE DE YUKARI HAVZA REHABĠLĠTASYON ÇALIġMLARI Orman alanlarının %54 ü, Tarım alanlarının %59 u, Meraların %64 ünde, orta ve Ģiddetli erozyon mevcuttur.

13 TÜRKĠYE DE SU HAVZALARINDA YAPILAN ÇALIġMALAR Su havzalarında ıslah çalıģmaları 1950 li yıllarda sel ve taģkın zararlarının azaltılması ve mevcut barajların güvenliğinin sağlanması düģüncesi ile baģlatılmıģtır. Bu çalıģmalar yukarı su havzalarında toprak erozyonunun azaltılması, su akıģ rejimini düzenleyen tesisler ve ağaçlandırmalar Ģeklinde yapılmıģtır. 13

14 TÜRKĠYE DE YAPILAN ÇALIġMALAR Entegre Su havzaları Rehabilitasyon Projeleri Orman Alanlarının Rehabilitasyonu Faaliyetleri 14/ 47

15 TÜRKĠYE DE YAPILAN ENTEGRE HAVZA REHABĠLĠTASYONU PROJELERĠ Entegre Havza Rehabilitasyon Projeleri Orman TeĢkilatının koordinatörlüğünde ilgili kurumlar ile birlikte yürütülmüģtür. Doğu Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi Çoruh Havzası Rehabilitasyon Projesi Master Plan ÇalıĢmaları Ortadoğu Su Havzaları Ġzleme ve Değerlendirme Projesi Murat Havzası Rehabilitasyon Projesi 15

16 ORMANCILIK FAALĠYETLERĠ Ağaçlandırma Özel ağaçlandırma Erozyon kontrolü Bozuk ormanların rehabilitasyonu Fidan ve tohum üretimi Sel kontrolu Çığ kontrolu Mera Islahı

17 ÇALIġMALARIMIZ Ağaçlandırma Erozyon Kontrolu Rehabilitasyon YeĢil KuĢak Özel Ağaçlandırma Mera Islahı

18 SEL KONTROLU PROJELERĠ Sel oluģumunun asıl sebebi; Su havzasının üst kısımlarındaki su toplama bölgesinde toprak-su-bitki arasındaki tabii dengenin bozulmasıdır.

19 ARAZĠ KULLANIMININ SEL OLUġUMUNA TESĠRĠ Bitki örtüsünün yüzeysel akıģa ve toprağa sızan su miktarına etkisi Elmalı Barajı Havzası AraĢtırma Sonuçları (BALCI 1956) % 18 % 36 % 56 % 82 % 64 % 44 Orman Çayır Çıplak Alan

20 SEL KONTROLU PROJELERĠ Su, Toprak, Malzeme ( Ġri materyal ) 10 dakika önce 10 dakika sonra RĠZE ÇAMLIHEMġĠN Ağustos

21 SEL AFETĠNE KARġI KALICI ÖNLEM Bir su havzasında sel ve taģkınları önlemede en tesirli ve kalıcı metot ise su toplama bölgesindeki toprak-su-bitki arasındaki tabii dengeyi yeniden tesis edecek önlemlerin alınmasıdır. Akşehir 1962 Akşehir- 2010

22 ORMANCILIK FAALĠYETLERĠ 22/ 47

23 TOPRAK MUHAFAZA AMAÇLI AĞAÇLANDIRMALAR

24 OYUNTU ISLAH TESĠSLERĠ

25

26 ÖRÜMCEK EKSKAVATÖR ĠLE TERAS

27 MEROR TĠPĠ TERAS 27/ 47

28 MEROR TĠPĠ TERAS

29 EROZYONLA MÜCADELE Bugüne kadar yapılan erozyon kontrolu çalıģmaları yıllar arasında hektar

30 EROZYON KONTROL ÇALIġMALARI

31 YEġĠL KUġAK AĞAÇLANDIRMALARI

32 Bozuk Orman Alanlarının Rehabilitasyonu 2011 Yılı sonuna kadar Hektar bozuk vasıflı orman alanı iyileģtirildi.

33 SEDĠR REHABĠLĠTASYONU Rehabilite edilmiģ bir saha

34 MERA ISLAHI BozulmuĢ mera alanları ağaçlandırılarak ıslah edilmektedir ha Mera ıslahı yapılmıģtır

35 MERA ISLAHI

36 ÇIĞ KONTROLU ÇALIġMALARI Çığ projeleri geliģtiriliyor.

37