OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİNİN

Transkript

1 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİNİN ÇÖZÜMLÜ DENEME ÇÖZÜMLERİ OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİNİN Çözümlü Deneme Sınavı

2

3 ÖABT/RHBR ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI DENEME ÇÖZÜMÜ 1 1 Maria Montesorri, Anna Freud ve Melanie Klein Çocuk ruh sağlığında özellikle toplumsal faktörlerin önemli olduğuna vurgu yapmış kuramcılardır. John Locke: Boş levha kuramı. Beyni boş levha nasıl işlenirse öyle şekillenir. Jean-Javques Rousseau: Çocuklar özünde iyidirler. Charles Darwin: Çocuklar aynı değil, bireysel farklılıklara sahip. Stanley Hall: Çocuk psikolojisinin babası. Ergenlik duygusal çalkantılı, fırtınalı dönem. 2 Okul öncesi eğitimde eğitici amaçlar; çocuğun duyu organlarının eğitilmesi, çocukta çevre bilincinin ve duyarlılığın arttırılması ve çocuğa toplumda kabul gören davranışların kazandırılması olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır. 3 Omuriliği beyine bağlayan kısım olan merkezi çekirdek kalp hızı ve kan basıncı sisteminin kontrolünden sorumludur. Uyku ve uyanıklık halini düzenler. Öksürmek ve hapşırmak gibi istemsiz davranışlar ile nefes almak, kusmak, uyumak, yemek, içmek gibi ilkel davranışları kontrol eder. 4 Davranışları betimlemek psikolojinin ilk ve en temel amacıdır ve davranışların tanımıdır. Açıklama kuramların derinlemesine izahıdır. Yordama olayların önceden tahmin edilmesi ve daha sonra ise kontrol edilmesi psikolojinin amaçlarıdır. 5 Yeni doğan bir bebek hareket etmeyi sağlayan genel bir yetenekle ve reflekslerle birlikte doğar. Fakat reflekslerin çoğu bebek büyüdükçe kaybolur çünkü ilgili kaslar üzerinde istemli kontrol gelişir. Bu dönem doğum öncesi 4. aydan başlayarak 1 yaşına kadar devam eder. 6 B, C, D ve E seçenekleri okulöncesi eğitimin yararları olup öğretim yılında uygulanmaya başlanan Okulöncesi Eğitim Programı nda okulöncesi eğitimin amaçları dört ana madde halinde belirlenmiştir. Bunlar; çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak, ilköğretime hazırlamak, koşulları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı yaratmak ve çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır. 7 Çocuk başına düşen alanın yeterli olması çocuklar arasında anlaşmazlık olması gibi durumları azaltmakta ve çocuklar arasında olumlu bir etkileşim meydana getirmektedir. Bu noktadan hareketle eğitim ortamlarının büyüklüğü 3-4 metrekare olarak hesaplanmaktadır. 8 Annenin gebelik sayısının 4 ten fazla olması doğum öncesi döneme ilişkin risklerden biridir. Ayrıca gebelikte şiddetli kanama, annenin iyi besleneme- mesi, yetersiz ya da çok fazla kilo alması, yaşının 18 den küçük 34 ten büyük olması da bir diğer risk faktörleridir. 9 A, B, C ve D seçenekleri gereksinmenin iki katı yani fazla protein alınımda ortaya çıkan sakıncalı durumlardır. Protein yetersizliğinde, büyüme duraksar, vücut direnci azalır. 10 Şakaları anlama ve kendisinin de şaka yapmaya çalışması, istemediği bir şeyi yapmamak için direnme, sırtüstü yatarken kalçalarını öne arkaya kaldırarak hareket etme, aynadaki görüntüsüne elleriyle vurma, ses tonundan hayır ın anlamını kavrama gibi sosyal, fiziksel ve zihinsel gelişim süreçleri 7. ay dönüm noktalarıdır. 11 En sık rastlanan öğrenme bozukluklarından biri disleksidir. Asıl sorunları hafıza ve dil ile ilgilidir. Disleksi olan kişiler her şeyi unutur ve dil ile ilgili derslerde sıkıntı çektikleri bilinmektedir. Bazıları okul zamanında hızlı konuşabilir. 12 High Scope okulöncesi eğitim programının çocuğu merkeze alan bir program olduğu görülmektedir. High Scope programı çocuklara etkin öğrenme fırsatları ve olumlu yetişkin-çocuk etkileşimi sağlayarak çocuklarda bağımsız düşünme, insiyatif, tutarlılık ve yaratıcılık gibi önemli becerilerin gelişimini desteklemektedir. 13 Okul öncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan kitaplarda, okuma hızını düşürmeyecek büyük puntolu (20, 22, 24) ve normal kalınlıktaki harfler kullanılır. 14 Bilmeceler, kavram öğrenimini zorlaştırmaz kolaylaştırır. Çocukların sözcük dağarcığına katkıda bulunur. Çocukları düşünmeye ve düş kurmaya sevk eder. Bilmeceler toplumun düşünce yapısından izler taşıdığından çocukların bunları sezinlemesine yardımcı olur. 15 Frontal Lob Hasarlarında Ortaya Çıkan Problemler; Vücut parçalarını hareket ettirememe, kompleks kas hareketlerini yapamamak, akıcı etkileşim kuramamak, düşünmede esnekliğin yitirilmesi, takıntılı düşünme, yoğunlaşmada güçlük, duygusal hal değişiklikleri, sosyal davranışlarda değişiklikler, problem çözme ve planlamada güçlük, konuşma güçlüğü ve anormal cinsel davranışlar. 16 İlköğretime hazırlıkta karşılanması gereken temel gereksinimler; Sonraki yıllarda öğreneceklerini destekleyecek bilgi ve beceri kazanması, kendini ifade etmeyi öğrenmesi, dilini geliştirmesi, etkili iletişim kurması, sosyal beceri geliştirmesi, aritmetik, okuma yazma öncesi becerileri, sorun çözme ve karar vermedir. ÖABT - AÖF Okul Öncesi Çözümlü Deneme Çözümü 3 17 Oral dönem-süt çocukluğu Fallik-oyun dönemi Latens-ilkokul dönemi Genital-ergenlik dönemi 18 A, C, D ve E seçenekleri yıllık plan bölümleri içerisinde yer alır. Etkinlikler günlük planda bulunması gerekli bölümlerden biridir. 19 A, B ve C seçenekleri ilköğretime hazırlamada ailenin görev ve sorumlulukları D seçeneği ise okulun görev ve sorumluluğudur. Öğretmenin görev ve sorumlulukları; öğrenciyi tanımalı iletişim kurmalı, abartılı tepkiler vermemeli, annenin kısa süreli olarak sınıfta bulunmasına izin verilebilir, uzun süre uyum sağlayamazsa aile ve rehber öğretmenle birlikte hareket edilmesi gibi durumlardır. 20 Epilepsi krizlerinde etrafta toplanan insanların nöbet geçiren kişinin ağzına kaşık, anahtarlık, tahta cisimler sokmaya çalışması, soğan koklatması, kişiyi suyla ıslatması, kol ve bacaklarına bastırarak kasılmaları önlemeye çalışması sık karşılaşılan ancak hiçbir faydası olmayan yanlış ilkyardım uygulamalarıdır. 21 İnek sütü ile beslenen bebekler ihtiyaçlarından çok fazla Protein, Sodyum, Potasyum, Klor alırlar. Bu da bebeklerin henüz tam gelişmemiş böbreklerine hasar verir. 22 Ritüelde toplu hareket ve toplu eylem ön plandadır. Ritüelin konusu tekdüze ve bilinendir. Ritüelde yaşam duygusu içgüdüsel olarak paylaşılır. Ritüelde pratik bir amaç güdülür. Bu amacı gerçekleştirmek için, yaşamın taklidi yapılır. Yaşamdaki işler, ya önceden onları etkilemek için, ya da sonradan onları paylaşmak amacıyla canlandırılır. 23 Fiziksel gelişimi devam eden çocuk 3 yaşında iken ağaç ve merdiven tırmanabilmeye, parmak ucuna kalkarak yürüyüp koşabilmeye, 3 tekerli bisikleti kullanmaya ve güvenli bir şekilde manevra yapabilmeye, tek ayak üzerinde birkaç saniye dengede durabilmeye ve top oyunlarında gelişim göstermeye başlar. 24 Blok merkezindeki etkinlikler çeşitli hareketler içerdiğinden küçük-büyük kas gelişimini ve el-göz koordinasyonunu destekler. Ayrıca problem çözme becerileri, kavram gelişimi ve birçok bilişsel ve sosyal beceriler bu köşedeki etkinliklerde desteklenmektedir. 25 Çocuğun gerçek konuşmaya geçmesi olan tek sözcük dönemi ay arası olan dönemdir. Mırıldanma ile gerçek konuşma arasında bir suskunluk dönemi geçtikten sonra sözcük, sesle oynarken rastlantısal olarak ortaya çıkar ve tekrarlanmalar ile pekiştirilir.

4 ÖABT/RHBR DENEME ÇÖZÜMÜ 1 26 Nesne sürekliliği kazanamayan bebekler, bir nesne görüş alanından çıktığı an onun yok olduğunu sanırlar. Eğer nesne sürekliliğini kazanmışsa soruda verilen örneğe göre yola çıkarsak oyuncağın annenin arkasında olduğunu bilir ve odağını çıkacak olan oyuncağa yöneltir. 27 Mırıldanma dönenimde bebeğin ses mekanizması üzerindeki kontrolü artar. Dili yuvarlama ve ileri uzatma becerisi görülür. Çıkardığı sesler, anadile özgü değildir. Başlangıçta refleksif olan sesler, bu dönemde tamamen amaçlı hale gelir. Bebek b, m, p gibi dudak seslerini çıkarır. 28 Dopamin vücutta doğal olarak üretilen bir kimyasaldır. Beyindeki belli bir bölgeden salgılanır ve karışarak hormon görevi yapar. Yoğun haz duyguları üretir. Fazla dopamin şizofreniye çok az bulunması da Parkinson hastalığına yol açabilir. 29 Sene başında doğaçlama ve rol oynama tekniğiyle başlanmamalı. Pandomim, sözsüz oyun ve rol oynamayla başlanmalı. 30 Zihinsel düzey (zihinde canlandırma) çocukların gözlerini kapatarak dramada yaşadıklarını zihinde canlandırdıkları düzeydir (3-4dk). Tekrar hatırlamak için kodlamayı kolaylaştırır. 31 Yeterlilikler: Geçmişte pekiştirilmiş olan davranışları Kodlama Stratejileri ve Kişisel Yapılar: Aynı deneyim kimileri için eğlenceli, kimileri için sıkıcı Beklentiler: Geçmiş yaşantılara bağlı oluşur, gelecek davranışı biçimlendirir. Öznel Değerler: Pekiştireçlerin önemi ve değeri. Öz-düzenleme Sistemleri ve Planlar: Birey kendi performansını değerlendirir; içsel olarak pekiştirir ya da cezalandırır. Güçlü Yanları: Deneysel, somut önerileri var, eğitimde yararlanılabilir. Sınırlılıkları: Biyolojik açıklaması yok 32 Bireyin herhangi bir davranışı öğrenebilmesi için önceden sahip olması gereken kimi özellikler ya da yeterlilikler vardır. Hazır bulunuşluk yeni bir öğrenme durumunda bireyin önceden sahip olduğu özelliklerin tümünü kapsar. 33 Gelişim özelliklerinin tümü aynı zaman dilimi içinde aynı hızda gerçekleşmez. Bazen zihin gelişiminin bazen beden gelişiminin bazen de sosyal gelişim hızının diğerlerinden farklı hızda olması gelişimin nöbetleşe devam eden bir süreç olması ilkesi ile ilişkilidir. 34 Kapalı uçlu araç-gereçlerde yalnız bir cevap ya da bir doğru yöntem vardır. Çocukların belli bir şekilde düşünmesi ya da yapması amaçlanır. Yap-bozlar ve Montessori araç gereçleri kapalı uçludur. 35 Erikson oyun kuramına göre sosyal düzenin elemanları ideal prototipler dir. Bu da polis, öğretmen, astronot, cumhurbaşkanı veya herhangi bir kahramandır. Gerçekte çözülemeyen problemler; evcilik oyununda, dramatik oyunda, sporda, sanat ve bloklar gibi oyunlarda çözümlenebilir. Çocuk, oyunlarında bu kahramanlara ait rolleri gerçekleştirerek gerçek hayata kendini hazırlar. 36 Bebeklik döneminde ortaya çıkan cinsel gelişim psikanalitik yaklaşımın psikoseksüel gelişim dönemlerinden oral döneme ilişkin açıklama çerçevesinde bebeğe haz veren ve doyum sağlayan haz bölgelerine dayalı olarak açıklanabilir. 37 Waldorf Yaklaşımı ilk olarak 1919 yılında Almanya da ortaya çıkmıştır. Waldorf Yaklaşımını geliştiren Rudolf Steiner okul öncesi dönemde çocukların oyun oynamaya ihtiyacı olduğuna inanmış ve bu şekilde yaratıcılıklarının ve fiziksel güçlerinin ortaya çıkacağını belirtmiştir. Bunun da ancak doğayla uyum içerisinde olması gerektiğini belirtmiştir. 38 Oyun alanı köşesi oyun gözlem formunda gereken bir alandır. Sistematik Gözlem Formu; adı soyadı, yaşı cinsiyeti, gözlem yapan, tarih, zaman aralığı, etkinlik ortamı, ayrıntılar, gözlem nedeni, yorumlar ve öneriler. 39 Yeni doğan arama refleksi 3. ay kaybolur. 40 Lokomotor hareketler sürünme, yürüme, koşma gibi yer değiştirmeyi gerektiren hareketlerdir. Eğilme gibi yer değiştirmeden yapılan hareketler lokomotor olmayan hareketlerdir. 41 Öğretmen kılavuz kitabının özellikleri - Dış yapı özellikleri kalitelidir. Renkli kâğıda basılı - Yıllık ve günlük plan örnekleri özgündür - 53 etkinlikten oluşan etkinlik havuzu vardır - Etkinlikler çocuk merkezlidir - Etkinlikler farklı gelişim alanları için hazırlanmıştır - Kazanım değerlendirme ve gelişim raporu bulunur. - İçeriğinde: etkinlik örnekleri, günlük ve yıllık plan örnekleri, gelişim raporu örnekleri - Örnekler özgün ve resimli 42 Belli bir yaş sınırlamasının, kademe ve önkoşulluk bulunmadığı, Halk eğitimi, dershaneler, özel kurslar, hizmet içi eğitim kursları gibi kurslar yaygın eğitim kapsamına girmektedir. Halk eğitim kurum olarak örgün içeriği ise yaygın eğitimdir. 43 Womack: Sunuş, gösteri, inceleme ve bireyselleştirme olarak sınıflamış. Callahan, Clark ve Kellough: Çocuk merkezli, öğretmen merkezli Muth ve Alverman: Öğretmen merkezli, öğrenci merkezli, akran destekli Reece ve Walker: Büyük grup, küçük grup, bireysel 44 Buluş yoluyla öğrenme- Bruner ( çocuk merkezli) sadece öğrenme değil, gelişim üzerine de kurulmuş. Bilgiler gelişim dönemi özelliklerine göre sunulmalı ve öğrenme keşfetme sürecidir. 45 Sınırı kesin olmamakla birlikte genellikle embriyonik dönem 8 hafta olup, bu dönemde döllenmiş yumurta hücresi çabucak bir organizma haline gelecek şekilde farklılaşır. Kulaklar, kol ve bacakların çıkacağı yerler belirginleşir. 6,5 haftada parmaklar, dudaklar, burun delikleri ve gözler belirmeye başlar. 7. haftada dil ve 20 adet süt dişinin yeri ve bütün iç organlar oluşur. Embriyon devresinin sonunda organizma bir insan olarak tanınabilir. 46 Ceza ve itaat-gelenek öncesi Sosyal sözleşme-gelenek sonrası Evrensel ahlak-gelenek sonrası Saf çıkarcı-gelenek öncesi 47 Ericson ve Maslow un geliştirdiği insanın 8 evresi 1- Güven yada güvensizlik 0-1 yaş 2- Özerklik ve kararsızlık 2-3 yaş 3- Girişim ve suçluluk 3-5 yaş 4- Beceri aşağılık duygusu 6-11 yaş 5- Kimlik ve karmaşa yaş 6- Yakın ilişki soyutlanma-genç yetişkinlik 7- Üretkenlik-kısırlık- yetişkinlik 8- Ego bütünleşmesi- umutsuzluk 48 İzleyenler olayı yaşar, oynayanlar hem yapıp hem yaşarlar. 49 Devinim Sanatları: Bale, modern dans, halk dansları, ritmik jimnastik 50 Bulunması gereken zorunlu köşeler; Evcilik, Sanat, Blok, Müzik, Fen ve doğa, Kitap, Eğitici oyuncak, Bilgisayar, Geçici ilgi köşeleridir. 4 ÖABT - AÖF Okul Öncesi Çözümlü Deneme Çözümü

5

6