CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ * Discovery Potential Supersymmetry in CMS (Compact Muon Solenoid ) Experiment

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ * Discovery Potential Supersymmetry in CMS (Compact Muon Solenoid ) Experiment"

Transkript

1 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ * Discovery Potential Supersymmetry in CMS (Compact Muon Solenoid ) Experiment Semiray GİRGİS Fizik Bölümü Anabilim Dalı Gülsen ÖNENGÜT Fizik Bölümü Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada maddenin temel yapıtaşları ve bunlar arasındaki etkileşmelerin kuramı olan Standart Model (SM) özetlendikten sonra, SM in en kabul gören genellemesi olan Minimal Süpersimetrik Standart Model (MSSM) açıklanmış, MSSM için birçok karakteristik topolojiler ve SÜSİ araştırmalarının optimizasyonu için gereken detektör tasarımı çalışılmıştır. ABSTRACT In this study after giving a summary of Standart Model (SM) which is the currently accepted model of the fundamental building blocks of matter and the interactions between them, the Minimal Supersymmetric Standart Model (MSSM), a favored generalization of SM is explained, several characteristic topologies for MSSM and the detector desingn optimisation in view of SUSY searches were studied. Key words: CMS, LHC, MSSM, CERN, SUSY. Giriş Evrendeki bütün madde ve kuvvetleri (yerçekimi hariç) tanımlamak, doğada bulunan parçacıkları gruplandırmak ve bu parçacıklar arasındaki etkileşmeleri incelemek amacıyla geliştirilmiş olan Standart Model (SM) in başarıları Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) de yapılan deneylerde, Fermi Ulusal laboratuarı (FNAL) da, SLAC ve DESY deki deneylerde ispatlanmış ve SM birçok testten başarıyla geçmiştir. Bunun yanı sıra SM parçacık fiziğinde çok önemli bazı soruları yanıtlamada yetersiz kalmıştır. Örneğin kütle ölçekleri arasındaki farktan oluşan hiyerarşi problemine, evrendeki kayıp karanlık madde problemine, CP kırınımına, Büyük Patlama sonucu oluşan evrenin başlangıçta madde-anti maddeden oluştuğu halde şu anda yaşadığımız evrenin neden sadece maddeden oluştuğuna, anti maddeye ne olduğu sorusuna cevap verememektedir. Parçacık fizikçileri SM in açıklayamadığı bu sorulara çözüm bulmak için SM ötesinde yeni fizik araştırmalarına ihtiyaç duymuşlardır ve bu amaçla da SM i süpersimetrik hale getirerek Minimal Süpersimetrik Standart modeli (MSSM) oluşturmuşlardır. MSSM de her SM parçacığının bir süper eşi vardır. Yüksek enerjilerde geçerli olabilecek simetri kuramlarından en çok * Yüksek Lisans Tezi-MSc. Tehsis

2 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- üstünde çalışılanı süpersimetridir (SÜSİ). SÜSİ nin en önemli özelliği hiyerarşi problemini açıklayabilmesi ve = 8 GeV ve Planck skalasını m P = 9 GeV birleştirmesidir. Diğer bir özelliği ise karanlık madde problemine çözüm getirebilmesidir. SÜSİ, süpersimetri dönüşüm işlemcileriyle bozon ve fermiyonlar arasında ilişki kuran bir simetridir. SÜSİ jeneratörleri Q, Q bozon ve fermiyonları birbirine dönüştürürler: Q Bozon >= Fermiyon>; Q m BBT Fermiyon>= Bozon Burada Q, / spinle antikomütatörü sıfır olan bir spinordür. Q, toplam açısal momentumu yarım birim değiştirdiğinden kendisi de fermiyoniktir. Q ve Q ayar dönüşümlerinin jeneratörleriyle sıra değiştirirler. Dolayısıyla SM parçacıklarıyla süpereşlerinin oluşturdukları süperçoklulardaki parçacıklar aynı kuantum sayılarına yani aynı elektrik yüküne, zayıf izospine ve serbestlik derecesine sahip olmalıdır. Bir fermiyonun süpereşi sfermiyon olarak anılır. Sağ elli ve sol elli fermiyonların ayar dönüşümleri farklıdır. SM kiral fermiyonlar içerir. Bunların süpereşleri de kiral olmalıdır. İki bileşenli (sağ ve sol elli) bir SM fermiyonunun iki kompleks sfermiyonla bileşimi bir kiral süperçoklu oluşturur. Spini olan SM vektör bozonlarının süpereşleri kütlesiz ½ spinli fermiyonlardır. Bu birleşim bir ayar veya vektör süpereşlisi olarak anılır. Tüm standart model fermiyonları ve onların süpereşleri doğal olarak bir kiral süperçoklusunun elemanlarıdır. Fermiyonların spini olan süpereşleri SM parçacıklarının önüne -s- eki getirilerek (elektron-selektron, kuark-skuark) adlandırılır. Bozonların (tamsayı spinli) / spinli süpereşleri ise SM parçacıklarının sonuna -ino eklenmesi ile adlandırılır (foton-fotino, gluon-gluino gibi). Süpersimetri kırılan bir simetridir. Yani SM parçacıkları ve onların SÜSİ eşleri farklı kütleye sahiptir. Süpereşler eşlerinden daha ağır kütlelidirler. Kuvvetli etkileşmeyi taşıyan gluonun ½ spine sahip eşi gluino g ~ dur. Elektrozayıf ayar ~ ~ ~ ~ W, W, W ve B bozonları W +, W, W - ve B ın ½ spine sahip süpereşleri wino ve bino olarak adlandırılır. Yani gluino, wino, bino, zino ve fotino birer gauginodur. Z bozonu ve fotonun süpereşleri de zino ve fotino olarak isimlendirilir. Genel olarak ayar bozonlarının süpereşleri gauginolar olarak adlandırılır. Tüm bu süpereşlerin varlığına dair araştırmalar, CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) de BHÇ (Büyük Hadron Çarpıştırıcı) halkası üzerindeki dört büyük deney tarafından yapılacaktır. BHÇ şu ana kadar inşa edilmiş olan proton proton çarpiştırıcılarından hem kütle merkezi enerjisi hem de demet yoğunluğu en fazla olanıdır. 7 de gerçek veri alması planlanan çarpıştırıcıda 4 TeV (TeV= ev) kütle merkezi enerjisine sahip iki proton (pp) hüzmesi ve 5.5 TeV lik ağır

3 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- iyonlar çarpıştırılacaktır. BHÇ deki pp çarpışma deneylerinde SM ce yanıtlanamayan pek çok sorunun ve evrenin oluşumu ile ilgili diğer soruların da açıklık kazanacağına inanılmaktadır. Materyal Metot CMS Deneyi BHÇ nın dört deneyinden ikisi, CMS (Compact Muon Selonoid- Küçük Müyon Selonoid) ve ATLAS (A Torodial LHC Apparatus), aynı amaçlı deneylerdir (CMS Technical Design Report, CERN/LHCC 97-3). ALICE (A Large Ion Collider Experiment) bir ağır iyon detektörüdür. LHC-b (A Large Hadron Collider Beauty) deneyi ise B-fiziği ve CP kırınımını araştıracaktır. CMS ( şekil.) de merkezi ve ileri yönde olmak üzere iki farklı detektörler sistemi vardır. Merkezdeki detektörler çarpışmalardan çıkacak parçacıkların tümünü algılayabilmek için silindirik simetrili ve soğan yapısı oluşturacak biçimde tasarlanmıştır. CMS deneyi en içte bir iz detektörü onu saran elektromanyetik kalorimetre, hadronik kalorimetre ve müyon odacıklarından oluşmuştur. İleri yöne ise HF (Hadronik İleri Kalorimetre), CASTOR (Centauro And Strange Object Research) ve ZDC (Zero Degree Calorimeter) kalorimetreleri eklenmiştir. HF jetleri ve kayıp dik enerjiyi ölçecektir. CASTOR ve ZDC kalorimetrelerden alınacak verilerle ise nükleer madde çok yüksek enerjilerde incelenerek, kuarkların hapisten kurtuluşu ve kuark-gluon plazmasının özellikleri araştırılacaktır. Tüm bunların yanı sıra SM Higgs bozonlarının - GeV lik kütle aralığında, MSSM Higgs bozonunun.5 TeV kadarlık bir kütle aralığında, SM parçacıklarının SÜSİ eşlerinin.5 TeV lik kütleye kadar araştırılması yapılacak ve B fiziği ve t kuarkların üretimi ile bozunumları incelenecektir. Şekil. CMS deneyinin üç boyutlu görünümü (CMS Technical Proposal, 994) 3

4 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- CMS deneyindeki alt detektörlerin yapılandırılması hemen hemen tamamlanmıştır. Şu sıralarda çeşitli testlerden geçen detektör parçaları bir araya getirilip yerin yaklaşık m altında indirilmektedir. Araştırma Bulgular CMS de süpersimetrik parçacıkların araştırılması çalışmalarının iki amacı vardır. Bunlardan birincisi SÜSİ araştırmaları için gereken dedektör tasarımını en mükemmel şekilde sağlamak, diğeri ise sparçacık araştırmalarında CMS in keşfetme potansiyeli, farklı sparçacıkları için kütle aralıkları, erişilecek kütle spektrumu, parçacık kütleleri, gerçek kütle değerlerine ulaşılacak metotların bulunması ve model parametrelerinin belirlenmesidir. CMS de SÜSİ araştırmaları SÜSİ parçacıkları ve SÜSİ Higgs bozonları şeklinde iki gruba ayrılmıştır. Minimal Süpersimetrik Modelin Higgs sektöründe yüklü Higgs durumları (H ), iki tane CPçift Higgs (h, H ) CP-tek (A) yüksüz durumu bulunmaktadır (Nessi-Tedaldi, 996). SÜSİ parçacıklarının BHÇ enerjilerinde büyük tesir kesitlerine sahip olacağı beklenmektedir. Örneğin TeV kütleli skuarklar ve gluinoların, üretilen 4 SÜSİ olayı için, çift oluşum tesir kesitlerinin tahmin edilen değeri pb civarındadır (Pauss, 999). Kütleli skuark ve gluinolar SÜSİ modelindeki parametrelere bağlı olarak farklı bozunum kanalları içinde varlanacaklardır. Gluinolar ve skuarkların araştırılacağı bozunum kanallarından bazıları aşağıdaki şekildedir: g ~ ~~ t t tepkimesini içeren g ~ q ~ q ~ q~ ~ q veya q~ ~ q yada ~ ~ q q' ~ ~ l l veya ~ ~ Z ya da ~ ~ h ~ ~ l veya ~ W ~ Bundan dolayı son durumlar içinde jetler, sleptonlardan leptonlar, charginolar, nötralinolar, q ~ / g ~ duşlarında üretilen b kuarkları, kaçan LSP ve nötralinolardan kaynaklanan kayıp enerji gibi imzalar bulunacaktır. Örneğin gluino / skuark üretiminin işareti; nlepton + jetler + E kayıp T son durumları olabilir (Iashvilli, 998). Süpersimetrik parçacıklar R paritesinin korunumu durumunda yüksek enerjilerdeki çarpışmalarla çiftler halinde üretiler. Tek başlarına üretilemezler. SÜSİ olaylarının gözlenmesi ve elde edilecek verilerin detaylı biçimde analiz edilmesiyle birçok sparçacığı keşfedilecek ve bazı SÜSİ parametreleri ölçülebilecektir. Tüm sparçacıklarını gözlemleme çalışmaları MSSM ile yapılır. Sparçacık sinyallerini gözleme ihtimali m parametre uzayı içinde tanβ, A,m 4

5 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- ve Sign (μ) nün çeşitli setleriyle yapılır. Sinyalleri gözlemek için sinyal olay sayısının beklenen fon değerinden 5 kadar büyük olması gerekir. Bu durum; = N N s s N b ile ifade edilir. Burada, N s ; sinyal olay sayısı, N b ; beklenen fon sayısıdır. BHÇ de süpersimetri en büyük olasılıkla büyük kayıp enerji ve jetlere dayanan çalışmalardan elde edilecektir. Dolayısıyla bütün tipik SÜSİ imzalarını araştırmak altta yatan modelin belirlenmesi açısından çok önemlidir. Eğer BHÇ de skuarklar ve gluinolar kinematik olarak erişilebilir olurlarsa bunların büyük sayılarla üretilebileceği umulmaktadır. (Şekil ) de BHÇ de bir skuark veya bir fotinonun üretimi için tesir kesitleri gösterilmiştir. ( ) Şekil. m -m / düzleminde üretim tesir kesitleri ve belli başlı skuark ve gluino bozunumları (CMS Physics TDR ) Bozunumları numaralanmış 3 bölgede incelemek mümkündür: Birinci Bölge: Bu bölgede gluinolar skuarkların hepsinden daha ağırdır. Bozunum zincirinde üretilen sparçacıkların aşağıdaki gibi olacağı umulmaktadır. g ~ qq ~, q ~ q İkinci bölge: Bu bölgede bazı skuarklar gluinodan daha ağır bazıları ise daha hafiftir. Bu nedenle parçalanma zincirinde daha karışık olasılıklar söz 5

6 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- konusudur. Örneğin, ilk iki ailenin ~ t ) en hafifleri olacağından, q ~ L gq ~, g ~ ~ ~ b b, b b bozunumları mümkündür. g ~ L ları skuarkların en ağırları ve ( ~ b ve Üçüncü Bölge: Bu bölgede gluinolar skuarkların hepsinden daha hafiftir. Tipik bozunum zinciri q ~ gq ~, g ~ qq şeklindedir. Burada gluino sanal bir skuarkın aracılık yapmasıyla üç parçacıklı bir bozunuma uğrar. Oluşan skuark ve gluinoların bozunum kaskatları sonucunda kararlı olduğu kabul edilen LSP oluşur. Farklı deneysel imzaları kapsamak üzere belirli msugra test noktaları seçilmiştir. Analizler bu noktalarda yapılacaktır. Bu analizlerde BHÇ nin ilk döneminde SÜSİ imzalarının duyarlılığını değerlendirmek için önce düşük kütleli test noktaları (LM den LM9 a kadar) seçilmiştir. Yüksek kütleli test noktaları (HM den HM4 s kadar) ise BHÇ de erişilebilecek en büyük kütleleri araştırmak için seçilmiştir. Parametre değerlerinin m -m / düzlemindeki yerleri (Şekil 3) te gösterilmiştir. Şekil 3. Test noktalarının m -m / düzlemindeki yerleri (CMS Physics TDR ) 6

7 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- SÜSİ Keşfi için Kullanılabilecek Topolojiler Parametre uzayında özel bir noktanın tümü üzerinde çalışmalar yapmak yerine ilgili imzalar üzerinde (inklüsif) çalışılabilir. Tanımlanan çeşitli test noktalarında bu imzaların tamamı için oldukça düşük toplam ışıklıkla BHÇ de SÜSİ araştırmalarının yapılabileceği gösterilmiştir.. Jetler ve Kayıp Dik Enerji ile İnklüsif Analiz Son durumdaki çoklu jetler ve kayıp dik enerji SÜSİ araştırmaları için belirgin bir imzadır. Büyük kayıp dik enerji ile jet olayları içinde skaler kuarklar ve gluinoların bozunum ve üretimleri araştırılabilir. Büyük kayıp dik enerji, gluino ve skuarkların bozunumlarının son durumunda oluşan iki LSP den kaynaklanır. Gluinolar ve/veya skuarkların hadronik bozunumlarından üç veya daha fazla jet açığa çıkar. Analizlerde gluino ve skuark üretim tesir kesitinin 49 pb olduğu LM test noktası kullanıldı. Standart modelden gelen fonun temel bileşenleri, QCD jetleri ve tek üst kuark, iki bozon, üst-anti üst kuark çiftleri W+jetler, Z nin varlanmadan bozunduğu Z+jetleridir. LM test noktasında 5 lık bir düşük kütleli SÜSİ gözleminin 6 fb - ışıklıkta gerçekleşebileceği gösterilmiştir.. İnklusif Müonlar, Jetler ve Kayıp Dik Enerji msugra daki yeni parçacıkların üretim ve bozunumu incelemek için, müonlar, yüksek P T li jetler ve büyük kayıp dik enerji içeren inklüsif son durumlar kullanılabilir. Son durumda en azından bir müon bulunmasını istemek oldukça temiz deneysel bir imza sağlar, fakat iyi anlaşılmış bir tetikleme gerektirir. LM, LM4, LM5, LM6 ve HM msugra noktalarında sistematik etkiler çalışılmış ve kullanılacak seçim kriterlerinin optimizasyonu yapılmıştır. CMS in bu kanalda düşük kütleli msugra parçacıklarını BHÇ çalışmaya başladıktan çok kısa bir süre içinde keşfedebileceği ve kütle ölçeğinde TeV/c ye kadar çıkabileceği gösterilmiştir. 3. Aynı İşaretli İnklüsif İki Müon Aynı işaretli iki müonun, yüksek P T li jetlerin ve büyük kayıp dik enerjinin bulunduğu topoloji, Standart Model fonunun etkisi bastırıldığı ve aynı zamanda msugra sinyali iyi tespit edilebildiği için ilginçtir. Aynı işaretli müonlar, çeşitli sinyal proseslerinden çıkabilir çünkü gluino, bir Majorana parçacığı olduğu için bozunum zincirinde pozitif veya negatif yüklü bir lepton verme olasılıkları eşittir. Skuark üretimi, bir diğer aynı işaretli iki lepton kaynağıdır, çünkü skuark yükü proton-proton çarpışmalarında valans kuarklarınca belirlenir. Aynı işaretli muon topolojisi temiz bir deneysel imza sağlar. Her msugra test noktasında seçim kriterlerinin optimizasyonu yapılmış ve BHÇ çalışmaya başladıktan çok kısa bir süre sonra ( fb - ışıklıkta), düşük kütleli msugra noktalarına erişilebileceği göstermiştir. 4. Ters İşaretli İnklüsif İki Lepton Gluinolar ve skuarkların kaskat bozunumlarındaki ~ ~ ~ l R l l l bozunumlarından kaynaklanan, ters işaretli iki leptonlu son durumlar, ayrık leptonlar, kayıp dik enerji ve yüksek P T li li jetlerle birlikte temiz bir süpersimetri 7

8 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- imzası verirler. Yapılan simülasyon çalışmaları sonucunda fb - ışıklıkta düşük kütleli test noktalarının çoğunun keşfedilebileceği gösterilmiştir. 5. İnklüsif İki Tau ~ ~ bozunumunda oluşan ~, durumda ters işaretli iki tau ya yol açar. 8 ~ a bozunmasıyla son ~ ın %95 olasılıkla ye ~ bozunduğu LM test noktasında yapılan simülasyon çalışmalarıyla olay seçim kriterleri belirlenmiş, daha sonra diğer test noktalarına genelleştirilmiştir. 6. İnklüsif Higgs Gluinolar ve skuarkların kuvvetli etkileşme üretimiyle başlayan bir süpersimetrik parçacık kaskatının sonunda oluşan hafif süpersimetrik Higgs bozonu h ın CMS deneyinde keşfi olasılığı çalışılmıştır. Kaskat üretim KAYIP mekanizmasından dolayı, bu olaylar jet+ E T gibi inklüsif süpersimetri tetikleyicileri kullanılarak etkili bir şekilde tetiklenebilir ve Higgs bozonunun baskın olan h bb bozunum modu kullanılabilir. Analiz LM5 test noktasında yapılmış, fb - da (m, m / ) düzleminin küçük bir bölgesine erişilebildiği fb - da ise düzlemin önemli bir kısmının kapsandığı gösterilmiştir. 7. İnklüsif Z Son durumda Z içeren SÜSİ prosesleri, CMS de Z ın aynı çeşnili ve zıt işaretli lepton çiftlerine bozunumları kullanılarak varlanabilir. msugra çerçevesinde ~ ~ Z bozunumuyla SÜSİ nin keşfi LM4 test noktasında çalışılmıştır. İkinci nötralinonun Z a bozunumu büyük bir dallanma oranına (%) sahiptir. Sinyal olayları, Z bozunumundan çıkan aynı çeşnili ters işaretli lepton çiftleri ve detekte edilemeyen LSP den kaynaklanan büyük kayıp dik enerji ile karakterize edilebilir. SM fonu, jetlerde veya t t den üretilen bir veya daha fazla sayıdaki Z bozonlarıdır. 8. İnklüsif t Kuark Süpersimetrik seneryoların çoğunda, üst kuarkın süpersimetrik eşi en hafif skuarktır. En hafif skuarkın varlığına dair kanıtların bulunması süpersimetri için önemli bir imza olabilir. m m / düzleminin izinli bölgesinin önemli bir kısmında süst, bir üst kuark ve bir nötralinoya bozunabilir. Bu nötralino ya bir LSP( ~ ), veya kayıp dik enerji olarak görülen bir LSP ye bozunan daha ağır bir nötralino olabilir. Bu yüzden son durumda bir üst kuark ve büyük kayıp dik enerji ~ ~ vardır. Üst kuark araması, süst ün t ~ ~ t tllr tll şeklinde bozunduğu LM test noktasında optimize edilmiş ve 5 lık bir keşif için fb - lık bir ışıklık gerektiği gösterilmiştir.

9 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7-9. İnklüsif Üç Lepton Üç leptonlu son durum, ~ ~ ~ ~ l ~ l ve charginonun ~ ~ W ~ l ~ ~ ll l ~ l ve ~ l ~ l ~ ~ ~ l ~ pp kanalında, ikinci nötralinonun bozunumlarıyla veya, l bozunumlarıyla gerçekleşir. Son imza, ~ bozunumundan iki zıt işaretli, aynı çeşnili ve ~ dan herhangi bir leptondur. ~ nun kaçmasına rağmen kayıp dik enerji düşük m / de oldukça küçüktür. 5 lık bir keşif için 3 fb - da sinyalin m > GeV/c için m / < 8 GeV/c de dar bir bantta gözlenebileceği gösterilmiştir. Sonuçlar ve Öneriler (Şekil 4) teki eğrilerde, sadece istatistiksel belirsizlikler hesaba katıldığında fb - ve fb - integre edilmiş ışıklıklarda çeşitli topolojiler için tahminler özetlenmiştir. Şekil 4. m -m / düzleminde, sadece istatistiksel belirsizlikler hesaba katıldığında CMS in erişebileceği bölgeler (solda) fb - toplam ışıklık için (sadece Higgs fb - ışıklık içindir), (sağda) fb - toplam ışıklık için gösterilmiştir. Aynı sonuçlar, sistematik belirsizlikler de hesaba katıldığında (şekil 5) te gösterilmiştir. 9

10 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- Şekil 5. m -m / düzleminde, sadece sistematik belirsizlikler hesaba katıldığında CMS in erişebileceği bölgeler (solda) fb - toplam ışıklık için (sadece Higgs fb - ışıklık içindir), (sağda) fb - toplam ışıklık için gösterilmiştir. Yapılan simülasyon çalışmalarında MSSM imzası için birçok karakteristik topolojiler araştırıldı ve parametre uzayında TEVATRON la erişilen bölgenin hayli ötesine uzanan geniş bir bölgede bu imzaların düşük toplam ışıklık ile BHÇ nin birkaç yıllık çalışması hesaba katıldığında varlanabileceği gösterildi. Sistematik belirsizliklerin fb - e kadar toplam ışıklıkta erişimi fazla etkilemediği görülmektedir. Analizler, sistematik hataların hesaba katılması ve yüksek ışıklıkla erişilebilecek daha büyük kütleler için henüz optimize edilmemiştir. Elektron içeren topolojilerin de katılmasıyla erişilen parametre bölgesi daha da genişleyecektir. CMS dedektörü TeV enerji ölçeğini yeni fizik keşfi için tarayacaktır. Keşif potansiyelini mümkün olduğu kadar çok kanalda araştırmak amacıyla simülasyon çalışmalarında farklı imzaları kapsayan test noktaları seçilmiş ve bu noktalarda yapılan analizlerde bu enerji bölgesinde süpersimetrik parçacıklar mevcutsa CMS de gözlenebilecekleri gösterilmiştir. En iyi sonuçlar Jetler+MET ve Müonlar+Jet+MET inklüsif kanallarında elde edilmiştir. Gluino ve skuark kütleleri fb - toplam ışıklık ile,5 TeV e kadar, fb - ile TeV e kadar araştırılabilir Parametre düzleminin geniş bir bölgesi değişik topolojiler tarafından kapsanmaktadır. Farklı topolojilerde bir sinyalin aynı yerde görülmesi, altında yatan fiziğin açığa çıkmasına yardımcı olacaktır. Kaynaklar CMS Technical Design Report, 4. CERN/LHCC CMS Technical Proposal, 994. IASHVILI, Ia, Prospects for SUSY Searches at LHC, CMS CR 998/3. MOORTGAT, FİLİP., Discovery Potential of MSSM Higgs Bosons Using. Supersymmetric Decay Modes with the CMS Detector, (4). NESSI-TEDALDI, F., Prospects for SUSY at LHC, CMS TN/96-8. N. ARKANİ-HAMED., S. DİMOPOULAS., G.R DVALİ., Phenomenology astrophysics and cosmology of theories with submillimeter dimensions

11 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:8 Cilt:7- and TeV scale guantum gravity Phys.Rev.D59:864,999. PAUSS, F. And DITTMAR, M., Experimental Challenges at the LHC, CMS CR 999/8. The Compact Muon Solenoid Physics Tecnical Design Report, CERN-LHCC. 6-, June6 Volume.

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:7 Cilt:17-1 CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Aytül ADIGÜZEL Fizik Anabilim Dalı Ayşe POLATÖZ Fizik Anabilim Dalı ÖZET

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Semiray GİRGİS CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ FİZİK ANABİLİMDALI ADANA, 7 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS

Detaylı

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009 Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü ozpineci@metu.edu.tr Medyatik Yansımalar Teen commits suicide after 'end of world' reports, http://www.news.com.au

Detaylı

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası  Karşımadde Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır:

Detaylı

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan

Detaylı

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)

Detaylı

CMS DEKİ CASTOR KALORİMETRESİNDE KULLANILAN FOTO-ÇOĞALTICI TÜPLERİN ZAMAN YANITLAMA PARAMETRELERİ VE SONUÇLARI* 1

CMS DEKİ CASTOR KALORİMETRESİNDE KULLANILAN FOTO-ÇOĞALTICI TÜPLERİN ZAMAN YANITLAMA PARAMETRELERİ VE SONUÇLARI* 1 CMS DEKİ CASTOR KALORİMETRESİNDE KULLANILAN FOTO-ÇOĞALTICI TÜPLERİN ZAMAN YANITLAMA PARAMETRELERİ VE SONUÇLARI* 1 The Timing Parameters and Results of the CMS-CASTOR Calorimeter s Phototubes Zahide DEMİR

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ. Atomların Yapısı

MALZEME BİLGİSİ. Atomların Yapısı MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Atomların Yapısı 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (- yüklü) Basit

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum

Detaylı

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms Çağlar ZORBILMEZ Fizik Bölümü Anabilim Dalı Eda EŞKUT FizikBölümü Anabilim Dalı ÖZET Sıfır Derece Kalorimetre

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Aytül ADIGÜZEL CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 7 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CMS

Detaylı

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi 125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi CMS Deneyi, CERN 4 Temmuz 2012 Özet Bugün, CERN deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki (BHÇ) CMS deneyi araştırmacıları, CERN de ve Melbourne daki ICHEP 2012

Detaylı

Volkan Karamehmetoğlu

Volkan Karamehmetoğlu 1 Doğal Sayılar Tanımlar Rakam: Sayıları yazmaya yarayan sembollere denir. {1,2,3,4,5,6,7,8,9} Sayı: Rakamların çokluk belirten ifadesine denir. 365 sayısı 3-6-5 rakamlarından oluşmuştur. 2 Uyarı: Her

Detaylı

TAM SAYILARLA İŞLEMLER

TAM SAYILARLA İŞLEMLER TAM SAYILARLA İŞLEMLER 5 4 3 2 1 1 TAM SAYILARLA TOPLAMA İŞLEMİ Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında meteorolojik gözlemler, hava tahminleri ve iklim değişiklikleri

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Adresi: Tel: Faks E-Posta: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul Fizik Mühendisliği Bölümü, Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi, Fizik Bölümü CERN, Compact Muon Solenoid (CMS) Deneyi 2. Ulusal Grid Çalıştayı, 1 Mart 2007,

Detaylı

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)

Detaylı

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers

Detaylı

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü - Fizik Bölümü

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü - Fizik Bölümü Massachusetts Teknoloji Enstitüsü - Fizik Bölümü Fizik 8.02 Ödev # 1 6 Şubat 2002. Kendinize bir iyilik yapın ve derslere hazırlanın! Derste anlatılmadan önce, konuları okumanızı şiddetle öneririz. Derslerden

Detaylı

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI

Detaylı

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER Projenin Malta, Portekiz ve Türkiye de cinsiyet ayrımcılığı problemlerini çözme amacıyla ilgili

Detaylı

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS Ali EKENEL Fizik Anabilim Dalı Aysel KAYIŞ TOPAKSU Fizik Anabilim

Detaylı

2014 Fizik Olimpiyatları 4. Aşama Kuramsal Sınav

2014 Fizik Olimpiyatları 4. Aşama Kuramsal Sınav 2014 Fizik Olimpiyatları 4. Aşama Kuramsal Sınav Sınav 4 sorudan oluşmaktadır. Sınav süresi 5 saattir. Sınavdaki soruların her biri 15 puan değerindedir. Toplam değerlendirmede kuramsal kısım %60 deneysel

Detaylı

VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN

VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN ANTİFR FRİZ Z PROTEİNLER VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ N. Şule ÜSTÜN, Sadettin TURHAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Samsun, Türkiye Antifriz

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 218 1 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz bir parçacık kadar küçüktü. 2 ve evrenimizin gelişimi parçacıklarla ve onların

Detaylı

Başka Boyutlar Arayışı-2:

Başka Boyutlar Arayışı-2: Başka Boyutlar Arayışı-2: Ekstra Boyutların bir Sınıflandırması, Gözlenebilirlikleri ve Standart Birleştirme Teorilerinde Enerji Ölçekleri K. O. Ozansoy, Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü İçerik 1. Özet

Detaylı

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I HİDROSİKLON İLE SINIFLANDIRMA

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I HİDROSİKLON İLE SINIFLANDIRMA 1. GİRİŞ İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I HİDROSİKLON İLE SINIFLANDIRMA Hidrosiklon, hidrolik sınıflandırıcıda yerçekimiyle gerçekleşen

Detaylı

Maddenin içine yaptığımız yolculukta...

Maddenin içine yaptığımız yolculukta... HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar Resim 1: ATLAS ın 2012 de kaydettiği, Higgs in dört elektrona bozunma adayı. 4 Temmuz 2012 de, ATLAS deneyi, Higgs Bozonu araştırmalarındaki güncellenmiş sonuçlarının

Detaylı

İstatistiksel Mekanik I

İstatistiksel Mekanik I MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği 2007 Güz Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için

Detaylı

Türev Kavramı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV

Türev Kavramı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV Türev Kavramı Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV ÜNİTE 9 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; türev kavramını anlayacak, türev alma kurallarını öğrenecek, türevin geometrik ve fiziksel anlamını kavrayacak,

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Halil ÖZKURT LHC HIZLANDIRICISINDAKİ CMS DENEYİNİN HF KALORİMETRESİNİN TEST VERİLERİNİ KULLANARAK HF İN TEMEL ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI FİZİK

Detaylı

ALGIÇLAR. DETECTORS 08.03.2016 Sibel DUYMAZ

ALGIÇLAR. DETECTORS 08.03.2016 Sibel DUYMAZ ALGIÇLAR DETECTORS 08.03.2016 Sibel DUYMAZ Bilimsel Çalışmalarda, verilerin elde edilmesi ve değerlendirilmesi çok önemlidir. İnsan gözü her insanın sahip olduğu en önemli algıçtır fakat her şeyi göremez

Detaylı

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015 MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015 Bilal KÜTÜK İSO Meclis Üyesi MADEN, TAŞ VE TOPRAK ÜRÜNLERİ İMALATI 1. Grup Madencilik, Mermer ve Taş Ocakçılığı 23. Grup Cam ve Cam Mamulleri Sanayii 43.

Detaylı

6,5 pseudorapidity range in forward region of CMS experiment. This

6,5 pseudorapidity range in forward region of CMS experiment. This CMS CASTOR DETEKTÖRÜNDE KULLANILAN KUVARTZ PLAKALARIN ÜRETİLMESİ VE DETEKTÖRE MONTAJI * Production of Quartz Plates Used in the CMS CASTOR Detector and Their Installation to Detector Aydın AYHAN Fizik

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında

Detaylı

PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER

PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER Dr. İlkay TÜRK ÇAKIR TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Ar-Ge Bölümü Füzyon Birimi - Hızlandırıcı Fiziği Birimi 24/09/07 III. UPHDYO 1 İÇERİK

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Elektron yükü : e=1.602176565(35)x10-19 C İnce

Detaylı

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi Sayı 5 / Ağutos 2017 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ İleri Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi İçindekiler: CERN / CMS Deneyi Ziyareti...2 CMS Veri Alımı ve Analiz Çalışmaları... 3 LHCb Yeni Baryon

Detaylı

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Volkan ARI*, Orhan ÇAKIR*, Sinan KUDAY** Ankara YEF Günleri 12-14 Şubat 2015 * Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü ** İstanbul Aydın Üniversitesi

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 BURKULMA HESABI Doç.Dr. Ali Rıza YILDIZ MAK 305 Makine Elemanları-Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 BU SLAYTTAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Burkulmanın tanımı Burkulmanın hangi durumlarda

Detaylı

Yüzeysel Temellerin Sayısal Analizinde Zemin Özelliklerindeki Değişimin Etkisi

Yüzeysel Temellerin Sayısal Analizinde Zemin Özelliklerindeki Değişimin Etkisi Yüzeysel Temellerin Sayısal Analizinde Zemin Özelliklerindeki Değişimin Etkisi Yrd. Doç. Dr. Banu Yağcı Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Balıkesir byagci@balikesir.edu.tr Özet Geoteknik

Detaylı

ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ

ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARI ARAŞTIRMA YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ NİCEL NİTEL KARMA Mustafa SÖZBİLİR 2 Nicel, Nitel ve Karma Araştırma Nicel Araştırma Nitel Araştırma Nicel araştırma Nitel araştırma NİCEL:

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 4: OLASILIK TEORİSİ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Rastgele Olay Örnek Uzayı Olasılık Aksiyomları Bağımsız ve Ayrık Olaylar Olasılık Kuralları

Detaylı

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0 Hardronlar neden böyle ilginç şekillere uyarlar? Cevap Gell-Mann ve Zweig tarafından (birbirinden bağımsız olarak) Verildi: Tüm hardronlar KUARK denilen daha temel bileşenlerden oluşmuştur! Kuarklar bir

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 39

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 39 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 39 i Bu sayıda; Ağustos Ayı TİM İhracat Verileri,, Suriye ye Yılın İlk Sekiz Ayında Yapılan İhracat, Temmuz Ayı TÜİK Dış Ticaret Verileri;

Detaylı

Tebliğ. Kapsam Madde 2 Borçlanma maliyetlerine ilişkin Türkiye Muhasebe Standardının kapsamı ekli TMS 23 metninde yer almaktadır.

Tebliğ. Kapsam Madde 2 Borçlanma maliyetlerine ilişkin Türkiye Muhasebe Standardının kapsamı ekli TMS 23 metninde yer almaktadır. Türkiye Muhasebe Kurulundan: Tebliğ Borçlanma Maliyetlerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 23) Hakkında Tebliğ Sıra No: 9 Amaç Madde 1 Bu Tebliğin amacı; borçlanma maliyetlerine ilişkin 23 nolu

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ METALİK MALZEMELERİN ÇEKME DENEYİ FÖYÜ 2015-2016 Bahar Dönemi 1. AMAÇ Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altında elastik ve plastik

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden

Detaylı

ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK

ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK KISA ÖZET

Detaylı

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI Çizimler: CERNland.net, Carolina De Luca ve Rebecca Pitt Metin: ATLAS İşbirliği adına Katarina Anthony Projeyi geliştirenler: Veronica Ruberti ve Katarina

Detaylı

Parçacık Fiziği: Söyleşi

Parçacık Fiziği: Söyleşi HPFBU-2012, Kafkas Üniversitesi, 12-19 Şubat 2012 Parçacık Fiziği: Söyleşi Saleh Sultansoy, TOBB ETÜ, Ankara & AMEA Fizika İnstitutu, Bakı Gökhan Ünel, UC Irvine Rutherford, Mehmet Akif ve CERN Biraz daha

Detaylı

+ 1. ) transfer edilir. Seri. Isı T h T c sıcaklık farkı nedeniyle üç direnç boyunca ( dirençler için Q ısı transfer miktarı aşağıdaki gibidir.

+ 1. ) transfer edilir. Seri. Isı T h T c sıcaklık farkı nedeniyle üç direnç boyunca ( dirençler için Q ısı transfer miktarı aşağıdaki gibidir. GİRİŞ Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli ısı değiştiricileri, karışımlı ısı

Detaylı

CUTEC etkisi: -Yüksek verimlilik -Yüksek Işlem güvenliği -Yüksek Yaşam - H7 Kalite Delik

CUTEC etkisi: -Yüksek verimlilik -Yüksek Işlem güvenliği -Yüksek Yaşam - H7 Kalite Delik CUTEC araç uzmanı CUTEC IsoG yüksek hassasiyetli CNC taşlama makinesi S20 onun araçlarını biler. S20 uygulama alanı çok klasik araç taşlama ek ötesine ulaşır. Medikal, havacılık ve S20 üretilmektedir karmaşık

Detaylı

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir?

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir? Simetri ve Süpersimetri Spot: Kerem Cankoçak Simetri nedir? Aşağıdaki şekilde bir örneğini gördüğümüz simetrik şekillere doğada her zaman rastlarız. Doğa simetriktir. Ama daha yakından baktığımızda bu

Detaylı

MODÜLER GİYDİRME CEPHE TASARIMI İÇİN ÖNERİ

MODÜLER GİYDİRME CEPHE TASARIMI İÇİN ÖNERİ MODÜLER GİYDİRME CEPHE TASARIMI İÇİN ÖNERİ Mine ŞENYÜRÜK, İstanbul Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Murat AYGÜN, İstanbul Teknik Üniversitesi ÖZET: Bu bildiride modüler cephe tasarımı ile ilgili Proposal for

Detaylı

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDEKİ HF KALORİMETRESİNDE KULLANILAN FÇT LERİN KAZANÇLARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI EŞREF TEKİN FİZİK ANABİLİM DALI ADIYAMAN

Detaylı

da. Elektronlar düşük E seviyesinden daha yüksek E seviyesine inerken enerji soğurur.

da. Elektronlar düşük E seviyesinden daha yüksek E seviyesine inerken enerji soğurur. 5.111 Ders Özeti #6 Bugün için okuma: Bölüm 1.9 (3. Baskıda 1.8) Atomik Orbitaller. Ders #7 için okuma: Bölüm 1.10 (3. Baskıda 1.9) Elektron Spini, Bölüm 1.11 (3. Baskıda 1.10) Hidrojenin Elektronik Yapısı

Detaylı

CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI

CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI Nasuf SÖNMEZ Fizik Anabilim Dalı Bilim Dalı Kodu: 404.04.01 Sunuş Tarihi: 5.08.006 Tez Danışmanları:

Detaylı

Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmin Sistemi Geliştirilmesi Projesi

Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmin Sistemi Geliştirilmesi Projesi Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmin Sistemi Geliştirilmesi Projesi Ahmet Duran Şahin* Sevinç Sırdaş* Ahmet Öztopal* Ercan İzgi** Mustafa Kemal Kaymak* Bihter Yerli* *İTÜ, Meteoroloji Müh. Böl., sahind@itu.edu.tr

Detaylı

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ FİZİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MART 2007 ANKARA Hande KARADENİZ tarafından

Detaylı

Çalışma Dizaynları ve Kullanım Alanları

Çalışma Dizaynları ve Kullanım Alanları TTD Akademik Kurs, 11 Ekim 2015 Çalışma Dizaynları ve Kullanım Alanları Doç.Dr. Özge YILMAZ oyilmaz76@hotmail.com Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Solunum Alerji Bilim Dalı Çalışma Dizaynları:

Detaylı

SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMESİ EKONOMİLERDEKİ KRİZLERİN BAŞ ETKENİ OLABİLİR Mİ?

SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMESİ EKONOMİLERDEKİ KRİZLERİN BAŞ ETKENİ OLABİLİR Mİ? SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMESİ EKONOMİLERDEKİ KRİZLERİN BAŞ ETKENİ OLABİLİR Mİ? SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMESİ EKONOMİLERDEKİ KRİZLERİN BAŞ ETKENİ OLABİLİR Mİ? Sermaye piyasası, ekonomide finansal sistemi

Detaylı

Şekil1. Dönüşümleri yapılmış raster hazır

Şekil1. Dönüşümleri yapılmış raster hazır RASTER SAYISALLAŞTIRMA Raster ve Dönüşüm Đşlemleri başlıklı dersimizde elimizde resim olarak, hatta çıktısı alınmış bir kağıt olarak bulunan bir harita ya da paftanın Netcad ortamına aktarılarak koordinat

Detaylı

LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları

LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları Sinan Kuday Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü CERNTR Toplantısı 02.09.2009 1 Süpersimetri (SUSY) Nedir? 2 Süpersimetri (SUSY) Nedir? Q Bozon = Fermiyon

Detaylı

Fizik 101-Fizik I 2013-2014

Fizik 101-Fizik I 2013-2014 Fizik 101-Fizik I 2013-2014 Doğrusal Momentum ve Çarpışmalar Nurdan Demirci Sankır Ofis: 325, Tel:4331 1 Doğrusal Momentum ve Korunumu v hızı ile hareket eden m kütleli bir parçacığın doğrusal momentumu

Detaylı

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDE İKİLİ JET ÖLÇÜMÜ İSMAİL DENİZ FİZİK ANABİLİM DALI

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDE İKİLİ JET ÖLÇÜMÜ İSMAİL DENİZ FİZİK ANABİLİM DALI T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDE İKİLİ JET ÖLÇÜMÜ İSMAİL DENİZ FİZİK ANABİLİM DALI 015 T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CMS DENEYİNDE

Detaylı

KİMYA. davranış. umunu, reaksiyonlar sırass. imleri (enerji. vs..) gözlem ve deneylerle inceleyen, açıklayan a

KİMYA. davranış. umunu, reaksiyonlar sırass. imleri (enerji. vs..) gözlem ve deneylerle inceleyen, açıklayan a KİMYA Maddenin yapısını, özelliklerini, farklı koşullardaki davranış ışlarını,, bir maddeden diğer bir madde oluşumunu, umunu, reaksiyonlar sırass rasındaki değişimleri imleri (enerji vs..) gözlem ve deneylerle

Detaylı

BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM

BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM 1 BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM İbrahim ÖRGERİN ÖZET Bu çalışmada, BOSSA Dış Giyim İşletmeleri nde fason iplik imalatı

Detaylı

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği 1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde

Detaylı

STANDART MODEL. Etraf m zdaki her ey bu yap ta lar ndan olu maktad r. Peki ya bu yap ta lar?

STANDART MODEL. Etraf m zdaki her ey bu yap ta lar ndan olu maktad r. Peki ya bu yap ta lar? Giri STANDART MODEL Yüksek enerji fizi i temel parçac klar ve parçac klar aras etkile meleri inceleyen oldukça yeni çal ma alan d r. Temel parçac klar n yap s n inceleyebilmek için yüksek enerjilere, yüksek

Detaylı

CMS Magnet Testte Alınan CASTOR Local Datalarının (LED ve Pedestal) Analizi SEMİRAY GİRGİS

CMS Magnet Testte Alınan CASTOR Local Datalarının (LED ve Pedestal) Analizi SEMİRAY GİRGİS CMS Magnet Testte Alınan CASTOR Local Datalarının (LED ve Pedestal) Analizi Global datanın DQM Offline analizi SEMİRAY GİRGİS ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ 1 1 İÇERİK CASTOR neden tasarlandı? CASTORDA neler araştırılacak?

Detaylı

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı.

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı. 2 NEDEN?? : Yüksek enerjilerde parçacıkları çarpıştırıyoruz. Parçacıkları kırıp içlerine bakmak istiyoruz. DENEY Hızlandırıcılar Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden küçük bir

Detaylı

LHC Run2 Beklentileri

LHC Run2 Beklentileri 6.5 6.5 LHC Run2 Beklentileri Sezen Sekmen Kyungpook National University CERNTR - 7 Temmuz 2015 LHC takvimi Phase-0 = ortalama pile- up / yığılma Algıçların gelişimi ATLAS Phase0 gelişmeleri CMS Phase0

Detaylı

CMS DENEYİNDE AĞIR İYON FİZİĞİ ARAŞTIRMALARI * Heavy Ion Physics Searches in Cms Experiment

CMS DENEYİNDE AĞIR İYON FİZİĞİ ARAŞTIRMALARI * Heavy Ion Physics Searches in Cms Experiment CMS DENEYİNDE AĞIR İYON FİZİĞİ ARAŞTIRMALARI * Heavy Ion Physics Searches in Cms Experiment Ertan ARIKAN Fizik Anabilim Dalı Ayşe POLATÖZ Fizik Anabilim Dalı ÖZET Ağır iyonlar çok yüksek enerjilerde çarpıştırıldıklarında

Detaylı

STATİK-MUKAVEMET. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ

STATİK-MUKAVEMET. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ STATİK-MUKAVEMET Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ Çekme deneyi test numunesi Çekme deney cihazı Elastik Kısımda gerilme: σ=eε Çekme deneyinin amacı; malzemelerin statik yük altındaki elastik ve plastik davranışlarını

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 02 Ocak 2008 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık Fizii

Detaylı

MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 5 Çözümler

MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 5 Çözümler Adam S. Bolton bolton@mit.edu MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 5 Çözümler 22 Mart 2002 Problem 5.1 Yüksek Gerilim Güç İletimi. Güç aktarım sisteminin analizinde sağ taraftaki basit devre şeması kullanılabilir.

Detaylı

Doğrusal Hızlandırıcılar İle Düşük Enerjilerde Protonların ve İyonların Hızlandırılması. Veli Yıldız Mayıs 2012

Doğrusal Hızlandırıcılar İle Düşük Enerjilerde Protonların ve İyonların Hızlandırılması. Veli Yıldız Mayıs 2012 Doğrusal Hızlandırıcılar İle Düşük Enerjilerde Protonların ve İyonların Hızlandırılması Veli Yıldız Mayıs 2012 İçerik Düşük enerjilerde elektron ve proton hızlandırma arasındaki fark, Doğru Akım Hızlandırıcıları,

Detaylı

SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI

SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI Türk sigorta ve bireysel emeklilik sektörlerine ilişkin çok derin bir kaynak olma özelliğine sahip Sigorta Denetleme Kurulu Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektörleri 2010 Yılı Faaliyet Raporu yayımlandı.

Detaylı

CERN Bağlamında İleri Fizik Uygulamaları

CERN Bağlamında İleri Fizik Uygulamaları Kaynaklar CERN website (http://kt.cern/medical-applications ve http://kt.cern/aerospace) Harran Üniversitesi (Türkiye) 3 Mayıs, 2017 CERN neredesin? CERN deki ana yapılar: ATLAS (A Toroidal LHC ApparatuS),

Detaylı

CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu

CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu Halil Gamsızkan Türk CERN Forumu Semineri 11 Aralık 08 Az sonra.. Mini kara delik fikri nereden geliyor? ADD Modeli Kara delik üre6mi Kara delik bozunumu

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi 2 Temmuz 2012 İÇİNDEKİLER Dönem Revizyonu......... 3 Derecelendirme Metodolojisi........ 5 Notların Anlamı.........

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 21 Kasım 2007 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık

Detaylı

5. ÜNİTE ÜÇ FAZLI ALTERNATİF AKIMLAR

5. ÜNİTE ÜÇ FAZLI ALTERNATİF AKIMLAR 5. ÜNİTE ÜÇ FAZLI ALTERNATİF AKIMLAR KONULAR 1. Üç Fazlı Alternatif Akımların Tanımı Ve Elde Edilmeleri 2. Yıldız Ve Üçgen Bağlama, Her İki Bağlamada Çekilen Akımlar Ve Güçlerin Karşılaştırılması 3. Bir

Detaylı

Örtü Altında Elma Yetiştiriciliği

Örtü Altında Elma Yetiştiriciliği Örtü Altında Elma Yetiştiriciliği Ülkemiz diğer meyve türlerinde olduğu gibi, yumuşak çekirdekli meyve yetiştiriciliğinde de çok büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak bu potansiyelden geçmişte gereği kadar

Detaylı

Elektromanyetik Benzetim Ortamında Genetik Algoritmalar Kullanarak Geniş Bantlı Log-Periyodik Anten Dizgesi Tasarımı

Elektromanyetik Benzetim Ortamında Genetik Algoritmalar Kullanarak Geniş Bantlı Log-Periyodik Anten Dizgesi Tasarımı Elektromanyetik Benzetim Ortamında Genetik Algoritmalar Kullanarak Geniş Bantlı Log-Periyodik Anten Dizgesi Tasarımı Özgür Ergül ve Levent Gürel Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Bilkent Üniversitesi

Detaylı

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu M. Zeyrek, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fizik Bölümü LHC deki ATLAS ve CMS deneylerinin 2012 de açıkladıkları sonuçlar Higgs bozonunun varlığını kanıtlamış, beraberinde

Detaylı

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi

Detaylı

MODERN MÜHENDİSLİK HESAPLAMALARI İLE ASANSÖR BİLEŞENLERİNİN GÜVENİRLİKLERİNİN ARTTIRILMASI

MODERN MÜHENDİSLİK HESAPLAMALARI İLE ASANSÖR BİLEŞENLERİNİN GÜVENİRLİKLERİNİN ARTTIRILMASI Asansör Sempozyumu 25-27 Eylül 2014 // İzmir 73 MODERN MÜHENDİSLİK HESAPLAMALARI İLE ASANSÖR BİLEŞENLERİNİN GÜVENİRLİKLERİNİN ARTTIRILMASI Kadir Çavdar 1, Hasan Güngör 2, Hüseyin Keşanlı 3 1 Uludağ Üniversitesi,

Detaylı

İÇİNDEKİLER TOPLAMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...59-60... 01-01 ÇARPMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...61-64... 02-03 FAKTÖRİYEL...65-66...

İÇİNDEKİLER TOPLAMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...59-60... 01-01 ÇARPMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...61-64... 02-03 FAKTÖRİYEL...65-66... İÇİNDEKİLER Sayfa No Test No 3-PERMÜTASYON, KOMBİNASYON, BİNOM, OLASILIK VE İSTATİSTİK TOPLAMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...59-60... 01-01 ÇARPMA YOLUYLA SAYMA YÖNTEMİ...61-64... 0-03 FAKTÖRİYEL...65-66...

Detaylı

Özet. Giriş. 1. K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon., 2. K.Ü. Artvin Orman Fakültesi, Artvin.

Özet. Giriş. 1. K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon., 2. K.Ü. Artvin Orman Fakültesi, Artvin. Deniz Kıyılarında Biriken Katı Atık Maddelerin Örnekleme Yoluyla Tür ve Miktar Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma ( Trabzon Beşirli Deresi Küçük Yoroz Burnu Arası ) 1 Hasan Zeki KALAY, 1 Sezgin

Detaylı

1. ÜNİTE TAM SAYILAR KONULAR 1. SAYILAR

1. ÜNİTE TAM SAYILAR KONULAR 1. SAYILAR 1. ÜNİTE TAM SAYILAR KONULAR 1. SAYILAR 2. Doğal Sayılar 3. Sayma Sayıları 4. Tam Sayılar(Yönlü sayılar) 5. Tam sayılarda Dört İşlem 6. Tek ve çift sayılar 7. Asal Sayılar 8. Bölünebilme Kuralları 9. Asal

Detaylı