Bronfl Ast ml Çocuklarda nhale Steroidin, Kemik Metabolizmas n n Biyokimyasal Göstergeleri ve Renal Kalsiyum At l m H z na Etkisi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bronfl Ast ml Çocuklarda nhale Steroidin, Kemik Metabolizmas n n Biyokimyasal Göstergeleri ve Renal Kalsiyum At l m H z na Etkisi"

Transkript

1 Araştırmalar Bronfl Ast ml Çocuklarda nhale Steroidin, Kemik Metabolizmas n n Biyokimyasal Göstergeleri ve Renal Kalsiyum At l m H z na Etkisi. AK L*, H. YÜKSEL*, V. ÜRK*, E. ONUR*, A. VAR**, Y. GÜVENÇ** * Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, ** Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dal, MAN SA Son yıllarda çocukluk çağı bronş astımı tedavisinin birinci basamağında, inhale glikokortikoidler kullanılmaya başlanmıştır. Sistemik glikokortikoidler kemikten kalsiyum (Ca) rezorbsiyonunu arttırdıkları için hiperkalsiüriye neden olmakta ancak inhale glik o k o rtikoidlerin renal kalsiyum metabolizmasına olan etkileri net olarak bilinmemektedir. Bu çalışmada inhale steroidlerin bronş astımlı çocuklarda renal kalsiyum atılımı ve kemik metabolizması üzerine etkilerinin olup olmadığının ve renal Ca atılımının sodyum ve potasyum atılımı ile olası ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya bronş astımı tanısı ile izlenen ve ortalama 13.6 ± 8.8 aydır, günde µg inhale budesonid tedavisi kullanan 20 çocuk (beş kız, 15 erkek, yaş ortalaması 9 ± 3.9 yıl) ve 22 sağlıklı çocuk (beş kız, 17 erkek, yaş ortalaması 10.1 ± 3.7 yıl) alındı. Her iki grubun açlık serum sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz (ALP), type-i collogen carboxyterminal telopeptide (ICTP), osteokalsin, intakt paratiroid hormon düzeyi (PTH), sabah ilk idrar örneğinden kalsiyum/kre a t i n i n (Ca/Cr) ve sodyum/potasyum oranı (Na/K), 24 saatlik idrar kalsiyum atılımı ölçüldü. Çalışma gruplarında serum sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, ALP, PTH düzeyleri normaldi. Serum ICTP düzeyi astım grubunda, kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek (p= 0.043) ve osteokalsin düzeyi ise kontrol grubuna oranla düşük bulundu (p= 0.045). Günlük idrar kalsiyum atılım hızı astımlı hastalarda, kontrol grubuna oranla düşüktü (p= 0.04). Ca/Cr ve Na/K oranları ise her iki grupta benzerdi (p= 0.2, p= 0.4). Sonuç olarak; orta dozlarda inhale budesonid kullanımının astımlı çocuklarda sistemik etki göstermeksizin renal kalsiyum atılım hızında azalmaya yol açtığı saptanm ı ş t ı r. Bunun gastrointestinal sistemden kalsiyum emiliminin azalması sonucu gelişen bir kompansasyon mekanizmasına bağlı olabileceği ve bu kompansasyonun da kemik metabolizmasında artışla gerçekleştirilebildiği düşünülmüştür. Anahtar Kelimeler:Bronş astımı, İnhale budesonid, Kalsiüri, Natriüri. Biochemical Markers of Bone Metabolism and Renal Calcium Excretion in the Asthmatic Patients Treated with Inhaled Corticosteroid In re c e n t l y, inhaled glucocorticoids are the first-line t reatment for asthma bronchiale in childhood. Systemic glucocorticoids cause hypercalciuria via increasing bone resorption; there is no knowledge about effects of inhaled glucocorticoids to renal calcium metabolism. We planned to investigate renal calcium e x c retion and the relationship between calcium and sodium, potassium excretion in asthmatic childre n Dr.. AK L 6345 Sokak, No: 50/10, Bostanl, Karfl yaka, ZM R e-posta: ipek.akil@bayar.edu.tr 5

2 t reated with inhaled budesonide. Twenty asthmatic c h i l d ren (5 female, 15 male, mean age 9 ± 3.9 years) t reated with inhaled budesonide at the dose of µ/day for 13.6 ± 8.8 months, and 22 healthy c h i l d ren (5 female, 17 male, mean age 10.1 ± 3.7 years) were enrolled in the study. Serum sodium, potassium, calcium, phosphorus, alkaline phosphatase (ALP), type-i collogen carboxyterminal telopeptide (ICTP), osteocalcin, intact PTH, first spot morn i n g urine calcium/creatinine ratio, sodium/potassium ratio, and daily renal calcium excretion were measure d in both study groups. Serum electrolytes, ALP, and PTH were found normal in both groups. ICTP was i n c reased in the asthmatic patients compared the c o n t rols (p= 0.043). Osteocalcin was found to decrease in the asthmatic patients (p= 0.045). There was no statistically diff e rence for Ca/Cr and Na/K ratios between the asthmatic patients and the controls. As a conclusion, moderate doses of inhaled budesonide causes hypocalciuria without systemic effects, this finding may be explained with by a compensatory mechanism against to decreased absorption of calcium in g a s t rointestinal system due to topical effect of orally inhaled budesonide. Increased bone metabolism may have a role in this possible compensatory mechanism. Key Words:Asthma bronchiale, İnhaled budesonide, Calciuria, Natriuria. Son y llarda bronfl ast ml çocuklar n tedavisinin birinci basama nda inhale glikokortikoidler kullan lmaya bafllanm flt r. nhale glik o k o rtikoidlerin hipotalamus-hipofiz-adre n a l aks na olan bask lay c etkileri, sistemik glikokortikoidlere oranla çok daha azd r. Bununla beraber inhale glikokortikoidlerin eriflkinlerde 800 µg/gün ve çocuklarda 400 µg/gün üzerindeki dozlar n n sistemik dolafl ma geçen miktarlar n n, kemik metabolizmas na olumsuz etkileri olabilece i ve çocuklarda büyümeyi bask layabilece i bildirilmektedir. Bu nedenle inhale kullan lmalar na ra men, olas sistemik etkileri büyüyen bir organizma olan çocuklar için en s k tart fl lan yan etki profilini oluflturmaktad r [1-3]. nhale glikokortikoidlerin olas sistemik etkileri ve sistemik glikokortikoidlerin kemik metabolizmas na olan etkileri, osteoporotik niteliktedir. Bu hem kemik yap m n azalmas hem de y k m n artmas yolu ile olmaktad r. Sistemik glikokortikoidler kemikten kalsiyum (Ca) rezorbsiyonunu artt rd klar için hiperkalsiüriye neden olmaktad r. Ancak inhale glikokortikoidler için çocuklarda s kl kla kullan lan doz µg/gün budesonid eflde eri olup, bu dozlarda bildirilmifl sistemik yan etki yoktur. Bildirilen yan etkilerin baz lar ise tart flm a l d r. Geliflen çocuk organizmas için en önemli yan etki, büyümenin gerçekleflti i sistem olan kemik dokusu ve dolay s yla kalsiyum metabolizmas üzerine olas yan etkilerdir [4-6]. Çocuklarda inhale glikokortikoid kullan - m n n dinamik kemik metabolizmas ve renal kalsiyum metabolizmas na olan etkileri net olarak bilinmemektedir. Bu çal flmada inhale steroid kullanan bronfl ast ml çocuklarda, bu ilaçlar n kemik döngüsü, renal kalsiyum (Ca) at l m üzerine etkilerinin olup olmad n n araflt r lmas ve ayr ca renal kalsiyum at l m - n n, sodyum (Na) at l m ile iliflkisinin araflt - r lmas planlanm flt r. HASTALAR ve YÖNTEM Çal flma Düzeni Çal flmada en az alt ayd r inhale steroid kullanan ast ml çocuklar n kemik ve renal kalsiyum metabolizmas ve bu çocuklar ile homojen demografik özelliklere sahip sa l kl çocuklar n sonuçlar kesitsel olarak karfl laflt r lm flt r. Çal flma grubuna al nan çocuklarda ast m tan s Ulusal Ast m Tan ve Tedavi Rehberine uygun kriterlere göre konulmufltur [7]. Olgular n tümü, deri testleri ile en az bir çevresel allerjene karfl pozitif sonuç elde eldilen, allerjik bronfl ast ml çocuklard r. Tümünde bafllang çta erken reverzibilite pozitif olarak elde edilmifl ya da Peak Expiratory Flow (PEF) izlemi ile hava yolu hiperreaktivitesi tan s konulmufltur. Çal flmaya alt ay n alt nda ve 400 µg/gün budesonidden daha az dozda inhale steroid alan ve son bir ay içinde inhale ya da sistemik steroid alm fl sa l kl çocuklar al nmam flt r. Ayr ca, çal flmaya girmeyi kabul etmeyen aile ve çocuklar da çal flmaya al nmam flt r. Çal flma ve Kontrol Grubu Çal flmaya bronfl ast m tan s ile izlenen ve ortalama 13.6 ± 8.8 ayd r inhale budesonid tedavisi kullanan 20 çocuk (befl k z, 15 erkek, yafl ortalamas 9 ± 3.9 y l) al nd. Kullan lan bude- 6

3 sonid dozu ortalama µg/gün idi. Sa l kl kontrol grubu olarak da sistemik hastal olmayan, sa l kl 22 çocuk (befl k z, 17 erkek, yafl ortalamas 10.1 ± 3.7 y l) al nd. Çal flma ve kontrol grubu aras nda yafl, cins ve di er demografik özellikler aç s ndan istatistiksel anlaml bir fark saptanmad (p> 0.05). Hasta ve kontrol grubunun demografik özellikleri Tablo 1 de belirtilmifltir. Kemik ve Renal Kalsiyum Metabolizmas Her iki grubun açl k serum sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz (ALP) düzeyleri ölçüldü. Günlük kalsiyum at l m 24 saatte toplanan idrar örne inden ölçüldü. Sabah ilk idrar örne inden kalsiyum/kreatinin (Ca/Cr) oran ve sodyum/potasyum (Na/K) oran ölçüldü. Kemik metabolizmas n n durumunun gösterilmesi amac yla, rezorbsiyonunun de erlendirilmesi ve belirleyicisi olarak kemik tip-1 kollajenin fragmantasyon ürünü olan C-terminal telopeptidleri gösteren type-i collogen c a r b o x y t e rminal telopeptide (ICTP), kemik mineralizasyonunun belirleyicisi olarak osteokalsin ve ALP düzeyleri çal fl ld. Kemik regülasyon parametresi olarak intakt paratiro i d hormon düzeyi (PTH) için kan örne i al nd. PTH, ICTP ve osteokalsin ölçümü için al nan kan ö rnekleri çal flma tamamlanana kadar -70 C de sakland. Sodyum ve potasyum düzeyi iyon selektif elektrot, kalsiyum, fosfor, ALP, kreatinin düzeyleri spektrofotometrik yöntemle Mega automatic analyzer (Merck) cihaz nda ölçüldü. PTH, osteokalsin, ICTP ölçümleri immuno-kemiluminesans yöntem ile Modular Analytics E170 immunoassay analyser (Roche Elecsys 1010/2010) cihaz nda yap ld. statistiksel De erlendirme Hasta ve kontrol grubunun sonuçlar SPSS 10.0 paket program na kaydedildi. ki grubun istatistiksel karfl laflt rmas nda Mann Whitney- U testi kullan ld. p< 0.05 olmas durumu istatistiksel farkl l k olarak kabul edildi. Sonuçlar ortalama ± standart deviasyon olarak verildi. BULGULAR Ast ml ve kontrol grubunda serum sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, ALP düzeyleri normaldi ve iki grup aras nda fark bulunmad (Tablo 2). Serum PTH düzeyi aç s ndan iki grup aras nda istatistiksel fark yoktu (p= 0.2). Kemik yap m n n belirleyicisi olan osteokalsin düzeyi ast m grubunda kontrol grubuna oranla düflük bulundu (p= 0.045) (Tablo 2). Tablo 1. Ast ml ve kontrol grubunun baz demografik özellikleri. Özellik Ast m (n= 20) Kontrol (n= 22) p* Yafl (y l) 9 ± ± 3.7 > 0.05 Cinsiyet (K/E) 5/15 5/17 > 0.05 A rl k (kg) 34.2 ± ± 14.9 > 0.05 Boy (cm) ± ± 20.7 > 0.05 * p< 0.05 ise anlaml d r. Tablo 2. Ast ml ve kontrol grubunun serum biyokimyasal de erleri. Ast m (n= 20) Kontrol (n= 22) p Sodyum (meq/l) ± ± Potasyum (meq/l) 4.3 ± ± Kalsiyum (mg/dl) 9.5 ± ± Fosfor (mg/dl) 5.3 ± ± ALP (U/L) ± ± PTH (pg/ml) 25.6 ± ± ICTP (pg/ml) 1.5 ± ± Osteokalsin (ng/ml) 65.7 ± ±

4 Yirmidört saatte idrarla kalsiyum at l m hastalarda, sa l kl kontrol grubuna oranla düflük bulundu (p= 0.04). Spot idrar örne inde Ca/Cr ve Na/K oranlar iki grup aras nda istatistiksel olarak fark göstermedi (p= 0.2, p= 0.4) (Tablo 3). TARTIfiMA Bu çal flmada, inhale budesonid kullan m - n n renal kalsiyum at l m nda azalmaya yol açt bulunmufltur. Budesonid inhalasyonu yap - lan hastalarda kemik yap m n n göstergesi olan osteokalsin düzeyleri azalm fl ve kemik rezorbsiyonunun göstergesi olan ICTP yüksek bulunmufltur. Osteokalsin, osteoblastlar taraf ndan üretilen bir matriks proteinidir. Eriflkin ve çocuklarda yap lan birçok çal flmada, inhale glikokortikoid kullan m n n kemik metabolizmas nda bask lanma ve osteokalsin düzeylerinde azalmaya yol açt bildirilmektedir [6,8-12]. Bununla beraber inhale glikokortikoidlerin kemik metabolizmas n etkilemedi ini öne süren yay nlar da bulunmaktad r [13-19]. Sistemik etkilenmeye ait de iflik çal flmalardaki sonuçlar, kullan lan glikokortikoid türü ve dozu ile iliflkilidir. Biyoyararlan m ve sistemik etkileri en fazla olan inhale glikokortikoid beklometazon dipropionatt r. Flutikazon ve budesonidin sistemik biyoyararlan m beklometazon dipropionata oranla yaklafl k dört kat daha azd r [4,12]. Çocuklarda yap lan bir çal flmada ilk iki ay 800 µg/gün budesonid ve 500 µg/gün flutikozon kullan lm fl, budesonid dozu 400 µg/gün, flutikozon 200 µg/gün olarak tedavi alt ay sürdürülmüfltür. Dördüncü ayda budesonid grubunda osteokalsin düzeyinin bafllang ca göre %23 oran nda azald, flutikazon kullan m ile ikinci ayda osteokalsin düzeyi %19 azal rken, dördüncü ay kontrolünde normale döndü ü bulunmufltur. Düflük doz ACTH testi ile gösterilen adrenokortikal bask lanman n osteokalsin düzeyindeki azalmayla iliflkili oldu u bildir i l m e k t e d i r [ 6 ]. Bir baflka çal flmada ise 300 µg/gün budesonid inhalasyonu uygulanan ast ml çocuklarda alt nc ay n sonunda kemik mineral dansitesinde ve kemik metabolizmas ile iliflkili parametrelerde de ifliklik olmad saptanm flt r [3]. Çal flmam zda ortalama bir y - l n üstünde ve 400 µg/gün dozda budesonid inhalasyonu yap lan çocuklarda, sa l kl çocuklara oranla osteokalsin düzeylerinin düflük oldu u bulunmufl ve kemik metabolizmas nda yap m n azalmas yönünde etkilenmenin oldu- u düflünülmüfltür. Ancak bunun sistemik bir etkiden kaynaklanmas mutlak de ildir. Laboratuvar bulgular m zda kemik yap m, kalsiyum at l m h z n n azalmas serum kalsiyum düzeyinin homeostazisine ba l olabilir. Bu da yutulan inhale steroidin gastrointestinal topikal etkilerine ba l olabilir. I C T P, kemik matriksi tip-1 kollajenin y k m sonucu dolafl ma geçen C-telopeptidleri gösteren bir kemik y k m ürünüdür, kemik re z o r b s i- yonunu yans t r. Ast ml çocuklarda flutikazonun 500 µg/gün dozda kullan m ICTP yi %21 oran nda azaltm fl, dördüncü ayda dozun 200 µg/gün olarak devam etmesi ile normale dönm ü fl t ü r. Ayn çal flmada budesonid inhalasyonu ICTP düzeylerinde de iflikli e neden olmam flt r [ 6 ]. Bir baflka çal flmada 300 µg/gün dozda budesonid kullan lan çocuklarda ICTP düzeyinin, k o n t rol grubu veya inhale glikokortikoid kullanmayan ast ml çocuklardan farkl olmad s a p t a n m fl t r [ 3 ]. Bu çal flmada ise 400 µg/gün dozda budesonid inhalasyonu yap lan ast ml ç o c u k l a rda, sa l kl çocuklara oranla ICTP düzeylerinin yüksek oldu u saptanm flt r. Bu sonuca göre budesonid inhalasyonuna ba l kemik rezorbsiyonunda artma oldu u düflünülmüfltür. E r i fl k i n l e rde yap lan az say da çal flmada inhale glikokortikoidlerin idrar kalsiyum at l m n a rt t rd bildirilmektedir. Bu çal flmalardan birinde 2000 µg/gün beklometazon ve 1800 µg/gün budesonid kullan m n n etkileri karfl laflt r lm fl, beklometazonun kalsiyum kreatinin ora- Tablo 3. Ast ml ve kontrol grubunun idrar kalsiyum, sodyum, potasyum at l m. Ast m (n= 20) Kontrol (n= 22) p Ca at l m (mg/kg/gün) 1.18 ± ± Ca/Cr (mg/mg) 0.11 ± ± Na/K (mg/mg) 1.6 ± ±

5 n n bafllang ca göre %33 oran nda artt rd saptanm flt r [12]. Di er bir çal flmada Boulet ve arkadafllar, üç y l süre ile ortalama 1140 µg/günlük inhale glikokortikoid kullan m n n sabah iki saatte toplanan idrar örne inde kalsiyumun at l m nda artmaya yol açt n bildirmektedir [13]. Bootsma ve arkadafllar, dokuz haftal k sürede 750 µg/gün flutikazon ve 1500 µg/gün beklometazon kullan m n n spot idrar örne inde kalsiyum at l m na etkili olmad n bulmufltur [10]. Pauwels ve arkadafllar da inhale steroid kullan m n n açl kta al nan ikinci idrar örne inde kalsiyum kreatinin oran na etkili olmad n bildirmektedir [11]. Çocuklarda ise König ve arkadafllar, toplam 15 hastan n bulundu u iki grupta kalsiyum kreatinin oran n ölçmüfller ve istatistiksel farkl l k bulunmasa da 800 µg/gün beklometazon kullanan hastalarda inhale tedavi kullanmayan ast ml lara oranla kalsiyum at l m n n düflük oldu unu bulmufllard r [15]. Toogood ve arkadafllar sa l kl gönüllülerde budesonid inhalasyonuna ba l kalsiyum ve fosfor metabolizmas n incelemifl ve tedaviye ba l açl k idrar kalsiyumunda azalma, kalsiyum ve fosforun renal tübüler maksimum reabsorpsiyonunda artma ve serum fosforunda artma saptam fllard r. Günlük kalsiyum at l m nda de ifliklik bulmam fllar ve inhale budesonidin kalsiyumun diurnal at l m n etkiledi ini düflünmüfllerdir [20]. Bu çal flmada günlük kalsiyum at l m n n inhale budesonid kullanan ast ml hastalarda azald bulunmufltur. drar kalsiyum at l m - n n de erlendirilmesinde en uygun yol, 24 saatlik toplanan idrarda yap lan ölçümlerdir. Ancak idrar toplaman n zor olaca küçük çocuklarda sabah açl kta al nan ilk veya ikinci idrarda kalsiyum kreatinin oran de erlendirmeye yard mc olmaktad r [21]. Çal flmam zda kalsiyum kreatinin oran ast m ve kontrol grubunda farkl bulunmam fl ancak 24 saatlik ölçümde ast ml hastalarda hipokalsiüri saptanm flt r. S e rum kalsiyum, fosfor düzeyleri, ALP ve PTH de budesonide ba l etkilenme olmam fl, yani budesonid inhalasyonuna ba l sistemik bir etkilenme söz konusu de ildir. Bu nedenle sistemik glikokortikoidlerin kullan m nda oldu u gibi kemik rezorbsiyonunda artma sonucu hiperkalsiüri geliflmemifltir. Sistemik glikokortikoidler, gastrointestinal sistemden kalsiyum emiliminde azalma ve renal kalsiyum at - l m nda artmaya yol açt klar için kalsiyum dengesinin sa lanmas amac yla sekonder hiperparatiroidizm geliflmekte ve serum kalsiyumunu korunmaya çal fl lmaktad r. Smith ve arkadafllar, beklometazonun topikal etki ile gastrointestinal kalsiyum emiliminde azalmaya yol açt n göstermifltir [22]. Bu çal flmada ise inhale glikokortikoidin topikal etki ile gastrointestinal kalsiyum emiliminde azalmaya yol açt, sistemik etkilenmenin olmad, buna karfl l k oluflan hipokalsiürinin serum kalsiyum dengesini sa lamaya yönelik renal kompansasyon mekanizmas na ba l olabilece i düflünülmüfltür. Sistemik etkilenme olmaks z n kemik yap m ndaki l ml azalma ve rezorbsiyon göstergesindeki l ml yükselmenin ise normal serum kalsiyumun dengesinin sa lanmas na yönelik oldu u düflünülmüfltür. Renal kalsiyum at l m sodyum klorür uygulamas veya diyetin fazla tuz içermesi durumlar nda artar. Renal kalsiyum ve sodyum emilimi yak n iliflkilidir. Tam olarak aç klanamayan intrarenal nedenlere ba l olarak artm fl renal sodyum klorür yükü proksimal ve özellikle distal tübülüsün son bölümlerinde kalsiyum geri emiliminde azalma ile sonuçlan r [21]. Hiperkalsiürili hastalarda diyet ile tuz k s tlamas, kalsiyum k s tlamas na oranla daha az tafl oluflumu, hiperkalsiürinin daha iyi kontrolünü sa lar [23]. Sistemik glikokortikoidler, renal sodyum at l m nda azalmaya neden olur. Bu çal flmada serum sodyumunda ve idrar sodyum potasyum oran nda inhale budesonid ve kontrol grubu aras nda fark bulunmam flt r. Renal kalsiyum ve sodyum at l m aras nda iliflki yoktur. Bu sonuç, inhale budesonid tedavisinin sistemik etkili olmad n, renal sodyum at l m na etkisi olmad n düflündüren bir bulgu olarak yorumlanabilir. Sonuç olarak, orta dozlarda inhale budesonid kullan m n n ast ml çocuklarda sistemik etki göstermeksizin renal kalsiyum at l m h - z nda azalmaya yol açt saptanm flt r. Bunun nedeni olarak, inhale edilen steroidin yutulan miktar n n gastrointestinal sistemde topikal etkisiyle kalsiyum emilimini azaltmas sonucu geliflen bir kompansasyon mekanizmas na ba l olabilece i ve bu kompansasyonun da kemik metabolizmas nda art flla gerçeklefltirilebildi i düflünülmüfltür. 9

6 KAYNAKLAR 1. Saravi FD, Guirao MA, Elias PC, Guarnieri PJ. Influence of inhaled glucocorticoids on bone mineral density and bone metabolism. Rev Panam Salud Publica 2000;7:211-8 (ispanyolca). 2. Pedersen S. Long-term outcomes in paediatric asthma. Allergy 2002;57(Suppl 74): Valeri PM, Gomez EM, Valeri E ve ark. Effect of budesonide on bone density and metabolism in asthmatic children. Salud Publica Mex 2000;42: (ispanyolca). 4. Allen DB. Inhaled corticosteroid therapy for asthma in preschool children: Growth issues. Pediatrics 2002;109: Delacourt C, Dutau G, Lefrancois G, Clerson P. Comparison of the efficacy and safety of nebulized beclometasone dipropionate and budesonide in severe persistent childhood asthma. Respir Med 2003; 97(Suppl B): Kannisto S, Korppi M, Arikoski P ve ark. Biochemical markers of bone metabolism in relation to adrenocortical and growth suppression during the initiation phase of inhaled steroid therapy. Pediatr Res 2002;52: Ulusal ast m tan ve tedavi rehberi. Toraks Dergisi 2000;3:Ek Rao R, Gregson RK, Jones AC ve ark. Systemic effects of inhaled corticosteroids on growth and bone turnover in childhood asthma: A comparison of fluticasone with beclamethasone. Eur Respir J 1999; 13: Allen HD, Thong IG, Clifton-Bligh P ve ark. Effects of high-dose inhaled corticosteroids on bone metabolism in prepubertal children with asthma. Pediatric Pulmonology 2000;29: Bootsma P, Dekhuijzen RD, Festen J ve ark. Fluticasone propionate does not influence bone metabolism in contrast to beclomethasone dipropionate. Am J Respir Crit Care 1996;153: Pauwels RA, Yernault JC, Demedts MG, Geusens P. Safety and efficacy of fluticasone and beclomethasone in moderate to severe asthma. Am J Respir Crit Care Med 1998;157: Ali NJ, Capewell S, Ward MJ. Bone turnover during high dose inhaled corticosteroid treatment. Thorax 1991;46: Boulet LP, Milot J, Gagnon L ve ark. Long-term influence of inhaled corticosteroids on bone metabolism and density. Are biological markers predictors of bone loss? Am J Crit Care Med 1999;159: Bahceciler NN, Sezgin G, Nursoy MA ve ark. Inhaled corticosteroids and bone density of children with asthma. J Asthma 2002;39: Konig P, Hillman L, Cervantes C ve ark. Bone metabolism in children with asthma treated with inhaled beclomethasone dipropionate. J Pediatr 1993; 122: Chay OM, Goh A, Lim WH ve ark. Effects of inhaled corticosteroid on bone turnover in children with bronchial asthma. Respirology 1999;4: Agertoft L, Pedersen S. Bone mineral density in children with asthma receiving long-term treatment with inhaled budesonide. Am J Respir Crit Care Med 1998;157: Martinati LC, Sette L, Chiocca E ve ark. Effect of beclomethasone dipropionate nasal aerosol on serum markers of bone metabolism in children with seasonal allergic rhinitis. Clin Exp Allergy 1993;23: Harris M, Hauser S, Nguyen TV ve ark. Bone mineral density in prepubertal asthmatics receiving corticosteroid treatment. J Paediatr Child Health 2001; 37: Toogood JH, Crilly RG, Jones G ve ark. Effect of high-dose inhaled budesonide on calcium and phosphate metabolism and the risk of osteoporosis. Am Rev Respir Dis 1988;138: Portale AA. Calcium and phosphorus. In: Barratt TM, Avner ED, Harmon WE (eds). Pediatric Nephrology. 4 th ed. Lippincott Williams and Wilkins, 1999: Smith BJ, Phillips PJ, Pannall PR ve ark. Effect of orally administered beclomethasone dipropionate on calcium absorption from the gut in normal subjects. Thorax 1993;48: Borghi L, Schianchi T, Meschi T ve ark. Comparison of two diets for the prevention of recurrent stones in idiopathic hypercalciuria. N Engl J Med 2002;10; 346:

Osteoporoz. Dünyasından. Lale Cerraho lu*, Arzu Süsin*, Tuncay Duruöz*, P nar Çelik**, Bekir Sami Uyan k***

Osteoporoz. Dünyasından. Lale Cerraho lu*, Arzu Süsin*, Tuncay Duruöz*, P nar Çelik**, Bekir Sami Uyan k*** Osteoporoz Dünyas ndan (2004) 10 (3): 123-130 Osteoporoz Dünyasından Postmenopozal Ast ml Kad nlarda nhale Kortikosteroidlerin Kemik Mineral Yo unlu u, Kemik Yap m Y k m Belirteçleri ve Yaflam Kalitesi

Detaylı

Yüzüncü Y l Üniversitesi, T p Fakültesi Araflt rma Hastanesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar AD, Çocuk Nefroloji BD, Van 2

Yüzüncü Y l Üniversitesi, T p Fakültesi Araflt rma Hastanesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar AD, Çocuk Nefroloji BD, Van 2 Yrd. Doç. Cihangir Akgün, 1 Dr. Ertan Sal, 2 Dr. Necip Akgül, 3 Dr. Avni Kaya, 2 Yrd. Doç. Dr. Sinan Akbayram, 2 Dr. Mehmet Aç kgöz, 2 Prof. Dr. fiükrü Arslan 1 1 Yüzüncü Y l Üniversitesi, T p Fakültesi

Detaylı

Ast m ve Kronik Obstrüktif Akci er Hastal Olanlarda Glukokortikoid Kullan m n n Kemik Kitlesi Üzerine Etkisi

Ast m ve Kronik Obstrüktif Akci er Hastal Olanlarda Glukokortikoid Kullan m n n Kemik Kitlesi Üzerine Etkisi Osteoporoz Dünyas ndan (2005) 11 (2):... Osteoporoz Dünyasından Ast m ve Kronik Obstrüktif Akci er Hastal Olanlarda Glukokortikoid Kullan m n n Kemik Kitlesi Üzerine Etkisi The Effect of Glucocorticoids

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Gebelikte Astım Yönetimi. Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD

Gebelikte Astım Yönetimi. Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD Gebelikte Astım Yönetimi Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD ık Kadın Doğum uzmanları hangi koşullarda astımlı hasta ile karşılaşırlar? Astımlı

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER Siren SEZER, Şebnem KARAKAN, Nurhan ÖZDEMİR ACAR. Başkent Üniversitesi Nefroloji Bilim

Detaylı

Ankara da Eriflkin Ast ml larda Klinik Özellikler ve De iflen Tedavi Yaklafl mlar

Ankara da Eriflkin Ast ml larda Klinik Özellikler ve De iflen Tedavi Yaklafl mlar Ankara da Eriflkin Ast ml larda Klinik Özellikler ve De iflen Tedavi Yaklafl mlar B. BOZKURT*, B. fiah N**, G. KARAKAYA*, A.F. KALYONCU* * Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim

Detaylı

SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri

SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri Adı Soyadı*... Hastanızın ad, ikinci ad (varsa) ve soyadının baş harflerini giriniz

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı

Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı Dünyada çavdar ve yulafın üretimi, buğday, pirinç, mısır ve arpa gibi diğer tahıl ürünlerine kıyasla son derece sınırlıdır. Yılda ortalama 14-15 milyon ton dolayında olan dünya

Detaylı

Hışıltılı Bebeğin Tedavisi. Dr Suna Asilsoy

Hışıltılı Bebeğin Tedavisi. Dr Suna Asilsoy Hışıltılı Bebeğin Tedavisi Dr Suna Asilsoy Astıma bağlı vizingi olanlar Diğer nedenlere bağlı vizing geliştirenler Hışıltı fenotiplerinin ortaya çıkış zamanları Thorax 1997; 52: 946 952. Persistan vizing

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler

Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler Hikaye: aşağıdaki özellikler sorulmalıdır. Diyet ve sıvı alımı ( et, süt, sodyum, potasyum, askorbik asit ) İlaç alımı :

Detaylı

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 )

KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 ) KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 ) Kadir ÖZDEM R* 1-G R fi 3628 say l Mal Bildiriminde Bulunulmas, Rüflvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun, Mal Bildiriminde Bulunacaklar bafll

Detaylı

www.boren.com.tr / info@boren.com.tr

www.boren.com.tr / info@boren.com.tr www.boren.com.tr / info@boren.com.tr YAŞAM da BOR BOR/B; Yeryüzünde bileşikler halinde, toprak, kaya ve suda az miktarlarda fakat yaygın olarak bulunan bir elementtir. Yer kabuğunda 10-20 ppm, deniz ve

Detaylı

Kronik Böbrek Hastalığında Kolekalsiferol ün Etkisi

Kronik Böbrek Hastalığında Kolekalsiferol ün Etkisi Kronik Böbrek Hastalığında Kolekalsiferol ün Etkisi Taner Baştürk 1, Abdülkadir Ünsal 2 1Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği Serum Kalsidiol

Detaylı

Endokrin Testler Cep K lavuzu

Endokrin Testler Cep K lavuzu Deomed Medikal Yay nc l k Endokrin Testler Cep K lavuzu Prof. Dr. fiazi mamo lu Prof. Dr. Canan Özyard mc Ersoy Uzm. Dr. Sinem K y c Uzm. Dr. Metin Güçlü Uzm. Dr. Özen Öz Gül Uzm. Dr. Soner Cander Uzm.

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem

Detaylı

K 2 Vitamini, Osteoporozda Kemik Kırılmalarını Önler ve Lomber Kemik Mineral Yoğunluğunu Korur

K 2 Vitamini, Osteoporozda Kemik Kırılmalarını Önler ve Lomber Kemik Mineral Yoğunluğunu Korur K 2 Vitamini, Osteoporozda Kemik Kırılmalarını Önler ve Lomber Kemik Mineral Yoğunluğunu Korur Shiraki M, Shiraki Y, Aoki C, Miura M. Kaynak: İnvolüsyonel Hastalıkları Araştırma Enstitüsü, Nagano, Japonya.

Detaylı

TTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü. Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen

TTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü. Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen TTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen Olgu 1: 46y, E. 8 yıldır astım tanısıyla takipli Son 3 aydır artan yakınmaları var: Haftada 4-5 gün semptomları var Ayda 3-4 kez

Detaylı

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai

Detaylı

ÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): 34-38. Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü

ÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): 34-38. Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü ÖZET Amaç: HCV-HBV koinfeksiyonlu olgularda viral replikasyon durumunun kesitsel de erlendirmesi ve koinfeksiyonlu olgularla kronik HBV infeksiyonlu olgular n HBV replikasyonu aç s ndan karfl laflt r lmas.

Detaylı

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man 214 EK M-ARALIK DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 214 y dördüncü çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 9 Ocak 215

Detaylı

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar

Detaylı

RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA SODYUM ATILIMI, BÖBREK HASARI VE EKOKARDİYOGRAFİK PARAMETRELERİN İLİŞKİSİ

RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA SODYUM ATILIMI, BÖBREK HASARI VE EKOKARDİYOGRAFİK PARAMETRELERİN İLİŞKİSİ RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA SODYUM ATILIMI, BÖBREK HASARI VE EKOKARDİYOGRAFİK PARAMETRELERİN İLİŞKİSİ Emre Tutal 1, Bahar Gürlek Demirci 1, Siren Sezer 1, Saliha Uyanık 2, Özlem Özdemir 3, Turan Çolak

Detaylı

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Magnezyum (Mg ++ ) MAGNEZYUM, KLOR VE METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Dr Ali Erhan NOKAY AÜTF Acil Tıp AD 2009 Büyük kısmı intraselüler yerleşimlidir Normal serum düzeyi: 1.5-2,5 meq/l Hücre içinde meydana gelen

Detaylı

Ast ml hastalarda obezite ile demografik özellikler, hastal k fliddeti ve atopi aras ndaki iliflki

Ast ml hastalarda obezite ile demografik özellikler, hastal k fliddeti ve atopi aras ndaki iliflki ARAfiTIRMALAR (Clinical Investigations) Ast ml hastalarda obezite ile demografik özellikler, hastal k fliddeti ve atopi aras ndaki iliflki Fahrettin TALAY, Bahar KURT Abant zzet Baysal Üniversitesi, zzet

Detaylı

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI UZMANLIK

Detaylı

Manisa linde Okul Ça Çocuklar nda Tüberküloz Taramas

Manisa linde Okul Ça Çocuklar nda Tüberküloz Taramas ARAfiTIRMA Manisa linde Okul Ça Çocuklar nda Tüberküloz Taramas Ayfl n fiakar 1, Tu ba Göktalay 2, Lale Da y ld z 1, Çetin Ayd n Y ld r m 1, Arzu Yorganc o lu 1 1 Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi

Detaylı

SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI

SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI Gülseren PEHLİVAN, Nur CANPOLAT, Şennur ERKUT, Ayşe KESER, Salim ÇALIŞKAN, Lale SEVER İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı

Detaylı

Kemik Metabolik Belirleyicilerinin Kemik Metastazl Akci er Kanseri Olgular ndaki Klinik Önemi

Kemik Metabolik Belirleyicilerinin Kemik Metastazl Akci er Kanseri Olgular ndaki Klinik Önemi ARAfiTIRMA Kemik Metabolik Belirleyicilerinin Kemik Metastazl Akci er Kanseri Olgular ndaki Klinik Önemi fi. Gülbin Aygencel 1, Can Öztürk 2, Hatice Paflao lu 3 1 Gazi Üniversitesi T p Fakültesi, Acil

Detaylı

Prof. Dr. İpek Türktaş. Gazi Üniversitesi, Pediatrik Allerji ve Astım BD

Prof. Dr. İpek Türktaş. Gazi Üniversitesi, Pediatrik Allerji ve Astım BD ASTIM TEDAVİSİNDE YENİLİKLER Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Üniversitesi, Pediatrik Allerji ve Astım BD Basamak tedavisi : Amaç kontrolü sağlamak 2 2. Start at initial Level of severity; gradually step up.

Detaylı

Dr. Erdal DUMAN. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı. Şair Eşref Bulvarı No:65 Alsancak İzmir. Tel: 0232-4642932. www.erdalduman.

Dr. Erdal DUMAN. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı. Şair Eşref Bulvarı No:65 Alsancak İzmir. Tel: 0232-4642932. www.erdalduman. Dr. Erdal DUMAN Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Şair Eşref Bulvarı No:65 Alsancak İzmir Tel: 0232-4642932 www.erdalduman.com Söylenceler Erkeklerde osteoporoz olmaz Diyet yapınca vücuttaki

Detaylı

Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test:

Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test: KALSİYUM Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test: Kalsiyum vücudumuzun önemli yapı taşlarından birisidir. Tüm hücreler kalsiyuma ihtiyaç duyar. Kemik ve dişlerimiz kalsiyumdan oluşur. Kalbimizin

Detaylı

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00 Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması

Detaylı

Canan Albayrak, Davut Albayrak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Bölümü, Samsun

Canan Albayrak, Davut Albayrak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Bölümü, Samsun Canan Albayrak, Davut Albayrak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Bölümü, Samsun Talasemi takip ve tedavisi daha çok transfüzyon ve şelasyona yoğunlaşmıştır. Talasemilerde hemoliz,

Detaylı

Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda

Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda Tükürük Özellikleri Major ve minor tükürük bezlerinden salınır Günlük sekresyon

Detaylı

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER Dünyada üretilen krom cevherinin % 90 ının metalurji sanayinde ferrokrom üretiminde, üretilen ferrokromun da yaklaşık % 90 ının paslanmaz çelik sektöründe

Detaylı

Astımlılarda İnhaler Kortikosteroid Kullanımı Glukoz Tolerans Bozukluğu Yapıyor mu?

Astımlılarda İnhaler Kortikosteroid Kullanımı Glukoz Tolerans Bozukluğu Yapıyor mu? Dicle Tıp Dergisi, 25 Cilt:32, Sayı:1, (26-3) Astımlılarda İnhaler Kortikosteroid Kullanımı Glukoz Tolerans Bozukluğu Yapıyor mu? Nurhan Köksal*, Mehmet Akif Büyükbeşe**, Ali Çetinkaya**, Fatma İnanç***

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI

FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI Dr. Dilek TORUN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı 13-17 Kasım 2013 30. Ulusal Nefroloji Hipertansiyon Diyaliz ve Transplantasyon

Detaylı

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma

Detaylı

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.

Detaylı

Çocuklarda akut astım atağı tedavisinde sistemik ve yüksek doz inhale kortikosteroidlerin erken ve geç dönem etkinliğinin karşılaştırılması

Çocuklarda akut astım atağı tedavisinde sistemik ve yüksek doz inhale kortikosteroidlerin erken ve geç dönem etkinliğinin karşılaştırılması 86 Dicle Tıp Dergisi / Ü. Uluca ve ark. Çocuklarda astım atağı tedavisi 2013; 40 (1): 86-94 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2013.01.0230 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Çocuklarda

Detaylı

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Cerrahisi Kliniği Giriş

Detaylı

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

Yay n No : 2351 letiflim Dizisi : Bask Aral k 2010 STANBUL

Yay n No : 2351 letiflim Dizisi : Bask Aral k 2010 STANBUL (FELSEFE, HUKUK, ÇALIfiMA EKONOM S, KENTLEfiME VE ÇEVRE, MAL YE) D S PL NLERARASI YAKLAfiIMLA NSAN HAKLARI ED TÖR: SELDA ÇA LAR Yay n No : 2351 letiflim Dizisi : 1162 1. Bask Aral k 2010 STANBUL ISBN 978-605

Detaylı

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,

Detaylı

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE

Detaylı

De iflik Serolojik Belirleyicilere Sahip Hastalarda HBV-DNA n n De erlendirilmesi

De iflik Serolojik Belirleyicilere Sahip Hastalarda HBV-DNA n n De erlendirilmesi De iflik Serolojik Belirleyicilere Sahip Hastalarda HBV-DNA n n De erlendirilmesi Hüseyin GÜDÜCÜO LU 1, Hamza BOZKURT 1, Görkem YAMAN 1, Nihat KUTLUAY 1, Mustafa BERKTAfi 1 1 Yüzüncü Y l Üniversitesi T

Detaylı

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar. Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,

Detaylı

Kahraman Marafl ta Difl Hekimleri ve Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans

Kahraman Marafl ta Difl Hekimleri ve Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans Hasan UÇMAK 1, Ömer Faruk KÖKO LU 1, Mustafa ÇEL K 2, Nuretdin KUZHAN 1, Remzi TOPRAK 1 1 Kahraman Marafl Sütçü mam Üniversitesi T p Fakültesi,

Detaylı

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl 220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

SOSYAL S GORTALAR VE GENEL SA LIK S GORTASI KANUNLARI VE GERÇEKLER SEMPOZYUMU

SOSYAL S GORTALAR VE GENEL SA LIK S GORTASI KANUNLARI VE GERÇEKLER SEMPOZYUMU SOSYAL S GORTALAR VE GENEL SA LIK S GORTASI KANUNLARI VE GERÇEKLER SEMPOZYUMU 26-27.01.2007 stanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu stanbul Barosu stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi STANBUL BAROSU

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi Türk Onkoloji Dergisi 9;24(1):15- Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi The effect of stopping power ratios of different protocols on %DD curve Hilal ACAR 1 1 stanbul Üniversitesi

Detaylı

VOB-DOLAR/ONS ALTIN. VOB-DOLAR/ONS ALTIN VADEL filem SÖZLEfiMES

VOB-DOLAR/ONS ALTIN. VOB-DOLAR/ONS ALTIN VADEL filem SÖZLEfiMES VOB-DOLAR/ONS ALTIN VOB-DOLAR/ONS ALTIN VADEL filem SÖZLEfiMES Copyright Vadeli fllem ve Opsiyon Borsas A.fi. Aral k 2010 VOB-DOLAR/ONS ALTIN VADEL filem SÖZLEfiMES V A D E L fi L E M V E O P S Y O

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

F Z KSEL TIP. POSTMENAPOZAL OSTEOPOROT K HASTALARDA KEM K DÖNGÜSÜNÜN B YOK MYASAL BEL RTEÇLER LE KEM K M NERAL YO UNLU U ARASINDAK L fik

F Z KSEL TIP. POSTMENAPOZAL OSTEOPOROT K HASTALARDA KEM K DÖNGÜSÜNÜN B YOK MYASAL BEL RTEÇLER LE KEM K M NERAL YO UNLU U ARASINDAK L fik Fiziksel T p 2005; 8(2): 109-113 F Z KSEL TIP POSTMENAPOZAL OSTEOPOROT K HASTALARDA KEM K DÖNGÜSÜNÜN B YOK MYASAL BEL RTEÇLER LE KEM K M NERAL YO UNLU U ARASINDAK L fik RELATIONSHIP BETWEEN BIOCHEMICAL

Detaylı

Postmenopozal Osteoporozu Olan Kad nlarda Risedronat n Kemik Mineral Yo unlu u ve Yaflam Kalitesi Üzerine Etkisi: 1 Y ll k Takip Sonuçlar

Postmenopozal Osteoporozu Olan Kad nlarda Risedronat n Kemik Mineral Yo unlu u ve Yaflam Kalitesi Üzerine Etkisi: 1 Y ll k Takip Sonuçlar Osteoporoz Dünyas ndan (2003) 9 (2):... Osteoporoz Dünyasından Postmenopozal Osteoporozu Olan Kad nlarda Risedronat n Kemik Mineral Yo unlu u ve Yaflam Kalitesi Üzerine Etkisi: 1 Y ll k Takip Sonuçlar

Detaylı

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, sarkopeni nin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen Durumu Günümüzde sarkopeni,

Detaylı

Tarifname DENTİN FORMASYONUNU TEŞVİK EDEN BİR KOMPOZİSYON

Tarifname DENTİN FORMASYONUNU TEŞVİK EDEN BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname DENTİN FORMASYONUNU TEŞVİK EDEN BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, dentin formasyonunu teşvik etmeye yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen Durumu 1 Günümüzde

Detaylı

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Hücre zedelenmesi etkenleri Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Homeostaz Homeostaz = hücre içindeki denge Hücrenin aktif olarak hayatını sürdürebilmesi için homeostaz korunmalıdır Hücre zedelenirse ne olur? Hücre

Detaylı

Menopoz sonras erken ve geç dönemde osteoporoz de erlendirmesi: Kemik mineral yo unlu u ile kemik döngüsü belirteçleri aras ndaki iliflki

Menopoz sonras erken ve geç dönemde osteoporoz de erlendirmesi: Kemik mineral yo unlu u ile kemik döngüsü belirteçleri aras ndaki iliflki Eklem Hastal klar ve Cerrahisi Joint Dis Rel Surg Joint Diseases and Related Surgery Çal flma - Araflt rma / Original Article 2006;17(1):28-32 Menopoz sonras erken ve geç dönemde osteoporoz de erlendirmesi:

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics

Detaylı

Perennial ve Mevsimsel Allerjik Rinitli Çocuklar n De erlendirilmesi

Perennial ve Mevsimsel Allerjik Rinitli Çocuklar n De erlendirilmesi Perennial ve Mevsimsel Allerjik Rinitli Çocuklar n De erlendirilmesi E.D. MISIRLIO LU*, R. CENG ZL ER* * SSK Ankara Çocuk Hastal klar E itim Hastanesi, Allerji Bölümü, ANKARA Allerjik rinit, en sık görülen

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

Polikistik Böbrek Hastalığında Yeni Tedavi Yaklaşımları

Polikistik Böbrek Hastalığında Yeni Tedavi Yaklaşımları Polikistik Böbrek Hastalığında Yeni Tedavi Yaklaşımları Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Otozomal Dominant Polikistik Böbrek Hastalığı Ecder T, Fick-Brosnahan GM, Schrier

Detaylı

15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1. IQ8Quad. Her ortam için do ru dedektör. IQ8Quad alg lama prensipleri. Yang n alg lama teknolojisi

15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1. IQ8Quad. Her ortam için do ru dedektör. IQ8Quad alg lama prensipleri. Yang n alg lama teknolojisi 15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1 IQ8Quad Her ortam için do ru dedektör IQ8Quad alg lama prensipleri Yang n alg lama teknolojisi 15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page 2 02 03 Do ru seçim Hiçbir yang

Detaylı

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Kesirlerle Toplama, Ç karma ve Çarpma fllemi Oran ve Orant

Detaylı

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland. 21 OCAK-MART DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 21 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 1 Nisan 21 tarihinde

Detaylı

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016 ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016 19 Ocak 2016 tarihli Alpha Altın raporumuzda paylaştığımız görüşümüz; Kısa dönemde 144 günlük ortalama $1110.82 trend değişimi için referans takip seviyesi olabilir.

Detaylı

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm) 3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks

Detaylı

Postmenopozal Osteoporoz Tedavisinde Haftal k 70 Mg ve Günlük 10 Mg Alendronat Tedavisinin Etkinli i

Postmenopozal Osteoporoz Tedavisinde Haftal k 70 Mg ve Günlük 10 Mg Alendronat Tedavisinin Etkinli i Osteoporoz Dünyas ndan (2004) 10 (1):... Osteoporoz Dünyasından Postmenopozal Osteoporoz Tedavisinde Haftal k 70 Mg ve Günlük 10 Mg Alendronat Tedavisinin Etkinli i The Effect of Once-Weekly 70 Mg Alendronate

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 1. Adı Soyadı Arif Şahin Kut İletişim Bilgileri Adres Telefon Mail 2. Doğum Tarihi :17.09.1966 3. Unvanı :Doçent Doktor Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Sağlığı

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda

Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda Say n Meslektafllar m z, Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda bafl döndürücü flekilde h zl ilerlemeler olmaktad r. Bu geliflmelerin en fazla oldu u

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN BESLEME VE YEM BİLGİSİ TEKNOLOJİSİ

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN BESLEME VE YEM BİLGİSİ TEKNOLOJİSİ DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN BESLEME VE YEM BİLGİSİ TEKNOLOJİSİ LVS22 IV 2 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Ön Lisans Seçmeli

Detaylı

KDV BEYAN DÖNEM, TAKV M YILININ ÜÇER AYLIK DÖNEMLER OLAN MÜKELLEFLER

KDV BEYAN DÖNEM, TAKV M YILININ ÜÇER AYLIK DÖNEMLER OLAN MÜKELLEFLER KDV BEYAN DÖNEM, TAKV M YILININ ÜÇER AYLIK DÖNEMLER OLAN MÜKELLEFLER Bülent SEZG N* 1-G R fi Katma de er vergisinde vergilendirme dönemi, 3065 Say l Katma De- er Vergisi Kanununun 39 uncu maddesinin 1

Detaylı

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

RİSK ANALİZİ VE. İşletme Doktorası

RİSK ANALİZİ VE. İşletme Doktorası RİSK ANALİZİ VE MODELLEME İşletme Doktorası Programı Bölüm - 1 Portföy Teorisi Bağlamında Risk Yönetimi ile İlgili Temel Kavramlar 1 F23 F1 Risk Kavramı ve Riskin Ölçülmesi Risk istenmeyen bir olayın olma

Detaylı

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit)

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Hasta Rehberi Say 12 fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Kolay okunabilir rehber Diyabet nsipid - Say 12 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü, Reading,

Detaylı