ye EĞİTİMİ SEMPOZYUMU

Transkript

1 tmmob makina mühendisleri odası IV. ULUSAL MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ye EĞİTİMİ SEMPOZYUMU RAPOR ve BİLDİRİLER KİTABI KASIM 2001 İSTANBUL Yayın No: E/2001/288

2 tmmob makina mühendisleri odası K { tf i Sümer Sok. No: 36/1 -A Kızılay / ANKARA Tel: (0312) Fax: (0312) ISBN : Bu kitabın yayın hakkı MMO'ya aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez, MMO'nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik fotokopi vs. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak göstermek şartıyla kitaptan alıntı yapılabilir. Basım Yeri: Ceren Ofset Tel: (0212) PENTaMED Basım Yayın Org. ve Tic. Ltd. Şti. Tel: (0216)

3 MAKINA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ RAPORU -1-

4 TÜRKİYE'DE MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ SUNUŞ Ülkemizde genelde üniversite eğitimi, özelde ise mühendislik eğitimi sınai gelişimden üniversite idaresine, genel devlet politikalarından eğitim politikalarına pek çok sorunla birlikte gelişmiş, şekillenmiştir. Bu yıl dördüncüsü düzenlenen bu sempozyumla geleceğe yönelik bir takım sonuç ve hedefler çıkarmadan önce, bugünün bir fotoğrafını çekmek istedik. Bu rapor, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tarihsel gelişimiyle birlikte makina mühendisliği eğitimini ele aldık, ikinci bölümde makine mühendisliği mevcut durumunu ele almaya çalıştık. Üçüncü bölümde ise eğitim sürecinin önemli bir kesitini, lise son sınıftan mezuniyet sonrasına uzanan bölümünü ele alacak biçimde; eğitim sürecine başlayacaklar, öğretimini sürdürenler ve "eğitilmiş" mühendislerimizden bu kesite yönelik bilgileri toparlamaya çalıştık. Üniversitelerin makina mühendisliği eğitimi veren bölümlerinin öğrencileri, lise son sınıf öğrencileri ve makina mühendislerine yönelik olmak üzere üç farklı anket ve çeşitli yayınlardan derlenen bilgiler üzerinden bu çalışma yürütüldü. Tüm anketler Makina Mühendisleri Odası'nın Şube olarak örgütlendiği bölgelerde gerçekleştirildi. Bu konuda hem üniversite idaresinin, hem de şubelerimizin önemli katkıları oldu. Bu değerlendirmelerde, sadece bugüne bakmak değil, ikinci sempozyumdan bu yana geçen sekiz sene içinde tabloda ne gibi değişikler olduğunu da saptamaya çalıştık. Bu nedenle çalışmanın kapsamını 93 yılında yapılan anketlerle benzer tutmaya çalıştık. Örnekleme konusunda ciddi bir çalışmanın yapıldığı II. Sempozyumda kullanılan modelin aynen alınması, gelişmenin takibi açısından bize önemli bir olanak sunmuştur. -3-

5 BÖLÜM 1 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Türkiye'de mühendislik ve eğitimine ilişkin bilgiler bilindiği üzere İ.T.Ü.' nin nüvesini oluşturan ve askeri mühendis yetiştirmeyi hedefleyen ve 1773 yılında kurulan Mühendishane-i Berri-i Hümayun (Kara Fenlerine İlişkin Mühendislik Okulu) ile başlamaktadır yılında bayındırlık hizmetlerini yürütmek üzere Nafıa Nezareti kuruldu. Bu nezaretin devletin bayındırlık işleriyle ilgilenmeye başlamasıyla ortaya çıkan mühendis ihtiyacını karşılayabilmek için 1867 yılında Mülkiye Mühendisi ve Islah-i Sanayi Mektebi adıyla yılda otuz mühendis yetiştiren bir okul açılmıştır. Bu okulun kaç yıl öğretim yaptığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, bu okulun devamı ayılan ve 1874 yılında açılan Mühendis-i Mülkiye Mektebi açılmış, okulun adı 1875 yılında Tudruk ve Maabir Mektebi olarak değiştirilmiştir. Dört yıl olan okulun eğitim süresi sonunda yapılacak sınavda başarılı olanlara "doktor" ve bu sınavı başaramayanlara "kondüktör" diploması verilmiştir. Sivil hizmetler için mühendis ihtiyacını karşılamak üzere 1883 Hendese-i Mülkiye Mektebi açılmıştır. Başlangıçta Fransızların "Ponts et Chaussees" okulu örnek alınarak eğitimini sürdüren okul, daha sonra Alman ekolünü örnek alarak eğitimine devam etmiştir. Sivil bir okulun askeri yönetimden ayrılması gerekliliği görüşü üzerine 1909 yılında Narla Nezaretine bağlı olarak Mühendis Mekteb-i Alisi adı alan okul eğitminine Yüksek Mühendis Mektebi açılıncaya kadar devam etmiştir. Okul hendese-i Mülkiye Döneminde ( ) 239, Mühendis Mekteb-i Alisi döneminde ( ) toplam 237 mezun vermiştir. "Çeşitli kaynaklar 19. yy' in ikinci çeyreğinde buhar makinalarının yavaş yavaş Türkiye'ye girdiğini göstermektedir. Bu dönemden itibaren buharlı gemilere "vapur" buhar gücüyle çalışan kuruluşlara veya bunlarin buhar dairelerine "vapurhane" adı verilmiştir. 183O'lu yıllarda buhar makinaları çeşitli askeri kuruluşlarda kullanılmaya başlamıştır. Buhar makinaları genellikle İngiltere'den ve makinaları kullanacak veya öğretecek teknik elemanlarla birlikte getirilmiştir. 19. yy'nın ortalarından sonra Mekteb-i Bahriye'de güverte ve inşaiye sınıfları yanında bir de "buhar" sınıfı açılmış ve burada makina mühendisleri yetiştirilmeye çalışılmıştır. Buhar makinalarını temel alan bu programda "fenn-i makina", "cerr-i eşkal", "ecsam-i seyyale", "resm-i makina" gibi dersler okutulmuş ve İngilizce öğretimine önem verilmiştir. Cumhuriyet öncesi makina mühendisi yetiştiren tek kaynak bu okul olmuştur." 1 Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte ülkenin mühendis ihtiyacını karşılayabilmek için çeşitli çalışmalar başlatılmış 1926 yılında başlayan çalışmalar 24 Mayıs 1928 tarihinde kabul edilen 1275 Sayılı 8 maddelik bir Yüksek Mühendis Mektebi Kanunu ile mühendis Mekteb-i Alisi Yüksek Mühendis Mektebine dönüştürülmüştür. Nafıa Nezaretine bağlı tüzel kişiliğe haiz ve katma bütçeli bir yapı kurulmuştur. DÖLEN Emre. Türkiye Ansiklopedisi Cilt. 8, Sy

6 Cumhuriyet sonrası, İstanbul Darülfünunu Fizik Enstitüsü, Makina Şubesinde başlayan makina mühendisliği eğitimi sadece bu yerde devam etmiştir tarihinde çıkarılan 2252 sayılı kanun ile Darülfünun tüm kadro ve kurumları ile lağvedilmiştir. Aynı kanun Maarif Vekaletini İstanbul Üniversitesi adı ile bir yüksek öğretim kurması konusunda yetkilendirmiş, Yüksek Mühendis Mektebini bu üniversitenin bünyesine alınması meselesi konusunda Bakanlar Kurulunu yetkilendirmiştir. Yüksek Mühendis Mektebi'nin İstanbul Universitesi'nin bir fakültesi haline getirilmesi düşünülmüş ve hatta Fen Fakültesi'ne bağlı Makina ve Elektrik Enstitüsü "Elektro Mekanik Şubesi" adıyla Yüksek Mühendis Mektebi'ne alınmıştır. Fakat Yüksek Mühendis Mektebi'nin İstanbul Üniversitesine bağlanması uygulanmamıştır. Daha önceleri kendi öğretim elemanları tarafından saçilen müdürlerle idare edilen Yüksek Mühendis Mektebinin, 1936 yılında çıkarılan "Konya Ovası Sulama İdaresi ile Yüksek Mühendis Mektebi ve Ankara Yüksek Ziraat Enstitisü'nün Muvazene-i Umimiye Alınmasına Dair" Kanun ile tüzel kişiliği kaldırılmıştır yılında çıkarılan 4121 sayılı kanun ile adı Yüksek Mühendis Okulu olarak değiştirilen Yüksek Mühendis Mektebi Nafıa Bakanlığından alınarak, Maarif Bakanlığına bağlanmıştır Öğretim yılında var olan Elektro Mekanik Şubesi, Elektrik ve Makina Şubeleri olarak örgütlenen okulda, ayrıca "Uçak Mühendisliği" ve " Deniz İnşaat Mühendisliği" Şubeleri de açılmıştır yılında çıkarılan 4619 sayılı kanunla Yüksek Mühendis Okulu, tüm hak ve vecibeleriyle birlikte "İstanbul Teknik Üniversitesi" olarak teşkilatlandırılmıştır. Üniversite üç fakülte olarak kurulmuş, Makina Fakültesi ilk kurulan fakültelerden biri olmuştur. Benzer bir gelişmede, 1911 yılında "Fen Memuru" (Kondüktör) gereksinmesini karşılamak amacıyla Kondüktör Mekteb-i Alisi adıyla bir okul kurulmuştur. Eğitim Fransız Ecole de Conductor'ün programını örnek alan okul 1922 yılında adı Nafıa Fen Mektebi olarak değiştirilmiştir yılında eğitim süresi iki yıldan ikibuçuk yıla çıkarılan okul 1937 yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlanarak tekrar yapılandırılmış, Teknik Okul ismi verilmiş ve İnşaat, makina şubeleri açılmıştır Yılında Yıldız Teknik Okulu olarak tekrar yapılandırılan okul, dört yıllık eğitim veren bir yüksek öğretim kurumu haline getirilmiştir Yılında Devlet Mühendislik Mimarlık Akademisi, 1982 yılında Yıldız Üniversitesi, 1992 yılında da Yıldız Teknik Üniversitesi adını alan kurum özellikle 1943 yılından sonra makina mühendisi yetiştiren öğretim kurumlarının bir diğer öncüsü olmuştur. Bunların dışında mühendislik eğitim alanında bir diğer gelişme 1863 yılında Amerikalı bir misyoner tarafından kurulan Robert Koleji aracılığıyla gerçekleşmiştir. New York eyaletinin kabul ettiği statüye göre önce bir "liberal art college" olarak kurulan kuruma 1912 yılında mühendislik bölümlerinin eklenmesi için çalışmalar başlatılmış, makina mühendisliği bölümünü de içeren mühendislik okulu ancak 1931 yılında kurulabilmiştir. Robert Koleji 1971 yılında Boğaziçi Üniversitesine dönüşmüştür. -5-

7 1950 yılı ve sonrasında ortaya çıkan teknokrat kadro yetiştirebilmek için, seçilen Amerikan üniversite modeli ile bölge üniversitelerinin kurulması hedeflenmiştir yılında çıkarılan kanun ile Karadeniz Teknik Üniversitesi kurulmuştur. Karadeniz Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü 1963 yılında öğretime başlamıştır tarihinde kurulan Ege Üniversitesi'nde ise makina mühendisliği eğitimi ise ancak 1968 yılında eğitime başlayailmiştir. Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü ile yılında kurulan Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde ise makina mühendisliği eğitimi 1963 yılında başlamıştır. 1960'h yılların ortalarından itibaren özel yüksek öğretim kurumlarının kurulması ile artan makina mühendisliği veren kurum sayısı bunların 1971 yılında çeşitli akademilere bağlanması ile kalıcılaşmıştır döneminde açılan 10 yeni üniversite ile yaygınlaşan makina mühendisliği eğitimi 1982 yılında akademilerin birleştirilerek çeşitli üniversitelerin açılmasıyla Tablo 1' de gösterilen durumu almıştır TABLO YILI MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRETİMİ VEREN VE KONTENJANLARI ÜNİVERSİTE YILDIZ AKDENİZ ANADOLU BOĞAZİÇİ ÇUKUROVA DOKUZEYLUL DOKUZEYLÜL EROİYES FIRAT GAZİ HACETTEPE İSTANBUL TEKNİK İSTANBUL TEKNİK KARADENİZ TEKNİK ORTADOĞU TEKNİK ORTADOĞU TEKNİK SELÇUK TRAKYA ULUDAĞ ULUDAĞ YILDIZ YILDIZ YILDIZ FAKÜLTE İSPARTA MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK DENİZLİ MÜH. FAK MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK ZONGULDAK. MAKİNA FAK. SAKARYA MÜH-MİM. FAK GAZİANTEP MÜH. FAK MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK BALIKESİR MÜH. FAK KOCAELİ MÜH. FAK ÖĞ. SÜR GENEL FAKÜLTELER KONTENJANLAR OKUL 1.Sİ YAB. UYR TOPLAM

8 BOLUM 2 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNDE MEVCUT DURUM 1983 yılında 16 üniversitede 21 fakültede, 23 bölümde verilen makina mühendisliği eğitimi 2001 yılında ise 40 Üniversitede 43 Fakültede 66 farklı statüde verilmektedir. Tablo 3'de yıllar itibariyle makina mühendisliği eğitimi verilen bölüm sayıları görülmektedir. TABLO 2. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VEREN KURUMLARIN SAYILARININ DEĞİŞİMİ YIL ÜNİVERSİTE SAYISI FAKÜLTE SAYISI STATÜ FARKLILIĞI Yılından itibaren makina mühendisliği eğitimi veren kurumların toplam kontenjanlarının değişimi Tablo 3.'de görülmektedir yılında bir gecede kurulan 24 üniversite ile makina mühendisliği eğitimi veren ünivresite sayısı 33'e fakülte sayılı ise 36 yükselmiştir yılında toplam 2338 olan makina mühendisliği eğitimi veren bölümlerin kontenjanları, bir yılda %43 artırılarak 3330'a çıkmıştır Yılında ise toplam kontenjanlar 1992 yılına göre % 62 artırılarak 3770'e çıkarılmıştır MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM VEREN KURUMLARIN KONTENJANLARININ DEĞİŞİM -7-

9 TABLO 3. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ KONTENJAN VE YERLEŞTİRİLENLERİN YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ YILLAR GENEL KONTENJANLAR OKUL YAB. 1.Sİ UYR. TOPLAM GENEL YERLEŞTİRİLENLER OZURLU AD. OKUL 1.Sİ YAB. UYR TOPLAM Kontenjanların artmasıyla birlikte, artırılan kontenjanların meyvelerini vermesi uzun sürmemiş, mezun olan öğrenci sayısı 1983'de 1290 iken 2000 yılında 3280'e ulaşmıştır(bkz. Tablo 4.). Bu sayılar DPT'nın yapmış olduğu teknik personel arz ve talep projeksiyonuyla ve mevcut mühendis sayısı ile birlikte değerlendirildiğinde, yorum bile yapmaya gerek kalmıyor. YENİ KAYIT VE MEZUN OLAN ÖĞ R E NC İ S AYILARIN İN DEĞİŞİMİ

10 TABLO 4. YILLARA GÖRE MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENİMİ GÖREN VE KAYIT/ MEZUN OLAN ÖĞRENCİ SAYILARI ÖĞRETİM YILLI YENİ KAYIT KADIN ERKEK TOPLAM TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI KADIN ERKEK TOPLAM MEZUN KADIN ERKEK TOPLAM

11 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı Teknik Personel Arzı ve İhtiyacı Projeksiyonu (Bin Kişi) Meslek Türü Mimar inş- ît Mühendisi Makina Mühendisi Endüstri Mühendisi Elektrik-Elektronik Müh. Bilgisayar Mühendisi Kimya Mühendisi Maden ve Petrol Müh. Metalürji Mühendisi Jeoloji ve Jeofizik Müh. Jeodezi Mühendisi Çevre Mühendisi Diğer Mühendisler Ziraat ve Orman Müh. Arz 25,0 38,9 37,3 8,7 25,7 4,1 17,3 6,8 3,5 9,7 5,4 2,1 11,4 46, İhtiyaç 19,4 30,0 35,5 8,2 22,2 5,1 14,1 5,6 2,2 7,5 4,6 3,2 10,6 29,5 Arz 29,5 43,6 45,7 11,9 32,2 5,9 18,8 8,9 4,4 12,8 6,6 3,9 13,5 64, İhtiyaç 25,9 37,1 45,9 12,4 30,9 7,3 17,8 7,4 2,9 10,0 6,2 5,5 15,2 39,3 <i Kaynak: DPT. 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Teknik Personel Arzı ve İhtiyacı Projeksiyonu (Bin Kişi) Meslek Türü Mimar Arz 28, İhtiyaç 25,1 Arz 33, İhtiyaç 32,4 İnşaat Mühendisi 43,9 37,1 50,2 45,9 Makina Mühendisi 44,3 44,7 52,1 56,3 Endüstri Mühendisi 12,4 12,4 17,6 18,8 Elektrik-Elektronik Müh. 32,4 30,9 39,7 43,0 Bilgisayar Mühendisi 6,8 9,2 12,6 16,6 Kimya Mühendisi Maden ve Petrol Müh. Metalürji Mühendisi 19,1 8,7 4,6 17,4 7,4 2,9 20,5 10,6 5,9 21,5 9,8 3,8 Jeoloji ve Jeofizik Müh. 14,0 10,0 17,5 13,3 Jeodezi Mühendisi 6,7 6,2 8,3 8,4 Çevre Mühendisi Diğer Mühendisler 5,5 18,6 5,5 15,2 9,1 26,5 9,5 21,8 Ziraat ve Orman Müh. 62,2 38,1 73,0 49,1 Kaynak: DPT. -10-

12 TABLO 5. LİSANS ÜSTÜ EĞİTİMİNİ SÜRDÜREN, KAYIT VE MEZUN OLAN ÖĞRENCİ SAYILARI ÖĞRENİM YILI YENİ KAYIT YUK. LİSANS DOKTORA TOPLAM TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI YUK. LİSANS DOKTORA TOPLAM MEZUN YÜK. LİSANSj DOKTORA TOPLAM

13 Kontenjanlarda ve öğrenim gören öğrenci sayılarında yirmi yılda %100'leri aşan artışlar meydana gelmesine rağmen, aynı artış oranlarını öğretim elemanları sayısında görmek mümkün olmamaktadır. Öğretim elemanlarının başına düşen öğrenci sayıları itibariyle durum aşağıya çıkarılmıştır ve Öğretim elemanlarının sayısal değişimi Tablo 7.'da verilmiştir. i f * ÖĞRETİM ÜYESİ BAŞINA ÖĞRE DEĞİŞİMİ NCİ SAYILARININ o -I 1986-'987 s»*- oo cn cn cn «MUM 990»w»* m mmmmmmmttüt * < cn cn O) ^^S^, <- o o cn d cn en o *- CM 1990 Yılında itibaren düşme eğilimine giren "öğretim üyesi başına öğrenci oranı" 1992 sonrası açılan yeni bölümlerle, tekrar yükselme sürecine girmiştir. Teknik Bilimler alanında yılı için 31 olan bu oran, makina mühendisliği alanında aynı öğretim yılı için 34 olarak tespit edilmiştir. Bu oran Türkiye ortalamasının da üzerindedir. TABLO 6. ÖĞRETİM ÜYESİ BAŞINA ÖĞRENCİ SAYILARI ALAN Makina Mühendisliği Teknik Bilimler Türkiye ÖĞRETİM ÜYESİ SAYISI ÖĞRENCİ/ÖĞRETİM ÖYESİ ORANI

14 TABLO 7. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VEREN ÖĞRETİM ELEMANLARININ YILLAR İTİBARİYLE SAYILARI PROF. DOÇ. YRD. DOÇ. ÖĞR. GÖR. OKUTM. UZMAN ARŞ. GÖR. TOPLAM Tablo 8'de Türkiye'de makina mühendisliği eğitimi veren kurumlar ve kontenjanları 1985 yılından itibaren gösterilmiştir. Tablo 9'da ise 2001 yılı itibariyle makina mühendisliği eğitimi veren kurumlar gerek örgütlenme biçimleri açısından, gerekse verdiği eğitim biçimleri açısından sınıflandırılmaya çalışılmış ve tablo olarak verilmiştir. Tablo 10'da da YÖK tarafından açılmasına karar verilan ve önümüzdeki yıllarda açılması hedeflenen makine mühendisliği bölümleri ve üniversiteler gösterilmiştir. -13-

15 İt I * g TABLO 8. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VEREN KURUMLARIN KONTENJANLARI KONTENJANLAR ÜNİVERSİTE FAKÜLTE AFYON KOCATEPE AKDENİZ ATATÜRK ATATÜRK BALIKESİR BALIKESİR BOĞAZİÇİ CELAL BAYAR CELAL BAYAR CUMHURİYET CUMHURİYET ÇUKUROVA ÇUKUROVA DİCLE DOKUZEYLÜL DOKUZEYLUL DUMLUPINAR DUMLUPINAR EGE ERCİYES ERCİYES ERCİYES FIRAT FIRAT GAZİ GAZİ GAZİ GAZİANTEP HARRAN İNÖNÜ İSTANBUL İSTANBUL TEKNİK MAKİNA FAK. İZMİR YÜK. TEK. ENST. KARADENİZ TEKNİK KIRIKKALE KIRIKKALE UŞAK MÜH. FAK MÜH. FAK. (lö) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (IÖ) MÜH. FAK. (iö) MÜH. FAK. (iö) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (lö) MÜH-MİM. FAK MÜH. FAK. (lö) MÜH. FAK. (lö) MÜH. FAK. (lö) YOZGAT MÜH-MİM. FAK MÜH. FAK. (lö) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (lö) ÇORUM. MÜH. FAK MÜH-MİM. FAK MÜH. FAK MÜH. FAK. (İÖ) NOT: Kontenjanları ÖSYM İstatistiklerinden, 2001 Yılı ÖSYM ÖSS Kiavuzundan alınmıştır. (1) Uludağ Üniversitesi Balıkesir Müh. Fak. İken 1992 tarihinde kurulan Balıkesir Ünivresitesine bağlanmıştır. (2) ODTÜ'ye Bağlı Gaziantep Mühendislik Fakültesi iken 1987 tarihinde Kurulan Gaziantep Üniversitesine bağlanmıştır. (D (2)

16 TABLO 8(devam)MAKINA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM KONTENJANLARI [ VEREN KURUMLARIN ÜNİVERSİTE FAKÜLTE 1985 KONTENJANLAR KOCAELİ 38 KOCAELİ 39 KOÇ 40 KOÇ 41 MARMARA 42 MERSİN 43 MUSTAFA KEMAL 44 MUSTAFA KEMAL 45 NİĞDE 46 NİĞDE 47 NİĞDE 48 ORTADOĞU TEKNİK 49 OSMANGAZİ 50 OSMANGAZİ 51 PAMUKKALE 52 PAMUKKALE 53 SAKARYA 54 SAKARYA 55 SELÇUK 56 SELÇUK MÜH. FAK MÜH. FAK. (IO) (BURSLU) MÜH. FAK MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (lö) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (lö) AKSARAY MÜH. FAK. MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (iö) MÜH. FAK MÜH. FAK. (IO) MÜH. FAK. (lö) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (lö) (3) (4) (5) SÜLEYMAN DEMİREL SÜLEYMAN DEMİREL TRAKYA MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (iö) MÜH-MİM. FAK (6) ULUDAĞ ULUDAĞ YEDİTEPE YEDİTEPE YILDIZ TEKNİK YILDIZ TEKNİK YILDIZ TEKNİK ZONGULDAK ZONGULDAK MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK. (İÖ) MÜH-MİM. FAK MÜH-MİM. FAK (BURSLU) MAKİNA FAK. MAKİNA FAK.(İÖ) KİM.-MET. FAK. (lö) MÜH. FAK. (İÖ) (7) (3) Anadolu Üniversitesi Müh.- Mim. Fak. iken 1993 tarihinde kurulan Osmangazi Univresitesine bağlanmıştır.. (4) Dokuzeylül Üniversitesi Denizli Müh. Fak. İken 1992 tarihinde kurulan Pamukkale Univresitesine bağlanmıştır. (5) İstanbul Teknik Üniversitesi Sakarya Müh. Fak. İken 1992 tarihinde kurulan Sakarya Univresitesine bağlanmıştır. (6) Akdeniz Üniversitesi İsparta Müh. Fak. İken 1992 tarihinde kurulan Süleyman Demirei Univresitesine bağlanmıştır. (7) Hacettepe Üniversitesi Zonguldak Müh. Fak. iken 1992 tarihinde kurulan Zonguldak Karaelmas Univresitesine bağlanmıştır. -15-

17 TABLO 9. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VEREN KURUMLARIN STATÜLERİNİ GÖRE SINIFLANDIRMASI A 1 2 FAKÜLTE OLARAK ÖRGÜTLENMİŞLER İSTANBUL TEKNİK YILDIZ TEKNİK MAKİNA FAK. MAKİNA FAK. B MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OLARAK ÖRGÜTLENMİŞLER AFYON KOCATEPE AKDENİZ ATATÜRK BOĞAZİÇİ CELAL BAYAR CUMHURİYET DOKUZEYLUL DUMLUPINAR EGE ERCİYES FIRAT GAZİ GAZİANTEP HARRAN İNÖNÜ İSTANBUL İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENST. KIRIKKALE KOCAELİ KOÇ MARMARA MERSİN NİĞDE ORTADOĞU TEKNİK PAMUKKALE SAKARYA ZONGULDAK UŞAK MÜH. FAK ÇORUM.. MÜH. FAK AKSARAY. -16-

18 c MÜHENOİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ OLARAK ÖRGÜTLENMİŞLER BALIKESİR ÇUKUROVA DİCLE ERCİYES GAZİ KARADENİZ TEKNİK MUSTAFA KEMAL NİĞDE OSMANGAZİ SELÇUK SÜLEYMAN DEMİREL TRAKYA ULUDAĞ YEDİTEPE MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK YOZGAT MÜH-MİM. FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK. D İKİNCİ ÖĞRETİMİ VEREN PROGRAMLAR ATATÜRK BALIKESİR CELAL BAYAR CUMHURİYET ÇUKUROVA DOKUZEYLUL DUMLUPINAR ERCİYES FIRAT GAZİ KOCAELİ MUSTAFA KEMAL OSMANGAZİ PAMUKKALE SAKARYA SELÇUK SÜLEYMAN DEMİREL ULUDAĞ YILDIZ TEKNİK MÜH. FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH. FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH. FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MÜH-MİMARLIK FAK MAKİNA FAK. -17-

19 E ÜNİVERSİTENİN BULUNDUĞU İLİN DIŞINDA ÖRGÜTLENMİŞ OLANLAR AFYON KOCATEPE ERCİYES GAZİ NİĞDE UŞAK MÜH. FAK YOZGAT MÜH-MİM. FAK ÇORUM. AKSARAY MÜH. FAK. YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTİSÜ İÇİNDE ÖRGÜTLENMİŞ OLANLAR İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENST. G 1 2 VAKIF ÜNİVERSİTESİ İÇİNDE ÖRGÜTLENMİŞ OLANLAR KOÇ MÜH. FAK YEDİTEPE MÜH-MİMARLIK FAK. H EĞİTİMİ İNGİLİZCE VERENLER BOĞAZİÇİ ÇUKUROVA ÇUKUROVA GAZİANTEP MARMARA ORTADOĞU TEKNİK MÜH. FAK MÜH-MİMARLIK FAK. (İ.Ö) MÜH-MİMARLIK FAK. (İ.Ö) MÜH. FAK MÜH. FAK TABLO 10. AÇILMA KARARI ALINAN M AKİN A MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMLERİ ÜNİVERSİTE ABANT İZZET BAYSAL ÇANAKKALE 18 MART HACETTEPE KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM KARADENİZ TEKNİK 19 MAYIS TRAKYA FAKÜLTE MÜH.-MİM. FAK MÜH.-MİM. FAK MÜH. FAK MÜH.-MİM. FAK GÜMÜŞHANE MÜH. FAK. MÜH. FAK. ÇORLU MÜH. FAK. -18-

20 BÖLÜM 3 YAPILAN ANKETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Anket çalışması, lise son sınıflar, makina mühendisliği eğitimini sürdüren öğrenciler ve makina mühendisleri olmak üzere üç grup olarak, ve Makina Mühendisleri Odası'nın Şube olarak örgütlendiği 18 bölgede gerçekleştirilmesi hedeflenmiş, büyük oranda hedeflenen çalışma gerçekleştirilmiştir. Lise öğrencilerine yönelik anket, Ankara, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kocaeli, ve Konya illerinde gerçekleştirilmiştir. Ve ankete 567 lise öğrencisi yanıt vermiş tüm yanıtlar değerlendirmeye alınmıştır. Makina Mühendisliği öğrencilerine yönelik anket, Ankara, Adana, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Konya ve Trabzon bölgelerinde gerçekleştirilmiştir. Ve ankete 22 farklı eğitim kurumundan 1065 öğrencisi yanıt vermiş tüm yanıtlar değerlendirmeye alınmıştır. Makina mühendislerine yönelik anket, Ankara, Antalya, Adana, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Gaziantep, İçel, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Konya, Samsun ve Trabzon bölgelerinde gerçekleştirilmiş 537 makina mühendisi anketi cevaplandırmış ve tüm anketler değerlendirmeye alınmıştır. Anketlerin kapsamı geniş olması nedeniyle bu çalışmada, makina mühendisliği eğitimiyle ilgili tercihler, ve makina mühendisliği eğitimine ilişkin yaklaşımlar öncelikli ele alınmaya çalışılmış, sadece makina mühendisliği öğrencileri için çalışma biraz geniş tutulmuştur. A- MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ VE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ TERCİHLER 1993 ve 1997 yıllarında yapılan araştırmayla büyük benzerlikler taşıyan bu yılın sonuçlarında da makina mühendisliği tercihlerinin özellikle 6. ve sonrası tercih olduğu ilk üç tercihinden birine giren öğrenci oranında ise bir artış olduğu görülmektedir. -19-

21 / O-l?,6 yanıtsız ^ ^ 1. Tercih BU BÖLÜM KAÇINCI TERCİHİ 5,5 5!Ka2t ıssı 6,1 *> \m+mm 1 pl Tercih Tercih Tercih Tercih lıl ^5,7 I 1 I 6. Ve daha sonraki Şekil 1 Makina Mühendisliği Öğrencilerinin Bulunduğu Bölümü Tercih Sırası Makina mühendisliği öğrenimini sürdüren öğrencilerin üniversiteden bağımsız olarak tercih ettikleri bölümlerde, makina mühendisliği bölümü tercihi önemli bir oranda (% 75'den, % 23'e doğru) düşmüştür. / /I ' 0,9 7< 0 8 S> 1,1 = :,,,,ı ^, 11,3 ' ,6 v / / / / 7

22 Makina mühendisliği öğrenimini sürdüren öğrencilerin sınavsız bölüm tercihleri sıralamalarında önemli bir düşme gözlemlenmektedir. III. Sempozyumda %43 olan bu oran bugün için %35,6'de kalmaktadır. Sosyal bilimlerin tercihi edilme oranı düşerken, özellikle bilgisayar, işletme ve endüstri mühendisliklerinin oranı yükselmiştir. Öğrencilerin sınavda yapmış olduğu tercihte makina mühendisliğini tercih etme oranı %22'de kalırken, bu oran 3. sıradaki tercihlerde %28'e kadar yükselmektedir. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SINAVI 1. TERCİHLERİNDE BELİRTTİKLERİ İLK 4 BÖLÜM makina endüstri bilgisayar elektronik diğer mühendisliğrnühendisliğrnühendjsliğmühendisliği Şekil 2a Makina Mühendisliği Öğrencilerinin 1. Sıradaki Tercihleri I MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SINAVI 3. TERCİHLERİNDE BELİRTTİKLERİ İLK 4 BÖLÜM makina bilgisayar endüstri elektronik diğer mühendisliğrnühendisliğmühendisliğinühendisliği Şekil 2b Makina Mühendisliği Öğrencilerinin 3. Sıradaki Tercihleri -21-

23 MÜHENDİSLİK ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SINAVINA GİRME ZORUNLULUĞU OLMAKSIZIN ENÇOK TERCİH ETTİKLERİ BÖLÜMLER yanıtsız diğer sağlık bilimleri sosyal bilimler eğitim bilimleri diğer mühendislikler mimarlık bilgisayar müh. elektrik elektronik müh. uçak müh. işletme müh. endüstri müh. makina müh. 35, Şekil 3 Makina Mühendisliği Öğrencilerinin Sınavsız Bölüm Tercihleri Lise son sınıf öğrencilerinin tercihlerinde, geçen sempozyumdan bu yana, sosyal bilimlerden mühendislik bilimlerine, özellikle de bilgisayar ve endüstri bölümlerine bir kayma göze çarpmaktadır. Bu tercihlerde, mühendislik meslek grubu ilk sırada yer alırken, bu oran sınavsız girilebilmesi durumunda yapılan tercihlerde daha da artmaktadır. -22-

24 LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SINAVINA GİRME ZORUNLULUĞU OLMAKSIZIN ENÇOK TERCİH ETTİKLERİ BÖLÜMLER yanıtsız diğer diğer müh. işletme iktisat eğitim bilimleri temel bilimler sosyal bilimler sağlık bilimleri mimarlık genetik müh. bilgisayar müh. elektrik elektronik müh. endüstri müh. makina müh.. 9 fi 7,0 s» , Şekil 4 Lise Son Öğrencilerinin Sınavsız Bölüm Tercihleri LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SINAVINDA YAZMAYI DÜŞÜNDÜKLERİ BÖLÜMLER yanıtsız diğer diğer müh. işletme iktisat eğitim bilimleri temel bilimler sosyal bilimler sağlık bilimleri mimarlık bilgisayar müh. elektrik elektronik müh. endüstri müh. makina müh. Şekil 5 Lise Son Sınıf Öğrencilerinin ilk üç Bölüm Tercihi -23-

25 Lise öğrencilerine göre, en saygın meslek olarak mühendislik ilk sıradaki yerini sağlık bilimleri alanındaki mesleklere kaptırırken, en çok gelir getiren meslek grubu sıralamasında ise mühendislik mesleğini önemli oranda öne çıkarmaktadır. LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ İLE KAZANILAN VE TOPLUMDA SAYGINLIĞI OLAN MESLEK SEÇİMLERİ A\ 35 A 30,0 ~ \ / \ /m / 33>s 1 7* mühendislik sağlık bilimleri 11,8 iî n 12,3 İL Wh m *7 my Z eğitim sosyal mimarlık diğer yanıtsız bilimleri bilimler Şekil 6 Lise Son Öğrencilerinin En Saygın Meslek sıralaması LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ İLE KAZANILAN VE YÜKSEK GELİRİ OLAN MESLEK SEÇİMLERİ 50 T A 45,4 ^1 vl 30 22,0 25 vl '/ mi 20 a ,6 1,9 5 II 0 P/s?/ rrlühendislik sağlık eğitim sosyal mimarlık diğer yanıtsız bilimleri bilimleri bilimler 16,6 1 1,9 1,' Ai Şekil 7 Lise Son Öğrencilerinin En Çok Gelir Getiren Meslek Sıralaması -24-