ŞİRKETLERDE İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ MESLEKİ YETERLİK TEZİ. Hazırlayan Oğuz POLATTAŞ Maliye Uzman Yardımcısı. Danışman Nural KARACA Daire Başkanı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ŞİRKETLERDE İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ MESLEKİ YETERLİK TEZİ. Hazırlayan Oğuz POLATTAŞ Maliye Uzman Yardımcısı. Danışman Nural KARACA Daire Başkanı"

Transkript

1 ŞİRKETLERDE İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ MESLEKİ YETERLİK TEZİ Hazırlayan Oğuz POLATTAŞ Maliye Uzman Yardımcısı Danışman Nural KARACA Daire Başkanı ANKARA 2009

2 ÖNSÖZ İnovasyonun (yeniliklerin) şirketlerin rekabet edebilirliği açısından gün geçtikçe daha önemli bir hale gelmesiyle, araştırma ve geliştirme (Ar&Ge) faaliyetlerinin organizasyonu, teknoloji yönetimi ve şirketlerin ulusal ve küresel düzeyde stratejik ortaklıklar kurulması gibi konular şirket politikalarının temel öncelikleri olmuştur. Bu çalışmada tarihsel bir süreç içinde teknoloji ve yeniliklerin gelişimi incelenmiş, şirketlerin teknoloji konusundaki stratejileri ortaya konulmuştur. Bununla birlikte, yeniliklerin kaynağı konusundaki bilim itişi-pazar çekişi ile yüksek teknolojinin tanımlanması gibi tartışmalı konulara yer verilmiştir. Çalışmanın hazırlanmasında tecrübesi ve bilgi birikimiyle bana yol gösteren, yorumlarını ve yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Nural KARACA ya ve katkılarından dolayı Sayın Yeliz DALGIÇ a ve Nazan YİĞİT e teşekkürü bir borç bilirim. Oğuz POLATTAŞ Ankara 2009 ii

3 ÖZET ŞİRKETLERDE İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ POLATTAŞ, Oğuz Maliye Uzman Yardımcısı Mesleki Yeterlik Tezi Mayıs 2009, 46 sayfa Bu çalışmanın temel amacı, şirketlerdeki inovasyon (yenilik) faaliyetlerinin nasıl geliştiğini ortaya koymaktır. Birinci bölümde teknoloji ile ilgili bazı önemli kavram ve konular ele alınmıştır. İkinci bölümde endüstriyel Ar&Ge faaliyeti ve yenilik süreci tarihsel bir bakış ile değerlendirilmiş ve Kondratieff Dalgaları diye adlandırılan uzun dalga görüşüne değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise küreselleşme ile artan rekabet ortamında ön plana çıkan teknoloji yönetimi ve stratejik ortaklıklar üzerinde durulmuş, özellikle de Japon firmalarının izlediği farklı metotlar anlatılmıştır. Anahtar Kelimeler: Teknoloji, Yenilik (İnovasyon), Ar&Ge, Kondratieff Dalgaları, Teknoloji Yönetimi, Stratejik Ortaklıklar iii

4 ABSTRACT THE DEVELOPMENT OF INNOVATION SYSTEM IN CORPORATIONS POLATTAŞ, Oğuz Assistant Finance Expert Proficiency Thesis May 2009, 46 pages The main purpose of this study is to present how innovation activites in corporations have been developed. In the first chapter, some important terms and issues about technology are analyzed. In the second chapter, industrial R&D activities and innovation process are evaluated from a historical point of view and long wave view, also called Kondratieff Waves, is explained. The third chapter, dwells upon technology management and strategic alliances which have come to the forefront in an enviroment of competition increased by globalisation,, in particular explaining different methods used by Japanese firms. Key Words: Technology, Innovation, R&D, Kondratieff Waves, Technology Managment, Strategic Alliances iv

5 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... ii ÖZET... iii ABSTRACT... iv İÇİNDEKİLER... v KISALTMALAR... vi TABLOLAR DİZİNİ... vii ŞEKİLLER DİZİNİ... viii GİRİŞ TEKNOLOJİ TEKNOLOJİ, İCAT VE YENİLİK YÜKSEK TEKNOLOJİ ENDÜSTRİLERİNDE TANIMLAMA PROBLEMLERİ YÜKSEK TEKNOLOJİNİN ASKERİ CEPHESİ ENFORMASYON (BİLGİ) TEKNOLOJİLERİ İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ ŞİRKET İÇİ YENİLİK FAALİYETİNİN GELİŞİMİ Kondratieff Dalgaları: Uzun Dalga Görüşü BİLİM-İTİŞİ VEYA PAZAR-ÇEKİŞİ TARTIŞMASI AR&GE FAALİYETLERİNİN ŞİRKET İÇİ ORGANİZASYONU EKONOMİK FAALİYET OLARAK AR&GE TEKNOLOJİ YÖNETİMİ VE TEKNOLOJİ STRATEJİLERİ TEKNOLOJİ YÖNETİMİ TEKNOLOJİ STRATEJİLERİ Firmaların Teknoloji Stratejileri Japon Firmaları: Yenilik Yönetimine Farklı Bir Yaklaşım KÜRESEL REKABET VE STRATEJİK ORTAKLIKLAR LİSANS STRATEJİLERİ SONUÇ KAYNAKÇA v

6 KISALTMALAR Ar&Ge R&D vd. Araştırma ve Geliştirme Research and Development Ve diğerleri vi

7 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1.1. Endüstrilerin Sınıflandırılması... 6 Tablo 1.2. Endüstrilerin Yeniliğin Kaynağına Göre Sınıflandırılması... 9 Tablo 2.1. Kondratieff Dalgaları Tablo 3.1. Şirket Stratejisinin Hedefleri Tablo 3.2. Japon Firmalarının Yenilikteki Fonksiyonel Entegrasyon İçin Kullandıkları Mekanizmalar Tablo 3.3. Stratejik Ortaklık Kurulumundaki Saikler vii

8 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 3.1. Japon Teknoloji Ağacı viii

9 GİRİŞ Şirketlerdeki inovasyon sistemini açıklamaya başlamadan bazı ilişkilerin varlığını ve doğruluğunu kabul etmek gerekmektedir. İlk olarak teknolojik yeteneklilik, araştırma ve geliştirme (Ar&Ge) faaliyetlerindeki yeteneklilik ile yakından ilişkilidir. Bu ilişki, formal Ar&Ge faaliyeti dışında elde edilmiş olan yeni bilgi elde etme yollarını önemsememektedir. Günümüzde organize Ar&Ge süreci, teknolojik kaderleri üzerinde kontrolü sağlamayı şiddetle isteyen firmalar, bölgeler ve uluslar için bir zorunluluk haline gelmiştir. Organize Ar&Ge süreci, teknoloji ve ekonomik kalkınma ile ilgili olarak bilgiye dayanan kararlar verebilme yeteneği sağlamaktadır. Ayrıca yerel değerlerin, ürünlerde ve süreçte yer alması bekleniyorsa, yerli Ar&Ge (indigenous R&D) faaliyetleri de önemli hale gelmektedir. Yüksek teknoloji endüstrisi ve enformasyon(bilgi) teknolojisi, teknolojik değişimdeki başlıca hareket ettiriciler olmaları nedeniyle, 20. yüzyılın sonlarında ve günümüzde özel bir ilgi görmektedirler. Bilimin önemi, araştırmalardaki belirsizlik, önceden bilinmezliğin önemi ve kalkınma süreci gibi faktörler teknoloji ve teknoloji yönetimini, firmaların, bölgelerin, ulusların rekabetçiliğinin anahtar unsurları haline getirmiştir. Firmaların teknoloji stratejileri ile Japon firmaların izlediği farklı metotlar ise öğrenmenin ve iletişimin önemini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca teknolojik açıdan başarılı olan şirketlerle yapılan stratejik ortaklıklar ve işbirlikleri şirketlerin rekabetçiliklerini artırmaları açısından büyük bir etkiye sahiptir. 1. TEKNOLOJİ Teknoloji, günümüzde herkes için büyük önem arz eden bir kavramdır. Teknolojinin, üretici ve tüketicilerin üretim ve davranış biçimlerinde, hatta insanların yaşam tarzlarında büyük etkisi vardır. Günümüzde insanlar 50 yıl öncesinde olduğu gibi mektupla veya telgrafla iletişim kurmak yerine cep telefonlarını kullanıyor, ulaşım için uçağa biniyor, banka kuyruklarında beklemek yerine oturdukları yerden bütün bankacılık işlemlerini yapıyorlar, film izlemek için sinemaya gitmek yerine evlerinde istedikleri zaman istedikleri filmin DVD sini izliyorlar, istedikleri ürünleri almak için pazara gitmek yerine internetten evlerine sipariş veriyorlar 1

10 1.1 TEKNOLOJİ, İCAT VE YENİLİK Hayatımızın her alanında etkisini gördüğümüz teknoloji; bir şeyin (bu şey bir maddi ürün veya bir hizmet olabilir) nasıl üretildiği, nasıl tüketildiği veya kullanıldığına dair, sistematik, belli bir sistem veya disiplin çerçevesinde sunulmuş bilgiler demetidir (Türkcan, 2008). Kısaca teknoloji, alet kullanan ilk insandan beri biriken bilgi stoku olarak da tanımlanabilir. İcat, Arapça cedid sıfatından türemiş, yeni bir şey, yenilik, buluş anlamında bir terimdir. Öz Türkçe olan yenilik terimi İngilizce deki innovation teriminin karşılığıdır. İcat ise invention teriminin karşılığıdır. Buradaki karmaşıklığı ortadan kaldırmak için bu çalışmada icat terimi daha çok yeni teknolojileri ifade etmekte kullanılacaktır. Örnek olarak; tansiyon ölçme aletinin ilk kez bulunması icat sayılırken, bu aletin elektroniğinin üretilmesi inovasyona girmektedir. Aynı şekilde ilk cep telefonun üretilmesi icat olarak nitelendirilirken; bu cep telefonun boyutunun küçültülmesi, antensiz olanının üretilmesi, radyolu ve kameralı olanının üretilmesi daha çok inovasyon sayılmaktadır. 1.2 YÜKSEK TEKNOLOJİ ENDÜSTRİLERİNDE TANIMLAMA PROBLEMLERİ Teknolojik gelişmeyi anlatan uzun dalgalar görüşüne göre periyodik olarak belli sektörler öne çıkması yenilikçi teknolojinin karakteristik bir özelliğidir. Tekstil ve demirden başlayarak otomobillere, uçaklara ve elektronik eşyalara kadar hepsi dönemlerinin ekonomik büyümesinde büyük rol oynamış yüksek teknoloji ile bağlantılı endüstrilerdir. Yüksek teknoloji ile ilgili genel adlandırma ne yazık ki en gelişmiş temel araştırmalardan kimya ve elektronik sektöründeki rutin üretim faaliyetlerine kadar uzanmaktadır. Uygulamada, mevcut veriler hem bir endüstrilerinin kuruluş aşamasında hem de bütün endüstri için anlamlı bir sınıflandırma yapılmasına yetmemektedir. Bir endüstri yüksek teknoloji olarak sınıflandırıldığında, bu endüstride kurulan bütün firmalar da de facto olarak yüksek teknoloji firmaları olarak sayılmaktadır. Endüstriler zor da olsa bir şekilde tanımlanmakta ve teknolojiler çok geniş bir aralıkta yer almaktadır. Ayrıca hemen hemen bütün sınıflandırma tablolarında önemsenmeyen bir çeşitlilik de söz konusudur. 2

11 Toplam veri, firma ve endüstrilerin teknolojik yoğunluğunu tanımlar, fakat bunlar firmanın veya sektörün bütün üretimi ve diğer hizmetleri için nadiren kesin ve doğru bir tanımlamadır. Yüksek teknolojiyi tanımlamada genelde iki göstergeden faydalanılır: bunlardan birincisi Ar&Ge yoğunluğu (Ar&Ge için yapılan harcamaların satışlara oranı), ikincisi ise teknik işçilerin (bilim adamları, mühendis, teknisyen) işgücüne oranıdır. Ar&Ge yoğunluğu ürünlerdeki ve teknolojilerdeki hızlı değişim oranını yakalama çabasındadır. Endüstri veya firmanın bu teknolojik çabasını, yeni ürün ve süreçlere yaptığı yatırım miktarı belirlemektedir. Ar&Ge personeli olarak yapılan istihdam veya teknik istihdam kriteri ise sektörlerin listelerde farklı sınıflandırılmasına yol açmaktadır. Listeler bazen birbirine yakın bazen de birbirinden uzak bir sınıflandırma sunmaktadır. Örneğin, Maidique ve Hayes in yaptıkları bir çalışmada, satışların yüzde 3 ünü Ar&Ge ye ayırma kriterine göre, sadece 5 sektörü yüksek teknoloji olarak tanımladı (Maidique ve Hayes, 1984). Bunlar; 1. Kimya endüstrisi ve eczacılık 2. Makine (özellikle bilgisayar ve ofis makineleri) 3. Elektrikli malzemeler ve komünikasyon 4. Profesyonel ve bilimsel çalışmalarda kullanılan araçlar 5. Uçak ve füze sanayisidir yılında OECD tarafından yapılan Ar&Ge yoğunluğuna dayalı çalışma ise 6 endüstriyi yüksek teknoloji olarak sınıflandırdı (OECD Frascati Manual, 1995). Bunlar ise; 1. Uçak sanayisi 2. Eczacılık 3. Bilgisayar ve ofis makineleri 4. Komünikasyon malzemeleri ve yarı iletkenler 3

12 5. Bilimsel çalışmalarda kullanılan araçlar 6. Elektrikli malzemelerdir. Ne var ki, hizmetler sektörü bu sınıflandırmalarda yüksek teknoloji olarak sınıflandırılmamıştır. Oysa ki hizmetlerin veri büyüme hızına göre, yüksek teknoloji endüstrilerine dahil edilmesi gerekmektedir. Ar&Ge yoğunluğunun yüksek olduğu bilgisayar programcılığı, veri işleme ve diğer hizmetler, Ar&Ge laboratuarların, yönetim danışmanlığı, ticari test laboratuarları gibi alanlar yüksek teknoloji olarak sınıflandırılması gerekmektedir. Yüksek teknolojilerin tanımlanmasındaki ikinci standart, teknik işlerin toplam işgücüne oranıdır. Yani Ar&Ge için üretime dahil edilen teknik girdi ölçülmektedir. Bilim adamları, mühendislerin ve teknisyenlerin istihdamının ulusal imalat sanayindeki ortalamayı geçmesi kriterini kullanarak Markusen, Hall, ve Glasmeier tarafından 1986 yılında yapılan ortak bir çalışmada 29 tane üçüncü düzeyde (three digit sector) ve 100 tane dördüncü düzeyde (four digit sector) sektör sunulmuştur (Markusen vd, 1986). Ancak toplam sektörel düzeydeki verinin kullanması sınıflandırmada hala sıkıntı yaratmaktadır. Örneğin, eğer sektör yüksek teknoloji olarak sınıflandırılmış ise, işgücü yoğun montaj fabrikaları da yüksek teknoloji olarak sınıflandırılmaktadır. Hem Ar&Ge yoğunluğu hem de teknik istihdam göstergelerini kullanarak, Amerika İşgücü Bakanlığı yüksek teknoloji endüstrilerini geniş ölçüde standartlaştırmıştır. Standartlaşmış tanımlamaların uygulamasına rağmen, bu göstergelerin elde edildiği yerler dışında kullanımında yinede büyük zorluklar çekilmektedir. Hall tarafından 1987 yılında bir çalışmada Birleşik Krallık ta yüksek Bahsi geçen gereklilikler 2002 yılında OECD tarafından yayınlanan Frastaci Manual 2002 de de yer almazken, bu yayında Ar&Ge ile ilgili verilerin sınıflandırılmasına ağırlık verilmiştir. Bu sınıflandırma sorunları yine OECD tarafından daha sonraları yayınlanan Science, Technology and Industry Scoreboard adlı çalışmalarda da tam olarak aşılamamıştır. Hizmetler sektörü ileri teknoloji sektörü olarak kabul edilmekle birlikte 1995 yılında yapılan sınıflandırma bugün hala geçerlidir. OECD tarafından hazırlanan Science, Technology and Industry Scoreboard 2007 çalışmasında teknoloji sınıflandırmasındaki grupların ülkeden ülkeye değişebileceği ve daha detaylı veriler kullanılarak daha iyi sınıflandırmaların yapılabileceği kabul edilmiştir. 4

13 teknolojileri sınıflandırılmıştır. Ama bu çalışma ABD deki ile çok yakın bir benzerlik sergileyememiştir. Yani tanımlamalar yine birbiri ile tam uyuşma sağlayamamıştır. Çünkü endüstri sınıflandırmalarında uyumsuzluk ve verilerde yetersizlik söz konusudur. OECD Frascati Manual adlı yüksek teknoloji endüstrilerini tanımlama sistemine sahiptir. Bunu kısaca Ar&Ge ile ilgili veri toplayan ve değerlendiren sistem olarak tanımlayabiliriz. Bu sistemde Ar&Ge ye; - Bilgi stokunu artırmak amacıyla sistematik biçimde yapılan yaratıcı çalışma - İnsanların kafasındaki bilgi (knowledge of man) - Kültür ve toplum - Yeni teknoloji uygulamaları ortaya çıkarmak için bilgi stokunu kullanmak, dahil edilmektedir. Ancak bu sisteme; - Eğitim ve yetiştirme - Bilimsel ve teknik bilgi servisleri - Rutin test ve analizler - Uzmanlaşmış tıbbi bakım - Üretim ve üretimle bağlantılı teknik faaliyetler gibi unsurlar ise dahil edilmemektedir. Bazı faaliyetler ise Frascati Manual tarafından Ar&Ge dahil edilebilir sayılmaktadır. Ama bu faaliyetlerin tamamı değil bazıları Ar&Ge olarak kabul edilmektedir. Bunlar; - Yüksek lisans ve doktora eğitimi - Endüstriyel tasarım - Deneme üretimlerdir. 5

14 Tablo 1.1. Endüstrilerin Sınıflandırılması (Ar&Ge Yoğunluğu = Ar&Ge Harcaması / Çıktı) Endüstriler Yoğunluklar, 1992 Yüksek Yoğunluk 8,1 Uçak 12,4 Eczacılık 11,9 Bilgisayar ve ofis malzemeleri 11 Komünikasyon malzemeleri ve yarı iletkenler 9 Bilimsel çalışmalarda kullanılan araçlar 6,4 Elektrikli malzemeler 2,7 Orta Yoğunluk 2,5 Motorlu araçlar 3,4 Kimya (ilaçlar hariç) 3,2 Diğer imalat endüstrileri 0,7 Elektrikli olmayan makinalar 2 Kauçuk ve plastik ürünler 1,2 Demirsiz metaller 0,9 Diğer taşımacılık ekipmanı 2,5 Düşük Yoğunluk 0,5 Metal olmayan mineral ürünler 0,3 Yiyecek, meşrubat, tütün. Gemi inşaatı 1 Demir ve çelik 0,7 Metal ürünler 0,7 Kağıt ve basımcılık 0,3 Ağaç ürünleri 0,2 Tekstil, konfeksiyon, deri 0,3 Kaynak : OECD (1995a : 114, 162) Yüksek teknolojilerin herhangi bir sınıflandırması, belli ekonomik faaliyetlerin belli bölgelerde olması nedeniyle, ciddi sorunlarla karşılaşmaktadır. Eğer bir yüksek teknoloji tanımlaması bireysel fabrika, ofis, laboratuvar veya diğer iş kuruluşlarının düzeyine ayrışmaz ise bu tanımlama firma ortalamasını, hatta endüstri ortalamasını yanlış ifade etmektedir. 6

15 Diğer bir yol ise kuruluş ve firmaları nihai mal veya hizmete göre endüstri sektörlerine ayırmaktır. Bu yöntem; Ar&Ge, yeni ürün üretimi, yüksek hacimli üretim ve diğer çıktı ile bağlantılı faaliyetleri içermektedir. Çıktısının büyük bir kısmının tamamen standartlaşmış olması, büyük hacimde üretiliyor olması ve rutin montaj işleri için düşük ücretle istihdam yapılıyor olmasına rağmen, toplam göstergelere dayanarak bir sektör yüksek teknoloji olarak tanımlanmış olabilir. Elektronik ve bilgisayar sektörü, ki bunlar yüksek teknolojinin çekirdek sektörleri olarak bilinir, büyük ölçüde bu yapıyı taşımaktadır. Dünya genelindeki standart uygulamada, firmaları tek bir sektöre yönlendirme çabası mevcut olsa da, büyük çok-sektörlü işbirlikleri çok geniş bir endüstride ve ürün çeşidi aralığında faaliyet göstermektedir. Bu çeşitlilik nedeniyle, bir endüstri grubundaki Ar&Ge faaliyetleri büyük ölçüde farklılaşmaktadır. Japon yüksek teknoloji konsepti, hem Ar&Ge yoğunluğu hem de sistem oryantasyonunu içermektedir Bu, bireysel teknolojiler yerine birçok teknolojiden oluşan bir teknoloji paketini içermektedir. Bu yaklaşım, izole olmuş Ar&Ge ve bağımsız Ar&Ge faaliyetleri yoğun teknolojileri dışlamaktadır. Bu yaklaşım; mikroelektronik, biyoteknoloji ve yeni malzeme endüstrilerini içeren yeni ekonomik altyapı tesisleri oluşumu ve güçlü bir biçimde sistem oryantasyonu olan yüksek teknolojiler üzerinde odaklanmaktadır. Bu Japon tanımlaması, potansiyel uzun dalga yükselmeleri ile ilişkili çekirdek teknolojilere doğru yönelmiştir. Benzer bir tanımlama ise difüzyon-temelli tanımlamadır. Bu tanımlamada ise; biyoteknoloji, yeni malzeme ve fotovoltaik hücreler (ışığa duyarlı elemanlar) gibi yeni yükselen teknolojiler ile robot, bilgisayar ve telekomünikasyon gibi geniş ölçüde yayılmış olan teknolojileri yüksek teknoloji olarak kabul edilmektedir. Bu perspektifte, sektörler arasındaki teknolojik akışların önemini devamlı olarak akılda bulundurulmaktadır. Yenilik ve teknolojik değişiklikler formel Ar&Ge dışında; modifikasyonlar ve yaparak öğrenme vasıtasıyla da oluşabilmektedir. Bir endüstrinin teknolojik yoğunluğu üç farklı faktörün birleşiminden oluşmaktadır. Bunlar; 1) Uzmanlaşmanın derecesi ve hünerine bağlı olan, işgücünün teknolojik yoğunluğu, 2) Sofistike makinelerde şekillenmiş olan, sermayenin teknolojik yoğunluğu, 7

16 3) Yeni ürün ve süreçlerde yapılan sanayi yatırımlarının derecesi tarafından tanımlanan, ürünün teknolojik yoğunluğudur. Bu çok yönlü yaklaşım; sofistike sermaye ekipmanın yayıldığı ve bu arada az miktarda Ar&Ge ve hünerli işgücünün çevre bölgelere doğru kaydığı (ademi merkezileşme) sektörleri yüksek teknolojileri olarak görmektedir. Yüksek teknoloji ile ilgili diğer bir konu da teknolojinin hangi sektörler tarafından kullanıldığı hususudur lardaki baskın kullanıcı sektörler İtalya, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD deki sosyal ve personel hizmetleri idi. Az sayıdaki imalat sektörü (uçak sanayisi ve motorlu araçlar gibi) OECD ülkelerindeki başlıca teknoloji kullanıcıları olarak görünmekte ise de, kullanıcı endüstrileri daha çok hizmetler sektöründe yer almakta idi. Bu hizmetler inşaat, gayrimenkul sektörü ve iş hizmetleri ile taşımacılık ve depolamayı içermektedir. Pavitt 1984 yılında, teknolojik yeniliğin baskın kaynağına göre, endüstrileri 4 başlık altında sınıflandırmıştır (Pavitt, 1984). Bunlar; 1. Tedarikçi baskın sektörler (supplier-dominated sectors) 2. Uzmanlaşmış tedarikçiler (specialized suppliers) 3. Ölçek yoğun endüstriler (scale-intensive industries) 4. Bilim temelli sektörler (science-based sectors) Bu yaklaşım yenilik içerisinde bilginin nerede biriktiği ve kullanıldığını belirlemeye çalışır. Bu yaklaşımındaki bağlantılar hem kullanıcılar hem de tedarikçilerin faydalandığı yenilik çarpanını ifade etmektedir. Bu sektörler arası bağlantılar; bir endüstrinin ve ulusal ekonomideki rekabetçi üstünlüğün sektörel ve ulusal birikimi açısından kilit rol oynamaktadır. Pavitt bu yaklaşımına 1994 yılında beşinci bir sektör olarak, hizmetler sektörünü içeren, enformasyon yoğun endüstrileri eklemiştir. (Tablo 3). OECD de Pavitt ten çok küçük ölçüde fark gösteren beş endüstrili bir sınıflandırma kullanmaktadır. OECD nin sınıflandırmasına göre sektörler; kaynak-yoğun, işgücü- 8

17 yoğun, uzmanlaşmış tedarikçiler, ölçek-yoğun ve bilim-temelli şeklinde ayrılmaktadır. Tablo 1.2. Endüstrilerin Yeniliğin Kaynağına Göre Sınıflandırılması Firma Kategorileri Arz-Baskın Ölçek-Yoğun Bilgi-Yoğun Bilim-Temelli Uzmanlaşmış Tedarikçiler Tipik Çekirdek Sektörler Tarım, ev yapımı, özel hizmetler, geleneksel imalat Çelik, cam, otomobil, dayanıklı tüketim malları Finans, perakendecilik, yayıncılık, seyahat Elektronik Malzemeler, kimya sanayisi Sermaye malları, araçlar, yazılım Teknolojik Birikimin Temel Kaynakları Tedarikçiler Üretim Mühendisliği Yazılım ve Sistem Mühendisliği Birleşik Ar&Ge Corporate R&D Dizayn ve geliştirme, gelişmiş kullanıcılar Teknoloji Teçhizat ve ilgili Transferinin Ana diğer hizmetlerin Kanalları satın alınması Teçhizat satın Teçhizat satın alınması ve alınması ve yazılım know-how licensing Tersine Mühendislik, tecrübeli bilim adamları ve mühendislerin kiralanması Gelişmiş kullanıcılardan öğrenme (learning from advanced users Kaynak: Pavitt, 1994 Ürün çevrimleri ve onun değişik varyasyonları da bölgesel anlamda yüksek teknolojilerin açıklanmasına yardımcı olabilir. Ar&Ge ile ilgili rutin olmayan işler, prototip üretimi ve firmanın idari fonksiyonları; rutin imalat, malların elleçlenmesi (taşınması, depolanması, yükleme ve boşaltılması) ve büro ve kırtasiyecilikle ilgili işlerden farklı yerleşime ve öneme sahiptir. Rutin olmayan ve yenilikçi faaliyetler ise teknik işçileri talep etmektedir. Seri üretim büyük ölçüde iş görevlerinin hünersizleşmesine ve/veya üretimin otomasyonuna sebep olmakta ve yerel işgücünün ucuz olduğu yerlere doğru kaymaktadır. Strateji ve davranışlarında başarılı yüksek teknoloji firmaları, devamlılık ve kaosun paradoksal kombinasyonunu sergilemektedirler. Devamlılık firmanın göreli olarak dar bir ürün ve teknoloji aralığına bağlılığını ifade etmektedir. Aynı zamanda, başarılı firmalar yeni teknolojilerin ortaya çıkmasıyla birlikte çabuk adapte olabilen ve çok hızlı değişebilen firmalardır. Bu ise yapıdan çok komünikasyona bağlı bir organizasyondur. Çünkü yükselen teknoloji ürünlerinin pazarlaması ve satışı, talebi bilinen veya kolayca tahmin edilebilen diğer ürünlerden farklıdır. Her şeyden önce bu ürünlerin spesifik tüketicilere uyarlanması veya özelliklerine ve avantajlarına 9

18 tüketicilerin aşina olmadığı yeni ürünler için yeni pazarlar yaratılması gerekebilmektedir. Bu arz yönlü pazarlama, teknolojik yeniliklerin bilim itişli yönünü güçlendirmektedir. Şirket stratejisi ve organizasyonunun diğer unsurları, diğer endüstrilere göre yüksek teknoloji firmalarında daha farklı olabilir. Pazarlama, araştırma ve mühendisliğin koordinasyonu, fırsat penceresi küçük olan ve toplam pazarı belirsiz olan ürünler için daha zayıftır. Böyle bir pazar nişinde, kalite ve güvenilirlik oranı fiyattan çok daha yüksektir. Uygulamada, yüksek teknolojiye olan ilgi abartılmaktadır. IBM nin Avrupa bilim ve teknoloji müdürü Jean-Jacques Dudy bunu şöyle ifade etmiştir: (Peterson ve Maremont, 1989) Modern bir endüstride, hem yüksek hem de düşük teknolojilerin olması kadar iyi bir şey yoktur. Rekabetçi olmak için tüm teknoloji tiplerine sahip olmanız gerekmektedir. 1.3 YÜKSEK TEKNOLOJİNİN ASKERİ CEPHESİ Yüksek teknolojinin unsurlarına bakarsak; yüksek miktarda Ar&Ge harcaması yapmasından ve bilim adamları ve mühendislerin toplam istihdamdaki yüksek oranından dolayı askeri harcamaların yüksek teknoloji ile yakından ilişkili olduğu söyleyebilir. Modern asker harcamaların nedeni, çok pahalı ve sofistike silahlara duyulan güvendir. Askeri teknolojinin yönetici gücü, teknoloji-itişinin bir parçasını oluşturmakta ve fiyatlar dikkate alınmadan en yeni teknoloji satın alınmaya çalışılmaktadır. Geleneksel pazar baskısından bu göreli yalıtım, ticari amaca yönelik başarılı yenilikler üretmeyi istemeyen ve teknolojik olarak gelişmiş bir firma sınıfının oluşmasına neden olmaktadır. Ancak genelde askeri amaçla üretilen teknolojiler sivil kullanımdan farklı olmaktadır. Dahası askeri üretimden yan ürünler çıkması, sivil üretime kıyasla, daha seyrek olmaktadır. Bu yüzden, askeri amaçlı üretim yapanlar, hükümetlerin askeri harcamaları azaltması sonucu, soğuk savaş sonrası dönemde olduğu gibi, sorunlar yaşamaktadır. Bu firmaların tekrar askeri olmayan üretime ve ürünlere dönmesi ise genelde zor olmaktadır. Uzay gemisi yapımı, elektronik ve komünikasyon gibi geniş bir endüstri grubu büyük ölçüde savunma bütçelerine bağımlıdır. ABD deki Silikon Vadisi, Los Angeles ve Boston, İngiltere de Londra daki M4 Koridoru gibi önde gelen yüksek 10

19 teknoloji bölgelerinin gelişimi, araştırmalar için ayrılan çok büyük bütçeler ve elektronik, uzay teknolojisi ve diğer yüksek teknolojili askeri araçların tedarik edilmesi sayesinde sağlanmıştır. 1.4 ENFORMASYON (BİLGİ) TEKNOLOJİLERİ Enformasyon teknolojisi terimi; elektrikten faydalanmayı, telekomünikasyonu, yazılımı, dağılmış bilgisayar iş istasyonlarını ve enformasyon ortamının (ses, metin, veri, grafik) bütünleşmesini içermektedir. Son yıllık dönemde birkaç farklı teknolojiden gelişen enformasyon teknolojisi ekonomik faaliyetlerin gerçekleştiği patikayı büyük ölçüde etkilemektedir. Önceleri araştırma, geliştirme ve dizayndan uzak olan imalat ve üretim, enformasyon teknolojileri sayesinde bilgisayar-entegre imalat ve esnek üretim için diğer konfigürasyonlar gerçekleştirilebilmektedir. Daha önemlisi, bu entegrasyon şirketlerin coğrafi olarak örgütlenmesinde de bir dönüşüme sebep olmuştur. Bilgisayar ağı; firmanın yapısına, davranış ve stratejilerine ve endüstrinin ihtiyaçlarına göre faklı biçimlerde kurulabilmektedir. Şirketler eş anlı olarak 4 evrimle karşı karşıyadır. Bunlar; küreselleşme, bilgisayarlaşma, yönetim anlayışının değişimi ve enformasyon teknolojilerinin gelişimidir. Enformasyon teknolojileri bankacılık, turizm ve danışmanlık gibi hizmetler sektöründeki firmalara küresel müşteriler sunmaktadır. Yeni telekomünikasyon altyapısı da büyük şehir alanlarının gelişimini desteklemektedir. Bu, özellikle Londra, New York ve Tokyo gibi başlıca finans merkezleri ile Hong Kong, Singapur, Seul gibi önemi artan finans piyasalarının gelişimi hızlandırmıştır. Aslında hem enformasyon zengini bölgeler hem de enformasyon fakiri bölgeler gelişmektedir. Aslında, merkezler ve çevrelerinin yeniden tanımlanıyor olmasına rağmen, birkaç istisna dışında yığın ekonomilerinin daha fazla bölgesel karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Örneğin, yeni komünikasyon hizmetleri ekonomik faaliyetin yoğunlaştığı alanlarda yatırım yapma eğilimdedir. Dahası telekomünikasyondaki yenilikler ilk olarak başlıca büyük şehir merkezlerine sunulmakta, yıllar sonra diğer küçük bölgelere ulaşmaktadır. Başka bir örnek olarak da birçok Kanada firması bilgisayar ağını Toronto da kurmasını verebilir. 11

20 Uluslararası ölçekte, bir ülkenin yeni enformasyon teknolojilerine adaptasyon kabiliyeti, bir bilgi ve hüner seti ile öncelikli teknolojilerin orada bulunmasını gerektirmektedir. Sonuçta karmaşık teknolojik sistemlerin önemli bir örneğini oluşturan enformasyon teknolojilerinin doğasında liderler ve takipçiler arasındaki fark açılmaktadır. Bu bir ölçüde, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki, enformasyon teknolojilerinin yayınımını yavaşlatan hükümet regülasyonlarının sonucudur. 1990larda deregülasyonlarla yeni teknolojilerde bir sıçrama yaşanmıştır. Özellikle kablo sistemi varlığı nedeniyle öncelikli yatırımların gerekmediği ve anten sistemi için ise göreli olarak düşük sayılabilecek yatırım gerektirmesiyle cep telefonu sisteminde büyük bir gelişim yaşanmıştır. Günümüzde ise uzaydan kontrol ve uzak yerlere dağılmış bütünleşik ağ, rekabetçi bir unsur haline gelmiştir. Telekomünikasyon teknolojisi firmalara coğrafi kısıtlardan kurtulmayı, zaman-mekan baskısından avantajlı çıkmayı ve istenilen organizasyonlar için bağlantı kurarken aracılardan kurtulmayı sağlamaktadır. Network firmalar enformasyon teknolojilerini kullanmasıyla; tedarik etme, imalat ve pazarlama fonksiyonları açısından avantajlı olduğu kadar muhasebe, tahmin ve planlama açısından da faydalar sağlamaktadır Enformasyon teknolojileri küresel boyutta firma içindeki ve firmalar arasındaki koordinasyon maliyetlerinin azaltmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler açısından, geçmişte enformasyon teknolojileri fırsattan çok tehdit olarak görülmekte idi. Afrika ve Asya daki kolonileri de kapsayacak şekilde bütün dünyada 1800 yılların sonlarında İngiliz firmaları iletişim kablolarını genişletti. Bazıları bunun daha çok teknolojik bağımlılık yaratacağını düşünüyordu. Ama sonuçta bugün kablosuz iletişim kurulmuştur ve bütün dünya bundan faydalanmaktadır. 12

21 2. İNOVASYON SİSTEMİNİN GELİŞİMİ 2.1 ŞİRKET İÇİ YENİLİK FAALİYETİNİN GELİŞİMİ 19. yüzyılda nispeten daha az organize araştırma vardı ve bireysel mucitler teknolojik ilerlemeye hükmediyorlardı. Ancak 19. yüzyılda bile bir araştırma sistemi mucitlerin çalışmalarının işletilmesini geliştirmeye başlamıştı. Yaygın davranış tarzı, büyük Amerikan firmalarının bağımsız mucitlerin çalışmalarına patent ve lisans hakları getirmesi, hatta firmalarına transfer etmesi şeklindeydi. Ayrıca, birçok ülkede gerek enformasyon ve insan ithal edilerek gerekse sistematik yurtdışı seyahatleriyle öğrenme ve teknoloji transferi gerçekleşiyordu. Ayrıca metalurji, inşaat ve yiyecek gibi sektörlerde üretim alanındaki ilk çalışmalar, bilimin üretimde uygulanabileceğini göstermişti. Önemli organize Ar&Ge faaliyetleri, Alman kimya firmalarının firma içi Ar&Ge faaliyeti ve az sayıda büyük Amerikan şirketlerinin gayreti sayesinde başlamıştır. Tekstil ile ilişkili alanlarda İngiltere nin başlangıçtaki liderliği daha sonraları boya, eczacılık ve elektrik gücü gibi kimya ürünlerindeki uygulamalı araştırmalar ile Almanya ya geçmiştir. 1930larda ise endüstriyel araştırma önemli hale gelmiştir yılında 600 Amerikan imalat firmasında yapılan bir araştırma sonuçlarına göre; şirketlerin yüzde 52 si araştırmalara, yüzde 29 u kooperatif araştırma çabalarına destek verirken yüzde 7 si de test laboratuvarlarına sahipti. Zaten elektrik ve kimya endüstrisi kalkınmaya başladıkları 1800ler sonlarından beri, çelik ve tekstile göre daha fazla bilime dayanmaktaydı. 1940lara kadar muhteşem teknolojik yeteneği elinde bulunduran bu firmalar, aslında Battle Memorial Institute ve Arthur D.Little gibi bağımsız araştırma örgütlerinin sözleşmeli müşterileriydi. Günümüzde gelinen noktada firma içi araştırma olanakları olmayan firmalar Ar&Ge faaliyetlerini ve yenilikleri izleme kabiliyeti açısından sorunlar yaşamaktadır. Çünkü firma içinde Ar&Ge faaliyeti yürütmeyenler, bilim ve mühendisliğin kaynaşmasından yararlanamamakta, yenilikleri takip edebilme yetenekleri de ortadan kalkmaktadır. İngiltere 1900ler başında, Almanya ve ABD tersine bu hususu dikkate almamış ve Ar&Ge açısından geri kalmıştır. Bugün de olduğu gibi şirket içi Ar&Ge sürecinin başlangıcında da, az sayıda büyük firmaların egemenliği söz konusudur yılında yapılan bir araştırmaya 13

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Brezilya: Ülkeler arası gelir grubu sınıflandırmasına göre yüksek orta gelir grubunda yer almaktadır. 1960 ve 1970 lerdeki korumacı

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1.Bölüm: TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAM VE TANIMLARI... 2 Giriş... 3 1.1. Temel Kavramlar ve Tanımlar... 3 1.2. İnsan İhtiyaçları... 8 1.3.

Detaylı

HAZİRAN 2016 Gebze Ticaret Odası Ticaret Bölümü

HAZİRAN 2016 Gebze Ticaret Odası Ticaret Bölümü HAZİRAN 2016 Gebze Ticaret Odası Ticaret Bölümü Sayı: 2016/1 TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA BOYA SEKTÖRÜ Son dönemde dünya boya sanayisi önemli değişikliklere sahne olmaktadır. Sektörde konsantrasyon, uzmanlaşma,

Detaylı

Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği

Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği Gökhan Özertan Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü 6 Mart 2017 Gökhan Özertan Tarımın Geleceği 6 Mart 2017 1 / 13 Dünya Tarımında Gelişmeler Tarımın fiziksel, sosyal

Detaylı

Küresel Rekabetin ARGE ve İnovasyon Boyutu

Küresel Rekabetin ARGE ve İnovasyon Boyutu Küresel Rekabetin ARGE ve İnovasyon Boyutu Dr.Mesud ÜNAL 03 Ekim 2016 1/24 Sunum Planı Küresel Rekabette ARGE ve İnovasyonun Önemi Küresel Rekabetin ARGE Boyutu ve İnovasyon Boyutu Küresel Rekabet sürecinde

Detaylı

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 İÇERİK Amaç, Vizyon Hazırlık Süreci İnovasyona Dayalı Mevcut Durum Stratejiler Kümelenme ile ilgili faaliyetler Sorular (Varsa) İNOVASYON & KÜMELENME

Detaylı

Örgütsel Yenilik Süreci

Örgütsel Yenilik Süreci Örgütsel Yenilik Süreci TEKNOLOJİ VE İNOVASYON YÖNETİMİ -Hafta 5 Örgütsel Yenilikçilik Süreci-Planlaması Dr. Hakan ÇERÇİOĞLU 1 2 1 Örgütsel Yeniliğin Özellikleri Örgütsel bağlamda yenilik, örgütü ve üyelerini

Detaylı

SAĞLIK DİPLOMASİSİ Sektörel Diplomasi İnşası

SAĞLIK DİPLOMASİSİ Sektörel Diplomasi İnşası STRATEJİK VİZYON BELGESİ SAĞLIK DİPLOMASİSİ Sektörel Diplomasi İnşası Yakın geçmişte yaşanan küresel durgunluklar ve ekonomik krizlerden dünyanın birçok ülkesi ve bölgesi etkilenmiştir. Bu süreçlerde zarar

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

ANALİZ TÜRKIYE DE ILERI TEKNOLOJIYI KIMLER GELIŞTIRIYOR?

ANALİZ TÜRKIYE DE ILERI TEKNOLOJIYI KIMLER GELIŞTIRIYOR? ANALİZ TÜRKIYE DE ILERI TEKNOLOJIYI KIMLER GELIŞTIRIYOR? 72 Fotoğraflar: Dünya Gazetesi Fotoğraf Arşivi Türkiye nin ihtiyacı olan yeni büyüme stratejisi için ileri teknolojili sektörlerde rekabet gücünü

Detaylı

TIBBİ CİHAZLAR SEKTÖR ANALİZİ

TIBBİ CİHAZLAR SEKTÖR ANALİZİ TIBBİ CİHAZLAR SEKTÖR ANALİZİ 1. Tıbbi cihazlar sektörü dünyada çok hızla büyüyen, dinamizmi yüksek ve temel özellikleri zamanla gelişmiş ülkeler/dev firmalar lehine oluşmuş bir yapıya sahiptir. Dünya

Detaylı

İnovasyon Projelerinin Stratejik Yönetimi. Dr. Merih Pasin

İnovasyon Projelerinin Stratejik Yönetimi. Dr. Merih Pasin İnovasyon Projelerinin Stratejik Yönetimi Dr. Merih Pasin 8.11.2018 ORTAK Dil ve Algı Eksikliği BÜTÜNSEL Yaklaşım Eksikliği STRATEJİK Yaklaşım Eksikliği ODAKLANMA Eksikliği ÜST YÖNETİM Sahiplenme Yetersizliği

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-

Detaylı

BSTB: Kümelenme Destek Programı

BSTB: Kümelenme Destek Programı BSTB: Kümelenme Destek Programı ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞE GİDEN YOLDA KÜMELENME: ADANA-SAĞLIK TURİZMİ KÜMELENME TOPLANTISI 11/12/2012 1 Küme ne değildir? Net bir tanım yapmak mümkündür ancak bu yönde

Detaylı

TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ

TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ 7.A.1. Teknoloji ve Tasarım Öğreniyorum Burdur İl Koordinatörleri Teknoloji Nedir? Teknoloji, insanların gereksinimlerine(ihtiyaçlarına) uygun yardımcı araç ve aletlerin yapılması

Detaylı

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YONT 101- İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İşletmeleri gruplandırırken genellikle 6 farklı ölçüt kullanılmaktadır. Bu ölçütler aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 1. Üretilen mal ve hizmet çeşidine

Detaylı

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin

Detaylı

www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ

www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ Öncelikler ve İhtisaslaşma Organizasyon ve Eşgüdüm Yaşam Kalitesinin Artırılması Sürdürülebilir Kalkınma Bilgi Toplumuna Dönüşüm Rekabet Gücünün

Detaylı

TTGV İnovasyon Esaslı Rekabetçilik Analizi Modeli. Mayıs 2015

TTGV İnovasyon Esaslı Rekabetçilik Analizi Modeli. Mayıs 2015 TTGV İnovasyon Esaslı Rekabetçilik Analizi Modeli Mayıs 2015 Uluslararası Rekabetçi Olmak Uluslararası rekabetçi endüstriler, rekabetçi üstünlük yaratmak ve sürdürülebilir kılmak için firmalarının yeterli

Detaylı

Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Arş.Gör. Duran GÜLER Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri boyunca tedarik ve zinciri içinde müşteri tatmin düzeyini

Detaylı

TEKNOLOJİ KULLANIMI. Teknoloji ile Değişen Çalışma Hayatı

TEKNOLOJİ KULLANIMI. Teknoloji ile Değişen Çalışma Hayatı TEKNOLOJİ KULLANIMI Birinci Bölüm : Teknoloji ile Değişen Çalışma Hayatı Hazırlayan ÖĞR. GÖR. Hamza CORUT İŞLEYİŞ AŞAMALARI Birinci Aşama: İçerik Sunumu İkinci Aşama: İçeriğin Anlatımı Üçüncü Aşama: Gelecek

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM Invest in DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM Türkiye de Doğrudan Yabancı Yatırımın Gelişimi Makroekonomik anlamda küresel ekonomiye uyumu sağlayan yapısal reformlar, bir yandan Türkiye yi doğrudan yabancı yatırım

Detaylı

11/10/14. Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri

11/10/14. Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri Kullanılan Kaynaklar: - Mucuk, İ. (2012). Pazarlama İlkeleri. Türkmen Kitabevi

Detaylı

Üretimde iş bölümünün ortaya çıkması, üretilen ürün miktarının artmasına neden olmuştur.

Üretimde iş bölümünün ortaya çıkması, üretilen ürün miktarının artmasına neden olmuştur. Fabrika Sistemi Üretimde işbölümünün ortaya çıkması sonucunda, üretim parçalara ayrılmış, üretim sürecinin farklı aşamalarında farklı zanaatkarların (işçilerin) yer almaları, üretimde aletlerin yerine

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- TEDARİK

Detaylı

Küme Bazlı Yerel Ekonomik Kalkınma Girişimleri ve Yenilikçilik

Küme Bazlı Yerel Ekonomik Kalkınma Girişimleri ve Yenilikçilik AGORADA 2012 BÖLGESEL İNOVASYON STRATEJİSİNİN UYGULANMASI: BİR ADIM SONRASI 19.10.2012 / Samsun Küme Bazlı Yerel Ekonomik Kalkınma Girişimleri ve Yenilikçilik Bülent Açıkgöz BM Ortak Program Yöneticisi

Detaylı

3. Hafta Ar-Ge Yönetimi Yeni Ürün İnnovasyon

3. Hafta Ar-Ge Yönetimi Yeni Ürün İnnovasyon 3. Hafta Ar-Ge Yönetimi Yeni Ürün İnnovasyon Ar-Ge Nedir? Araştırma, var olan bilgiye kullanılabilir ve kanıtlanabilir nitelikte yeni bilgiler eklemek amacını güden sistemli bir incelemedir. Araştırma

Detaylı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Fadime YILMAZ San. ve Tek. Uzmanı 1 Küme Kümeler, özellikle de aynı faaliyet alanında hem rekabet içinde olan hem de birbirleriyle işbirliği

Detaylı

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER SPORDA STRATEJİK YÖNETİM Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 STRATEJİK YÖNETİMLE İLGİLİ KAVRAMLAR Stratejik Yönetimi Öne Çıkartan Gelişmeler İşletmenin Temel Yetenekleri Stratejik Yönetimin Gelişimi Stratejik Düşünme

Detaylı

R KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB

R KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB ÜRETİMDE İNOVASYON BİLAL AKAY Üretim ve Planlama Direktörü 1 İleri teknolojik gelişme ve otomasyon, yeni niteliklere ve yüksek düzeyde eğitim almış insan gücüne eğilimi artıyor. Mevcut iş gücü içinde bu

Detaylı

Teknoloji Geliştirme Alanında Üniversite Sanayi Ortak Çalışmalarında Deneyimler Dr.- Ing. Yalçın Tanes Ak-Kim Ar-Ge Direktörü

Teknoloji Geliştirme Alanında Üniversite Sanayi Ortak Çalışmalarında Deneyimler Dr.- Ing. Yalçın Tanes Ak-Kim Ar-Ge Direktörü Teknoloji Geliştirme Alanında Üniversite Sanayi Ortak Çalışmalarında Deneyimler Dr.- Ing. Yalçın Tanes Ak-Kim Ar-Ge Direktörü Üniversite Sanayi İşbirliğinde Yaklaşımlar 29 Mart 2013 Elazığ Önsöz Çeşitli

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BOYA SEKTÖRÜ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BOYA SEKTÖRÜ DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BOYA SEKTÖRÜ Haziran 2015 BOYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ Bosad 2003 yılında kurulmuştur. Üyeleri hem boya üreticileri hem de hammadde ve hizmet tedarikçileridir. 100 e yakın üye ile sektörün

Detaylı

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR Dünya üzerinde işletmeler giderek artan şekilde daha fazla hem içerideki şirketlere hem de diğer şirketlerle bağlanmaktadır.

Detaylı

Özet Tanıtım Dokümanı

Özet Tanıtım Dokümanı Özet Tanıtım Dokümanı İstanbul, 2012 Kutluşah, yönetim, finans ve süreç danışmanlığı alanlarında hizmet veren güvenilir bir iş ortağıdır Toplamda 85 yılı aşkın finansal kuruluşlar, girişimcilik ve yönetim

Detaylı

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ 13 1.1.Türkiye Ekonomisine Tarihsel Bakış Açısı ve Nedenleri 14 1.2.Tarım Devriminden Sanayi Devrimine

Detaylı

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 1 Adana Gelecek Stratejisi Konferansı Çalışmanın amacı: Adana ilinin ekonomik, ticari ve sosyal gelişmelerinde

Detaylı

KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u

KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u KISA ÖZET www.kolayaof.com DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 İÇİNDEKİLER Ünite 1: Küresel Pazarlama: Temel Kavramlar

Detaylı

SAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU

SAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU SAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU İçindekiler DÜNYA ÜRETİMİ... 3 DÜNYA TİCARETİ... 4 TÜRKİYE DE İLAÇ ve ECZACILIK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ... 5 Türkiye de Sağlık Harcamaları... 5 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET... 6 İhracat... 7 İthalat...

Detaylı

ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011

ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011 ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011 HAZIRLAYAN: MURAT KOÇAK Müfettiş KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Teftiş Kurulu

Detaylı

Tüm Kurumsal İşlerinizde Profesyonel Çözümler

Tüm Kurumsal İşlerinizde Profesyonel Çözümler Tüm Kurumsal İşlerinizde Profesyonel Çözümler www.faktorgrup.com İşlerinizde Profesyonel Çözümler Değerli yöneticiler, Bildiğiniz gibi, içinde yaşadığımız yüzyılda modern işletmecilik kavramı beraberinde

Detaylı

GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE: İŞLETME KULUÇKASI KAVRAMI 1.1. İŞLETME KULUÇKALARININ TANIMI... 24

GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE: İŞLETME KULUÇKASI KAVRAMI 1.1. İŞLETME KULUÇKALARININ TANIMI... 24 iv İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR... İ ÖZET... İİ ABSTRACT... İİİ İÇİNDEKİLER... İV KISALTMALAR DİZİNİ... X ŞEKİLLER DİZİNİ... Xİ ÇİZELGELER DİZİNİ... Xİİİ GİRİŞ GİRİŞ... 1 ÇALIŞMANIN AMACI... 12 ÇALIŞMANIN

Detaylı

TÜRKİYE VE ESKİŞEHİR SANAYİNİN 2023 STRATEJİSİ

TÜRKİYE VE ESKİŞEHİR SANAYİNİN 2023 STRATEJİSİ TÜRKİYE VE ESKİŞEHİR SANAYİNİN 2023 STRATEJİSİ Savaş M. ÖZAYDEMİR ESO Yönetim Kurulu Başkanı 18 Mayıs 2015 ESOGÜ Türkiye nin Mevcut Durumu ve 2023 Hedefleri! İhracatımız artıyor, ancak yüksek teknolojili

Detaylı

İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK

İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK Daha kapsayıcı bir toplum için sözlerini eyleme dökerek çalışan iş dünyası ve hükümetler AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK Avrupa da önümüzdeki

Detaylı

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS 345000000000506 Çokuluslu Şirket Stratejileri Dersin amacı, katılımcılarla çokuluslu şirketlerin küresel YÖNETİM 3+0+3 6 rekabetlerle üstünlük sağlayabilecekleri

Detaylı

KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU

KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU Şekil 1 Kırşehir Sanayi Rekabetçilik Eksenleri İş Yapma Düzeyi Yenilikçilik potansiyeli Girişimcilik Düzeyi Teşviklerden yararlanma

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Sıla Özsümer ARALIK 2016 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 28. Toplantısı. Yeni Kararlar

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 28. Toplantısı. Yeni Kararlar Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 8. Toplantısı Yeni Kararlar İÇİNDEKİLER. Yeni Kararlar.. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [05/0].. Doktora Derecesine

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Sanayi İhtisas Komisyonu Çalışmaları. 30.05.2013 Merinos AKKM

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Sanayi İhtisas Komisyonu Çalışmaları. 30.05.2013 Merinos AKKM 214-223 BÖLGE PLANI SÜRECİ Sanayi İhtisas Komisyonu Çalışmaları 3.5.213 Merinos AKKM Küreselleşme Küresel ekonominin bütünleşmesi Eşitsiz büyüme Ekonomik krizler Kaynak kısıtları ve yeni kriz alanları

Detaylı

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ENDÜSTRİYEL OTOMASYON TEKNOLOJİLERİ ALANI ANKARA 2007 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ -13 ENDÜSTRİYEL OTOMASYON TEKNOLOJİLERİ

Detaylı

Sanayi Devriminin Toplumsal Etkileri

Sanayi Devriminin Toplumsal Etkileri Sanayi Devriminin Toplumsal Etkileri Bilgi toplumunda aktif nüfus içinde tarım ve sanayinin payı azalmakta, hizmetler sektörünün payı artmakta ve bilgili, nitelikli insana gereksinim duyulmaktadır. 16.12.2015

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014 ORTA VADELİ PROGRAM (2015-201) 8 Ekim 2014 DÜNYA EKONOMİSİ 2 2005 2006 200 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 T 2015 T Küresel Büyüme (%) Küresel büyüme oranı kriz öncesi seviyelerin altında seyretmektedir.

Detaylı

ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1)

ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1 İÇİNDEKİLER Şekiller Listesi... 3 Kısaltmalar Listesi... 3 YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 1.SEKTÖRÜN

Detaylı

Yalova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Polimer Mühendisliği Bölümü. Polimer Nedir?

Yalova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Polimer Mühendisliği Bölümü. Polimer Nedir? Yalova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Polimer Mühendisliği Bölümü Polimer Nedir? Monomer olarak adlandırılan basit moleküllerin kimyasal bağlarla bağlanması sonucu oluşan yüksek molekül ağırlıklı maddelerdir.

Detaylı

İşletmelerin Özel Hedefleri Müşteri/Çalışan memnuniyeti - eğitimi ve kariyer gelişimi

İşletmelerin Özel Hedefleri Müşteri/Çalışan memnuniyeti - eğitimi ve kariyer gelişimi İşletmelerin Genel Hedefleri Finansal Hedefler: Kârlılık ve yeni kârlı yatırımlar Pazarlama hedefleri Var olma hedefi: Ticari hayatı sürdürmek Sosyal sorumluluk ve topluma hizmet İşletmelerin Özel Hedefleri

Detaylı

Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları

Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları Mühendislik Fakültelerinin Araştırma ve Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkılarının Değerlendirilmesi Paneli

Detaylı

KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ

KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ *BU RAPOR KAYNAKÇADA BELİRTİLEN GÖSTERGELERDEN VE YAYINLARDAN DERLENMİŞTİR. 1 İÇİNDEKİLER KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖR RAPORU 1.GENEL DURUM 2. SEKTÖR İHRACAT ORANLARI

Detaylı

ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1)

ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1 İÇİNDEKİLER Şekiller Listesi... 3 Kısaltmalar Listesi... 3 YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 1.SEKTÖRÜN

Detaylı

İçİ İç ndek ndek ler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 2. Yeni Ekonomi...19 3. Küreselleşme ve Değişim...35

İçİ İç ndek ndek ler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 2. Yeni Ekonomi...19 3. Küreselleşme ve Değişim...35 İçindekiler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 Küreselleşme... 4 Fütüristlerin Görüşleri... 7 Bilgi Toplumu... 8 Kağıtsız Fabrikalar... 9 Tek Kişilik Şirketler...10 Küresel Üretici...11 Küresel

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

ÜRETİM YÖNETİMİ VE SİSTEMİ

ÜRETİM YÖNETİMİ VE SİSTEMİ ÜRETİM YÖNETİMİ VE SİSTEMİ İŞLETMELERDE ÜRETİM SİSTEMLERİ VE TÜRLERİ Basit olarak, girdileri mal ve hizmetlere dönüştüren sisteme üretim sistemi adı verilmektedir. Sistemin temel elemanları olan girdi,

Detaylı

Özet Tanıtım Dokümanı

Özet Tanıtım Dokümanı Özet Tanıtım Dokümanı Istanbul, 2012 UME GLOBAL, kurumsal finansman / özel girişim sermayesi alanlarında danışmanlık hizmeti veren güvenilir bir ortaktır Geçmiş Deneyimler Toplamda 70 yılı aşkın endüstri,

Detaylı

İÇİNDEKİLER SAYFA NO ÖNSÖZ IX GİRİŞ.. XI

İÇİNDEKİLER SAYFA NO ÖNSÖZ IX GİRİŞ.. XI İÇİNDEKİLER SAYFA NO ÖNSÖZ IX GİRİŞ.. XI BİRİNCİ BÖLÜM FRANCHISING SİSTEMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE ÇEŞİTLERİ 1. FRANCHISING KAVRAMI VE TANIMI... 1 1.1. Franchising Kavramı.. 1 1.2. Franchising Sistemi 2

Detaylı

Özet Tanıtım Dokümanı

Özet Tanıtım Dokümanı Özet Tanıtım Dokümanı Istanbul, 2016 UME GLOBAL, kurumsal finansman / özel girişim sermayesi alanlarında danışmanlık hizmeti veren güvenilir bir ortaktır Geçmiş Deneyimler Toplamda 80 yılı aşkın endüstri,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ 1.1. Ağırlama Endüstrisine Giriş... 1 1.1.1. Ağırlama Endüstrisi ve Turizm Endüstrisi

Detaylı

DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ

DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ Dağıtım Kanalı: Fikir, ürün ve hizmetler gibi, değeri olan şeylerin üretim noktalarından kullanım noktalarına kadar götürülmesiyle uğraşan, birbiriyle bağımlı bir dizi

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

kanı CEO, Borusan Holding

kanı CEO, Borusan Holding TÜRKİYE SANAYİSİNE NE SEKTÖREL BAKIŞ Agah Uğur TÜSİAD, Sanayi Çalışma Grubu Başkan kanı CEO, Borusan Holding 27 Mayıs s 2008 AMAÇ NEDİR? Büyümenin motoru: Rekabet gücü yüksek Katma değer içeriği yüksek

Detaylı

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Hazırlayan: Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik Görünümü IMF düzenli olarak hazırladığı Küresel Ekonomi Görünümü

Detaylı

YÖNETİCİ ÖZETİ. Besfin İletişim

YÖNETİCİ ÖZETİ. Besfin İletişim YÖNETİCİ ÖZETİ 2012 yılında En Yüksek ARGE Harcaması yapan uluslararası firmaların sektörlerine bakıldığında en yüksek 10 sektör toplam ARGE harcamalarının %84 ünü karşılamaktadır. Türkiye de yapılan ARGE

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Hande TÜRKER NİSAN 2018 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI Bosad Genel Sekreterliği SEKTÖR ANALİZİ Otomotiv OEM boyaları dünyanın en büyük boya segmentlerinden biridir. Otomotiv OEM boyaları, 2011 yılında toplam küresel boya

Detaylı

OKULUMUZ ALANLARI. - Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Programlarına kayıtlı öğrencilerimiz,

OKULUMUZ ALANLARI. - Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Programlarına kayıtlı öğrencilerimiz, OKULUMUZ ALANLARI 2013-2014 eğitim öğretim yılında açılması sebebiyle okulumuzda, sadece 9. sınıf öğrencileri bulunmakta olup, bu yıl için meslek alanlarında eğitim öğretim yapılamamaktadır. 2014-2015

Detaylı

İçindekiler kısa tablosu

İçindekiler kısa tablosu İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM

Detaylı

ENDÜSTRİ 4.0. Hazırlayan: Sündüz GÖKÇEN

ENDÜSTRİ 4.0. Hazırlayan: Sündüz GÖKÇEN ENDÜSTRİ 4.0 Hazırlayan: Sündüz GÖKÇEN Endüstri Devrimine Genel Bir Bakış Endüstri 4.0, yeni teknolojilere, endüstriyel üretime ve üretim dünyasına yeni bir bakış içeriyor. Sanayi devrimi sadece bir kez

Detaylı

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır.

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. Ortak yönetim- birlikte yönetmek anlamına gelir ve içinde yönetimden

Detaylı

ENDÜSTRİYEL KORUYUCU BOYALAR. Bosad Genel Sekreterliği

ENDÜSTRİYEL KORUYUCU BOYALAR. Bosad Genel Sekreterliği ENDÜSTRİYEL KORUYUCU BOYALAR Bosad Genel Sekreterliği SEKTÖR ANALİZİ Endüstriyel koruyucu boyalar talep hacminin %5 ini ve küresel boya satışlarının %7 sini oluşturmaktadır. Koruyucu boyaların hacimsel

Detaylı

Teknolojik Yeniliklerin Küçük ve

Teknolojik Yeniliklerin Küçük ve Teknolojik Yeniliklerin Küçük ve Orta Boy İnşaat Firmalarõna Yaygõnlaşmasõ Doktora Tez Savunmasõ Emrah Acar Y. Mimar 13 Haziran 2005 İstanbul Teknik Üniversitesi Teknoloji difüzyonu yeni ürünlerin, süreçlerin

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v BİRİNCİ BÖLÜM TURİZMDE TEMEL KAVRAMLAR

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v BİRİNCİ BÖLÜM TURİZMDE TEMEL KAVRAMLAR İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v BİRİNCİ BÖLÜM TURİZMDE TEMEL KAVRAMLAR 1.1. Turizm Sistemi...1 1.2. Turizm ve Bilimler...5 1.2.1. Turizm ve Ekonomi...5 1.2.2. Turizm ve Coğrafya...6 1.2.3. Turizm ve İşletme...6

Detaylı

ORGANİZASYON Yer, Tarih İlgili Kişi

ORGANİZASYON Yer, Tarih İlgili Kişi ORGANİZASYON Yer, Tarih İlgili Kişi www.rehau.com Yapı Otomotiv Endüstri REHAU KİMDİR? UNLIMITED POLYMER SOLUTIONS Polimer bazlı çözümlerle, mümkün olanın sınırlarını hergün yeniden tanımlıyoruz. Jobst

Detaylı

1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ

1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ 13 1.1. Üretim, Üretim Yönetimi Kavramları ve Önemi 14 1.2. Üretim Yönetiminin Tarihisel Gelişimi 18 1.3. Üretim Yönetiminin Amaçları ve Fonksiyonları

Detaylı

DANIŞMANLIĞI LTD.ŞTİ. HAKKIMIZDA

DANIŞMANLIĞI LTD.ŞTİ. HAKKIMIZDA AVRASKA İŞ GELİŞTİRME ve YÖNETİM DANIŞMANLIĞI LTD.ŞTİ. HAKKIMIZDA İstanbul, 2017 «Farklı olmak iş hayatınızın en önemli felsefesi olmalıdır. Bunun için de müşterilerinizi çok iyi tanımanız gerekir. Amacınız,

Detaylı

DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK

DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK 11/7/2014 DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK (Çeviren:Şeyda YILDIZ, Aybüke Tuğçe KARABÖRK) MAKİNE ŞUBESİ Kaynak: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) www.unido.org DÜNYA ÜRETİMİ 2014

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ Çalışması Kapsam ve Süreç. Mahmut Kiper 30 Ekim 2013 Ankara

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ Çalışması Kapsam ve Süreç. Mahmut Kiper 30 Ekim 2013 Ankara DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ Çalışması Kapsam ve Süreç Mahmut Kiper 30 Ekim 2013 Ankara Çalışma Grubu Mahmut KİPER Deniz BAYHAN İlke Eren KARACA Tülay AKARSOY ALTAY Prof.

Detaylı

Stratejik Plan Özeti

Stratejik Plan Özeti Stratejik Plan Özeti 2017-2021 www.aselsan.com.tr ASELSAN, yenilikçi teknolojilerden, bilimsel yaklaşımlarla kazanılmış birikimden ve etik değerlerden asla ayrılmadan başta Türk Silahlı Kuvvetleri olmak

Detaylı

izlenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kurulmuştur. IMF'ye bağlıbirimler: Guvernörler Konseyi, İcra Kurulu, Geçici Kurul, Kalkınma Kurulu

izlenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kurulmuştur. IMF'ye bağlıbirimler: Guvernörler Konseyi, İcra Kurulu, Geçici Kurul, Kalkınma Kurulu DÜNYA EKONOMİSİ Teknoloji, nüfus ve fikir hareketlerini içeren itici güce birinci derecede itici güç denir. Global işbirliği ağıgünümüzde küreselleşmişyeni ekonomik yapının belirleyicisidir. ASEAN ekonomik

Detaylı

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ 1.1. Niçin Tedarik Zinciri?... 1 1.2. Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi... 3 1.3. Tedarik Zinciri Yapısı... 5 1.4. İş Modelleri... 6 Kaynaklar... 7 BÖLÜM 2

Detaylı

Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı

Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı Tarımda Ar-Ge ve tarımda inovasyon konularını ele alalım. Türkiye, yakın zamana kadar tarım ürünlerinde kendine yeten bir ülke konumunda bulunuyordu. Son yıllarda tarım ürünleri ithalatındaki artış, bu

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tedarik Zinciri Nedir? Hammadde temini yapan, onları ara mal ve nihai ürünlere çeviren, nihai ürünleri müşterilere dağıtan, üretici ve dağıtıcıların oluşturduğu bir ağdır. TARLADAN

Detaylı

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Pazarlama Nedir? Pazarlama: Müşteriler için değer yaratmayı, bunu tanıtma ve sunmayı; örgütün ve paydaşlarının yararına olacak şekilde müşteri

Detaylı

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] 5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] KARAR ADI NO E 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri ĠLGĠLĠ DĠĞER KARARLA R T...... 2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin

Detaylı

ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ BÜLTENİ

ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ BÜLTENİ ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ BÜLTENİ S A Y I : 1 0 M A Y I S 2 0 1 4 KURULAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ İÇİNDEKİLER Kurulan Şirket İstatistikleri 1 En Çok Şirket Kuruluşu Gerçekleşen Sektörler 2 En Çok Şirket Kuruluşu

Detaylı

Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi

Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi Temmuz 2014 1 Milyar $ I. Cam Sektörü Hakkında 80 yıllık bir geçmişe sahip olan Türk Cam Sanayii, bugün camın ana gruplarını oluşturan düzcam (işlenmiş camlar dahil),

Detaylı

Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü. Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR

Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü. Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR Önerilen Çalışma Akışı Literatür Taraması - Makaleler - Uluslararası Endeks ve Anketler - Ölçüm Modelleri Firma ile Yapılacak Görüşmeler -

Detaylı

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve Düzce Üniversitesi 2015-2019 stratejik planında Düzce Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) doğrudan yer almakta olup, bu plan kapsamında ortaya konulan hedeflere ulaşılmasında önemli bir işleve sahiptir. Bu

Detaylı

KOSGEB DESTEKLERİ (2010/YENİ DESTEKLER)

KOSGEB DESTEKLERİ (2010/YENİ DESTEKLER) KOSGEB DESTEKLERİ (2010/YENİ DESTEKLER) 1.KOBİ PROJE DESTEK PROGRAMI İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bir programa ihtiyaç

Detaylı

Anket`e katılan KOBİ lerin ait olduğu branş 10,02% 9,07% 5,25% 3,10% Enerji sanayi. Oto sanayi. Gıda sanayi. Ağaç sanayi. İnformasyon teknolojisi

Anket`e katılan KOBİ lerin ait olduğu branş 10,02% 9,07% 5,25% 3,10% Enerji sanayi. Oto sanayi. Gıda sanayi. Ağaç sanayi. İnformasyon teknolojisi Metodoloji Anket`e katılan KOBİ lerin ait olduğu branş 25,0% 2 17,42% Birden fazla cevap 22,20% 15,0% 1 5,0% 12,89% 10,02% 9,07% 7,88% 8,11% 6,21% 5,97% 5,25% 5,49% 5,25% 3,10% 12,17% 10,26% 2,86% 3,58%

Detaylı

Aselsan l Halka Arz Profili

Aselsan l Halka Arz Profili Aselsan l Halka Arz Profili 25.05.2018 Yönetici Özeti Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. («Aselsan» veya «Şirket»), Türk silahlı Kuvvetleri nin haberleşme ihtiyaçlarının karşılanması için 1975 yılında

Detaylı

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Üretim Yatırımı Girişim kapsamında hedeflenen ürün veya hizmetlerin üretilmesi için gerekli işletme faaliyetleri planlanmalıdır. Girişimcinin uzmanlığına da bağlı

Detaylı

İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ

İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ KISA ÖZET WWW.KOLAYAOF.COM 1 İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1 : Temel Kavramlar..3 ÜNİTE 2:Yenilik Çeşitleri ve Yeniliğin Yayılması..4 ÜNİTE 3:Yeniliğin Teorik Altyapısı, Modern Anlayış ve

Detaylı