Trakya Kalkınma Ajansı. Edirne İli Yatırım Ortamının Değerlendirilmesi

Transkript

1 Trakya Kalkınma Ajansı Edirne İli Yatırım Ortamının Değerlendirilmesi

2 Ocak 2012

3 İÇİNDEKİLER 1.GİRİŞ 2. GENEL BİLGİLER 2.1. İlin Coğrafi Durumu 2.2. Ulaşım 2.3.Nüfus Trakya Kalkınma Ajansı 3. İLDE UYGULANAN TEŞVİKLER 4. SANAYİ SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ 5. TARIM SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ 5.1. Bitkisel Üretim 5.2. Hayvancılık 5.3. Su Ürünleri 6. TURİZM SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ 7. İLDE YAPILAN/DEVAM EDEN SULAMA YATIRIMLARI 8. İLDE YAPILAN DİĞER YATIRIMLAR 9. YATIRIM ÖNERİLERİ 10. EDİRNE ye YATIRIM YAPMAK İÇİN NEDENLER 11. YATIRIM BİLEŞENLERİNİN BULUNULABİLİRLİKLERİ 12. YATIRIMLARIN EKONOMİK KRİTERLERE GÖRE YAPILABİLİRLİKLERİ 13. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME

4 1. GİRİŞ Bu doküman, Edirne ilinde mevcut yatırım ortamının ortaya konması ve ilde yatırım yapacak yatırımcıları yönlendirmesi amacı ile hazırlanmıştır. Çalışmada; Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, Edirne Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü verileri, Edirne Valiliği İl Brifingi, Edirne Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü verileri, DPT İllerde Öne Çıkan Sektörler Çalışması ve TR21 Trakya Bölge Planı verilerinden yararlanılmıştır. Ayrıca; Edirne YDO tarafından gerçekleştirilen sanayi işletmeleri ziyaretleri kapsamında, şimdiye kadar yapılan işletme ziyaretleri neticesinde ortaya çıkan bulgular da öngörü olarak rapora dahil edilmiştir. Raporda yer alan öneriler, masa başı çalışmaları ve saha çalışmaları neticesinde edinilen uzman görüşüdür. 2. GENEL BİLGİLER Türkiye nin Yunanistan ile Bulgaristan a sınırı olan Edirne ili, yıllar boyu Osmanlı başkenti, 18 inci yüzyılda ise Avrupa'nın en büyük yedi şehrinden biri olmuştur.100 yıl kadar bir süre Osmanlı İmparatorluğunun başkenti olması buradaki tarihi ve mimari açıdan önemli yapıların sebebidir. Edirne, camileri, dini kompleksleri, köprüleri, eski pazaryerleri, kervansarayları ve saraylarıyla yaşayan bir müzedir. Edirne her zaman kültürel olayların yoğun yaşandığı bir kent olmuştur. Mimari yenilikler bu kentin yapılarıyla gelmiş; hat ve süsleme sanatının en güzel örnekleri burada verilmiş, çok sayıda medresesi yoğun tartışmalara tanık olmuş, tıp tarihine geçen ilk uygulamalar burada başlamıştır. Kimliğini asıl Osmanlı döneminde bulan ve imparatorluğun ikinci kenti olan Edirne, kültürel mirasımızın en yoğun hissedildiği bir kenttir. Edime, camileri, çarşıları, köprüleri, tarihi evleriyle ve özellikle de Selimiye ile ülkemize gelenleri ilk karşılayan ve bir sınır kenti olma özelliğini en iyi yansıtan kentimizdir İlin Coğrafi Durumu Edirne, Marmara Bölgesi'nin Trakya kısmında yer almaktadır. Güneyinde Ege Denizi, kuzeyde Bulgaristan, batıda Yunanistan, doğuda Tekirdağ, Kırklareli ve Çanakkale ileri ile çevrilidir. Yüzölçümü km² olan Edirne'nin, deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 41 metredir. Edirne, idari olarak, merkez ilçe hariç olmak üzere toplam 8 ilçe ve 248 köyden oluşmaktadır. Edirne ili, Trakya Yarımadasında; kuzeyde Istranca Dağları, güneyinde Koru Dağları ve Ege Denizi-Saroz Körfezi, batısında Meriç Nehri ve Meriç Ovası, doğusunda da Ergene Ovasını içine almakta olup, il topraklarının % 80'i tarıma elverişlidir. Trakya Bölgesinde yer alan Edirne ili, yeryüzü şekilleri bakımından çeşitlilik gösterir. İlin önemli akarsularından olan Meriç, Tunca, Arda ve Ergene nehirlerinin debileri Mart-Nisan

5 aylarında yoğun yağışlara bağlı olarak maksimum seviyeye ulaşmakta, yaz aylarında ise normal debilerini muhafaza etmektedir. Edirne nin akarsular dışında kalan yüzey sularını, doğal göller, barajlar, rezervuarlar ve göletler oluşturmaktadır. Doğal göllerin başlıcaları Meriç'in denize döküldüğü Enez yöresindedir. Bu göller Gala, Dalyan, Taşaltı, Tuzla, Bücürmene, Sığırcık ve Pamuklu gölleridir. Edirne, hem Akdeniz ikliminin hem de Orta Avrupa'ya özgü kara ikliminin etkisi altında kalan bir geçiş bölgesidir. Trakya Kalkınma Ajansı İlçeler Havsa: Edirne'nin kuzey yarısında ve Lalapaşa yaylası üzerindedir. Havsa'ya Hafsa Hatun bir han, Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa bir külliye ve zamanın defterdarı bir cami yaptırmıştır. Çok işlevli yapı topluluğu olan külliye, Mimar Sinan'ın eseridir. İpsala: Edirne'nin güney yarısında yer alır. Ayakta kalmış olan Osmanlı yapısı, Alaca Mustafa Paşa Camii'dir. Tek kubbeli ve tek minarelidir. Tahta işçiliği bakımından sanat değeri taşır. Keşan: Edirne'nin güney yarısındadır. Tarihsel değer taşıyan yapıları, Hersekzade Ahmet Paşa Cami ile İbrice-Keşan kervan yolu üstündeki üç taş köprüdür. Uzunkum adlı alçak kıyı, deniz turizmi bakımından elverişlidir. Düzgün yolları ve turistik işletme belgeli konaklama yerleri bulunan ilçe, Edirne'nin turistik yerlerindendir. İlçenin iç turizm bakımından önemli olayı, panayırı ile Hıdırellez'de yapılan dallık adlı bahar şenliğidir. Lalapaşa: Edirne'nin kuzey yarısındadır. İlçedeki en önemli tarihsel eserler, taş devrinden kalma türbe ve tapınaklardır. Bu türbelere, Tablataş, Kapaklıkaya, Perikızı Evi (dolmen) denir. Tapınma yerleri ise Ulutaş (menhir) adını taşır. Bunlar, dünyada benzeri az bulunan eserlerdir. Sinanköy'deki kale ören durumundadır. Meriç: Edirne'nin orta kısmında ve Lalapaşa Yaylasının güney batı köşesindedir. İç turizm bakımından önemli olayları, Beyköy dallığı ve Mayalar adıyla anılan ilkbahar şenlikleridir. Süloğlu: Edirne'nin kuzey yarısında ve Lalapaşa Yaylası üstündedir. Baraj gölü çevresi bir piknik yeri olarak ilgi çeker. Uzunköprü: Edirne'nin orta kısmında ve Trakya Yontukdüzü üstündedir. En ünlü tarihi yapısı, Mimar Muslihiddin'in eseri olan Ergene Köprüsüdür. Uzunluğu 1200 metreyi, kemer sayısı 170'i geçer. Diğer önemli yapılar, II. Murat Külliyesi'nin tek minareli ve çatılı Muradiye Camii, II. Bayezit zamanında Mimar Hayreddin'in yaptığı Halise Hatun Camii, külliyenin bir vakfı olan Çifte Hamam, köprüye eklenmiş çeşmelerdir. Köprünün kentten yana ucuna, İkinci Meşrutiyet döneminde eklenen, Hürriyet Çeşmesi adıyla anılır. Daha eski öteki tarihi çeşmeler Gazi Mahmut (Belediye parkı), Halise Hatun (Hacı İbrahim Ağa ya da Tosbağacı) çeşmeleriyle Telli Çeşme'dir. Önemli iç turizm olayları, Bülbül Deresi'nde yapılan Dallık adlı bahar şenliği, av partileri ve panayırdır.

6 2.2. Ulaşım Edirne gerek D-100 devlet yolu, gerekse TEM otoyolu üzerinden İstanbul'a dolayısıyla Anadolu'ya ve D-550 devlet yolu ile Çanakkale'den Ege'ye bağlanan karayollarının üzerindedir. Ayrıca Kapıkule Sınır Kapısından Bulgaristan ve Avrupa'ya sadece karayoluyla değil demiryolu ile de bağlanmaktadır. Pazarkule ve İpsala Sınır Kapısıyla karayolundan, Uzunköprü demiryolu ile de Yunanistan'a ulaşım sağlanmaktadır. Edirne, İstanbul ve Çanakkale üzerinden Anadolu ile düzenli bir ulaşıma sahiptir. 2.3.Nüfus İlin 2010 yılı sayımına göre kadın-erkek, şehir-köy nüfusları aşağıdaki tabloda verilmektedir: 2010Yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımı Sonuçları Toplam Erkek Kadın Şehir Köy Merkez Enez Havsa İpsala Keşan Lalapaşa Meriç Süloğlu Uzunköprü Toplam Şehir: İl ve ilçe merkezleri sınırları içindeki nüfustur. Köy : İl ve ilçe merkezleri sınırları dışında kalan yerleşim yerlerindeki nüfustur. Edirne ilinde çalışan nüfus, tarım sektörü ile hizmetler sektöründe yoğunlaşmıştır. Edirne ekonomik olarak çok gelişmiş bir il olmamakla birlikte, ortalamanın da üzerinde bir il konumundadır. Edirne ye bu gelişme düzeyini sağlayan temel sektör tarım olmuştur. 3. İlde Uygulanan Teşvikler Edirne İli 1. Derece Gelişmiş-Düzey 2 Bölgesi nde bulunmaktadır. Buna göre Teşvik Belgeli Yatırımlara Sağlanacak Destek Unsurları aşağıdaki gibidir: I) Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için; 1) Vergi indirimi, 2) Sigorta primi işveren hissesi desteği, 3) Yatırım yeri tahsisi, II) Büyük ölçekli yatırımlar için (Ek 1); a) Gümrük vergisi muafiyeti, b) KDV istisnası, c) Vergi indirimi, ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği, d) Yatırım yeri tahsisi.

7 Genel Destekler (Asgari Yatırım Tutarı 1. Bölge İçin TL) KDV İstisnası İthal/Yerli Makine ve Teçhizat Alımları İçin Gümrük Vergisi Makine ve Teçhizat İthalatları İçin Bölgesel ve Sektörel Yatırımlar İçin Destekler Vergi indirimi 1. Bölge Yatırıma Başlama Tarihi Vergi İndirim Oranı % sonrası Yatırıma Katkı Oranı % 10 SSK Primi 2 yıl öncesi sonrası Yatırım Yeri Tahsisi Tüm Bölgelerde ve büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel yatırımlar için KDV İstisnası İthal/Yerli Makine ve Teçhizat Alımları İçin Gümrük Vergisi Makine ve Teçhizat İthalatları İçin Trakya Kalkınma Ajansı Yine Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar, Ek 2- Bölge Bazında Desteklenecek Sektörler e göre Edirne ilinin de içerisinde bulunduğu TR21 Düzey 2 Bölgesi nde desteklenecek yatırımlar aşağıdaki gibidir: Sektörün Kodu Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler Asgari yatırım Tutarları ve Kapasiteleri 26 (2693.2, , , , , hariç) Metalik olmayan metal ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden briket, kiremit, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı yalıtım camları hariç) 5 milyon TL Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm 5 milyon TL sanayi, 29 Makine ve teçhizat imalatı 5 milyon TL 30 Büro, muhasebe ve bilgi işlem makinaları imalatı 5 milyon TL 31 Elektrikli makine ve cihazları imalatı 5 milyon TL 32 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları 5 milyon TL imalatı 33 (333 hariç) Tıbbi aletler, hassas ve optik aletler imalatı (saat hariç) 5 milyon TL 34 Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 milyon TL Motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 5 milyon TL 3591 ve 3592 Motosiklet ve bisiklet üretimi 1 milyon TL 361 Mobilya imalatı (sadece metal ve plastikten üretilenler 5 milyon TL hariç) , , oteller 3 yıldız ve üzeri , , Öğrenci yurtları 100 öğrenci Soğuk hava deposu hizmetleri m Lisanslı depoculuk 2 milyon TL 80 (809) hariç Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil, 1 milyon TL

8 , , yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç) Hastane yatırımı, huzurevi Tehlikeli atık geri kazanım ve bertaraf tesisleri 100 kişilik huzurevi 4. SANAYİ SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ Edirne İlinin ekonomisi tarım ağırlıklı olup, gelişmekte olan sanayisi de tarımsal ürünlerin işlendiği tarıma dayalı sanayi işletmelerinden oluşmaktadır. İlde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü 2010 verilerine göre toplam 261 işletmenin 147 si Gıda İşletmesi dir. 2. sırada aşağıdaki tabloda Diğer başlığı altında verilen plastik, otomotiv, metal eşya, ambalaj, ağaç sanayi, kimya, yedek parça, kağıt ürünleri alanında faaliyet gösteren işletmeler yer almaktadır. Bunları sırası ile taş, toprak işletmeleri, maden işletmeleri ve tekstil işletmeleri izlemektedir. Edirne İli Sanayi işletmeleri Dağılımı (2010 verileri) Gıda Tekstil Maden Taş Toprak % Diğer * Toplam İşletmesi İşletmesi İşletmesi İşletmesi Merkez Havsa Uzunköprü Meriç Enez Keşan Lalapaşa Süloğlu İpsala Toplam Kaynak: Sanayi İl Müdürlüğü, 2010 Sanayi İşletmeleri * Diğer: Plastik, otomotiv, metal eşya, ambalaj, ağaç sanayi, kimya, yedek parça, kağıt ürünleri, askeri Edirne nin sanayileşme sürecini etkileyen en önemli faktörlerden biri, ilin 1969 yılında kalkınmada öncelikli iller kapsamına alınmasıdır. Bu durum il dışı sermayenin özellikle dokuma alanında yatırım yapmasına neden olmuştur. Bu duruma; ilin yurt içi ve yurt dışı ulaşım olanaklarının genişliği ve İstanbul gibi sanayi ve ticaret şehrine yakınlığının büyük etkisi olmuştur. İlde bulunan sanayi işletmelerinin büyük bir bölümü un, yağ ve süt konusunda faaliyet gösteren işletmelerden oluşmaktadır. Ayrıca ilde yetiştirilen çeltiğin pirince işlenmesi amacıyla çok sayıda çeltik işleme fabrikaları da kurulmuştur. Edirne ilinde sanayinin en yoğun olduğu ilçeler Merkez ilçe, Uzunköprü ve Keşan ilçeleridir. İlde sanayileşme, Tekirdağ ve Kırklareli illerine göre daha yavaştır. İlin en önemli sektörü tarımsal ürün işleyen gıda sanayidir. Edirne ilinde Meriç ilçesi Uzunköprü ilçesinin alt bölgesi olup, ticari ilişkileri daha çok Uzunköprü ilçesine doğrudur.

9 Enez ve İpsala ilçeleri ise Keşan ilçesinin alt bölgesidir. Bu ilçelerin kentsel etki alanı Keşan ilçesine doğru yönelmiştir. Edirne ili sanayi açısından incelendiğinde üç merkezli bir yapı göstermektedir. Bunlar; Edirne Merkez, Uzunköprü ve Keşan ilçeleridir. Edirne de ilk Küçük Sanayi Sitesi 1979 yılında faaliyete geçmiş olup, bugün itibarı ile Merkez İlçe ve diğer dört ilçede Küçük Sanayi Sitesi faal durumdadır. İlde dört ticaret borsası bulunmaktadır. Borsalara kayıtlı toplam 724 gerçek ve tüzel kişi bulunmaktadır. Trakya Kalkınma Ajansı İl Türkiye İmalat Sanayi Gelişmişlik Sıralaması nda 30. sırada yer almaktadır. URAK tarafından yapılan İller Arası Rekabet Endeksinde de 25. sırada yer almaktadır. 5. TARIM SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ 5.1. Bitkisel Üretim İlin toplam yüzölçümü hektardır, bu alanın yaklaşık hektarı tarım arazisi, hektarı orman arazisi ve hektarı çayır-mera arazisidir. Tarım dışı alan ise hektardır. İlin Arazilerin Kullanılış Biçimi Kullanış Şekli Alan Oranı (ha) (%) Tarımsal Alan Ormanlık Alan Çayır-Mera Alanı Tarım Dışı Alan Yüzölçümü Kaynak: Edirne Tarım İl Müdürlüğü, 2010 Yılı Çalışma Raporu, Şubat 2011 İlde işlenen tarım alanları hektar olup, il yüzölçümünün % 61 ini oluşturmaktadır. Bu alanın, hektarında sulu tarım, geriye kalan hektarında ise kuru tarım yapılmaktadır. İldeki tarımsal arazi hektar olup, tarımsal arazinin yaklaşık % 96 sı tarla arazisi, % 1 i meyve ve bağ arazisi, % 3 ü ise sebze arazisidir (dağınık olarak bulunan meyve ağaçları ve ana ürün olarak sebze ekilmeyen alanlar hariç). Tarımsal Arazilerin Kullanılış Biçimleri Kullanış Şekli Alan Oranı (ha)* (%) Tarla Arazisi Sebze Arazisi( sera dahil) Meyve ve Bağ Arazisi Toplam Tarım Arazisi Kaynak: Edirne Tarım İl Müdürlüğü, 2010 Yılı Çalışma Raporu, Şubat 2011

10 5.2. Hayvancılık Hayvancılık, il için önem taşıyan bir tarımsal faaliyet koludur. İlde 1985 li yıllarda hayvancılık ikinci bir tarım uğraşısı olarak dağınık ve kapalı ahır aile işletme hayvancılığı şeklinde sürdürülmekte iken, 1987 yılında başlatılan ithal damızlık sığır çalışmaları neticesinde bu güne kadar baş kültür ırkı Edirne İline girmiş ve bu işletmelerde soy kütüğü ile küpe çalışmaları uygulanmıştır. Ayrıca yılları arasında uygulaması yapılan Kaynak Kullanım ve Destekleme Fonu çalışmaları ile neticesinde de büyük hayvancılık işletmeleri kurulmuştur. İlin hayvancılık işletmeleri genellikle çok az hayvana sahip küçük işletmeler durumundadır. İl genelinde işletmede büyükbaş hayvancılık yapılırken, sadece işletmede küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Bu da il genelinde büyükbaş hayvancılığın daha gelişmiş olduğunu göstermektedir. Edirne İli Hayvan Varlığı (2010) Merkez Enez Havsa İpsala Keşan Lalapaşa Meriç Süloğlu Uzunköprü Toplam Büyükbaş Hayvan Sayısı Küçükbaş Hayvan Sayısı TOPLAM Kaynak: Edirne Tarım İl Müdürlüğü, 2010 Yılı Çalışma Raporu, Şubat 2011 Büyükbaş hayvancılık yapılan işletmelerin % 5 inde besi, % 95 inde de süt hayvancılığı yapılmaktadır. Süt hayvancılığı işletmelerindeki hayvanların % 3 ünde yerli, % 97 sinde kültür melezi ve kültür ırkıdır. Küçükbaş hayvancılık yapılan işletmelerin % 20 sinde keçi, % 80 inde de koyun ağırlıktadır Su Ürünleri Enez ve Keşan İlçelerinin denize kıyısı olması nedeniyle denizde ve karaya girintili lagünlerde su ürünleri avcılığı önemli bir yer tutmaktadır. Edirne Merkez İlçede 1, Enez İlçesinde 2, İpsala İlçesinde 4, Keşan İlçesinde 2, Meriç İlçesinde 3, Uzunköprü İlçesinde 1 ve Süloğlu İlçesinde 1 olmak üzere toplam 14 Su Ürünleri Kooperatifi mevcut olup, bu kooperatifler su ürünlerin daha iyi pazarlanmasını ve değerlendirilmesini sağlamaktadır. Kooperatiflere teknik konularda yardımcı olunmaktadır. Edirne İli 2010 Yılı Tatlı Su Balık Üretimi Tatlı Su Balığın Cinsi Miktarı (Kg.) Levrek Sazan Sudak Yılan 0 Kerevit Havuz Balığı Toplam Kaynak: Edirne Tarım İl Müdürlüğü, 2010 Yılı Çalışma Raporu, Şubat 2011

11 6. TURİZM SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ Turizm, Edirne için önemli bir gelir ve istihdam alanıdır. İlde turizm işletme belgeli olarak 21 konaklama tesisi hizmet vermekte olup, bunların oda sayısı 800, yatak sayısı da tür. Yerel yönetim belgeli olarak da 28 konaklama tesisimiz hizmet vermektedir. Bunların toplam oda sayısı 865, yatak sayısı tür. Turizm İşletme Belgeli ve Belediye Belgeli Tesislerde Konaklamalar Turizm İşletme Yerel Yönetim Toplam Yıl Belgeli Belgeli Değişim (%) Giriş Geceleme Giriş Geceleme Giriş Geceleme Giriş Geceleme ,3 13, ,3 2, ,2 23,0 Kaynak: Edirne Valiliği İnternet Sitesi, erişim tarihi: Trakya Kalkınma Ajansı Edirne bir kültür merkezi olma iddiasına sahip bir şehirdir. İl, Avrupa daki kültür merkezleri ile yarışa girebilecek zenginliklere sahiptir. Tarih ve Kültür Merkezi Olarak Edirne Edirne, başta Selimiye olmak üzere camileri, külliyeleri, medreseleri, köprüleri, çarşıları gibi birçok tarihi eseri barındıran bir şehirdir. Bunun yanı sıra Osmanlı kültür ve sanatına ışık tutan Türk Rum ve Musevi Osmanlı evleri, Edirnekari, Deva-i Misk gibi şekerlemeler, mezar taşı işçilikleri gibi kültürel zenginlikleri de sahiptir. Din Turizmi Tüm dünyada mimari açıdan başyapıt düzeyinde yer alan Selimiye Camii, dini açıdan sıklıkla ziyaret edilen yerlerden birisidir. Selimiye yanında, mimarileri, süslemeleri ve kutsallıkları ile ön plana çıkan Eski Camii, Üç Şerefeli Camii, Beyazıd Külliyesi, Muradiye Camii leri de ilin zenginlikleri arasında sayılabilir. Kırkpınar Yağlı Güreşleri Etkinlikleri Dünya tarihinin en uzun süreli spor organizasyonu olan Kırkpınar, Edirne turizmine en çok katkısı olan organizasyonların başında gelmektedir. Sahil Turizmi Edirne nin güneyinde bulunan Saros Körfezi, Marmara Denizi nin aşırı kirlenmesi sonucu, İstanbul ve Trakya civarında yaşayan insanlar için ciddi bir alternatif olmaya başlamıştır. Öte yandan bu körfez, kendi kendini temizleyen üç denizden biri olma özelliğine de sahiptir. Av Turizmi Avlanma serbestliği olan mevsimde, yakın civardan av meraklısı pek çok insan tatillerini burada geçirmektedir. Doğa Turizmi İl çok güzel mesire yerlerine sahiptir. Bunların başında Sarayiçi mevkii yer alır. Edirne Karaağaç yolu üzerindeki Meriç nehri boyunca uzanan Söğütlük mesiresi de ilin önemli mesire yerleri arasındadır.

12 Edirne de doğal değerler taşıyan Enez ilçesinde, Gala Gölü ve çevresi bulunmaktadır. Gala Gölü önemli bir kuş konaklama alanı olup, gerekli düzenlemeler yapıldığında ve altyapı çalışmaları tamamlandığında önemli bir turizm potansiyeline sahip olacaktır. 7. İLDE YAPILAN/DEVAM EDEN SULAMA YATIRIMLARI 1 Hamzadere Barajı Koyuntepe ve Hamzadere barajlarında depolanacak 213 milyon m 3 su ile İpsala, Keşan ve Enez ilçelerindeki hektar alanın sulanması ve 975 hektar arazinin taşkınlardan korunması öngörülmektedir. Çakmak Barajı Çakmak Barajının ana su kaynağı Meriç Nehri olup, amacı sulamadır. Sulama sahası hektardır. Sultanköy Sulaması İpsala ilçesinde toplam hektarlık sahayı sulayacak bir projedir. Yenikarpuzlu Sulaması İpsala ilçesinde toplam hektarlık sulama sağlayacak projedir. Cimra Ovası Sulaması İpsala ilçesinde hektarlık alanın sulanmasına yönelik bir projedir. Küplü Sulaması Meriç ilçesinde hektarlık alanın sulanmasına yönelik bir projedir. Telmata Sulaması İpsala ilçesinde hektar tarım arazisinin sulanması sağlanacaktır. Bu sulama yatırımlarının tamamlanması durumunda ilin temel istihdam ve üretim sektörü olan tarım sektörünün potansiyelleri daha iyi değerlendirilecektir. 1 T.C. Edirne Valiliği, Şubat 2010 İl Brifingi

13 8. İLDE YAPILAN DİĞER YATIRIMLAR İlde sulama yatırımları dışında pek çok yatırım yapılmaktadır. Yatırımların sektörlere göre dağılımı ve gelinen aşama aşağıdaki tabloda detaylı olarak verilmektedir. Bu yatırımların tamamlanması ile ilde yatırım için daha iyi bir ortam oluşacaktır. İlde Sektörler İtibarı İle Yatırımlara Ayrılan Kaynak / Gerçekleşme Durumu (2010 Yılı 4. Dönem) Sektör Proje Bedeli (TL) Önceki Yıllar Harcaması (TL) Yılı Ödeneği (TL) Dönem Harcaması (TL) Proje Sayısı Yapım Durumu Başlanamadı Tasfiye Edildi Devam Ediyor Bitti Nakdi Gerçekleşme Tarım Miktar Oran % 55,2 % 68,28 % 56,40 % 61,61 % 22,77 Enerji Miktar Oran % 4,6 % 1,79 % 2,39 % 2,14 % 9,68 Ulaştırma Miktar Oran % 33,5 % 18,92 % 26,03 % 25,04 % 25,81 Konut Miktar Oran % 0,0 % % 0,02 % 0,02 % 0,95 Eğitim Miktar Oran % % 0,8 % 0,05 % 4,57 % 1,52 % 13,85 Eğitim- Miktar Yükseköğretim Oran % 2,7 % 6,70 % 4,40 % 4,91 % 1,90 Eğitim-Kültür Miktar Oran % 0,9 % 1,06 % 1,94 % 1,15 % 3,42 Eğitim-Beden Miktar Eğitimi ve Spor Oran % 0,7 % 2,43 % 0,34 % 0,33 % 2,4 Sağlık Miktar Oran % 0,6 % 0,34 % 1,86 % 1,12 % 0,95 DKH-İktisadi Miktar Oran % 0,7 % 0,34 % 0,79 % 0,81 % 3,04 DKH Sosyal Miktar Oran % 0,2 % 0,09 % 1,25 % 1,35 % 15,18 Genel Toplam % 96, % 79, % 85,1 5 % % 29,5 3 7 % 98, % 52,4 5 8 % 84,5 4 1 % 53, % 90, % 95, % 88,5 Kaynak: T.C. Edirne Valiliği, İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü, 2011 Trakya Kalkınma Ajansı

14 9. YATIRIM ÖNERİLERİ Sektörler özelinde, ilde yapılabilecek potansiyel yatırım konuları aşağıdaki gibi öngörülmektedir: Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar Seracılık Meyve ve Sebze Yetiştiriciliği Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Farmasötikal Bitki Yetiştiriciliği Saksı Çiçeği Yetiştiriciliği Tohum Üretimi Yem Bitkileri Üretimi Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar Su Ürünleri Üretimi Besicilik Et ve Yumurta Tavukçuluğu Suni Tohumlama ve Damızlık Üretim Gıda Sanayi Alanında Yapılabilecek Yatırımlar Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Üretim Tesisi İşlenmiş Su Ürünleri Üretim Tesisi Sebze-Myve Konservesi Üretim Tesisi Bisküvi ve Gofret Üretim Tesisi Makarna Üretim Tesisi Turizm Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar Temalı Turizm Yatırımları Konaklama Tesisi (her türlü butik otel, köy pansiyonculuğu tesisleri) Camping İşletmeciliği Turizme Hizmet Veren Her Türlü Tesis Yatırımı Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar Rüzgar Enerjisi Santrali Diğer Alanlarda Yapılabilecek Yatırımlar Sanayiye Ara Mal Üreten Tesisler Karma Yem Üretim Tesisi İnşaat Sektörüne Ara Mal Yetiştiren Tesisler Ambalaj Malzemesi Üreten Tesisler Ambalaj Makinaları Üreten Tesisler Soğuk Hava Deposu Yatırımları Çeltik Kurutma Tesisleri Lisanslı Depoculuk Tesisleri İhtisaslaşmış Eğitim Kurumları (lisansüstü, doktora, dil eğitimi kurumları gibi) Yukarıda önerilen yatırımlar, masa başı çalışmaları ve saha çalışmaları neticesinde edinilen uzman görüşüdür.

15 Bu öngörülerin; bu sektörlere ilişkin yapılabilirlik raporları ve önerilen sektörlerin rekabetçilik analizleri ile desteklenmesi şarttır. 10. EDİRNE ye YATIRIM YAPMAK İÇİN NEDENLER İstanbul a Yakınlık ve Avrupa ya Ulaşım Kolaylığı Edirne OSB de Ucuz ve Uygun Parseller Trakya Teknopark Tarıma Elverişli Araziler Hayvancılıkta Hastalıktan Ari Bölge Mevcut ve Potansiyel Sulama Olanakları Avrupa daki Kültür Merkezleri ile Yarışa Girebilecek Doğal, Kültürel ve Tarihi Zenginliklere Sahip Olma UNESCO Dünya Mirası Listesinde Yer Alan İki Mirasa Sahip Olma (Selimiye Camii, Kırkpınar Yağlı Güreşleri) Yüksek Yaşam Standartları Doğal Kümelenme Yetiştirilmeye Hazır Genç ve Dinamik Bir İşgücü Bölge Dışından İstihdam Edilecek Nitelikli İşgücü İçin Sosyal Altyapı Rahat ve Güvenilir Bir Yaşam Ortamı Bölgenin En Gelişmiş Sağlık ve Eğitim Kurumlarına Sahip Olma Enez Limanı Projesi Hızlı Tren Projesi Trakya Kalkınma Ajansı 11. YATIRIM BİLEŞENLERİNİN BULUNULABİLİRLİKLERİ Edirne İli nin gelişimini ve yatırım ortamını doğrudan etkileyen ve bu sebeple de yatırım bileşeni olarak adlandırılabilecek; coğrafi yapı, ulaşım, enerji ve iletişim alt yapılarının yeterlilikleri, sermayenin, hammaddenin, işgücünün ve üst kademe yöneticinin bulunabilirliği açısından durumu aşağıdaki tablodaki gibi değerlendirmek mümkündür. Bileşenler Coğrafi Konumu Kara Yolu Hava Yolu Demir Yolu Teknik Alt Yapı Liman İletişim Enerji Eğitim Sağlık Sosyal Altyapı Sosyal Altyapı Güvenlik Organize Sanayi Bölgesi Küçük Sanayi Siteleri Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bulunabilirlik Düzeyleri Yeterli Kısmen Yeterli Yetersiz

16 12. ÖNERİLEN YATIRIM KONULARININ EKONOMİK KRİTERLERE GÖRE YAPILABİLİRLİKLERİ Önerilen Yatırımlar Kriterlere Uygunluk Yapılabilirlik (*) 4 5 K O U Bitkisel Üretim Seracılık Meyve ve Sebze Yetiştiriciliği Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Farmasötikal Bitki Yetiştiriciliği Saksı Çiçeği Yetiştiriciliği Tohum Üretimi Yem Bitkileri Üretimi Hayvansal Üretim - Su Ürünleri Üretimi Besicilik Et ve Yumurta Tavukçuluğu Suni Tohumlama ve Damızlık Üretimi Gıda Sanayi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Üretim Tesisi İşlenmiş Su Ürünleri Tesisi Sebze-Meyve Konservesi Üretim Tesisi Bisküvi ve Gofret üretim Tesisi Makarna Üretim Tesisi Turizm Sektörü Temalı Turizm Yatırımları Konaklama Tesisi (butik otel, köy pansiyonculuğu) Camping İşletmeciliği Enerji Sektörü Rüzgar Enerjisi Santrali Diğer Sektörler Sanayiye Ara Mal Üreten Tesisler Karma Yem Üretimi Tesisi İnşaat Sektörüne Ara Mal Yetiştiren Tesisler Ambalaj Malzemesi Üreten Tesisler Soğuk Hava Deposu Yatırımları Çeltik Kurutma Tesisleri Lisanslı Depoculuk Tesisleri İhtisaslaşmış Eğitim Kurumları (lisansüstü, doktora programları, dil eğitim kurumları gibi) : hammadde temini 2: pazar imkanı 3: finansman temini 4: işgücü 5: üst kademe yöneticiliği K: Kısa Vade (1 yıl) O: Orta Vade (1-3 yıl) U: Uzun Vade (3-5 yıl) (+) : ilgili kriterde problem yaşanmayacağını belirtmektedir. (-) : ilgili kriterde problem yaşanacağını belirtmektedir. *: Finansman temini tüm yatırım konularında (-) olarak gözükmektedir. Bu durum ilin 1. Bölgede bulunmasından ve teşviklerden diğer bölgelere göre daha düşük oranlarda yararlanmasından kaynaklanmaktadır.

17 13. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME Gelişme sürecini henüz tamamlayamamış olan ilin; tarım, ticaret, turizm, hizmet sektörü, eğitim ve sanayi gibi pek çok alanda gelişme potansiyeli bulunmaktadır. İlin karşılaştırmalı üstünlükleri, yatırım kararlarında dikkatlice değerlendirilmeli, yatırımlar tarımsal sanayi dışındaki diğer sektörlere de kaydırılmalıdır. Sanayi yatırımlarının artması yatırım ortamının iyileştirilmesi ile doğru orantılıdır. Bu bağlamda; ilde altyapı ve üstyapıya yönelik olarak sürdürülen çalışmaların ivedilikle tamamlanması, sanayicinin ihtiyaç duyduğu ve duyacağı nitelikli işgücünün yetiştirilmesi, ihracatın artırılması için gerekli tedbirlerin alınması, teşviklerden bölgenin daha fazla yararlanması konusunda ilin önünün açılması gerekmektedir. Trakya Kalkınma Ajansı

18 Yararlanılan Kaynaklar: 1) T.C. Edirne Valiliği, Valilik Brifingleri 2) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlüğü Raporları, Verileri 3) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Raporları 4) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yatırım Ortamı Değerlendirme Raporları 5) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü Raporları, Verileri

19 EK 1: BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLAR 50 Milyon TL nin Üzerindeki Asgari Sıra No Sektör Sabit Yatırım Tutarları (Milyon TL) 1 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı 1-a Ana Kimyasal Maddelerin İmalatı b Diğer Kimyasal Ürünlerin İmalatı Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Transit Boru Hattıyla Taşımacılık Hizmetleri Yatırımları 4 Motorlu Kara Taşıtlarının İmalatı Yatırımları Demiryolu ve Tramvay Lokomotifleri ve/veya Vagon İmalatı Yatırımları 6 Liman ve Liman Hizmetleri Yatırımları Elektronik Sanayi Yatırımları 7-a LCD/Plazma Üretimi Yatırımları b Modül Panel Üretimi Yatırımları 150 Lazer Televizyon, Üç Boyutlu Televizyon ve OLED Televizyonlar ve 7-c benzeri Televizyon Üretimi Yatırımları 7-d Diğer Elektronik Sektörü Yatırımları 8 Tıbbi Alet, Hassas ve Optik Aletler İmalatı Yatırımları 9 İlaç Üretimi Yatırımları Hava ve Uzay Taşıtları İmalatı Yatırımları 11 Makine İmalat Yatırımları 12 Madencilik Yatırımları Maden Kanununda belirtilen IV/c grubu metalik madenlerle ilgili nihai metal üretimine yönelik izabe (cevher işleme) tesisleri ile bu tesislere entegre maden üretimine yönelik (istihraç+işleme) yatırımlar (AKÇT kapsamı ürünler hariç). Trakya Kalkınma Ajansı

20