NO: 2012/10 TAR H:

Transkript

1 VERG S RKÜLER NO: 2012/10 TAR H: KONU 89 Seri No lu Gider Vergileri Genel Tebli i Resmi Gazete de Yay nlanm r. Maliye Bakanl taraf ndan tarih ve say Resmi Gazete de yay mlanan 89 Seri No'lu Gider Vergileri Genel Tebli i nde; türev ürünlere ili kin i lemler ile di er baz sermaye piyasas i lemlerinin banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) yönünden vergilendirilmesine yönelik aç klamalara yer verilmi tir. Söz konusu tebli yaz z ekinde sunulmu tur. Sayg lar zla.

2 19 Ocak 2012 PER EMBE Resmî Gazete Say : Maliye Bakanl ndan: DER VERG LER GENEL TEBL SER NO: 89 Bu Tebli in konusunu, türev ürünlere ili kin i lemler ile di er baz sermaye piyasas lemlerinin banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) yönünden vergilendirilmesine ili kin aç klamalar olu turmaktad r. A- Yasal Mevzuat Banka ve sigorta muameleleri vergisinin konusu ve vergiyi do uran olay düzenleyen 13/7/1956 tarihli ve 6802 say Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinde; Banka ve sigorta irketlerinin 10/6/1985 tarihli ve 3226 say Finansal Kiralama Kanununa göre yapt klar i lemler hariç olmak üzere, her ne ekilde olursa olsun yapm olduklar bütün muameleler dolay yla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben ald klar paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir. Bankerlerin yapm olduklar banka muamele ve hizmetleri dolay yla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben ald klar paralar (kendileri veya ba kalar hesab na menkul k ymet al p satmay, al m-sat ma tavassut etmeyi veya al p satt klar menkul k ymet kar borçlar ödemeyi taahhüt etmeyi meslek haline getirenlerin bu faaliyetleri dolay yla lehlerine kalan paralar ile mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri menfaatler sa lamak üzere devaml olarak para toplama i iyle u ra anlar n toplad klar paralara sa lad klar gelir ve menfaatler üzerinden komisyon, ücret, hizmet kar gibi adlarla ald klar paralar dahil) da banka muameleleri vergisine tabidir. 90 say Kanun Hükmünde Kararnameye göre ikraz i leriyle u ra anlarla ikinci f krada belirtilen muamele ve hizmetlerden herhangi birini esas i tigal konusu olarak yapanlar bu Kanunun uygulanmas nda banker say rlar. Bir ahs n münhas ran alt n al m ve sat ile ra mas banker say lmas gerektirmez. hükümleri yer almaktad r. Ayn Kanunun 29 uncu maddesinin birinci f kras n (p) bendinde, arbitraj muameleleri ile Türkiye de kurulu borsalarda gerçekle tirilen vadeli i lem ve opsiyon sözle melerine ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe al nan paralar BSMV den istisna edilmi tir. Söz konusu Kanunun mükellefi belirleyen 30 uncu maddesine göre BSMV yi banka ve bankerlerle sigorta irketleri öder.

3 Kanunun 31 inci maddesinde, BSMV matrah n kural olarak 28 inci maddede yaz paralar n tutar (lehe al nan para) oldu u, ancak kambiyo al m ve sat m muamelelerinde matrah n kambiyo sat lar n tutar oldu u belirtilmi tir. Kanunun 33 üncü maddesinde ise, BSMV oran n kambiyo i lemlerinde binde bir, di er lemlerde %15 oldu u; ancak Bakanlar Kurulunun bu oran bankalar aras mevduat muameleleri, bankalar ile 28/7/1981 tarihli ve 2499 say Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan arac kurumlar aras ndaki borsa para piyasas muameleleri ve di er banka ve sigorta muameleleri için ayr ayr veya birlikte % 1 e, kambiyo muamelelerinde ise s ra kadar indirmeye ve yukar daki oranlar a mayacak ekilde yeniden tespit etmeye yetkili oldu u belirtilmi tir. Bu maddenin verdi i yetkiye dayanarak Bakanlar Kurulu; - Bankalar aras mevduat muameleleri sonucu lehe al nan paralara ili kin BSMV oran 1/9/1998 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan 98/11591 say Bakanlar Kurulu Karar ile 1/9/1998 den itibaren %1 e, - Kambiyo muamelelerinde sat tutar na ili kin BSMV oran 15/4/2008 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan 2008/13459 say Bakanlar Kurulu Karar ile 1/5/2008 den itibaren s ra, - Genel BSMV oran (Bakanlar Kurulu Karar ile oran farkl olarak belirlenmemi di er tüm i lemler için) 2/9/1998 den geçerli olmak üzere 98/11591 say Bakanlar Kurulu Karar ile %5 e indirmi tir. Bu aç klamalardan anla laca üzere, BSMV de vergiyi do uran olay n meydana gelmesi için bir muamele yap lmas ve bu muamele sonucu lehe para kalmas artlar n birlikte gerçekle mesi gerekmektedir. Dolay yla BSMV de her i lem tek ba na ba ms z olarak dikkate al nmakta ve o i lem sonucu lehe al nan para vergilendirilmektedir. Di er bir deyi le, bir i lem neticesinde gelir elde edilmemi se (lehe para kalmam sa) BSMV ye tabi bir matrah da bulunmamaktad r. Bunun do al sonucu olarak, BSMV ye tabi her i lem tek ba na ele al nmakta, i lem sonucunda lehe para kalm sa BSMV do makta, kalmam sa veya zarar edilmi se do mamaktad r. Vergilemede i lem esas al nd ndan, vergiye tabi matrah bulunurken, bir i lemden elde edilen gelirden, ba ka bir i lemden elde edilen zarar dü ülememektedir. Bu durumun, i lemden elde edilen gelirin hesab nda, i lem maliyetlerinin dikkate al nmas na engel olmad tabiidir. B- Kambiyo Muameleleri Türk Paras K ymetini Koruma Hakk nda 32 Say Karar n 2 nci maddesinin (h) bendinde döviz (kambiyo); efektif dâhil yabanc parayla ödemeyi sa layan her nev i hesap, belge ve vas talar olarak tan mlanm r. Dolay yla, kambiyo olarak de erlendirilen söz konusu hesap, belge ve vas talar n ana unsur oldu u i lemlerin kambiyo i lemi olarak de erlendirilmesi gerekmektedir.

4 Bu kapsamda, dövizin TL veya döviz ile de imini öngören ve bir tarafa al m, di er tarafa da sat hakk /yükümlülü ü veren vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinde; sözle me vadesinde söz konusu sözle me yükümlülüklerinin fiziki olarak yerine getirilmesi (sözle menin fiziki teslim ile sonuçlanmas ), yani kambiyo i leminin ana unsur olmas durumunda, bu i lemin kambiyo muamelesi olarak de erlendirilmesi gerekmektedir. Di er taraftan, sözle menin vade tarihinde taraflar n sözle me dolay yla lehe ald klar paray hesaplay p ödemek suretiyle sözle meyi sonland rmalar halinde, sözle menin ana i lem olarak kabulü gerekti inden, vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinin nakdi uzla ile sonuçlanmas n kambiyo muamelesi kapsam nda de erlendirilmesi mümkün de ildir say Kanunun 31 inci maddesi uyar nca, kambiyo al m ve sat m muamelelerinde döviz sat ile birlikte vergiyi do uran olay gerçekle mekte ve döviz sat tutar n tamam vergiye tabi bulunmaktad r. Ancak, 2008/13459 say Bakanlar Kurulu Karar uyar nca, 1/5/2008 tarihinden itibaren döviz sat i lemlerinde BSMV oran s r olarak uygulanmaktad r. Bu nedenle, fiziki teslimatla sonuçlanan döviz/tl ve döviz/döviz vadeli i lem ve opsiyon sözle meleri neticesindeki kambiyo i lemlerinde BSMV oran s r olarak uygulanacakt r. Öte yandan, söz konusu sözle melerin nakdi uzla ile sonuçlanmas durumunda ise, sözle me dolay yla lehe al nan paran n hesaplanmas ve bu tutar üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanmas gerekmektedir. C- Arbitraj Muameleleri Arbitraj, herhangi bir menkul k ymetin, dövizin veya mal n e zamanl olarak bir piyasadan al p di er bir piyasada sat larak, ayn k ymetlerin birbiri ile de tirilmesi sonucu risksiz bir ekilde gelir elde edilmesi i lemi olup, bu i lemler dolay yla lehe al nan paralar 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi uyar nca BSMV den istisnad r. Buna göre bir i lemin arbitraj i lemi olarak de erlendirilebilmesi için, a daki unsurlar ihtiva etmesi gerekmektedir: Birden fazla piyasada i lem gören her k ymet, döviz veya mal gibi ürünler kural olarak arbitraja konu edilebilir. leme konu k ymet, döviz veya mal ayn anda birden fazla piyasada al m sat ma konu edilebilen bir ürün olmal r. Ayr ca, arbitraj yap lmak amac yla bir piyasadan al nan ürünle fiyat farkl olan di er bir piyasada sat lan ürünün birebir ayn ürün olmas gerekmektedir. Piyasa, en genel anlam yla al ve sat lar n al m sat ma konu mal ve hizmetleri almak ve satmak amac yla bir araya geldikleri yer olarak tan mlanmaktad r. Dolay yla, ayn ürünün al m sat ma konu edildi i ve ayn anda al m sat m fiyatlar nda farkl k olan iki farkl yer iki farkl piyasa olarak kabul edilebilir. Ayn ürünün farkl piyasalarda ayn anda farkl fiyatlardan al m sat ma konu edilebilmesi gerekir. Al m sat n ayn anda gerçekle mesi ve dolay yla arbitrajc n risk üstlenmemesi, arbitraj i leminin temel varsay r. Dolay yla, bir i lemin arbitraj i lemi say labilmesi için, ymetin al m sat m i leminin e zamanl, yani ayn i lem günü içerisinde gerçekle tirilmesi gerekmektedir. Ürünün e zamanl olarak dü ük fiyatl oldu u piyasadan al p, yüksek fiyatl oldu u piyasada sat lmas suretiyle vadesiz ve risksiz gelir elde edilmesi gerekmektedir. Vadesiz ve

5 risksiz olma, arbitraja konu k ymetin ayn anda bir piyasada dü ük fiyatl, di er bir piyada ise yüksek fiyatl oldu unun bilinmesi ve buna dayal olarak dü ük fiyatl piyasadan al nacak ürünün yüksek fiyatl piyasada sat labilece inin bilinmesi olarak anla lmal r. Elde edilen gelirin kayna, ayn ürünün farkl piyasalardaki fiyat farkl olmal, gelece e, tahmine ve riske dayanmamal r. Banka, banker ve sigorta irketlerinin yapm olduklar arbitraj i lemleri sonucu lehlerine ald klar paralar, 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi uyar nca BSMV den istisnad r. D- Vadeli lem ve Opsiyon Sözle melerinin Vergilendirilmesi 1- Genel Aç klama 23/2/2001 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan Vadeli lem ve Opsiyon Borsalar n Kurulu ve Çal ma Esaslar Hakk nda Yönetmeli in 3 üncü maddesinde vadeli lem sözle mesi; belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasas arac, mal, k ymetli madeni ve dövizi alma veya satma yükümlülü ü veren sözle me olarak tan mlanm r. Yönetmeli in ayn maddesinde opsiyon sözle mesi, opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasas arac, mal, k ymetli madeni ve dövizi alma veya satma hakk veren, satan taraf ise yükümlü k lan sözle me olarak tan mlanm r. Yukar daki tan mlardan da anla laca üzere gelecekte belirli bir fiyat, miktar ve nitelikteki ymetin al m sat m hakk veren sözle meler yap labilmekte ve bu sözle meler neticesinde gelir (lehe al nan para) elde edilebilmektedir. Vadeli i lemlere future, forward ve swap sözle meleri, opsiyonlara ise opsiyon sözle meleri ve varantlar örnek olarak verilebilir. Banka, banker ve sigorta irketleri taraf ndan vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinin düzenlenmesi ve al m sat nedeniyle lehe al nan paralar 6802 say Kanunun 28 inci maddesi uyar nca BSMV ye tabidir. Söz konusu sözle melerin düzenlenme amac BSMV aç ndan önem arz etmemektedir say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendinde Türkiye de kurulu borsalarda gerçekle tirilen vadeli i lem ve opsiyon sözle melerine ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe al nan paralar BSMV den istisna edilmi tir. Bu istisna uygulamas na ili kin aç klamalara 22/10/2010 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan 87 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebli inin C- Türkiye de Kurulu Borsalarda Yap lan Vadeli lem ve Opsiyon Sözle melerine li kin lemlerde BSMV stisnas ba kl bölümünde yer verilmi tir. Buna göre, Türkiye de kurulu borsalarda yap lan opsiyon sözle melerinin al m sat m lemleri ile opsiyon hakk n sat lmas dolay yla lehe al nan paralar (opsiyon primi) istisna kapsam na girmektedir. Ancak, sözle me i lemlerine ili kin nakdi teminatlar n Takasbank a yat lmas suretiyle lehe al nan paralar istisna kapsam na girmemekte olup, BSMV ye tabi

6 tutulmal r. Di er taraftan, bankalar n Takasbank nezdinde zorunlu olarak bulundurduklar teminat tutarlar n nemaland lmas kar nda lehe ald klar paralar, bankalar aras mevduat muameleleri sonucu lehe al nan para olarak 98/11591 say Bakanlar Kurulu Karar uyar nca %1 oran nda BSMV ye tabidir. Öte yandan, yukar da yer alan arbitraj tan ve unsurlar ndan da aç kça anla laca üzere, vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinin arbitraj kapsam nda de erlendirilmesi mümkün de ildir. Ancak, birden fazla piyasada i lem gören ayn vadeli i lem veya opsiyon sözle mesi nin e zamanl olarak dü ük fiyatl bir piyasadan al p yüksek fiyatl di er piyasada sat lmas i lemi arbitraj i lemi oldu undan, bu i lem sonucunda lehe al nan para 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi uyar nca BSMV den istisna olacakt r. Ayn vadeli i lem veya opsiyon sözle mesi ifadesinden, tutar, vadesi, niteli i, düzenleyeni gibi unsurlar ayn olan sözle menin anla lmas gerekti i tabiidir. Döviz/TL veya döviz/dövize dayal olarak yap lan vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinin fiziki teslimatla sonuçlanmas halinde, bu i lemler kambiyo i lemi olarak s r oran nda BSMV ye tabi olacakt r. Bir sözle menin fiziki teslimatla sonuçlanmas, taraflar n o sözle mede yaz edimlerini kar kl olarak yerine getirmelerini ifade etmektedir. Ancak, döviz sat tutarlar n 26/7/2008 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan 86 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebli inin B-Kambiyo lemlerinde BSMV Uygulamas ba kl bölümünde aç kland ekilde beyan edilmesi gerekmektedir. Ayr ca, 21/8/1990 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan 83 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebli inde de aç kland üzere, kambiyo sat nda sat tutar üzerinden hesaplanacak vergi d nda, ayr ca döviz al kuru ve sat kuru aras ndaki müspet fark üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanmayacakt r. Di er taraftan, Türkiye de kurulu borsalarda gerçekle tirilmeyen gerek döviz/tl gerekse döviz/döviz vadeli i lem sözle melerinin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde vadeli i lem sözle mesi dolay yla lehe al nan paralar BSMV ye tabi tutulacakt r. 2- Forward lemlerinin Vergilendirilmesi Forward sözle mesi, taraflardan birinin sözle meye konu olan finansal varl sözle mede belirlenen fiyat üzerinden gelecekteki belirli bir tarihte sat n almas, kar taraf n da sözle meye konu finansal varl satmas öngören bir sözle me türüdür. Banka ve bankerler taraf ndan dövize veya di er finansal varl a dayal olarak yap lan forward i lemlerinde sözle me dolay yla lehe al nan paralar BSMV ye tabi tutulacakt r. Ancak, fiziki teslimatla sonuçlanan döviz/tl ve döviz/döviz forward sözle melerinde ana lem kambiyo i lemi oldu undan, BSMV oran s r olarak uygulanacakt r. Sözle menin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde ise, sözle me nedeniyle lehe al nan para üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanacakt r. Örnek 1- (X) Bankas n (Y) Bankas ile düzenledi i ve Amerikan Dolar (dolar) al m kar nda TL vermeyi taahhüt etti i forward sözle mesine ili kin bilgiler daki gibidir:

7 Sözle me tarihi : 1/1/2011 Vade tarihi : 1/7/2011 Anapara Sözle me Kuru : 1,56 Vadedeki kur : 1,60 : dolar Sözle menin fiziki teslimatla sonuçlanmas durumunda, i lem kambiyo i lemi olarak s r oran nda BSMV ye tabi oldu undan, vergi hesaplanmayacakt r. Nakdi uzla yla sonuçlanmas halinde ise, (Y) Bankas (X) Bankas na sözle me nedeniyle ortaya ç kan TL (= ) tutar aktaracak ve (X) Bankas nca bu tutar, sözle me nedeniyle lehe al nan para olarak %5 oran nda BSMV ye tabi tutulacakt r. Örnek 2- (X) Bankas n (Y) Bankas ile düzenledi i ve avro kar nda dolar almay taahhüt etti i forward sözle mesine ili kin bilgiler a daki gibidir: Sözle me tarihi : 1/1/2011 Vade tarihi : 1/7/2011 Ana para Sözle medeki avro/dolar paritesi : 1,4400 : Avro Vadede X ve Y Bankalar dolar al kuru : 1,60 TL Sözle menin fiziki teslimatla sonuçlanmas halinde, bu i lem kambiyo i lemi olarak r oran nda BSMV ye tabi oldu undan, vergi hesaplanmayacakt r. Sözle menin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde ise sözle me dolay yla lehe al nan paralar %5 oran nda BSMV ye tabi tutulacakt r. Sözle me dolay yla lehe al nan paran n avro veya dolar olarak hesaplan p ödenmesi mümkün oldu undan, lehe al nan bu paran n banka taraf ndan ilgili para birimine kendi i lemlerinde uygulad al kurunu uygulamak suretiyle TL ye çevrilmesi ve TL olarak hesaplanan söz konusu tutar üzerinden BSMV hesaplanmas gerekmektedir. Nakdi uzla neticesinde sözle me dolay yla lehe al nan paran n dolar cinsinden hesapland varsayarsak, vadedeki avro/dolar paritesinin sözle medeki pariteden yüksek veya dü ük olmas na göre gelir elde eden taraf ve lehe al nan paran n hesab a daki gibi olacakt r: Vade tarihindeki avro/dolar paritesinin 1,4450 olmas durumunda, vadedeki parite sözle medeki pariteden yüksek oldu undan, (X) Bankas lehine gelir do maktad r. (X) Bankas n sözle me geliri dolar (= ) olup, bu tutar n bankan n uygulad al kuru ile çarp lmas sonucu bulunan TL (=5.000 x 1,60) üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanmas gerekmektedir. Vadedeki avro/dolar paritesinin 1,4350 olmas durumunda ise, (Y) Bankas lehine gelir do acak ve lehe al nan bu para üzerinden BSMV hesaplanmas gerekecektir. Bu durumda (Y) Bankas n sözle me geliri dolar (= )

8 olacakt r. (Y) Bankas, lehine kalan paran n TL ye dönü türülmesinde kendi uygulad al kurunu esas alacakt r. Buna göre (Y) Bankas n sözle me sonucunda lehine kalan TL (=5.000 x 1,60) üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplamas gerekmektedir. Her iki i lemde de, gelirin dolar olarak al söz konusu oldu undan, lehe al nan paran n TL ye çevrilmesinde bankan n kendi uygulad dolar al kurunu esas almas gerekmektedir. 3- Swap lemlerinin Vergilendirilmesi Swap, iki taraf n belirli bir zaman dilimi içinde farkl faiz ödemelerini ve/veya farkl para birimlerini kar kl olarak de tirdikleri bir takas sözle mesidir. Vadeli bir i lem olmas ve risk içermesi gibi unsurlar dikkate al nd nda, swap lemlerinin arbitraj i lemlerine yönelik istisna kapsam nda de erlendirilmesi mümkün bulunmamaktad r. Bu nedenle, swap i lemleri dolay yla lehe al nan paralar n BSMV ye tabi tutulmas gerekmektedir. Öte yandan, her swap sözle mesinin müstakil bir i lem olarak de erlendirilmesi gerekmekte olup, bir swap sözle mesinden elde edilen zarar n, o i lemle ilgili oldu u iddias yla ba ka bir swap sözle mesinden elde edilen gelirden dü ülmesi mümkün de ildir. a) Para Swap lemleri Para swap, taraflar n önceden anla klar oran ve ko ullarda belirli miktardaki para birimlerini (döviz/döviz, döviz/tl) de tirmek suretiyle gerçekle tirdikleri lemlerdir. Para swap sözle mesinin fiziki teslimle sonuçlanmas durumunda, bu i lem kambiyo i lemi niteli inde olaca ndan BSMV hesaplanmayacakt r. Ancak, para swap sözle mesinin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde BSMV mükellefleri taraf ndan lehe al nan paralar %5 oran nda BSMV ye tabi tutulacakt r. Örnek 3- (Y) Bankas n (B) A.. ile yapm oldu u avro/dolar para swap sözle mesine ili kin veriler a daki gibidir: lem Tarihi : 31/12/2010 Vade Tarihi : 6/1/2011 lem Tarihinde Parite : 1, Sözle me Paritesi : 1, Döviz ile döviz de imine dayal bu swap i lemi, arbitraj istisnas kapsam na girmemektedir. (Y) Bankas sözle menin yap ld tarihte avro almakta, kar nda dolar vermektedir. Vade tarihinde ise dolar almakta, kar nda avro vermektedir. Para swap sözle mesi dolay yla ba lang çta ve vadede yap lan döviz teslimleri, kambiyo i lemi olaca ndan bu i lemler nedeniyle BSMV hesaplanmayacakt r.

9 lem tarihi itibariyle geçerli parite üzerinden döviz al veri i gerçekle mekle birlikte, sözle menin vadesinde para birimlerinin tekrar de imi zorunlu olmayabilir. Vade tarihinde sözle me dolay yla lehe al nan 425 dolar, (B) A.. taraf ndan (Y) Bankas na aktar lmak suretiyle, sözle me nakdi uzla ile de sonuçlanabilir. Bu durumda, nakdi uzla ile sonuçlanan söz konusu i lemin kambiyo muamelesi olarak de erlendirilmesi mümkün de ildir. Dolay yla, (Y) Bankas n, vade tarihi itibariyle dolar al kurunun 1,80 TL oldu unu varsayarsak, 425 dolar kendi i lemlerine uygulad 1,80 TL al kuru üzerinden TL ye çevirmek suretiyle bulaca 765 TL üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplamas gerekecektir. Örnek 4- (Z) Bankas n (V) Bankas ile yapm oldu u dolar/tl para swap sözle mesine ili kin veriler a daki gibidir: lem Tarihi : 1/3/2011 Vade Tarihi : 1/4/2011 lem Tarihindeki kur : 1,5000 Sözle me Kuru : 1,5051 (Z) Bankas sözle menin yap ld tarihte dolar almakta, kar nda TL vermektedir. Vade tarihinde ise ,44 TL almakta, kar nda dolar vermektedir. Gerek sözle me tarihinde, gerekse vade tarihinde dövizlerin fiziki de imi lemleri, kambiyo i lemi oldu undan, s r oran nda BSMV'ye tabi olup, elde edilen gelir üzerinden BSMV hesaplanmayacakt r. Bu i lemin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde; (Z) Bankas n (V) Bankas ndan ald ,44 TL (= , ) lehe al nan para olarak %5 oran nda BSMV ye tabi tutulacakt r. b) Faiz Swap lemleri Faiz swap, gösterge bir anapara tutar üzerinden farkl faiz oran esaslar na göre hesaplanacak faizlerin iki taraf aras nda anla lan vadelerde de imini öngören bir sözle medir. Bu sözle mede, ayn para biriminden olan borçlar n faiz ödemelerinin yap de mekte, anapara de imi gerçekle memektedir. Faiz swap sözle mesi tek bir i lem, yap lan faiz ödemeleri ise bu i lemin maliyet unsuru olarak kabul edilmekte ve gelir, sözle me yükümlülüklerinin sona erdi i vadede ortaya kmaktad r. Bu i lemde lehe al nan paran n tespitinde al nan ve ödenen faizler birlikte dikkate al nd için ara dönemlerdeki faiz tahsilâtlar üzerinden ayr ca BSMV hesaplanmayacakt r. BSMV mükellefi taraf ndan bu sözle me sonucunda lehe al nan paran n tespiti sözle menin vadesinde yap labilece inden, vade sonunda sözle me baz nda net faiz gelirinin olu mas halinde bu tutar üzerinden % 5 oran nda BSMV hesaplanmas gerekmektedir.

10 Örnek 5- (A) Bankas n 30/7/2010 tarihinde, dolar tutar ndaki 2 y l vadeli 6 ayda bir LIBOR faiz ödemeli borcundan do an yükümlülü ünü yerine getirebilmek üzere, (Z) A.. ile %4 faiz oran ile yapt 2 y l vadeli 6 ayda bir faiz ödemeli swap sözle mesine ili kin veriler a daki gibidir: Sözle me Tutar : dolar Sözle me Tarihi : 30/7/2010 Sabit Faiz : %4 De ken faiz : Dolar L BOR Faiz De im Tarihleri L BOR Döviz Kuru 30/1/2011 %4,5 1,28 30/7/2011 %3,8 1,33 30/1/2012 %4,1 1,29 30/7/2012 %3,7 1,37 FA Z DE M TAR HLER LIBOR (Z) A.. TARAFINDAN (A) BANKASINA ÖDENEN FA Z (A) BANKASININ (Z) A..YE ÖDED FA Z 30/1/2011 %4,5 30/7/2011 %3,8 30/1/2012 %4,1 30/7/2012 %3, USD ( x1,28= TL) USD ( x1,33= TL) USD ( x1,29= TL) USD ( x1,37= TL) USD ( x1,28= TL) USD ( x1,33= TL) USD ( x1,29= TL) USD ( x1,37= TL) Toplam TL TL

11 Örne imizde (A) Bankas n vade tarihi itibariyle sözle me nedeniyle lehine ald para üzerinden BSMV hesaplamas gerekmektedir. Buna göre, (A) Bankas n söz konusu swap sözle mesi dolay yla lehine ald TL (= ) üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanmas gerekmektedir. c) Çapraz Döviz Swap lemleri Döviz swap n faiz swap ile birlikte kullan sonucu ortaya ç kan di er bir swap türü çapraz döviz swaplar r. Çapraz döviz swaplar nda, farkl para birimleri ve farkl faiz yap üzerine (sabit veya de ken) borçlanan taraflar, di er taraf n borcuna ili kin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anla rlar. Bu sözle me uyar nca yap lan i lemler, para ve faiz swap eklinde iki ayr i lem olarak de erlendirildi inden, bu sözle meye ili kin i lemler yukar da para ve faiz swaplar için yap lan aç klamalar çerçevesinde vergilendirilecektir. 4- Opsiyon lemlerinin Vergilendirilmesi Opsiyon sözle mesi, opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasas arac, mal, k ymetli madeni ve dövizi alma veya satma hakk veren, satan taraf ise yükümlü k lan sözle medir. Türkiye de kurulu borsalarda gerçekle tirilen opsiyon sözle melerine ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe al nan paralar 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi uyar nca BSMV den istisna edilmi tir. BSMV mükelleflerinin söz konusu borsalar n nda gerçekle tirdikleri opsiyon sözle melerine ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe ald klar paralar BSMV'ye tabi tutulacakt r. Opsiyon i lemleri sonucu lehe al nan para, yani BSMV matrah ; alma hakk veren opsiyonlarda sözle meye konu olan finansal varl n piyasa fiyat ndan kullan m (al ) fiyat ve opsiyon priminin indirilmesi suretiyle bulunacak tutar, satma hakk veren opsiyonlarda ise kullan m (sat ) fiyat ndan piyasa fiyat ve opsiyon priminin indirilmesi suretiyle hesaplanacak tutard r. Opsiyon sözle melerinde, sat n alma veya satma hakk alan taraf n bu hakk satan tarafa yapt ödeme, opsiyon primidir. Opsiyon primi, al m veya sat m hakk satan taraf aç ndan hak sat nedeniyle lehe al nan para mahiyetinde oldu undan, BSMV mükelleflerinin lehlerine ald klar opsiyon primleri üzerinden sözle me tarihi itibariyle BSMV hesaplamalar gerekmektedir. Öte yandan, söz konusu opsiyon primi, opsiyon sözle mesi sonucu lehe al nan paran n (BSMV matrah n) hesab nda maliyet olarak dikkate al nacakt r. Örnek 6- (X) Bankas 28/1/2011 tarihinde (Y) Bankas ile dolar 1 avro = 1,34 dolar kurundan, kar nda avro vermek üzere, alma hakk veren 31 gün vadeli (28/2/2011)

12 opsiyon sözle mesi yapm, TL opsiyon primi ödemi tir. (X) Bankas al m hakk 23/2/2011 günü, avro/dolar paritesi 1,32 iken kullanm r. (X) Bankas n 28/2/2011 günü avro/tl kuru 2,50 olarak gerçekle mi tir. (Y) Bankas, sözle menin düzenlendi i tarihte tahsil etti i TL opsiyon primi üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplayacakt r. Opsiyon sözle mesinin fiziki teslimatla sonuçlanmas halinde, (X) Bankas (Y) Bankas ndan de eri ,5 avro olan dolar ,3 avro ödeyerek alacakt r. Bu durumda sözle me kambiyo muamelesi ile sonuçland ndan ve kambiyo lemlerinde BSMV oran s r oldu undan, BSMV hesaplanmayacakt r. Sözle menin nakdi uzla ile sonuçlanmas, yani opsiyonun kullan ld tarih itibariyle spot piyasadaki avro/dolar paritesi ile sözle medeki parite aras ndaki fark nedeniyle elde edilen gelirin (Y) Bankas taraf ndan (X) Bankas na ödenmesi suretiyle sonuçlanmas halinde; (X) Bankas taraf ndan bu i lem nedeniyle lehe al nan para, elde edilen bu gelirden opsiyon priminin dü ülmesi suretiyle bulunacak tutar olup, bu tutar üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanmas gerekecektir. Örne imizde sözle me dolay yla lehe al nan para ,2 avro (= , ,3), bankan n ayn tarih itibariyle uygulad 2,50 TL avro al kuru üzerinden TL ye çevrilecek ve bulunan ,5 TL (=22.614,2 x 2,50) den TL opsiyon primi dü ülmek suretiyle bulunan ,5 TL (=54.535, ) üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanacakt r. Örnek 7- (X) Bankas A.. yapm oldu u opsiyon sözle mesi uyar nca 1/5/2012 tarihinde veya bu tarihe kadar (Y) A.. hisselerinin lotunu TL den alma hakk elde etmekte ve TL opsiyon primi ödemektedir. 1/5/2012 tarihinde söz konusu hisselerin de eri: TL (X) Bankas vade tarihinde söz konusu hisseleri fiziken teslim ald nda ana unsur hisse al oldu u için X Bankas taraf ndan lehe al nan bir para da bulunmayacakt r. (X) Bankas taraf ndan al nan hisselerin daha sonra sat lmas halinde sat bedeli ile TL al bedeli aras ndaki fark üzerinden BSMV hesaplanacakt r. Opsiyon sözle mesinin nakdi uzla ile sonuçlanmas halinde, (X) Bankas söz konusu hisse senetlerinin vadede olu an de eri ile sözle mede belirlenen de eri aras ndaki farktan ödedi i opsiyon primini dü mek suretiyle bulunacak TL (= ) üzerinden BSMV hesaplayacakt r. E- Varantlar n Vergilendirilmesi 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi uyar nca, Türkiye de kurulu borsalarda gerçekle tirilen vadeli i lem ve opsiyon sözle melerine ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe al nan paralar BSMV den istisna edilmi tir. Hukuki aç dan opsiyon sözle melerinin dayanak varl k itibariyle s rland lm bir çe idi olarak kabul edilen varantlar için de, Türkiye de kurulu bir borsada i lem görmeleri durumunda söz konusu istisnan n uygulanmas gerekmektedir. Dolay yla, MKB de lem gören varantlara ili kin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe al nan

13 paralar BSMV den istisna olup, Türkiye de kurulu borsalarda i lem gören opsiyonlar n vergilemesine yönelik aç klamalar, varantlar için de geçerli olacakt r. F- Kald raçl Al m Sat m lemlerinin Vergilendirilmesi 2499 say Sermaye Piyasas Kanununun 30 uncu maddesinin (g) bendinde, Döviz, mal, k ymetli maden veya Kurulca belirlenecek di er varl klar n kald raçl al m sat, al m sat na arac k ve bu i lemlere yönelik hizmetlerin yerine getirilmesi sermaye piyasas faaliyeti olarak say lm olup, Kanunun 31 inci maddesinde sermaye piyasas faaliyetlerinde bulunacak kurumlar n, Kuruldan izin almalar n zorunlu oldu u, faaliyet ve arac k türleri itibariyle ba vuru ve izin esaslar n Kurulca düzenlenece i belirtilmi tir. 27/08/2011 tarihli ve say Resmi Gazete de yay mlanan Kald raçl Al m Sat m lemleri ve Bu lemleri Gerçekle tirebilecek Kurumlara li kin Esaslar Hakk nda Tebli in Tan mlar ba kl 4 üncü maddesinde kald raçl al m sat m i lemi; yat lan teminat tutar kar nda, her türlü döviz, mal, k ymetli maden ve Kurulca belirlenecek di er varl klar n kald raçl olarak elektronik ortamda al m sat i lemleri olarak tan mlanm r. Ayn maddede yetkili kurulu ise; kald raçl al m sat m faaliyetinde bulunmak üzere Kurulca yetkilendirilmi arac kurum ve vadeli i lemler arac k irketleri olarak tan mlanm r. Kald raçl al m sat m i lemleri foreks i lemleri, i lemlerin yap ld piyasa da foreks piyasas olarak isimlendirilmektedir. Banka, banker ve sigorta irketleri taraf ndan yap lan fiziki teslimatl döviz al ve sat i lemleri, kambiyo i lemi oldu undan s r oran nda BSMV'ye tabi olup, üzerlerinden BSMV hesaplanmayacakt r. Ancak, nitelik itibariyle banka muamele ve hizmetleri kapsam nda oldu u kabul edilen foreks i lemleri, dayanak varl ktaki fiyat de imlerinden fiziki al m sat m olmaks n yararlanmay amaçlad ndan, kambiyo al m sat m i lemi olarak de erlendirilemez. Buna göre; - Banka ve sigorta irketlerinin foreks i lemleri dolay yla lehe ald klar paralar, - lgili kanunlarla yetkilendirilmek veya izin verilmek suretiyle 6802 say Kanunun 28 inci maddesinin ikinci f kras nda belirtilen i lemleri esas i tigal konusu olarak yapan ve banker kapsam nda BSMV mükellefi olanlar n foreks i lemleri dolay yla lehe ald klar paralar, - Yetkili kurulu lar banker kapsam nda BSMV mükellefi olup kendileri veya ba kalar hesab na yapt klar foreks i lemleri dolay yla lehe ald klar paralar, 6802 say Kanunun 28 inci maddesi uyar nca BSMV ye tabi bulunmaktad r. Örnek 8- (A) Bankas A.. foreks piyasas nda i lem yapmak için (B) yetkili kurulu una avro teminat yat rm ve elektronik i lem platformu üzerinden 1 avro= 1,3313 dolar kurundan avroluk al m emri vermi tir. Yat lan teminat : Avro

14 Kald raç oran : 1/100 (A) Bankas dolar al kuru : 1,80 TL (B) yetkili kurulu u da mü terisi olan (A) Bankas ndan gelen al m emri üzerine 1 avro = 1,3312 dolar kurundan likidite sa lay na avroluk al m emri vermi, ayn anda 1 avro= 1,3313 dolar kurundan bu tutar mü terisine satm r. (A) Bankas A.. bir müddet sonra yetkili kurulu a 1 avro= 1,3318 dolar kurundan avroluk sat m emri vermi tir. (A) Bankas A.. bu i lem dolay yla 500 dolar [(1,3318-1,3313)x10.000x100] lehe para ald ndan, bu tutar n Bankan n al kuru üzerinden TL ye çevrilmesi neticesinde bulunan 900 TL üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplayacakt r. Di er taraftan, bu faaliyetleri esas i tigal konusu olarak yapan ve banker kapsam nda BSMV mükellefi olan (B) yetkili kurulu unun arac k faaliyeti nedeniyle lehine ald paralar da BSMV ye tabi tutulacakt r. (B) yetkili kurulu u taraf ndan yap lan döviz sat i lemleri fiziki teslimatl olmamas nedeniyle kambiyo i lemi kapsam nda de erlendirilmeyecek ve bu i lem sonucunda yetkili kurulu taraf ndan lehe al nan 100 dolar n ( ) TL kar üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanacakt r. Yetkili kurulu un yabanc paraya ili kin kendi i lemleri nedeniyle uygulad bir döviz kuru olmamas durumunda, i lem tarihinden önceki güne ili kin Merkez Bankas döviz al kurunun esas al naca tabiidir. Ancak, foreks i lemi yapmaya yetkili kurulu (B) ile likidite sa lay kurulu aras ndaki sonland rma a amas n (A) Bankas n 1 avro= 1,3318 dolar olan sat fiyat ndan gerçekle tirilmesi durumunda, (B) yetkili kurulu unun bu i lemden herhangi bir arac k geliri olmayaca için BSMV hesaplanmayacakt r. Yetkili kurulu, (A) Bankas ndan gelen 1 avro=1,3318 dolar kurundan avroluk sat m emri üzerine likidite sa lay ya 1 avro=1,3319 dolar kurundan avroluk sat m emri vermesi durumunda, (B) yetkili kurulu un arac k faaliyeti nedeniyle lehe ald 100 dolar n (= ) TL kar üzerinden %5 oran nda BSMV hesaplanacakt r. BSMV mükellefleri taraf ndan Türkiye de kurulu borsalarda yap lacak kald raçl al m sat m lemleri, vadeli i lem ve opsiyon sözle meleri mahiyetinde olmad ndan, 6802 say Kanunun 29 uncu maddesinin (p) bendi kapsam nda de erlendirilmeleri mümkün bulunmamaktad r. Bu durumda, Türkiye de kurulu borsalarda yap lan foreks i lemleri dolay yla lehe al nan paralar n tamam %5 oran nda BSMV ye tabi tutulacakt r. Tebli olunur.