Stratejik Risk Yönetimi! Riskleri Minimize/ Kazançları Maksimize Etme Yöntemleri

Transkript

1 İş süreçleri Finansal sistem 3. Finans Zirvesi 28 Mart 2013, İstanbul İnsan gücü Risk yönetimi Stratejik Risk Yönetimi! Riskleri Minimize/ Kazançları Maksimize Etme Yöntemleri

2 Sunum planı 1 Dünyada neler oluyor? 2 Stratejik risk yönetimi yaklaşımı 3 Genel değerlendirme ve sonuç 2

3 Son krizin anatomisi krizi, temelinde finansal piyasaların işlevini kaybetmesine bağlı olarak ortaya çıkan bir krizdir. Bu krizi diğer son 30 yıl içinde yaşanan krizlerden ayıran en önemli fark ise, bir gelişmiş ülke krizi olmasıdır. İkincisi de finansal piyasalarda yanlış fiyatlamaların ortaya çıkardığı güven kaybı ile finansal sisteme yönelik uygulamaların iktisat politikaların etkisini sınırlamasıdır. Gelişmiş ülke Yanlış fiyatlama Son krizin anatomisi Sentetik türev ürünler Önümüzdeki dönem finansal risklere bağlı olarak ortaya çıkan sistemik riskler ile kurumsal riskleri yönetmek için daha çok zaman ve bütçe ayrılması gerekmektedir.

4 Dünyada neler oluyor? Dodd-Frank Yasası vs Sarbanes-Oxley Yasası Kurumsallaşma SOX yasasıyla ülke ekonomilerinde firmalar tarafından uygulanması zorunlu olan bir süreç olarak ortaya çıkmıştır. Bugün Dodd-Frank yasasında belirtilen kural ve koşullar finansal piyasaların işleyişini belirleyecektir. Bu yasanın en önemli özelliği türev araçlarla bu türev araçların piyasasına yönelik düzenleme olmasıdır. Genel olarak, yasanın temel amacı türev ürünlerin ekonomik işlevini yerine getirecek dinamiğini oluşturmaktır. Burada önemli nokta, ilk defa IMF nin dışında uluslar arası finansal sistemin işleyişini belirleyici yönde bir düzenlemenin ortaya çıkmış olmasıdır. Bu, uluslar arası parasal sistemde ABD nin ağırlığının ileride de artarak devam edeceğini göstermektedir.

5 Uluslararası finansal sistemin mimarisi olarak Dodd-Frank yasasının amaçları Finansal istikrar Sistemik risklerin yönetimi Türev piyasaların şeffaflaşması

6 Dodd-Frank yasasının etkileri Uluslararası Finansal Sistemin Rezerv Parası Finansal Bütünleşme Ülkeler arasında Vergi anlaşmaları Uluslararası finansal sistem düzenleniyor Uluslararası standartlar yoluyla bilanço ilişkileri artıyor Para aklama Doların talebi güçlendiriliyor Türev piyasalar özellikle tezgah üstü piyasalar düzenleniyor Vergi cennetlerinin kontrolü

7 Küresel kriz değişimi zorunlu kılmaktadır Finansal kriz süreci Dünya ekonomisinde 2008 yılından sonra ortaya çıkan kriz ve etkileri devam etmekle birlikte ortaya çıkan etkilere yönelik tedbirlerde alınmaya devam ettiğinden dolayı yaşanan bu gerçeği bir süreç olarak tanımlamak daha doğrudur. Yetersiz politikalar Etkisiz araçlar İçinde bulunduğumuz zaman dönemi dikkate alınırsa karşılaştığımız en önemli sorun, bu krize yönelik olarak bilinen ve kullanılan ekonomi politikası araçlarının artık yeterli olmadığıdır. Başka bir ifadeyle ekonomi politikası araçları etkisizdir. Kriz sonrası değişim Bundan dolayı da bu kriz değişimi zorunlu kılmaktadır. Ancak bu değişim uluslararası ve küresel boyutta bir koordinasyona ve uzlaşmaya bağlıdır. Uluslararası parasal veya finansal sistemin yapılanması için uluslar arası koordinasyon gereklidir..

8 Finansal piyasalarda denetim mekanizması Finansal değişkenlerin etkileri konusunda yetersizlik Finansal değişkenleri, finansal sistemi ve işlevlerini dikkate alan ekonomi biliminde genel bir model yoktur. Yetersiz kalan analizler Genel olarak geliştirilen yaklaşımlar da finansal krizler sonrasında ortaya çıkan etkilerin analizine yöneliktir. Denetim Uygulamalar ve yaşananlar tek bir gerçeği ortaya çıkarmıştır; bu da finansal piyasaların denetlenmesi gerektiğidir. Finansal ilişkiler ve işlemler finansal sistemin varlığına yol açan temel nedenden sapmaya yol açmaktadır. Bu temel işlev tasarrufların yatırıma dönüştürülmesidir. Bu işleve zamanla ekonominin likiditesinin sağlanması da eklenmiştir. Bu ikinci temel işlev, finansal piyasaların gelişmesine yol açmıştır. Ancak finansal varlık birikimi yatırımların fianasmanı dışındaki etkilere bağlı olarak artma eğilimindedir.

9 Finansal piyasalarda riski yönetmek Yatırımın likidite edilmesi Risk hesaplamaları Fiyat dalgalanmaları Bir yatırım yapıldığında, üretim aşamasına geçilinceye kadar harcamaların karşılanması gerekir. Yatırımların yapıldığı ve üretime kadarki zaman aralığındaki bu harcamalar finansal kurumlar tarafından gerekli risk hesaplamalarına göre karşılanır. Finansal fonların dönüşümünde fiyat dalgalanmalarına bağlı ortaya çıkan risklerden korunmak gereklidir. Bu da yeni finansal araçlara gereksinimi ortaya çıkarmıştır. Bu araçlar türev ürünler olarak bilinmektedir. Bu araçlar finansal yenilikler olarak da ifade edilmesine karşın türev ürün veya araçlarla finansal yenilikler arasında önemli farklar vardır.

10 Küresel ekonomide stagflasyona doğru Arz Kanalı Yeni Yatırım Yok Daha Yavaş Büyüme Şirketler Mevcut Borcu Yeniden Yapılandırmada Zorluklar Artan Temerrüt Finansal Kriz Reel Resesyon Tüketiciler Daha Fazla Faizler/ Temerrüt Aktif Fiyatlarının Düşmesi ve Daha Az Net Varlık Daha Düşük Harcama Talep Kanalı

11 Durgunluk içinde enflasyon Stagflasyon eğilimi Enerji ve emtia fiyatları birlikte hareket ediyor Arz ve talep şokları eş anlı olarak yaşanıyor Küresel ekonomide stagflasyon eğilimleri artıyor Bu durumu krize karşı uygulanan talep genişletici politikaların bir sonucu olarak değerlendirmek doğru değildir. Bunun nedeni ise dünyada talepteki düşüşün üretimde kendinden daha fazla bir düşüşe yol açmış olmasıdır. Bu arz düşüşü, dünya ekonomisini fiyat artışlarına yol açarak durgunluk içinde enflasyon olarak tanımlanan stagflasyona doğru bir eğilimi ortaya çıkarmaktadır. Bu süreçte dünya ekonomisinin yapısını ve finansal piyasaların dinamiklerini anlamak daha da önem kazanmaktadır.

12 Dünyada ekonomisinde yeni eğilim Asya Pasifik ticareti Dünya Likiditesinin % 75 bu bölgede Rezerv birikimi bu bölgede

13 Eğilimin Üç Anahtar Değişkeni Enerji Finans Afrika

14 Yeni coğrafya ve yeni kurumsal yapı IMF Makro ekonomik politikalar Bağımsızlaştırılmış kurumlar aracılığı ile uygulamalar WB Kurumsallaşmanın finansmanı Yardımlar OECD Vergilemede paralellik Kurumsallaşmaya ilişkin kurallar

15 Kurumsal finans piyasalarında yer alan yerleşik oyuncular ve önemi artan oyuncular Yerleşik Oyuncular Birikimler Fon Kaynakları İşletmeler Hükümetler Hane halkları Yatırım Araçları Aracılar Finansal Piyasalar Yatırımlar Fon Kullanıcıları Özel Emeklilik Fonları Sigorta Sağlayıcıları Devlet Fonları ve Merkez Bankaları Bankalar Özel Bankalar ve Aktif Yöneticileri Özel Finansman Alternatif Yatırım Firmaları Özel Finansman Sermayeler Sabit Gelir Diğer Finansal Piyasalar İşletmeler Hükümetler Hane halkları Önemi Artan Oyuncular Aile Şirketleri Türevler, Endeksler ve Sentetikler Çok Taraflı Platformlar

16 CFO vs CRO Risk profili ve performansın paydaşlar ile iletişimi CFO faaliyetinin genişletilmesi Strateji CRO faaliyetinin genişletilmesi Değer yaratıcıları ve performans odağı Stratejik kararları destekleyen İş ortakları, Performans ölçümü Sermaye izdüşümü ve optimizasyonu Stratejik Finans Dış iletişim Planlama/bütçeleme Sermaye dağılımı İş portföy yönetimi Yeni ürünler/iş dalları Rekabet fiyatlandırması İtibar riski Sermaye yeterliliği Sermaye yeterliliği Aradaki uyum: Risk ve çözünürlük Raporlama Risk iştahı/toleransı Risk-kazanç dengesi Fırsatların farklılıaşma etkisi Stratejik Risk Risk profilinin aktif yönetimi Stratejik kararları destekleyen İş Ortağı Değerin korunması için finansal kontrol Operasyonel süreçlendirme Operasyonel Finans UFRS ye göre karşılık ayırma; gerçeğe uygun değer muhasebesi Uyum raporlaması Yönetim raporlaması Bİ sistemleri ve verileri Kurumsal idare Operasyonel Risk Tekil risklerin kontrolü ve portföy yoğunlaşması 16

17 Stratejik risk yönetimi yaklaşımı Küresel iş dünyasında limitsiz- hatta sonsuz sayılabilecek bir risk evreni söz konusudur. Risk evreninin kurum stratejilerine uygun olarak netleştirilmesi etkin bir risk yönetimine başlarken gereklidir. Kuruma özel risk evreni ile risklerin sistematik gösterimi yapılandırılmış ve yönetilebilir Genel Risk Evreni riskleri ayrıştırmak zordur 17

18 Risk yönetimi ve iç kontrol faaliyetleri ilişkisi Risk faktörleri Risk Sonuçlar Başlatan olay Ara olay Risk vakası Sonuç Nihai etki Başlatan olay Ara olay Risk vakası Risk Sonuç Nihai etki Koşul Ara olay Risk vakası Sonuç Nihai etki Önleyici Kontrol Olasılığı düşüren kontroller Düzeltici Kontrol Etkiyi azaltan kontroller O L A S I L I K ETKİ 18

19 Anahtar Risk Göstergelerinin (KRI) Anahtar Performans Göstergelerine (KPI) karşı avantajları Başlatan Olay (root cause) Anahtar Risk Göstergesi Risk olayı Riskin ortaya çıkması Sonuç Anahtar Performans Göstergesi Anahtar Risk Göstergesi Ara olay Anahtar Risk Göstergesi Risk Anahtar Performans Göstergesi Nihai etki Strateji Oluşturma Strateji Güncelleme Strateji Güncelleme Acil Eylem Planı / Aksiyon Planı İzleme Risklerin Erken Teşhisi Risklerin Etkilerini Azaltma 19

20 Risk Analizi Kurumsallaşma ve Risk Yönetimi İlişkisi Kurum Düzeyi Birim Düzeyi Süreç Düzeyi Kurumsal Risk Yönetimi Strateji Risk Stratejiyi anlamak Stratejik riskleri anlamak Riskleri tanımlamak ve ölçmek Riskleri izlemek ve yönetmek Yetki delegasyonu İç Kontrol Operasyonel verimlilik Maliyetler 20

21 Strateji Haritası- Kaplan Norton Yaklaşımı Üretim Stratejisi Maliyet yapısı Varlık yönetimi Uzun Dönemli Paydaşlara Değer Yaratma Gelir artırıcı fırsatlar Büyüme Stratejisi Müşteriye değer katma Finansal Perspektif Müşteriye Sunulan Değer Yaratma Yaklaşımı Fiyat Kalite Erişim Seçenek Fonksiyon Hizmet İşbirliği Marka Müşteri Perspektifi Ürün/hizmet özelliği İletişim İmaj Operasyonel yönetim süreci Müşteri yönetimi süreci Yenilik süreci Yasal ve sosyal süreç Tedarik zinciri Üretim Risk yönetimi Seçim Kazanma Tutunma Büyüme Fırsatlar ARGE portföyü Tasarım ve Geliştirme Lansman Çevre Sağlık ve Güvenlik Kamu sorumluluğu İçsel Perspektif İnsan sermayesi Bilgi sermayesi İşletme sermayesi Kültür Liderlik Konum Takım çalışması Öğrenme ve Büyüme Perspektifi 21

22 Kaplan-Norton Yaklaşımı ile strateji haritası oluşturma Strateji Haritası Oluşturma Finansal Perspektif Başarılı olmak için paydaşlarımıza nasıl görünmeliyiz? Müşteri Perspektifi Vizyonumuza ulaşmak için müşterilerimize nasıl görünmeliyiz? İçsel Perspektif Müşterilerimizi memnun etmek için hangi süreçlerimize odaklanmalıyız? Öğrenme ve Büyüme Perspektifi Vizyonumuzu gerçekleştirmek için kurumumuzu nasıl eğitir ve geliştiririz? 22

23 Hedefler Hedefler Stratejik bakış açışı Durağan Planlama Süreci Stratejik Planlama Süreci Gelecek sene nerede olabiliriz? Önümüzdeki 5 yılda nereye ulaşabiliriz vizyonu Şu anda neredeyiz? Zaman Duruma göre tepkisel aksiyon alma Durağan İşletmeler [şirketlerin gerilemesinde temel faktör] vs Şu anda neredeyiz? Zaman Strateji esaslı aksiyon planı Dinamik İşletmeler [şirketlerin büyümesinde temel faktör] 23

24 Soru&Cevap 24

25 Teşekkürler Sezer Bozkuş Kahyaoğlu PhDc, CIA, CFE, CFSA, CRMA, SMMM İşletme Risk Yönetimi Bölümü, Ortak Bu yayında Grant Thornton, biz ve bizim şeklindeki referanslar, ya küresel bir üye firmalar kuruluşu olan Grant Thornton International Ltd. ya da onun her biri ayrı bir yasal kuruluş olan ve birbirlerinin faaliyetlerinden sorumlu olmayan bireysel üye firmalarından bir veya daha fazlası ile ilgilidir. Grant Thornton International Ltd, sınırlı sorumlu bir İngiliz şirketi olup, müşterilerine hizmet sunmaz. Hizmetler, bağımsız olarak üye firmalar tarafından verilir. Grant Thornton International Ltd ve üye firmalar dünya çapında bir ortaklık değildir.