İÇİNDEKİLER. Sayısal Mantık

Transkript

1 3 İÇİNDEKİLER Sayısal Mantık SAYI DİZİLERİ 8 ŞEKİL TABANLI MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME 12 PROBLEM TABANLI MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME 16 ŞİFRELEME 24 GENEL TARAMA TESTLERİ 28 Sözel Mantık SÖZEL MANTIK -I 50 SÖZEL MANTIK -II 54 SÖZEL MANTIK -III 58 SÖZEL MANTIK -IV 62 SÖZEL MANTIK -V 66 Sayısal Yetenek TEMEL İŞLEMLER 86 SAYILAR 1 90 SAYILAR 2 94 ASAL ÇARPANLARA AYIRMA ve FAKTÖRİYEL 98 BÖLME BÖLÜNEBİLME 102

2 4 OBEB OKEK 106 RASYONEL SAYILAR 110 ONDALIKLI SAYILAR 114 BİRİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER 118 BASİT EŞİTSİZLİKLER 122 MUTLAK DEĞER 126 ÜSLÜ SAYILAR 130 KÖKLÜ SAYILAR 134 ÇARPANLARA AYIRMA 138 ORAN - ORANTI 142 SAYI - KESİR PROBLEMLERİ 146 YAŞ PROBLEMLERİ 150 YÜZDE - KÂR - ZARAR PROBLEMLERİ 154 KARIŞIM PROBLEMLERİ 158 FAİZ PROBLEMLERİ 162 İŞÇİ - HAVUZ PROBLEMLERİ 166 HAREKET PROBLEMLERİ 170 GRAFİK PROBLEMLERİ 174 KÜMELER I 178 KÜMELER II 182 İŞLEM 186 MODÜLER ARİTMETİK 190

3 5 PERMÜTASYON - KOMBİNASYON 194 OLASILIK 198 GEOMETRİK KAVRAMLAR I 202 GEOMETRİK KAVRAMLAR II 206 ÜÇGENDE AÇI KENAR BAĞINTILARI 210 DİK ÜÇGEN 214 İKİZKENAR EŞKENAR ÜÇGEN 218 ÜÇGENDE AÇIORTAY BAĞINTILARI 222 ÜÇGENDE KENARORTAY BAĞINTILARI 226 ÜÇGENDE BENZERLİK 230 ÜÇGENDE ALAN TABAN ARİTMETİĞİ 236 DÖRTGENLER 238 PARALELKENAR VE EŞKENAR DÖRTGEN 242 DİKDÖRTGEN VE KARE 246 YAMUK VE DELTOİD 250 ÇEMBERDE AÇI VE UZUNLUK - I 254 ÇEMBERDE AÇI VE UZUNLUK - II 258 DAİREDE ALAN 262 ANALİTİK GEOMETRİ - I 266 ANALİTİK GEOMETRİ II 270 KATI CİSİMLERİN ALAN VE HACİMLERİ 274

4 6 Sözel Yetenek ANLAMLARINA GÖRE SÖZCÜKLER 280 ANLAM İLİŞKİLERİNE GÖRE SÖZCÜKLER 284 ANLAMCA KALIPLAŞMIŞ SÖZ ÖBEKLERİ 288 CÜMLEDE ANLAM - I 292 CÜMLEDE ANLAM - II 296 PARAGRAFIN YAPISI VE PARAGRAF TÜRLERİ 300 PARAGRAFTA ANLATIM ÖZELLİKLERİ 304 PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCE 308 PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER 312 PARAGRAFTA KONU VE PARAGRAFIN BAŞLIĞI 316 DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 320 PARAGRAFTA ANLATIM BİÇİMLERİ 324 SINAVDA ÇIKAN SORU TARZLARI - I 328 SINAVDA ÇIKAN SORU TARZLARI - II ANLAM BÜTÜNLÜĞÜNÜ BOZAN CÜMLEYİ BULMA 332 SINAVDA ÇIKAN SORU TARZLARI - III YER DEĞİŞTİRMESİ GEREKEN CÜMLEYİ BULMA 336 SINAVDA ÇIKAN SORU TARZLARI - IV KESİN OLARAK ÇIKARILACAK YARGIYI BULMA 340 SINAVDA ÇIKAN SORU TARZLARI - V CÜMLE - PARAGRAF OLUŞTURMA 344

5

6 8 ÇEVİR KONU SAYI DİZİLERİ Sayı dizileri sayıların belirli bir kurala göre artış veya azalışı veya belirli bir çarpanla çarpılması sonucu oluşan diziler veya çeşitli kurallara göre devam eden sayılardan oluşur. a. Aritmetik Dizi Bir sayı dizisinin ardışık terimleri arasındaki fark daima eşit ise bu sayı dizileri aritmetik dizidir. Sayı dizisinin ardışık terimleri arasındaki farka ortak fark denir. WW: 1, 3, 5, 7, 9,... aritmetik dizisinin genel terimini ve 100. terimini bulalım. Ortak fark: 3-1 = 5-3 = 7-5 = 2 dir. Genel terim = ilk terim+(n-1).ortak fark Genel terim = 1+(n-1).2 Genel terim = 1+2n-2 Genel terim = 2n-1 olur terimini n yerine 100 koyduğumuzda buluruz. çç 100. terim = 199 olur. a 1, a 2, a 3, a 4,...,a n aritmetik dizisinde a2 a1 = a4 a 3 =..., a a = a a... olmalıdır. n n 1 n 1 n 2 Aşağıda bir şekil örüntüsü verilmiştir. 1. Adım 2. Adım 3. Adım 1, 3, 5, 7, 9, 11, dizisi bir aritmetik dizi olup olmadığını inceleyelim. Buna göre bu şekil örüntüsünün 21. adımındaki şeklin kenar sayısı kaçtır? A) 45 B) 48 C) 60 D) 64 E) 72 a1 = 1 fark 2 a2 = 3 a3 = 5 fark 2 a4 = 7 Yukarıda da görüldüğü gibi dizinin ardışık terimleri arasındaki fark 2 olup dizi, aritmetik dizidir. Şekil örüntüsünün; adımındaki çokgen 4, adımındaki çokgen 7, adımındaki çokgen 10 kenarlıdır. Buna göre örüntü 4, 7, 10,.. şeklinde devam etmektedir. Dikkat edilirse ortak farkı 3 olan bir aritmetik dizi vardır. Genel terim = ilk terim+(n-1).ortak fark Genel terim = 4+(n-1).3 b. Aritmetik Dizilerde Genel Terim Bulma Aritmetik dizilerde genel terim özellikle dizinin ilerleyen terimlerini kısa yoldan bulmak için kullanılır. Genel terim = 3n+1 olur. 21. adımdaki çokgenin kenar sayısı = 64 tür. 1. Geometrik Dizi WWFormül: n. terim=ilk terim+(n-1).ortak fark Genel terim nasıl bulunur, şimdi bunu örnek üzerinde açıklayalım. Sayı dizisinde ardışık terimlerin bölümü birbirine eşit ise, bu tip dizilere geometrik dizi denir. a2 a3 a4 an = = =... = = k a1 a2 a3 an - 1 Geometrik dizilerde olmalıdır.

7 ÇEVİR KONU 9 3, 6, 12, 24, 48 dizisinin geometrik dizi olup olmadığını inceleyelim. 1, 4, 9, 16, örüntüsünde; 1=1 2, 4=2 2, 9=3 2, 16=4 2 olduğu görülmektedir. Buna göre örüntünün her terimi terim sırasının karesine eşittir, yani genel terimi n 2 olur. Buna göre 20. terimi n yerine 20 yazıldığında 20 2 =400 olur. a a İfadenin geometrik dizi olması için 2 = 4 olması gerekir. a1 a3 a1= 3,a2 = 6,a3 = 12,a4 = 24ise 6 = 12 = 2 olduğundan 3 6 dizi geometrik dizidir. Geometrik dizide genel terim bulma: a n : genel terim 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, sayı örüntüsü devam ettirildiğinde 34 ten sonra gelecek iki sayının toplamı kaçtır? a 1 : ilk terim r: ortak çarpan olmak üzere; a n = a 1.r n-1 formülüyle bulunur. 4, 8, 16, 32, dizisinin genel terimini ve 32. terimini bulalım. Sayı örüntüsünde ilk iki terimden sonraki terimler kendinden önceki iki terimin toplamı şeklinde yazılabilmektedir. 1, 1, 1+1, 1+2, 2+3, 3+5, 5+8, 8+13, şeklinde devam etmektedir. 34 ten sonraki iki terim: Buna göre = 144 olur , 34+55,... olur a n : genel terim a 1 : 4 r: = a n = 4.2 n-1 olur. Bu ifadede 4 yerine 2 2 yazıldığında a n = n-1 =2 n+1 olur. Bu dizinin 32. terimi: =2 33 olur Yukarıdaki sayı dizisinde kurala uymayan sayı aşağıdakilerden hangisidir? A) 7 B) 15 C) 31 D) 64 E) Özel Sayı Örüntüleri Özel sayı örüntüleri aritmetik ve geometrik dizilerden farklı olarak oluşan örüntülerdir. 1, 4, 9, 16, örüntüsünün genel terimini ve 20. terimini bulalım. Dizide ilk sayı 2 ile çarpılıp 1 eklenerek bir sonraki sayının yerine yazılmıştır. 3 (x2 +1) 7 (x2 +1) 15 (x2 +1) 31 (x2 +1) 63 (x2 +1) 127 Buna göre 64 sayısı kurala uymamaktadır ve yerine 63 sayısı gelmelidir.

8 10 ÇEVİR SORU ÇÖZÜMLÜ TEST Yukarıdaki sayı dizisi bir kurala göre oluşturulmuştur. Bu kurala göre, 34 ten sonra gelmesi gereken sayı aşağıdakilerden hangisidir? A) 47 B) 49 C) 51 D) 53 E) X Yukarıdaki sayı piramidi belli bir kurala göre oluşturulmuştur. Buna göre X sayısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız Yukarıdaki örüntüde verilen sayılar şekildeki gibi devam etmektedir. 1. satırda 1, 2. satırda 3 ve 3. satırda 5 sayı bulunmaktadır Satırlar verilen kurala göre devam etmektedir satırın tam ortasındaki sayı kaçtır? 1 5 A) 179 B) 181 C) 183 D) 185 E) I II III IV X Yukarıdaki sayı matrisi belli bir kurala göre hazırlanmıştır. Bu kurala göre X sayısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 24 B) 26 C) 28 D) 30 E) Aşağıdaki sayılardan hangisi 59 sayısı ile aynı sütunda değildir? A) 23 B) 39 C) 83 D) 113 E) Başlangıç 1.adım 2.adım Yukarıdaki şekilde oluşturulan fraktal modelinin 5. adımındaki toplam kare sayısı kaçtır? A) 7 B) 9 C) 11 D) 13 E) satırdaki son sayı kaçtır? A) 287 B) 285 C) 291 D) 293 E) 295

9 ÇEVİR SORU 11 TEST ÇÖZÜMLERİ 1. Çözüm Diziye ilk iki sayı yazılıp, bundan sonraki sayılar kendinden önceki iki sayının toplamı şeklinde yazılmıştır = = = = = = 55 Buna göre 34 ten sonra gelmesi gereken sayı 55 tir. 2. Çözüm Sayı piramidinde yan yana iki karedeki sayıların çarpımı, üstlerindeki sayıyı oluşturmuştur. Buna göre X = 2. 5 = X Çözüm Satırlardaki ilk iki sayının toplamından 1 çıkarılarak üçüncü sayı bulunmuştur. I ( ) 1 = 29, II (9 + 12) 1 = 20, III ( ) 1 = 37, IV ( ) 1 = X = 28 olur. 5. Çözüm Satırların son sayıları arasında bir kural bulalım. Son sayılar arasındaki artış 6, 10, şeklinde devam etmektedir. Satırların son sayıları aşağıdaki gibidir. 5. satır 6. satır 7. satır 8. satır satır 10. satır Ayrıca 10. satırda 19 tane sayı vardır. Bu satırdaki 10. sayı ortadaki sayı olup 10. satırın sonundaki sayıdan 9.2=18 çıkarılır. Bu satırın tam ortasındaki sayı ise 181 dir. Cevap B 6. Çözüm satırın 5. sayısıdır. Bu sayı ile aynı sütunda bulunan sayılar aşağıdaki gibidir. 2. satırın 1. sayısı 3 3. satırın 2. sayısı satırın 3. sayısı satırın 4. sayısı satırın 5. sayısı satırın 6. sayısı satırın 7. sayısı satırın 8. sayısı 143 Şıklara bakarsak 113 sayısının 59 ile aynı sütunda olmadığını görürüz. MİNİ TEST 1-3. Soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Yukarıdaki boş kutuların her birinin içinde birer tam sayı vardır. Her kutu ise kendinden önceki ve sonraki kutuda bulunan sayıların aritmetik ortalamasına eşittir. : 8? 16? yere gelecek sayı = 12'dir Yukarıda verilen şekilde boş kutulara gelen sayıların toplamı kaçtır? A) 21 B) 22 C) 23 D) 24 E) a b 12 Yukarıda verilen şekilde a b kaçtır? A) 4 B) 6 C) 8 D) 16 E) 32 Yukarıdaki kutuların içinde sadece rakamlar olduğuna göre ve bu rakamlar ok yönünde azalmadan devam ettiğine göre, kutu içerisine rakamlar kaç farklı şekilde yazılabilir? A) 6 B) 10 C) 12 D) 16 E) Çözüm Başlangıçta 1 tane kare bulunmaktadır. Her yeni adımda içteki karenin içine iki kare eklenerek fraktal oluşturulmuştur. Buna göre; 1. adımda: = 3 tane, 2. adımda: = 5 tane, 3. adımda: = 7 tane, 4. adımda: = 9 tane, 5. adımda: = 11 tane kare vardır. 7. Çözüm 1. sorunun çözümünden faydalanarak 12. satırın ilk ve son sayısını bulalım. 10. satır 11. satır 12. satır olarak bulunur X Yukarıdaki sayı dizisi belli bir kurala göre oluşturulmuştur. Bu kurala göre X sayısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 58 B) 56 C) 54 D) 52 E) 50 1.soru 2.soru 3.soru 4.soru 1. satır A B C D 2. satır C A D E 3. satır A C E D 4. satır B B A C 5. satır C A E D Doğru cevap 5. satırdır.

10

11 50 ÇEVİR KONU SÖZEL MANTIK -I Koşu sayısı Performans puanı Antrenman sayısı Ek çalışma Sözel mantık soruları kendi içinde; Kurgu Bölümü Koşullar Bölümü 1. koşucu 30<K< Bilinmiyor Soru Bölümü olmak üzere 3 farklı bölümden oluşur. 2. koşucu 30<K< Gitmiyor Kurgu bölümünde bir olay vardır. Bu olaydaki kişiler, yerler, nesneler gibi değişkenler tanıtılır ve genel kurallar verilir. Kurgu bölümünü çok iyi okumak, anlamak ve hafızaya almak gerekir. Koşullar bölümünde ise soru ile ilgili şartlar ve kurallar vardır. Soru kısmı ise genellikle 3 ya da 4 farklı sorudan oluşur ve başlangıçta verilen kurgu ve koşullara göre sorular sorulur. 3. koşucu 4. koşucu 5. koşucu 0<K< Gitmiyor 0<K< Bilinmiyor 30<K< Gitmiyor Sözel mantık soruları kendi içinde 5 bölüme ayrılır. Bu bölümler: 6. koşucu 60<K< Gidiyor Tablo ve şema yorumlama Konumlama Şarta bağlı mantık Zamana bağlı sıralama Gruplama Bu koşucu hakkında ayrıca şunlar da bilinmektedir: Ahmet, Burak ve Emre koşucusu ek çalışmaya gitmiyordur. Emre ve Fırat koşucularının performans notları birbirine eşittir. Burak, Derya ve Emre koşucularının koşu sayısı aynı sınırlar arasındadır. TABLO VE ŞEMA YORUMLAMA Tablo ve şema yorumlama soruları 5 veya 6 nesnenin farklı durumlara karşı verdikleri tepkilerin tanımlanmasıyla ilgilidir. Bu tip sorularda verilen ipuçları kullanılarak sıralama yapılır. Bu tip soruları hızlı çözmek istiyorsak ipuçlarıyla bütün bağlantıları bulmamız gerekir. çç ler Aşağıdaki tabloda sporcu Ahmet, Burak, Cemil, Derya, Emre ve Fırat ilgili olarak elde edilen bilgiler koşucular numaralanarak verilmiştir. ² ² Çözümleme Ahmet, Burak ve Emre koşucu ek çalışmaya gitmediğine göre 2., 3. ve 5. koşucu Ahmet, Burak ve Emre isimli koşuculardır. Emre ve Fırat ın performans notları birbirine eşit ise bu koşucu 1., 4. veya 5., 6. dır. Burak, Derya, Emre koşucularının koşu sayısı aralığı aynı olduğuna göre 1., 2. ve 5. koşucular Burak, Derya ve Emre koşucularıdır. Bu 3 ifadenin kesişimleri bize kesin yargıyı verecektir. Her 3 ifadede 5. koşucu ve Emre ortak olduğuna göre Emre, 5. koşucudur.

12 ÇEVİR KONU ve 3. ifade Emre dışında Burak ve 2. koşucu da ortak olduğu için Burak, 2. koşucudur. 1. ifadede sadece Ahmet tanımlanmadığına göre Ahmet, 3. koşucudur. 3. ifadede sadece Derya tanımlanmadığına göre, Derya, 1. koşucudur. 3 Bu bilgilere göre, antrenman sayısı en fazla olan koşucu aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmet B) Burak C) Cemil D) Derya E) Emre 2. ifadede sadece Fırat tanımlanmadığına göre Fırat, 6. koşucudur. Bu durumda 4. koşucu sadece Cemil olabilir. Cemil, 4. koşucudur. Antrenman sayısı en fazla olan koşucu 3. koşucudur. Yukarıdaki açıklamalara göre 3. koşucu Ahmet tir. 1 Bu bilgilere göre 3. koşucu aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmet B) Burak C) Cemil D) Derya E) Emre Yukarıdaki açıklamalara göre 3. koşucu Ahmet tir. 2 Bu bilgilere göre, ek çalışmaya gittiği bilinen koşucu aşağıdakilerden hangisidir? 4 Bu bilgilere göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Performans puanı en büyük olan koşucunun en az sayıda antrenmanı vardır. B) Cemil ve Derya nın performans notları eşittir. C) Koşu sayısının üst sınırı en yüksek olan koşucuda ek çalışmaya gitmiyordur. D) Bir numaralı koşucu Burak tır. E) Derya ve Emre nin antrenman sayıları eşittir. A) Burak B) Cemil C) Derya D) Emre E) Fırat Yukarıdaki açıklamalara göre Cemil ve Derya nın performans puanları eşittir. Ek çalışmaya gittiği bilinen koşucu 6. koşucu olduğuna göre yukarıdaki açıklamalara göre 6. koşucu Fırat tır.

13 52 ÇEVİR SORU ÇÖZÜMLÜ TEST 1-4. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Aşağıdaki tabloda yeni açılan bir okulun eğitim, muhasebe, idare, yemek, temizlik ve güvenlik kısımlarında işe alacağı yedek ve asillerin dağılımı verilmiştir. 1. Bu bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi kesin olarak yanlıştır? A) Gökhan yedek olarak işe alınmıştır. B) Metin idare kısmında işe alınmıştır. C) Nurcan yemek kısmında işe alınmıştır. D) Kemal asil olarak işe alınmıştır. E) Hatice asil olarak işe alınmıştır. Bölüm Kısım Yedek Asil Eğitim 1 - Yönetim Muhasebe 1 1 İdare - 1 Yemek 1 - Yan hizmet Temizlik - 1 Güvenlik 1 1 Gökhan, Hatice, Işıl, Kemal, Latife, Metin, Nurcan ve Orçun adlı kişilerin hangi kısımda işe alındığıyla ilgili şunlar bilinmektedir: 2. Bu bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi kesin olarak doğrudur? A) Nurcan yedek olarak işe alınmıştır. B) Hatice muhasebe kısmında işe alınmıştır. C) Kemal muhasebe kısmında işe alınmıştır. D) Orçun temizlik kısmında işe alınmıştır. E) Işıl eğitim kısmında işe alınmıştır. Hatice ve Kemal aynı kısımda işe alınmıştır. Işıl, Latife ve Orçun asil olarak işe alınmıştır. Metin, yönetim bölümünde işe alınmıştır. Orçun ve Nurcan yan hizmet bölümünde işe alınmıştır. ² ² Çözümleme Verilen bilgiler ışığında hiç kimsenin yeri tam olarak belli değildir. Kısım Yedek Asil Eğitim - 3. I. Temizlik kısmında asil olarak işe alınan II. İdare kısmında asil olarak işe alınan III. Güvenlik kısmında yedek olarak işe alınan IV. Yemek kısmında yedek olarak işe alınan Işıl ın muhasebe kısmında işe alındığı biliniyorsa yukarıdakilerden hangileri, kesin olarak bilinmektedir? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV Yönetim Muhasebe M/H/K İdare - Yan hizmet Yemek - Temizlik - Güvenlik M/N/G I/L/O O/N/H/K 4. Gökhan ın muhasebe kısmında yedek olarak işe aldığı biliniyorsa aşağıdaki ifadelerden hangisi kesin olarak yanlıştır? A) Metin eğitim kısmında işe alınmıştır. B) Kemal güvenlik kısmında asil olarak işe alınmıştır. C) Hatice yedek olarak işe alınmıştır. D) Latife muhasebe kısmında işe alınmıştır. E) Işıl yan hizmet alanında işe alınmıştır.

14 ÇEVİR SORU 53 TEST ÇÖZÜMLERİ 1. öözü A) Gökhan kesinlikle yedek işe alınmıştır. B) Metin kesinlikle yönetim kısmında işe alınmıştır ve idare kısmında yedek olarak işe alınan kimse yoktur. Bu yüzden kesinlikle yanlıştır. C) Nurcan yemek ya da güvenlik kısmında işe alınmıştır. D) Kemal asil olarak işe alınmış olabilir. E) Hatice asil olarak işe alınmış olabilir. 2. öözü A) Nurcan kesinlikle yemek ya da güvenlik kısmında yedek olarak işe alınmıştır. B) Hatice muhasebe kısmında işe alınmış olabilir. C) Kemal muhasebe kısmında işe alınmış olabilir. D) Orçun temizlik kısmında işe alınmış olabilir. E) Işıl eğitim kısmında işe alınmamıştır. 3. öözü Soruda Işıl ın muhasebe kısmında işe alındığı bilgisi eklenmiştir. Buna göre yeni tablo oluşturalım. Yönetim Yan hizmet Kısım Yedek Asil Eğitim M/G - Muhasebe G/M I İdare - L Yemek N - Temizlik - O Güvenlik H/K K/H Tablodaki bilgilere göre 1., 2. ve 4. öncüllerde verilen kısımlarda işe alınan kişiler kesinlikle bellidir. 4. öözü Soruda Gökhan ın muhasebe kısmında yedek olarak işe alındığı bilgisi eklenmiştir. Buna göre yeni bir tablo oluşturalım. Yönetim Yan hizmet Kısım Yedek Asil Eğitim M - Muhasebe G I/L İdare - L/I Yemek N - Temizlik - O Güvenlik H/K K/H Tablodaki bilgilere göre Işıl kesinlikle yönetim kısmında işe alınmıştır. Bende 1 yumurta var, sende 1 yumurta var. Ben sana 1 yumurta versem, sen bana bir yumurta versen, bende 1 yumurta sende 1 yumurta olur.bende 1 bilgi var, sende 1 bilgi var. Ben sana 1 bilgi versem, sen bana 1 bilgi versen, bende 2 bilgi, sende de 2 bilgi olur. Konfüçyüs MİNİ TEST soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınıö. Aşağıda verilen bir öğrenci grubunun zyelerinin adları ve okudukları cep kitapçıkları karışık verilüiştir. Grup zyeleri Cep kitapları Murat Coğrafya Ali Tarih Sevim Türkçe İsmail Matematik Dilek j Grup içerisinde yaşı en büyük olan erkektir. j Grup içerisinde yaşı en küçük olan kadındır. j Grupta iki kişi coğrafya okumaktadır. j Tarih ve matematik cep kitaplarından birini kadın, diğerini erkek okumaktadır. j Türkçeyi bir erkek okumaktadır. j Grupta yaşı en büyük olan matematik okumaktadır. 1. Verilen bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) Dilek grupta yaşı en küçük olandır. B) Kadın üyelerden biri coğrafya okumaktadır. C) Coğrafya kitaplarını grubun iki erkek üyesi okumaktadır. D) Grupta yaşı en küçük olan tarih okumaktadır. E) Murat grupta yaşı en büyük olandır. 2. Dilek coğrafya okuyorsa aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) İsmail coğrafya okumaktadır. B) Ali matematik okumaktadır. C) Sevim tarih okumaktadır. D) Murat coğrafya okumaktadır. E) İsmail Türkçe okumaktadır. 3. I. Grupta yaşı en büyük olan kimdir? II. Coğrafya okuyan erkek kimdir? Bu sorulardan hiçbirinin yanıtının Ali olüadığı biliniyorsa aşağıdakilerden hangisi ortaya çıkar? A) Sevim in coğrafya okuduğu B) Murat ın coğrafya okuduğu C) İsmail in matematik okuduğu D) Ali nin Türkçe okuduğu E) Dilek in tarih okuduğu 1.soru 2.soru 3.soru 1. satır A B D 2. satır E D C 3. satır C A E 4. satır B C D 5. satır D E A Doğru cevap 4. satırdır.

15

16 86 ÇEVİR KONU 1. İşlem Sırası TEMEL İŞLEMLER İşlem sırası matematik problemlerinde dikkat edilmesi gereken ilk noktadır. Bir işaret veya parantezin sonucu değiştirebileceği gibi bu işaretleri yanlış yorumlamadan kaynaklanan işlemler de bambaşka sonuçlar bulmanıza sebebiyet vermektedir. İşlem sırası şu adımlardan oluşur: 1. Öncelikle parantez içi işlemler yapılır. En içteki parantezden başlanır. 2. Çarpma ve bölme işlemleri yapılır. Çarpma ve bölme işlemlerinde öncelik işlem sırasına göre soldan sağa doğru belirlenir. 3. Toplama ve çıkarma işlemleri yapılır. NOT Bu işlemler soldan sağa olarak yapılır. Yani işlemin solundan başlayarak önce parantez içindekileri sonra çarpma ve bölme işlemlerini en son ise toplama ve çıkarma işlemlerini yaparak sonuca ulaşırız. 2. Sadeleştirme İşlemleri Sadeleştirme işlemleri çarpma ya da bölme durumundaki iki sayı ya da ifadenin ortak çarpanlarının çarpma ya da bölme işleminden çıkartılmasıdır. a c = gibi bir eşitlik alalım. Bu eşitlikte eşitliğin her iki b d yanı aşağıdaki şekillerde sadeleşebilir. a c = a ile b sadeleşebilir. Çünkü bölüm durumundadır. b d a c b = d c ile d sadeleşebilir. Çünkü bölüm durumundadır. a c b = d a ile c sadeleşebilir. Çünkü içler dışlar çarpımı yapıldığında a ile c eşitliğin farklı yönlerinde olur. Yani bölüm durumunda olurlar. a.d = b. c a c = b ile d sadeleşebilir. Çünkü içler dışlar çarpımı yapıldığında b ile d eşitliğin farklı yönlerinde olur. b d Yani bölüm durumunda olurlar. a. d = b.c Örne 7 + ( -3 + ( : 6 )) işleminin sonucunu bulalım ( 3 + ( : 6) ) 7 +- ( 3 + ( 7-12 :6)) 7+- ( 3+ ( 7-2) ) 7+- ( 3+ 5) 7 + ( 2) = = 9 bulunur. Örne 12 [ 5 8 ( 7) ] işleminin sonucu kaçtır? A) -8 B) -2 C) 2 D) 6 E) 8 12-[ 5-8 -(- 7) ] = 12-[ ] = 12 -(12-8) = 12-4 = 8 Örne 3x 24 = ise x kaçtır? Öncelikle 3 ile 12 bölüm durumunda olduğundan sadeleşebilir. Bu durumda; x 24 = olur ile 16 bölüm durumunda olduğundan sadeleşebilir. Bu durumda; x 3 = olur. 4 2 Burada 2 ile 4 sadeleşebilir. Bu durumda; x 3 = olup, içler dışlar çarpımından; 2 1 x.1=3.2 x=6 bulunur.

17

18 280 ÇEVİR KONU ANLAMLARINA GÖRE SÖZCÜKLER Kendi başına bir anlamı olan, bir varlığı, bir durumu, bir hareketi ifade eden seslere sözcük denir. Sözcükler, sözlü ve yazılı anlatımın temel ögesini oluşturur. a. Yan Anlam Gerçek anlama çeşitli anlam ilgileriyle bağlı kalmak koşuluyla, sözcüklerin kazanmış olduğu ikincil anlamlara yan anlam denir. Yan anlam ile kullanılan sözcükler gerçek anlamdan tümüyle uzaklaşmaz, mutlaka bir yönüyle gerçek anlama bağlı kalır. çç ler 1. GERÇEK ANLAM (TEMEL ANLAM) Sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamıdır. Başka bir deyişle sözcüğün zihnimizde uyandırdığı ilk çağrışımdır. çç ler Gerçek Anlam Yan Anlam Terim Anlam Sözcükte Anlam Mecaz Anlam Sözcük Düzeyinde Mecaz Deyim Düzeyinde Mecaz Atasözü Düzeyinde Mecaz Argo Düzeyinde Mecaz Sanatseverler bu konserde müziğin evrenselliğini bir kez daha anladı. Koltuk değneği kırılınca bir taşın üzerine oturup beklemeye karar verdi. Çok sağlam biri. Ona her şeyimi anlatabilirim. (Sır saklayan, güvenilir) Yaşanılan bu kadar şeyin üstesinden gelebildiğine göre çok sağlam biri olmalı. (Dirayetli) Bir sözcüğün anlamı araştırılırken o sözcüğün kullanıldığı cümledeki diğer sözcüklere de dikkat etmek gerekir. Çünkü bir sözcük, anlamını kullanıldığı cümledeki diğer sözcüklerle kazanır. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük yan anlamıyla kullanılmıştır? A) Bu kadar yumuşak bir koltuğa daha önce hiç oturmamıştım. B) Kızarmış ekmekle kahvaltı yapmak en büyük zevkiydi. C) Soğuk bir kış gecesi yollara düştü. D) Küçük bir evde beş kardeşine bakmakla yükümlüydü. E) Küçük çocuk ansızın düşünce ayağı kırıldı. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük temel anlamıyla kullanılmıştır? A) Elini incittiği için yazı yazamıyormuş. B) Karşı sokağın ağzında duran çocuk ağlıyordu. C) Beşiktaş sırtları pırıl pırıl, boğaz masmaviydi. D) Kolu yırtık, örme bir ceketle gelmiş. E) Yokuşun başında derin bir nefes aldı. Organ karşılığı olarak kullanılan sözcüklerin akla gelen ilk anlamı temel anlamdır. Bu adlar, yakıştırma yoluyla diğer varlıklar için de kullanılabilir. Sözcüğün bu yolla kazandığı yeni anlam yan anlamdır. A seçeneğinde el sözcüğü tutma organını karşıladığı için temel anlamlı, diğer seçeneklerdeki altı çizili sözcükler yan (yakıştırma) anlamlıdır. Sözcüklerin akla gelen ilk anlamı temel anlamdır. Temel anlamı çağrıştıracak şekilde sözcüklerin kazanmış olduğu anlam yan anlamdır. D seçeneğindeki bakmak sözcüğü akla gelen ikinci anlamı ile kullanıldığı için yan anlamı ile kullanılmıştır. b. Terim Anlamı Sözcük, bilim ya da sanat dallarından biriyle ilgili bir kavram olarak kullanıldığında terim anlamı kazanmış olur. çç ler Şarkının nakaratını birlikte seslendirdiler. (müzik terimi) Oyunun daha ilk perdesinde olayın gizemi çözülüyor. (tiyatro terimi)