İnet-Tr 13, XVIII. Türkiye'de İnternet Konferansı 9-11 Aralık 2013, İstanbul Üniversitesi.

Transkript

1 İnet-Tr 13, XVIII. Türkiye'de İnternet Koneransı Öğretim Elemanlarının Akıllı Tahta Kullanımı Hakkındaki i Filiz KALELIOĞLU 1, Melih AŞICI 2 1 Başkent Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Ankara 2 Yenikent Yavuz Sultan Selim Ortaokulu, Ankara ilizk@baskent.edu.tr, melih@mikrotech.com.tr Özet Bu araştırmanın amacı, özel bir üniversitede görev yapan öğretim elemanlarının akıllı tahta kullanımı hakkındaki görüşlerini incelemektir. Çalışmaya eğitim akültesinin arklı bölümlerinde görev yapan 20 öğretim elemanı katılmıştır. Anket yolu ile alınan görüşlere göre öğretim elemanlarının büyük bir çoğunluğu akıllı tahtanın kullanımını gerekli görmekte ve bu konuda olumlu düşünmektedir. Ancak etkili kullanmama nedenleri, yaşadıkları sorunlar ve önerileri de çalışmada yer almaktadır. Anahtar Sözcükler: Akıllı tahta, teknoloji entegrasyonu, öğretim elemanı. Abstract The purpose o this research is to examine the opinions o aculty members working at a private university about the use o smart boards. The participants o this study were 20 aculty members working in dierent departments o education aculty. According to the results, a majority o the aculty members thought that the use the smart board is necessary and thought positively about smart boards. However, reasons or not using eectively, their problems and suggestions are included in the study. Keywords: Smart board, technology integration, aculty members 1. Giriş Eğitim programların etkili olarak uygulamaya dönüştürülmesi ve etkili bir öğretim tasarımının gerçekleştirilmesi günümüzde bilgisayar ve internet teknolojileri kullanılmadan hemen hemen olanaksızdır. Bu durum bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğrenmeöğretme sürecine nasıl entegre edileceğini gündeme getirmektedir. Etkili teknoloji entegrasyonu, öğrencilerin kendi anlamlarını ve bilgilerini oluşturma sürecinde teknoloji kullanmalarını içerir. Başka bir iade ile eğitimde teknoloji entegrasyonu "teknoloji sınıta öyle bir şekilde kullanılmalıdır ki, teknoloji olmadan o şekilde öğretim yapmak mümkün olmasın" anlayışına dayanır. Bu durum öğretmenlerin öğrenme-öğretim sürecini tasarlarken bilgi ve iletişim teknolojilerini bu sürece nasıl entegre edeceklerini bilmelerini gerektirir [8]. Teknoloji; birçok eğitimci, öğretmen ve araştırmacı taraından eğitimde yükselen bir değer olarak tanımlamaktadır. Eğitim öğretim kurumlarında buna bağlı olarak teknolojik donanımların arttığı görülmektedir. Bu donanımların etkin bir şekilde kullanan öğrenciler yetişebilmesi için öğretim elemanlarının bu donanım ve yazılım ürünlerini etkin bir şekilde kullanabilmesi gerekmektedir. Diğer taratan, araştırılan yerel veya uluslararası çalışmalar incelendiğinde teknoloji entegrasyonu konusunda standartlaşmış bir tanımın olmadığı dikkati çekmektedir [7]. Bireylerin nitelikli eğitim alabilmeleri için, toplumun arklı ihtiyaç ve isteklerini karşılamanın, insan kaynaklarını etkili bir biçimde kullanmanın ve eğitimde ırsat eşitliliğini sağlama ile birlikte eğitim teknolojilerinin sını ortamında kullanılmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır [5]. Bununla birlikte sınıta teknoloji kullanımı için eğitim-öğretim sürecinin geliştirmesi açısından araştırmacılar, karar vericiler ve uygulayıcılar arasında bir işbirliği olması gerekmektedir [6]. 2. Önceki Çalışmalar Akıllı tahta konusunda yapılan çalışmaya katılan öğretmenler, teknik aksaklıklar, gerekli içeriğin sağlanamaması ve öğretmenlerin eğitimsel yetersizliklerinden dolayı etkileşimli akıllı tahtaları kullanamadıkları anlaşılmıştır [3]. Başka bir araştırma sonucunda ise öğretmenlerin akıllı tahta konusunda daha etkin bir eğitim almaları gerekmektedir [1]. Akıllı tahta konusunda yapılan benzer bir çalışmada da aynı şekilde eğitimciler akıllı tahtanın eğitimde aydalı olacağını düşünürken, eğitimsel açıdan yetersiz ve bilgisiz olduklarını belirtmişlerdir [4]. Başka bir çalışmada ise öğretmen adayları öğrenim hayatları boyunca bilgisayar dersleri konusunda yeterli bilgi alamadıklarını ve kendilerini bilgisayar okuryazarı olmadıklarını belirtmiştir [2]. Bu araştırmalardan çıkarılan sonuçlara göre öğretmenlerin akıllı tahta alanında olumlu ve istekli göründükleri ancak kendilerini kullanımı ve eğitimi açısından eksik hissettikleri özetlenebilir. 3. Yöntem Bu araştırmanın amacı, özel bir üniversitede görev 171

2 Öğretim Elemanlarının Akıllı Tahta Kullanımı Hakkındaki i Filiz KALELIOĞLU, Melih AŞICI yapan öğretim elemanlarının akıllı tahta kullanımı hakkındaki görüşlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara yanıt aranmaya çalışılmıştır: Öğretim elemanları derslerde akıllı tahta kullanımı konusunda ne düşünmektedir? Öğretim elemanlarının akıllı tahtayı kullanma ya da kullanmama nedenleri nelerdir? konusunda beğendikleri durumlar nelerdir? konusunda beğenmedikleri durumlar nelerdir? konusunda önerileri nelerdir? Katılımcılar Araştırmaya 20 öğretim elemanı katılmıştır. Bunların 1 proesör doktor, 2 doçent doktor, 10 yardımcı doçent doktor, 4 öğretim görevlisi ve 4 de araştırma görevlisidir. Katılımcıların 5 i erkek, 15 i kadındır. Bilgisayar kullanma seviyeleri incelendiğinde 7 kişinin orta seviyede, 13 kişinin de gelişmiş seviyede olduğu görülmüştür. Katılımcıların 9 u akıllı tahta kullanabilirken, 11 i kullanmadığını belirtmiştir. Katılımcıların 12 si bu dönem akıllı tahta bulunan sınıta ders işlerken, 8 i ders işlemediğini bildirmiştir. Katılımcıların 17 si akıllı tahtayı akti olarak kullanmazken, 3 ü akti olarak kullandığını belirtmiştir. Veri toplama araçları Veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Anketin maddeleri öğretim üyelerinin akıllı tahta konusundaki görüşleri, kullanma becerileri ve yaşanan sorunları belirlemek amacıyla araştırmacılar taraından hazırlanmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır. Yedi sorudan oluşan ilk bölüm katılımcıların demograik bilgilerini almak amacıyla oluşturulmuştur. İkinci bölümde ise 18 soru bulunmaktadır. Son olarak da 4 açık uçlu soru ile öğretim elemanlarının akıllı tahta kullanımına yönelik görüşleri alınmıştır. Veri Analizi Ankette yer alan nicel sorular için betimsel istatistik yapılırken, nitel sorular için içerik analiz gerçekleştirilmiştir. Açık uçlu sorular önce birkaç kez okunmuş ve daha sonra kodlama yapılmıştır. Kodlar için bir rekans tablosu oluşturulmuş, kodlara göre temalar bulunmuş ve kodlar ile temaların ilişkisi gözden geçirilmiştir. 4. Araştırma Bulguları a) Nicel Bulgular Akıllı tahta kullanımı konusunda öğretim elemanlarının nicel görüşleri, her anket maddesine verdikleri yanıtlar, yüzde olarak katılıyorum, kararsızım ve katılmıyorum başlıkları açısından aşağıdaki tabloda sunulmuştur. 1) Akıllı tahta kullanımı sayesinde derslerimin daha verimli olacağını %40 %27 %33 2) Sınıtaki akıllı tahtanın teknik özelliklerini yeterli %27 %33 %40 3) Akıllı tahta kullanırken donanım açısından sorunlar yaşıyorum. %53 %27 %20 4) Akıllı tahta kullanırken yazılım açısından sorunlar yaşıyorum. %27 %40 %33 5) Akıllı tahta kullanırken yaşadığım sorunlar bana zaman kaybı yaşatıyor. %67 %20 %13 6) Yaşadığım sorunları kimseden yardım almadan çözebiliyorum. %41 %12 %47 7) Akıllı tahta kullanırken teknik desteğe ihtiyaç duyuyorum. %40 %27 %33 8) Akıllı tahta kullanımının öğrenmeöğretme süreci için gerekli olduğunu %60 %27 %13 9) Akıllı tahta kullanımının her ders için uygun olmadığını %60 %27 %13 172

3 İnet-Tr 13, XVIII. Türkiye'de İnternet Koneransı 10) Akıllı tahta kullanımı öğrencilerimin ilgisini çekmektedir. %73 %27 %0 11) Akıllı tahta kullanmanın öğrenmeyi kolaylaştırdığını %60 %20 %20 12) Akıllı tahta kullandığımda sınıta disiplin problemi yaşıyorum %0 %47 %53 13) Akıllı tahtayı kullanmak için kendimi geliştiriyorum. %58 %25 %17 14) Akıllı tahtayı kullanmak beni endişelendiriyor. %7 %13 %80 15) Akıllı tahta için içerik geliştirmekte zorlanıyorum. %40 %20 %40 16) Akıllı tahta kullanımını dersim için uygun %60 %20 %20 17) Akıllı tahta derslerimi etkin bir şekilde işlememe engel oluyor. %47 %33 %20 18) Akıllı tahtayı gelecekte daha etkin kullanmayı %46 %27 %27 b) Nitel Bulgular Akıllı tahta kullanımı konusunda öğretim elemanlarının açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlar sırasıyla aşağıda sunulmuştur. Derslerde akıllı tahta kullanımı konusundaki görüşler Olumlu görüş Akıllı tahta kullanımını gerekli 10 görüyorum. Matematik ve geometri derslerinde 7 aydalı olacaktır. Dersin daha verimli geçmesini 4 sağlayacaktır. Derste zaman kaybını önlüyor. 2 Öğrencilerin dikkatini çekmek için 1 Etkileşim sağlamak için 1 Görsel olarak ders anlatmak için 1 Pekiştirme yapma amaçlı 1 Olumsuz görüş Her ders/konu için uygun değil. 5 Akıllı tahta kullanmıyorum. 2 Sürekli akıllı tahta kullanımını doğru 1 Zaman kaybına neden olabilir. 1 Akıllı tahta kullanımı konusunda beğenilen durumlara Tahtaya yazılanları kayıt etme 5 İlgi çekicilik 3 İnternet üzerinden uygulamaların 3 gösterilmesi Ekranda uygulama yapabilme 2 Görsellik 2 Materyal üzerinde işaretleme özelliği 2 Programların araç çubuklarını 1 tanıtmak açısından güzel Teknolojiyi sınıa taşımak 1 Etkileşim 1 Matematik konularını somutlaştırma 1 Çizim yapabilme 1 İşlemi geri alabilmek 1 Tahta silme sorunun olmaması 1 173

4 Öğretim Elemanlarının Akıllı Tahta Kullanımı Hakkındaki i Filiz KALELIOĞLU, Melih AŞICI Akıllı tahtayı kullanma ya da kullanmama nedenlere Kullanmama nedenleri Derslerime uygun değil. 8 Teknik bilgiye sahip değilim. 5 Ekrana yazılanlar geç çıkıyor. 2 Donanımsal sorun yaşıyorum. 2 Akıllı tahta sayısının azlığı (ders 2 işlenen sınıta olmayışı) Etkin kullanamıyorum. 1 Kalemin pili çabuk bitiyor. 1 Tıklanılan bölge algılanmıyor. 1 Zaman kaybı oluyor. 1 Materyal üretmek zor. 1 Gerek görmüyorum. 1 Akıllı tahta verimsiz. 1 Çizim yapmak zor. 1 Yazılım sıkıntıları çıkıyor. 1 Kullanma nedenleri İlgi ve motivasyonu arttırmak 1 Öğrencinin derse etkin katılımını 1 sağlamak Görsel / işitsel destek sağlamak 1 Daha etkin bir öğretim yapmak 1 Daha etkileşimli ders işlemek 1 Akıllı tahta kullanımı konusunda beğenilmeyen durumlar Teknik sorunlar ile karşılaşılması 3 Kalem pilinin çabuk bitmesi 2 Yavaşlık 2 Zaman kaybı 2 Akıllı tahtanın özellikleri yetersiz 2 Tüm derslere uygun olmayışı 2 Kalibrasyon sorunu 1 Kolay yazı yazılmaması 1 Öğrencinin not tutmaması (kayıt 1 özelliği olduğu için) Teknik destek almamak 1 Sürekli kullanımı yok 1 Kullanışsız kaleminin olması 1 Bazı geometrik eğrilerin kolay 1 çizilmeyişi İçindeki kütüphanenin ilköğretim 1 çocuklarına uygun olması Kullanımının zor olması 1 Akıllı tahta kullanımı konusunda öneriler Hizmet içi eğitim verilmeli 5 Yazılımının sürekli güncellenmesi 3 Daha çok sınıa akıllı tahtaların temin 3 edilmesi Donanımsal olarak daha yeterli 2 tahtaların temin edilmesi Yazılım ve içerik desteği sunulmalı 1 Teknik destek verilmeli Sonuç Öğretim elemanlarının büyük bir çoğunluğu akıllı tahta kullanımı sayesinde derslerinin daha verimli olacağını, akıllı tahtanın öğrenme-öğretme süreci için gerekli olduğunu, her ders için uygun olmadığını, öğrencilerinin ilgisini çektiğini, öğrenmeyi kolaylaştırdığını, akıllı tahtayı kullanmak için kendini geliştirdiğini ve gelecekte daha etkin kullanmayı düşündüğünü iade etmiştir. Derslerde akıllı tahta kullanımı konusundaki görüşler incelendiğinde katılımcıların büyük bir çoğunluğunun olumlu düşündüğü görülmektedir. Özellikle sayısal derslerde aydalı olacağı, dersleri görselleştirmede kullanılabileceği ve dersin daha verimli geçmesini sağlayacağını düşünmektedirler. Öğretim elemanlarının akıllı tahtayı kullanmama nedenlerinin daha azla olduğu görülmüştür. Kullanmama nedenleri arasında akıllı tahtanın derslere uygun olmadığı, öğretim elemanlarının akıllı tahta kullanmayı bilmediği, donanımsal sorunlar yaşanması ve akıllı tahtaların az olması yer almaktadır. Akıllı tahta kullanma nedenleri arasında ise öğrencilerle daha etkin ders yapmak olduğu ortaya çıkmıştır. Akıllı tahta kullanırken öğretim elemanları en çok tahtaya yazılanların kayıt edilmesini, ilgiyi çekmede kolaylık sağlamasını, internet üzerindeki uygulamaların gösterilmesini, ekranda uygulama olanağı sağlamasını, görselliği desteklemesini, materyal üzerinde işaretleme olanağının olmasını beğenmektedirler. Akıllı tahta kullanırken öğretim elemanları teknik sorunlar yaşamayı, kalem pilinin çabuk bitmesini, tahtanın yavaş tepki vermesini, zaman kaybı yaşatmasını, tahtanın özelliklerinin yetersiz olmasını ve tüm derslere uygun olmaması durumlarını beğenmemektedirler. Akıllı tahta kullanımına yönelik kendilerine hizmet içi eğitim sunulması, tahtaların sayısının artırılması ve yazılımının güncellenmesi ile birçok öğretim elemanının kullanımı desteklenebilir. Ayrıca, kullanım sırasında kendilerine teknik destek olanağı da sunulmalıdır. 6. Kaynaklar [1] Adıgüzel, T., Gürbulak, N., ve Sarıçayır, S., Akıllı tahtalar ve öğretim uygulamaları, Mustaa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, 8(15), [2] Dinçer, S., Öğretmen yetiştiren kurumlardaki öğrencilerinin öğrenim hayatları boyunca bilgisayar öğrenme düzeylerinin ve bilgisayar okuryazarlıklarının incelenmesi, Akademik Bilişim 2011, Malatya: İnönü Üniversitesi, [3] Türel, Y. K., Öğretmenlerin akıllı tahta kullanımına yönelik olumsuz tutumları: Problemler ve ihtiyaçlar, İlköğretim Online, 2012, 11(2), [4] Gürol, M., Donmuş, V., ve Arslan, M. İlköğretim kademesinde görev yapan sını öğretmenlerinin Fatih Projesi ile ilgili görüşleri, Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 2012, 3(3).

5 İnet-Tr 13, XVIII. Türkiye'de İnternet Koneransı [5] Alkan, C., Bilgisayar destekli öğrenme modülleri, Ankara, Anı Yayınları, [6] Yıldırım, S. Current utilization o ICT in Turkish basic education schools: A review o teacher s ICT use and barriers to integration, International Journal o Instructional Media, 2007, 34(2), [7] Çakır, R. ve, Yıldırım, S. What Do Computer Teachers Think About the Factors Aecting Technology Integration in Schools? Elementary Education Online, 2009, 8(3), [8] Alkan, M., Tezci, E., Perkmen, S., Karamete, A., Çevik, B. Yavuz, F., Akyüz, G. Ocak, M. A., Şahin, S., Saygılı,G. Öztürk, G. ve Gür Şahin, G. Eğitimde Teknoloji Entegrasyonu, Ankara : Pegem Akademi Yayınları,