Burun ve Sinus Hastalıkları

Transkript

1

2 Burun ve Sinus Hastalıkları Yabancı cisim Kanama Rinitis Sinusitis Viral / Bakteriyal Mikotik Atopik Neoplasi Parazit

3 Yabancı cisim Koklama, burun kaşıma, yem/mama alımı Baş sallama Tıksırma Anormal solunum sesleri Yalama sürtme Kötü koku ve akıntı Klinik bulgular

4

5 Rinitis (viral / bakteriyel) CD FHV, FCV,FIV,FLV Anatomik ve immun yet. Komplikasyon ve asıl hastalık bulguları DV intra-oral X-ray Kültür Yer değişikliği Sülfanamid/ tetrasiklin suya/yeme eklenir Mukoprulent akıntıların Lavajı Fizyolojik su, %0.1 rivanol, %0.5 potasyum permanganat

6 Fungal (Mikotik) Rinitis Köpek ve kedilerde yaygın (Rum. Nadir) Etken Dolichocephalic ırk Aspergillus fumigatus, Penisillium spp, Cryptococcus neoformans Semptomlar Sesli solunum Akıntı Uni/Biateral Mukoid, mukopruent, Epistaksis Mukoza görünümü Depigmentasyon Granülom ulserasyon Ağrı Distorsiyon /Nörolojik?

7 Fungal (Mikotik) Rinitis TANI Kültür? %40 normal Seroloji Agar jel ELİSA Radyoloji Rinokopi biyopsi TEDAVİ Medikal ± operatif Medikal %50 başarı Ketoconazol 5-10mg/kg 6-8 hafta PO Itraconazol (aynı) Enilconazol %5 sol. BID 7-10 gün intranazal Na iodur %20 sol 66 mg/kg İV gün Streptomisin 20mg/kg 10 gün, 2-3 arayla tekrar kesim

8 Atopik ( Allerjik ) Rinitis Tür Kedi ve köpek nadir Etyoloji Polen ve mantar sporu Mevsimsel Sert - Beyaz granülom Pempe düz plak Burun kaşıntısı Hapşırma Seroz burun akıntısı Şişkinlik Dispne / hiperpne Nasal akıntıda eozinofil artışı Tedavi Yer değişikliği Antihistaminik ve kortikosteroid

9 Intranazal Neoplasi Küçük hayvanlarda Adenokarsinoma, fibracarsinoma, chondrosarcoma, osteosarcama, squamoz hücre carsinoma, Lymphoma ve diğer Dolichocephalic ırklar

10 Intranazal Neoplasi Klinik bulgular Agızdan solunum Dispne (uyku da) Horlama gibi sesler Kökü nefes kokusu Tıksırık / hapşırık Akıntı (seroz, mukoid, kanlı) Epistaksis Ağrı ve deformasyon Ekzoftalmus -epifora X-ray Rinoskopi BT MR

11 Intranazal Neoplasi Tedavi Prednisolon 2-4 mg/kg BID 3hafta Cisplastine 0.8 mg/kg IV 5 gün 2hatfa ara ile Cyclophosphamide 50mg/m 2 PO 3-6 gün (21 gün ara ile) mg/m 2 İV tek doz (21 gün ara ile)

12 Tonsillitis Yangı / abse E.coli, Staf., Strep. Üşütme Kronik kusma Kronik akciğer hast Yab.cisim İrritan Gazlar tümörler Ateş Durgunluk, halsizlik Baş sallama Hafif öksürük İstahsızlık Yutma güçlüğü Salivasyon Kusma refleksi Hiperemi ve Şişme (tek/çift ) kriptler

13

14 Tonsillitis TEDAVİ KAB Penisilin 5-7 gün Amoxiciline (7mg/kg), Ampilisin (5-10mg/kg). NSAI Gerekli ise IV, SC sıvı takviyesi Yumuşak, sulu, ılık gıdalar ile besleme Tonsillektomi

15 Larenks Hastalıkları Yangı, apse, obstruksiyon, kollaps,tümör CD, CTB,R, FRT, FCV, GSF sendromu Sonda, irritan gaz, toz yabancı cisim bordetella, strep, staf., Herpes, adeno, paramikso virus Akut-kronik Sonbahar-kış Öksürük Yaş, ağrılı (akut) Sert, kuru, kısa (kronik) Ateş Burun akıntısı Ağrı Yutma güç ve ağrılı Dispne Kötü kokulu nefes Ses kısıklığı Hırıltılı solunum Asfeksi

16 Larenks Hastalıkları TEDAVİ Antimikrobiyal Sulfonamid Penisilin Streptomisin Oxitetracyclin Tylosin 11 mg / kg BID NSAI- analjezik Diprone KH 25mg/kg, BH 50 mg/kg ( Novalgin - Kediler hariç) Aspirin Köpek: mg/kg, IM, IV,SC Rum: 100 mg/kg PO

17 Trakea Hastalıkları Trakeitis,Trakebronşitis, Stenoz ve kollaps, Yabancı cisimler,ödem İnfeksiyöz Parainfluenza, Adeno, reo, herpers virus Bordotella, E.coli, strep, staf, pastörella Non-infeksiyöz İrritan gaz Allerjik nedenler Travma Kronik kapak endokardiozisi Yaş/kuru öksürük Dispne İnspratorik (ıslık) Expratorik dispne (hırıltı) Trake sıkıştılrılması Ağrı ve öksürük Lökösitosiz

18 Trakea Hastalıkları TEDAVİ Antibiotik (KAB) Bronkodilatörler Aminophyline Oxtriphylline 4-10 mg/kg (Q-BID) Theophyline mg /kg Su buharı dk antitüssif, kortikosteroid??? Zayıflatma

19 Bronş ve Akciğer Hastalıkları Bronşitis Hiperimi ve Ödem Kanama Anfizem Atelektazi / kollaps Asfeksi Pnömoni

20 Bronşitis AKUT İnfeksiyöz sebepler Parainfluenza, Adeno, reo, herpers, calici virus Bordotella, E.coli, strep, staf, pastörella Mycoplazma spp. Non-infeksiyöz Toz, duman, İrritan gaz Parazitler Polen Rüzgar ıslanma, üşütme Yanlış yutma Trakeal kollaps Kardiyomegali KRONİK 2 ay > Çevre ve irritan gaz Allerjik sebepler Parazitler Myoplazma

21 Bronşitis SEMPTOMLAR Öksürük Viral: kuru, Bakteriyal: produktif AKUT= ağrılı, şiddetli, nöbet tarzı, sonrası kusma KRONİK = Kuru, sonrası öğürme Ateş AKUT: yüksek, yok / hafif KRONİK: yok / hafif. Yüksek (Mikoplazma) Solunum sayısı ve tipi Artmış ve Abdominal Tip Egzersiz intoleransı

22 Oskultasyon AKUT: Önemli Değişiklik Yok / SERT VEZİKÜLER SES, (Kaba raller: çatlama-patlama sesi) KRONİK: hırıltılar, ince raller (çıtırtı) Perküsyon AKUT: Açık, Açık Üstü Ses (Ağrı) KRONİK: ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK YOK Burun akıntısı AKUT: Seröz, sero-muköz, mukoprulent KRONİK: GENELLİKLE YOK Hemogram Non-spesifik Bakteriyal: nötrofilik lökositoz) Radyografi Peribronşial desen (opaklık)

23 Bronşitis TEDAVİ Antimikrobiyal Amoxicilin 10mg/kg G2-3K Doksisiklin 5mg/kg G2K Chloramphenicol 25mg/kg G2K Antiinflamatuar (5-7 gün) prednisolon mg/kg PO G2K Dexametazon mg/kg İV,SC,İM, PO G2K Bronkodilatör Teofilin 20 mg/kg PO G2K Terbutaline kedi: mg/kg PO G2-3K köpek: mg. PO G3K Antitüssif Butorfanol mg/kg PO G2-4K Hidrokodon 0.22 mg/kg PO G2-4K Kodein 1-2 mg/kg PO G2-3K

24 Aspirasyon pnömonisi Akut yada kronik Sistemik ve toksik bulgular Kranioventral sert veziküler ve raller Lökositosiz Opasite-konsolide 0ksijen, bronkodilatör, antibiyotik

25 Dispnetik kedi ve köpeklere yaklaşım Asla yan yatırılmadan, dikkati ve nazikçe tutulan dispnetik kedilere sadece dorsoventral radyografi alınır. Yan yatırılarak film çekilmesi güvenli olmayıp, mevcut durumu kötüleştirebilir. Cihaz elverişli ise hasta yan yatırılmadan L-L görüntüler alınabilir. Genellikle zapt edilmesi güç olduğundan çekimler tekrarlanabilir. Her an dispnetik kriz girme ya da ani ölümü yatkın olduklarından dolayı acil müdahaleye hazır olunmalı, çok dikkatli tutulmalı ve strese sokulmamalıdır. Tutarak muayene strese yol açacağı için tutulmadan yapılacak muayenede dispnenin sebebini ortaya çıkarmak için bazı ip uçları sağlar. Diyagnostik testler tedavi edici olmadığı için böyle kritik hastalara röntgen çekilmesi ertelenmeli yada iptal edilmelidir. Vücut sıcaklığını normale döndürmek, oksijen desteğini sağlamak ve kafes içinde sakinleşme/dinlenmeyi içeren non-spesifik tedavi dispnetik kedinin mevcut durumunu belirgin bir şekilde düzeltir. Böylece diyagnostik testler daha güveli yapılabilir. Opoidler ile sakinleştirmek hem stres hem de ağrıyı azaltarak mevcut durumun düzelmesine yardımcı olur. Hızlı ve yüzlek solunum, ortopne (oturma pozisyonu alma), ağız açık solunum ve siyanoz semptomları sergileyen dispnetik hayvanlarda plevral sıvı birikimi şüphesi çok kuvvetli olduğunda, böyle hastanın anemnez ve fizik muayenesinden sonra ilk yapılması gereken girişim torakosentezdir.

26 Allerjik Bronşitis (Astım) Çevresel ajanların solunması Polen parfüm- oda kokuları sigara dumanı veya toz Ev temizleme solüsyonları Bronşların kasılarak küçülmesi Mukoza ödemi Lumenin büyük miktarda eozinofil içeren mukusla dolması

27 Astım Allerjik Bronşitis SİYAM, PERS 5 YAŞ <, ANİ VE NÖBET TARZINDA Kilo kaybı, iştahsızlık, depresif Öksürük sonrası öğürme, kusma Hırıltılı solunum sesleri Oskultasyon hırıltı ve çıtırtılı sesler Perküsyon davul sesi ve alanda büyüme Kan sayımında eozinofil artışı BAL X-ray: Peribronşial yoğunluk artışı Dispne Öksürük

28

29 Allerjik Bronşitis TEDAVİ Oksijen terapisi %100 kafes, maske,kanül Atropin 0.04 mg/kg SC,IM KAB Bronkodilatör Kortikosteroid KORUMA Prednisolon 5-10mg/kg İV Dexametazon mg/kg IV, IM Metilprednisolon mg 2-8 hafta arayla İM,SC *Siklosporin : 10mg/kg PO G2k Flutikason propiyonat mg G2K 7-10 nefes

30 Pulmoner Konjesyon ve Ödem Pasif Sol kalp yet. Konjesyon (hiperemi) Pulmoner venalar üzerine basınç Yan yatma Aktif Isı çarpması İrritan gaz Organik fosforlu insektisit zeh. Anaflaksi (aşı/ilaç) Antraks, yanıkara, pastörellosis, enterotoksemi

31 Pulmoner ödem Alveol + interstitisyal doku + bronş-bronşiyal Kapillar basınç artışı Pasif hiperemi, aşırı sıvı tedavisi Plazma ozmotik basınç azalması Karaciğer ve böbrek yet, kronik kan kaybı, yanıklar, malabsorbsiyon Negatif interstitisyal basınç artışı Perikardial ve pleural efüzyonun hızla boşaltılması Alveol-kapillar geçirgenliğin değişmesi Pnömoni, yılan ısırması, üremi, pankreatitis, ısı-elektrik şoku

32 PULMONER ÖDEM İnsp.Dispne hipoksi Öksürük Hızlı Nabız Çıtırtılı sesler Burun Akıntısı seroz, kanlı-köpüklü Pulmoner ve Alveolar Yoğunluk Artışı

33

34

35 TEDAVİ İstirahat (kuru, temiz ılık ve havadar) OKSİJEN Sedasyon Diüretikler Bronkodilatörler İnodilatörler Butorfanol 0.25 mg/kg IM (1/2-1 saat arayla) DOLOREX (intervet) *Morfin 0.1 mg/kg İM, SC Asepromazin 0,02 mg/kg SC İM İV Klorpromazin 0.04 mg/kg IV, 0.4 mg/kg PO Furasemid 4-8 mg/kg G2-4 İV,İM,SC Aminofilin, teofilin Kortikosteriod Pimobendan mg/kg PO Dobutamin mcg/kg/dak. İV *Morfin 0.1 mg/kg İM, SC anaflaksi/ damar permiabilitesi azaltmak Antihistaminik ve adrenalin (anaflaksi) Flebotomi %10-20 Ca Destek (asıl hastalık için ) Antimikrobiyal tedavi

36 Pnöymoni Hızlı yüzlek solunum Kalp sesleri belirgin Dispne İNSP / (exp.) Hiperemi-Siyanoz Ateş / C Burun akıntısı Akut: çift / mukoprulent Kronik: yok Öksürük Akut: produkidif ve ağrılı nöbetli kuru Kronik: kuru Oksultasyon Kaba raller, ince raller, Sürtünme ± Perk / palp. Ağrı Yatay matite Depresif,iştahsız, zayıf, karışık kıl örtüsü

37

38 Pleural efuzyon

39 Karnivorlarda ilaç seçimi E. coli, Klebsiella, Pasteurella spp., Pseudomonas, Bordetella, Streptococcus Enrofloxacin; köpek: mg/kg BID PO, kedi: mg/kg PO SID (BAYTRİL, FLOKSİN, ENROLEN,VETRİL ) Gentamicin; 6 mg/kg IV SID veya 2-4 mg/kg TID, IM, SC, IV (FORTİGEN, GENTAVET, GENTA Amikacin; 5-10 mg/kg BID, IV, IM, SC (AMİKAVER, AMİKOZİT ) Ceftriaxone ; mg/kg BID-QID PO, SC, IM, IV (BAKTİSEF, CEFADAY, FORSEF, UNACEFİN,NOVASEF ) Ceftazidime; mg/kg BID-QID PO, SC, IM, IV (FORTUM, İESETUM )

40 Karnivorlarda Sol.Sis. Enf. Hast. Köpek gençlik hastalığı Distemper Köpeklerde tracheobronşitis (CBT) Feline Rispratorik hastalık komplesi Kedi gribi, Feline Rhinotrachitis (FHV) Feline Calici Virus (FCV) Feline Chlamydia psittaci (FCh) Feline Bordetella bronchiseptica (FBb)

41 Canine Distemper köpek gençlik hastalığı

42

43 İLAÇ ANTİMİKROBİYAL DOZ mg/kg UYGULAMA YOLU SIKLIĞI SÜRESİ Ampisilin 20 PO,IV,SC 8 7 gün Amoxicilin 20 PO,IV,SC 8 7 gün Tetrasiklin 22 PO,IV 8 7 gün Chloramphenicol PO,SC 8 7 gün Cephapirin IM,IV,SC gün ANTİKONVULSİV Fenobarbital 1-2 PO 12 Primidone PO 12 Diazepem 2-5 PO,İM 8 ANTİENFLAMATUAR Dexamatazone 1-2 IV, PO gün SIVI TEDAVİSİ Laktatlı ringer sol, İsotonik/poliiyonik, Glikoz % 5 VİTAMİN B Kompleks, Ascorbik Asit ANTİEMETİK

44 Kennel Cough Köpek tracheobronchitis

45

46 FHV FCV* FCh FBb Genel halsizlik Hapşırma Konjiktivitis ** - Aşırı salivasyon ++ -^ - - Göz akıntısı (+) Burun akıntısı Oral ülserasyon Keratitis Öksürük (+) Pnömoni (+) + +/- + Topallık/aksama ** sıklıkla mevcut, (+) nadiren, +/- mevcut olabilir, ^ hafif FCh=Chlamydia psittaci infection, Bb=Bordetella bronchiseptica

47 Kedi gribi, Feline Rhinotrachitis (FHV) Genel halsizlik +++ Hapşırma +++ Konjiktivitis ++ Aşırı salivasyon ++ Göz akıntısı +++ Burun akıntısı +++ Oral ülserasyon + Keratitis + Öksürük (+) Pnömoni (+) Topallık/aksam -

48 FCV Genel halsizlik + Hapşırma + Konjiktiviti s Aşırı salivasyon ++ -^ Göz akıntısı Burun akıntısı Oral +++ ülserasyon Keratitis - Öksürük - Pnömoni + Topallık/ aksama ++

49 Feline Calici Virus (FCV) Nazal ülserler

50 Feline Chlamydia psittaci (FCh) Genel halsizlik + Hapşırma + Konjiktivitis +++** Aşırı salivasyon Göz akıntısı +++ Burun akıntısı + Oral ülserasyon Keratitis - Öksürük - Pnömoni +/- Topallık/aksama - - -

51

52

53 Köpek ve kedilerde B.bronchiseptica enf. tedavisinde tavsiye edilen antibiyotikler Doxycycline 5-10mg/kg PO, BID 2-4 hafta Azithromycin 5mg/kg PO, SID 3-5 gün (1-2 kez) Amoxicilin-clavulanate 15-20mg/kg PO, BID-TID, 2-4 hafta Enrofloxacin 5 mg/kg PO, SID, 3-4 hafta (sadece köpeklere). (kedide retinopati ve kanama) Trimethoprim-sulfonamide 30mg/kg PO, SID-BID, 3-4 hafta

54 Normal toraks radyografisi

55 Peribroşiyal desen Ödem sıvısı Kanama Aşırı mukus birikimi

56

57

58

59 Hava bronkogramı Pulmoner ödem gelişimin son safhasında itibaren..

60

61

62 Pamuklaşma neoplasia mikotik pnömoni abse alanları

63

64 Lob ayrılması Bölgedeki kanama, ödem veya eksudasyondan dolayı alveolar hastalıklarda

65

66 Radyografilerin değerlendirilmesi Filmleri değerlendirmeye başlamadan önce posisyon, ışınlama, solunum fazı gibi teknik detaylar belirlenmelidir. Artefaktların saptanması yanlış teşhis riskini en aza indirecektir. Gerekirse çekimler tekrarlanmalıdır. Radyografik değerlendirmelerin sistematik yapılması filmlerin doğru yorumlanmasını kolaylaştırır. Extratorasik yapılar (toraks kenarları, omurlar, kaburgalar, diyafram ve kranial abdomen) intratorasik yapılar ( trake, karina, kraninal ve kaudal mediastinum, kalp, kan damarları ve akciğer paranşimi) ile birlikte değerlendirilmelidir. Normal toraks Yanındaki yumuşak dokular ile iyi zıtlık sergileyen omurlar iyi minerarize olmalıdır. Sağlam (el değmemiş) kaburgalar, eşit aralıklı ve 13 tane olmalı. Diyafram parlak olmalı Kraninal abdomende karaciğer, mide ve yağ tabakaları görünebilir olmalı. Trake omurlardan uzaklaşarak karinada sonlanmalı ve karina 5. interkostal aralıkta olmalı. Trake kranial mediastinumda görünen yalnız bir yapı halinde olmadır. Trake etrafındaki tek bir yumuşak doku opaklığı halinden görünen saydam olmayan bölüm kranial mediastinal kan ve lenf damarları ile lenf yumrularının kaynaşmış/ bir bütün halindeki görüntüsüdür Özefagus içindeki hava trakenin dorsal duvarının parlaklaştırabilir. Buna şeritli trake bulgu adı verilir. Anestesiye alınan hastalarda özefagus içinde az bir miktar hava bulunması normaldir. Lateral görüntüde aortik kavis genellikle kalbin kranial tabanında gönünür ve eğik olarak kaudodorsal uzanır. Aortik çıkıntı yaşlı hayvanlarda daha belirgin ve eğri görünür. Vena cava diyaframın sağ tarafından geçerek sağ atriyuma girer. Akciger alanları çoğunlukla havanın hâkimiyetindedir. Kedilerde kaudo-dorsal akciğer uçları omurlardan uzaktadır ve bu durum pleural efüzyon olarak yanlış yorumlanmamalıdır. Akciğerler içinde büyük bronşların duvarları birbirlerine paralel veya çıkış yeriyle bağlantısı olan halka şekline ince opak çizgiler halinde görülür. Pulmoner damarlar akciğerin periferine doğru gittikçe incelir ve dallara ayrılır. Arterler ve venalar çift olarak uzanırlar. Venalar bronşların ventralinde ve medialindedir. Arterler ise bunun tersinde yer alırlar. Damarların çapları LL filmde 4. kaburganın çapından küçük olmalı ve DV filmde ise 9. kaburganın çapını aşmamalıdır. LL filmde kaudal pulmoner damalar köpeklere oranla kedilerde daha iyi görülür.

67 Yaşa bağlı değişiklikler: Genç hayvanlarda timus dokusu görülebilmelidir. LL röntgenlerde kalbin kranial sınırında (bazen birleşmiş olarak) ve DV/VD röntgenlerde orta hattın solunda üç açılı yumuşak doku yoğunluğu olarak görünür. Yaşlı hayvanlarda; lateral çekimlerde kalp daha yatay konumdadır, aortun dışarıya dogru şişkinliği (tümsekliği) ve kavisi daha belirgin olamaya başlar. Kaburgalara ait kıkırdak dokular daha fazla kalsifiye olmuş kısımlar halinde görünür. Bu görüntüler kaburga kırıkları ile karıştırılmamalıdır.

68 Bronşiyal Desen: Bu desen bronş duvarlarının görülebilmesinin artışı ile karakterizedir. Bronşiyal kalsifikasyon yaşlı hayvanlarda yayın bir bulgu olup, köpeklere oranla kedilerde daha az belirgindir. Bronşiyal duvarların görünümün artışının sebebi peribronşiyal infiltrasyon ve/veya mukoza yangılanmalardır. Enfeksiyon, yangılanmalar, alerjik veya irritan sebeplerden ileri gelen kronik bronşitiste bronş duvarların kalınlaşması tipiktir. Bronşiyal desenin kedilerde en yaygın nedeni astımdır. Bronşiyal desenin oluşumunda daha az rol oynayan nedenler; sol kalp yetmezliğinde sekunder olarak meydana gelen peribronşiyal ödem ve hava yolu neoplazileridir ( genellikle limfosarkomalar).

69 İntersititisyal Desen: Alveoller, interlobular bağ doku ve kan damarlarının birlikte oluşturduğu dokulara intersititisyum denir. Sıvı, fibröz doku ve metaztatik birikimler gibi yapısal değişikliklerin intersitiyum içine sızmasından (infiltrasyonundan) dolayı interstitisyal opasitede (matite/yoğunluk) artış meydana gelir. İnfiltrasyon sonucunda normal akciğer ayrıntıları (detayları) bulanık bir görünüm sergiler. Bulanıklaşma/pusluluk, petekleşme gibi yapısal olmayan ve nodülleşme görüntüleri intersititisyal desendeki değişiklikler olarak sınıflandırılmaktadır. Artmış matitenin puslu veya bal peteği gibi delikli görüntüsü normal akciğer detaylarının incelenmesine engeller (süperimpoze). Yoğunluğu yüksek olarak görünen nodüler alanlar çevresindeki dokulara göre daha belirgin veya farklı görünür.

70 a. Yapısal olmayan intersititisyal Desen: Yapısal olmayan intersititisyal değişiklikler küçük, önemsiz veya tesadüfî bir bulgu olabilir. Ekspirasyon esnasında çekilen bir film, bu tür değişikliklere neden olabilir. Bu durumda alveolle kıyaslama yapılarak, değişikliğin oldukça geniş bir yüzeyde intersitisyumu işgal ettiği ya da kapsadığı görülebilir. Düşük X ışını şutlanması sonucu karanlık çıkan filmde ya da yağlı kedilerde artmış radyasyon dağılımı nedeniyle intersititisyal opasitede belirgin bir artış olacaktır. Yapısal olmayan intersititisyal desendeki değişikliğin generalize olması (tüm akciğer dokusunda yaygın) durumu; intersititisyal pulmoner ödemden dolayı kalp yetmezliği olan hastalarda sıklıkla meydana gelir. Yapısal olmayan intersititisyal desendeki değişikliğin az sıklıkla görülen sebepleri arasında pnöymoni, akciğer kanaması, FIP, toksoplazmosis, akciğer kurtları gibi hastalıklar sayılabilir. b. Noduler İntersititisal Desen Boyutları 0.5 cm daha az olan küçük nodüller genellikle görülmez. Fakat birkaç tanesi süperimpoze ise birleşmiş siluet olarak görülürler. Meme uçları, küçük deri kitleleri ve kan damarlarının son kısmının süperimpose görüntüleri nodüller ile karışabilme ihtimaline dikkat edilmelidir. Noduler intersititisal desen genellikle akciğer metastazlarında oluşur. Kedilerdeki metastatik pulmoner nodüller köpeklere oranla daha az sıklıkta tanımlanır. Limfosarkom, multiple abseler, granulom, hematom, FIP ve akciğer kurtları gibi hastalıklarda nodüler desen değişikliğine neden olabilir.

71 Alveolar desen Normal alveol hava ile doludur. Alveol sıvı veya hücreler ile istila edilmeye başladığında veya kollaps olduğunda içindeki hava kaybolur ve yumuşak doku opasitesi sergiler. Bu durumda artmış opasiteden dolayı iyi ayırt edilemeyen alanlar halinde görülür. Akciğer damarları artmış yumuşak doku opasitesine bağlı olarak belirsizleşir. Büyük broşların içinde hava kalması sonucunda yumuşak doku opasitesinin zıt renginde alanlar oluşur ki buna hava bronkogramı denir. Pulmoner ödem, pnöymoni, kanama primer/sekunder neoplaziler alveolar istlianın yaygın sebepleridir.

72 Pulmoner ödem: Kollaps (atelektazi): Akciğerin kollabe alanları; istila edilmiş veya birleşmiş alanlardan kolaylıkla ayırt edilebilir. Kollabe akciğer bölümü daha küçük yer kaplar ve bunun sonucunda akciğer yüzeyinde meydana gelen yer genişlemesi kalbin lokalizasyonunu değiştirir. Akciğer kollapsınının en yaygın nedeni röntgen çekmek için hayvanların yan tarafına yatırılmasıdır. Yan yatırılanlarda alt tarafta kalan akciğer tarafında daha az hava dolaşımından dolayı meydana gelir. Genellikle astımlı kedilerde sağ orta akciğer lobunda kollaps meydana gelir. Çoğunlukla plevral efüzyon ile birlikte oluşan lob torsiyonuna bağlı kollaps diğer sebeplere oranla daha az sıklıkta görülür. Akciğer kitleri: Onların kaynağına bağlı olarak (alveolar yada intestinal) akciğer kitleridir. Diğer yapılarla ilişki ve posizyonu değerlendirilir. Kitlelerin doğru değerlendirilmesi için her iki görüntü (LL ve DV/VD) planında röntgen çekilir. Toraks radyografileri bölgedeki kitlenin akciğer kökenli mi yoksa mediastinal kökenli mi olduğunun anlaşılmasında yetersiz kalır. Geniş kitleler mineralize alanlar (kemik yoğunluğuna yakın) içerebilir. Neoplazi (primer veya sekunder metastatik), granulom, hematom, abse ve kistler akciğerde görülen kitlelerdir.

73 Ruminatlarda yatkınlık

74 Temel fonksiyonu O 2 / CO 2 asit-baz dengesi bioaktif maddeleri metabolize ve aktive kortikosteroid, seratonin, prostaglandin ve anjiotensin ısı ve sıvı dengesi O 2 azlığı ve patolojik değişikler Anoksi anoksik, stagnant, anemik, histotoksik

75 Solunum hastalıklarının genel semptomları Burun Akıntısı / kanama Göz akıntısı Kulaklara düşük Dispne bulguları Dirseklerin uzaklaştırılması, Baş aşağı-ileri konumda Açık ağız Dil dışarıda, salya akıntısı Abdominal nefes hattı Kötü nefes kokusu Kıllar karışık Duyulabilen anormal solunum sesleri Hırıltı, horultu, Aksırık, öksürük Anormal solunum şekli Göğüs kafesi ağrısı Anormal askultasyon ve perkusyon bulguları Mukazal siyanoz

76 Öksürük Sebepleri Akut Kronik

77 Burun kanaması Tek taraflı Travma (burun/maxilla) Boyuz kırığı Yabancı cisim Tümör Ülseratif fungal granülomatoz Çift taraf ve ağız boşluğu F. / L. /A. Apse tümor Pul. embolik anevrizma Pul. Tromboembolimz Pul. Hipertansiyon Aspriasyon pnömonisi BVD, CGB, IBR,antrax, yanı kara, sepsis, basiller hemoglobilüri, efemeral fever, trombositopenik hast. mavi dil* Arsenik, warfarin, nitrat, civa, bakır* Eğrelti otu, tatlı yonca, meşe Yılan sokmaları, faktör eksiklikleri, renal, kardiyak

78 Rinitis Viral Sığır PB, CGB,VDMD,IBR,BAV Tip-1-2-3, RSV, Koyun ve keçi Mavi dil, çiçek, ektima köpek Parainfluenza, herpes, distemper, adeno tip1-2 Kedi Herpes, rinotrahit,calici, clamidia pisittasi At İnfluenza, herpes tip , rino tip-1-2-3, arterit, morbilli, Atopik-alerjik Tüm türler (Rum:holştayn ve jersey) Mikotik Tüm türler Kriptokok, koksidioid, aspergillus, rinosproridium, fikomises, penisilyum Paraziter Köpek Kuterebra, linguatala, pnöymonissoid, kapillariya, singamus Koyun-keçi Östrus ovis Bakteriyal Yabancı cisim, Hava kesesi hast*,tay pnöymonisi, Gurm*, Pluerupnöymoni (At*) Neoplazi- polip, amiloidozis Köpek, kedi, at Kist buzağı Kötü havalandırma buzağı

79 Oestrus ovis enfeksiyonu Nitroxynl mg /kg

80 Sinusitis Boynuz kırılması / çıkarılması,enfeksiyonlar,ibr, CGB, Travma, açık yara, diş hast.,yabancı cisim, tümör Haftalar/aylar sonra Anoreksi,Letarji,ateş Akıntı Hırıltılı solunum Kötü kokan nefes Baş posizyonu Kemik deformasyonu Ekoftalmus Solunum yollarında daralma Mat ses ve ağrı Kemik incelmesi ve gaz birikmesi Enfeksiyonda yayılma NSAI ilaçlar Asetil salisilik asit 100mg/kg PO, G2K. Fenil butazon 17.6 mg/kg PO 2 gün 4.4 mg/kg PO G1 Fluniksin Meglumin mg/kg IM 1-3 gün G1K KAB Penisilin IU/kg IM, G1K Tetrasiklin (10-22 mg/kg), PO, IM, IV G3K Tylosin (10-17mg/kg) IM, G1K Trimethoprim+sulfonamıd (40 mg/kg) IM G1-2K Trepenasyon / irrigasyon Antiseptik sol Streptokinaz ( İÜ)

81 Farengitis, Larengitis ve Tracheitis Köpek kedi ÜSYE, Brahisefalik HYS Ruminant At IBR, Dana difterisi, H.sommus, fusobakteryum nekroforus, şiping fever, aktinoasilloz, Sol laringiyal hemiplaji Yumuşak damak dorsale yer değiştirmesi Faringiyal lenfoid hiperplazi Faringiyal kistler Öksürük Kuru- Yaş ağrılı Dispne inspratorik Hırıltılı solunum İnsp. Gürültülü sesler Ateş, depresyon, toksemi

82 Farengiyal ve Larengiyal Yab. Cisim Sonda uyg Actimoyces, actınobasil, pastörella, corynebacterium pseudotuberculos*. apseler Çigmeme ve yutma zorluğu İnps. Dispne Ağız kokusu Burun akıntısı Ağrı Dehidrasyon Aspirasyon pn.***» KUDUZ KAB Penisilin, tetrasiklin NSAI kesim

83 Larens ve Trache daralması- tıkanması-ödemi Sporadik Akut- kronik Besi danalarında trake ödemi İnsp. Dispne Öksürük Ateş, taşikardi, Taşipne Siyanoz Asfeksi Akut dipne Sıcak yaz mevsimi Besi periyodunun sonuna dogru Kronik öksürük Sık, derin, kuru Gelişme geriliği

84 Bronş ve akciğer hastalıkları Hiperemisi ve ödemi, Kanaması Anfizemi Atelektazi ve kollaps Asfeksi Yangısı (Pnöumoni) Bronkopnöymoni Metastazik pnöymoni İnterstitisyal pnöymoni Akut (İnterstitisyal anfizem ve Respiratorik distres sendromu) Kronik (atipik İnterstitisyal pnöymoni) Paraziter ve mikotik Aspirasyon pnöymonisi

85 Akciğer Konjesyonu ve Ödemi Hiperemi Primer: Pn.başlangıcı, gaz-duman,ofi zeh., uzun süre yan yatma, soğuk hava soluma Sekunder: Konj. Kalp Yet. (KKY) Ödem Anaflaksi, KKY, akut pn, gaz-duman, sepsis, zakkum zeh, Doksisiklin (buzağı), akc. yaralanmaları S e m p t o m l a r Şiddetli dipne (İnsp) Taşikardi, taşipne Yüksek Ateş (Konj) Mukoza Hiperemi. siyanoz Burun akıntısı Öksürük Konj: seröz Öd: köpüklü -kanlı yumuşak yaş _ Konj: sert veziküler _Öd: Raller ince, insp.hırıltı Karışan hast Pn.ler ve Akc. Kanamaları Prognoz Konj: Ödem Tedavi Oksijen Furasemid Aminofilin, teofilin Kortikosteroid**** Morfin- acepromazin Na bikabonat

86

87 Akciğer Anfizemi Akut interstitisyal pnöymoni Bronkopnöymoniler Exp. Dispne Hareketle şiddetlenme Exp inleme Şid. ise ağız açık sol Öksürük kuru ve kısık hırıltı Exp. genişleme, açık üstü Deri altı anfizemi Anaflaksi, toksemi, RPT, Akc.apseleri ve Parazitleri, klorlu gazlar Karışan hastalıklar Akc hip-ödemi Akut ve kronik pn Pnömotoraks Verminöz pn Prognoz Tedavi Kendiliğinden Atropin, kortikosteroid, antihistamikler Pnömotoraks

88 Asfeksi 30 sn sonra Baş aşağı sarkıtma Sıvazlama Temizleme (Aspirasyon) Vagal bradikardi Bacakların ovulması Isıtma Somatik respiratorik refleks

89 Asfeksili neonatallere müdahale Asfekside Müdahale Solunum uyarıcıları Pozitif basınç ventilasyonu Endotracheal tüp Mide tüpü Doxopram HCL (Dopram ) mg / Buzağı 5-10 mg / Kuzu Diprophylline (*Astmadin) 700mg /buzağı PO G3K mg /kuzu PO G3K Etamiphylline Niketamid (Kardiovet enj.) Tay: mg/kg im,sc (iv) Köpek,kedi: mg/kg im,sc (iv)

90 Asfekside müdahale Kalp durması Pozitif basınç ventilasyonu Kalp masajı Defibrilatör Kh. max 100jul Bh.max 200 jul Damar yolu açılması Ringer laktat sol ml/kg IV Nabız alınamaması, Kapillar dolum az/yok Taşikardi, ext. Soğuma *Dopamine 2-10µg/kg/dk İV Asistol / P< 60 İV / İT İT Adrenalin 0.02mg/kg Atropin 0.04mg/kg

91 Asfeksili neonatallere müdahale Asfekside Müdahale Hipotoni ve Koma hali DMSO %10-20 sol g/kg IV(1-2 saatte) Ventilasyon normal, Kardiyak verim zayıf Sodyum bikarbonat 1-2 meq /kg İV Oliguri (ABY) Dopamine 2-10µg/kg/dk IV Furasemid 1 mg/kg IM/IV G2K Mannitol g /kg İV (1-2saatte)

92 Asfeksili Neonatallere Müdahale Septik şok un önlenmesi Paranteral beslenme: CA %15 KOLOSTRUM Az miktarda süt Geniş spektrumlu antibiyotik antigaz Metaklorpromid mg/kg İV G4K Antiülser Ranitidin Sucralfate

93 Pnömoni Patolojik yerleşime göre Bronkopnöymoni Bronş,bronşiol ve anterior loblar Enzootik pnöymoni Fibrinli pnöymoni Anteriör ventral loplar ve plevra pastörellosiz / shipping fever İntertitisyal pnöymoni Üniform ve alveol çeperi Viral, allerjik / parazitik pnöymoniler

94 Pnöymoni (Bronkopnöymoni) Etyoljik etkenler Pasteurella hemolitica ve multicida, H.Sommus, mycobacterium bovis Mycoplasma spp Parainfluenza 3, Res.sinsitiyal virus, IBR, BVD Mantar Parazitler Hazırlayıcı faktörler Stres ve dehidrasyon Pazardan toplama Ahır durumu Mevsim Ani ısı değişimleri Dispozisyon Çevre tozları yoğunluğu Buzağı-kuzu: Enzootik Pn Besi danası:pastörella Pn

95 Akciğerlerin Askultasyonu Patolojik sesler Raller Kaba (gürültülü, kısa süreli,kesintili,müziksel olmayan çatırdama, patlama sesleri) Distal servical trake, büyük bronşlar exdutatının titreşimi İnce (düşük ses yoğunluğu, kısa süreli, kulak arkası saç karıştırma sesi-çıtırtı) Alveol içindeki yapışkan exudatın insp-exp. hareketi bronşit, pnöymoni, ödem, kanama, kollaps Hırıltılar (ıslık-düdük, gıcıtrı, cırlama, müziksel) (Daralmış kanal-borulardan hava geçişi sırasında oluşan duvar titreşimi) Expr:intratorasik hava yolu kısmı tıkanma-daralma At- KOAH, Kedi astım, köpek- CAV tip-ii, Sığır- bronşit, RSV İnps. Extatorasik hava yolu kısmı tıkanma-daralma Trake kollası, hipoplazi, atelektazi, kitle Sürtünme (iki kağıtın birbirine sürtülmesi sesi)- İnsp ve Expr Pleural:Pleurit, Tuberküloz pleurapnöymoni, efüzyonda üst de Perikardiyal: Perikarditis

96 Pnöymoni Semptomlar Başlangıç Hızlı yüzlek solunum Dispne Ateş (39-40 C) Depresif, iştahsız Siyanoz Burun akıntısı (çift taraflı) Seröz. mukoprulent Kötü kokulu nefes Öksürük yaş, (virallerde kuru ve sert) Kaba veya ince raller (öksürüken daha belirgin) (virallerde kaba raller) Nötrofilik lökositozis Akut bakteriyal Toksemi bulguları C ateş, taşikardi, depresyon, iştahsızlık Yatma isteği, Karışık kıl örtüsü Şiddetli Dispne Exp. İnleme Burun ve Göz Akıntısı Seroz- mukoprulent Öksürük yaş Veziküler seslerde Sertleşme, Apikal ventralde kaba raller Ses alamama Ventralde matite (PLEURİTİS) Nötrofilik lökositozis

97 pnöymoni Semptomlar Kronik bakteriyal Zayıflama Kaba-karışık kıl örtüsü Ateş (39,3-40 C) Taşikardi Hızlı-derin solunum Exp. İnleme Ağız açık soluma Burun akıntısı Mukoprulent Öksürük Kuru (ara sıra) Ventralde Kaba-ince raller, Exp-hırıltı Nötrofilik lökositozis Viral Toksemi bulguları Fakat ateş ve iştahsızlık yok Antibakteriyal ilaçlara cevap alınamaması Şiddetli dispne Öksürük Kuru ve sert Kaba raller Ölüm olabilmesi Lenfopeni ile lökopeni / Normal

98 pnöymoni Tedavi (mg/kg) G1K Sipesifik Antibiyotikler G2K Ceftiofur (1.1 im/sc), Danofloksasin (1.25 iv/im), Enrofloksasin sc), Marbofloksasin (2 iv/sc), Oksitetrasiklin 11 iv/im/sc) Amoksisilin (11 im /sc), Ampisilin (2-5 sc) NSAI Fl. Meglumin (2.2 iv/im, G1-2K max.2 doz) Fenilbutazon (2-5 iv, G2K) Karprofen ( im/sc,, G1-2K ) Ketoprofen (2-4 im/iv, G1K, max. 3 gün) Meloxicam (0.5 iv/sc, TD)

99 Pnöymoni Prognoz

100 Aspirasyon pnöymonisi (gangrenli pnöymoni)

101 Akciğer Apseleri (Kronik Suppuratif pnöymoni) Tb., aktinomikoz Mikotik enfeksiyonlar SEMPTOMLAR Progresif durguluk ve iştz İntermitant ateş Öksürük Şidd,kısa,sert, ağrılı Değişiken sol. sayısı Kötü kokulu nefes Nöbetli çift burun kanaması Göğüs ağrısı ve açık ayaklar KV insp. hırıltı (ıslık, gıcırtı) Matite Pn, Asp. Pn, RPT, CVCT, Metrit, Mastit, Endokardit Nötrofili ve lökositosiz (Geniş spct antibiyotik) Az etkili yada etkisiz Kesim Korunma Sekunder sebepler