ÇOCUKLAR İÇİN AGADA המחלקה לשירותים רוחניים בתפוצות

Transkript

1 ÇOCUKLAR İÇİN AGADA המחלקה לשירותים רוחניים בתפוצות

2

3 KADEŞ Seder e katılan herkesin, birinci şarap kadehi doldurulur. Bazı toplumlarda Kiduş u söylemeden önce aşağıdaki giriş yapılır: Tanrı nın kurtarılışımız ile bağlantılı olarak Ben sizi Mısır ın esaretinden kurtaracağım sözlerini anarak, Kiduş ve içeceğimiz dört kadehin, birincisinin ilkelerini yerine getirmeye hazırız. Hafta içi günlerde buradan başlanır (parantez içindekiler, sadece Şabat akşamı okunur). Bağın meyvesini yaratan, Evrenin Kralı Tanrımız sen kutsalsın. Evrenin Kralı Tanrımız sen kutsalsın, çünkü bizi dünyadaki diğer tüm halklar arasından seçtin. Bizi, putperestlerden daha değerli kıldın ve mitsvalarınla bizi kutsadın. Tanrım bizi ne kadar sevdiğini göstermek için, bize (dinlenmek için Şabat ı ve) sevinç için, özel zamanları, bayramları ve tekrar bir araya gelmemiz için değişik dönemleri, Matsot Bayramı nı kutladığımız bu günü (ve Şabat ı da), bizi Mısır dan çıkarttığını ve özgür kıldığını hatırlattığın bu kutsal günü verdin. Bizi seçip bizi diğer uluslardan daha kutsal kıldığın için ve bize (Şabat ı ve) kutsal günleri (sevgi ve istekle) verdiğin için ve bunları çocuklarımıza iletebilme mutluluğunu verdiğin için kutsalsın Tanrım. Çünkü Yahudiler e kutsallık (Şabat ı) ve kutsal günleri verdin. Bizi yaşatan, ayakta tutan ve bu zamana eriştiren Evrenin Kralı sen Tanrımız, Kutsalsın. Sol tarafa yaslanılarak, dört kadehin ilki içilir.

4 URHATS Eller yıkanır, fakat beraha söylenmez. KARPAS Acı ot (kereviz yaprağı) tuzlu suya (ya da Kaşer sirkeye) batırılır ve şöyle söylenir: Toprağın meyvesini yaratan Evrenin Kralı Tanrımız Sen, kutsalsın. YAHATS Seder masasında üst üste duran üç matsadan ortada olan eşit olmayan iki parçaya bölünür. Küçük parça diğer ikisinin arasına konur, büyük olan parça Afikomin için saklanır. Toplumumuzda bu matsa, bir havluya sarılarak, çocukların sırtında Agada boyunca taşınır. MAGİD Pesah hikayesinin sonraki nesillere aktarılabilmesi için insanlara ve özellikle de çocuklara anlatılması gereken Agada nın esas bölümü budur. Agada yı herkesin anlayabilmesi için tercüme edilmesi ve aktarılması gerekir.

5 Aralarındaki farkları bulun! Resimler arasındaki 5 farkı bulun.

6 Bu, atalarımızın Mısır Ülkesi nde yedikleri kıtlığın ekmeğidir. Aç olan yabancı, gel ve bizimle ye. Evsiz kişi, gel ve evimizdeki Pesah kutlamalarına katıl. Bu yıl masaya yarı sevinçli yarı hüzünlü oturuyoruz. Ama gelecek yıl Erets Yisrael de mutlu bir Seder yapmayı umut ediyoruz. Bu yıl hala, ülkede köleler gibiyiz fakat gelecek yıl özgür ve mutlu insanlar olmak için dua ediyoruz. Bu bölüm, Babil sürgünü esnasında yazılmış olduğu için köleler gibiyiz deyişi kullanılmıştır. Çocuklar, bu dört soruyu sormaları için teşvik edilirler. Neden bu gece diğer gecelerden farklıdır? Neden diğer geceler bir kez bile bandırmazken, bu gece iki defa bandırıyoruz? Neden diğer geceler istediğimiz gibi mayalanmış ekmek veya matsa yiyebiliyorken, bu gece sadece matsa yiyoruz? Diğer geceler istediğimiz türde sebzeler yiyebiliyorken neden bu gece sadece acı otlar ve sebzeler yiyoruz? Diğer geceler istediğimiz gibi oturabiliyor veya sola doğru yaslanarak yemek yiyip içebiliyorken, neden bu gece hepimiz sadece sola yaslanarak yemek yiyip içiyoruz?

7 Bir zamanlar Mısır da Paro nun köleleriydik. Fakat Tanrı, kudretli eliyle bizi oradan çıkarttı. Tanrı, atalarımızı o zalim ülkeden çıkartmamış olsaydı; biz, çocuklarımız ve çocuklarımızın çocukları hala Mısır da Paro nun köleleri olabilirdik düşüncesi ne kadar da korkutucudur. O halde halkımızın tarihini çok iyi öğrenmiş ve anlamış olan, Tora yı defalarca okumuş olan yaşlı bilgeler bile olsak, Biz bu hikayeyi iyi biliyoruz dememeliyiz. Bu harika Mısır dan Çıkış öyküsünü defalarca anlatmak bizim görevimiz olmalıdır.

8 Tora dört tür çocuktan bahseder. Bilge çocuk, asi çocuk, saf çocuk ve soru sormayı bile bilmeyen çocuk. Bilge çocuk ne der? Tanrı nın emretmiş olduğu bu kanun, kural ve işaretlerin anlamı nedir? Burada babanın görevi Afikomin den sonra herhangi bir şey yenmemelidir kuralı da dahil olmak üzere, bütün kuralları açıklamaktır. Asi çocuk ne der? Yaptığınız bu törenin sizin için anlamı nedir? Sizin için demesi onun seder ile hiç ilgilenmediğini gösterir. Kendisini geri kalan bütün Bene Yisrael den ayrı tuttuğu anlamına geldiğinden bu konu çok ciddi bir konudur. Bu yüzden baba ona kesin ve sert bir cevap vermeli ve şöyle söylemelidir; Bu (seder), Tanrı beni Mısır dan çıkartırken yapmış oldukları içindir. Benim için dir ve onun için değil. Eğer böyle kişiler Mısır da olsaydı, Tanrı onun özgür kişi olabilmesi için düzelmesi gerektiğini düşünürdü. Saf çocuk ne der? Bu ne içindir? Baba basitçe açıklar: Bu bizim Mısır dan, köleliğin evinden, Tanrı nın kudretli elinin gücü ile çıkartıldığımızı hatırlamak içindir. Soru sormasını bile bilmeyen dördüncü çocuk talep etmemiş olsa bile baba Seder i ona açıklamalıdır. Tora da söylendiği gibi bu eski bir kuraldır: O gün çocuğuna anlatacaksın. Bu Tanrı nın bizi Mısır dan çıkartırken yaptıkları içindir.

9 Matsaların üstü kapatılır, şarap kadehleri kaldırılarak hep birlikte söylenir: Atalarımızı ve bizi koruyan, Tanrı nın Avraam a vermiş olduğu bu sözdür. Bir çok ulus bizi yok etmeye çalıştı. Her nesilde de bizi yok etmeye çalışırlar. Tanrımız bizi her zaman onların elinden kurtarır. Bir kaba, Şarap kadehinden, tuzlu su veya sirkeden üç damla dökülür ve yüksek sesle: Kan, ateş ve duman sütunları denir. Her bir bela için bir kaba şarap, tuzlu su veya sirke dökülür: Bunlar Mısır da Tanrı nın Mısırlılar a getirmiş olduğu on beladır. Bu on bela: Kan, kurbağalar, bitler, vahşi hayvanlar, salgın hastalık, çıbanlar, dolu, çekirgeler, karanlık ve behorların (ilk doğan erkek çocuk) ölümü.

10

11 Tanrı bize pek çok iyilikler yapmıştır. Sadece bizi Mısır dan çıkartmış olsaydı fakat Mısırlılar ı cezalandırmasaydı, Sadece onları cezalandırmış olsaydı fakat onların tanrılarını yok etmeseydi, Sadece onların tanrılarını yok etseydi fakat ilk doğanlarını öldürmeseydi, Sadece ilk doğanlarını öldürseydi fakat servetlerini bize vermeseydi Sadece servetlerini bize verseydi fakat denizi ikiye ayırmasaydı Sadece denizi ikiye ayırsaydı fakat bizi kuru topraktan geçirmeseydi Sadece bizi kuru topraktan geçirseydi fakat düşmanlarımızı boğmasaydı Sadece düşmanlarımızı boğmuş olsaydı fakat kırk yıl boyunca çölde bize gerekenleri vermemiş olsaydı Sadece kırk yıl boyunca çölde bize gerekenleri verseydi fakat bize Man ı yedirmeseydi Sadece bize Man ı yedirseydi fakat bize Şabat ı vermeseydi Sadece bize Şabat ı verseydi fakat bizi Sinay Dağı nın önüne getirmeseydi Sadece bizi Sinay Dağı nın önüne getirseydi fakat bize Tora yı vermeseydi Sadece bize Tora yı verseydi fakat bizi Erets Yisrael e getirmeseydi Sadece bizi Erets Yisrael e getirseydi fakat bizim için Bet-Amikdaş ı inşa etmeseydi Afikomin i bulun!

12

13 Pesah ın bu üç prensibini söylemek önemlidir: Raban Gamliel derdi ki: Seder de bu üç konuyu açıklamayan kişi, görevini tamamlamış sayılmaz. Bu üç şey: Pesah, Matsa ve Maror. Pesah Atalarımızın Bet-Amikdaş zamanında yemiş oldukları Korban etini simgeler. Bunun sebebi neydi? Bunun sebebi, Tora da yazılı olduğu gibi, onuncu belada Tanrı Mısır daki atalarımızın evlerinin üzerinden atlamış olmasıdır. Çocuklarınıza Bu, Tanrı Mısır ı ölümle vurduğu zaman, Bene Yisrael in Mısır daki evlerinin üzerinden atlayarak onları bağışladığının anısına Tanrı ya yapılan Pesah korbanıdır diyeceksiniz. Halk dizlerini bükerek, eğildi. Matsa Bu yediğimiz Matsa dır. Bunun sebebi nedir? Tanrı, atalarımızı kurtarmak için belirdiğinde, Mısır dan çıkış çok çabuk oldu ve mayalanmamış hamurlarını yanlarına aldılar. Bu yüzden Tora der ki; Ve onlar Mısır dan çıkarken yanlarına aldıkları hamurdan mayalanmamış ekmeklerini pişirdiler. Mayalanmamıştı çünkü Mısır dan çok acil çıkmaları gerekiyordu. Herhangi bir hazırlık yapmamışlardı ve kesinlikle gecikmemeliydiler. Maror (marul) Bu yediğimiz Maror dur. Bunun sebebi nedir? Bunun sebebi, Mısırlılar ın atalarımızın hayatını Mısır da acılaştırmış olmalarıdır. Tora da der ki Ve onlar harç ve tuğla yapımı, tarlalardaki ağır işlerde çalıştırıldılar ve bu işler onların hayatlarını acılaştırdı.

14 (Bu berahanın bazı toplumlarda söylenmesi adettir. Toplumumuzda bu beraha başta Kiduş ta söylendiği için tekrar söylenmez. Agada nın bitiminden sonra hemen ikinci kadeh şarabın içimine geçilir.) Bağlardaki meyveleri yaratan Tanrım, dünyanın Kralı, sen kutsalsın. Sol tarafa yaslanarak ikinci şarap kadehi içilir. ROHTSA Beraha söyleyerek eller yıkanır Bizi emirleriyle kutsayan ve bizlere elimizi yıkamamızı emreden Evrenin Kralı Tanrım, sen kutsalsın. MOTSİ Toplumumuzda Motsi ile Matsa beraber yapılır. Aşağıda dağıtıldığı belirtilen matsa parçaları tuza batırılarak önce bu beraha, akabinde ara verilmeden aşağıdaki beraha söylenir. Topraktan ekmek çıkartan Evrenin Kralı Tanrım, sen kutsalsın. MATSA Üstteki tam matsa ile, yarım matsadan herkese dağıtılır; önce yukarıdaki, akabinde de bu beraha söylenir: Bizi emirleriyle kutsayan, bize matsa yememizi emreden Evrenin Kralı Tanrım, sen kutsalsın. Herkes kendine verilen matsa parçaçıklarını tuza batırır ve sola doğru yaslanarak yer.

15 MAROR Bir parça marul harosete (genellikle kuru üzümden yapılan, çamur kıvamında bir reçel) batırılıp şöyle söylenir: Bizi emirleriyle kutsayan ve bize Acı otlar (Maror Marul) yememizi emreden Evrenin Kralı Tanrım sen kutsalsın. Sola doğru yaslanarak yenir. KOREH Alttaki matsadan bir parça alınır, marul ve harosetle sandviç yapılır ve sola doğru yaslanarak yemeden önce söylenir: Bu şekilde matsa ve marul yemek bize Bet-Amikdaş ayakta iken Yaşlı İllel i hatırlatır. Pesah korbanı kuzu geldiğinde, o bu kuzuyu matsa ve marul ile beraber yerdi. Çünkü Tora Pesah korbanını matsa ve marul ile yiyeceksiniz, der. ŞULHAN OREH Yemek yenilip, içilir. TSAFUN Yemeğin sonunda kalan diğer yarım matsadan bir parça Afikomin olarak yenir ve bunu yedikten sonra, su ve kahve dışında başka bir şey yenilip içilmez.

16 Farklı olanı bulun David Paro Ahaşveroş Haroset Karpas Patates Aptal Asi Bilge Paro nun kızı Amram Yoheved

17

18 BAREH (Birkat Amazon) Bizi ve bütün dünyayı iyilikle, güzellikle, nezaketle, ve merhametle besleyen Evrenin Kralı, Sen, Tanrımız; Mübareksin. Tanrı bütün canlılara ekmek verir, çünkü onun şefkati sonsuzdur. Büyük iyiliği sebebiyle, yemeğimizi hiçbir zaman eksik etmemiştir ve sonsuza dek hiçbir zaman da eksik etmeyecektir. Çünkü O, herkesi besleyen herkesin geçimini sağlayan Tanrı dır ve O nun masası herkes için kurulmuştur; O, merhameti iyiliklerinin çokluğu ile yaratmış olduğu tüm yarattıkları için gıda ve yemek hazırlar. Pasukta söylendiği gibi: Elin i açan ve tüm yaşayanları isteklerine göre doyurursun. Merhametiyle herkesi doyuran Sen, Tanrı: Mübareksin. Ey Tanrımız ve atalarımızın Tanrı sı! Anılarımız ve atalarımızın anısı, Şehrin Yeruşalayim in anısı, kulun David in soyundan gelecek Maşiah ın anısı, tüm halkının anısı, Yisrael Evi nin anısı bu Matsot Bayramı nda, bu kutsal bayram gününde, bize merhamet etmen ve bizi kurtarman için; kurtarış, iyilik, güzellik, nezaket, merhamet, iyi yaşam ve barış için yükselişin, gelsin, erişsin, fark edilsin, istekle karşılansın, duyulsun, dikkate alınsın ve hatırlansın. Ey Tanrımız: bizleri bu günde iyilik ile hatırla, bizleri bu günde beraha için dikkate al, ve bizleri bu günde iyi yaşam için kurtar. Bizlere kurtuluş ve merhamet sözleriyle acıma ve şefkat duy, bizlere merhamet et ve bizleri kurtar. Zira gözlerimiz sana çevrilidir; çünkü Sen Şefkatli ve Merhametli Kralımız ve Tanrımızsın. Ve şehrin, Kutsal şehir Yeruşalayim i hızla bizim günümüzde inşa et. Kutsal şehir Yeruşalayim i merhametiyle inşa eden Sen Tanrımız Kutsalsın. Merhametli olan bizleri,yaşatsın ve Kral Maşiah ın günlerine, Bet-Amikdaş ın tekrar inşasına ve gelecek dünyadaki hayata hak kazandırsın ve yaklaştırsın. Atamış olduğu kralın kurtuluşları için bir kule olan ve Maşiah ına, David e ve nesline sonsuza dek iyilik bahşeden Tanrım. Kendi cennet bahçesinde barışı sağlayan Tanrım, bizim üzerimize ve bütün Yahudiler in üzerine barış getir. Amen. Siz Tanrı nın kutsal insanları, Tanrı dan korkmalısınız çünkü ondan korkan, başka bir şeyin eksikliğini yaşamaz. Genç kuvvetli aslanlar bile acıktığı halde, Tanrı ya yakın olmaya çalışanlar herhangi bir şeyi özlemeyeceklerdir. Tanrı ya şükredin çünkü iyidir, çünkü şefkati sonsuzdur. Tanrım elini aç ve tüm canlıların isteklerini yerine getir. Tanrı ya güvenen insanlar kutsansın Tanrı onları koruyacaktır. Gençtim ve yaşlandım. Fakat doğru bir insanın yapayalnız olduğunu veya çocuğunun ekmek için yalvardığını görmedim. Tanrı onun ulusunu barış ile kutsasın.

19 Şarap berahası söylenir ve sola doğru yaslanarak üçüncü şarap kadehi içilir. Bağın meyvesini yaratan Evrenin Kralı Tanrımız sen kutsalsın. Şefoh Bazı toplumlarda Şarap Kadehi (Eliyau Anavi Kadehi) doldurulur, kapı açılır ve söylenir: Öfkeni, seni kabullenmeyen halklara ve Senin İsmin i dikkate almayan krallıklara dök. Çünkü onlar Yaakov u yuttular ve Tanrı nın Barınağı nı ıssız hale getirdiler. ALEL Şarap kadehi dördüncü kez doldurulup şöyle söylenir: Bize değil! Tanrım, bize değil! Senin adına saygı gösterilmeli, iyiliğinin ve gerçekliliğinin anısına! Niçin uluslar Nerede şimdi Tanrı ları? desinler? Tanrımız göklerde, istediği her şeyi gerçekleştirir. Onların putları gümüşten ve altından, onlar insan eseridir. Ağızları var ama konuşamazlar, gözleri var ama göremezler, kulakları var ama işitemezler, burunları var ama koku alamazlar. Elleri hiçbir şey hissedemez. Ayakları yürüyemez, boğazlarından hiç bir ses çıkmaz. Onları yapanlar da, umutlarını onlara bağlayanlar da onlar gibi olsunlar. Bene Yisrael Tanrı ya güvenir. O, onların yardımcısı ve koruyucusudur. Aaron un Evi, Tanrı ya güvenir O, onların yardımcısı ve koruyucusudur. Tanrı dan korkanlar, Tanrı ya güvenir. O, onların yardımcısı ve koruyucusudur. Alel in sonunda dördüncü kadeh de sola doğru yaslanarak içilir.

20

21

22 Kim BİRi biliyor? Ben BİRi biliyorum. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim İKİyi biliyor? Ben İKİyi biliyorum. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ÜÇü biliyor? Ben ÜÇü biliyorum. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim DÖRDü biliyor? Ben DÖRDü biliyorum. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim BEŞi biliyor? Ben BEŞi biliyorum. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ALTIyı biliyor? Ben ALTIyı biliyorum. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim YEDİyi biliyor? Ben YEDİyi biliyorum. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim SEKİZi biliyor? Ben SEKİZi biliyorum. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim DOKUZu biliyor? Ben DOKUZu biliyorum. DOKUZ, bebek doğması için geçen ay sayısıdır. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ONu biliyor? Ben ONu biliyorum. ON, On Emir dir. DOKUZ, bebek doğması için geçen ay sayısıdır. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ONBİRi biliyor? Ben ONBİRi biliyorum. ONBİR, Yosef in rüyalarındaki yıldızlardır. ON, On Emir dir. DOKUZ, bebek doğması için geçen ay sayısıdır. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ONİKİyi biliyor? Ben ONİKİyi biliyorum. ONİKİ, kabilelerdir. ONBİR, Yosef in rüyalarındaki yıldızlardır. ON, On Emir dir. DOKUZ, bebek doğması için geçen ay sayısıdır. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır. Kim ONÜÇü biliyor? Ben ONÜÇü biliyorum. ONÜÇ, Tanrı nın merhamet etme şeklidir. ONİKİ, kabilelerdir. ONBİR, Yosef in rüyalarındaki yıldızlardır. ON, On Emir dir. DOKUZ, bebek doğması için geçen ay sayısıdır. SEKİZ, bebeğin Berit Mila olması için geçen gün sayısıdır. YEDİ, haftanın günleridir. ALTI, Mişna daki kitap sayısıdır. BEŞ, Tora daki kitap sayısıdır. DÖRT, Yahudi toplumunun anneleridir. ÜÇ, Yahudi toplumunun babalarıdır. İKİ, On Emir in yazıldığı tabletlerdir. BİR, cennetteki ve dünyadaki Tanrı dır.

23 ÜCRETSİZ DAGITILIR

24 GELECEK YIL YERUŞALAYİM DE טורקית