ÜNİTE. AFETLERDE HABERLEŞME Doç. Dr. Birol SOYSAL İÇİNDEKİLER HEDEFLER HABERLEŞMEYE GİRİŞ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜNİTE. AFETLERDE HABERLEŞME Doç. Dr. Birol SOYSAL İÇİNDEKİLER HEDEFLER HABERLEŞMEYE GİRİŞ"

Transkript

1 HABERLEŞMEYE GİRİŞ İÇİNDEKİLER Giriş Haberleşmenin Tarihçesi Bazı Teknik Kavramlar Haberleşme Sisteminin Bölümleri Haberleşme Sistemlerinin Sınıflandırılması Modülasyon Türleri Modülasyonun Gerekliliği Haberleşme Sisteminden Beklenenler ve Kısıtlar AFETLERDE HABERLEŞME Doç. Dr. Birol SOYSAL HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Afet zamanlarında haberleşmenin önemini anlayabilecek, Haberleşmenin kilometre taşlarını öğrenebilecek, Haberleşmeyle ilgili teknik terimleri kavrayabilecek, Haberleşme sistemlerinin bölümlerini, sınıflandırılmasını, kullanılan modülasyon türlerini ve gerekliliğini değerlendirebilecek, Haberleşme sistemlerinden beklentilerin neler olabileceğini ve bunların önündeki kısıtlamaların neler olduğunu açıklayabileceksiniz. ÜNİTE 1

2 GİRİŞ Afet zamanlarında haberleşme en önemli ihtiyaç hâline gelmektedir. Etkili bir afet haberleşme sistemi sayesinde can ve mal kayıpları azaltılabilir. Herhangi bir formdaki bilginin uzayda herhangi bir noktadan başka bir noktaya iletilmesi haberleşme olarak adlandırılır. Yeryüzünde iki insan yaşamaya başladığından beri haberleşmenin önemli bir ihtiyaç olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Bir başka deyişle, haberleşmenin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanoğlu kendisinden çok uzaklarda bulunanlarla haberleşebilmek için duman, ışık ve güvercinleri de kullanmıştır. Zaman ilerleyip teknoloji de geliştikçe haberleşme araçları çeşitlenip gelişmiştir. Özellikle 19. yüzyıldan itibaren elektriksel ve elektronik haberleşme sistemleri hızlı bir şekilde yaygınlaşmaya başlamıştır. Afet, doğa veya insan kaynaklı olup, çok kısa zamanda başlayan, başladıktan sonra insanlar tarafından durdurulamayan, insanların normal yaşantısını durduran veya kesintiye uğratan, can ve mal kaybına sebep olan olaylara verilen ortak isimdir. Bazı afetler kısa süreli etkili olurken, bazılarının etkisi çok uzun sürebilir. Deprem, yangın sel gibi afetlerde can ve mal kaybı hemen ortaya çıkarken; açlık, kuraklık, salgın hastalık ve nükleer serpinti gibi afetlerin etkisi uzun süre devam etmektedir. Yerküre üzerinde bulunduğu nokta itibariyle stratejik açıdan önemi büyük olan ülkemiz, jeolojik açıdan da kritik bir konuma sahiptir. Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fay Hatları, deprem oluşturma kapasitesi açısından dünyanın en önemli fay hatlarından ikisidir. Daha önce bu faylarda meydana gelen kırılmaların oluşturduğu depremlerde binlerce insan hayatını kaybetti, gelecekte oluşabilecek depremlerde ise yüz binlerce insanın hayatı tehlikededir. Afet denildiğinde akla sadece depremler gelmemelidir. Yangın, sel, toprak kayması, fırtına gibi doğal afetlerin yanında insanoğlunun sebep olduğu en büyük afet olarak savaş da hatırlanmalıdır. Afet zamanları dışında en önemli ihtiyaçların başında gelen haberleşme, afet zamanlarında ise hayati bir öneme kavuşmaktadır. Zamana karşı yürütülen hayat kurtarma operasyonlarında etkin bir afet haberleşme sistemi, olmazsa olmazların başında gelmektedir. Pek çok insanın kurtarılması veya ölüme terk edilmesi, afet haberleşme sisteminin performansına bağlıdır. Afet haberleşme sistemi, normal haberleşme sistemlerine ek olarak, afet zamanlarında ve sonrasında gerekli haberleşmeyi kesintisiz olarak sağlamak için önceden kurulan ve sürekli olarak çalışır vaziyette tutulan haberleşme sistemi olarak tanımlanabilir. Afet haberleşme sistemi mümkün olduğunca afetlerden etkilenmeyecek özellikte tasarlanmalıdır. Arama, kurtarma ve koordinasyon hizmetlerinin etkin olarak yürütülebilmesi ancak sağlıklı bir şekilde çalışan afet haberleşme sistemi sayesinde gerçekleştirilebilir. HABERLEŞMENİN TARİHÇESİ Elektriğin ve elektromanyetik dalgaların kullanılmaya başlanmasıyla haberleşmede ne gibi gelişmeler olduğu aşağıda kronolojik olarak verilmektedir: 1826 Ohm yasası William Cooke ve Charles Wheatstone İngiltere de ticari telgraf hizmetini başlattılar. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

3 Elektronik icatların pek çoğu haberleşme sistemlerinin ihtiyaçlarından doğmuştur Samuel Morse, Amerika da ticari telgraf hizmetini başlattı. Washington ile Baltimore arasında ilk telgraf hattı açıldı James C. Maxwell elektromanyetik dalga yayılımını keşfetti Atlantik Okyanusu nu aşan telgraf bağlantısı gerçekleştirildi Alexander Graham Bell ve Elisha Gray birbirlerinden habersiz telefonu keşfettiler. Hızlı davranan Bell patenti de aldı Almon B. Strowger ilk otomatik telefon santralinin patentini aldı Guglielmo Marconi, radyoyu keşfederek kablosuz haberleşmeyi başlattı Guglielmo Marconi, İngiltere den Kanada ya radyo sinyali göndermeyi başardı John Fleming diyotu icat etti Bell System kıtalararası telefon hattını tamamladı Edwin Armstrong süperheterodin radyo alıcısını gerçekleştirdi Alec Reeves darbe kodlamalı modülasyonu (PCM) buldu Ticari TV yayıncılığı başladı Radar ve mikrodalga sistemleri geliştirildi Transistör keşfedildi ve Claude Shannon un meşhur makalesi yayınlandı Zaman Paylaşımlı Çoklama telefon haberleşmesine uygulandı Sovyetler Birliği ilk yapay uydu olan Sputnik i fırlattı Laser keşfedildi yılında ilk uydu TV yayınını sağlayacak olan Echo-1 haberleşme uydusu fırlatıldı. Motorola ve AT&T hücresel haberleşmeyi geliştirdiler. Ay dan canlı TV yayını gerçekleştirildi. Deneme amaçlı PCM ve lazer haberleşme sistemleri, entegre devre ve DSP teknolojisi geliştirildi. Renkli TV yayını başladı Ticari amaçlı haberleşme kıtalararası bilgisayar haberleşmesi başladı. Optik haberleşme sistemleri geliştirildi. Uydular arası seyahat eden Voyager fırlatıldı ve Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün den görüntüler alındı. Mikroişlemciler, Ethernet ve bilgisayarlı tomografi geliştirildi. Viking uzay aracı Mars yüzeyine indi ve Dünya ya bilgi gönderdi İlk hücresel hareketli telefon servisi başladı. Tek yonga içerisinde kodlayıcı ve kod çözücü CD teknolojisi geliştirildi. 2 GHz örnekleme hızına sahip sayısal osiloskoplar, programlanabilen DSP ler ve çok fonksiyonlu sayısal göstericiler geliştirildi Dünya yı Saran Ağ (World Wide Web, www) geliştirildi. GPS (Global Pozitioning System) sistemi hayata geçti. HDTV (High Definition TV), ISDN (Integrated Services Digital Networks), VSAT (Very Small Aperture Terminal) ve kişisel haberleşme sistemleri geliştirildi. Kablosuz yerel alan ağları geliştirildi ve standartlaştı Mark Zuckerberg, Facebook sitesini kurdu. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

4 2005 Üç eski PayPal çalışanı You Tube video paylaşım sitesini kurdu Jack Dorsey tarafından Twitter kuruldu... Bugün insanoğlu, yıllar önce uzaya gönderdiği araçların milyonlarca kilometre uzaklıktan gönderdiği fotoğrafları alabilmekte, evrenin başka yerlerinde yaşam olabileceği düşüncesiyle, onlarla iletişim kurabilmek için uzayın derinliklerine çeşitli sinyaller göndermekte ve oralardan gelebilecek sinyalleri alabilmek için uzayı dinlemektedir. BAZI TEKNİK KAVRAMLAR Bu kısımda haberleşmeyle ilgili konuların daha kolay anlaşılabilmesini sağlamak amacıyla bazı teknik kavramlar hakkında bilgi verilecektir. Frekans: Periyodik yani eşit zaman aralıklarında tekrarlanan bir olayın birim zaman içerisinde (genel olarak bir saniyede) tekrar etme sayısıdır. Haberleşme açısından ise, periyodik bir işaretin bir saniyelik sürede tekrar etme sayısı olarak tanımlanabilir. Frekans f ile gösterilir. Birimi Hertz dir ve Hz ile sembolize edilir. Periyot: Olayın veya işaretin tekrarlanması için geçen süredir. Aynı zamanda frekansın tersi olarak da tanımlanır. Periyot T ile gösterilir. Birimi saniyedir ve s ile sembolize edilir. Genlik: Bir hareketin veya işaretin maksimum düzeyi olarak tanımlanabilir. Değişik karakterlerle sembolize edilebilir. Birimi ise ait olduğu işaretin birimidir. Elektriksel işaretler için akım, Amper (A), gerilim Volt (V) olarak ifade edilir. Faz: Sinüzoidal (sinüs biçimli) bir işaretin orijindeki başlangıç açısıdır. Değişik karakterlerle sembolize edilebilir. Açı olduğu için derece veya radyan birimi kullanılır. Şekil 1.1 de sinüzoidal, periyodik bir işarete ait büyüklükler görülmektedir. 250 Elektriksel bir işaret genliği, frekansı ve fazı ile verilir. G e n l i k [V] Genlik Periyot Zaman [s] Şekil 1.1. Sinüzoidal bir işarete ait büyüklükler Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

5 Şekil 1.1. deki işaretin elektriksel bir büyüklük olan gerilim olduğu kabul edilsin. Böyle bir işaret genel olarak v(t) = ASin(2πft + φ) = Asin(ωt + φ) şeklinde gösterilir. Burada A genliği, f frekansı ve φ ise fazı sembolize etmektedir. Açısal frekans olarak adlandırılan ω = 2πf ile verilir ve birimi radyan/saniye (rad/s) dir. Şekil 1.1. ile verilen bu işareti matematiksel olarak; v(t) = 220Sin (2π50t + π/2) V ile ifade etmek mümkündür. Burada işaretin genliği A = 220 V, frekansı f = 50 Hz ve fazı φ = π/2 radyan olarak söylenir. Aynı işaret; v(t) = 220Cos(2π50t) V biçiminde de ifade edilebilir. Bir önceki gösterimden farklı biçimde de işaret sinüs fonksiyonu biçiminde değil de kosinüs fonksiyonu olarak yazılmıştır. Dikkat edilirse ikinci gösterimde işaretin fazı artık 0 o olmuştur. Frekansı 50 Hz olan bu işaretin periyotu T = 1 f = 1 50 = 0,02 s = 20 ms olarak hesaplanır. Tablo 1.1 de, haberleşmede yaygın olarak kullanılan Hz biriminin üskatları verilmektedir. Başka birimler için askatlar kullanılırken (örneğin metre), frekans birimi Hz için askatların kullanımı çok uygun değildir. Spektrum: Haberleşme açısından, bir işaretin içerdiği frekans bileşenleri hakkında bilgi verir. Düşey eksen genliği, yatay eksen frekansı göstermek üzere bir grafik şeklinde çizilir. Tablo 1.1. Hertz biriminin üskatları Katı Adlandırma Kısaltma 10 0 Hz 1 Hertz 1 Hz 10 3 Hz 1 kilo Hertz = 1,000 Hz 1 khz 10 6 Hz 1 Mega Hertz = 1,000,000 Hz 1 MHz 10 9 Hz 1 Giga Hertz= 1,000,000,000 Hz 1 GHz Hz 1 Tera Hertz = 1,000,000,000,000 Hz 1 THz Hz 1 Peta Hertz = 1,000,000,000,000,000 Hz 1 PHz Hz 1 Egza Hertz = 1,000,000,000,000,000,000 Hz 1 EHz Hz 1 Zetta Hertz = 1,000,000,000,000,000,000,000 Hz 1 ZHz Hz 1 Yotta Hertz = 1,000,000,000,000,000,000,000,000 Hz 1 YHz Bir haberleşme sistemi verici, iletim ortamı ve alıcı olmak üzere üç ana bileşene sahiptir. Süzgeç, osilatör, modülatör ve demodülatör de önemli alt bileşenlerdir. Dalgaboyu: Bir dalga biçiminin tekrar eden birimleri arasındaki mesafedir. İki tepe veya iki çukur arasındaki mesafe veya dalganın fazının 2π radyan değişmesi için alması gereken yol olarak da tanımlanabilir. λ ile sembolize edilir ve birimi metredir. Frekans ile dalgaboyu birbiriyle ters orantılıdır. Işık hızı c = 3x10 8 m/s olmak üzere c = λf ile verilir. Elektromanyetik dalgaların ışık hızı ile yayıldığı kabul edilir. Taşıyıcı: Yapılacak haberleşmenin türüne bağlı olarak değişen, yüksek frekanslı sinüzoidal bir işaret veya yüksek frekanslı bir darbe dizisidir. Süzgeç: Girişine uygulanan işarete ait frekans bileşenlerinin istenen kısmını geçiren (istenmeyen kısmını geçirmeyen) elektronik devrelere denir. Alçak Geçiren Süzgeç (AGS), Yüksek Geçiren Süzgeç (YGS), Bant Geçiren Süzgeç (BGS) ve Bant Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

6 Durduran Süzgeç (BDS) gibi çeşitleri mevcuttur. Haberleşme sistemlerinin ayrılmaz kısımlarından biridir. Osilatör: İstenilen frekansta işaret üreten elektronik devredir. Modülasyon: Bir taşıyıcı işaretin herhangi bir özelliğinin iletilmek istenen mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal biçimde değiştirilmesi işlemidir. Modülatör: Modülasyon işlemini gerçekleştiren elektronik devredir. Modülatörün çıkışında elde edilen işaret, modülasyonlu işaret olarak adlandırılır. Demodülasyon: Alıcı tarafta modülasyonlu işaretten yeniden mesaj işaretini elde etme işlemidir. Demodülatör: Demodülasyon işlemini gerçekleştiren elektronik devredir. Detektör olarak da adlandırılır. Bant Genişliği: Bir işaretin içerdiği en yüksek frekans ile en düşük frekans arasındaki farktır. Bir haberleşme sistemi için tahsis edilen bant genişliği ise frekans spektrumunda o sistemin kullanabileceği frekans aralığını gösterir. B ile sembolize edilir ve birimi Hz dir. Bit: İletilebilen en küçük bilgi birimi, ikili düzende rakam. Sayısal haberleşmede bir bit 1 veya 0 değerini alabilir. Temel veri ölçü birimidir ve b ile sembolize edilir. Bayt (byte): 8 bitlik bilgi veya bellek ölçü birimidir. B ile sembolize edilir. 8 bitlik kodlamada bir harfi (karakteri) temsil eder. Bit Hızı: Saniyedeki bit hızı olarak açıklanabilecek bu terim veri (data) akış hızını ölçmede kullanılır. Birimi bit/saniye (b/s) dir. Bit Hata Oranı (Bit Error Rate, BER): Sayısal haberleşme sisteminin performansını belirlemede kullanılan bir kavramdır. Alıcıda hatalı olarak algılanan bit sayısının iletilen toplam bit sayısına oranı olarak tanımlanır. Birimsizdir. BER = Hatalı bit sayısı Toplam bit sayısı şeklinde hesaplanır. İşaret Gürültü Oranı (Signal to Noise Ratio, SNR): Alıcı girişinde işaretin gücünün gürültünün gücüne oranıdır. Birimsizdir. Sistemin performansını belirlemede çok etkili bir parametredir. SNR = İşaretin gücü Gürültünün gücü şeklinde hesaplanır. Bir haberleşme sisteminin performansı tahsis edilen bant genişliğine ve işaret gürültü oranına bağlıdır. Gürültü: Haberleşme yapılmak istenilen frekans bandındaki istenmeyen bozucu etkilerdir. Doğal veya insan kaynaklı olabilir. Dünyanın manyetik alanı, şimşek, yıldırım, kozmik ışımalar, güneşteki patlamalar, cep telefonları, baz istasyonları, radyo ve televizyon vericileri, elektrikle çalışan bütün cihazlar birer gürültü kaynağıdır. Gürültü işareti tamamen rasgele bir işarettir. Haberleşme sistemlerinin performansını olumsuz olarak etkiler. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

7 Kanal: Bir haberleşme sisteminin önemli ögelerinden biridir. Verici ile alıcı arasındaki iletim ortamı; vericiden gönderilen işaretin alıcıya ulaşana kadar aldığı yol olarak da tanımlanabilir. Kanal Kapasitesi: Bir kanaldan birim zamanda hatasız olarak iletilebilecek bit sayısı o kanalın kapasitesi olarak adlandırılır. Kanal kapasitesi C ile sembolize edilir. Birimi b/s dir. C = Blog 2 (1 + SNR) bağıntısıyla hesaplanır. Burada B kanalın bant genişliğini göstermektedir. log 2 ( ) fonksiyonu ise 2 tabanında logaritmayı ifade etmektedir. Haberleşmede kullanılan frekans bantları Tablo 1.2 de verilmektedir. Tablo 1.2. Frekans bantları, adlandırılmaları ve tipik uygulama alanları Frekans bandı Adlandırma Tipik uygulama 30 Hz 300 Hz ELF (Son derece düşük frekanslar) Denizaltı haberleşmesi 300 Hz 3 khz VF (Ses frekansları) 3 khz 30 khz VLF (Çok düşük frekanslar) Navigasyon, sonar 30 khz 300 khz LF (Düşük frekanslar) Seyrüsefer sistemleri 300 khz 3 MHz MF (Orta frekanslar) AM radyo yayıncılığı, deniz haberleşmesi, sahil güvenlik 3 MHz 30 MHz HF (Yüksek frekanslar) Telefon, telgraf, amatör radyoculuk, halk bandı 30 MHz 300 MHz VHF (Çok yüksek frekanslar) Televizyon, FM radyo yayıncılığı, hava trafik kontrol Televizyon, uydu 300 MHz 3 GHz UHF (Ultra yüksek frekanslar) haberleşmesi, kablosuz ağlar, Bluetooth, ZigBee, GPS, radar Hava radar, mikrodalga 3 GHz 30 GHz SHF (Süper yüksek frekanslar) linkler, mobil haberleşme, uydu haberleşmesi 30 GHz 300 GHz EHF (Son derece yüksek frekanslar) Radar, deneysel çalışmalar 300 GHz 3 THz Kızılaltı ışık spektrumu Medikal görüntüleme, spektroskopi sistemleri 3 THz 30 THz Adlandırılmamış 30 THz 300 THz Görünür ışık spektrumu 300 THz 3 PHz Mor ötesi ışık spektrumu 3 PHz 30 PHz X ışınları spektrumu Medikal görüntüleme 30 PHz 300 PHz Adlandırılmamış 300 PHz 3 EHz Gama ışınları spektrumu 3 EHz 30 EHz Kozmik ışınlar spektrumu HABERLEŞME SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ Her haberleşme sisteminin çalışabileceği bir bant standartları belirleyen kuruluşlarca belirlenmiştir. Bir mesaj işaretinin, haberin bir noktadan alınıp başka bir noktaya iletilmesi için kullanılacak sistem haberin cinsine, haberleşme türüne göre değişiklik göstermekle birlikte, genel olarak Şekil 1.2 deki blok şema ile gösterilebilir. Çok çeşitli bilgi kaynakları var olduğu için giriş mesajı değişik biçimlerde ortaya çıkabilir. Örneğin konuşma ve müzik gibi zamanın bir fonksiyonu olarak, bilgisayarlar arasında bilgi aktarımında kullanılan 0 ve 1 gibi ayrık sembollerden oluşan diziler olarak veya televizyon ekranındaki resmin renginin ve Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

8 ışık şiddetinin zamanla değişimi gibi diğer değişkenlerin fonksiyonu olarak da ortaya çıkabilir. Kaynak tarafından üretilen giriş mesajını giriş dönüştürücü adı verilen bir dönüştürücü yardımıyla elektriksel akım veya gerilim değişkenleri hâline dönüştürmek gerekir. Bu amaç için enerji dönüştürücülerden yararlanılır. Örneğin konuşma işareti için akustik dalgalar bir mikrofon yardımıyla gerilim değişimlerine dönüştürülür. Resim naklinde ise foto-elektrik tüp (kamera) bu dönüştürme işlemini gerçekleştirir. Haber Kaynağı Giriş Dönüştürücü Kodlama Modülatör Kuvvetlendirici Taşıyıcı Osilatörü İletim Ortamı Taşıyıcı Osilatörü Gürültü Haber Değerlendirici Çıkış Dönüştürücü Kodçözücü Demodülatör Kuvvetlendirici Bir haberleşme sistemi her birinin görevi diğerlerinden farklı olan alt sistemlerin birleşmesinden oluşur. Şekil 1.2. Genel bir haberleşme sisteminin blok şeması Dönüştürücü çıkışı elde edilen elektriksel giriş işareti gizlilik içerisinde ve hatasız olarak alıcıya ulaşması için kodlanır. Kodlanmış olan işaret bu hâliyle iletim ortamında verimli bir şekilde iletilmeye uygun olmayabilir. Bu nedenle de modülasyon işlemine tabi tutulur. İletim ortamında zayıflamaya uğrayacağı bilinen modülasyonlu işaret güç yükselteçleri yardımıyla kuvvetlendirildikten sonra iletim ortamına verilir. Kanal olarak da adlandırılan iletim ortamı çok farklı şekillerde olabilir. Bakır kablo, büklümlü kablo, koaksiyel kablo, dalga kılavuzu, fiber optik kablo veya uzay boşluğu olabilir. Bunların her birinin kendine has özellikleri vardır. İletim ortamı seçimi mesaj işareti türü, ekonomiklik, güvenlik ve gürültü gibi etkenler dikkate alınarak yapılır. Bir haberleşme sisteminde kanalın iki özelliği iletimi etkiler: - Bozulma (distorsiyon): Eğer kanaldaki işaretin değişmesi, Şekil 1.3 teki gibi, sadece bir sabit ile çarpım ve/veya bir zaman gecikmesi ile ifade edilebiliyorsa, bu kanal bozulmasız kanaldır denir. Bu ideal durumdur. - Gürültü: Kanalın diğer önemli etkisi de gürültüdür. Gürültüsüz bir ortamda işaretin iletimi oldukça basittir. Ancak pratik uygulamaların çoğunda rasgele gürültü daima vardır. Tasarımlarda gürültü içerisindeki işaretin seçilebilirliğini sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. Bu amaç için oldukça karmaşık düzenler mevcuttur. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

9 Kanal x(t) Ax(t t 0 ) Şekil 1.3. Bozulmasız kanal Kanalda bozulan, zayıflayan ve gürültüye maruz kalan işaret, alıcının girişine ulaşır. İlk önce güç yükselteçleri yardımıyla kuvvetlendirilir. Vericide yapılan modülasyon işleminin tersi olan demodülasyon işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen kodlanmış işaretin kodu çözülerek elektriksel çıkış işareti elde edilir. Gönderilen mesaj işaretinin türüne bağlı olarak seçilecek çıkış dönüştürücü yardımıyla çıkış mesajı elde edilir. Mesaj işareti ses ise çıkış dönüştürücü bir hoparlör, resim ise bir televizyon tüpü (ekranı) olacaktır. Böylece mesaj işaretinin vericiden alıcıya gönderilmesi işlemi tamamlanmış olur. HABERLEŞME SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Haberleşme sistemleri genellikle iletilmek istenilen mesaj işaretinin yapısına göre Analog Haberleşme Sistemleri ve Sayısal Haberleşme Sistemleri olmak üzere iki temel guruba ayrılırlar. Sayısal devre teknolojisinde meydana gelen gelişmeler sayısal haberleşme sistemlerinin büyük bir hızla yaygınlaşmasını sağlamaktadır. Bir diğer sınıflandırma şekli, iletim ortamına göre yapılabilir. İletim ortamı olarak büklümlü kablo, koaksiyel kablo veya dalga kılavuzu kullanan sistemler Kablolu Haberleşme Sistemleri olarak adlandırılırken, elektromanyetik dalgaların iletim ortamı olan atmosfer veya uzay boşluğunu kullanan haberleşme sistemleri ise Kablosuz Haberleşme Sistemleri veya Radyo Haberleşme Sistemleri olarak adlandırılır. İletilecek işaretin elektriksel değil de ışık olduğu, iletim ortamının da fiber optik kablo olduğu haberleşme sistemleri de mevcuttur. Bunlar da Fiber Optik Haberleşme Sistemleri olarak adlandırılır. Uydu Haberleşme Sistemleri, Radar Haberleşme Sistemleri ve Hücresel Haberleşme Sistemleri gibi daha farklı sınıflandırmalar da söz konusu olabilmektedir. Burada temel olması bakımından analog haberleşme sistemleri ve gittikçe daha yaygın hâle geldiği için sayısal haberleşme sistemleri üzerinde durulacaktır. MODÜLASYON TÜRLERİ Gerek analog ve gerekse sayısal haberleşme sistemlerinde farklı modülasyon türleri kullanılmaktadır. Analog haberleşme sistemlerinde taşıyıcı olarak yüksek frekanslı bir sinüzoidal işaret kullanılır. Bu işaretin mesaj işaretine bağlı olarak değiştirilebilecek üç parametresi bulunmaktadır. Bunlar genlik, frekans ve fazdır. Eğer taşıyıcı işaretin genliği mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Genlik Modülasyonu (Amplitude Modulation, AM) elde edilir. Taşıyıcı işaretin frekansı mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Frekans Modülasyonu (Frequency Modulation, FM) elde edilir. Son olarak, taşıyıcı işaretin fazı mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Faz Modülasyonu (Phase Modulation, PM) elde edilir. Frekans ve faz modülasyonları aynı zamanda Açı Modülasyonu olarak da adlandırılır. Çünkü, taşıyıcının frekans veya fazının mesaj işaretine bağlı olarak değiştirilmesi, açısının mesaj işaretine bağlı olarak değiştirilmesi anlamına gelmektedir. Sayısal haberleşme sistemlerinde ise taşıyıcı olarak genelde yüksek frekanslı bir darbe dizisi kullanılır. Darbelerin genliği mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Darbe Genlik Modülasyonu (Pulse Amplitude Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

10 Modulation, PAM) elde edilir. Eğer darbelerin periyot içerisindeki yeri mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Darbe Yeri Modülasyonu (Pulse Pozition Modulation, PPM) elde edilir. Eğer darbelerin süresi (genişliği) mesaj işaretine bağlı olarak doğrusal bir biçimde değiştirilecek olursa Darbe Süresi Modülasyonu (Pulse Duration Modulation, PDM) elde edilir. Bu modülasyon türü Darbe Genişlik Modülasyonu (Pulse Width Modulation, PWM) olarak da bilinir. Haberleşmede kullanılabilen bu modülasyon türü, motor hız kontrolünde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Darbe genlik modülasyonu sonucunda elde edilen darbelerin genliklerinin kodlanarak iletilmesi ise Darbe Kodlamalı Modülasyon (Pulse Code Modulation, PCM) olarak adlandırılır. Bu yöntem, analog işaretlerin sayısal haberleşme sistemleri üzerinden iletilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda bir analog işaretin sayısala dönüştürülmesi yöntemlerinden biridir. Sayısal bir işaretin sinüzoidal bir taşıyıcı kullanılarak iletilmesini sağlayan modülasyon türleri de mevcuttur. Sayısal işaretin alabileceği değer sayısı sınırlı olduğundan bu tür modülasyon türleri anahtarlamalı modülasyonlar olarak adlandırılır. Genlik Kaydırmalı Anahtarlama (Amplitude Shift Keying, ASK), Frekans Kaydırmalı Anahtarlama (Frequency Shift Keying, FSK) ve Faz Kaydırmalı Anahtarlama (Phase Shift Keying, PSK) sayısal mesaj işaretinin sinüzoidal taşıyıcı kullanılarak iletildiği modülasyon türleridir. MODÜLASYONUN GEREKLİLİĞİ Bir haberleşme sisteminde gerçekleştirilen önemli işlemlerden biri modülasyondur. Modülasyon işlemiyle çeşitli hedeflere ulaşmak amaçlanmaktadır. Haberleşme sisteminin önemli bileşenlerinden biri de iletim ortamıdır. Mesaj işareti elektriksel biçime dönüştürülmüş bile olsa iletim için uygun olmayabilir. Zamanla değişen elektriksel işaretlerin hepsi belli bir iletim ortamında verimli bir şekilde iletilemeyebilir. Bu nedenle, gönderilecek mesaj işaretinin mevcut iletim ortamında verimli bir şekilde iletime uygun hâle getirilmesi gerekmektedir. Bunu gerçekleştirecek işlem ise modülasyondur. Alıcıda ise mesaj işaretinin yeniden elde edilebilmesi için demodülasyon olarak adlandırılan bir işleme gerek vardır. Modülasyon işleminin yararlı olabilmesi için, karşı yönünün de olması gerekir. Yani modülasyon geri çevrilebilir (tersinir) olmalıdır. Aksi hâlde mesaj işareti alıcıda yeniden elde edilemez. Modülasyon işlemi ile ulaşılmak istenen hedefler aşağıda açıklanmıştır: a) Anten boyutlarının küçültülmesi: Kablosuz haberleşmede iletim elektromanyetik dalgalar vasıtasıyla gerçekleştirilir. İletimin verimli olabilmesi için anten boyunun işaretin dalga boyunun yarısı ( λ 2 ) veya dörtte biri ( λ 4 ) olması gerekir. İşaretin frekansı ile dalga boyu arasındaki ilişki c = λf λ = c f ile verilir. Burada c = 3x10 8 m/s olarak ışık hızıdır. Görüldüğü gibi frekans ile dalga boyu birbiriyle ters orantılıdır. Frekans arttıkça dalga boyu küçülmektedir. Dolayısıyla anten boyunun uygulanabilir olması için frekansın yüksek olması gerekir. Bu da modülasyonla mümkündür. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

11 Örnek 300 Hz-3 khz arasını kaplayan bir işareti ileten radyo vericisi dikkate alınsın. Bu işaretin elektromanyetik dalgalar ile iletilmek istenmesi hâlinde, işaretin en yüksek frekanslı bileşeni için dalga boyu λ = 3x108 = 3x10 3 1x105 = 100 km ve en küçük anten boyu 25 km bulunur. Uygulama açısından böyle bir anten mümkün değildir. Böyle bir işaretin elektromanyetik dalgalarla iletilemeyeceği sonucuna varılabilir. b) Girişimin engellenmesi: Aynı frekans bandında çalışan sistemlerin birbirlerine yaptıkları olumsuz etki girişim (interference) olarak adlandırılır. Yukarıda verilen örnekte hesaplanan antenin gerçekleştirildiği ve çalıştığı düşünülsün. İkinci bir radyo vericisinin kurulması istenirse ne olacak? İkinci antenin de dikildiği kabul edilsin. Her iki verici aynı bandı kullandıkları için birbirlerinin yaydığı işareti bozacaklardır. Dolayısıyla ikinci radyo istasyonu mümkün görülmemektedir. Bu problem, radyoların farklı frekans bandını kullanmaları ile çözülebilir. Bu ise modülasyon yardım ile gerçekleştirilebilir. c) Tüm frekans spektrumundan yararlanma: Dünya üzerinde çalışan pek çok verici ve alıcı vardır. Bunların birbirini etkilemeden çalışabilmeleri için farklı frekans bölgelerinde yayın yapmaları gerekmektedir. Verici sayısı arttıkça daha yüksek frekanslara çıkılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bunun için modülasyon en iyi çözümdür. d) Çoklama yapmak: Bir iletim ortamını tek bir mesaj işaretini iletmek için kullanmak akıllıca değildir. Birden çok mesaj işaretinin aynı iletim ortamı üzerinden gönderilmesini sağlayan sistemler Çoklama Sistemleri olarak adlandırılır. Zaman paylaşımlı çoklama sistemleri, frekans paylaşımlı çoklama sistemleri veya kod paylaşımlı çoklama sistemleri yine modülasyon yardımıyla bu işlemi gerçekleştirirler. e) İletim ortamına uymak: Her iletim ortamının kendine has özellikleri vardır. Zayıflamaları, bant genişlikleri maliyetleri birbirinden farklıdır. Bazı durumlarda işarete uygun iletim ortamı belirlenirken, bazı durumlarda da işaretin eldeki iletim ortamına uygun hâle getirilmesi gerekir. Bu işlem için de modülasyon gereklidir. f) Bozucu etkileri azaltmak: Bazı modülasyon türleri gürültü, girişim gibi bozuculardan daha az etkilenirler. Örneğin frekans modülasyonu gürültüye karşı genlik modülasyonundan daha dayanıklıdır. Bu nedenle frekans modülasyonlu radyo yayınında müzik dinlemek genlik modülasyonlu radyo yayınına göre daha keyif vericidir. g) Verici ve alıcı yapımını kolaylaştırmak: Verici ve alıcıların çalışması işaretin özelliklerine bağlıdır. Uygun modülasyonun seçilmesi ile bu cihazların yapılması kolaylaştırılabilir. Bu ekonomik bir etkendir. Radyo, televizyon gibi milyonlarca insan tarafından kullanılan cihazların ucuz olmaları gerekir. Uzaydaki bir uydu için minimum güç harcamayı sağlayacak modülasyon türü çok önemlidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

12 HABERLEŞME SİSTEMİNDEN BEKLENENLER VE KISITLAR Kullanıcıların haberleşme sistemlerinden farklı beklentileri mevcuttur. Bu beklentilerin karşılanabilmesinin önünde bazı kısıtlamalar önemli yer tutmaktadır. Haberleşme sistemleri arzulanan iletişim türüne göre tasarlanırlar. Birbirlerinden kilometrelerce uzaklıkta bulunan iki kişi birbirlerine bir mesaj göndermek istediklerinde telefon sistemini kullanabilirler. Birbirleriyle konuşmak isteyecek binlerce kişi varsa, birkaç merkezî santrali (anahtarlama merkezi) olan bir telefon ağı kurulabilir. Oldukça kısa mesafeler içerisinde birbirlerine bilgi iletmek isteyen az sayıda kullanıcı varsa ve sürekli olarak hareket hâlindeyseler, bir çeşit radyo haberleşme sistemi (hücresel sistem) gereklidir. Çok sayıda kullanıcıya bilgi göndermek isteyen tek bir kaynak varsa, bir radyo veya televizyon vericisi kullanılabilir. Bu durumda haberleşme sistemi bir verici ve çok sayıda alıcıdan oluşur. Genel olarak bir haberleşme sisteminden beklenenler şöyle özetlenebilir: a) Konuşma naklinde: Her iki uçta konuşulanların anlaşılır olması esastır. Konuşanı sesinden tanımak veya sağlığı hakkında bilgi sahibi olmak gerekmemektedir. b) Data naklinde: Alıcı uçta elde edilen sayıların doğru olarak alınması çok önemlidir. Bir bitlik hata çok büyük yanlışlıklara neden olabilir. Her bir bitin alıcı tarafta doğru olarak belirlenmesi gerekir. c) Müzik naklinde: Alıcıdan alınan seslerin orijinale uygun olması beklenir. Doğal oluşum bozulmamalıdır. d) Resim naklinde: Alınan resim aslına benzemelidir. İdeal durum aslının kopyası olmasıdır. Yukarıda belirtilen beklentilerin gerçekleşmesi, haberleşme sistemi tasarlanırken şu özelliklerin dikkate alınması ile mümkün olur: a) Bant genişliği: İşaretin frekans bileşenlerinin bilinmesi, uygun iletim ortamının seçilebilmesi açısından önemlidir. b) Bozulma (distorsiyon): İletim ortamında işaretin bozulmadan nakli için şekil değiştirmemesi gerekir. Buna özellikle dikkat edilmelidir. Genlik ve faz bozulması olarak ikiye ayrılır. c) Zayıflama: İşaretin iletim ortamında zayıflamasının az olması istenir. Aksi hâlde işareti gürültüden ayırmak güçleşir. Bu nedenle belirli aşamalarda seviye ölçümleri yapılır. d) İşaret gürültü oranı: Mesaj işaretine ait güç ile gürültü gücü arasındaki oranın yeterince büyük olması gerekir. e) Kanallar arası etki (crosstalk): Çok kanallı haberleşmede kanalların birbirini etkilememesi gerekir. Bunu önleme amaçlı tedbirler alınır. f) Haberleşme hızı: Çalışma frekansı ve kullanılan bant genişliğine bağlı olarak haberleşme hızı değişir. Herhangi bir haberleşme sisteminde amaç, kaynaktaki mesaj işaretini alıcı uçta olduğu gibi elde etmektir. Ancak gönderilmiş olan mesaj işaretinin vericide olduğu gibi elde edilmesi bazı kısıtlamalar nedeniyle mümkün olmaz. Bu kısıtlamalar kaçınılmaz bazı doğa olayları ya da haberleşme sistemini tasarlayan mühendis tarafından belirlenir. Bu durumda, alıcıda mesaj işaretini aslına olabildiğince yakın bir biçimde elde etmek daha gerçekçi ve uygulanabilir bir amaç Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

13 Bir işaretin bozulmadan iletilebilmesi için iletim ortamı bant genişliğinin en az işaret bant genişliği kadar olması gerekir. olacaktır. Zaten birçok uygulamada asıl mesaj işaretinden bazı sapmalara izin verilir. Haberleşme sistemlerindeki ana kısıtlamaların bir bölümünü gürültü ve girişim oluşturur. Gürültü, iletim ortamında modülasyonlu işarete eklenerek onu bozar. Gürültü kaynakları doğal ve insan kaynaklı olmak üzere ikiye ayrılabilir. Elektrik fırtınaları, şimşek, yıldırım ve güneşteki patlamalar doğal gürültü kaynaklarıdır. Haberleşme sisteminin kendi içerisinde ürettiği ısıl gürültü, elektrikle çalışan cihazlar, arabaların çalıştırılması sırasında ortaya çıkan yüksek frekanslı titreşimler ise insan kaynaklı gürültüler olarak değerlendirilebilir. Öte yandan, haberleşme sistemi ile aynı frekans bandında çalışan diğer sistemler ise girişim (interference) kaynağı olarak değerlendirilir. Girişim kaynağı ne kadar çok ise sistem o kadar olumsuz etkilenir. Gürültü ve girişimin etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler alınır. Haberleşme sistemleri için bir diğer önemli sınırlama ise bant genişliği kısıtlamasıdır. Bu kısıtlama uluslararası haberleşme kuruluşlarınca (ITU, EBU, ETSI, IEEE) belirlenir. Elektromanyetik spektrum pek çok kullanıcı tarafından paylaşıldığı için, her kullanıcıya belirli bir bant genişliği tahsis edilir ve bu bandın dışına taşımasına izin verilmez. Tahsis edilen bant genişliği haberleşme sistemine ve kullanılan modülasyon türüne göre değişir. Örneğin, genlik modülasyonlu radyo yayınında her bir radyo istasyonuna 10 khz lik bant tahsis edilirken, frekans modülasyonlu radyo yayınında ise 200 khz lik bant tahsis edilir. Bir kanal üzerinden gönderilebilecek bilgi miktarı kanal kapasitesi olarak adlandırılır ve kanalın bant genişliğine bağlıdır. Belirli bir bant genişliğine sahip işaret, bant genişliği daha dar olan bir kanaldan iletilecek olursa, bazı frekans bileşenleri ortadan kalkacağı için bozulmaya uğrayacaktır. Bant genişliği azaldıkça bozulma artar. Kanalın bant genişliği işaretin bant genişliğinden daha genişse bozulma olmaz. Bilgi miktarını ve dolayısıyla haberleşme hızını etkileyen diğer bir büyüklük ise işaret gürültü oranıdır. Kanal bant genişliği arttırılmadan, işaret gürültü oranı arttırılarak haberleşme hızı artırılabilir. Ama işaretin gücü de istenildiği kadar artırılamaz. Bununla ilgili uluslararası kuruluşlarca belirlenmiş üst sınırlar vardır. Bu sınırların aşılmasına izin verilmez. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

14 Özet Afet zamanlarında can ve mal kaybının azaltılması, afet sonrası ilk yardım, arama ve kurtarma faaliyetlerinin etkin ve yeterli bir seviyede gerçekleştirilebilmesine bağlıdır. Bu faaliyetleri yürütecek kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin koordinasyonu çok önemlidir. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir afet haberleşme altyapısının kurulmuş olması gereklidir. Afet öncesinde çalışır vaziyette tutulması gereken haberleşme sisteminin afet esnasında etkilenmemesi ve afet sonrasında da uzun süre çalışmasını sürdürmesi gerekmektedir. İnsanlık tarihi kadar eski olan haberleşme tarihine bakıldığında, haberleşmenin büyük bir hızla geliştiği görülmektedir. Telgraf, telefon, radyo, televizyon derken şimdilerde internet, Facebook, Twitter gibi sosyal paylaşım ağları da yaygın olarak kullanılan haberleşme sistemleri arasına girmiştir. Bir haberleşme sistemi verici, iletim ortamı ve alıcı olarak adlandırılan üç ana kısımdan meydana gelir. Alıcı ve verici kendi içerisinde alt sistemlerden meydana gelmektedir. Kanal olarak da adlandırılan iletim ortamı ise haberleşmenin kalitesini belirleyen önemli etkenlerden biridir. Haberleşme sistemlerinin sınıflandırılması değişik şekillerde yapılabiliyor olmasına rağmen, yaygın olarak analog haberleşme sistemleri ve sayısal haberleşme sistemleri olarak ikiye ayrılmaktadırlar. Analog haberleşme sistemleri daha çok sürekli işaretlerin iletilmesinde kullanılırken, sayısal haberleşme sistemleri ayrık işaretlerin iletilmesinde kullanılır. Sürekli işaretler sayısala dönüştürüldükten sonra sayısal haberleşme sistemleri üzerinden de iletilebilmektedir. İletilmek istenilen işaretler elektriksel işarete dönüştürüldükten sonra dahi genellikle iletime uygun olmazlar. İşaretleri iletime uygun hâle getirmek için modülasyon işlemi uygulanır. Modülasyonun daha başka faydaları da vardır. Analog ve sayısal haberleşme sistemlerinde farklı modülasyon türleri kullanılmaktadır. Haberleşme sistemlerinden beklentiler farklılık göstermektedir. Ses haberleşmesinde anlaşılır olmak yeterli iken müzik iletiminde sesin doğallılığının korunması gereklidir. Görüntü haberleşmesinde iletilen resim ile alınan resmin birbirine benzerliğinin yüksek olması istenirken, data haberleşmesinde doğruluğun çok çok yüksek olması beklenir. Bu beklentilerin gerçekleşebilmesi için göz önünde bulundurulması gereken unsurlar vardır. Bant genişliği, işaret gürültü oranı, iletim ortamı ve gürültü bunların başlıcalarıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

15 DEĞERLENDİRME SORULARI Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan Bölüm Sonu Testi bölümünde etkileşimli olarak cevaplayabilirsiniz. 1. İlk ticari telgraf hizmeti nerede başlatılmıştır? a) Amerika b) İngiltere c) Almanya d) Fransa e) İtalya 2. Kablosuz haberleşmenin başlangıcı olan radyonun mucidi kimdir? a) Maxwell b) Hertz c) Bell d) Morse e) Marconi de İlk yapay uyduyu uzaya gönderen ülke hangisidir? a) Amerika b) Rusya c) Çin d) Almanya e) İngiltere 4. Eşit zaman aralıklarında tekrarlanan bir olayın bir saniyedeki tekrar etme sayısına ne ad verilir? a) Genlik b) Faz c) Frekans d) Açı e) Faz farkı 5. Bir taşıyıcı işaretin herhangi bir özelliğinin mesaj işaretine bağlı olarak değiştirilmesi işlemine ne ad verilir? a) Osilatör b) Süzgeçleme c) Modülatör d) Modülasyon e) Demodülatör Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

16 6. Bir işaretin içerdiği en yüksek frekans ile en düşük frekans arasındaki farka ne ad verilir? a) Bant genişliği b) Maksimum frekans c) Minimum frekans d) Kanal genişliği e) Bant geçiren süzgeç 7. Bir radyo istasyonu için anten yüksekliğinin en fazla 250 m olması istendiğine göre, bu radyo istasyonunun taşıyıcı frekansı ne kadar olmalıdır?( Işık hızı c = 3x10 8 m/s olarak verilmiştir.) a) 100 khz b) 200 khz c) 300 khz d) 400 khz e) 500 khz 8. Sayısal haberleşme sistemlerinde taşıyıcı olarak kullanılan darbe dizisinin darbe sürelerinin mesaj işaretine bağlı olarak değiştirildiği modülasyon türü aşağıdakilerden hangisidir? a) Darbe modülasyonu b) Darbe süresi modülasyonu c) Darbe yeri modülasyonu d) Darbe kodlamalı modülasyon e) Darbe genlik modülasyonu 9. Çok kanallı haberleşmede kanalların birbirini etkilemesi olayına ne ad verilir? a) Girişim b) Gürültü c) Bozulma d) Kanallar arası etki e) Zayıflama 10. Aynı frekans bandında çalışan sistemlerin birbirlerine yaptıkları olumsuz etki nasıl adlandırılır? a) Girişim b) Gürültü c) Bozulma d) Kanallar arası etki e) Zayıflama Cevap Anahtarı: 1.B, 2.E, 3.B, 4.C, 5.D, 6.A, 7.C, 8.B, 9.D, 10.A Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

17 YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR Proakis, J. G. Salehi, M. (2010). İletişim Sistemlerinin Temelleri. Nobel Yayın Dağıtım. Hsu, H.P. (2003). Analog ve Sayısal İletişim. Schaum s Outlines Series, Nobel Yayın Dağıtım. Kayran, A. H. (2002). Analog Haberleşme. Birsen Yayınevi. Yılmaz, M. (1986). Modülasyon Teorisi: İletişimin İlkeleri. K.T.Ü. Basımevi. Derin, H. Aşkar, M. (1987). İletişim Kuramı: Modülasyon Yöntemleri. O.D.T.Ü. Yayınları. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

HABERLEŞMENIN AMACI. Haberleşme sistemleri istenilen haberleşme türüne göre tasarlanır.

HABERLEŞMENIN AMACI. Haberleşme sistemleri istenilen haberleşme türüne göre tasarlanır. 2 HABERLEŞMENIN AMACI Herhangi bir biçimdeki bilginin zaman ve uzay içinde, KAYNAK adı verilen bir noktadan KULLANICI olarak adlandırılan bir başka noktaya aktarılmasıdır. Haberleşme sistemleri istenilen

Detaylı

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks)

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Ders konuları 2 1 Kodlama ve modülasyon yöntemleri İletim ortamının özelliğine

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

EET349 Analog Haberleşme Güz Dönemi. Yrd. Doç. Dr. Furkan Akar

EET349 Analog Haberleşme Güz Dönemi. Yrd. Doç. Dr. Furkan Akar EET349 Analog Haberleşme 2015-2016 Güz Dönemi Yrd. Doç. Dr. Furkan Akar 1 Notlandırma Ara Sınav : %40 Final : %60 Kaynaklar Introduction to Analog and Digital Communications Simon Haykin, Michael Moher

Detaylı

BÖLÜM 1 TEMEL KAVRAMLAR

BÖLÜM 1 TEMEL KAVRAMLAR BÖLÜM 1 TEMEL KAVRAMLAR Bölümün Amacı Öğrenci, Analog haberleşmeye kıyasla sayısal iletişimin temel ilkelerini ve sayısal haberleşmede geçen temel kavramları öğrenecek ve örnekleme teoremini anlayabilecektir.

Detaylı

İletişim Ağları Communication Networks

İletişim Ağları Communication Networks İletişim Ağları Communication Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Behrouz A. Forouzan, Data Communications and Networking 4/E, McGraw-Hill,

Detaylı

AFETLERDE HABERLEŞMEYE 1-7 ÜNİTE ÖZETLERİ

AFETLERDE HABERLEŞMEYE 1-7 ÜNİTE ÖZETLERİ AFETLERDE HABERLEŞMEYE 1-7 ÜNİTE ÖZETLERİ ÜNİTE 1 Afet zamanlarında haberleşme en önemli ihtiyaç hâline gelmektedir. Etkili bir afet haberleşme sistemi sayesinde can ve mal kayıpları azaltılabilir. İnsanoğlu

Detaylı

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks)

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Ders konuları Sinyaller Sinyallerin zaman düzleminde gösterimi Sinyallerin

Detaylı

DENEY 8: SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON

DENEY 8: SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON DENEY 8: SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON AMAÇ: Sayısal haberleşmenin temel prensiplerini, haberleşme sistemlerinde kullanılan modülasyon çeşitlerini ve sistemlerin nasıl çalıştığını deney ortamında

Detaylı

İletişim Ağları Communication Networks

İletişim Ağları Communication Networks İletişim Ağları Communication Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Behrouz A. Forouzan, Data Communications and Networking 4/E, McGraw-Hill,

Detaylı

1. LİNEER PCM KODLAMA

1. LİNEER PCM KODLAMA 1. LİNEER PCM KODLAMA 1.1 Amaçlar 4/12 bitlik lineer PCM kodlayıcısı ve kod çözücüsünü incelemek. Kuantalama hatasını incelemek. Kodlama kullanarak ses iletimini gerçekleştirmek. 1.2 Ön Hazırlık 1. Kuantalama

Detaylı

ANALOG HABERLEŞME Alper

ANALOG HABERLEŞME Alper 0 BÖLÜM 1 ANALOG HABERLEŞME GİRİŞ KONULARI 1 Temel Kavramlar 1.1 Haberleşme Anlamlı bir bilginin değiş tokuş edilmesine haberleşme denir. (Exchanging Information). Günümüzde internet haberleşmesinin ve

Detaylı

ELK 318 İLETİŞİM KURAMI-II

ELK 318 İLETİŞİM KURAMI-II ELK 318 İLETİŞİM KURAMI-II Nihat KABAOĞLU Kısım 5 DERSİN İÇERİĞİ Sayısal Haberleşmeye Giriş Giriş Sayısal Haberleşmenin Temelleri Temel Ödünleşimler Örnekleme ve Darbe Modülasyonu Örnekleme İşlemi İdeal

Detaylı

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 3. Veri ve Sinyaller

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 3. Veri ve Sinyaller Veri İletişimi Data Communications Suat ÖZDEMİR Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 3. Veri ve Sinyaller Analog ve sayısal sinyal Fiziksel katmanın önemli işlevlerinden ş birisi iletim ortamında

Detaylı

1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon

1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon 1 Giriş 1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon Haberleşme sistemleri açısından önemli buluşlardan biri Alessandro Volta tarafından 1799 yılında pilin bulunmasıdır. Bu buluş Samuel Morse tarafından 1837 yılında

Detaylı

ANALOG HABERLEŞME (GM)

ANALOG HABERLEŞME (GM) ANALOG HABERLEŞME (GM) Taşıyıcı sinyalin sinüsoidal olduğu haberleşme sistemidir. Sinüs işareti formül olarak; V. sin(2 F ) ya da i I. sin(2 F ) dır. Formülde; - Zamana bağlı değişen ani gerilim (Volt)

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ History in Pictures - On January 5th, 1940, Edwin H. Armstrong transmitted thefirstfmradiosignalfromyonkers, NY to Alpine, NJ to Meriden, CT to Paxton, MA to Mount Washington. 5 January is National FM

Detaylı

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 5. Analog veri iletimi

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 5. Analog veri iletimi Veri İletişimi Data Communications Suat ÖZDEMİR Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 5. Analog veri iletimi Sayısal analog çevirme http://ceng.gazi.edu.tr/~ozdemir/ 2 Sayısal analog çevirme

Detaylı

DENEY NO : 6 DENEY ADI

DENEY NO : 6 DENEY ADI DENEY NO : 6 DENEY ADI : Faz Kaydırmalı Anahtarlama (PSK) DENEYİN AMACI : Faz Kaydırmalı Anahtarlama (Phase Shift Keying, PSK) yöntemlerinin ve 90 o den küçük faz kayma değerleri için verinin yeniden elde

Detaylı

1. Darbe Genlik Modülasyonunu anlar ve bunun uygulamasını

1. Darbe Genlik Modülasyonunu anlar ve bunun uygulamasını BÖLÜM 2 DARBE MODÜLASYONU Bölümün Amacı Öğrenci, Darbe modülasyonlar türlerine ilişkin blok şemaları çizerek, modülasyonve demodülasyon işlevlerini bir giriş sinyali üzerinde uygulayarak anlayabilecektir.

Detaylı

Taşıyıcı İşaret (carrier) Mesajın Değerlendirilmesi. Mesaj (Bilgi) Kaynağı. Alıcı. Demodulasyon. Verici. Modulasyon. Mesaj İşareti

Taşıyıcı İşaret (carrier) Mesajın Değerlendirilmesi. Mesaj (Bilgi) Kaynağı. Alıcı. Demodulasyon. Verici. Modulasyon. Mesaj İşareti MODULASYON Bir bilgi sinyalinin, yayılım ortamında iletilebilmesi için başka bir taşıyıcı sinyal üzerine aktarılması olayına modülasyon adı verilir. Genelde orijinal sinyal taşıyıcının genlik, faz veya

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

ANALOG MODÜLASYON BENZETİMİ

ANALOG MODÜLASYON BENZETİMİ ANALOG MODÜLASYON BENZETİMİ Modülasyon: Çeşitli kaynaklar tarafından üretilen temel bant sinyalleri kanalda doğrudan iletim için uygun değildir. Bu nedenle, gönderileek bilgi işareti, iletim kanalına uygun

Detaylı

KABLOSUZ İLETİŞİM

KABLOSUZ İLETİŞİM KABLOSUZ İLETİŞİM 805540 DENKLEŞTİRME, ÇEŞİTLEME VE KANAL KODLAMASI İçerik 3 Denkleştirme Çeşitleme Kanal kodlaması Giriş 4 Denkleştirme Semboller arası girişim etkilerini azaltmak için Çeşitleme Sönümleme

Detaylı

Antenler, Türleri ve Kullanım Yerleri

Antenler, Türleri ve Kullanım Yerleri Antenler, Türleri ve Kullanım Yerleri Sunum İçeriği... Antenin tanımı Günlük hayata faydaları Kullanım yerleri Anten türleri Antenlerin iç yapısı Antenin tanımı ve kullanım amacı Anten: Elektromanyetik

Detaylı

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 3.

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 3. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 3. DENEY AÇI MODÜLASYONUNUN İNCELENMESİ-1 Arş. Gör. Osman DİKMEN

Detaylı

4.1 FM ve FzM İŞARETLERİN GÖSTERİMİ

4.1 FM ve FzM İŞARETLERİN GÖSTERİMİ AÇI MODÜLASYONU Frekans modülasyon (FM)sistemlerinde taşıyıcı frekans faz modülasyon (FzM veya PM) sistemlerinde mesaj işaretindeki değişimlere paralel olarak taşıyıcının fazı değiştirilir. Frekans ve

Detaylı

KABLOSUZ İLETİŞİM

KABLOSUZ İLETİŞİM KABLOSUZ İLETİŞİM 805540 MODÜLASYON TEKNİKLERİ SAYISAL MODÜLASYON İçerik 3 Sayısal modülasyon Sayısal modülasyon çeşitleri Sayısal modülasyon başarımı Sayısal Modülasyon 4 Analog yerine sayısal modülasyon

Detaylı

ANALOG FİLTRELEME DENEYİ

ANALOG FİLTRELEME DENEYİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANALOG FİLTRELEME DENEYİ Ölçme ve telekomünikasyon tekniğinde sık sık belirli frekans bağımlılıkları olan devreler gereklidir. Genellikle belirli bir frekans bandının

Detaylı

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 1.

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 1. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 1. DENEY GENLİK MODÜLASYONUNUN İNCELENMESİ-1 Arş. Gör. Osman

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI

ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak

Detaylı

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İLETİŞİM ve İLETİŞİM TEKNİĞİ DERSİ LABORATUARI

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İLETİŞİM ve İLETİŞİM TEKNİĞİ DERSİ LABORATUARI Deneye gelmeden önce föyün sonunda verilen Laboratuvar Ön Çalışma Talimatları kısmındaki soruları cevaplayınız. Cevaplarınızı bir A4 kağıdına yazıp deney sırasında teslim etmeniz gerekmektedir. Ayrıca

Detaylı

Şeklinde ifade edilir. Çift yan bant modülasyonlu işaret ise aşağıdaki biçimdedir. ile çarpılırsa frekans alanında bu sinyal w o kadar kayar.

Şeklinde ifade edilir. Çift yan bant modülasyonlu işaret ise aşağıdaki biçimdedir. ile çarpılırsa frekans alanında bu sinyal w o kadar kayar. GENLİK MODÜLASYONU Mesaj sinyali m(t) nin taşıyıcı sinyal olan c(t) nin genliğini modüle etmesine genlik modülasyonu (GM) denir. Çeşitli genlik modülasyonu türleri vardır, bunlar: Çift yan bant modülasyonu,

Detaylı

DENEY 5: GENLİK KAYDIRMALI ANAHTARLAMA (ASK) TEMELLERİNİN İNCELENMESİ

DENEY 5: GENLİK KAYDIRMALI ANAHTARLAMA (ASK) TEMELLERİNİN İNCELENMESİ DENEY 5: GENLİK KAYDIRMALI ANAHTARLAMA (ASK) TEMELLERİNİN İNCELENMESİ Deneyin Amacı: Bilgisayar ortamında Genlik Kaydırmalı Anahtarlama modülasyonu ve demodülasyonu için ilgili kodların incelenmesi ve

Detaylı

KABLOSUZ İLETİŞİM

KABLOSUZ İLETİŞİM KABLOSUZ İLETİŞİM 805540 KABLOSUZ İLETİŞİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ İçerik 3 İletişim sistemleri Gezgin iletişim sistemleri Kablosuz iletişim sistemleri Hücresel sistemler Tarihçe Tipik İletişim Sistemi 4 Kaynak

Detaylı

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri 4. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-4

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri 4. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-4 BÖLÜM 4 4. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-4 4.1. DARBE MODÜLASYONU (PULSE MODULATION) Sayısal iletim, bir iletişim sisteminde iki nokta arasında sayısal darbelerin iletimidir. Başlangıçtaki kaynak

Detaylı

KABLOSUZ İLETİŞİM

KABLOSUZ İLETİŞİM KABLOSUZ İLETİŞİM 805540 MODÜLASYON TEKNİKLERİ ANALOG MODÜLASYON İçerik 3 Modülasyon Analog Modülasyon Genlik Modülasyonu Modülasyon Kipleme 4 Bilgiyi iletim için uygun hale getirme işi. Temel bant mesaj

Detaylı

Sakarya Üniversitesi Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Sakarya Üniversitesi Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühisliği Bölümü KABLOSUZ AĞ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI LABORATUAR FÖYÜ Sayısal Haberleşme Uygulamaları Deney No:1 Konu: Örnekleme

Detaylı

Elektromanyetik dalgalar kullanılarak yapılan haberleşme ve data iletişimi için frekans planlamasının

Elektromanyetik dalgalar kullanılarak yapılan haberleşme ve data iletişimi için frekans planlamasının 2. FREKANS TAHSİS İŞLEMLERİ 2.1 GENEL FREKANS TAHSİS KRİTERLERİ GENEL FREKANS TAHSİS KRİTERLERİ Elektromanyetik dalgalar kullanılarak yapılan haberleşme ve data iletişimi için frekans planlamasının yapılması

Detaylı

Veri İletimi. Toto, artık Kansas da olmadığımız yönünde bir hissim var. Judy Garland (The Wizard of Oz)

Veri İletimi. Toto, artık Kansas da olmadığımız yönünde bir hissim var. Judy Garland (The Wizard of Oz) Veri İletimi Veri İletimi Toto, artık Kansas da olmadığımız yönünde bir hissim var. Judy Garland (The Wizard of Oz) 2/39 İletim Terminolojisi Veri iletimi, verici ve alıcı arasında bir iletim ortamı üzerinden

Detaylı

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks)

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks) Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Ders konuları Antenler Yayılım modları Bakış doğrultusunda yayılım Bakış

Detaylı

DENEY 3. Tek Yan Bant Modülasyonu

DENEY 3. Tek Yan Bant Modülasyonu DENEY 3 Tek Yan Bant Modülasyonu Tek Yan Bant (TYB) Modülasyonu En basit genlik modülasyonu, geniş taşıyıcılı çift yan bant genlik modülasyonudur. Her iki yan bant da bilgiyi içerdiğinden, tek yan bandı

Detaylı

Elektrik Mühendisliği Elektrik Makinaları Güç Sistemleri (Elektrik Tesisleri) Kontrol Sistemleri

Elektrik Mühendisliği Elektrik Makinaları Güç Sistemleri (Elektrik Tesisleri) Kontrol Sistemleri Elektrik Mühendisliği Elektrik Makinaları Güç Sistemleri (Elektrik Tesisleri) Kontrol Sistemleri Elektronik Mühendisliği Devreler ve Sistemler Haberleşme Sistemleri Elektromanyetik Alanlar ve Mikrodalga

Detaylı

KABLOSUZ İLETİŞİM

KABLOSUZ İLETİŞİM KABLOSUZ İLETİŞİM 805540 MODÜLASYON TEKNİKLERİ FREKANS MODÜLASYONU İçerik 3 Açı modülasyonu Frekans Modülasyonu Faz Modülasyonu Frekans Modülasyonu Açı Modülasyonu 4 Açı modülasyonu Frekans Modülasyonu

Detaylı

DENEY NO:1 SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON

DENEY NO:1 SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON DENEY NO:1 SAYISAL MODÜLASYON VE DEMODÜLASYON 1. Amaç Sayısal Modülasyonlu sistemleri tanımak ve sistemlerin nasıl çalıştığını deney ortamında görmektir. Bu Deneyde Genlik Kaydırmalı Anahtarlama (ASK),

Detaylı

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 2.

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 2. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 2. DENEY GENLİK MODÜLASYONUNUN İNCELENMESİ-2 Arş. Gör. Osman

Detaylı

TELSİZ SİSTEM ÇÖZÜMLERİNDE RAKİPSİZ TEKNOLOJİ! SIMULCAST GENİŞ ALAN KAPLAMA TELSİZ SİSTEMİ

TELSİZ SİSTEM ÇÖZÜMLERİNDE RAKİPSİZ TEKNOLOJİ! SIMULCAST GENİŞ ALAN KAPLAMA TELSİZ SİSTEMİ TELSİZ SİSTEM ÇÖZÜMLERİNDE RAKİPSİZ TEKNOLOJİ! SIMULCAST GENİŞ ALAN KAPLAMA TELSİZ SİSTEMİ Prod-el tarafından telsiz pazarı için sunulan ECOS (Extended Communication System- Genişletilmiş Haberleşme Sistemi)

Detaylı

1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon

1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon 1.1 TARİHSEL ÖZET Telgraf ve Telefon Haberleşme sistemleri açısından önemli buluşlardan biri Alessandro Volta tarafından 1799 yılında pilin bulunmasıdır. Bu buluş Samuel Morse tarafından 1837 yılında gösterimi

Detaylı

1. DARBE MODÜLASYONLARI

1. DARBE MODÜLASYONLARI 1. DARBE MODÜLASYONLARI 1.1 Amaçlar Darbe modülasyonunun temel kavramlarını tanıtmak. Örnekleme teorisini açıklamak. Bilgi iletiminde kullanılan birkaç farklı modülasyon tekniği vardır. Bunlardan bazıları

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

BÖLÜM 6 STEREO VERİCİ VE ALICILAR. 6.1 Stereo Sinyal Kodlama/Kod Çözme Teknikleri ANALOG HABERLEŞME

BÖLÜM 6 STEREO VERİCİ VE ALICILAR. 6.1 Stereo Sinyal Kodlama/Kod Çözme Teknikleri ANALOG HABERLEŞME BÖLÜM 6 STEREO VERİCİ VE ALICILAR 6.1 Stereo Sinyal Kodlama/Kod Çözme Teknikleri Stereo kelimesi, yunanca 'da "üç boyutlu" anlamına gelen bir kelimeden gelmektedir. Modern anlamda stereoda ise üç boyut

Detaylı

ANALOG İLETİŞİM. 3. Kanal ayrımı sağlar. Yani modülasyon sayesinde aynı iletim hattında birden çok bilgi yollama olanağı sağlar.

ANALOG İLETİŞİM. 3. Kanal ayrımı sağlar. Yani modülasyon sayesinde aynı iletim hattında birden çok bilgi yollama olanağı sağlar. ANALOG İLETİŞİM Modülasyon: Çeşitli kaynaklar tarafından üretilen temel bant sinyalleri kanalda doğrudan iletim için uygun değildir. Bu nedenle, gönderileek bilgi işareti, iletim kanalına uygun bir biçime

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

ANALOG İLETİŞİM SİSTEMLERİNDE İLETİM KAYIPLARI

ANALOG İLETİŞİM SİSTEMLERİNDE İLETİM KAYIPLARI BÖLÜM 6 1 Bu bölümde, işaretin kanal boyunca iletimi esnasında görülen toplanır Isıl/termal gürültünün etkilerini ve zayıflamanın (attenuation) etkisini ele alacağız. ANALOG İLETİŞİM SİSTEMLERİNDE İLETİM

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

DENEY NO : 4 DENEY ADI : Darbe Genişlik Demodülatörleri

DENEY NO : 4 DENEY ADI : Darbe Genişlik Demodülatörleri DENEY NO : 4 DENEY ADI : Darbe Genişlik Demodülatörleri DENEYİN AMACI :Darbe Genişlik Demodülatörünün çalışma prensibinin anlaşılması. Çarpım detektörü kullanarak bir darbe genişlik demodülatörünün gerçekleştirilmesi.

Detaylı

Erdem ÇAKMAK Üst Kurul Uzmanı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Erdem ÇAKMAK Üst Kurul Uzmanı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Erdem ÇAKMAK Üst Kurul Uzmanı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 1 RADYO YAYINCILIĞINDA ULUSLAR ARASI DÜZENLEMELER 1961 Stockholm: 87.5-100 MHz 1979 Cenevre WARC: 87.5 108 MHz 1984 Cenevre: Bölgesel tahsisler

Detaylı

HAFTA 11: ÖRNEKLEME TEOREMİ SAMPLING THEOREM. İçindekiler

HAFTA 11: ÖRNEKLEME TEOREMİ SAMPLING THEOREM. İçindekiler HAFA 11: ÖRNEKLEME EOREMİ SAMPLING HEOREM İçindekiler 6.1 Bant sınırlı sürekli zaman sinyallerinin örneklenmesi... 2 6.2 Düzgün (uniform), periyodik örnekleme... 3 6.3 Bant sınırlı sürekli bir zaman sinyaline

Detaylı

6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı

6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı 6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı Deneyin Amacı: Osiloskop kullanarak alternatif gerilimlerin incelenmesi Deney Malzemeleri: Osiloskop Alternatif Akım Kaynağı Uyarı:

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ HABERLEŞME TEKNİKLERİ Ankara, 2013 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri

Detaylı

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere

Detaylı

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu) BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga

Detaylı

Bölüm 13 FSK Modülatörleri.

Bölüm 13 FSK Modülatörleri. Bölüm 13 FSK Modülatörleri. 13.1 AMAÇ 1. Frekans Kaydırmalı Anahtarlama (FSK) modülasyonunun çalışma prensibinin anlaşılması.. FSK işaretlerinin ölçülmesi. 3. LM5 kullanarak bir FSK modülatörünün gerçekleştirilmesi.

Detaylı

ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER

ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER ADC ve DAC 1 BM-201 2 ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER Maksimum ve minimum sınırları arasında farklı değerler alarak değişken elektriksel büyüklüklere analog bilgi ya da analog değer denir. Akım ve gerilim

Detaylı

Kızılötesi. Doğrudan alınan güneşışığı %47 kızılötesi, %46 görünür ışık ve %7 morötesi ışınımdan oluşur.

Kızılötesi. Doğrudan alınan güneşışığı %47 kızılötesi, %46 görünür ışık ve %7 morötesi ışınımdan oluşur. Kızılötesi Kızılötesi (IR: Infrared), nispeten daha düşük seviyeli bir enerji olup duvar veya diğer nesnelerden geçemez. Radyo frekanslarıyla değil ışık darbeleriyle çalışır. Bu nedenle veri iletiminin

Detaylı

ISBN:

ISBN: ISBN:978-975-511-652-5 İçindekiler Tablosu 1. BÖLÜM... 9 HABERLEŞMENİN TEMEL KAVRAMLARI... 9 1.1 Haberleşme Sistemlerinin Temel Yapısı... 16 1.2 Bilgi Miktarı (BM) ve Bant Genişliği (BG)... 17 1.2.1 Bant

Detaylı

KABLOSUZ SERĐ HABERLEŞME UYGULAMALARI VE RF KONTROL

KABLOSUZ SERĐ HABERLEŞME UYGULAMALARI VE RF KONTROL KABLOSUZ SERĐ HABERLEŞME UYGULAMALARI VE RF KONTROL Kablosuz iletişlim uygulamaları elektroniğin yaygın olarak kullanılan uygulamalarındandır. Bu uygulamalar yardımıyla iki nokta arasında bilginin kablosuz

Detaylı

DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop

DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop Deneyin Amacı: DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop Osiloskop kullanarak alternatif gerilimlerin incelenmesi Deney Malzemeleri: 5 Adet 1kΩ, 5 adet 10kΩ, 5 Adet 2k2Ω, 1 Adet potansiyometre(1kω), 4

Detaylı

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI BİLGİLENDİRME 25 Ekim 2016 Tarihi 1. Quiz BU SUNUMUN İÇERİĞİ Seyrüsefer Yöntemleri Radyo Seyrüsefer Yardımcıları Elektromanyetik Dalga Modülasyon SEYRÜSEFERİN TANIMI Seyrüsefer,

Detaylı

Şekil 1.1 Genliği kuvantalanmamış sürekli zamanlı işaret. İşaretin genliği sürekli değerler alır. Buna analog işaret de denir.

Şekil 1.1 Genliği kuvantalanmamış sürekli zamanlı işaret. İşaretin genliği sürekli değerler alır. Buna analog işaret de denir. İŞARETLER Sayısal işaret işleme, işaretlerin sayısal bilgisayar ya da özel amaçlı donanımda bir sayılar dizisi olarak gösterilmesi ve bu işaret dizisi üzerinde çeşitli işlemler yaparak, istenen bir bilgi

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS TANIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS TANIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS TANIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Saat Kredisi AKTS SAYISAL HABERLEŞME (T.SEÇ.V) 131517600

Detaylı

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 4. Sayısal veri iletimi

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 4. Sayısal veri iletimi Veri İletişimi Data Communications Suat ÖZDEMİR Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 4. Sayısal veri iletimi Sayısal sayısal çevirme Bilginin iki nokta arasında iletilmesi için analog veya

Detaylı

ASK modülasyonu ve demodülasyonu incelemek. Manchester kodlamayı ASK ya uygulamak. Gürültünün ASK üzerine etkisini incelemek.

ASK modülasyonu ve demodülasyonu incelemek. Manchester kodlamayı ASK ya uygulamak. Gürültünün ASK üzerine etkisini incelemek. 1. ASK MODÜLASYONU 1.1 Amaçlar ASK modülasyonu ve demodülasyonu inelemek. Manhester kodlamayı ASK ya uygulamak. Gürültünün ASK üzerine etkisini inelemek. 1.2 Ön Hazırlık 1. Manhester kodlama tekniğini

Detaylı

Alternatif Akım Devre Analizi

Alternatif Akım Devre Analizi Alternatif Akım Devre Analizi Öğr.Gör. Emre ÖZER Alternatif Akımın Tanımı Zamaniçerisindeyönüveşiddeti belli bir düzen içerisinde (periyodik) değişen akıma alternatif akımdenir. En bilinen alternatif akım

Detaylı

Optik Filtrelerde Performans Analizi Performance Analysis of the Optical Filters

Optik Filtrelerde Performans Analizi Performance Analysis of the Optical Filters Optik Filtrelerde Performans Analizi Performance Analysis of the Optical Filters Gizem Pekküçük, İbrahim Uzar, N. Özlem Ünverdi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü Yıldız Teknik Üniversitesi gizem.pekkucuk@gmail.com,

Detaylı

ÇOKLU ERİŞİM TEKNİKLERİ

ÇOKLU ERİŞİM TEKNİKLERİ ÇOKLU ERİŞİM TEKNİKLERİ 1. GİRİŞ Çoklu erişim teknikleri hakkında bilgi vermeden önce, çoklama/çoğullama hakkında bir kaç şey söylemekte fayda var. Bilginin, aynı iletim ortamı kullanılarak birden çok

Detaylı

Doğrudan Dizi Geniş Spektrumlu Sistemler Tespit & Karıştırma

Doğrudan Dizi Geniş Spektrumlu Sistemler Tespit & Karıştırma Doğrudan Dizi Geniş Spektrumlu Sistemler Tespit & Karıştırma Dr. Serkan AKSOY Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Elektronik Mühendisliği Bölümü saksoy@gyte.edu.tr Geniş Spektrumlu Sistemler Geniş Spektrumlu

Detaylı

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri BÖLÜM-1 1. Haberleşme Sistemlerinde Temel Kavramlar-1 1.1.Giriş Haberleşmenin amacı, herhangi bir biçimdeki bilginin zaman ve uzay içinde kaynak(verici) adı verilen bir noktadan kullanıcı(alıcı) olarak

Detaylı

BM 403 Veri İletişimi

BM 403 Veri İletişimi BM 403 Veri İletişimi (Data Communications) Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Ders konuları Analog sayısal çevirme İletişim modları 2/36 1 Bilginin iki nokta arasında

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 9. BÖLÜM ANALOG SİSTEMLER

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 9. BÖLÜM ANALOG SİSTEMLER DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 9. BÖLÜM ANALOG SİSTEMLER Analog Sistemler Giriş 9.1 Analog Bağlantılarına Genel Bakış 9. Taşıyıcı Gürültü Oranı (CNR) 9..1 Taşıyıcı Gücü

Detaylı

Bölüm 18 ASK Sistemi 18.1 AMAÇ 18.2 TEMEL KAVRAMLARIN İNCELENMESİ

Bölüm 18 ASK Sistemi 18.1 AMAÇ 18.2 TEMEL KAVRAMLARIN İNCELENMESİ Bölüm 18 ASK Sistemi 18.1 AMAÇ 1. ASK modülasyonu ve demodülasyonunun prensiplerinin incelenmesi. 2. Bir ASK modülatörünün gerçekleştirilmesi. 3. oherent ve noncoherent ASK demodülatörlerinin gerçeklenmesi.

Detaylı

Sürekli Dalga (cw) ve frekans modülasyonlu sürekli dalga (FM-CW) radarları

Sürekli Dalga (cw) ve frekans modülasyonlu sürekli dalga (FM-CW) radarları Sürekli Dalga (cw) ve frekans modülasyonlu sürekli dalga (FM-CW) radarları Basit CW Radar Blok Diyagramı Vericiden f 0 frekanslı sürekli dalga gönderilir. Hedefe çarpıp saçılan sinyalin bir kısmı tekrar

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN DENKLEMİ

ALTERNATİF AKIMIN DENKLEMİ 1 ALTERNATİF AKIMIN DENKLEMİ Ani ve Maksimum Değerler Alternatif akımın elde edilişi incelendiğinde iletkenin 90 ve 270 lik dönme hareketinin sonunda maksimum emk nın indüklendiği görülür. Alternatif akımın

Detaylı

Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici

Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Giriş Anahtarlama modlu eviricilerde temel kavramlar Bir fazlı eviriciler Üç fazlı eviriciler Ölü zamanın PWM eviricinin çıkış gerilimine etkisi Diğer evirici anahtarlama

Detaylı

KURANPORTÖR SİSTEMİ MEHMET ŞENLENMİŞ ELEKTRONİK BAŞ MÜHENDİSİ

KURANPORTÖR SİSTEMİ MEHMET ŞENLENMİŞ ELEKTRONİK BAŞ MÜHENDİSİ MEHMET ŞENLENMİŞ ELEKTRONİK BAŞ MÜHENDİSİ Üretim merkezlerinde üretilen elektrik enerjisini dağıtım merkezlerine oradan da kullanıcılara güvenli bir şekilde ulaştırmak için EİH (Enerji İletim Hattı) ve

Detaylı

Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında...

Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında... Bilgisayar Ağları Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında... Merkezi yapıya sahip ENIAC (1945) ~167 m² 30 ton IBM 650 (1960) K.G.M Dk.da ~ 74000 işlem 12 yıl kullanılmıştır http://the eniac.com www.kgm.gov.tr

Detaylı

Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications

Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications Gizem Pekküçük, İbrahim Uzar, N. Özlem Ünverdi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü Yıldız Teknik

Detaylı

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı

Detaylı

Doç. Dr. İbrahim Altunbaş 11.01.2007 Araş. Gör. Hacı İlhan TEL 351 ANALOG HABERLEŞME Final Sınavı

Doç. Dr. İbrahim Altunbaş 11.01.2007 Araş. Gör. Hacı İlhan TEL 351 ANALOG HABERLEŞME Final Sınavı Doç. Dr. İbrahim Altunbaş 11.01.2007 Araş. Gör. Hacı İlhan TEL 351 ANALOG HABERLEŞME Final Sınavı 1) a) Aşağıdaki işaretlerin Fourier serisi katsayılarını yazınız. i) cos2π 0 t ii) sin2π 0 t iii) cos2π

Detaylı

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi SES FĠZĠĞĠ SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymazlar ve boşlukta da

Detaylı

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri 3. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-3

ELH 203 Telefon İletim ve Anahtarlama Sistemleri 3. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-3 BÖLÜM 3 3. HABERLEŞME SİSTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR-3 3.1.Modülasyon Sistemleri 3.1.1. Modülasyon Bilgiyi kaynağında kullanmak, o bilginin sınırlı sayıda kişinin kullanımına sunulacağı anlamına gelir.

Detaylı

Sürekli-zaman İşaretlerin Ayrık İşlenmesi

Sürekli-zaman İşaretlerin Ayrık İşlenmesi Sürekli-zaman İşaretlerin Ayrık İşlenmesi Bir sürekli-zaman işaretin sayısal işlenmesi üç adımdan oluşmaktadır: 1. Sürekli-zaman işaretinin bir ayrık-zaman işaretine dönüştürülmesi 2. Ayrık-zaman işaretin

Detaylı

Bilgisayar kaynağı ağ kaynak sağlayıcısı

Bilgisayar kaynağı ağ kaynak sağlayıcısı HAFTA 1 KABLOLAR Giriş Bilgisayar ağı birbirlerine bağlı ve birbirleri arasında metin, ses, sabit ve hareketli görüntü aktarımı yapabilen bilgisayarların oluşturduğu yapıdır. Ağlar sadece bilgisayarlardan

Detaylı

Sayısal İşaret İşleme Dersi Laboratuvarı

Sayısal İşaret İşleme Dersi Laboratuvarı 1. Örnekleme Öncelikle boş bir m dosyası oluşturarak aşağıdaki kodları bu boş m dosyasının içine yazılacaktır. Periyodik bir sinyal olan x(t) = Acos ( 2π T 0 t) = 6cos (2000πt) sinyali incelenmek üzere

Detaylı

Şekil 5-1 Frekans modülasyonunun gösterimi

Şekil 5-1 Frekans modülasyonunun gösterimi FREKANS MODÜLASYONU (FM) MODÜLATÖRLERİ (5.DENEY) DENEY NO : 5 DENEY ADI : Frekans Modülasyonu (FM) Modülatörleri DENEYİN AMACI :Varaktör diyotun karakteristiğinin ve çalışma prensibinin incelenmesi. Gerilim

Detaylı

DENEY 7. Frekans Modülasyonu

DENEY 7. Frekans Modülasyonu DENEY 7 Frekans Modülasyonu Frekans Modülasyonu Frekans ve az odülasyonları açı (t) odülasyonu teknikleri olarak adlandırılırlar. Frekans odülasyonunda, taşıyıcı sinyalin rekansı odüle eden sinyal ile

Detaylı

Kablosuz Ağlar (WLAN)

Kablosuz Ağlar (WLAN) Kablosuz Ağlar (WLAN) Kablosuz LAN Kablosuz iletişim teknolojisi, en basit tanımıyla, noktadan noktaya veya bir ağ yapısı şeklinde bağlantı sağlayan bir teknolojidir. Bu açıdan bakıldığında kablosuz iletişim

Detaylı

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ BSM 453 KABLOSUZ AĞ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ 1 BSM 453 KABLOSUZ AĞ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI 2. Hafta ANALOG VE SAYISAL VERİ HABERLEŞMESİNİN TEMELLERİ 2 Haberleşme Sistemi

Detaylı

NEDEN MULTISWITCH?...

NEDEN MULTISWITCH?... NEDEN MULTISWITCH?... Binaların çatısında, her daire için özel olarak tahsis edilmiş, bir yada birkaç anten kurmaya elverişli yerler yok... Üstelik bazı siteler, yeriniz olsa bile, görüntü kirliliğine

Detaylı

Elektrik Devre Lab

Elektrik Devre Lab 2010-2011 Elektrik Devre Lab. 2 09.03.2011 Elektronik sistemlerde işlenecek sinyallerin hemen hepsi düşük genlikli, yani zayıf sinyallerdir. Elektronik sistemlerin pek çoğunda da yeterli derecede yükseltilmiş

Detaylı