KAZAKİSTAN. Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler (2003)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KAZAKİSTAN. Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler (2003)"

Transkript

1 KAZAKİSTAN Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler (2003) Nüfus 15,0 milyon Dil Kazakça. Ayrıca yaygın olarak Rusça. Din Müslüman ( %47), Ortodoks ( %44), Protestan ( %2), diğer ( %7) GSYİH 30,8 milyar $ İhracat (milyar $) 13,2 İthalat (milyar $) 9,1 GSYİH/kişi $ Büyüme oranı % 9,2 İşsizlik Oranı %8,6 Enflasyon Oranı % 6,5 Başlıca Sanayi Malları Petrol, kömür, manganez, kromit, kurşun, çinko, bakır, titanyum, boksit, altın, gümüş, sülfür, demir ve çelik, traktörler ve diğer tarımsal makineler, elektrikli makineler, inşaat malzemeleri Başlıca Tarım Hububat (başta buğday), pamuk; hayvancılık ürünleri Ürünleri Başlıca İhraç Malları Petrol ve petrol ürünleri, demirli metaller, kimyasallar, makineler, hububat, yün, et, kömür Başlıca İthal Makine ve ekipman, metal ürünler, gıda maddeleri Malları Para birimi 1$=149,3 Tenge (Tenge, ort.) Başkent Astana (10 Aralık 1997 den itibaren) Yüzölçümü km2 Başlıca şehirleri Almatı, Karaganda, Çimkent, Semipalatinsk, Pavlodar, Petropavlovsk, Cambul, Türkistan, Kökçetav, Turgay, Guryev Limanları Aktav ( Şevçenko ), Atırav ( Guryev ), Öskeman ( Ust-Kamenogorsk ), Pavlodar, Semey ( Semipalatinsk ) Ortalama Gümrük %9 Vergisi Oranı KDV Oranı %15 Kurumlar Vergisi %30 Oranı Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Report April 2005 CIA World Fact Book Nüfus Ülkenin 2003 yılı itibarı ile nüfusu yaklaşık 15 milyondur yıllarında gözlenen iki yıllık düşüşün ardından döneminde nüfus %0,7 oranında artış göstermiştir. Yüzölçümü açısından dünyanın 9., eski Sovyetler Birliği nin 2. en büyük ülkesi olan Kazakistan da nüfus yoğunluğu kilometrekareye 5,5 kişidir. Nüfusun çoğunluğu, ülkenin kuzey ve güney doğusunda yaşamaktadır. Nüfus yoğunluğunun bu derece düşük olmasının başlıca nedeni ülkeden dışarıya olan göçlerdir. Doğal nüfus artış hızı, dışarıya olan göçe yetişememektedir yılları arasında 1,5 milyon kişi Kazakistan dışına göç etmiştir. Bunların çoğu, Rusya ya göç eden etnik Ruslardır; etnik Alman nüfusunun da

2 yarısı Almanya ya gitmiştir. Nispeten yüksek doğum oranları ve azınlıkların göçü neticesinde 1920 lerden bu yana ilk defa Kazak nüfus çoğunluğu elde etmiştir yılı itibarı ile etnik Kazakların toplam nüfustaki payı %53,4 tür. Kazak nüfusun yaş ortalaması 20 nin biraz üzerindeyken, bu rakam Ruslar için 45 tir. Nüfusun Yıllar İtibarı ile Görünümü Toplam Nüfus ( 000) Kentsel Kırsal Yaşa Göre Nüfusun Görünümü ( 000) Ortalama Yaşam Süresi Erkek Kadın Doğum ve Ölüm Oranları (1 000 kişi başına) Doğum Ölüm Bebek Ölüm Oranı (1 000 kişi başına) ,7 60,6 71,0 14,5 9,9 20, ,5 60,2 71,1 14,8 10,1 18, ,8 60,5 71,3 14,8 10,0 19, ,0 60,7 71,5 15,3 10,0 17, ,8 60,5 71,5 Net Göç (% değişim) -8,3-7,3-5,9-4,2 * Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhtan Country Profile Nüfus Sayımına Göre Ülkedeki Etnik Grupların Nüfusa Oranı (%) Kazaklar 53,4 Ruslar 30 Ukraynalılar 3,7 Özbekler 2,5 Almanlar 2,4 Uygurlar 1,4 Diğer 6,6 Nüfusun İllere Göre Dağılımı ( 000 kişi-1999 nüfus sayımı itibarı ile) Almatı Karaganda 437 Çimkent 360 Astana 313 Ust- 311 Kamenogorsk Pavlodar 301 Semipalatinsk 270 Petropavlovsk 204 * * *

3 Sovyet dönemi boyunca bilim ve teknoloji çalışmalarında daha fazla rol alan Rus azınlık ve azınlıktaki diğer etnik grupların bağımsızlık sonrasında ülke dışına göç etmesi nedeni ile Kazakistan ın vasıflı işgücünde ciddi bir kayıp sözkonusu olmuştur. Okuryazarlık oranı, 1999 nüfus sayımına göre %97,5 olup, yüksek düzeydedir. Yüksek öğrenim gören öğrenci sayısı 1996 yılında iken, 2003 te e çıkmıştır. Kaynak yetersizliği nedeni ile eğitimde kalitede düşüş gözlenmektedir. Eğitim harcamaları 1999 yılında GSYİH içinde %3,9 paya sahipken, 2003 yılında %3,3 paya sahip olmuştur. Ülkede özel sektör eğitim kuruluşları da faaliyet göstermekte olup, bu kuruluşlar eğitim sisteminin sorunları nedeni ile ortaya çıkan boşlukların doldurulmasını sağlamaktadır. Özel eğitim kurumlarının giderek artış göstermesine rağmen, özel okulların eğitimdeki payı 2003 yılı itibarı ile yalnızca %5 olmuştur. Özel okullar öğrencilerin %9 unu eğitmektedir. Sektörde 1996 yılında 137 özel okul var iken, bu sayı 2003 te 467 ye yükselmiştir. Ülkenin ekonomik sorunlarının başında işsizlik gelmektedir. Sovyet dönemi işletmelerinin kapatılması ile işsizlik ciddi bir sorun haline gelmiştir. Hızla gelişen petrol sektörünün emek-yoğun bir sektör olmaması da sorunun önüne geçilmesini geciktirmektedir. Gerçek işsizlik verilerinin resmi istatistiklerden daha yüksek olduğu tahmin edilmekle birlikte, Kazak işsizlik istatistikleri diğer Orta Asya ülkelerine göre daha gerçekçi verilere dayanmaktadır. Resmi olarak kaydedilen işsizlik, 2003 yılı temmuz ayı sonu itibarı ile iken (toplam işgücünün yaklaşık %8,5 i), 2004 yılının aynı döneminde kişiye (toplam işgücünün %7,9 u) düşmüştür. Petrol sektörü ile ivme kazanan ekonomik büyümenin etkileri başta hizmet sektörü olmak üzere diğer sektörlere de yansımıştır. Hizmet sektörü ülkede en fazla istihdam sağlayan sektör konumundadır. Doğal Kaynaklar ve Çevre Kazakistan, petrol ve doğal gaz rezervleri yönünden zengindir. Tam bir tespit yapmanın güçlüğüne rağmen, British Petroleum (BP), 2002 yılı sonu itibarı ile toplam Kazak petrol rezervlerinin 9 milyar varil civarında olduğunu ifade etmektedir, ki bu dünya toplam rezervinin %0,9 unu oluşturmaktadır. Kazak petrolünün kullanılma oranı (rezerv/üretim) ise, %26,1 dir. Suudi Arabistan ise 2002 yılı sonu itibarı ile 261,8 milyar varil kanıtlanmış rezerve sahiptir. Bu miktar toplam dünya rezervinin %25 ini oluşturmaktadır. Suudi petrolünün kullanılma oranı ise %86 dır. Diğer taraftan Kazak yetkililer, ülkenin 179 milyar varil rezerve sahip olduğunu ileri sürmektedir. Ülkenin rezerv seviyesi Hazar Denizi ndeki yeni bulunan rezervler ile birlikte giderek artış göstermektedir. Kazakistan ın doğal gaz rezervi de dünya toplam rezervinin %1,2 sini oluşturmaktadır. Bu doğal gaz rezervi Kazakistan ile Rusya Federasyonu arasında ihtilafa konu olmaktadır. Ayrıca, ülke dünya kömür rezervinin de %3,5 ine sahiptir. Ülkede zengin maden yatakları bulunmaktadır. Bunlar içinde altın, demir filizi, bakır, krom, kurşun, wolfram, tungsten ve çinko sayılabilir. Kazakistan, Sovyetler Birliği döneminden kalan iki ciddi çevre problemi ile karşı karşıyadır. Bunlardan birisi, doğu sınırına yakın Semipalatinsk bölgesinin Sovyetler Birliği döneminde nükleer deneme alanı olmasından kaynaklanan radyoaktivite sorunudur. Bölgede kansere yakalanma oranı ortalamanın üzerinde olmamakla birlikte, radyoaktivitenin insan sağlığı ve çevre üzerinde uzun dönem etkileri hala belirsizdir. İkinci bir sorun da, Kazakistan ın kıyısı olduğu Aral Gölü nün Siriderya ve Amuderya nehirlerinin Orta Asya daki pamuk üretimi nedeniyle aşırı kullanımı dolayısıyla kurumakta olmasıdır. Kalan su da böcek ilaçları ve gübre atıkları ile kirlenmekte olduğu için, bölge nüfusu ve tarımsal kullanım açısından çok

4 önemli sorunlar doğmaktadır. Bu sorunlar ülkede balıkçılığın sona ermesine ve su temini zorluklarının yaşanmasına neden olmuştur. Aral Denizi nin kurutulması, Vozrozhdensky adasının bir yarımada haline gelmesine neden olmuştur. Ancak Sovyet döneminde biyolojik test bölgesi olan adanın, yarımada haline gelmesi ile çeşitli salgın hastalıkların yayılması tehlikesi oluşmuştur. GENEL EKONOMİK DURUM 1991 yılında gerçekleşen bağımsızlık öncesinde Kazakistan ın uzmanlaşmaya dayalı Sovyet sistemi içindeki rolü buğday üretimi, metalürji ve mineral çıkarımı üzerinde yoğunlaşmıştır. Sovyetler Birliği nin dağılması merkezi planlı ekonominin çöküşü ile birlikte Kazakistan ın üretiminde ciddi bir düşüş meydana gelmiştir. Ekonomisi büyük ölçüde Rusya ya bağlı bir Orta Asya ülkesi olan Kazakistan ın bağımsızlık sonrası yaşadığı durgunluk döneminde tüketim malları üretimi gibi bazı alt sanayi sektörleri büyük zarar görmüştür. Sanayi üretiminin GSYİH içinde 1992 yılında %31 olan payı, 1996 yılında %21 e gerilemiştir yılı itibarı ile sanayi sektörü GSYİH içindeki %33 oranındaki payı ile yeniden ekonominin en önemli kolu haline gelmiştir. Bunda en önemli rolü, yatırımlarla ivme kazanan petrol sektörü oynamıştır. Günümüzde petrol, toplam sınai üretimin yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Resmi istatistiklere göre sanayi sektörünün GSYİH içindeki payı 2003 yılı itibarı ile %38 olmakla birlikte, bu oranın çok daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Kazak ekonomisinin diğer önemli sektörleri ise metal işleme ve çelik üretimidir. Bu sektörler de Sovyet sonrası dönemde ülkeye giren yabancı yatırımlar sayesinde en çabuk toparlanan sektörler olmuştur. İnşaat sektörü tamamen petrol sektörüne bağımlı olup, sektörün GSYİH içindeki payı petrol sektöründeki yatırımlarla birlikte aşamalı olarak artmıştır. Ekonominin geri kalanı, küçük olmakla birlikte hızla gelişen hizmet sektöründen ve verimsiz, emek-yoğun tarım sektöründen oluşmaktadır. Tarım sektörü en fazla istihdam sağlayan sektördür yılında tarım sektörünün GSYİH daki payı yalnızca %7,7 olmuştur. Bu oran, 1992 yılında %23 tür. Gıda sanayi ürünlerinin ihracattaki payı ise %6 dır. Petrol sektöründeki büyüme ve Tenge nin aşırı değerlenmesi nedeni ile zor durumdadır. Petrol çıkarım sanayiine yapılan yabancı yatırımlar 2001 yılı itibarı ile GSYİH nın %17 sine denk gelmiştir.

5 Karşılaştırmalı Ekonomik Göstergeler, 2003 Kazakistan Rusya Özbekistan * Çin Ukrayna GSYİH (milyar $) 30,8* 433,5 8, ,9 49,5 GSYİH/Kişi ($) * GSYİH/Kişi ($, Satın Alma * 5 474* Gücü Paritesine Göre) Tüketici Fiyatları Enflasyonu 6,5 13,7 13,1 1,2 5,2 (%, ort.) Cari İşlemler Dengesi -0,2 35,9 0,7 45,9 2,9 (milyar $) Cari İşlemler Dengesi (GSYİH -0,6 8,3 7,5 3,2 5,8 içinde payı, %) İhracat (milyar $) 13,2 135,9 3,1 438,3 23,7 İthalat (milyar $) 9,1 75,4 2,4 393,6 24,0 Dış Borç (milyar $) 22,8* 173,2* 4,5 182,5* 16,0* Borç-Servis Oranı, Ödenmiş 33,2* 9,4* 26,4 4,6* 12,3* (%) Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Profile 2004 The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Report, April 2005 *: The Economist Intelligence Unit tahmini verileri Yıllar İtibarı ile GSYİH ve GSYİH Büyüme Oranı * GSYİH (milyar ABD $) 18,3 22,1 24,4 30,8 40,7 Reel GSYİH Büyüme Oranı ( %) 9,8 13,5 9,8 9,2 9,4 Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Report, April 2005 (*): Tahmini GSYİH nın Sektörel Dağılımı ( % ) Sektörler 2003 Sanayi 37,7 Tarım 7,7 İnşaat 6,2 Ticaret 12,1 Taşımacılık,Telekomünikasyon 12,1 Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Report, April 2005 Kazakistan, Sovyetler Birliği nin ardından ortaya çıkan ülkeler arasında en ciddi ekonomik gerilemeyi yaşayan ülkelerden biri olmuştur yılları arasında GSYİH %36 oranında gerilemiştir. Sözkonusu düşüş, yıllık ortalama %7 lik bir gerileme anlamına gelmektedir. Sözkonusu dönemde bankacılık sektörü de küçülmüş, ve iç yatırımların finansmanı çok az kuruluş tarafından yapılabilir hale gelmiştir. Sonuç olarak sabit yatırımların GSYİH daki payı 1992 yılında %30 iken, 1999 da %16 ya düşmüştür. Ekonomik büyüme 1996 yılında biraz artış göstermiş, ancak 1998 yılında Asya ve Rusya finansal krizleri, düşen ihraç fiyatları ve yetersiz ekonomi yönetimi nedeni ile yeniden

6 zayıflamıştır. Bu dönemde izlenen ekonomi politikalarının büyüme üzerinde çok az etkisi olmuştur yılında gözlenen ekonomik canlanma yüksek dünya petrol fiyatları ve iyi hasat koşullarına bağlı olarak canlanan tarım sektörü sayesinde olmuştur. Yabancı şirketler tarafından petrol sektörüne yapılan ve bugüne kadar sabit yatırımların yaklaşık %90 ını oluşturan yatırımlar petrol üretim kapasitesinin artmasını ve buna bağlı olarak da ihracat hacminde önemli artış sağlamıştır. Bunun en önemli sonucu ise GSYİH da yılları arasında gözlenen yaklaşık %9 oranındaki artış olmuştur. Ülkenin ortalama yaşam standardı çok düşük düzeyde olmakla birlikte, giderek artmaktadır. Yaşam standardındaki artış, hızlı ekonomik büyüme ve gevşek para politikalarının istihdam artışını harekete geçirici etki yaratması sayesinde gerçekleşmektedir. Tenge nin istikrarı da yaşam standartlarının yükseltilmesinde önemli rol oynamaktadır. Ekonomik büyümenin ve yabancı yatırımların olumlu etkisi sayesinde gerçekleşen refah artışının nüfusun her kesimi tarafından paylaşılamamasına rağmen fakirlik düşüş eğilimindedir. Kırsal kesimdeki fakirlik çok daha belirgindir. Özellikle ülkenin güneyinde yerleşik Kazaklar kırsal kesimde yaşayan nüfus içindeki en fakir kesimdir. Yapısal reformların yavaş ilerlemesi nedeni ile kuzey Kazakistan da bulunan ve Rusların yoğunluklu olarak yaşadıkları sanayi kentleri de gelir düzeyindeki düşüş nedeni ile geçim zorluğu ile karşı karşıyadır. Kazakistan, BDT ülkeleri içinde en yüksek kişi başı GSYİH ve aylık ücretlere sahip ülkedir. Bu göreceli yüksek refah düzeyinin en önemli göstergelerinden biri de ülkeye diğer Merkezi Asya ülkelerinden özellikle Özbekistan dan giren çok sayıdaki kaçak göçmendir. Özbek işçiler her yıl yaz mevsiminde pamuk toplamak üzere ülkeye girmektedir. Bu işçiler için Kazakistan da çalışmak, sadece Özbekistan daki ücretlerden 5 kat fazla kazanmak değil, aynı zamanda konvertibl bir para cinsinden kazanç sağlamak anlamına gelmektedir. Bağımsızlıktan sonra, Kazakistan ın karşılaştığı bir diğer önemli sorun da vergi gelirindeki büyük çöküş ve Rusya dan gelen dış yardımların kaybolması sonucu toplam kamu gelirlerinin 1990 yılında GSYİH nın %39,8 i iken 1993 yılında %23,3 e düşmesi olmuştur. Bu da özelleştirmeden elde edilecek gelirin önemini artırmaktadır. Nitekim 1997 yılı boyunca elektrik ve petrol şirketlerinin özelleştirilmesi sayesinde bütçenin durumu ciddi boyutta iyileşmiştir. Enflasyon 2003 yılında %6,5, 2004 yılında %6,9 olarak gerçekleşmiştir.

7 Projeksiyon Özeti 2003 a 2004 b 2005 c 2006 c GSYİH Büyüme Hızı (%) 9,2 9,4 8,6 8,0 Sınai Üretim Artış Hızı (%) 8,7 10,1 a 18,0 12,7 Brüt Tarımsal Üretim Artış Hızı (%) 1,4 0,1 1,7 2,0 İşsizlik Oranı (%, ortalama) 8,8 8,4 a 5,7 5,9 Tüketici fiyatları (%) -yıllık ortalama -yıl sonu 6,5 6,8 6,9 a 6,7 a 6,9 6,7 7,1 6,9 Döviz kuru (ort.,tenge:$) 149,6 136,0 128,9 128,3 İhracat (fob, milyar $) 13,2 19,9 27,8 32,1 İthalat (fob, milyar $) 9,1 13,5 15,5 17,7 Cari işlemler dengesi (milyar $) 0,0 1,3 2,2 1,9 Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Kazakhstan Country Report, April 2005 a Gerçek b EIU tahmini c EIU öngörüsü SEKTÖRLER Sanayi Bağımsızlık sonrası üretimdeki çöküşü takiben ülkeye giren yabancı yatırımlar imalat sanayiinin yeniden canlanmasını sağlamıştır. Bağımsızlığın ardından yılları arasında imalat sanayii üretimi %52 oranında daralmıştır. Ancak petrol ve metaller sektörlerine yapılan yabancı yatırımlar ekonomide yeniden canlanma sağlamıştır yılında üretimde yalnızca %0,3 artış gözlenirken 1997 de sınai üretim artışı hızlanarak %4 e ulaşmıştır. Ancak üretimdeki bu olumlu gelişmeler uzun sürmemiş; 1998 yılında Rus pazarında talebin düşmesine ve düşük seyreden petrol ve metal fiyatları neticesinde üretim %2 oranında daralmıştır. Dünya fiyatlarının yeniden artması metal ve petrol üretimini olumlu etkilemiş; 1999 yılında sınai üretim %2,7 artış göstermiştir yılında ise petrol üretimindeki %17,2 artış ve kömür üretimindeki %24,1 artış sayesinde sanayi üretimi %15,5 artmıştır yılında sınai üretim artışı biraz yavaşlayarak %13,8 olmuştur. Bunun başlıca sebebi kömür sektörü üretim artışındaki yavaşlama olmuştur yılında imalat sanayi üretim artışı %9,8 dir. Geçmişte imalat sanayiinde üretim, sübvanse edilmiş enerji ve bağımlı Sovyet pazarlarından yararlanmakta ve oldukça verimsiz çalışmakta idi. Ancak günümüzde yabancı yatırımların etkisi ile bu görünüm değişmiştir. Metalurji sektörü, en fazla doğrudan yabancı yatırım çeken ikinci sektördür. Enerji fiyatları, dünya fiyatlarının altında olmasına rağmen sektörün gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Aralık 2002 itibarı ile iç piyasada ham petrol varil başına 13,9 $ a satılmaktadır. Doğal gaz fiyatları da dünya fiyatları ile karşılaştırıldığında düşük düzeydedir yılı aralık ayı itibarı ile tüketicilerin dağal gaz için ödedikleri fiyat 1000 metreküp başına 8,7 $ dır. Rus gazının Alman sınırındaki ihraç fiyatı ise 1000 metreküp başına 101,29 $ dır. Kazakistan, doğal gazı 1000 metreküp başına 40$ dan satmaktadır. Maliyeti ise 1000 metreküp başına 20 $ dır. Tarım 1990 yılında GSYİH da %34,9 olan tarımın payı, 1997 yılında %7,9 a düşmüştür. Ancak tarım sektörü hala toplam işgücünün %35 ini istihdam etmektedir. Hububat, pamuk ve yün 2002 yılı toplam ihracat gelirleri içinde yalnızca %4,4 paya sahip olmuştur. Ülkenin

8 kuzeyinde yapılmakta olan hububat üretimi sektörün üretiminde en fazla paya sahiptir. Hububat üretimini et ve yün takip etmektedir. Tarımsal alanların yüksek kalitesine rağmen, iklim koşullarının değişkenliği nedeniyle bazı yıllarda tarımsal üretim düşmektedir. Sovyet döneminin bir önceliği olan hububat üretiminden sebze üretimine doğru bir yöneliş gözlenmektedir. Tarımsal üretimi engelleyici tüm faktörlere rağmen çiftçilerin üretimden elde ettikleri kazanç, diğer Orta Asya ülkelerine kıyasla daha fazladır. Aral Gölü nün kurumakta olması da özellikle Güney Kazakistan ın Çimkent ve Kızıl-Orda bölgelerindeki pamuk üretimini olumsuz yönde etkilemektedir. Tarımsal gelişmenin önündeki önemli bir engel de tarımsal arazi için serbest mülkiyet haklarının olmayışı ve buna bağlı olarak iyi işleyen bir arazi piyasasının gelişememesidir. Ayrıca verimli bir üretim için gerekli ekipman ve girdi temininde zorluklar bulunmaktadır yılı haziran ayında yeni bir Toprak Yasasının kabul edilmiş olmasına rağmen bu yasanın emlak piyasasında önemli bir liberalizasyon yaratmadığı düşünülmektedir. Madencilik Kazakistan madenler açısından çok zengindir. Ülke, eski Sovyetler Birliği nin krom rezervlerinin %90 ına, kurşun, tungsten, bakır ve çinko rezervlerinin yarısına ve bölge kömürünün %20 sine sahiptir. Ancak 1991 den beri gerek Rusya nın talebinin azalması, gerek de Rus firmaların Kazak girişimcilerinin talep ettiği dünya piyasa fiyatlarını ödeme gücünün olmamasından dolayı tüm işlenmemiş madenlerin üretimi şiddetli şekilde azalmıştır. Kazakistan oldukça büyük altın rezervlerine sahip olmasına rağmen, yabancı şirketler, bunlardan yararlanmak üzere ortaklıklar kurmakta başarılı olamamışlardır. Müteahhitlik hizmetleri 2002 yılında sektör yalnızca kişiyi istihdam etmiştir. Oysa 1990 yılında sektörün istihdam ettiği işçi sayısı olmuştur. İstihdam edilen işçi sayısındaki azalma sektördeki büyüme ile çelişmektedir. Ancak bu tutarsızlığın nedenlerinden biri de sektörde faaliyet gösteren firmaların özellikle Özbekistan dan ülkeye giren kaçak işçileri çalıştırıyor olmasıdır. İnşaat sektöründe üretim artışının başlıca sebebi devletin yeni başkent Astana (Akmola) daki binalar için 1 milyar $ dan fazla harcama yapma kararı alması ve boru hatları inşaat faaliyetleridir arasında inşaat sektörü yılda ortalama %16 oranında büyümüştür. Sonuç olarak ülke, Astana nın inşaası ve geliştirilmesi için önemli oranda inşaat malzemesi ithal etmektedir. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Kazakistan ın, ulaştırma ve iletişim altyapısı karışıklık içinde ve yetersizdir. Fransa nın beş katı büyüklüğünde topraklara sahip olan ülkenin ulaşımı büyük ölçüde demiryolları ulaşımına dayanmaktadır. Demiryolu hatlarının uzunluğu km dir. Ulaşımın ağırlıklı olarak dayandığı demiryolları, bağımsızlığın ardından Rusya ve Ukrayna dan ithal edilen yedek parça ve diğer gerekli malzemenin azalması sebebiyle bakımsız kalmıştır. Ancak bunlar yavaş da olsa elden geçirilmektedir. Ülkenin karayolları da eski ve kötü durumdadır. Ayrıca yetersiz güvenlik önlemleri, bazı bölgelerde özellikle değerli yük taşımacılığını tehlikeli kılmaktadır. Ülkede 100 kişiden 7 sinin özel otomobili bulunmaktadır. Bu oran, Orta Asya ülkeleri içinde en yüksek orandır. İkinci el araba ithalatında kaçakçılığa sıklıkla rastlanmaktadır. Sovyetler Birliği nin dağılması ve dolayısıyla devlet destekli iç hat uçuşlarının sona ermesinden sonra, bağımsız hükümetin etkin ve karlı bir hava taşımacılığı geliştirme çabaları başarısızlığa uğramış ve 1993 yılında kurulan Kazakistan Havayolları 1996 yılında iflas etmiştir. Daha sonra kurulan Air Kazakistan ise mevcut

9 filonun %80 ini elden çıkarıp yeni uçaklar almayı planlamaktadır. Bunun yanısıra hükümet de belli başlı havaalanlarının işletmesini yabancı şirketlere vermeyi düşünmektedir. Kazakistan ın telefon sistemi, Orta Asya ülkeleri içinde en iyilerinden biridir itibarı ile her 100 kişiye 12 hat düşmektedir yılında Güney Kore den Daewoo şirketi, iletişim ağının geliştirilmesi için 990 milyon $ yatırım yapmak üzere Kazakhtelekom un %40 ını satın almıştır, ancak şirket kendi mali sorunları nedeniyle 1998 yılının Şubat ayında projeden çekilmiştir. Telekomünikasyon alanındaki özelleştirme çalışmalarından beklenen sonuç alınamamıştır. Devletin sabit telefon hatlarına yatırım çekme çabalarına rağmen, bu alandaki gelişme mobil telekom sisteminde gerçekleşmektedir. Mobil telefon abonelerinin sayısı 1994 yılında 400 iken, 1998 yılında e ulaşmıştır yılı itibarı ile bu sayının e ulaştığı tahmin edilmektedir. Tahmini olarak 100 kişiden 3,9 unun mobil telefon aboneliği bulunmaktadır itibarı ile ülkede internet kullanıcısı bulunmaktadır. Internet kullanımının hızla artmasına rağmen kişisel bilgisayar satışlarında artış gözlenmemektedir. Kullanıcılar interneti işyerlerinde ya da kullanım hizmeti veren yerlerde kullanmaktadır. Evlerde internet kullanımı, telefon kullanım maliyetlerinin yüksek olması nedeni ile gelişmemektedir. Internet kullanan nüfus daha ziyade ülkenin kuzeyindeki birkaç kentte yaşayan eğitimli kesimdir. Internet özellikle ülkede yaşayan Ruslar tarafından kullanılmaktadır. Enerji 1997 yılında, bağımsızlığın ardından en yüksek üretim düzeyine ulaşan petrol üretimi, dünya petrol fiyatlarında yaşanan şiddetli düşüş nedeniyle 1998 yılının Eylül ayında gerileme göstermiştir. Kazakistan ın petrolüne olan talep yılları arasında şiddetli şekilde daralmış, 1994 sonrası ise artan ham petrol ihracatı üretim artışının itici gücü olmuştur. Bu ihracatın, para birimi sağlam olan piyasalara yönelmesi, dolar bazında dünya petrol fiyatları nisbi olarak düşük kalırken Kazakistan ın ortalama ihracat fiyatlarının yükselmesini sağlamıştır. Petrol üretiminde yabancı firmaların sayısındaki artış dikkat çekicidir. Sektöre giren yabancı yatırımlar sayesinde bağımsızlık sonrasında petrol üretimi hızlı bir artış göstermiştir yılında petrol üretimi günde 949 bin varil olarak gerçekleştirilmektedir. Sektörün üretiminin yaklaşık %80 i yabancı yatırımlar tarafından geri kalan %20 lik kısmı ise KazakhOil ve TransNefteGaz şirketlerinin birleşmesi ile 2002 yılı şubat ayında oluşturulan Kazmunaigaz isimli devlet şirketi tarafından gerçekleştirilmektedir. Yabancı şirketler tarafından yapılan üretimin, ihracat içindeki payı daha fazladır. Diğer taraftan petrol fiyatlarının 1999 yılında yükselmeye başlaması ile birlikte Kazak hükümeti yabancı Kazak hükümeti yabancı şirketlere büyüme yönünde baskı uygulamaya başlamıştır. Yabancı petrol şirketlerinin Kazakistan da gerçekleştirdikleri yatırımlar ülkenin son yıllardaki hızlı ekonomik gelişiminin itici gücü olmuştur. Diğer taraftan devlet elindeki petrol ve gaz şirketlerinin bir strateji oluşturması mümkün olmamıştır yılında devlet, petrol ve gaz alanında faaliyet göstermek üzere Kazakoil isimli bir kamu işletmesi kurmuştur yılında Kazakoil, sektördeki başlıca petrol şirketi olma statüsünü kaybetmiştir. Kazakoil den ayrılan petrol ve gaz boru hattı işletmesi, KazTransOil (İsmi daha sonra TransNefteGaz olarak değiştirilmiştir.) sektörde faaliyet gösteren başlıca devlet şirketi olmuştur yılı şubat ayında Kazakoil ve TransNefteGaz ın birleşerek yeni bir devlet şirketi oluşturması kararı alınmıştır. Kazmunaigaz isimli bu şirket, devletin petrol sektörü

10 üzerindeki kontrolünü artırmak üzere oluşturulmuştur. Kazmunaigaz 1990 lardan itibaren on yıl içinde sektörde kurulan dördüncü kamu şirketi olmuştur. Kazakistan ayrıca önemli bir kömür üreticisidir, ancak kömürün çıkarma maliyetleri yüksektir ve özellikle Rusya kaynaklı desteklerin kaldırılmasından sonra, pek çok kömür madeni ekonomik olmaktan çıkmıştır. Kazakistan, elektrik ithalatçısıdır. Tüm ithalat harcamalarının yaklaşık %10 u, Rusya nın ürettiği elektriğe gitmektedir. Kazakistan ın enerji nakil ve dağıtım sistemleri, bakım ve onarıma ihtiyaç duymaktadır. Kazak hükümeti, güç şebekesi ve doğal gaz boru hattı ağlarını yabancı şirketlere kiralama yoluyla yabancı yatırım çekmeye çalışmaktadır. Kazakistan, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı projesine dahil olmayı istemektedir. Devlet petrol şirketi KazMunaiGaz ın, Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR dan hisse alması ile gerçekleştirilmesi düşünülen projenin başarılı olması halinde Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı Aktau limanına kadar uzatılacak ve böylece Kazak petrolünün sevkiyatı mümkün olacaktır. Tengiz den Rus limanı Novorossisk e uzanan Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu nun kısa bir süre önce tamamlamış olduğu hat, yakında Kazakistan ın tek ihracat hattı haline gelecektir. Kazak Hükümeti, enerji sektörünün düzeltilmesi için önemli adımlar atmıştır. Ülkenin elindeki enerji üretim tesislerinin büyük çoğunluğu özelleştirilmiş ve elektrik tranmisyon şebekesi için syrı bir kamu işletmesi oluşturulmuştur yılında devlet toptan enerji ticareti için bir spot piyasa oluşturmuştur. Gelecekte bölgesel enerji dağıtım işletmelerinin özelleştirilmesi mümkündür. Ülkenin elektrik enerjisi üretim sektörü 100 milyon $ dan fazla yabancı yatırım çekmiştir. Sözkonusu yatırımların büyük çoğunluğu eski tesislerin ıslah edilmesi projelerine olmuştur. Ekonomide Liberalizasyon Çalışmaları Kazakistan da bağımsızlıktan bu yana ekonomi politikaları, neredeyse tüm varlıkların devlet mülkiyetinde olduğu merkezi planlamadan, özel sektörün ağırlık kazandığı piyasa temelli ekonomiye geçiş üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu geçişin ilk 5 yılında Sovyet sistemi içinde kurulan ihracat piyasasının çöküşü ve büyük ölçekli Sovyet mali yardımlarının kaybedilmesi nedeniyle çok şiddetli üretim düşüşü yaşanmıştır. Sovyetler Birliği nin çöküşü, Kazakistan ı çok büyük ölçekli, verimliliği ve rekabet gücü düşük bir ağır sanayi sektörü ile başbaşa bırakmış, verimliliği artırma fırsatı olmasına rağmen dünya piyasaları ile rekabete girmek üzere girişimlerin yeniden yapılanması yavaş bir süreç olmuştur. Ülke, ciddi ekonomik reformlar uygulamaya ancak 1994 yılında bir istikrar, özelleştirme ve yabancı yatırım paketi ile başlamıştır. Pazar ekonomisi için gereken reformların gerçekleştirilmesi zaman almış olsa da, ülke bu yönde önemli bir gelişme göstermiş durumdadır. Ekonomi politikalarının oluşturulmasında Cumhurbaşkanı en önemli rolü üstlenmektedir. Ana ekonomi politikalarının çoğunluğu Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile yürürlüğe konmaktadır. Cumhurbaşkanlığının yanı sıra Merkez Bankası da ekonomideki önemli kurumsal aktörlerden biridir. Pek çok büyük ölçekli kamu işletmesi ile birlikte binlerce küçük ve orta ölçekli firma da özelleştirilmiş durumdadır. Kazakistan ın başlıca petrol şirketlerinin büyük çoğunluğu halihazırda özel sektör tarafından yönetilmektedir. Aynı şekilde başlıca madencilik ve metalurji işletmeleri de özel sektör altında faaliyet göstermektedir. Ancak kilit sayılabilecek bazı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin tamamı ya da bir kısmı halen kamu

11 sektörünün elindedir. Söz konusu alanlar ulusal petrol ve gaz şirketi, demiryolları ve telekomünikasyon sektörünün önemli bir bölümünü içermektedir. Kazakistan, 1998 yılında bir emeklilik reformu programını kararlılıkla uygulamaya koymuştur. Program sonucunda 1999 yılına gelindiğinde pay sahiplerinin özel sektör tarafından yönetilen yatırım fonlarına katkılarının devlet elindeki fona katkılardan daha fazla olduğu gözlenmiştir yılı Nisan ayı itibarı ile Kazakistan vatandaşlarının kişisel emeklilik fonlarına katkıları 2 milyar $ ı aşmış olup bunun %73 lük kısmı özel sektör yönetimi altındadır. Emeklilik fonları Merkez Bankası tarafından düzenlenmekte ve takip edilmektedir. Emeklilik fonlarına artan talep, menkul kıymetler borsasının gelişimini tetiklemiştir. Emeklilik fonlarının neredeyse tamamı şirket ve devlet tahvillerine (Kazakistan Devleti Eurobond kağıtları da dahil) yatırılmaktadır. Kazakistan Menkul Kıymetler Borsası-KASE, 1997 yılında kurulmuş, ancak yavaş bir gelişim göstermiştir. Yetersiz mali kayıtlar, pek çok şirketi hisselerini borsada işleme koymaktan alıkoymaktadır. Ayrıca şirket yöneticileri borsaya girdikleri takdirde şirketkontrolünü yitireceklerinden çekinmektedir. Haziran 2003 itibarı ile borsada işlem gören hisse senetlerinin değeri 1,7 milyar $, tahvillerin değeri ise 1,3 milyar $ tutarındadır. Ülkenin vergi kanunlarının eski Sovyet Cumhuriyetleri içinde en anlaşılır kanunlar olduğu düşünülmektedir. 1 Ocak 2005 te yürürlüğe giren en son vergi kanunu uluslararası normlara uygun olarak oluşturulmuştur yılında ise yeni Gümrük Kanunu uygulamaya konmuştur. Ülkenin güçlü finansal durumu KDV ve ücret ve maaşlar üzerinden alınan sosyal vergilerin indirimini mümkün kılmıştır. 1 Ocak 2004 ten itibaren KDV, %16 dan %15 e düşürülmüştür. Bordro üzerinden alınmakta olan sosyal vergiler (ücret ve maaşlar üzerinden alınan vergiler) de %21-%11 oranlarında uygulanmakta olup, düşürülmesi planlanmaktadır. Ayrıca, kişisel gelir vergilerinin de %30 dan %20 ye düşürülmesi hükümetin planları dahilindedir yılında çıkarılan Toprak Kanunu na göre tarımsal arazilerin, savunma sanayiine yönelik arazilerin, özel olarak korunan bölgelerin, ormanların ve su kaynaklarının, ortak kullanıma ayrılmış arazilerin satın alınması mümkün değildir. Arazilerin azami 49 yıllığına ve bir Kazak ortak ile kiralanması mümkündür. Tarımsal arazilerin kiralanmasında kiralama süresi en fazla 10 yıl olarak sınırlandırılmıştır Haziran ayında kabul edilen yeni Toprak Kanunu Kazakistan vatandaşlarının ve yerel firmaların tarımsal ve kentsel arazi satın almalarına izin vermektedir. Kanun aynı zamanda Kazak vatandaşlarının kamu arazilerini 49 yıllığına kiralayabilmelerine de olanak tanımaktadır. Yabancı firmaların tarımsal arazi kiralama hakları azami 10 yıl ile sınırlandırılmıştır. Ancak yabancılar (özel ya da tüzel kişi) Kazakistan kayıtlı ortak yatırımlar veya şubeleri aracılığı ile tarımsal arazi sahibi olabilmektedir. ÖZELLEŞTİRME Ekonomik istikrar programlarının en önemli bileşenlerinden biri olarak görülen kamu mallarının özelleştirilmesi süreci 1991 yılında başlatılmasından günümüze kadar geçen dönemde çok çeşitli aşamalardan geçmiştir dönemi süresince kamu işletmelerinin büyük çoğunluğunun hisseleri sağlanan ayrıcalıklı koşullarla çalışanların ortak mülkiyetine ya da hisseli mülkiyetine

12 dönüştürülmüştür. Çok sayıdaki ticaret ve hizmet tesisi ise makbuz karşılığı satışa çıkarılmıştır döneminde Ulusal Özelleştirme Programı kabul edilmiştir. Söz konusu program ülkede mülkiyetin şahsileştirilmesini amaçlamıştır. Kamusal reformun gerçekleştirilmesini teminen aşağıdaki hedefleri ortaya koymuştur: Küçük ticari işletme ve birimlerin, hizmet tesislerinin açık artırma ile satışının sağlanması sureti ile özelleştirilmesi; 200 ila 5000 işçi çalıştıran orta ölçekli işletmelerin özelleştirmesi; Personel sayısı 5000 i aşan büyük işletmelerin adım adım özelleştirmesi; Devlet çiftliklerinin (sovhoz ve kolhozlar) özelleştirmesi döneminde Kamu Mallarının Özelleştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması Programı geliştirilmiştir. Programın hedefi özelleştirme aracılığıyla özel sektörün güçlendirilmesine yardımcı olarak baskın ekonomik güç haline gelmesini sağlamaktır. Bu dönemde özelleştirilmesi planlanan kuruluşların özelleştirmesi para karşılığı satış ile gerçekleştirilmiş olup, aşağıdaki özellikleri taşıyan kurum ve kuruluşların özelleştirmesi tamamlanmıştır. Bütünüyle devlet mülkiyetinde olan işletmeler; Özelleştirmenin üretim döngüsünü etkilemediği hallerde, bütünüyle devlet mülkiyetinde olan işletmelerin üretim ve diğer birimleri; Ortaklıklardaki kamu hisseleri; Enerji, petrol ve gaz, petrokimya, metalurji, madencilik, taşımacılık ve iletişim, tarım gibi reel sektör programları ve turizm, sağlık, eğitim, kültür ve spor gibi toplumla ilgili programlar. Kazakistan ın Özelleştirme Kurumu, yılları arasında hisseleri satılan adet işletme olduğunu ve yalnızca 1997 yılında şirketin anonim ortaklığa dönüştürüldüğünü belirtmektedir. Bunların çoğu küçük ve orta ölçekli işletmeler olmakla birlikte, Kazakistan ın sanayi üretiminin %80 inden fazlasını üreten 204 büyük işletme de özelleştirilmiştir döneminde ise Kamu Malları Yönetiminde Verimliliğin Geliştirilmesi ve Özelleştirme Programı uygulamaya konulmuştur. Program, stratejik alanlarda kamu yararının tam olarak gözetilmesi için özelleştirmede farklılaştırılmış bir yaklaşım gözetmektedir. Buna göre: Yüksek likiditeye sahip kamu hissesi paketlerinin özelleştirmesinde işletme gelişimine yönelik yatırımlar ve tesisin özelleştirilmesinden elde edilecek kar arasındaki denge dikkate alınacak; Düşük likiditeli kamu hislerinin özelleştirilmesinde talep edilen fiyat üzerinden satış usulü uygulanacaktır. Kazakistan daki özelleştirme, Orta Asya da en başarılı olanlardan biri olarak kabul edilmiş olsa da, özellikle yeterince şeffaf olmamasından dolayı yolsuzluklarla özdeşleşmiştir. Hükümet kamu teşebbüslerinin satışı ve bunlardan elde edilecek gelirler konusunda, ısrarla gerçekçi olmayan hedefler belirlemektedir.

13 Özelleştirmeden Elde Edilen Gelir (milyon Tenge) Özelleştirmeden Elde Edilen Gelir Kaynak: Investor s Guide 2003, Republic of Kazakhstan Sektörler İtibarı ile Özelleştirme Gelirleri (milyon Tenge) Özelleştirmeden Elde Edilen Toplam Gelir Sanayi İnşaat ,3 - Tarım ,2 Taşımacılık Ticaret ve Hizmetler Finans Sağlık ,6 Diğer Kaynak: Investor s Guide 2003, Republic of Kazakhstan Doğrudan Yabancı Yatırımlar Ülkenin atıl kalan pek çok sektöründe ciddi modernizasyon ve yeniden yapılanmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu açıdan ülke her tür yatırım için finansman, malzeme ve yüksek teknolojiye ihtiyaç duymaktadır. Kazakistan, yatırımları hızlandırmak için, başta altyapı (elektrik ve telekom), hafif imalat (gübre, tahıl vb.), sosyal hizmetler (sağlık, eğitim, spor, turizm)ve başkentin Astana ya taşınması gibi öncelikli sektörlere teşvikler sağlaması amaçlanan Yatırım Komitesi olmak üzere, çeşitli kurumlar kurmuş ve mevzuat değişikliklerine gitmiştir. 1 Ocak 1995 de yürürlüğe giren Yabancı Yatırım Yasası, petrol yasası, yeni vergi tarifeleri ve Ortak Yatırım (Joint Venture) Kanunu gibi kanunların çıkarılması ve bankacılık reformu ile fiyat liberalizasyonu konusunda yapılan atılımlarla, yabancı yatırımların artırılması amaçlanmıştır. Bu düzenlemelerle, yabancılar Kazak vatandaşları ile eşit haklara sahip olmuş ve özelleştirmeye katılmalarına engel teşkil eden bazı sınırlamalar ortadan kalkmıştır. Ayrıca yabancı yatırımcılara bazı menfaatler sağlanmıştır. Kazakistan ın, petrol, doğal gaz ve maden rezervleri, önemli ölçüde yabancı yatırım çekmektedir. Kazakistan, finansman ve teknoloji sıkıntısı nedeniyle, yatırımların, ortak yatırım (joint venture) şeklinde düzenlenmesini teşvik etmektedir. Bu olumlu gelişmelere rağmen, Kazakistan ın tüm sektörlerinde hakim olan gayri resmi uygulamalar, yatırımların önünde de engel oluşturmaktadır. Ayrıca, ticaret ve yatırım ile ilgili kararların hepsi, hala devletin yüksek kademelerinde alınmaktadır. Tarım, hayvancılık, et ve et ürünlerinin üretimi, balık ve balık ürünlerinin işlenmesi ve konservesi, meyve ve sebzelerin işlenmesi ve konservesi, bitkisel ve hayvansal yağların üretimi, süt ürünleri üretimi, değirmencilik ürünleri üretimi, hazır yem üretimi, şkerli,kakaolu ürünler üretimi, tekstil, dokumacılık, hazır giyim, deri giysi, ayakkabı üretimi, kimyasallar,

14 sabun ve temizlik malzemeleri üretimi, kağıt ve karton üretimi, kereste işleme ve kereste ürünleri üretimi, plastik üretimi, cam lavha, cam elyaf üretimi, seramik ürünler üretimi, çimento, kireç, metaller, demir çelik borular v.b. gibi inşaat malzemeleri üretimi, makinedonanım üretimi, otomotiv sanayi üretimi, mobilya üretimi yatırımlarda öncelikli alanlardır. Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü Kazakistan, bağımsızlıktan bu yana doğrudan yabancı yatırım çekmekte başarılı olmuştur yılları arasında ülkeye yaklaşık 21 milyar $ yatırım yapılmıştır. Ülkeye 1993 yılından bu yana giren doğrudan yabancı yatırım tutarı 2004 yılı Eylül ayı sonunda 29,6 milyar $ a ulaşmıştır. Ülkeler İtibarı ile Yıllık Brüt Doğrudan Yabancı Yatırım Akışı (milyon $) (Ocak-Eylül) Toplam ABD 6 628, , , ,0 İngiltere 2 924,6 592,6 528, ,7 Güney Kore 1 551,0 86,3 52, ,0 İtalya 1 472,9 375,7 228, ,8 Kanada 1 056,9 8,3 23, ,5 İsviçre 1 052,4 630,5 179, ,7 Hollanda 1 010,8 612,2 570, ,9 Çin 828,1 248,6 159, ,7 Türkiye 627,3 110,1 60,5 797,9 Rusya 589,2 197,6 143,7 930,5 Diğer 3 325,8 657,7 796, ,9 Toplam , , , ,6 Kaynak: Kazakistan Merkez Bankası Sektörler İtibarı ile Doğrudan Yabancı Yatırım Akışı (milyon $) (Ocak- Eylül) Toplam Tarım, Ormancılık 14,5 1,6-0,5 15,6 Madencilik ve Taşocakçılığı , , , ,1 Kömür ve Linyit Madenciliği, Turp Kömürü Çıkarımı 28,7 4,9 7,5 41,1 Ham petrol ve doğal gaz çıkarımı , ,2 113,6 Uranyum ve toryum cevherleri madenciliği 34,6 8,7 15,9 59,2 Metal cevherleri madenciliği 1 533,2 38,1 28, ,9 Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı Faaliyetleri 23,8 23,2 9,9 56,9 İmalat Sanayi 3 241, , ,4 000,0 Gıda ürünleri, içecek ve tütün mamulleri imalatı 563,8 43,4 27,7 634,9 Kok kömürü, rafine petrol ürünleri ve nükleer yakıt ,9 29,5 468,4 imalatı Kimyasallar ve kimyasal ürünler imalatı 108,8 6 7,3 122,1

15 Kauçuk ve plastik ürünler imalatı 7,8 6,4 7,7 21,9 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 28,6 35,2 9,5 73,3 Baz metal imalatı 1 998,2 624,1 168, ,7 Demirli metaller imalatı 401,5 0 0,4 Demir dışı ve değerli metaller imalatı 1 593,2 619,7 166, ,3 Makine ve ekipman haricinde işlenmiş metal 3,5 4,4 1,7 9,6 ürünleri imalatı Makine ve ekipman imalatı 12,4 3,3 6,1 21,8 Ofis makinaları imalatı 246,5 69,5 53,3 369,3 Taşımacılık ekipmanı imalatı 2,2 2,2 0 4,4 Diğer imalat 3,3 0,8 1,4 5,5 Elektrik, Gaz ve Su Üretimi 485,9 67,7 10,2 563,8 İnşaat 111,2 50,6 74,3 236,1 Perakende ve toptan ticaret, motorlu araçlar, 319,1 164,1 164,4 647,6 elektrikli ev eşyaları bakım ve tamiratı Otel ve restoran işletmeciliği 88,6 7,4 11,8 107,8 Taşımacılık,depolama ve iletişim 416,2 75,7 65,9 557,8 Kara taşımacılığı: 276,8 47,4 26,8 351 Boru hatları üzerinden taşımacılık 272,6 47,2 26,4 346,2 Su taşımacılığı 0 14,2-26,5-12,3 Hava taşımacılığı 18,6 2,9 0,2 21,7 Destekleyici taşımacılık faaliyetleri 56,7 8,4 12,2 77,3 Posta ve telekomünikasyon 64,1 2,9 53,1 120,1 Telekomünikasyon 63,6 2,4 52,9 118,9 Finansal faaliyetler ,7 63,6 379,3 Emlak, kiralama ve ticari faaliyetler 2 733,3 995, , ,2 Emlakçılık faaliyetleri 70,4 10,1 4,5 85 Diğer ticari faaliyetler 2 567,9 983, , ,6 Muhasebe ve denetim faaliyetleri, vergi 164, ,5 211,9 danışmanlığı, pazar araştırması, ticaret ve yönetim danışmanlığı Jeolojik araştırma ve arama faaliyetleri 2 493,5 963, , ,6 Eğitim, sağlık ve sosyal işler 137,5 4,2 62,8 204,5 Diğer faaliyetler 360, ,8 TOPLAM ,1 Kaynak: Kazakistan Merkez Bankası 4 607, , ,0 Not: Doğrudan yabancı yatırımların tutarı ülkelere ve sektörlere göre tablolarda dönemi itibarı ile 157,7 milyon $ tutarında farklılık göstermektedir. Kazakistan Merkez Bankası kaynaklı bu verilerin hesaplanmasında kullanılan yöntem farklılığının bu sonucun ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülmektedir.

16 Doğrudan Yabancı Yatırımların GSYİH daki Payı (%) (Ocak-Eylül) 16,8 15,2 13,0 Kazakistan da Elverişli Yatırım Alanları Petrol/gaz ekipman ve hizmetleri, İnşaat, Gıda işleme/tarım, Telekomünikasyon, Tüketim Malları, Madencilik/İnşaat Ekipmanı Tıbbi Ekipman ve İlaçlar Metalurji ve Metal İşleme Ekipmanı Hizmet Sektörü Sağlık Sektörü Ülkedeki Özel Ekonomik Bölgeler: Özel ekonomik bölgelere ilişkin kanun 1996 yılında uygulamaya konmuş olup, söz konusu kanun çeşitli değişikliklerle düzenlenmeye devam edilmektedir. Söz konusu kanun uyarınca özel ekonomik bölgeler (ÖEB) azami 10 yıllığına kurulabilmektedir. Serbest bölgelerde yabancı firmalar, Kazak firmaları ile eşit haklara sahiptir. Ülkenin ilk özel ekonomik bölgesi, başkent Astana daki İşim Nehri nin sol yakasının gelişimini hızlandırmak üzere kurulmuştur. Astana daki özel ekonomik bölge 1 Ocak 2002 de faaliyete geçmiş olup, bu tarihten itibaren 5 yıl süre ile faaliyette kalacaktır ,6 hektar büyüklüğündeki Astana Özel Ekonomik Bölgesinde altyapı, idari tesisler ya da barınma kompleksi inşaatı gibi faaliyetler için sağlanan vergi kolaylıkları: Tamamı inşaat projelerinde kullanılmak üzere ÖEB deki mal, hizmet satışlarından elde edilen gelirler KDV den muaftır. ÖEB nin varlığı süresince inşa edilen altyapı, idari tesisler ve/veya barınma komplekslerinin üzerinde bulunduğu alan, arazi vergisinden muaftır. ÖEB üzerinde inşa edilen binalar v.b. ÖEB nin geçerliliği süresince emlak vergisinden muaftır. ÖEB üzerinde bir serbet gümrük bölgesi rejimi yürürlüktedir. Astana Özel Ekonomik Bölgesi nin kuruluşundan bir yıl sonra 1 Ocak 2007 ye kadar faaliyet göstermek üzere bir ÖEB daha oluşturulmuştur. Sözkonusu ÖEB, Aktau kenti sınırları içindeki 227,1 hektarlık liman alanını kapsamakta olup, Hazar Denizi kıyısındadır. Aktau ÖEB deki vergi kolaylıkları şöyledir: Kurumlar vergisi muafiyeti, Öncelikli sektörlerde yapılan üretimde kullanılan arazi için arazi vergisi muafiyeti, Öncelikli sektörlerde yapılan üretim için kullanılan aktifler için emlak/mülkiyet vergisi muafiyeti bulunmaktadır. ÖEB de serbest gümrük bölgesi rejimi yürürlüktedir.

17 Yukarıda sayılan ayrıcalıklardan yararlanmak isteyen firmaların Aktau ÖEB ne vergi için kayıt olmaları, ÖEB dışında yapısal şube kurmamaları ve gelirlerinin %90 ını aşağıdaki öncelikli alanların bir ya da birkaçında üretilen malların satışından elde etmesi gerekmektedir. Kimya sanayi, Plastik ve kauçuk maddelerin üretimi, Metalik olmayan mineral ürünlerin üretimi, Metalurji sanayi, Bitmiş metal ürünler üretimi, Makine ve ekipman üretimi Ülkenin en yeni ÖEB si, 1 Ekim 2003 tarihinde en fazla 10 yıl süreliğine kurulmuştur. Söz konusu ÖEB, Almatı da 340 hektarlık bir alana kurulan Bilgi Teknoloji Parkı niteliğindedir. Söz konusu bölge, aşağıdaki vergi kolaylıklarını sağlamaktadır: Kurumlar vergisinde %50 indirim; ÖEB deki araziler ilgili bilgi teknolojileri faaliyetlerinde kullanıldıkları takdirde arazi vergisinden muaftır; İlgili bilgi teknolojileri faaliyetlerinde kullanıldıkları takdirde aktifler emlak vergisinden muaftır; İlgili bilgi teknolojileri faaliyetlerinden elde edilen satış gelirleri için KDV muafiyeti; ÖEB de serbest gümrük bölgesi rejimi yürürlüktedir. Yukarıda sayılan ayrıcalıklardan yararlanmak isteyen firmaların vergi için kayıt olmaları, ÖEB dışında yapısal şube kurmamaları ve gelirlerinin %90 ını aşağıdaki öncelikli alanların bir ya da birkaçında üretilen malların satışından elde etmesi gerekmektedir. Yazılım veri tabanları ve donanım sektörlerinde üretim, planlama, geliştirme v.b. faaliyetler, Ve/veya bilgisayar sistemleri üzerine yeni bilgi teknolojileri yaratma faaliyetleri; Ve/veya bilgi teknolojileri alanında proje üretmek ve uygulamak üzere bilimsel ve deneysel çalışmalar. Petrokimya sanayiinde faaliyet göstermekte olan işletmeler için bulundukları bölgeden bağımsız olarak çeşitli ayrıcalıklar sağlanmıştır. Buna göre kurumlar vergisi muafiyeti petrokimya sektöründe faaliyet gösteren işletmeler için bulundukları spesifik bölgeye göre değil, faaliyetlerinde gösterdikleri performansa göre tanınmaktadır. Sözkonusu muafiyetten yararlanmak için gerekli kriterlerin karşılanması oldukça külfetlidir. Bu kriterler şöyledir: 1 Ocak 2004 ve 31 Aralık 2007 tarihleri arasında kayıt altına girmiş işletmeler ve üretime başlatılan üretim tesisleri muafiyetten yararlanabilir; Elde edilen toplam gelirin en az %90 ının Kazakistan topraklarından çıkarılan petrol ve/veya gazdan üretilen belirli ürünlerin satışından elde edilmesi gerekmektedir; Üretim tesislerine en az 34 milyon $ yatırım yapılmalıdır. Kurumlar vergisi muafiyeti, üretim tesisinin hizmete girdiği tarihten itibaren 5 yıllık süreç için uygulanmaktadır.

18 DIŞ TİCARET Kazakistan'ın Dış Ticareti ( milyon $ ) * İhracat Ithalat Hacim Denge Kaynak:EIU(The Economist Intelligence Unit)-Kazakhstan Country Report, April 2005 (*):Tahmini Kazakistan, dış ticaret yapısındaki dengesizlikler nedeni ile zaman zaman geniş dış ticaret açıkları ile karşı karşıya kalabilmektedir. İhracatının büyük çoğunluğunu petrol ve ana metaller oluşturan ülkenin ihracat gelirleri bu ürünlerin dünya fiyatlarındaki değişimlerinden önemli ölçüde etkilenmektedir. Örneğin 1998 yılında Asya daki mali krizin ardından söz konusu ürünlerde dünya fiyatlarındaki ani düşüş ülkenin ihracatının ciddi düşüş göstermesine neden olmuştur. Ayrıca ülkenin geleneksel ihraç ürünlerinin dünya piyasalarında Amerikan Doları üzerinden işlem görmesi nedeni ile devalüasyon, ülkenin ihracatında artış etkisi yaratmamaktadır. Diğer taraftan Kazak ekonomisi yüksek düzeyde ithalata dayalı bir ekonomidir. Ülkede gerçekleştirilen üretimin büyük çoğunluğu petrol ve gaz sektörlerinde yoğunlaşmış olup, sermaye ve tüketim mallarında üretim iç tüketimi karşılayacak seviyede değildir. Sermaye ve tüketim malları gerçekleştiren üreticilerin çoğunluğu ise fiyat ve kalite bakımından ithal malları ile rekabet edebilir düzeyde değildir. Geniş ve açık sınırlarından ülkeye çok sayıda ucuz, kaçak mal girişi gerçekleşmektedir. Petrol sektörü yatırımlarındaki ve üretimindeki artış sermaye malları ithalatındaki artışın diğer bir önemli nedenidir. Dış ticaretin seyrinde 1997 yılından bu yana gözlenen gelişmeler, ülkenin dış ticaret dengesinin değişken yapısını ortaya koymaktadır. Dış ticaret açığı 1997 yılında 276,4 milyon $ iken (GSYİH nın %1,2 si), 1998 yılında 801,2 milyon $ düzeyine yükselmiştir Ağustos unda Rus Rublesinin devalüe edilmesini takiben ülkeye giren ucuz Rus malları 1998 yılı sonuna doğru Kazak piyasasının dalgalanmasına neden olmuş, dış ticaret açığı genişlemiştir. Bu gelişmeler karşısında 1999 yılı Nisan ayında Tenge de %30 oranında devalüasyon yapılmış ve 1999 yılı sonu itibarı ile ticarette dengeye yaklaşılmıştır yılının ikinci çeyreğinden itibaren dünya petrol fiyatlarındaki yükselme ve batılı petrol şirketlerinin üretimlerindeki artış, ihracat gelirlerinin artmasına yardımcı olmuştur. Netice olarak, 1999 yılında GSYİH nın %2 si kadar bir dış ticaret fazlası elde edilmiştir yılında petrol ihracatının iki kattan fazla artması sayesinde ticaret fazlası ani bir artış göstererek GSYİH nın %15 ine ulaşmıştır yılında bu oran daralarak %6 ya düşmüş; 2002 ve 2003 te ise yeniden artarak sırası ile %10 ve %14 olmuştur. Yüksek düzeyde seyreden petrol fiyatları ve artan petrol ihracatı dış ticaret fazlasının 2004 te de artmaya devam etmesini sağlamıştır yılı ticaret fazlası tahmini olarak 7,3 milyar $ düzeyindendir yılında ihracatın bir önceki yıla göre yaklaşık %51 oranında artarak 20 milyar $ seviyesine ulaştığı tahmin edilmektedir yılı ithalatının ise %39 artışla 13 milyar olduğu tahmin edilmektedir.

19 Yüksek miktardaki kayıt edilemeyen ticaret hacmi ithalatın izlediği seyrin takibine yönelik girişimleri güçleştirmektedir. Kazakistan ın Rusya, Kırgızistan ve Özbekistan ile sahip olduğu geniş ve geçişi kolay sınırlar küçük ölçekli sınır ticaretine olanak tanımakta ancak sınır ticaretinin hacmi dış ticaret verilerine yansıtılamamaktadır. Kayıt altına alınamayan ithalatın büyük çoğunluğu gıda dışı tüketim malları ve ikinci el arabalardan oluşmaktadır. İnşaat malzemeleri ithalatı ve doğrudan yabancı yatırımların sermaye malları ithalatı önemli ithalat kalemleridir. Petrol ve enerji ithalatı başta Rusya dan gerçekleştirilen kömür ve elektrik olmak üzere- düşerken, Özbekistan dan gaz ithalatı artmaktadır yılında petrol ve enerji ürünleri ithalatı 600 milyon $ tutarında gerçekleşmiştir. Ticaretin gelişmesini sınırlayan en önemli problem, Kazakistan ın tamamen kara ile çevrili denize kıyısı olmayan bir ülke olmasıdır. Bu nedenle ihracatta ve ithalatta maliyetler çok fazla yükselmektedir. Ayrıca bir diğer sorun da önemli petrol ve gaz ihracatı yollarının ülkenin dünya enerji piyasasındaki en önemli iki rakibi olan Rusya ve İran üzerinden geçmesidir. Ülkenin denize en yakın limanları Rusya ve Gürcistan ın Karadeniz deki kıyılarına yakın limanlardır. Kazak mavnaları Karadeniz e Rus egemenliğindeki bir su yolu olan Volga-Don kanalından girebilmektedir yılına dek Rusya üzerinden petrol geçişi konusunda sürekli sorunlar yaşanması, Kazakistan ın Azerbaycan ve Türkiye, Çin, Türkmenistan ve İran gibi daha yüksek maliyetli alternatif güzergahları gözönünde bulundurmasına neden olmuştur. Ancak Rusya, 1997 yılından itibaren Kazakistan ın petrol ihracatını bu şekilde engellemek yerine, Rus firmalarını Kazak pazarına girmeye teşvik ederek ve Kazak petrolünün transit geçişini kolaylaştırarak Kazakistan petrol sektöründeki varlığını artırmaya çalışmaktadır. Günümüzde iki ülke arasında transit geçiş konusunda hala küçük sorunlar yaşanmaktadır. İhracat gelirlerinin büyük çoğunluğu yabancı yatırımlar sayesinde elde edilmektedir. Başlıca Ürün Grupları İtibarı ile Dış Ticaret (2003) İHRACAT % İTHALAT % Mineral Ürünler 65 Makineler, Taşımacılık 43 Ekipmanı Baz Metaller 20 Kimyasallar 15 Gıda 6 Mineral Ürünler 12 Kimyasallar 4 Baz Metaller 12 Makineler, Taşımacılık 2 Gıda 8 Ekipmanı Kaynak:EIU (The Economist Intelligence Unit)-Kazakhstan Country Report, April 2005 Kazakistan sahip olduğu üretim yapısı itibarı ile daha ziyade hammadde ve yarı mamul ihracatçısı bir ülkedir. Petrol ve petrol ürünleri, demirli metaller, kimyasallar, makineler, hububat, yün, et, kömür ülkenin başlıca ihraç ürünleridir. İhracatın yarısından fazlasını petrol ve petrol ürünleri oluşturmaktadır. Tüketim malları ihracatı çok sınırlı düzeydedir. Ülkenin başlıca ihraç ürünleri olan petrol, gaz ve metallerin ihracatın önemli bir kısmını oluşturması, Kazakistan ın dış ticaret dengesini uluslararası mal fiyatlarındaki değişmelere karşı korunmasız hale getirmektedir. Doğu Asya daki istikrarlı talep artışı metaller ve mineral ürünler sektörlerinin ihracatında artış sağlamıştır. Kazakistan ın demir ve çelik üreticisi Ispat-Karmat ın ihracatında önemli artış gerçekleşmiştir. Şirket, yılda 4 milyon tonluk çelik üretimi gerçekleştirmekte, üretiminin tamamını ihraç etmektedir.

20 Kazakistan bölgedeki en önemli hububat ihracatçılarından biridir. Buğday, ülkenin ihracatı açısından büyük önem taşımaktadır. Hububat ihracatının çoğunluğu Rusya, İran, Çin ve diğer Orta Asya ülkelerine gerçekleştirilmektedir. Hububat üretimi 2004 yılında bir önceki yıla göre %6,1 oranında düşerek 13,9 milyon ton olmuştur. Kazak yetkililer, üretimdeki düşüşe rağmen üretim kalitesinin arttığını ifade etmektedir. Ancak üretimdeki düşüş, hububat ihracatında da düşüş anlamına gelmektedir. 2004/2005 döneminde hububat ihracatında hükümet tarafından da düşüş beklenmektedir. Resmi tahminlere göre Kazakistan ın 2004/2005 döneminde 4 milyon tonluk hububat ihracatı gerçekleştirmesi beklenmektedir. Hububat ihracatı 2003/2004 döneminde 4,6 milyon ton, 2002/2003 döneminde 5,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin ithalatında ise yatırım ve tüketim malları önemli yer tutmaktadır. Makine ve ekipman, metal ürünler ve gıda maddeleri ülkenin ithalatında önem arz eden ürün gruplarıdır. Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticaret (2003) İHRACAT % İTHALAT % Rusya 18,2 Rusya 39,2 Çin 12,1 Çin 20,7 Almanya 8,8 Almanya 10,1 İsviçre 7,4 Fransa 4,1 Birleşik Arap Emirlikleri 4,1 Ukrayna 3,2 Kaynak: The Economist Intelligence Unit,Kazakhstan Country Report, April 2005 Kazakistan dış ticaretinin yönü eski Sovyetler Birliği ülkeleri dışındaki ülkelere yönelmiştir. Bunda Kazakistan ın dünyanın önde gelen ülkelerine gerçekleştirdiği petrol ihracatından elde ettiği yüksek gelir önemli rol oynamaktadır. BDT ülkeleri dışındaki ülkelerin ihracattaki payı 2004 yılının ilk on aylık döneminde %79 a ulaşırken, ithalattaki payı ise aynı dönemde %53 olmuştur. Bermuda ve Virjin Adaları, Kazakistan ın bu ülkelerle mevcut ham petrol kontratlarına bağlı olarak en önemli ihraç pazarlarından biri haline gelmiştir yılında Bermuda, Kazakistan ın ham petrol yağları ihracatında %31 payı ile en önemli pazar olmuştur. Rusya Kazakistan ın ihracatında %18,2 oranındaki payı ile birinci sıradadır. Rusya yı %12,1 ile Çin takip etmektedir. Kazakistan, 2002 yılı Haziran ayında Rusya ile yılda 15 milyon ton petrolün Atrau-Samara boru hattından ve 2,5 milyon ton petrolün Mahaçkala-Novorossisk boru hattından ihracatını mümkün kılan bir anlaşmaya imza atmıştır sonbaharında ise Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (Caspian Pipeline Consortium-CPC) 28 milyon ton olan yıllık kapasitesini 67 milyon tona çıkarmayı planladığını açıklamıştır. Ayrıca 2002 yılında Kazakistan ve Rusya, Kuzey Hazar Denizi ndeki üç tartışmalı petrol sahasının (Kurmangazi, Khavalinskoye ve Sentralnoye) ortak olarak geliştirilmesi üzerinde anlaşmaya varmıştır. Kazakistan ve Çin arasında 2004 yılı Mayıs ayında Çin e uzanan bir petrol boru hattının inşaası üzerinde bir anlaşma imzalanmıştır. Sözkonusu anlaşma, petrol boru hattının inşaasının 2005 yılı Nisan ayı itibarı ile tamamlanmasını öngörmektedir. Sözkonusu boru hattı projesi, Kazakistan tarafından geliştirilen birkaç boru hattı projesinden biri olup, ülkenin petrol ihraç kapasitesini önemli ölçüde artıracak ve ekonomik büyümeye önemli katkısı olacak bir projedir.

KAZAKİSTAN ÜLKE PROFİLİ

KAZAKİSTAN ÜLKE PROFİLİ 0 KAZAKİSTAN ÜLKE PROFİLİ Hazırlayan Ayşe Oya BENLİ 2008 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler (2006) Nüfus

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU TEMMUZ 2016 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Nüfus : 9,780,780 Dil :Resmi dil Azerice dir. Rusca ve Ermenice

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Anlaşmalar Genel Müdürlüğü KAZAKİSTAN

T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Anlaşmalar Genel Müdürlüğü KAZAKİSTAN T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Anlaşmalar Genel Müdürlüğü I. ÜLKE PROFİLİ A) Genel Bilgiler Resmi Adı : Kazakistan Yönetim Biçimi : Cumhuriyet Başkenti : Astana Başlıca Kentleri : Astana, Almatı,

Detaylı

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ İSTANBUL TİCARET ODASI DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ KAZAKİSTAN ÜLKE RAPORU Güncelleme Tarihi: 23 Haziran 2005 Ülke No: 79- MD I- GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ Resmi Adı : Kazakistan Cumhuriyeti

Detaylı

RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015

RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Rusya Federasyonu na ihracat yapan 623 firma

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AĞUSTOS 2014 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Fas Krallığı

Detaylı

BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU 05.02.2015

BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU 05.02.2015 BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU 05.02.2015 BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU 05.02.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Bulgaristan a ihracat yapan 585 firma bulunmaktadır. 31.12.2013

Detaylı

ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ

ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ 1/8 ALMANYA YA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER GENEL BİLGİLER RESMİ ADI BAŞKENT RESMİ DİL Almanya Federal Cumhuriyeti Berlin Almanca BAĞIMSIZLIK TARİHİ 23

Detaylı

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Cezayir e ihracat yapan 234 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

Kaynak : CIA World Factbook

Kaynak : CIA World Factbook Türk Plastik ve Mamulleri, Ambalaj Sektörü ve Plastik İşleme Makine Üreticileri İçin SIRBİSTAN Pazarının Değerlendirmesi GENEL BİLGİLER : Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV EIU tahminine göre Sırbistan

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011 EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - MART 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

KAYSERİ SANAYİ ODASI RUSYA ÜLKE RAPORU

KAYSERİ SANAYİ ODASI RUSYA ÜLKE RAPORU KAYSERİ SANAYİ ODASI RUSYA ÜLKE RAPORU 05.11.2018 RUSYA- Ülke Raporu Resmi Adı : Rusya Federasyonu Kısa Şekli : Rusya Yönetim Biçimi : Federal Yarı Başkanlık Başkent : Moskova Nüfus : 142.257.519 (Temmuz,

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2012 yılı ikinci çeyreğe ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010 EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - ŞUBAT 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan EKONOMİK GELİŞMELER Nisan - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 3 İŞGÜCÜNE

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

Berlin Ekonomi Müşavirliği Verilerle Türkiye-Almanya Ekonomik İlişkiler Notu VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU

Berlin Ekonomi Müşavirliği Verilerle Türkiye-Almanya Ekonomik İlişkiler Notu VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU Berlin Ekonomi Müşavirliği Temmuz 2011 1 İÇİNDEKİLER Yönetici Özeti...3 1. Almanya dan Türkiye ye Doğrudan Yatırım Hareketleri...4 2. Türkiye den

Detaylı

KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU

KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Kosta Rika Cumhuriyeti Başkenti :San Jose Kuruluş Tarihi :15 Eylül 1821 Nüfusu :4 milyon 814 bin Yüzölçümü :51.100 km2

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Ağustos 2017 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 TEMMUZ İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME Yılın İlk 7 Ayında

Detaylı

DİYARAKIR DIŞ TİCARETİ 2014

DİYARAKIR DIŞ TİCARETİ 2014 DİYARAKIR DIŞ TİCARETİ 2014 Nisan 2015 Hikmet DENİZ İçindekiler 1. İhracat... 2 1.1. İhracat Yapılan Ülkeler... 3 1.2. 'ın En Büyük İhracat Partneri: Irak... 5 1.3. İhracat Ürünleri... 6 2. İthalat...

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2011 yılı dördüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011 EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR AĞUSTOS 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ FRANSA ÜLKE RAPORU Şubat 2009 Hazırlayan: Özlem Kılıç 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli Coğrafi Konumu : Fransa Cumhuriyeti

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 3 İŞGÜCÜNE

Detaylı

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Senegal Cumhuriyeti Resmi Dil : Fransızca Başkenti : Dakar Yüzölçümü : 196.161 km 2 Nüfus : 12,9 milyon (2010) Önemli Şehirler : Thies, Mbour, Kaolack GSYİH (2012 ) : 12.804

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan EKONOMİK GELİŞMELER Nisan - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim EKONOMİK GELİŞMELER Ekim - 2008 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 NÜFUS... 2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK...

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İNGİLTERE 1 / 7

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İNGİLTERE 1 / 7 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İNGİLTERE 1 / 7 İNGİLTERE YE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER RESMİ ADI BAŞKENT RESMİ DİL Birleşik Krallık Londra İngilizce BAĞIMSIZLIK TARİHİ 1707 DEVLET BAŞKANI HÜKÜMET BAŞKANI DİN

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül EKONOMİK GELİŞMELER Eylül - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR EYLÜL 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI EKİM 2015

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI EKİM 2015 Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI HAZİRAN 2015

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI HAZİRAN 2015 Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI TEMMUZ 2015

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI TEMMUZ 2015 Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010 EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ... 2 İTHALAT

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Sıla Özsümer ARALIK 2016 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Resmi Dil : İngilizce Başkenti : Akra Yüzölçümü : 238.537 km 2 Nüfus : 25,3 milyon (2012) Önemli Şehirler : Akra, Kumasi, Sekondi-Takoradi, Tamale GSYİH (2012 ) : 36,952 Milyon $ Kişi Başına

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ENFLASYON % TÜFE ÜFE Temmuz 2011 2012 2011 2012 Yıllık 6,31 9,07 10,34 6,13 Yıllık Ort. 6,37 9,11 9,59 9,88 Aylık -0,41-0,23-0,03-0,31 2012

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ ÇEK CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU Şubat 2009 Y.U. 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Çek Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım EKONOMİK GELİŞMELER Kasım - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - KASIM 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Mayıs 2017 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 NİSAN İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR ŞUBAT 2012 İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)

Detaylı

ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART

ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART LÜBNAN ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2016 TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: LÜBNAN Yüzölçümü: 10,400 km² Yönetim Biçimi: Parlamenter Cumhuriyet Cumhurbaşkanı: General Mişel Avn (Ekim 2016) Başbakan:

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım EKONOMİK GELİŞMELER Kasım - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 2 İŞGÜCÜNE

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 DANİMARKA 1/7

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 DANİMARKA 1/7 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 DANİMARKA 1/7 DANİMARKA YA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER GENEL BİLGİLER RESMİ ADI BAŞKENT RESMİ DİL DEVLET BAŞKANI Danimarka Krallığı Kopenhag Danca 2. Margrethe HÜKÜMET BAŞKANI Helle

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Hande TÜRKER NİSAN 2018 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım EKONOMİK GELİŞMELER Kasım - 2008 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 NÜFUS... 2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK...

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - AĞUSTOS 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE MART 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0 Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 Tablo-1 Yıllık ve Kümülatif Dış Ticaret Rakamları Yıllık Aylık - Ocak Başlıklar 2005 2006 2007 2008

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU Şubat 2009 B.Ö. 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Bulgaristan Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Avrupa

Detaylı

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti Resmi Dil : Swahili, İngilizce Başkenti : Resmi başkent Dodoma(1 699 000) (de facto olarak Darüsselam); Dar es Selam; ticari başkent (2.498.000)

Detaylı

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI Avusturya da un üretimi sağlayan 180 civarında değirmen olduğu tahmin edilmektedir. Yüzde 80 kapasiteyle çalışan bu değirmenlerin ürettiği un miktarı 500 bin

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

Lojistik. Lojistik Sektörü

Lojistik. Lojistik Sektörü Lojistik Sektörü Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 014 1 Ulaştırma ve depolama faaliyetlerinin entegre lojistik hizmeti olarak organize edilmesi ihtiyacı, imalat sanayi

Detaylı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya da 120 un değirmeni olduğu bilinmektedir. Bu değirmenlerin çok büyük bir çoğunluğu yılda 2000 tonun üzerinde kapasiteyle çalışmaktadır. Pazarın yüzde 75

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE HAZİRAN 2016 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart

EKONOMİK GELİŞMELER Mart EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM. 2 İSTİHDAMIN YAPISI. 2 İŞSİZLİK. 3 İŞGÜCÜNE KATILMA

Detaylı

plastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri

plastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri plastik sanayi 2014 Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Barbaros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Türk ekonomisi 2014 yılının başında hızlı artırılan faiz oranlarıyla

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Haziran 2017 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 MAYIS İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME

Detaylı

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org Azerbaycan Enerji GÖRÜNÜMÜ Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi EKİM 214 www.hazar.org 1 HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, Geniş Hazar Bölgesi ne yönelik enerji,

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE ŞUBAT 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim EKONOMİK GELİŞMELER Ekim - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - EKİM 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

Kazakistan Ülke Raporu (Otomotiv Sektörü Açısından)

Kazakistan Ülke Raporu (Otomotiv Sektörü Açısından) Kazakistan Ülke Raporu (Otomotiv Sektörü Açısından) Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Ar-Ge Şubesi Aralık, 2018 Ekonomik Yapı 1991 yılında gerçekleşen bağımsızlık öncesinde Kazakistan ın uzmanlaşmaya

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak EKONOMİK GELİŞMELER Ocak - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 3 İŞGÜCÜNE

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İSVEÇ KRALLIĞI GENEL BİLGİLER. DİN Luteryanizm %87, Diğer %13

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İSVEÇ KRALLIĞI GENEL BİLGİLER. DİN Luteryanizm %87, Diğer %13 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 İSVEÇ KRALLIĞI RESMİ ADI BAŞKENT RESMİ DİL DEVLET BAŞKANI HÜKÜMET BAŞKANI GENEL BİLGİLER İsveç Krallığı Stockholm İsveççe Kral Carl XVI. Gustaf Fredrik Reinfeldt DİN Luteryanizm

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVUSTURYA ÜLKE RAPORU Şubat 2009 B.Ö. AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Avusturya Cumhuriyeti Yönetim Şekli

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ MAKEDONYA ÜLKE RAPORU Şubat-2009 Y.U. I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Makedonya Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi Coğrafi

Detaylı

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri Etiyopya ve Seramik Sektörü Bilgi Notu GENEL BİLGİLER Resmi Dil : Amharikçe, Oromo, Tigrinya, Somaliae, İngilizce Başkenti : Addis Ababa Yüzölçümü : 1.127.127 km2 Nüfus : 88,4 Milyon(2013 tahmini Önemli

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ SLOVAKYA ÜLKE RAPORU Şubat-2009 T.K. 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Slovakya Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Cumhuriyet Coğrafi

Detaylı

Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ KIBRIS RUM KESİMİ ÜLKE RAPORU Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ I.GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Kıbrıs Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Akdeniz deki beş büyük adadan

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 RUSYA FEDERASYONU

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 RUSYA FEDERASYONU T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 RUSYA FEDERASYONU GENEL BİLGİLER TABLOSU Resmi Adı Rusya Federasyonu Başkenti Moskova Resmi Dil Rusça Bağımsızlık Tarihi 24 Ağustos 1991 Yüzölçümü 17.075.400 km 2 Nüfus 142,8

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos 2017 1 Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu (2004-2017 Ağustos) 2 Özel Sektörün Yurtdışından

Detaylı

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk ayında ise halı

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 HOLLANDA

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 HOLLANDA T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2013 HOLLANDA 1 / 8 HOLLANDA YA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER GENEL BİLGİLER (2012) RESMİ ADI BAŞKENT RESMİ DİL Hollanda Krallığı Amsterdam Flemenkçe BAĞIMSIZLIK TARİHİ 30 Ocak 1648 DEVLET

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ENFLASYON AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU % TÜFE ÜFE Ocak 2011 2012 2011 2012 Yıllık 4,90 10,61 10,80 11,13 Yıllık Ort. 8,28 6,95 8,89 11,11 Aylık 0,41 0,56 2,36 0,38 Yeni

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Kasım 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

KAZAKİSTAN A YATIRIM AVANTAJLARI, ÜRETİM VE TİCARET İMKANLARI

KAZAKİSTAN A YATIRIM AVANTAJLARI, ÜRETİM VE TİCARET İMKANLARI Kazakistan Cumhuriyeti Yatırım ve Kalkınma Bakanlığı Kazakistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu KAZAKİSTAN A YATIRIM AVANTAJLARI, ÜRETİM VE TİCARET İMKANLARI Genel Bilgiler Milli Bayrak Milli Amblem

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - ŞUBAT 2009 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN

Detaylı

TÜRKİYE - İRLANDA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE - İRLANDA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ TÜRKİYE - İRLANDA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ 1 TÜRKİYE-İRLANDA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ İrlanda Cumhuriyeti, Avrupa nın kuzeybatısında 70.282 km2 lik bir alanda bulunmakta olup, İrlanda adasının

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak EKONOMİK GELİŞMELER Ocak - 2012 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ENFLASYON EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU % TÜFE ÜFE Ekim 2011 2012 2011 2012 Yıllık 7,66 7,80 12,58 2,57 Yıllık Ort. 5,93 9,53 10,26 7,80 Aylık

Detaylı

İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ

İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı : İspanya Krallığı Nüfus : 48.146.136 Dil :İspanyolca (resmi dil), Katalanca, Portekizce. Din :%96 Katolik Yüzölçümü

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Aralık

EKONOMİK GELİŞMELER Aralık EKONOMİK GELİŞMELER Aralık - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI... 2 TURİZM GELİRİ

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül EKONOMİK GELİŞMELER Eylül - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - EYLÜL 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak EKONOMİK GELİŞMELER Ocak - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 3 İŞGÜCÜNE

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz - 2011

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz - 2011 EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR TEMMUZ 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İZLANDA ÜLKE RAPORU

İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İZLANDA ÜLKE RAPORU İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İZLANDA ÜLKE RAPORU Haziran 2008 T.K. 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : İzlanda Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi Coğrafi

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim EKONOMİK GELİŞMELER Ekim - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM... 2 İSTİHDAMIN YAPISI... 2 İŞSİZLİK... 2 İŞGÜCÜNE

Detaylı

PERU ÜLKE RAPORU 30.06.2015

PERU ÜLKE RAPORU 30.06.2015 PERU ÜLKE RAPORU 30.06.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Peru ya ihracat yapan 26 firma bulunmaktadır. 31.12.2014 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı nın Türkiye'de

Detaylı