JAPONYA NIN TEKSTİL VE KONFEKSİYON PİYASASININ TEMEL DİNAMİKLERİ VE PAZARA GİRİŞ STRATEJİLERİ

Transkript

1 JAPONYA NIN TEKSTİL VE KONFEKSİYON PİYASASININ TEMEL DİNAMİKLERİ VE PAZARA GİRİŞ STRATEJİLERİ İÇİNDEKİLER JAPONYA PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜ JAPONYA NIN İTHALAT SİSTEMİ GENELLEŞTİRİLMİŞ PREFERANSLAR SİSTEMİ (GSP) JAPON TÜKETİCİ TERCİHLERİ GENEL TÜKETİM EĞİLİMLERİ TİCARİ HAYATTAKİ TÜKETİCİ EĞİLİMLERİ TEKSTİL VE KONFEKSİYON ALIŞVERİŞİNDE TÜKETİCİ ALIŞKANLIKLARI JAPONYA NIN DIŞ TİCARET YAPISI VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ JAPONYA İLE TİCARETİ GELİŞTİRMENİN PRENSİPLERİ OSAKA İŞ KONSEYİNİN ÖĞÜTLERİ YAŞANAN BAŞARI VE BAŞARISIZLIK ÖRNEKLERİ JAPON PAZARINA GİRİŞ STRATEJİLERİ ÜLKEMİZ KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN STRATEJİK KONUMU VE KOŞULLARI JAPONYA NIN ÜLKEMİZ KONFEKSİYON SEKTÖRÜ AÇISINDAN KONUMU JAPON DIŞ TİCARET KURULUŞUNCA (JETRO) SAĞLANAN İMKANLAR MAKRO STRATEJİLER (SEKTÖREL) MİKRO STRATEJİLER (FİRMA BAZINDA) SONUÇ VE DEĞERLENDİRME JAPONYA PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜ

2 2 BAŞA DÖN 1997 yılı itibariyle Japonya da 1.4 milyon perakendeci olduğu tahmin edilmektedir arası dönemde hemen hemen tüm ürün gruplarındaki perakende dükkan sayısı azalma göstermiştir. Mobilya ve ev eşyası sektörleri en hızlı düşüş yaşanan sektörler olmuştur. Orta ölçekteki pek çok ürünü bir arada satan süpermarketler ve küçük aile işletmelerinin sayısı düşerken sadece belirli ürünleri satan, özellikle giysi ve kişilerin özel ilgi alanlarına hitap eden ürün satan perakendeci dükkan sayısı ise artış göstermiştir. Aşağıdaki tabloda rakamsal bir karşılaştırma sunulmuştur. Tablo : 1 Perakendeci Alt Sektörü Değişim (% ) Department Store (- ) 0.5 Büyük Ölçekli Süpermarket (+) 34.2 Orta Ölçekli Süpermarket (- ) 35.5 Sadece Belirli Ürün Grubunu Satan Perakendeci (+) 54.6 Sadece Giyim Eşyası Satan Perakendeci (+) Sadece Gıda Ürünleri Satan Perakendeci (+) 19.3 Giyim Eşyası Satan Butik (- ) 19.0 Kaynak : JETRO Birim : Dükkan veya Şube Adedi Tablodan da anlaşılacağı üzere, perakendecilik sektöründe spesifik olarak bir ürünü satan yaygın perakendeci işletmelerin sayısı büyük artış kaydetmiştir. Tekstil ve konfeksiyon sektörü özelinde ise butiklerden, yine tekstil ve konfeksiyon alanında yoğunlaşan yaygın perakendeci işletmelere hızlı bir yöneliş açık bir biçimde görülmektedir. JAPONYA PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜNÜN İŞLETMELER BAZINDA ANALİZİ Japonya da yılları arasında 10 kişiden daha az çalışana sahip küçük işletmelerin sayısı % 14 oranında düşmüş olup, olan bu tür işletme sayısı olmuştur. Bu süre zarfında büyük ölçekli perakendeciler de olumsuz etkilenmiştir. Pek çok department store şubelerini kapatmak zorunda kalmıştır. a) Department Store : Japonya daki belli başlı department store lar; Takashimaya, Mitsukoshi, Seibu, Marui, Daimaru, Isetan, Matsuzakaya, Hankyu, Kintetsu ve Tokyu dur. Department store ların tüm ürün gruplarındaki satışları 1998 yılında 1997 yılına nazaran önemli ölçüde düşüş kaydetmiştir. Ülkemizin de department store lara satış yoluna gitmesi ihtimali düşünüldüğünde yukarıdaki sıralamanın gözönünde bulundurulması gerekmektedir. b) Süpermarketler : döneminde büyük ölçekli süpermarket sayısı % 34.2 artarken, orta ve küçük ölçekli süpermarket sayısı % 35.5 düşüş kaydetmiştir. İlk ona giren büyük süpermarketlerin bazıları büyürken, bazıları da

3 küçülmüştür. Bu sektörde de tam bir bütünlük olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum, aşağıdaki tabloda almaktadır. 3 yer Tablo : 2 Kaynak :JETRO (1998) Süpermarket Adı Büyüme Oranı (%) Daiei ( - ) 5.2 Ito-Yokado ( + ) 1.0 Jusco ( - ) 4.7 Mycal ( + ) 1.3 Seiyu ( - ) 4.6 Uny ( + ) 5.5 Izumiya ( - ) 2.0 Life Corporation ( + ) 21.5 Maruetsu ( + ) 1.5 Nagasakiya ( - ) 8.6 c) İndirimli Satı ş Yapan Dükkanlar : (Discount Stores) i-)her Ürünü İndirimli Satan Dükkanlar : (General Discount Stores) Bu dükkanlar hemen her ürünü sürümden kazanarak, personel kullanmadan self-servis hizmet vererek çok düşük ve uygun fiyatlarla satış yapılabilmektedir. Ancak, bu tür dükkanlar sahip oldukları avantajları önemli ölçüde yitirmişlerdir. Zira, sadece belirli ürünleri indirimli satan dükkanlar daha düşük fiyatlarla mal satabilmekte, ayrıca yabancı firmalar şehir dışında fabrika satış mağazaları açarak rekabet imkanlarını daha da daraltmaktadır. Belli başlı her ürünü indirimli satan dükkanlar; Daiei, Daikuma, Mr. Max, Rogers, Osada, Takeya, Japan, Sunkus Japan, Misumi ve Nagasakiya dır. ii-)belirli Ürünleri İndirimli Satan Dükkanlar : (Speciality Discount Store Chains) [ Category Killer Superstores] Bu mağazalar, sadece belirli ürün grubuna yoğunlaşıp (Elektronik, tekstil, ilaç ve kimyasal gibi) çok ucuz fiyatla satış yapmaktadır. Bu mağazalar doğrudan üreticiden alıp, sürümden kazanmayı hedeflemektedir. Fast Retailing isimli firma (Uniqlo Markası) ile satışlarda önemli büyümeler kaydetmiştir yılı itibariyle elektronik eşyadaki ilk beş mağazalar zinciri sırasıyla, Kojima, Best Denki, Yamada Denki, Joshin Denki ve Deodeo dur. İlaç alanındaki ilk beş ise; Kiyoshi, Kokumin, Sun Drug, Tsuruha ve Segami Medics tir. Günlük giyim eşyasındaki mağaza zincirlerinin isimleri, satışları, büyüme oranları ve mağaza sayıları ise yol gösterici olması maksadıyla aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo : 3

4 4 (1998 YILI) Sıra No Firma Adı Satış Cirosu (Milyon Yen) Satış Cirosu (1000 Dolar) Büyüme Oranı (%) Mağaza Sayısı 1 Fast Retailing ( +) Mac House ( +) Cox ( - ) Right-On ( +) Jeans Mate ( +) Kaynak : JETRO Sadece giyim eşyasını indirimli satan bu tür mağazalar, ülkemiz konfeksiyon ürünleri pazarlaması için en elverişli perakende pazarlama alternatifi gibi gözükmektedir. iii-) Fabrika Satış Mağazaları : (Outlet Shops) Büyük imalatçılar veya ünlü markaların üreticileri stok fazlası mallarını bu mağazalarda ucuz fiyatla satmaktadır. Bu mağazalar, indirimli satış yapan mağazalar için son yıllarda ciddi bir rakip haline gelmiştir. iv-) Uygun Fiyatl ı Satış Yapan Mağazalar : (Convenience Stores) 1998 yılı itibariyle uygun fiyatlı satış yapan dükkan olup, bunların toplam cirosu 6.4 trilyon Yen (48,8 milyar dolar) dir. Bu dükkanlar yoğun rekabet karşısında ayakta kalabilmek için bazı ilave hizmetler vermeye başlamışlardır. Zira, bu dükkanlarda satılan ürün sayısı oldukça sınırlıdır. Bu dükkanların verdiği ilave hizmet ve faaliyetler, fatura ödemesi kabul etme, bilet satışı, konser rezervasyonu, ATM makinası kullanım imkanı sağlama ve e-ticarete aracılık etmektir. Bu dükkanların ileride güvenilir olma, yaygınlık ve tüketiciye kolay ulaşabilme imkanı nedeniyle e-ticaretin yapı taşı olacakları düşünülmektedir. v-) Posta Yoluyla Satış Yapan Şirketler : (Mail Order) 1998 yılında posta yoluyla satış hacmi 2 Trilyon Yen (15.2 Milyar Dolar) düzeyinde gerçekleşmiştir. Posta yoluyla satış yapan firmaların çoğu yoğun rekabet yüzünden belirli ürünlerde uzmanlaşmaya başlamıştır. Bu ürün gruplarının en önemlilerinden birisi de çocuk giysileridir. JAPON PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜNDEKİ GÜNCEL GELİŞMELER Japonya daki belli başlı perakende satış mağazaları ile ilgili bilgiler 2000 yılı verileri çerçevesinde aşağıda özetlenmiştir. PERAKENDE MAĞAZALARININ SATIŞLARI (2000) Tablo : 4 MAĞAZA YILLIK SATIŞ

5 FİRMA ADI SAYISI (MİLYON DOLAR) FAALİYET ALANI MUJIRUSHI RYOHIN TÜM ÜLKE TOKYU HANDS TÜM ÜLKE LOFT TÜM ÜLKE FRANC FRANC TÜM ÜLKE CARREFOUR TOKYO, OSAKA, CHIBA 5 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu 2000 yılı itibariyle; 307 department store mağazasının satışı 74,7 milyar Dolar, 7,229 genel mağazanın satışı ise 137,8 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir yılı itibariyle ilk on sıradaki department store un satış rakamları aşağıdadır. Tablo :5 DEPARTMENT STORE ADI YILLIK SATIŞ (MİLYAR DOLAR) TAKASHIMAYA (OSAKA) 10,1 MITSUKOSHI 8,1 DAIMARU (OSAKA) 6,7 ISETAN 5,0 SEIBU 4,9 MARUI 4,4 TOKYU 4,2 MATSUZAKAYA (AICHI) 3,5 HANKYU (OSAKA) 3,3 TOBU 1,6 İLK ON TOPLAMI 51,8 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu 2000 yılı itibariyle ilk on sıradaki genel (her türlü mal) satan mağazanın satış rakamları aşağıdadır. HER TÜRLÜ MAL SATAN MAĞAZALARIN SATIŞLARI (2000)

6 6 Tablo : 6 MAĞAZANIN ADI YILLIK SATIŞ (MİLYAR DOLAR) ITO YOKADO 26,3 DAIEI 24,6 JUSCO 23,2 MYCAL 14,5 UNY 9,9 SEIYU 9,0 LIFE 3,3 IZUMIYA 3,0 DAIMARU 1,0 VALOR 1,0 İLK ON TOPLAMI 115,8 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu PERAKENDE SATIŞTA YENI BİR YÖNTEM : İNTERNET ÜZERİNDEN PERAKENDE SATIŞ Dünyada ve Japonya da internet üzerinden alışveriş hızla yaygınlaşmaktadır. Japonya da internetteki satış sitelerinden talepte bulunan tüketiciler arasında hanımlar önemli bir kitle haline gelmektedir. Japonya dünyadaki ikinci en büyük internet kullanıcı kitlesine sahiptir. Firmalar doğrudan kendi oluşturacakları web siteleri veya Japon satış web sitelerinde kendilerine yer edinerek şeklinde pazara girme şansına sahiptir. Son dönemde, ayrıca cep telefonu ile irtibatlı web siteleri çok daha rağbette ve modadır. Japonya daki internet kullanıcı sayısının milyon kişi arasında olabileceği düşünülmektedir yılında 336 milyar Yenlik (2,9 milyar Dolar) internet üzerinden satışın 14 milyar Yenlik (123 milyon Dolar) yaklaşık % 4 lük bölümü giyim ürünlerine aittir. İnternet üzerinden web sitesi ile satış yapan mağaza sayısı dir. Bunların 2/3 ü zarar etmektedir. Yarısı da ayda Dolar civarında satış yapabilmektedir. İnternet mağazalarının ürün grupları bazında dağılımı şöyledir. İNTERNET MAĞAZALARININ ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (1999)

7 7 Tablo : 7 ÜRÜN GRUBU MAĞAZA SAYISI GIDA VE İÇECEK 7,671 KÜLTÜR VE HOBİ 5,718 HAZIR GİYİM VE AKSESUAR 4,337 TUVALET VE EV EŞYASI 2,476 HİZMETLER 2,278 BİLGİSAYAR VE YAZILIM 1,370 OFİS MALZEMESİ-KIRTASİYE 839 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu Satışların değer bazında dağılımı ise şöyledir: (86 firma ile yapılan anket) AYLIK İNTERNET SATIŞLARININ DEĞER BAZINDA DAĞILIMI (1999) Tablo : 8 SATIŞ ARALIĞI (YEN) SATIŞ ARALIĞI (DOLAR) FİRMA SAYISI (86 ARASINDA ) 10, , , ,000 1, ,000 4, ,000,000 8, ,000,000 88, ,000, , Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet kullanıcı oranı 2000 yılı itibariyle % 72,1 erkek ve % 27,9 kadındır. Yaş gruplarına göre internet kullanıcı dağılımı ise şöyledir. İNTERNET KULLANICILARININ YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (2000) Tablo : 9

8 8 YAŞ ARALIĞI ERKEK (%) KADIN (%) ,3 32, ,6 27, ,3 26, ,9 12,1 70 VE ÜSTÜ 92,3 7,7 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu 2000 yılı itibariyle, internetten alışveriş yapan-yapmayan oranının erkek ve kadınlar arasındaki dağılımı ise şöyledir: Tablo :10 ALIM YAPAN ALIM YAPMAYAN ERKEK 34,8 65,2 KADIN İnternet üzerinden alınan malların kadın ve erkek tüketiciler arasındaki dağılımı ise şöyledir: İNTERNET ÜZERİNDEN SATIN ALINAN MALLARIN TÜKETİCİ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (1999) Tablo :11 ÜRÜN GRUBU ERKEK (%) KADIN (%) BİLGİSAYAR 36,8 12,6 GİYİM EŞYASI 14,9 33,4 KİTAP 26,3 21,7 GIDA 20,2 27,3 YAZILIM PROGRAMI 29,4 12,4 SEYAHAT / OTEL REZERVASYONU 13,3 14,6 KIRTASİYE 12,1 19,2 İÇECEK 11,1 10,9 KOZMETİK / SAĞLIK 8,4 23,0 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet üzerinden kullanılan bağlantı programlarının dağılımı ise şöyledir. İNTERNET BAĞLANTI PROGRAMLARININ KULLANIMININ DAĞILIMI (2000) Tablo : 12

9 BAĞLANTI PROGRAMI 9 KULLANIM PAYI (%) INTERNET EXPLORER 5 36,4 INTERNET EXPLORER 4 23,8 NETSCAPE 4 13,7 INTERNET EXPLORER 3 3,9 INTERNET EXPLORER 2 2,5 NETSCAPE 3 2,3 NETSCAPE 2 0,9 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet üzerinden kullanılan popüler arama motorlarının dağılımı ise şöyledir: İNTERNET ARAMA MOTORLARI KULLANIMININ DAĞILIMI (2000) Tablo : 13 ARAMA MOTORU KULLANIM PAYI (%) YAHOO 68,8 GOO 39,0 INFOSEEK JAPAN 25,9 LYCOS JAPAN 12,5 EXCITE JAPAN SEARCH 11,0 FRESH EYE 10,8 MSN SEARCH 10,8 NET PLAZA 4,4 OCN NAVI 4,0 EXCITE SEARCH 3,4 LYCOS 1,9 ALTA VISTA 1,8 GO 1,7 INET GUIDE 0,7 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet üzerinden satış yapacak firmaların Japonca yayın yapan web sitelerine Japon usüllerine göre abone olması daha doğrudur. İngilizce web sitesi veya arama motorları pek muteber değildir. aşağıdadır. Japonya daki meşhur internet üzerinden satış yapılan mağazalar ve sahip olduğu üye mağaza sayıları İNTERNET MAĞAZALARININ ÜYE SAYILARI (2000) Tablo : 14 İNTERNET MAĞAZA ADRESİ ÜYE FİRMA SAYISI http: // 3, ,800

10 10 http: // 3,600 http: // 1,238 http: // nifty.com http: //shop.hi-ho.ne.jp 250 http: // http: //shopping.biglobe.ne.jp http: // shopping.yahoo.co.jp 88 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu Kişilerin (tüketicilerin) internet üzerinden alım konusundaki tereddütleri ise şunlardır: İNTERNETTEN ALIMDA TEREDDÜT YARATAN UNSURLARIN DAĞILIMI (2000) Tablo : 15 TEREDDÜT YARATAN UNSUR PAYI (%) SİTE SAHİBİNİN GÜVENİLİRLİĞİ 75,1 GİZLİLİK 62,2 ÖDEME ŞEKLİ 51,2 ÜRÜNÜN TESLİM EDİLMEMESİ İHTİMALİ 47,2 ÜRÜNÜN KALİTELİ ÇIKMAMASI İHTİMALİ 46,3 ÜRÜN TANITIMININ YETERSİZLİĞİ 18,7 GENEL TEREDDÜT 15,7 KULLANIM KURAL VE KOŞULLARININ BELİRSİZLİĞİ 7,4 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet hizmet sağlayıcılarının abone sayıları ise şöyledir: İNTERNET HİZMET SAĞLAYICILARININ ABONE SAYILARININ DAĞILIMI (2000) Tablo : 16 INTERNET HİZMET SAĞLAYICISI ABONE SAYISI (Milyon kişi) NİFTY 3,7 CATV 3,7

11 11 BİGLOBE 2,9 SO-NET 1,1 OCN 1,0 ODN 0,7 AOL 0,4 DION 0,1 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet üzerinden yapılan alışverişte kullanılan ödeme şekillerinin dağılımı ise şöyledir. İNTERNET ÜZERİNDEN ALIŞVERİŞTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİNİN DAĞILIMI (2000) Tablo : 17 ÖDEME ŞEKLİ PAYI (%) TESLİMDE ÖDEME 38,2 KREDİ KARTI (ANINDA) 35,5 POSTA YOLUYLA (TESLİM SONRASI) 31,2 BANKA HAVALESİ (TESLİM ÖNCESİ) 16,5 SÜREKLİ AÇIK DÜKKANLARDAN ÖDEME (CONVENIENCE STORE LARDAN) 12,5 BANKA HAVALESİ (TESLİM SONRASI) 12,0 POSTA YOLUYLA (TESLİM ÖNCESİ) 10,9 KREDİ KARTI (TESLİM SONRASI) 7,7 İNTERNET ADRESİNDEN (TESLİM ÖNCESİ) 1,4 İNTERNET ADRESİNDEN (TESLİM ÖNCESİ) 1,2 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu Tüketicilerin ödeme şekilleri konusundaki tercihleri ise şöyledir: İNTERNET ÜZERİNDEN ALIŞVERİŞTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ KONUSUNDAKİ TÜKETİCİ TERCİHLERİNİN DAĞILIMI (2000) Tablo : 18 ÖDEME ŞEKLİ PAYI (%) KREDİ KARTI (ANINDA) 13,9 TESLİMDE ÖDEME 12,7

12 POSTA YOLUYLA 8,0 BANKA HAVALESİ 7,6 KREDİ KARTI (TESLİM SONRASI) 4,2 12 Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı Raporu İnternet üzerinden alım yapanlar genelde gençlerdir. Alıcıların % 65,2 si 34 yaş altı kişilerdir. İnternet üzerinden satılan ürünlerden de % 5 Tüketim Vergisi alınmaktadır Yenin altındaki ithalat (deri ve örme giyim hariç) Gümrük Vergisi ve Tüketim Vergisinden muaftır. Pek çok ürün internette alınırsa Gümrük Vergisi ya yoktur ya da çok düşüktür. JAPONYA NIN DAĞITIM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİM Japonya nın mevcut dağıtım sistemi aşağıdaki şemada yer almaktadır. YABANCI MARKA IHRACATÇISI YERLİ ÜRETİCİLER TİCARET FİRMASI VEYA İTHALATÇI 1. EL TOPTANCILAR 2. EL TOPTANCILAR PERAKENDECİLER TÜKETİCİLER Japonya nın mevcut dağıtım ağı da günün koşullarına göre değişime uğramaktadır. Artık üreticiler çoğu zaman toptancılık görevini de üstlenip doğrudan perakendeciye satış yapmakta ve hatta tüketiciye ulaşabilmektedir. Bundaki temel etken, dağıtım sistemi ile ilgili katı kuralların gevşetilmesi ve arazi fiyatlarının düşmesi sonucu yeni mağaza açmanın kolaylaşmasıdır lı yıllar belirli üründe yoğunlaşan perakendecilerin yılları iken, 2000 li yıllar Carrefour gibi global ve her ürünü ucuza satan global perakendecilerin veya doğrudan ürününü satan üretici veya ithalatçıların yılları olacaktır. JAPONYA NIN İTHALAT SİSTEMİ BAŞA DÖN Japonya da ithalat işlemleri, % 90 oranında bilgisayarla yapılabilmesi nedeniyle hızla gerçekleştirilmektedir.

13 İthalat, gümrük beyannamesi ile yapılmaktadır. genel olarak şunlardır: Fatura, 2. Yükleme belgesi (konşimento) veya uçak kargo belgesi, 3. Menşe belgesi, 4. GSP kapsamında bir ürün ise menşe belgesi (Form A), 5. Çeki listesi, sigorta belgesi, yük bilgileri, 6. Kısıtlanan bir mal ise lisans veya sertifikalar, 7. Gümrük indirimi olan bir ürün ise buna ilişkin detaylı beyanatlar, 8. Gümrük vergisinin ödendiğine dair belgeler. Gümrük beyannamesi ekinde yer alacak dökümanlar İTHALİ YASAK MALLAR Japonya ya ithali yasak mallar şunlardır: 1. Afyon, uyuşturucu ve psikotrop maddeler, 2. Silah ve mühimmat, 3. Sahte demir ve kağıt para, hisse senedi ve tahvil, 4. Kamu güveni ve ahlakına aykırı kitap, çizim ve diğer basılı eserler, 5. Patent, model, tasarım, marka ve telif haklarını ihlal eden madde ve malzemeler. İTHALİ IZIN VE ONAYA BAĞLI ÜRÜNLER İthali izin ve onaya bağlı ürünler aşağıdaki Kanunlarla belirlenmektedir. 1. Kambiyo ve Dış Ticaretin Kontrolü Kanunu 2. Yasak ve Kontrole Tabi Mallara İlişkin Kanun ve Düzenlemeler a) Vahşi Hayatın Korunması ve Av Kanunu, b) Silah ve Kılıç Mülkiyetinin Kontrolü Kanunu, c) Zehirli ve Zararlı Maddelerin Kontrolü Kanunu, d) İlaç Kanunu, e) İpek İşleme Kanunu, f) Gübre Kontrol Kanunu, g) Şeker Fiyatının İstikrarını Sağlama Kanunu, h) Patlayıcı Maddelerin Kontrolü Kanunu, i) Kimyasal Maddelerin Takibi Kanunu, j) Yüksek Basınçlı Gazların Güvenliği Kanunu 3. Devlet Tekeline İlişkin Kanun ve Düzenlemeler Alkol Tekeli Kanunu 4. Karantina Kanunu ve Düzenlemeleri a) Gıda Sağlığı Kanunu, b) Bitki Karantina Kanunu, c) Yerli Hayvan Hastalıklarının Kontrolü Kanunu, d) Kuduz Hastalığının Önlenmesi Kanunu. 5. Narkotik Maddelerle ilgili Kanun ve Düzenlemeler a) Kenevir Kontrol Kanunu b) Uyarıcı İlaç Kontrol Kanunu, c) Narkotik ve Psikotrop Maddelerin Kontrolü Kanunu, d) Afyon Kanunu.

14 14 İthalatı daha hızlı yapmayı sağlayan varış öncesi ithalat denetim sistemi büyük bir avantaj yaratmaktadır. Bu sistemin özü, ithal edilecek ürünlerin ithal muayenesi yapılacak gümrük alanına gelmeden belge üzerinde inceleme yapılarak ithalinin sağlanmasıdır. Bu sistem kapsamındaki ürün gruplarında şu şartlar aranmaktadır: a) Malın niteliği nedeniyle (yaş meyve-sebze) gümrük işleminin hızlı yapılması gereken ürün grubunda yer alması, b) İç piyasaya dağıtımının çok hızlı ve kesin tarihlerde yapılması gereken mallar olması, c) Sınırlı bir satış zamanı (Yeni yıl, ve Noel gibi) bulunan mallar olması, d) Pek çok dökümanın ekinde yer alması ve uzun süreli inceleme zamanına ihtiyaç duyulan mallar olması, e) Gerekli belgelerin önceden sunulabileceği mallardan olması, f) Uzun deniz taşımacılığı ve hızlı transit geçiş gerektiren ürünler olması, g) Süreklilik arz eder şekilde ithal edilen ürünler olması. Bu sistem çerçevesinde işlem yapılabilmesi için, malla ilgili döviz kurunun bilinmesi ve gerekli tüm dökümanların önceden sunulması gerekmektedir. Bu takdirde, mal ulaşmadan 11 gün öncesinde gümrük işlemi başlayabilmektedir. Bu sistem, koşullara uyması ve Japon Gümrük İdaresi yetkililerince de kabul edilmesi halinde çok sıkı terminlerle çalışılan konfeksiyon sektörü ürünlerimizin Japonya ya ihracatında büyük avantaj yaratabilecektir. GENELLEŞTİRİLMİŞ PREFERANSLAR SİSTEMİ (GSP) BAŞA DÖN Sanayi ürünlerinde belirli ürünler için bir negatif liste vardır. Bu listede yer alanlar (105 ürün) dışındaki ürünler Genelleştirilmiş Preferanslar Sistemi (GSP) kapsamındadır. Bazı ürünler için ise tavan ve tarife kontenjanı (kotası) vardır. Bu tavandan sonraki bölümde kalan ürünler için normal vergi uygulanmaktadır. Kota ülkeler arasında dağıtılmamaktadır. Herkes kullanabilmektedir. Ancak, bir ülke toplam tarife kotasının 1/5 inden fazlası için tarife indiriminden yararlanamamaktadır. Bir ülkenin GSP kapsamından çıkarılması için, Dünya Bankası verilerine göre Kişi Başına Gayrisafi Milli Hasılası yüksek olan ülkeler kategorisine girmesi veya o üründe Japonya ya ihracatının Japonya nın o üründeki toplam ithalatının % 25 ini aşması ve 1 Milyar Yen (9-10 Milyon Dolar) değerine ulaşması gerekmektedir. Ülkemiz, GSP uygulanan ülkeler arasında yer almaktadır. Bazı ülkelere, En Az Gelişmiş Ülke kategorisinde yer almaları nedeniyle, hem gümrüksüz hem de tarife kotasız ihracat imkanı sağlanmıştır. Bu ülkeler genelde Afrika ve Karayip ülkeleridir. Tarife avantajından yararlanmak için ihraç edilen ürünün Japonya ya başka bir ülkede işlem görmeden doğrudan gönderilmesi gerekmektedir. Bir malın ihracatçı ülke menşeli sayılabilmesi için GTİP inin 4 lü bazda değişmesi gerekmektedir. Ancak, çok az işlem görmüşse veya belli şartlar oluşmamışsa GTİP değişse dahi o ülke menşeli kabul edilmemektedir. İthal girdilerin tümü veya bir kısmı Japonya dan ithal edilmişse, nihai ürün yine de ihracatçı ülke menşeli kabul edilmektedir. GSP den yararlanmak için Japon Gümrük İdaresince tanınan ihracatçı ülkedeki Ticaret Odalarından onaylı menşe şehadetnamesi gerekmektedir Yen den daha az değere sahip konsinye ihracatta menşe şehadetnamesi aranmamaktadır. Eğer Japonya dan ithal edilen girdilerle nihai ürün üretiliyorsa, ithal edilen girdiler için Japonya dan İthal Edilen Malzeme belgesinin menşe şehadetnamesine eklenmesi gerekmektedir. Japonya ya yapılacak ihracat için başka ülkeden transit geçiş yapılacaksa, yükleme belgesi veya transit geçiş yapılan ülke gümrüklerinden alınan transit geçiş sertifikası alınması gerekmektedir.

15 15 Bu açıklamalar çerçevesinde, GSP sistemi, tekstil, konfeksiyon ve deri, deri mamülleri sektörü açısından incelendiğinde şu sonuçlara ulaşılmaktadır. Tekstil ve konfeksiyon sektöründe GSP dışı ürünlere ait GTİP ler şunlardır: İpek kozaları, İpek Deri ve deri mamülleri, ayakkabı sektörünün çoğu ürünleri ise GSP kapsamı dışında kalan ürünler ise şunlardır. Tablo : 19 ÜRÜN GRUBU GTİP DERİ GİYİM ÜRÜNLERİ İŞLENMİŞ DERİ ÜRÜNLERİ KÜRK ÜRÜNLERİ AYAKKABILAR AYAKKABI PARÇA, AKSAM VE MALZEMESİ Kaynak : JETRO Tarife kontenjanı (kotası) veya tavan bulunan tekstil, konfeksiyon, deri ve deri mamülleri ise şunlardır: Tablo : 20 - A ÜRÜN GRUP NO GTİP NO ÜRÜN TANIMI TARİFE KONTENJANI (2001 YILI) (1000 YEN) GENEL VERGİ ORANINDAN GSP KAPSAMINDA İNDİRİM ORANI (%) VALİZLER

16 VE 18. GRUP DIŞINDAKİ 42. FASIL ÜRÜNLERİ ex ex ex DERİDEN MAMÜL EŞYA DERİ MAMÜLLERİ TABAKLANMIŞ VEYA İŞLENMİŞ KÜRK DERİ EŞYA İPEK İPLİĞİ İPEK KOZASI KARDELENMİŞ YÜN İPLİK TARANMIŞ YÜN İPLİK YÜNLÜ KUMAŞ ex 5112 ex FASIL YÜNLÜ KUMAŞ (39. GRUP DIŞI) PAMUK ( , , , , , , , , , HARİÇ) Tablo : 20 - B ÜRÜN GRUP NO GTİP NO ÜRÜN TANIMI TARİFE KONTENJANI (2001 YILI) (1000 YEN) (1) (1) (1) KETEN VE RAMİ İPLİĞİ POLYESTER İPLİK VE FİLAMENT GENEL VERGİ ORANINDAN GSP KAPSAMINDA İNDİRİM ORANI (%)

17 (1) (1) (1) (1) (3) 54. FASIL ARASI FASIL SENTETİK FİLAMENT İPLİĞİNDEN DOKUMA KUMAŞ SUNİ FİLAMENT İPLİĞİ VE DOKUMA KUMAŞ (43 VE 44. GRUP DIŞI) SENTETİK LİFTEN DOKUMA SUNİ ELYAF LİFLERİ VE DOKUMA KUMAŞ (46. GRUP DIŞI) DİĞER TEKSTİL ÜRÜNLERİ HALILAR VE YÜZEY KAPLAMALARI Tablo : 20 - C ÜRÜN GRUP NO GTİP NO ÜRÜN TANIMI TARİFE KONTENJANI (2001 YILI) (1000 YEN) GENEL VERGİ ORANINDAN GSP KAPSAMINDA İNDİRİM ORANI (%) HALILAR VE YÜZEY KAPLAMALARI (49. GRUP DIŞI)

18 DAR DOKUMA KUMAŞ ex ex ÖREME KUMAŞ ex ELDİVEN VE KORSE ex A A A ex BEBEK GİYİM AKSESUARI Tablo : 20 - D ÜRÜN GRUP NO GTİP NO ÜRÜN TANIMI TARİFE KONTENJANI (2001 YILI) (1000 YEN) GENEL VERGİ ORANINDAN GSP KAPSAMINDA İNDİRİM ORANI (%) MENDİL ex KRAVAT ex BATTANİYE

19 ex ex ex ex ex YATAK VE MASA ÖRTÜSÜ DİĞER AYAKKABILAR Değeri Yenin altında olan ve menşe şehadetnamesi gerekmeyen tekstil, konfeksiyon ve deri ürünlerinin GTİP leri ise şunlardır : 4301, 4304 ve 6309 JAPON TÜKETİCİ TERCİHLERİ VE EĞİLİMLERİ GENEL TÜKETİM EĞİLİMLERİ BAŞA DÖN Üç kişilik bir Japon ailesinin aylık ortalama geliri vergisiz Yen (4.236 Dolar) olup, bunun % 19.5 u tasarruf edilmektedir. Kalan Yenlik (3.035 Dolar) gelirin harcama kalemlerine göre dağılımı 1999 yılı itibariyle aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo : 21 HARCAMA KALEMİ HARCAMA TUTARI (YEN) GENEL HARCAMA İÇİ PAYI (%) Gıda Konut Bakımı Mobilya ve Ev Eşyası Giysi ve Ayakkabı

20 20 Sigorta ve Sağlık Seyahat ve İletişim Eğitim Kültür ve Eğlence Diğerleri TOPLAM Tekstil, konfeksiyon ve ayakkabı harcaması aylık Yen (165 Dolar) olan bir ailenin yıllık harcaması (1.980 Dolar) civarında olacaktır. Bu da oldukça önemli miktarda tüketim potansiyeli ve ülkemiz için ihracat şansı demektir. Japon tüketicilerin alışverişlerinden memnun kalmaları için gerekli koşullar araştırıldığında; ürün çeşidinin bolluğu ve park sorunu olmaması ilk sırayı almakta, bunu iyi hizmet, geç saate kadar açık kalma, ucuz fiyat, tatilde açık olma ve yaygın mağaza ağı olması izlemektedir. Görüldüğü gibi ucuz fiyat ilk ve en önemli tercih sebebi değildir. Bu da ülkemiz için önemli bir avantajı oluşturmaktadır. Kadın tüketicilerle yapılan görüşmelerde Avrupa markaya sahip ürünleri, üstün tasarımları ve güvenilir kaliteleri dolayısıyla tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Tüketiciler, ürün ile ilgili bilgilerini % 67 oranında ürünü department store veya butikte görerek, daha düşük bir oranda ise moda dergilerinden elde ettiklerini ifade etmektedirler. Japonya da ücretler ve harcamalar yüksek bir seviyede seyrettiğinden, fiyatlar da yüksektir. Japonya'da 1990'lı yıllarda yaşanan durgunluk nedeniyle kaliteli ürün kavramı yerini, kaliteli ve hesaplı ürün kavramına bırakmıştır. Kararlar konsensüsle alınmakta olduğundan beraber gelen tüm müşterilerin ikna edilmesine çalışılmalıdır. Japonlar hayır demek yerine düşüneceğim demeyi tercih etmektedir. Japon tüketici, yazılı belgeden çok, söze ve karşılıklı güvene önem vermektedir. Memnun kalınmayan bir ürünün değiştirilmesi oldukça kolay olmakta, belge olmaması satıcının tüketiciyi tanıması halinde çok büyük bir engel yaratmamaktadır. Büyükelçiliklerde yapılacak tanıtım faaliyetleri tüketici üzerinde güvenilirlik ve ciddiyet etkisi yaratmaktadır. Ülkemizin Tokyo'daki Büyükelçiliğinin meşhur Japon mimar Kenzo TANGE tarafından modern stilde tasarlanmış ve inşa edilmiş olması Japon misafirler için ayrı bir ilgi kaynağı oluşturmaktadır. Büyükelçiliğimizde yapılan kimono teşhirinin çok sayıda tüketici ve işadamının ilgisini çektiği bizzat tespit edilmiştir. TİCARİ HAYATTAKİ TÜKETİCİ ALIŞKANLIKLARI : BAŞA DÖN Japonya da tüketici o ürünle ilgili uzman satıcıların bulunmasını talep etmektedir.

21 21 Japonya için üretilen bir otomobilin sahip olduğu özellikler ve standartlar çoğunlukla ABD ve Avrupa için üretilen Japon otomobillerinden yüksektir. Zira, Japon tüketicisi gerçekten çok titiz, konfor ve detaylara meraklıdır. Japonya nın ithalat, ürün sorumluluğu, haksız rekabetin önlenmesi, patent, telif ve marka ile ilgili hukuki düzenlemeleri ihracatçı firma yetkililerince iyice incelenmelidir. Tüketiciler modayı yakından takip ettiklerinden mutlaka güncel çizgileri taşıyan ürünlerle pazara girilmelidir. Japon tüketici sorununa kısa sürede cevap almazsa yabancı firmanın kendisinin problemi ile ilgilenmediğini düşünmektedir. Fiyat marjına göre tüketici kitlesini üst sınıf mağaza, department store veya genel kitle satışı gibibulmak mümkündür. Ürünün Japon piyasasındaki diğer benzer ürünler ile farkı fiyat, kalite, yüksek katma değer, yeni tasarım vs.- tüketiciye açıklanmalıdır. Ürün eğer tamir, bakım gibi hizmetler gerektiriyorsa bu hizmetlerin Japon partnerce mükemmel bir şekilde yerine getirileceğinden emin olunmalı ve Japon tüketiciye bu konuda gereken tüm destek sağlanmalıdır. Japon pazarının gelecekteki eğilimleri yakından takip edilmelidir. Japon pazarındaki piyasa fiyatlarındaki değişime uyum sağlayacak fiyatlara ulaşılamaması halinde bu pazarda tüketiciye hitap etme imkanı bulunmamaktadır. TEKSTİL VE KONFEKSİYON ALIŞVERİŞİNDE TÜKETİCİ ALIŞKANLIKLARI BAŞA DÖN Japon pazarına yönelik üretim ve pazarlama faaliyetlerinin Japon partnerlerle birlikte gerçekleştirilmesi pazar giriş şansını yükseltmektedir. Başka ülkelerin aksine Japonya da kişilerin sosyal statüsü giyim alışkanlıklarını belirlememektedir. Öğrenciler bile markalı ürün kullanabilmektedir. Kadın tüketicilerden çok dar yaş aralıkları dikkate alınarak tanıtım yapılmalıdır. Moda endüstrisinin temel tüketicileri genç insanlardır. Bu kitlenin tercihlerini takip etmek ise çok zordur. Zira, sıklıkla değişmektedir. Marka tanıtımı ve ilgi çekiciliğin sağlanabilmesi için finansal imkanlar ölçüsünde sürekli ve istikrarlı TV, radyo, gazete ve dergi reklamları yapılmalıdır. Ölçüler, ürün seçimi ve satış atmosferi kültürel engeli aşamazsa ürün çok iyi olsa dahi pazarda tutunamayacaktır.