T. C. ENERJ ve TAB KAYNAKLAR BAKANLI I TEMSAN - TÜRK YE ELEKTROMEKAN K SANAY GENEL MÜDÜRLÜ Ü 2008 SEKTÖR RAPORU

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T. C. ENERJ ve TAB KAYNAKLAR BAKANLI I TEMSAN - TÜRK YE ELEKTROMEKAN K SANAY GENEL MÜDÜRLÜ Ü 2008 SEKTÖR RAPORU"

Duygu Çolak
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 2008 SEKTÖR RAPORU 1 - DÜNYADA ELEKTR K ENERJ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindi i üzere, elektrik enerjisi tüketimi geli mi li in göstergesidir. Bir ülkedeki ki i ba na dü en elektrik tüketimi o ülkenin geli mi li iyle do ru orant r. Kalk nmakta olan ülkelerde, kalk nmayla birlikte birincil kaynakl enerji üretimine ve özellikle elektrik enerjisine olan gereksinim önemli oranda art göstermektedir. Sanayi devrimiyle birlikte artan elektrik ihtiyac kar lamak üzere elektrik üretimi, iletimi ve da alanlar nda elektromekanik teçhizat imalat yapan fabrikalara ihtiyaç giderek artm r. Geli mi ülkelerdeki yüksek teknolojiye sahip olan uluslararas firmalar az geli mi ya da geli mekte olan ülkelerdeki rakiplerine üstünlük sa lam lard r. Geli mi uluslararas bu firmalar 1990 l llardan itibaren birle me ve sat n almalarla h zla büyüyerek sektöre hakim olmu lard r. Bunun sonucu olarak dünyadaki enerji yat mlar belli ba firmalar finansal ve teknolojik aç dan kontrol eder hale gelmi tir. Dünyada h zla azalan s ve kat yak t rezervleri nedeniyle alternatif enerji kaynaklar üzerinde yap lan çal malar önem kazanm r. Ülkelerin çevre politikalar geli tirmeleriyle petrol, kömür ve do al gaz gibi karbon emisyonu yüksek enerji kaynaklar n yerine su, rüzgar ve güne gibi yenilenebilir enerji kaynaklar ndan faydalanarak üretilen elektrik enerjisi sektörün öncelikli konular ndan biri haline gelmi tir. Böylelikle, yenilenebilir enerji kaynaklar na ait su türbini, hidrogeneratör, rüzgar türbini ve güne panelleri gibi elektromekanik teçhizatlar n imalat önem kazanm r. 2 - TÜRK YE DE ELEKTR K ENERJ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Cumhuriyetin kuruldu u 1923 y nda ki i ba na elektrik tüketimi sadece 3,3 kwh iken 2008 nda kwh a ula r. Bu durum göstermektedir ki geli mekte olan ülkemizin elektrik enerjisi ihtiyac sürekli artmaktad r. Ülkemizdeki elektrik enerjisi alt yap çal malar Cumhuriyetimizin ilk y llar nda yap lan kalk nma hamleleri ile ba lam r. Elektrifikasyon ebekesine ait üretim, iletim ve da m tesisleri ülkemizin dört bir yan na yay rken bu tesislerde kullan lan elektromekanik teçhizatlar n önemli bir k sm yurt d ndan sa lanm r y nda Devlet Su leri Umum Müdürlü ü nün kurulmas yla birlikte hidroelektrik santrallerin in as h zlanm r. Ülkemizin ilk hidroelektrik santrallerinde yabanc müteahhit firmalar ve tamamen yabanc elektromekanik teçhizatlar kullan rken 1977 de bu amaçla kurulan Türkiye Elektromekanik Sanayi (TEMSAN) ile birlikte bu teçhizatlar ülkemizde de üretilmeye ba lam r. Sayfa 1 / 5

Kalk nmakta olan ülkelerde, kalk nmayla birlikte birincil kaynakl enerji üretimine ve özellikle elektrik enerjisine olan gereksinim önemli oranda art göstermektedir.

2 TEMSAN ile birlikte yerli özel firmalar da baz yard mc teçhizatlar n üretimine ba lam r. Böylece elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve da alanlar nda yerli teçhizat kullan artm r. Ancak yerli olarak üretilen elektromekanik teçhizatlar n tip testlerinin yurt içinde yap lamamas ciddi bir eksiklik olarak göze çarpmaktad r. Bu sebeple her y l büyük miktarda döviz yurt d na gitmektedir y nda su kullan m haklar n özelle tirilmesiyle birlikte devlet eliyle yap lan Hidroelektrik Santrallerle birlikte özel üretim santralleri de yap lmaya ba lanm r. Sanayile en ülkemizin artan elektrik enerjisi ihtiyac kar lamak üzere say lar her geçen gün artan bu tesislerde kullan lacak olan elektromekanik teçhizatlar n yeterli kalitede ve yerli olarak imal edilmesi enerji arz güvenli i ve döviz rezervlerimizin korunmas aç ndan büyük önem ta maktad r. Di er yenilenebilir enerji kaynaklar olan rüzgar ve güne enerjisi santralleri için de gerekli kanun ve yönetmelikler ilgili kurumlarca son be y l içerisinde düzenlenmi olup, bu alanda da özel sektör yat mlar na ba lanm r. Ayn ekilde rüzgar ve güne santrallerine ait teçhizatlar n yerli olarak imal edilmesi için çal malar yap lmaktad r. 3 - TEMSAN IN ELEKTR K ENERJ SEKTÖRÜNDEK YER 3.A - ELEKTR K ENERJ ÜRET M ALT SEKTÖRÜNDE TEMSAN IN YER 1977 y nda Hidroelektrik Santral teçhizatlar ile alt Tesislerine ait elektromekanik teçhizatlar imal ve tesis etmek üzere kurulan TEMSAN bugüne kadar 15 adet Hidroelektrik Santrale ait toplamda 38 adet türbin ve 38 adet generatör olmak üzere elektromekanik teçhizat n imalat ve montaj yaparak devreye alm r. Halen DS ye ait 5 Hidroelektrik Santrale ait imalat ve montaj çal malar devam etmektedir. TEMSAN bünyesinde bulunan Diyarbak r da kurulu Türbin ve Generatör malat Fabrikalar nda 100 MW güce kadar türbin ve generatör imalat yapm r. Ankara da Kurulu OG ve AG alt Teçhizat ile Küçük Türbin Genaratör malat Fabrikalar nda ise ülkemizin ihtiyac elektrik alt teçhizat ve mini/mikro türbin-genaratör imalat yap lmaktad r. TEMSAN son y llarda yapt teknoloji transferi anla malar yla destekledi i, Ar-Ge çal malar neticesinde elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve da na yönelik teçhizat imalat %100 yerli olarak gerçekle tirme yolunda h zla ilerlemektedir. Bu do rultuda 20 çe it mikro/mini türbinin tasar ve imalat TEMSAN bünyesinde gerçekle tirilmekle birlikte, bu günlerde 3MW gücünde türbin tasar da tamamlanm r. Ayr ca Hidroelektrik Santral Kontrol Kumanda Sistemi (HESKON) ilk defa yerli olarak TÜB TAK ile ortakla a TEMSAN da geli tirilmi ve bu alanda d a ba ml k ortadan kalkm r. Özel sektöre ait Hidroelektrik Santral projeleri için imalat ve montaj çal malar da TEMSAN taraf ndan ba ar yla gerçekle tirilmektedir. Bu kapsamda Karadeniz Bölgesi nde yer alan iki adet Sayfa 2 / 5

Bu sebeple her y l büyük miktarda döviz yurt d na gitmektedir.

3 Hidroelektrik Santralin tüm elektromekanik teçhizat anahtar teslim esas na göre TEMSAN taraf ndan yap lmaktad r. TEMSAN ülkemizin en küçük su kaynaklar n de erlendirilebilmesi maksad yla halk za mikro ve mini HES tesisleri hizmetlerini de sunmaktad r. Bugüne kadar bu hususta TEMSAN dan faydalanan mü terilerin memnuniyeti kalitenin göstergesidir. TEMSAN ülkemizde su türbini imalat yapan tek kurulu tur. Bu alandaki tüm rakipleri yabanc firmalard r. Say lar her geçen gün artan özel HES (Hidroelektrik Santral) projeleri için müte ebbisler Uzak Do u ya da Avrupa firmalar ndan da teçhizat temin etmektedirler. Ancak kalite maliyet optimizasyonu ve i letme-bak m olanaklar aç ndan söz konusu teçhizatlar n TEMSAN dan temin edilmesi firmalara bir tak m avantajlar sa lamaktad r. Elektrik arz güvenirli i ve kalitesi hususunda ciddi problemlerle kar la lmamas ve h zl teknik destek sa lanmas bu avantajlar n ba nda gelmektedir. TEMSAN mü terilerine en dü ük maliyetli, en kaliteli ve en h zl imalat/montaj çal malar sa lamak hususunda çal malar na devam etmektedir. TEMSAN n geli en teknolojisi ve imalat kapasitesi sayesinde bu alanda pazar pay art rmas kaç lmazd r. TEMSAN rehabilitasyon hizmetleri kapsam nda ülkemizde kurulu HES tesislerinde faaliyet göstermektedir. Ülkemizin en büyük üçüncü HES tesisi olan Keban HES in rehabilitasyonu TEMSAN taraf ndan yap lmaktad r. TEMSAN ülkemizde kurulu bir çok Termik Santralde de rehabilitasyon çal mas yapm ve halen yapmaktad r. TEMSAN ayr ca yurt d projelerde yer almak üzere çal malar devam ettirmektedir. TEMSAN di er yenilebilir enerji kaynaklar olan rüzgar türbinleri ve güne panelleri hususunda ara rma geli tirme faaliyetleri yapmaktad r. 3 tip rüzgar türbini sat na ba lanm r. Bu sektörde yerli üretim ülkemizde geli me a amas nda olup, imdilik büyük ölçüde d a ba ml k söz konusudur. TEMSAN ayr ca dalga enerjisinden faydalanmak üzere ara rma geli tirme çal malar nda bulunmu ve ilk prototip ba ar yla denenmi tir. 3.B - ELEKTR K ENERJ LET M ve DA ITIM ALT SEKTÖRLER NDE TEMSAN IN YER TEMSAN Ankara da Kurulu OG ve AG alt Teçhizat malat Fabrikas nda 1982 de Kesici ve Ay imalatlar yapmaya ba lam r. Zaman içerisinde sektörün de ik ihtiyaçlar na cevap vermek üzere Alçak Gerilim Da m Panolar, Metal Mahfazal Hücreler ve di er çe itli elektrik iletim-da m teçhizatlar n da imalat yap lm r l y llardan itibaren özel sektöre ait fabrikalar n imalatlar n da bu alanda art göstermesiyle birlikte TEMSAN n ürün yelpazesi de iklik göstermi tir. Temel amac yerli olarak yap lamayan yapmak olan TEMSAN yerli olarak yap labilen Sayfa 3 / 5

Bugüne kadar bu hususta TEMSAN dan faydalanan mü terilerin memnuniyeti kalitenin göstergesidir. TEMSAN ülkemizde su türbini imalat yapan tek kurulu tur. Bu alandaki tüm rakipleri yabanc firmalard r.

4 ürünlerde ise kalite standartlar yukar ya çekmek suretiyle bu sektöre öncülük etmektedir. Teknik artnamelerin haz rlanmas ve elektrik ebeke uygulamalar n kalitesinin yükseltilmesini kendine misyon edinen TEMSAN, kalite-maliyet optimizasyonu ile karl k oran da art rmay hedeflemektedir. TEMSAN elektrik üretimi alt sektöründe oldu u gibi iletim-da m alt sektöründe de taahhüt hizmetlerini gerçekle tirmektedir. Bu kapsamda anahtar teslim esas na göre özel sektör ve kamuya ait olmak üzere toplamda 49 adet trafo merkezinin montaj ve devreye al nmas TEMSAN taraf ndan gerçekle tirilmi tir. Sayfa 4 / 5

optimizasyonu ile karl k oran da art rmay hedeflemektedir.

5 4 -TEMSAN IN SEKTÖREL BAZDA RAK PLER YLE KIYASLANMASI SIRA ALT SEKTÖR FAAL YET ALANI TEMSAN SYONU TEMSAN IN YERL RAK PLERLE GÖRE KAR ILA TIRILMASI TEMSAN IN YABANCI RAK PLERLE KAR ILA TIRILMASI 1 HES ELEKTROMEKAN K Yerli imalatç yok. Yerli firmalar yabanc firmalar n temsilcili ini ve montaj faaliyetlerini yap yor. Avrupa ve Uzak Do u firmalar Türkiye de faaliyet gösteriyor. 2 KRO ve M HES ELEKTROMEKAN K Yerli imalatç yok. Yabanc firmalar az karl gördükleri bu alanda faaliyet göstermiyorlar. 3 HES KONTROL SCADA S STEM Yerli imalatç yok. 4 ORTA ve ALÇAK GER M ALT Küçük ve orta ölçekli yerli imalatç lar ve taahhüt i i yapan firmalar var. olarak faaliyet gösteriyorlar. 5 TRAFO MERKEZLER Yerli taahhüt firmalar faaliyet gösteriyor. 6 HES ve TERM K SANTRAL REHAB TASYONLARI Yerli firmalar yaln zca küçük ölçekli i lerde imalatç ve müteahhitlik faaliyeti gösteriyorlar. 7 RÜZGAR, GÜNE ve DALGA ENERJ MALATÇI (ar-ge) Yerli firmalar imalat yapabilmek için haz rl k amas nda. Sayfa 5 / 5

2 KRO ve M HES ELEKTROMEKAN K Yerli imalatç yok. Yabanc firmalar az karl gördükleri bu alanda faaliyet göstermiyorlar. 3 HES KONTROL SCADA S STEM Yerli imalatç yok.

Benzer belgeler

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen