DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI

Transkript

1 [İKMEP Müfredatına Uyumlu DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI Örnek Olay ve Yeni Mevzuat] dr. ferudun kaya Bu çalışma; İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulları, Meslek Yüksekokulları müfredatlarına (MEB YÖK Müfredatına) uyumlu ders kitabı, İhracat ve ithalat işlemleri ile ilişkili kurum ve kuruluşlar için ise kaynak kitap olarak hazırlanmıştır. Öğretim elemanları kitabın power point sunumlarını temin etmek için Beta Yayınlarına başvurabilirler. İstanbul, 2011

2 ii DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI Yayın No : 2447 İşletme-Ekonomi Dizisi : Bası Mayıs 2011 İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Ferudun Kaya Baskı - Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz.Tic.Ltd.Şti. (Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij İş Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/İSTANBUL Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 İÇİNDEKİLER iii SUNUŞ Türkiye, yaşanan küresel krizlerden etkilenmemek ve sanayileşmiş ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerine ulaşmak adına çeşitli ekonomik politikalar uygulanmakta, küreselleşen dünyada var olan kaynaklarını etkin şekilde değerlendirerek, dünyadaki stratejik konumunu güçlendirmeye çalışmaktadır. Güçlü olan ve rakipleri ile fiyat, maliyet, kalite, müşteri memnuniyeti, pazarlama ve dağıtım gibi birçok faktör açısından rekabet edebilenler bu yarışta başarılı olacaktır. Ancak rekabetin kendine özgü özelliği gereği, sadece belirli bir dönemde ya da sektörde başarılı olmak kadar bunu belirlenen tüm sektörlerde uzun dönemde devam ettirebilmek de önemlidir. Dolayısıyla, Türkiye nin sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak yapıya ulaşabilmesi için, ilgili kurum ve kuruluşların dış ticaret ile uğraşan işletmelerin rekabet edebilme koşullarını iyileştirme çabalarını yoğunlaştırması kaçınılmazdır. İhracatçı, ihracat süreci içinde sözleşme aşamasından başlayarak, alıcının borçlandığı tutarı gösteren faturanın, akreditif mektubunun, kambiyo senedinin hazırlanması, malların nakliyesi esnasında malın yüklendiğini kanıtlayan konşimento, sigorta edildiğini gösteren sigorta belgesi, malın siparişe uygun olduğunu kanıtlayan koli listesi ve çeki listesinin hazırlanması, ülkemiz mevzuatı açısından gümrük beyannamesinin usulüne uygun şekilde doldurulması, alıcının ülkesinde geçerli ithalat rejimi açısından gerekli olan menşe şahadetnamesi, A.TR, EUR.1 dolaşım belgesi ve konsolosluk faturasının alınması gibi malların alıcıya teslimine kadar pek çok belgenin tam ve eksiksiz doldurulması ve onaylatılması işlerini yapacak kişi veya kişilerin istihdamı, işlerin planlanması, yürütülmesi ve kontrolünü belli bir sisteme bağlamak zorundadır. Aksi takdirde dış ticaret işlemlerindeki aksamalar umulmayan derecede büyük zararlara yol açacaktır. Çalışma içerisinde konuların teorik açıklamaları çok basit düzeye indirgenmekle birlikte, anlaşılabilirliğini daha da kolaylaştırmak amacıyla bazı teorik bilgiler, değişik tablo, şekil, belge ya da bilgi notu halinde verilen ek bilgilerle görselleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada olabildiğince konuların özüne inilerek, ilgili mevzuat ve yönetmeliklere atıf yapılmak suretiyle okuyuculara sözü edilen kaynaklara ulaşma yolları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada; TCMB, Türk Eximbank, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), Türkiye Bankalar Birliği ve Üyeleri, Gümrük Müsteşarlığı ve İGEME nin web sitelerindeki bilgi kaynaklarından yararlanılmış olup, bizlere bu değerli kaynakları sunan kurumlara ve bu verilerin hazırlanmasında emeği geçen tüm ilgililere şükranlarımı sunarım. Dış Ticaret ve Finansmanı adını taşıyan bu eser, altı yıl süren bir araştırma ve çalışmanın neticesinde hazırlanmış olup, hazırlanmasında ilk üç baskısı 2006, 2007, 2008 ve 2010 yıllarında yayınlanan Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları ve 2008 yılında yayınlanan Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi başlıklı kitaplardan faydalanılmıştır. Okuyuculardan gelecek yapıcı eleştirilerin, öğrenme ve öğretme konusunda daha etkin yöntemlerin geliştirilmesinde daha kapsamlı eserler hazırlamamda önemli ölçüde destek vereceği inancındayım. İster öğreten, ister öğrenen ya da isterse sektör temsilcileri olsun, okuyuculardan gelecek her türlü öneri, eleştiri ya da katkı, eserin ilerleyen yıllardaki baskıları için rehber niteliğinde olacaktır. Bir eseri ortaya koymak sadece yazarın bireysel çabaları ile mümkün olamamaktadır. Karşılıklı iletişim, bilgi paylaşımı, sevgi ve hoşgörü bu eserin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu nedenle, konuların doğruluğunu ve anlaşılabilirliğini test etmede her zaman katkılarını gördüğüm öğrencilerime, sektör temsilcilerine ve bu çalışmada bölüm yazarak katkıda bulunan Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Tolga Ulusoy a, Bartın Üniversitesi Öğretim Üyesi

4 iv DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI Yard. Doç. Dr. Mehmet İslamoğlu na ve Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğretim Elemanı Savaş Tekoğlu na teşekkürü bir borç biliyorum. Ayrıca akademik yaşantımda desteklerini esirgemeyen saygıdeğer Rektörüm Prof. Dr. Hayri Çoşkun a, Saygıdeger Hocalarım Prof. Dr. Gürbüz Gökçen ve Doç.Dr.Hasan Eken e, kitabın basımını gerçekleştiren Beta Yayınlarının sahibi Sayın Seyhan Satar a ve yöneticisi Erhan Sancı ya teşekkür borçluyum. Son olarak, bu eserin hazırlanması sırasında hoşgörü gösteren kızlarıma ve değerli eşim Aysun a, sevgilerimi sunuyorum. Bu çalışma ile uluslararası mevzuat ve dış ticaretin finansmanı bağlamında insan kaynağı yetiştiren yükseköğretim kurumlarına ve dış ticaret alanında faaliyet gösteren tüm işletmelere bundan önce yapılan tüm çalışmalar gibi ışık tutulması hedeflenmiştir. Bu eserin Türkiye nin dış ticaretine ivme kazandırması temennisiyle! kayaferudun@gmail.com. dr. ferudun kaya

5 İÇİNDEKİLER v Eğitimdir ki, bir milleti hür, bağımsız, şanlı, yüksek bir toplum halinde yaşatır, veya bir milleti kölelik ve yoksulluğa terk eder. M. Kemal ATATÜRK

6 vi DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI

7 İÇİNDEKİLER vii İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm DIŞ TİCARET FİNANSMANI 1. KONU DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ GİRİŞ DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ Leasing (Finansal Kiralama) Finansal Kiralama (Leasing) İşlemleri Leasingin Tarafları Leasing Türleri Leasing'e Konu Olabilecek Mallar Leasing'in Ekonomik Etkileri Mevzuat ve Değişiklikler Leasing in Yasal Ana Unsurları Örnek Olay Gaziantep ten Dünyaya Antep Fıstığı Faktöring Faktöring İşleyişi Faktöringin Maliyeti Faktöringin Türleri Yurtiçi Faktöring Yurtiçi Faktöring Yoluyla Sağlanacak Avantajlar Yurtdışı Faktöring İhracat Faktöring İhracat Faktöring i Türleri İhracat Faktöring i Yoluyla Sağlanacak Avantajlar İthalat Faktöring İthalat Faktöring i Yoluyla Sağlanacak Avantajlar Faktöring Şirketlerin Yapamayacakları İş ve İşlemler Faktöring İşlemi Yapmaya Uygun Başlıca Sektörler Faktöring Ekonomik Etkileri Faktöring - Bankacılık İlişkileri Forfaiting Forfaitingin Tarafları ve İşleyişi Forfaiting İşleminin Yürütülmesi Forfaiting Finansmanının Taraflara Maliyeti

8 viii DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI Forfaiting Finansmanının Taraflara Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar İhracatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar İthalatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar Forfaiter e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar Garantör e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar Forfaiting İşleminde Aranan Garantiler Forfaiting Finansmanında Riskler Türkiye'de Forfaiting Uygulaması Örnek Olay Tatlı Yedirip Tatlı Konuşanların Satışları Da Tatlı Olunca Türk Eximbank Kredileri Eximbank Kredi Türleri Kısa Vadeli Eximbank Kredileri Orta ve Uzun Vadeli Eximbank Kredileri Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkıyat Öncesi Finansman Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkıyat Sonrası Finansman Ülke Kredi / Garanti Programları Örnek Olay Deri El İşçiliği Ürünleri Teknoloji Ürünlerini İhracatta Bütünlüyor Ticari Bankalardan Sağlanan İhracat Kredileri Prefinansman Kredileri Prefinansman Kredisinin Temini Prefinansman Kredisinin Kullanımı Prefinansman Kredilerinin Vadesi Prefinansman Kredilerinin Devri Aktarım Prefinansman Kredilerinin Ödenmesi (Kapatılması) Prefinansmanın Mahsup Suretiyle Ödenmesi İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödenmesi Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin Bedellerle Tasfiyesi Karşı Ticaret / (Counter-Trade) Karşı Ticaretin Çeşitleri Karşı Ticaretin Faydaları ve Sakıncaları Teminat Mektupları Teminat Mektubunun Tarafları Stand By L/C Garanti Akreditifleri (Şarta Bağlı Teminat Mektubu) Teminat Mektubunun Tazmini Bankanın Sorumluluğunun Sona Ermesi Dış Ticarette Kullanılan Garanti (Teminat) Mektupları Harici Garanti Kontrgaranti (Counterguarantee) Yurtdışı İhracat Kredi Kurumlarından Sağlanan Krediler - (ECA) Başlıca ECA Kuruluşları GSM Kredisi US Exim Kredisi Hermes Kredileri

9 İÇİNDEKİLER ix IBAN (International Bank Account Number) IBAN ın Hesap Sahiplerine Sağladığı Kolaylıklar IBAN Kullanımı IBAN Standardı (IBAN Nasıl Oluşturulur?) IBAN ın Elektronik Ortamda ve Kâğıt Ortamındaki Gösterilişi Örnek Olay: Kalitenizi Belirli Bir Standarda Ulaştırırsanız Müşteriler Sizi Bulacaktır İkinci Bölüm ÜRETİME VE TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER 1. KONU ÜRETİME YÖNELİK TEŞVİKLER VE GÜMRÜK REJİMLERİ 1. ÜRETİME YÖNELİK TEŞVİKLER VE GÜMRÜK REJİMLERİ Dâhilde İşleme Rejimi Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Esasları Dâhilde İşleme Rejimi ile İlişkili Kuruluşlar Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Alınması Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Süresi Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatılması Dâhilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yurt İçi Alımlar Hariçte İşleme Rejimi Örnek Olay: Durgunluğa Karşı Pazarı Çeşitlendirdiler İhracat Rejimi İhracat Sayılan Satış ve Teslimler Vergi, Resim ve Harç İstisnası Gümrük Vergilerinin Hesaplanması Gümrük Antrepo Rejimi Örnek Olay: İşin Sırrı: İhracat Uluslararası Pazarlamadır Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Geçici İthalat Rejimi Transit Rejimi Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi KONU TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER VE DEVLET YARDIMLARI 2. TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER VE DEVLET YARDIMLARI İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararının Amacı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Yer Alan Başlıca Tanımlar Başlıca Devlet Yardımları Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Araştırma- Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı

10 x DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI İstihdam Yardımı Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turqualıty nin Desteklenmesi Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği Eğitim ve Danışmanlık Yardımı Örnek Olay: Yeter ki İhracat Yapın Devletin İhracata Destekte Sınırı Yoktur KONU SERBEST BÖLGELER VE SINIR TİCARET MERKEZLERİ Serbest Bölgeler Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar Serbest Bölgelerin İşlevleri Türkiye de Bulunan Serbest Bölgeler Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar Serbest Bölgelerde Faaliyet Ruhsatı Alabilmek İçin Başvuru İşlemleri Sınır Ticaret Merkezleri (STM) KONU DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNİ DESTEKLEYEN KAMU KURULUŞLARI 4.1. Dış Ticaret Müsteşarlığı Türk Eximbank İhracatı Geliştirme etüd Merkezi (İGEME) İGEME Faaliyetleri İGEME İl Temsilcilikleri Örnek Olay: SOLAREKS: İhracatta Başarı Öyküsü KONU DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI 5. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI Gümrük Vergileri Eşyanın Gümrük Kıymeti İhtisas Gümrüğü Dış Ticaret İşlemlerinde KDV Uygulamaları İthalatta Gümrük Vergileri İthalat İşlemlerinde KDV Uygulaması İhracat İşlemlerinde KDV Uygulaması İhracat Teslimi ve Yurtdışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler KDV nin İade İşlemleri İhracat İstisnasından Doğan KDV nin İadesi İçin Aranılan Belgeler

11 İÇİNDEKİLER xi Gümrük İdarelerince Alınan Katma Değer Vergisine İlişkin Hükümler Anti Damping Vergisi ve Telafi Edici Vergi Dâhilde İşleme İzin Belgesi Yolcu İşlemleri Yolcuların Beraberinde Getirebilecekleri ya da Götürebilecekleri Para ve/veya Ziynet Eşya Miktarı Posta Yoluyla Gelen Eşya Muafiyeti Hediyelik Eşya Muafiyeti Vergileri Ödenmek Suretiyle Posta Yoluyla veya Yolcu Beraberinde Eşya Getirilmesi Zati Eşya Muafiyeti Üçüncü Bölüm ULUSLARARASI FİNANS VE SERMAYE PİYASALARI 1. KONU ULUSLARARASI PİYASALAR VE ALTERNATİF FİNANSMAN ÇEŞİTLERİ Uluslararası Finansal Sistem Uluslarası Finansal Piyasa Sınıflandırması Döviz Kurları Döviz Piyasası Vadeli Döviz İşlemleri Forward Sözleşmeler Forward Piyasanın İşleyişi Forward Çeşitleri ve Forward Döviz Piyasaları Futures Sözleşmeler Takasodası (Clearing House) Future İşlemlerde Yükümlülükler Future Piyasaların Amacı Swap Swap Piyasalarının İşleyişi Döviz Swapları Swap Opsiyonları (Swaptions) Swaplarda Riskler Swapların Yararları Döviz Opsiyon İşlemleri Opsiyonlar ile İlgili Kavramlar Opsiyon Çeşitleri Opsiyon Piyasalarının Katılımcıları Riskten Kaçınanlar (Hedgers) Spekülatörler (Speculators) Arbitrajcılar (Arbitrage) Opsiyon Piyasalarında Teminatlar

12 xii DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI 2. KONU SERMAYE PİYASASI 2. SERMAYE PİYASASI Sermaye Piyasası Araçları Hisse Senetleri Tahviller Gelir Ortaklığı Senetleri Yatırım Fonları Katılma Belgeleri Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar Hisse Senedi İle Değiştirilebilir Tahvil (HDT) Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Finansman Bonoları Depo Sertifikaları Türev Finansal Araçlar Diğer Sermaye Piyasası Araçları Sermaye Piyasası Faaliyetleri Halka Arza Aracılık Faaliyeti Alım Satıma Aracılık Faaliyeti Yurt Dışı Piyasalarda Yapılacak İşlemlerde Aracılık Türev Araçlarının Alım Satımına Aracılık Faaliyeti Portföy Yöneticiliği Portföy Yönetim Şirketlerinin Kuruluş Şartları Portföy Yöneticiliği İlkeleri Portföy Yöneticiliği Sınırlamaları Yatırım Danışmanlığı Yatırım Danışmanlığına İlişkin Esaslar Yatırım Danışmanlığı Sözleşmesi Menkul Kıymetlerin Alım Satımı Faaliyetleri Repo ve Ters Repo İşlemlerini Yapmaya Yetkili Kuruluşlar İşlem Konusu Menkul Kıymetler Repo ve Ters Repo İşlemlerinin Esasları Sermaye Piyasası Kurumları Aracı Kuruluşlar Yatırım Ortaklıkları Yatırım Fonları Faaliyet Göstermesine İzin Verilen Diğer Kurumlar Portföy Yönetim Şirketleri Bağımsız Denetim Kuruluşları Gayrimenkul Değerleme Şirketleri Derecelendirme Kuruluşları KONU VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI VOB 3. VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI - VOB Vadeli İşlem Piyasalarının Temel Fonksiyonları Vadeli İşlem Piyasalarının Tarihi Gelişimi Vadeli İşlem Sözleşmesi Yapılmasındaki Temel Amaçlar Korunma

13 İÇİNDEKİLER xiii Korunma Türleri Uzun Pozisyonlu Korunma Kısa Pozisyonlu Korunma Çapraz Korunma Yatırım Arbitraj Vadeli İşlem Sözleşmelerinde Kullanılan Başlıca Terimler Pazarlar VOBİS (İşlem Sistemi) İşlem Yöntemleri İşlem Teminatları İşlem Teminatı Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler İşlem Teminatı Kompozisyonu İşlem Teminatlarının Değerlerinin Güncellenmesi Takas Esasları Takasbank Takas Kurumunun İşlevi Takas Süreleri Temerrüt Teminat Tamamlama Çağrısı Garanti Fonu Fiyat Sabitleme Seansları Hesap Tipleri Piyasa Yapıcılığı VOB da İşlem Gören Sözleşmeler ve Piyasanın İşleyişi Sözleşme Kodları VOB da İşlemler VOB da Emir VOB da Emir Yöntemleri Emir Türleri Emir Süreleri Vadeli İşlem Sözleşmelerine Bir Örnek VOB İle Korunma İşlemi Örnekleri Döviz vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemi örneği Faiz vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemine örneği Endeks vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemi örneği Dördüncü Bölüm DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ 1. KONU DIŞ TİCARET KAVRAMLARI GİRİŞ Dış Ticaret Tanımları Türk Dış Ticaret Politikasının Amaçları

14 xiv DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI 2. KONU İHRACAT İŞLEMLERİ 2. İHRACAT İŞLEMLERİ İhracat Rejimi Kararı İhracat Serbestîsi Kararı ve İhracatın Koordinasyonu İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi İhracat Türleri İhracat Bedelinin Tahsil Şekilleri İhracat Bedelinin Tahsil Süreleri İhracat Bedelinin Tahsili İhracat Denetimleri Geçici Depolama Yerlerine Getirilen Eşyaların Bekleme Süreleri Dış Ticaret Sermaye Şirketleri Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Gelişimi Dış Ticaret Sermaye Şirketi Olabilmenin Şartları Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsünün Geri Alınması Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Avantajları İhracatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri KONU İTHALAT İŞLEMLERİ 3. İTHALAT İŞLEMLERİ Genel Esaslar İthalatın İşleyiş Süreci Komisyon Bedellerinin İthalat Bedelinden Mahsubu İthalat Hesabının Kapatılması İthalat İşlemlerinde Müeyyide Uygulamaları İthalat Denetimleri Kesin İthalat Başvurularında İstenilen Belgeler Bedelsiz İthalat Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanma Koşulları Bedelsiz İthalatta Yetkili Gümrük İdareleri Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanamayacak Kimseler Bedelsiz İthalata Müracaat Süreleri Bedelsiz İthalat İzni Verilebilecek Kimseler Bedelsiz İthalata Müracaatta Aranacak Belgeler Bedelsiz İthalat Başvurularında İbraz Edilecek Belgeler Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında Sürdürülen Ekonomik Bir Faaliyetin Türkiye Gümrük Bölgesine Naklinin Şartları ve Müracaatta Aranacak Belgeler Bedelsiz İthalat Kapsamında Yurda Getirilecek Olan Otomobiller İçin Mali Yükümlülükler ve Oranları İthalatta Dikkat Edilecek Hususlar İthalat Süreci İthalatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri

15 İÇİNDEKİLER xv 4. KONU KAMBİYO İŞLEMLERİ MEVZUATI 4. KAMBİYO MEVZUATI Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Bazı Kavramlar Türk Parası ve Dövize İlişkin Hükümler Sermaye Hareketleri Usul ve Müşterek Hükümler Görünmeyen İşlemler Görünmeyen İşlemler Listesi Merkez Bankası Şubelerince Yapılacak İşlemler İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi Dış Ticaret İşlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Belgeler Döviz Alım Belgesi (DAB) Döviz Satım Belgesi (DSB) Türk Parası Transfer Bildirim Formu Kambiyo Senedi / (The Bill of Exchange) KONU DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ 5. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ Peşin Ödeme (Advance Payment/Prepayment) Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap/Open Account) Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit) Karşı Ticaret (Counter-Trade) Konsinye İhracat (Konsinyasyon Consignations) Mahsuben Ödeme Vesaik Mukabili Ödeme/Poliçeli Satış Akreditif (Letter Of Credit-L/C) UCP UCP 600 deki Farklılıklar Akreditif İşleminin Özellikleri Akreditifin İşlemlerinin Aşamaları Akreditif Türleri Cayılabilir (Kabilirücu) Akreditif / Revocable Cayılamaz (Gayri Kabilirücu) Akreditif / Irrevocable Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) Döner (Rotatif) Akreditif (Revolving Credit L/C) Peşin Ödemeli (Kırmızı Şartlı) Akreditif (Red-Clause L/C) Yeşil Şartlı Akreditif (Gren-Clause L/C) Karşılıklı Akreditif (Back-To-Back L/C) Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) Garanti Akreditifi / Teminat Akreditifi (Stand-by Credits) Yetki Mektupları Vadeli (Ödenmesi Ertelemeli) Akreditif (Deffered Payment) Akreditifin Başlıca Faydaları Akreditif İşlemlerinde Görülen Başlıca Sorunlar

16 xvi DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI 6. KONU DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ 6. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ Dış Ticarette Uyuşmazlıkların Uluslararası Tahkim Yöntemi ile Çözümü Tahkim Çeşitleri Geçici (Ad Hoc) Tahkim Kurumsal Tahkim Kurumsal Tahkimin Başlıca Görevleri KONU ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS 7. ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS Dış Ticaret İşlemlerinde Teslim Şekilleri Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW) Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA) Gemi Doğrultusunda Teslim / Free Alongside Ship (FAS) Gemi Bordasında Teslim / Free on Board (FOB) Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight (CFR) Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF) Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT) Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim/ Carriage and Insurance Paid To (CIP) Sınırda Teslim/ Delivered At Frontier (DAF) Gemide Teslim/ Delivered Ex Ship (DES) Rıhtımda Teslim (Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak)/ Delivered Ex Quay (Duty Paid) (DEQ) Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim/ Delivered Duty Unpaid (DDU) Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid (DDP) Örnek Olay: GELİŞEN DÜNYA NIN TESLİMAT ŞEKLİ D TİPİ (SOLAREKS) EKLER Başlıca Ekonomik Göstergeler Dış Ticaret Değerleri Kamu Finansmanı Mali Sektör Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İhracat Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İthalat Ödemeler Dengesi Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına (GEGS) Göre İhracat Fiat Faiz Haraketleri Türkiye'nin Sosyal Göstergeleri Türkiye nin Yılları Arasında Ülkelere Göre İhracatı Türkiye nin Yılları Arasında Ülkelere Göre İthalatı Ülke Gruplarına Göre İthalat Ülke Gruplarına Göre İhracat Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İhracat Değeri Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İthalat Değeri İhraç Değeri Yüksek Maddeler

17 İÇİNDEKİLER xvii 17. İthal Değeri Yüksek Maddeler Ülkeler İtibarı İle İzin Verilen Yabancı Sermaye İhracatımızda İlk 20 Fasıl İthalatımızdaki İlk 20 Fasıl Türkiye den İhracı Yasak Mallar Listesi Türkiye den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi Türkiye den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi KAYNAKÇA KISALTMALAR AB: BSMV: C/H: DAB: DBT: DFİF: DİİB: DSB: DTH: Avrupa Birliği Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Cari Hesap Bankalarca Düzenlenen Döviz Alım Belgesi Döviz Beyan Tutanağı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Dâhilde İşleme İzin Belgesi Bankalarca Düzenlenen Döviz Satım Belgesi Döviz Tevdiat Hesabı

18 xviii DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI EXİMBANK: GB: GKS: KDV: KGV: KKDF: MÜSTEŞARLIK: TCMB: TEBLİĞ: TL: TPKK: TPTB USD: Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ Gümrük Beyannamesi Genel Kredi Sözleşmesi Katma Değer Vergisi Kambiyo Gider Vergisi Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğ Türk Lirası Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı Türk Parası Transfer Belgesi Amerikan Doları