ORTA ÖĞRETİM PROJESİ HARİTA-TAPU-KADASTRO ZEMİNE UYGULAMA 581MSP144

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ORTA ÖĞRETİM PROJESİ HARİTA-TAPU-KADASTRO ZEMİNE UYGULAMA 581MSP144 Ankara, 2011

2 Bu mdül, mesleki ve teknik eğitim kul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Prgramlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik larak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz larak verilmiştir. PARA İLE SATILMAZ.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ NOKTA APLİKASYONU Bağlama Yöntemi Dik Krdinat Yöntemi Kutupsal Yöntem...5 UYGULAMA FAALİYETİ...6 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...8 ÖĞRENME FAALİYETİ DOĞRULARIN APLİKASYONU Bir Dğru Parçasını Uzatmak Dğru Parçalarının Ara Nktalarının Aplikasynu...11 UYGULAMA FAALİYETİ...12 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...14 ÖĞRENME FAALİYETİ AÇILARIN APLİKASYONU Dik Açıların Aplikasynu Herhangi Bir Açının Aplikasynu...18 UYGULAMA FAALİYETİ...19 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...21 ÖĞRENME FAALİYETİ PARSELLERİN APLİKASYONU Dik Krdinat Yöntemiyle Parsellerin Aplikasynu Kutupsal Krdinat Yöntemiyle Parsellerin Aplikasynu Aplikasyn Krkisi Hazırlama Dik Krdinat Yöntemiyle Aplikasyn Krkisi Hazırlama Kutupsal Yöntemle Aplikasyn Krkisi Hazırlama...28 UYGULAMA FAALİYETİ...33 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...35 MODÜL DEĞERLENDİRME...36 CEVAP ANAHTARLARI...38 KAYNAKÇA...40 i

4 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 581MSP144 ALAN Harita Tapu Kadastr DAL/MESLEK Haritacılık, Kadastrculuk MODÜLÜN ADI Zemine Uygulama MODÜLÜN TANIMI Zemine uygulama ile ilgili bilgilerin kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Bu mdülün ön kşulu yktur. YETERLİK Zemine uygulama yapmak Genel Amaç Arazi rtamında işin niteliğine uygun aletleri kullanarak Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak zemine uygulama işlemini yapabileceksiniz. Amaçlar 1. Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne MODÜLÜN AMACI uygun larak nktanın aplikasynunu yapabileceksiniz. 2. Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak dğruların aplikasynunu yapabileceksiniz. 3. Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak açıların aplikasynunu yapabileceksiniz. 4. Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak parsellerin aplikasynunu yapabileceksiniz Ortam: Arazi (uygun hava kşullarında) EĞİTİM ÖĞRETİM Dnanım: Arazi btu, arazi gözlüğü, A4 kâğıdı, mapa, ORTAMLARI VE kalem, silgi, şakul, prizma, tedlit, çelik şerit metre, DONANIMLARI jaln Mdül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden snra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. ÖLÇME VE Öğretmen mdül snunda ölçme aracı (çktan seçmeli DEĞERLENDİRME test, dğru-yanlış testi, bşluk dldurma, eşleştirme vb.) kullanarak mdül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. ii

5 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Haritacılık ve kadastrculuk mesleğinde detay nktalarının ölçülmesi ne kadar önemliyse harita ve planlardaki detayların araziye uygulanması da kadar önemlidir. Birçk altyapı ve üstyapı prjelerinin (yl, demir ylu, enerji nakil hattı, temiz ve pis su nakli, tünel yapımı, bina yapımı gibi) uygulanmasında aplikasyn yapımı hep karşınıza çıkacaktır. Bundan dlayı aplikasyn knusunun mesleğinizdeki önemi çk büyüktür. Bu mdülle nktaların, dğruların, açıların ve parsellerin aplikasynunun nasıl yapıldığını öğreneceksiniz. Bu mdülle öğrendiğiniz bilgi ve beceriyi daha snraki dönemlerde göreceğiniz derslerde kullanacaksınız. Bu mdülü tamamladığınızda arazide aplikasyn yapma yeteneği kazanacaksınız. Bilgi ve pratiğinizi geliştirerek bu alanda iyi bir harita-kadastr teknik elemanı lmanız dileğiyle başarılar dileriz. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak nktanın aplikasynunu yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Aplikasynun kelime anlamını ve mesleğinizdeki kullanılışını araştırınız. Arazi ölçme aletlerini ve nktanın aplikasynu mettlarını araştırınız. Öğrendiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 1. NOKTA APLİKASYONU Yapılan prjelerin araziye uygulanmasında en önemli işlemlerden birisi nktaların aplikasynudur. Çünkü dğrular, eğriler ve düzlemler nktalardan luşmaktadır. Nkta, yeryüzündeki detayların en küçük birimidir. Detaylar nktalarla belirlenir. Nktaların paftada ve arazide yerlerini belirlemek için bilinen ve çalışmalara dayanak lacak başkaca nktalara ihtiyaç vardır. Nktaların aplikasynu, nkta bir dğru üzerinde veya nkta dğru dışında lmak üzere uygulamada iki şekilde karşımıza çıkar. Nkta dğrunun dışında ise aplike işlemi bağlama yöntemi, dik krdinat yöntemi ve kutupsal yöntem lmak üzere üç şekilde yapılır Bağlama Yöntemi Aplikasynu yapılacak nkta bir dğrunun dışında ise üçgenler luşturularak nktanın yeri bulunabilir. Bu yöntemde jaln, şakul ve çelik şerit metre gibi basit ölçme araçları kullanılır. Bunun için aplikasynu yapılacak nktanın bulunduğu pafta üzerinden hassas cetvelle AP ve BP uzunlukları (Şekil 1.1) dikkatlice ölçülür (Seçilecek uzunluklar çelik şerit metrenin byunu geçmemelidir (ölçek 1/1000). P 1,55 cm 1,65 cm A Şekil 1.1: Bağlama yöntemi krkisi B 3

8 Yapılan ölçümler pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değerleri bulunur. 1,65x1000/100 = 16,50 m 1,55x1000/100 = 15,50 m Araziye gidilerek A nktasından AP uzunluğu kadar çelik şerit metre açılır. Diğer bir çelik şerit metre de B nktasından BP uzunluğu kadar açılır. Çelik şerit metrelerin işaretlenen yerleri çakıştırılarak birleşim yeri şakulle işaretlenir. Bulunan nkta P nktasıdır. Bu şekilde işlem tamamlanmış lur (Şekil 1.2). çşm çşm 15,50 m 16,50 m P 1.2. Dik Krdinat Yöntemi A Şekil 1.2: Bağlama yöntemi B Aplikasynu yapılacak nkta bir dğrunun dışında ise dik krdinat sistemi kullanılarak da aplike edilebilir. Bu yöntemde jaln, şakul, sayma çubuğu, prizma ve çelik şerit metre gibi basit ölçme araçları kullanılır. Bunun için aplikasynu yapılacak nktanın bulunduğu pafta üzerinden P nktasından AB dğrusuna gönye kullanılarak dik düşülür (Dik byları yönetmelik gereği yapılaşmış alanlarda 30 m yi, yapılaşmamış alanlarda 50 m yi geçmemelidir.). Hassas cetvelle AP, PP ve BP uzunlukları (Şekil 1.3) dikkatlice ölçülür. AB dğrusu larak genellikle plign kenarı alınır (ölçek 1/2000). P 1,45cm 4,75cm 3,80cm A P B Şekil 1.3: Dik krdinat yöntemi krkisi Yapılan ölçümlerin pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değerleri bulunur. 4,75x2000/100 = 95,00 m 3,80x2000/100 = 76,00 m 1,45x2000/100 = 29,00 m Arazide A ve B nktalarının yerleri bulunur. A nktasından dğrultu üzerinden (AP )= 95,00 m uzunluk ölçülerek P nktası işaretlenir. Hata yapmamak için sağlama yapmak amacıyla B nktasından dğrultu üzerinden (P B)= 76,00 m ölçülerek P nktası işaretlenir. Nktalar çakışırsa prblem yktur. Çakışmazsa bulunan iki nktanın rtası bulunarak P nktası tespit edilir. P nktasından prizma ile dik dğrultu çıkılır (Şekil 1.4). Bu dğrultu üzerinden (P P)= 29,00 m işaretlenerek P nktasının yeri bulunmuş lur. 4

9 P 29,00 m 1.3. Kutupsal Yöntem 95,00 m 76,00 m A P B Şekil 1.4: Dik krdinat yöntemi Aplikasynu yapılacak nkta bir dğrunun dışında ise kutupsal yöntem de kullanılarak nktalar aplike edilebilir. Bu yöntemde jaln, şakul, prizma ve çelik şerit metre gibi basit ölçme araçları ile ttal statin kullanılır. Bunun için aplikasynu yapılacak nktanın bulunduğu pafta üzerinden α = (PAB) açısı açıölçerle dikkatlice ölçülür. AP dğrusunun uzunluğu da çelik şerit metre ile ölçülür (Şekil 1.5). Şekil 1.5: Kutupsal yöntemle aplikasyn Arazide A ve B nktalarının yerleri bulunur. Aplikasyn krkisinden alınan veriler aletin hafızasına aktarılır. A nktasına ttal statin kurularak alet B nktasına yöneltilir. Gerekli bilgiler alete girildikten snra alet P nktasına dğru döndürülür. Aranılan yöne gelindikten snra yatay hareket sabitlenir. Reflektörcüye yön verilerek P nktasının yeri bulunur. Bulunan nktaya sabit işaretleme yapılır. Bu şekilde işlem tamamlanmış lur. 5

10 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Okul bahçesinin uygun bir yerinde bir dğru belirleyiniz. Dik krdinat yöntemini kullanarak dğrunun dışındaki bir nktanın aplikasynunu yapınız. İşlem Basamakları Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırlayınız. Gerekli araç gereçleri hazırlayınız. Dğrunun başlangıç ve bitiş nktasını belirleyiniz. Dğrunun her iki ucuna jaln dikiniz. Çelik şerit metre kullanarak dik ayağın yerini dğru üzerinde işaretleyiniz. Elinize prizma alarak prizmanın altına bir şakul tutturunuz. Şakulün ucu dik ayak nktası üzerine gelecek şekilde prizmayı nkta üzerinde tutunuz. Dğrunun iki ucundaki jalnları prizmadan gözlemleyiniz. Jalncu arkadaşınıza yön vererek üç jalnu tek bir jaln gibi görerek jalnu sabitleyip dğruya dik çıkınız. Dik ayak nktasından jaln dğrultusunda çelik şerit metre ile dik byu kadar ölçüp işaretleyiniz. Bulduğunuz nktayı sabit işaretle işaretleyiniz. Öneriler İlgili yönetmelikleri inceleyiniz. Bir iş planı yapınız. Krki için gerekli malzemeyi belirleyiniz. Gerekli araç gereçlerin bölümünüzde lup lmadığını araştırınız. Okulunuz bahçesinde uygulama yapabileceğiniz yeri araştırınız. Prizmanın dik çıkma işleminde nasıl kullanılacağını araştırıp öğreniniz. 6

11 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti kyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Aplikasyn krkisini hazırladınız mı? 2. Gerekli araç gereçleri temin ettiniz mi? 3. Dğrunun başlangıç ve bitiş nktasını tespit ettiniz mi? 4. Dğrunun her iki ucuna jaln diktiniz mi? 5. Çelik şerit metre kullanarak dik ayağın yerini dğru üzerinde işaretlediniz mi? 6. Prizmanın altına bir şakul tutturdunuz mu? 7. Şakulün ucu dik ayak nktası üzerine gelecek şekilde prizmayı nkta üzerinde tuttunuz mu? 8. Dğrunun iki ucundaki jalnları prizmadan gözlemlediniz mi? 9. Jalncu arkadaşınıza yön vererek üç jalnu tek bir jaln gibi görerek işlem yaptınız mı? 10. Dik ayak nktasından jaln dğrultusunda çelik şerit metre ile dik byu kadar ölçüp işaretlediniz mi? 11. İşaretlediğiniz nktayı sabit işaretle belirlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme snunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyrsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 7

12 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sruları dikkatlice kuyunuz ve dğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Nktaların aplikasynu yapılırken aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılır? A) Bağlama yöntemi C) Dik krdinat yöntemi B) Kutupsal yöntem D) Hepsi 2. Bağlama yöntemi ile nktaların aplikasynu yapılırken üçgenlerin kenarlarını ölçmede temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Jaln B) Çelik şerit metre C) Sayma çubuğu D) Takemetre 3. Bağlama yönteminde arazi hangi gemetrik şekle ayrılır? A) Üçgen B) Dörtgen C) Kare D) Beşgen 4. Bağlama yöntemi ile nktaların aplikasynu yapılırken üçgenlerin kenarlarını ölçmede temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Jaln B) Çelik şerit metre C) Takemetre D) Sayma çubuğu 5. Dik krdinat yöntemi ile nktaların aplikasynu yapılırken ölçümlerde temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Çelik şerit metre B) Takemetre C) Prizma D) Jaln 6. Kutupsal yöntem ile nktaların aplikasynu yapılırken ölçümlerde temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Takemetre B) Tedlit C) Ttal statin D) Hepsi 7. Dik krdinat yöntemi ile nktaların aplikasynu yapılırken dik byları yapılaşmamış alanlarda kaç metreden fazla lamaz? A) 50 m B) 40 m C) 30 m D) 20 m DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz srularla ilgili knuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü dğru ise bir snraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 8

13 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak dğruların aplikasynunu yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Dğrunun mesleğinizdeki önemini araştırınız. Knuyla ilgili yönetmelikleri inceleyiniz. Uygulama çalışmalarında kullanacağınız araç gereçleri belirleyiniz. Bu araç gereçlerin kulunuzda lup lmadığını araştırınız. Arazi ölçme aletlerini ve dğruların aplikasynu mettlarını araştırınız. Öğrendiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 2. DOĞRULARIN APLİKASYONU Dğrular, başlangıç ile bitim nktasını aynı dğrultuda birleştiren nktalar kümesinden luşur. Nkta aplikasynunu bilmekle dğruların aplikasynunu klayca yapabiliriz Bir Dğru Parçasını Uzatmak Bir dğru parçasının uzantısının aplikasynunu yapabilmek için dğru parçasının paftada ve arazideki yerinin bilinmesi gerekir. Bir dğru parçasının uzantısının aplikasynu iki şekilde yapılabilir. Birinci yöntemde dğrunun başlangıç (A) ve bitim (B) nktalarına birer jaln dikilir. Dğru B nktasından uzatılacaksa A nktasındaki jalnun birkaç metre arkasına bir kişi geçer. Diğer bir kişi de eline bir C jaln alıp B nktasının uzağında ve yaklaşık AB dğrultusunda durur. A jalnunun arkasındaki kişi C jalnunu tutan kişiyi yönlendirerek jalnu AB dğrultusuna skar. Daha snra AB dğrultusu kaç metre uzatılacaksa çelik şerit metre ile BC dğrusu üzerinde ölçülerek C nktası işaretlenir (Şekil 2.1). 9

14 Şekil 2.1: Dğru parçasını jalnlarla uzatmak İkinci yöntemde dğrunun başlangıç (A) nktasına bir jaln dikilir. Dğru, B nktasından uzatılacağından B nktasına takemetre kurulur. Takemetre A nktasına yönlendirilerek yatay hareket vidası sıkıştırılır. Dürbüne takla attırılarak C1 nktası işaretlenir. Daha snra ptik eksen (klimasyn) hatasını etkisini yk etmek için ikinci dürbün durumunda A nktasına tekrar bakılır, yatay hareket vidası sıkıştırılır. Dürbüne takla attırılarak C2 nktası işaretlenir. C1 ve C2 nktaları aynı nkta ise srun yktur. C1 ve C2 nktaları aynı nkta üzerinde değilse C1 ve C2 nktalarını birleştiren dğrunun tam rtası (C ) uzatılan dğrultunun nktası lur (Şekil 2.2). Daha snra AB dğrultusu kaç metre uzatılacaksa çelik şerit metre ile BC dğrusu üzerinde ölçülerek C nktası işaretlenir. Şekil 2.2: Dğru parçasını takemetre ile uzatmak 10

15 2.2. Dğru Parçalarının Ara Nktalarının Aplikasynu Nkta bir dğrunun üzerinde ise fazla bir işlem yktur. Nktanın dğrunun her iki ucuna uzunluğu ölçülerek klayca aplike edilir. Bu yöntemde jaln, şakul sayma çubuğu ve çelik şerit metre gibi basit ölçme araçları kullanılır. Örneğin 1/2000 ölçekli bir paftadan bir AB dğrusunun üzerindeki bir P nktasını aplike etmek istersek pafta üzerinden AP (1,85 cm), PB (1,65 cm), AB (3,50 cm) uzunlukları hassas cetvelle ölçülerek değerleri bulunur. Pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değeri; 1,85x2000/100 = 37,00 m 1,65x2000/100 = 33,00 m 3,50x2000/100 = 70,00 m larak hesaplanır. Arazide A ve B nktaları bulunarak AB dğrusu üzerinden çelik şerit metre ile A nktasından 37 m ve B nktasından 33 m ölçülerek P nktasının yeri bulunarak işaretlenir ve işlem tamamlanmış lur (Şekil 2.3). Şekil 2.3: Dğru parçalarının ara nktalarının aplikasynu 11

16 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Okul bahçesinin uygun bir yerinde bir dğru belirleyiniz. Jaln kullanarak dğrunun uzantısının aplikasynunu yapınız. İşlem Basamakları Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırlayınız. Gerekli araç gereçleri hazırlayınız. Dğrunun başlangıç ve bitim nktasını belirleyiniz. Dğrunun her iki ucuna jaln dikiniz. Jalncu arkadaşınıza yön vererek üçüncü bir jalnu (dğrunun uzatılacak kısmında) tek bir jaln gibi görerek jalnu dğrultuya skunuz. Çelik şerit metre kullanarak dğruyu (uzatacağınız dğrultuda) uzatacağınız miktarda işaretleyiniz. Bulduğunuz nktayı sabit işaretle işaretleyiniz. Öneriler İlgili yönetmelikleri inceleyiniz. Bir iş planı yapınız. Krki için gerekli malzemeyi belirleyiniz. Gerekli araç gereçlerin bölümünüzde lup lmadığını araştırınız. Okulunuz bahçesinde uygulama yapabileceğiniz yeri araştırınız. 12

17 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti kyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Sınıfta bir aplikasyn krkisini hazırladınız mı? 2. Gerekli araç gereçleri hazırladınız mı? 3. Dğrunun başlangıç ve bitim nktasını belirlediniz mi? 4. Dğrunun her iki ucuna jaln diktiniz mi? 5. Jalncu arkadaşınıza yön vererek üçüncü bir jalnu (dğrunun uzatılacak kısmında) tek bir jaln gibi görerek jalnu dğrultuya sktunuz mu? 6. Çelik şerit metre kullanarak dğruyu (uzatacağınız dğrultuda) uzatacağınız miktarda işaretlediniz mi? 7. Bulduğunuz nktayı sabit işaretle işaretlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme snunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyrsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 13

18 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sruları dikkatlice kuyunuz ve dğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılır? A) Bağlama yöntemi C) Dik krdinat yöntemi B) Kutupsal yöntem D) Hiçbiri 2. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Hepsi B) Çelik şerit metre C) Sayma çubuğu D) Jaln 3. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Jaln B) Çelik şerit metre C) GPS D) Sayma çubuğu Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında dğrular en fazla ne kadar uzatılabilir? A) İki katı B) Gerektiği kadar C) Yarısı kadar D) Bir katı 6. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında takemetre kullanılacaksa luşabilecek klimasyn hataları nasıl etkisizleştirilir? A) Ölçüm tekrarı yapılarak B) İki dürbün durumunda ölçerek C) Hatalı alet kullanılmaz. D) Hiçbir şey yapılmaz. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz srularla ilgili knuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü dğru ise bir snraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 14

19 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak açıların aplikasynunu yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Açının mesleğinizdeki önemini araştırınız. Knuyla ilgili yönetmelikleri inceleyiniz. Uygulama çalışmalarında kullanacağınız araç gereçleri belirleyiniz. Bu araç gereçlerin kulunuzda lup lmadığını araştırınız. Arazi ölçme aletlerini ve açıların aplikasynu mettlarını araştırınız. Öğrendiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 3. AÇILARIN APLİKASYONU Açıların mesleğinizdeki yeri büyüktür. Açılar ya dik açı ya da dik açıdan büyük veya küçük herhangi bir açı larak karşımıza çıkar. Açıların aplikasynunda jaln, şakul, çelik şerit metre, prizma gibi basit ölçme araçları ile takemetreler kullanılır Dik Açıların Aplikasynu Dik açıların aplikasynu şu şekilde yapılır. Pafta üzerinde aplikasynu yapılacak dik açının ölçü dğrusunu ve dik inilecek nkta belirlenir. Bir gönye yardımıyla dik inilecek nktadan ölçü dğrusuna dik çizilir. Dikin ölçü dğrusu üzerindeki yeri belirlenir. Arazide dik çıkma işi çelik şerit metre ile 3, 4, 5 üçgeni yapılarak prizma ile ve takemetre ile lmak üzere üç ylla yapılabilir. Birinci yl çelik şerit metre ile (3, 4, 5 üçgeni yapılarak) Arazide ölçü dğrusunun (AB) yeri bulunur. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktanın (C) yeri çelik şerit metre ile ölçülerek tespit edilir. Bulunan nktadan 4 ün katları lan bir değer kadar (örneğin 4 ün 3 katı 12 m) ölçü dğrusu üzerinde bir nkta (K) işaretlenir. İki adet çelik şerit metre kullanılarak biri (3 ün 3 katı 9 m) 9 metre açılarak bir ucu dik çıkılacak nktadan (C) tutulur. 15

20 Diğer çelik şerit metre kullanılarak biri (5 in 3 katı 15 m) 15 metre açılarak bir ucu K nktasına tutulur. Çelik şerit metreler gerdirilerek her ikisinin 9 metre ve 15 metreleri çakıştırılır. Çakışma nktası sabit larak (C ) işaretlenerek işlem tamamlanır. Daha snra dğrultu uzatılarak (P) nktası bulunur (Şekil 3.1). Şekil 3.1: (3-4-5) üçgeninden yararlanarak dik açıların aplikasynu İkinci yl prizma ile Arazide ölçü dğrusunun (AB) yeri bulunur. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktanın yeri (C) çelik şerit metre ile ölçülerek tespit edilir. Ölçü dğrusunun her iki ucuna birer jaln dikilir. Dik çıkılacak nktanın üzerine bir prizma altına şakul takılarak tutulur. C nktasında prizma ile önce A ve B jalnları üst üste görülmeye çalışılır. Jalncu kişiyi yönlendirilerek üç jaln tek jaln gibi görüldüğü anda nktanın yeri (P) bulunmuş lur. Bulunan nkta sabit larak işaretlenir ve işlem tamamlanır (Şekil 3.2). Bu yöntemde prizma ile bulunacak nkta 50 metreyi geçmemelidir. Geçerse 50 metreye kadar prizma ile işaretlenir. Daha snra dğrultu uzatılarak nkta bulunur. 16

21 Şekil 3.2: Prizma ile dik açıların aplikasynu Üçüncü yl takemetre ile Arazide ölçü dğrusunun (AB) yeri bulunur. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktanın yeri (C) çelik şerit metre ile ölçülerek tespit edilir. Bu nkta üzerine takemetre kurularak ölçüye hazır hâle getirilir. Takemetre dğrunun bir ucuna yönlendirilerek yatay hareket sabitlenir ve yatay açı ölçülür. A nktasına sıfır açı ile bakılabilir. Ölçülen açıya 100 grad ilave edilerek bulunan açıya gelinceye kadar alet yatay larak saat ibresinin hareketi yönünde döndürülür. Jalncu kişiye yön verilerek jaln düşey kılla çakışacak şekilde (P) sabitlenir. Alet hatalarını etkisiz kılmak için alet ikinci duruma alınarak işlem tekrarlanır. Her iki ölçümde de aynı nkta bulunuyrsa srun yktur. Farklı nktalar bulunuyrsa bu iki nktayı birleştiren dğrunun tam rtası bulunarak işlem tamamlanır (Şekil 3.3). Bulunan nktadaki jaln sökülerek sabit işaretleme yapılır. 17

22 Şekil 3.3: Takemetre ile dik açıların aplikasynu 3.2. Herhangi Bir Açının Aplikasynu Herhangi bir AB dğrusunun B nktasından AB dğrusu ile α açısı kadar açı yapan ve belirli bir uzunluğu lan BP dğrusunun aplikasynu isteniyrsa şu şekilde yapılır: Ttal statin B nktasına kurulur. Dürbün A nktasına yönlendirilip dğrultu belirlenir. Dürbün A nktasından P nktasına dğru α açısı sinyali alıncaya kadar döndürülür. Sinyal alınca aletin yatay hareketi sabitlenir. Şekil 3.4: Herhangi bir açının aplikasynu 18

23 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Okul bahçesinin uygun bir yerinde bir dğru belirleyiniz. Takemetre kullanarak dğru üzerindeki bir nktadan bir dik açının aplikasynunu yapınız. İşlem Basamakları Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırlayınız. Gerekli araç gereçleri hazırlayınız. Arazide ölçü dğrusunun yerini bulunuz. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktanın yerini çelik şerit metre ile ölçerek tespit ediniz. Bu nkta üzerine takemetre kurarak ölçüye hazır hâle getiriniz. Takemetreyi dğrunun bir ucuna yönlendirerek yatay hareketi sabitleyip yatay açıyı ölçünüz. Ölçülen açıya 100 grad ilave ederek bulunan açıya gelinceye kadar aleti yatay larak döndürünüz. Jalncu kişiye yön vererek jaln düşey kılla çakışacak şekilde sabitleyiniz. Alet hatalarını etkisiz kılmak için aleti ikinci duruma getirip işlemi tekrarlayınız. Her iki ölçümde bulduğunuz nktaları karşılaştırınız. Farklı nktaları buluyrsanız bu iki nktayı birleştiren dğrunun tam rtasını bularak işlemi tamamlayınız. Bulunan nktadaki jalnu sökerek sabit işaretleme yapınız. Öneriler İlgili yönetmelikleri inceleyiniz. Bir iş planı yapınız. Krki için gerekli malzemeyi belirleyiniz. Gerekli araç gereçlerin bölümünüzde lup lmadığını araştırınız. Okulunuz bahçesinde uygulama yapabileceğiniz yeri araştırınız. Takemetrenin nasıl kullanılacağını araştırıp öğreniniz. 19

24 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti kyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırladınız mı? 2. Gerekli araç gereçleri hazırladınız mı? 3. Arazide ölçü dğrusunun yerini buldunuz mu? 4. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktanın yerini çelik şerit metre ile ölçerek tespit ettiniz mi? 5. Bu nkta üzerine takemetre kurarak ölçüye hazır hâle getirdiniz mi? 6. Takemetreyi dğrunun bir ucuna yönlendirerek yatay hareketi sabitleyip yatay açıyı ölçtünüz mü? 7. Ölçülen açıya 100 grad ilave ederek bulunan açıya gelinceye kadar aleti yatay larak döndürdünüz mü? 8. Jalncu kişiye yön vererek jaln düşey kılla çakışacak şekilde sabitlediniz mi? 9. Alet hatalarını etkisiz kılmak için aleti ikinci duruma getirip işlemi tekrarladınız mı? 10. Her iki ölçümde bulduğunuz nktaları karşılaştırınız. Farklı nktaları buluyrsanız bu iki nktayı birleştiren dğrunun tam rtasını bularak işlemi tamamladınız mı? 11. Bulunan nktadaki jalnu sökerek sabit işaretleme yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme snunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyrsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 20

25 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerde bş bırakılan yerlere dğru sözcükleri yazınız. 1. Dik açıların aplikasynu yapılırken aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılır? A) Hepsiyle C) Prizma ile B) Takemetre ile D) üçgeni yapılarak 2. Dik açıların aplikasynu yapılırken üçgeninden yararlanıldığında temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Jaln B) Çelik şerit metre C) Sayma çubuğu D) Hepsi 3. Dik açıların aplikasynu yapılırken takemetreden yararlanıldığında alet kaç grad açıyla döndürülür? A) 0 grad B) 50 grad C) 100 grad D) 200 grad Dik açıların aplikasynu yapılırken prizmadan yararlanıldığında çıkılan dikler yerleşme alanlarında en fazla kaç metre labilir? A) 10 m B) 30 m C) 50 m D) 100 m Herhangi bir açının aplikasynu yapılırken ölçmede temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Takemetre B) Niv C) Prizma D) Barmetre DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz srularla ilgili knuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü dğru ise bir snraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 21

26 ÖĞRENME FAALİYETİ 4 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 4 Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği ne uygun larak parsellerin aplikasynunu yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Parselin mesleğinizdeki önemini araştırınız. Knuyla ilgili yönetmelikleri inceleyiniz. Uygulama çalışmalarında kullanacağınız araç gereçleri belirleyiniz. Bu araç gereçlerin kulunuzda lup lmadığını araştırınız. Arazi ölçme aletlerini ve parsellerin aplikasynu mettlarını araştırınız. Öğrendiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 4. PARSELLERİN APLİKASYONU Parseller en küçük arazi parçalarıdır. Büyük arazilerin bölünerek parsellere ayrılması ve yer tespiti işlemlerinde parsel aplikasynu karşımıza gelir. Parsel aplikasynu da dik krdinat ve kutupsal yöntem lmak üzere iki yöntemle yapılır. Hangi yöntemle yapılacağı öncelikle arazi şartları ve teknik imkânlara göre belirlenir Dik Krdinat Yöntemiyle Parsellerin Aplikasynu Dik krdinat yönteminde jaln, şakul, çelik şerit metre ve prizma gibi basit ölçme araçları kullanılır. Aplikasyn işlemi bür ve arazi işlemleri larak şu işlem sırasıyla yapılır. Bür işlemleri Parselin bulunduğu pafta üzerinden ölçü dğrusu larak aldığımız plign kenarlarına gönye ile dikler hassas bir şekilde düşülür. Dik ayak, dik byları, parsel kenar uzunlukları ve parsel köşeleri ile plign nktası arasındaki uzunluk köşegen larak hassas cetvelle dikkatlice ölçülür. Ölçülen değerler çizilen aplikasyn krkisine (pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değerleri hesaplanarak bulunan değerler) dikkatlice yazılır ve krki tamamlanır. 22

27 Arazideki işlemler Plign nktalarının yeri bulunur. P112 P113 nu.lı plign kenarından 25,69 m ve 69,37 m lik dik ayak uzunlukları ölçülerek dğrultu üzerinde işaretlenir. 25,68 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 14,05 m ölçülerek 1 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. 69,37 m nktasından dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 16,10 m ölçülerek 2 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. P113 P117 nu.lı plign kenarından 14,09 m ve 50,65 m lik dik ayak uzunlukları ölçülerek dğrultu üzerinde işaretlenir. 14,09 m nktasından dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 27,86 m ölçülerek 2 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. 50,65 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 27,94 m ölçülerek 3 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. P117 P118 nu.lı plign kenarından 28,82 m ve 71,36 m lik dik ayak uzunlukları ölçülerek dğrultu üzerinde işaretlenir. 28,82 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 12,43 m ölçülerek 3 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. 71,36 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 15,57 m ölçülerek 4 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. P118 P112 nu.lı plign kenarından 16,90 m ve 52,45 m lik dik ayak uzunlukları ölçülerek dğrultu üzerinde işaretlenir. 16,90 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 31,12 m ölçülerek 4 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. 52,45 m nktasından (prizmanın altına şakul tutularak) dik çıkılır. Çıkılan dik dğrultudan 26,15 m ölçülerek 1 nu.lı parsel köşe nktası bulunur. Parsel kenarları da (43,75 m, 36,56 m, 35,89 m, 42,65 m) ölçülerek ölçü kntrlleri yapılır (Şekil 4.1). P112 ile 1 nktası = 29,27 m, P113 ile 2 nktası = 31,22 m, P117 ile 3 nktası = 31,39 m, P118 ile 4 nktası = 35,42 m parsel köşe nktaları ile parsel kenarları da (43,75 m, 36,56 m, 35,89 m, 42,65 m) ölçülerek ölçü kntrlleri yapılır. Bulunan nktalar (1, 2, 3, 4) parsel köşe ve kırık nktaları zemin tesisleri ile sabitlenir (Şekil 4.1). 23

28 Şekil 4.1: Parsellerin dik krdinat yöntemi ile aplikasynu 4.2. Kutupsal Krdinat Yöntemiyle Parsellerin Aplikasynu Kutupsal krdinat yönteminde jaln, şakul ve çelik şerit metre gibi basit ölçme araçları ile takemetre, tedlit veya ttal statin kullanılır. Aplikasyn işlemi bür ve arazi işlemleri larak şu işlem sırasıyla yapılır. Birinci yl (takemetre veya tedlit kullanılarak) Bür işlemleri Parselin bulunduğu pafta üzerinden ölçü dğrusu larak aldığımız plign kenarlarından [(P112 P113), (P 113 P 112 1), (P 113 P 112 2), (P 113 P 112 3), (P 113 P 112 4)] açıları açıölçer ile dikkatli bir şekilde ölçülür. P 112 1, P 112 2, P 112 3, P dğrultularının uzunlukları da hassas cetvelle dikkatlice ölçülür (Şekil 4.2). Ölçülen değerler çizilen aplikasyn krkisine (pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değerleri hesaplanarak bulunan değerler) yazılır ve aplikasyn krkisi tamamlanır. (P113 P112 1) = 31,88 g P112 1 = 29,27 m (P113 P112 2) = 14,52 g P112 2 = 71,22 m (P113 P112 3) = 40,16 g P112 3 = 89,13 m (P113 P112 4) = 66,00 g P112 4 = 57,80 m 24

29 İL-İLÇE KROKİYİ DÜZENLEYEN KONTROL EDEN ÇİZEN KONTROL NOT MAH-KÖYÜ UNVANI PAFTA NU. ADI,SOYADI ADA NU. İMZASI Şekil 4.2: Parsellerin kutupsal krdinat yöntemi ile aplikasynu Arazi işlemleri Arazide P112 nu.lı plign nktası bulunur. Bulunan plign nktası üzerine takemetre kurulup ölçüme hazır hâle getirilir. P113 nu.lı plign nktasına bakılarak yatay hareket sabitlenip yatay açı sıfıra getirilir. Aletin yatay açısı 31,88 g luncaya kadar saat ibresi yönünde çevrilip yatay hareket sabitlenir. Aletin düşey kılına çakışacak şekilde bir jaln dikilir. P112 nktası ile jaln dğrultusunda 29,27 m ölçülerek bulunan nkta işaretlenir (1 nu.lı parsel köşesi). Aletin yatay açısı 14,52 g luncaya kadar saat ibresi yönünde çevrilip yatay hareket sabitlenir. Aletin düşey kılına çakışacak şekilde bir jaln dikilir. P112 nktası ile jaln dğrultusunda 71,22 m ölçülerek bulunan nkta işaretlenir (2 nu.lı parsel köşesi). Aletin yatay açısı 40,16 g luncaya kadar saat ibresi yönünde çevrilip yatay hareket sabitlenir. Aletin düşey kılına çakışacak şekilde bir jaln dikilir. 25

30 P112 nktası ile jaln dğrultusunda 89,13 m ölçülerek bulunan nkta işaretlenir (3 nu.lı parsel köşesi). Aletin yatay açısı 66,00 g luncaya kadar saat ibresi yönünde çevrilip yatay hareket sabitlenir. Aletin düşey kılına çakışacak şekilde bir jaln dikilir. P112 nktası ile jaln dğrultusunda 57,80 m ölçülerek bulunan nkta işaretlenir (4 nu.lı parsel köşesi). Bulunan nktalardan parsel kenar ölçüleri yapılarak krkideki değerlerle (P = 29,27 m, P = 71,22 m, P = 89,13 m, P = 57,80 m) karşılaştırılır. Hatalar varsa düzeltilir. Bulunan nktalar (1, 2, 3, 4) parsel köşe ve kırık nktaları zemin tesisleri ile sabitlenir (Şekil 4.2). İkinci yl (ttal statin kullanılarak) Bür işlemleri Parselin bulunduğu pafta üzerinden ölçü dğrusu larak aldığımız plign kenarlarından [(P112 P113) (P 113 P 112 1) (P 113 P 112 2) (P 113 P 112 3) (P 113 P 112 4)] açıları açıölçer ile dikkatli bir şekilde ölçülür. P 112 1, P 112 2, P 112 3, P dğrultularının uzunlukları da hassas cetvelle dikkatlice ölçülür (Şekil 4.2). Ölçülen değerler çizilen aplikasyn krkisine (pafta ölçeği dikkate alınarak arazideki değerleri hesaplanarak bulunan değerler) yazılır ve aplikasyn krkisi tamamlanır. (P 113 P 112 1) = 31,88 g P = 29,27 m (P 113 P 112 2) = 14,52 g P = 71,22 m (P 113 P 112 3) = 40,16 g P = 89,13 m (P 113 P 112 4) = 66,00 g P = 57,80 m Ölçtüğümüz değerler kullanılacak ttal statin frmatına uygun larak excel rtamında bilgisayara aktarılır. Bilgisayardan alete bilgilerin aktarma işlemi yapılır. Nt: Bilgisayardan ttal statin alete bilgi aktarma işlemi kullanılacak alete göre değişir. Kullanacağınız aletin istediği frmatı öğrenerek bilgileri frmata göre hazırlayınız. 26

31 Arazi işlemleri Arazide P112 nu.lı plign nktası bulunur. Bulunan plign nktası üzerine ttal statin kurulup ölçüme hazır hâle getirilir. Ttal statin ile P113 nu.lı plign nktasına reflektör tutularak yön belirlenir. Ttal statin 1 nu.lı nktaya yönlendirilir. Reflektör gezdirilerek 1 nu.lı nktanın yeri bulunur. Bulunan nktanın yeri geçici larak işaretlenir (1 nu.lı parsel köşesi). Ttal statin 2 nu.lı nktaya yönlendirilir. Reflektör gezdirilerek 2 nu.lı nktanın yeri bulunur. Bulunan nktanın yeri geçici larak işaretlenir (2 nu.lı parsel köşesi). Ttal statin 3 nu.lı nktaya yönlendirilir. Reflektör gezdirilerek 3 nu.lı nktanın yeri bulunur. Bulunan nktanın yeri geçici larak işaretlenir (3 nu.lı parsel köşesi). Ttal statin 4 nu.lı nktaya yönlendirilir. Reflektör gezdirilerek 4 nu.lı nktanın yeri bulunur. Bulunan nktanın yeri geçici larak işaretlenir (4 nu.lı parsel köşesi) Aplikasyn Krkisi Hazırlama Bulunan 1, 2, 3, 4 nktalarındaki geçici işaretlerin yerine parsel köşe ve kırık nktaları zemin tesisleri yapılarak sabitlenir. Aplikasyn yapımından önce arazinin büyüklüğü ve ayrıntılara çkluğuna göre A4 (210x297 mm) veya A3 (297x420 mm) byutundaki altlıklara aplikasyn krkisi düzenlenir. Aplikasyn krkisine paftadan alınan ölçüler yaklaşık ölçekli larak çizilir (Yazılar ve çizgiler krki çizim kurallarına uygun larak çizilmelidir.). Aplikasyn krkisi, uygulama dik krdinat yöntem veya kutupsal yöntemlerin hangisi kullanılacaksa na göre yapılır. 27

32 Dik Krdinat Yöntemiyle Aplikasyn Krkisi Hazırlama Dik krdinat yöntemi ile aplikasyn krkisi için; Çizim altlığı hazırlanır. Paftadan aplikasynu yapılacak parsel bulunur. Parsel, yaklaşık ölçekle krkiye çizilir. Parselin çevresindeki plign nktaları bulunarak krkiye işaretlenir. Plign nktalarından parseli çevreleyecek şekilde ölçü dğruları çizilir. Parselin köşe ve kırık nktalarından ölçü dğrularına gönye ile dikler düşülür. Paftadan parselin köşe ve kırık nktalarından ölçü dğrusuna düşülen dikler ve dik ayak byları hassas cetvelle dikkatlice ölçülür. Ölçülen değerler pafta ölçeği dikkate alınarak arazi değerleri bulunur ve krkiye yazım kurallarına uygun şekilde yerlerine yazılır. Şekil 4.3: Dik krdinat yöntemi aplikasyn krkisi Kutupsal Yöntemle Aplikasyn Krkisi Hazırlama Kutupsal yöntem ile aplikasyn krkisi için; Çizim altlığı hazırlanır. Paftadan aplikasynu yapılacak parsel bulunur. Parsel, yaklaşık ölçekle krkiye çizilir. Parselin çevresindeki plign nktaları bulunarak krkiye işaretlenir. Plign nktalarından parseli çevreleyecek şekilde ölçü dğruları çizilir. 28

33 Plign nktalarından (P112 nu.lı plign nktası) birine, (parselin köşe ve kırık nktalarının hepsini görebilen ) açıölçerin merkezi dikkatlice yerleştirilir. Diğer bir plign nktasına (P113 nu.lı plign nktası) giden ölçü dğrusuna açıölçeri sıfır grad çizgisi çakıştırılır. Paftadan parselin köşe ve kırık nktalarına P112 nu.lı nktadan giden dğrultularla ölçü dğrusu arasındaki açılar dikkatlice ölçülür [(P 113 P 112 1) (P 113 P 112 2) (P 113 P 112 3) (P 113 P 112 4)]. P112 nktasından itibaren cetvelle ölçtüğümüz açılar dğrultusunda bütün nktalar mesafeye göre tek tek aplike edilir. Ölçülen değerler pafta ölçeği dikkate alınarak arazi değerleri bulunur ve yazım kurallarına uygun şekilde krkiye, yerlerine yazılır. Paftadan parselin köşe ve kırık nktalarına P112 nu.lı nktadan giden dğrultuların uzunlukları da hassas cetvelle dikkatlice ölçülür ( P 112 1, P 112 2, P 112 3, P 112 4). Ölçülen değerler pafta ölçeği dikkate alınarak arazi değerleri bulunur ve yazım kurallarına uygun şekilde krkiye, yerlerine yazılır. İL-İLÇE KROKİYİ DÜZENLEYEN KONTROL EDEN ÇİZEN KONTROL NOT MAH-KÖYÜ UNVANI PAFTA NU. ADI,SOYADI ADA NU. İMZASI Şekil 4.3: Kutupsal yöntemi aplikasyn krkisi 29

34 Şekil 4.4: Parsel köşe ve kırık nktaları zemin tesisleri 30

35 UYGULAMA FAALİYETİ Okul bahçesinin uygun bir yerinde bir parsel belirleyiniz. Dik krdinat yöntemini kullanarak parselin aplikasynunu yapınız. İşlem Basamakları Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırlayınız. Gerekli araç gereçleri hazırlayınız. Arazide ölçü dğrularının yerini bulunuz. Ölçü dğrularının her iki ucuna birer jaln dikiniz. Ölçü dğruları üzerinden dik çıkılacak nktaların (dik ayak uzunlukları) yerlerini çelik şerit metre ile ölçülerek tespit ediniz. Dik çıkılacak nktaların üzerine bir prizma tutarak dikler çıkınız. Çıkılan diklerde dik byları kadar ölçerek dik nktalarını bularak sabitleyiniz. Parsel köşeleri ile plign nktaları arasını ve parsel kenarlarını ölçerek ölçüm kntrllerini yapınız. Bulunan nktalar sabit larak (parsel betnu ile) işaretleyiniz. Öneriler İlgili yönetmelikleri inceleyiniz. Bir iş planı yapınız. Krki için gerekli malzemeyi belirleyiniz. Gerekli araç gereçlerin bölümünüzde lup lmadığını araştırınız. Okulunuz bahçesinde uygulama yapabileceğiniz yeri araştırınız. Prizma ile dik çıkma işleminin nasıl yapılacağını araştırıp öğreniniz. 31

36 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti kyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırladınız mı? 2. Gerekli araç gereçleri hazırladınız mı? 3. Arazide ölçü dğrularının yerini buldunuz mu? 4. Ölçü dğrularının her iki ucuna birer jaln diktiniz mi? 5. Ölçü dğrusu üzerinden dik çıkılacak nktaların yerlerini çelik şerit metre ile ölçülerek tespit ettiniz mi? 6. Dik çıkılacak nktaların üzerine bir prizma tutarak dikler çıktınız mı? 7. Çıkılan diklerde dik byları kadar ölçerek dik nktalarını bularak sabitlediniz mi? 8. Parsel köşeleri ile plign nktaları arasını ve parsel kenarlarını ölçerek ölçüm kntrllerini yaptınız mı? 9. Bulunan nktaları sabit larak (parsel betnu ile) işaretlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme snunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyrsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. 32

37 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Okul bahçesinin uygun bir yerinde bir parsel belirleyiniz. Ttal statin kullanarak parselin aplikasynunu yapınız. İşlem Basamakları Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırlayınız. Gerekli araç gereçleri hazırlayınız. Aplikasyn krkisindeki değerleri aletin frmatına uygun şekilde bilgisayara aktarınız. Bilgisayardaki bilgileri ttal statina aktarınız. Arazide ölçü dğrularının yerini bulunuz. Ölçü dğrusunun bir ucuna aleti kurup ölçüme hazır hâle getiriniz. Ölçü dğrusunun diğer ucuna reflektör tutarak dğrultunun belirlenmesini yapınız. Parsel köşe ve kırık nktalarını sırasıyla reflektörle belirleyiniz. Bulunan nktalar sabit larak (parsel betnu ile) işaretleyiniz. Öneriler İlgili yönetmelikleri inceleyiniz. Bir iş planı yapınız. Krki için gerekli malzemeyi belirleyiniz. Gerekli araç gereçlerin bölümünüzde lup lmadığını araştırınız. Okulunuz bahçesinde uygulama yapabileceğiniz yeri araştırınız. Ttal statin ile aplikasyn işleminin nasıl yapılacağını araştırıp öğreniniz. 33

38 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti kyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Sınıfta bir aplikasyn krkisi hazırladınız mı? 2. Gerekli araç gereçleri hazırladınız mı? 3. Aplikasyn krkisindeki değerleri aletin frmatına uygun şekilde excel rtamında bilgisayara aktardınız mı? 4. Bilgisayardaki bilgileri ttal statina aktardınız mı? 5. Arazide ölçü dğrularının yerini buldunuz mu? 6. Ölçü dğrusunun bir ucuna aleti kurup ölçüme hazır hâle getirdiniz mi? 7. Ölçü dğrusunun diğer ucuna reflektör tutarak dğrultunun belirlenmesini yaptınız mı? 8. Parsel köşe ve kırık nktalarını sırasıyla reflektörle belirlediniz mi? 9. Bulunan nktalar sabit larak (parsel betnu ile) işaretlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme snunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyrsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 34

39 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sruları dikkatlice kuyunuz ve dğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Dik krdinat yöntemi ile parsellerin aplikasynu yapılırken ölçümlerde temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Çelik şerit metre B) Takemetre C) Prizma D) Jaln 2. Dik krdinat yöntemi ile parsellerin aplikasynu yapılırken prizmadan yararlanıldığında çıkılan dikler yapılaşmamış alanlarında en fazla kaç metre labilir? A) 5 m B) 10 m C) 30 m D) 50 m 3. Kutupsal yöntem ile parsellerin aplikasynu yapılırken ölçümlerde temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Takemetre B) Çelik şerit metre C) Prizma D) Jaln 4. Kutupsal yöntem ile parsellerin aplikasynu yapılırken hangi ayrıntılar ölçülür? A) Yatay açı B) Yatay uzunluk C) Parsel kenarları D) Hepsi 5. Aplikasyn krkisi hazırlanırken çizim altlığı larak aşağıdaki altlıklardan hangisi kullanılır? A) A0 B) A1 C) A3 D) A5 6. Kutupsal yöntem ile aplikasyn krkisi hazırlarken paftalardan parsellerin kırık nktalarının ölçü dğrusuna lan açıları hangi araçla ölçülür? A) Açıölçer B) Niv C) Prizma D) Takemetre 7. Parsellerin aplikasynu yapılırken bulunan parsel köşe ve kırık nktalarının sabitlenmesinde aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Jaln B) Parsel betnu C) Sayma çubuğu D) Ahşap kazık DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz srularla ilgili knuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü dğru ise Mdül Değerlendirme ye geçiniz. 35

40 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sruları dikkatlice kuyunuz ve dğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Kutupsal yöntem ile nktaların aplikasynu yapılırken ölçümlerde temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Takemetre B) Tedlit C) Ttal statin D) Hiçbiri 2. Dik krdinat yöntemi ile nktaların aplikasynu yapılırken dik byları yapılaşmamış alanlarda kaç metreden fazla lamaz? A) 20 m B) 30 m C) 40 m D) 50 m 3. Dik açıların aplikasynu yapılırken takemetreden yararlanıldığında alet kaç grad açıyla döndürülür? A) 0 grad B) 50 grad C) 100 grad D) 200 grad 4. Dik açıların aplikasynu yapılırken prizmadan yararlanıldığında çıkılan dikler yerleşme alanlarında en fazla kaç metre labilir? A) 20 m B) 30 m C) 40 m D) 50 m 5. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılmaz? A) Bağlama yöntemi B) Kutupsal yöntem C) Dik krdinat yöntemi D) Hepsi 6. Parsellerin aplikasynu yapılırken ttal statin kullanılırsa hangi yöntemle aplikasyn yapılmış lur? 7. A) Dik krdinat yöntemi B) Bağlama yöntemi C) Kutupsal yöntem D) Hiçbiri 8. Dğruların aplikasynu yapılırken bir dğrunun uzatılmasında temel ölçme aracı larak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Hepsi B) Çelik şerit metre C) Sayma çubuğu D) Jaln 9. Aplikasyn krkisi hazırlanırken çizim altlığı larak aşağıdaki altlıklardan hangisi kullanılır? A) A0 B) A1 C) A3 D) A5 10. Kutupsal yöntem ile aplikasyn krkisi hazırlarken paftalardan parsellerin kırık nktalarının ölçü dğrusuna lan açıları hangi araçla ölçülür? A) Açıölçer B) Niv C) Prizma D) Takemetre 11. Parsellerin aplikasynu yapılırken bulunan parsel köşe ve kırık nktalarının sabitlenmesinde aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Bya dökülür. B) Parsel betnu gömülür. C) Direk dikilir. D) Ahşap kazık dikilir. 36

41 DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz srularla ilgili knuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü dğru ise bir snraki mdüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 37

42 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 İN CEVAP ANAHTARI 1. D 2. B 3. A 4. C 5. B 6. D 7. A ÖĞRENME FAALİYETİ-2 NİN CEVAP ANAHTARI 1. D 2. A 3. C 4. B 5. B ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ÜN CEVAP ANAHTARI 1. A 2. D 3. C 4. B 5. A ÖĞRENME FAALİYETİ-4 ÜN CEVAP ANAHTARI 1. B 2. D 3. A 4. D 5. C 6. A 7. B 38

43 MODÜL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI 1. D 2. D 3. C 4. B 5. D 6. C 7. A 8. C 9. A 10. B 39

44 KAYNAKÇA KAYNAKÇA SARIBIYIK Tahsin, Ölçme Bilgisi ve Uygulaması, MEB Yayınevi, İstanbul, SONGU Celal, Ölçme Bilgisi (Cilt 1), Birsen Yayınevi, İstanbul, SONGU Celal, Ölçme Bilgisi (Cilt 2), Birsen Yayınevi, İstanbul,