Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği

Transkript

1 Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL GİRİŞ Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından Faydalanılmıştır.

2 2 Ekonominin Tanımı ve Tercihler İktisat; Arapça kökenli bir kelimedir. Kasıtlı, bilinçli, ılımlı hareket anlamına gelir. Türkçeye tutumluluk olarak geçmiştir. Ekonomi; eski Yunancada, Oikia=Ev, Nomos=Kural yani Ev Yönetimi anlamına gelmektedir.

3 3 Ekonominin Tanımı ve Tercihler İnsanlar yaşamak ve yaşamlarını devam ettirmek için ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal ve hizmet tüketimi yaparlar. (2012 yılı Dünya GSYİH (SGP)=79 trilyon $) Varsayım:İnsanlar ne kadar çok mal ve hizmet tüketirlerse, kendilerini o kadar mutlu hissederler? Sizce??? Kısıt: Bu mal ve hizmetlerin üretimi eldeki kaynaklarla (üretim faktörleri) sınırlıdır. O halde sorun, bu mal ve hizmetler üretilirken sınırlı olan bu kaynakların nasıl kullanıldığı sorundur.

4 Ekonominin Tanımı ve Tercihler 4

5 Ekonominin Tanımı ve Tercihler 5

6 6 Ekonominin Tanımı ve Tercihler Ekonomi, mal ve hizmetlerin üretimi, alımı, satımı gibi konularda insan ilişkilerini inceleyen bir sosyal bilim dalıdır. Tanım:İnsanların sınırsız tüketim isteklerini sınırlı (kıt) kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edeceğini inceleyen sosyal bilim dalına Ekonomi denir. Dolayısıyla insanlar mal ve hizmet üretiminde tercihler yapmak zorundadırlar.

7 7 Tarım İnsan tarafından kendisine yararlı özellikle beslenmesi için gerekli hayvansal ve bitkisel ürünler elde etmek amacıyla belirli bir biyolojik ve sosyo-ekonomik ortamda girişilen etkinliklerin tümüne TARIM denilir. Büyük-Larousse Tarımsal Faaliyet: İnsanın beslenme, giyinme ve barınma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla doğal kaynakları işlemeye yönelik tüm uğraşları kapsar. Ekonomi Ansiklopedisi

8 8 Tarım Toprak ve tohum kullanarak bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi ve bunların çeşitli aşamalarda değerlendirilmesine TARIM denir. Bitkisel Üretim Hayvansal Üretim Ormancılık Balıkçılık Tarımsal Girdilerin Üretimi Tarım Ürünlerinin İşlenmesi Tarım Ürünlerinin Pazarlanması Tarımsal Örgütler

9 9 Ekonomide Başlıca 3 Sektör - Tarım Bitkisel Üretim Hayvansal Üretim Tarım ürünleri ve Girdileri Teknolojisi - Sanayi - Hizmetler

10 10 Tarım Ekonomisi Üreticilerin tarım ürünleri üretmek amacıyla toprak, emek, sermaye, yönetim gibi kıt üretim kaynakları ile teknik bilgileri kullanırken nasıl tercih yaptıklarını ve üretim sonunda elde edilen ürünleri tüketicilere zaman içerisinde ne şekilde dağıttıklarını inceleyen uygulamalı sosyal bir bilimdir. Tarım Politikası +Tarımsal Üretim Yönetimi (Tarım İşletmeciliği) Agricultural Policies + Farm Management

11 11 Tarımda Ekonomik Problemlere Yaklaşım 1. Ekonomik teoriler gerçek olaylara uygulanabildiği zaman yararlı sonuçlar verir. 2. Ekonomik teoriler ekonomistlerin mantığına dayalı varsayımlar olduğundan, gerçek yaşamdaki ekonomik olayları bütün ayrıntılarıyla açıklayamazlar. 3. Ekonomik teoriler yararlı gerçekleri tanımlamak ve bir araya getirmek için geliştirilirler. 4. Ekonomik teori ve ilkeler; grafikler, şekiller, matematiksel semboller vb. yöntemlerle açıklanır. 5. Ekonomik problemlerin çözümünün güçlüğü açık olmakla birlikte, toplumun karşılaştığı problemlerin çoğunun ekonomik yapıda olduğu da bir gerçektir.

12 12 Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliğinin Kapsamı ve Dalları Mikro Düzeyde: Tarımsal Üretim Ekonomisi ve Kaynak Kullanımı, Üretim Fonksiyonları, Kâr Maksimizasyonu. Makro Düzeyde: Ulusal ve Uluslararası Tarım Politikası, Tarımsal Finansman, Doğal Kaynaklar Ekonomisi, Tarımsal Kooperatifçilik.

13 Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Ana Bilim Dalının Başlıca Bilim Dalları 1. Tarımsal Üretim Ekonomisi 2. Çiftlik Yönetimi ve Planlanması 3. Tarım Muhasebesi 4. Tarımsal Finansman 5. Tarımsal Kıymet Takdiri 6. Tarımsal Pazarlama Yönetimi 7. Tarımsal Kooperatifçilik 8. Tarım Politikası 9. Tarımsal İş Yönetimi 10. Tarımsal Kalkınma Ekonomisi 11. Doğal Kaynaklar ve Çevre Ekonomisi 12. Sayısal Yöntemler (Ekonometri, İstatistik, Yöneylem) 13. Tarımsal Yayım ve İletişim 14. Köy sosyolojisi 15. Tarım Hukuku 16. Tarım Tarihi 13

14 Tarımın Gelişim Süreci İlkel Tarım (Avcılık&Toplayıcılık) Yaşanılan yerde kaynak tükendiğinde yeni alanlara göç ediliyor. Geçimlik Tarım Yerleşik düzende tohum-fide-fidan kullanılmaya başlanmıştır. Ticari Tarım Üretim fazlaları pazara dönük üretim biçiminin yaygınlaşmasını sağlamıştır. Endüstriyel Tarım Tam bir uzmanlaşma sonucunda yığın üretim ve entegre işletmeler ortaya çıkmıştır. 14

15 Tarımsal Üretimin Özellikleri 1. Tarımda iş ve aile yaşantısı bir bütündür. 2. Tarımsal üretim doğa koşullarına bağlıdır. 3. Tarımsal üretimin risk ve belirsizlikleri çoktur. 4. Tarım kesimi belirli ölçüde kendine yeterlidir. 5. Tarımsal üretim birimleri genelde küçük aile işletmeleridir. 6. Tarımsal üretim kesikli ve mevsimseldir. 7. Tarım ürünlerinde talep ve arzın fiyat esneklikleri düşüktür. 8. Tarımsal üretimin ve piyasanın kontrolü sınırlıdır. 9. Tarım kesiminde eğitim ve gelir düzeyi düşüktür 15

16 16 İletişim Bilgilerim Doç.Dr.Tufan BAL Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Isparta. e-posta: