SÜREYYA SERDENGEÇT, MERKEZ BANKASI BAKANI

Transkript

1 SÜREYYA SERDENGEÇT, MERKEZ BANKASI BAKANI YEN TÜRK LRASI BANKNOTLARIN VE MADEN PARALARIN TANITIMI ANKARA, 25 EKM 2004 Deerli basın mensupları, saygıdeer konuklar, 10 ubat ve 23 Eylül 2004 tarihlerinde düzenlediimiz basın toplantılarında; paramızdan altı sıfır atılmasının gerekçeleri, faydaları, aamaları, olası ekonomik etkileri ve dier ülke uygulamalarının üzerinde durmu, bugüne kadar yapılan ve yapılacak çalımalar ile tanıtım kampanyasının programı hakkında bilgi vermitik. Bugünkü toplantımızda, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren tedavüle çıkarılacak olan Yeni Türk Lirası banknotların ve madeni paraların fiziki görünümlerinin ve güvenlik özelliklerinin tanıtımı yapılacaktır. Hepinizi ahsım ve arkadalarım adına saygıyla selamlıyorum. Sunumumuz üç ana balık altında toplanmıtır. lk bölümde, YTL Tanıtım Kampanyası lansmanını yaptıımız 23 Eylül 2004 tarihinden bugüne gerçekletirilen ve önümüzdeki dönemde gerçekletirilmesi planlanan iletiim çalımalarını anlatacaız. kinci bölümde, banknotlarımızın geçmiten bugüne kadarki durumu hakkında kısa bilgiler vererek, TL banknotların geçerlilii, YTL banknotların genel özellikleri, sahtecilikle mücadele, banknot kullanımı, banknotlardaki kirliliin toplumsal maliyeti ve, ön ve alt yükleme çalımaları üzerinde durulacaktır. Üçüncü bölümde ise, YTL banknot ve madeni paraların güvenlik özellikleri açıklanacaktır. Deerli konuklar, letiim çalımaları konusundaki sözlerime, ahsınızda, temsil ettiiniz medya kurulularına teekkür ederek balamak istiyorum. Yaptıınız çalımalarla, YTL konusunda kamuoyunu bilgilendirmenin en önemli ve etkili araçlarından birisi oldunuz. Kampanyanın mesajlarını, görsellerini, bilgilerini kamuoyuna taıyarak, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalımalarında çok önemli bir rol üstlendiniz. YTL konusunu toplumsal sorumluluk bilinciyle ele alan ve tanıtım çalımalarına katkı salayan medya kurulularımızın deerli yöneticilerine, köe yazarlarına ve özellikle ekonomi servislerimizin yönetici ve çalıanlarına çok teekkür ediyorum. Sizlerden isteimiz, bu desteinizi ve katkılarınızı artırarak devam ettirmenizdir. 1

2 Bildiiniz gibi, kampanya öncesinde yaptıımız aratırma, vatandalarımızın %80 inin, yeni bir para birimine geçileceinden haberdar olduunu ortaya koymaktaydı. Bu çerçevede, iletiim çalımalarını, kamuoyunu YTL ye geçilecei konusunda bilgilendirmekten ziyade, YTL nin fiziki görünümü, güvenlik özellikleri ve kullanım kolaylıkları konusunda kapsamlı bir biçimde bilgilendirmek üzerine younlatırmayı tercih ettik. Bu stratejiden hareketle, kampanyanın ilk aamasında, kamuoyuna, Türk Lirasından altı sıfır atılacaı, 1 Ocak 2005 ten itibaren Yeni Türk Lirası nın tedavüle girecei, YTL ve TL nin bir yıl süreyle birlikte tedavül edeceini anlattık. Bu yaklaımla hazırlanan, toplam 400 bin adet tanıtım kitapçıı, 200 bin adet afi ve 500 bin adet etiketin büyük bir bölümü, kamu kurumlarının desteiyle, ekranda gördüünüz 7 corafi bölgede 81 ile ulatırılmıtır. Burada, tanıtım malzemelerini Türkiye çapındaki örenim kurumlarına ileten Milli Eitim Bakanlıı na; 81 il valilii, kaymakamlıklar ve dier idari birimlere iletilmesini salayan çileri Bakanlıı na; bünyesindeki tüm salık kurumlarına ulatıran Salık Bakanlıı na; Türkiye deki kendisine balı tüm il müdürlüklerine ulatıran Ba-Kur Genel Müdürlüü ne; Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarına ve PTT ye, verdikleri destek için çok teekkür ediyorum. PTT ile gerçekletirilen ibirlii kapsamında, Kasım ayından itibaren, PTT aracılııyla gönderilen zarfların tamamında, kampanyamızın logosu yer alacaktır. Söz konusu kurulularla ibirliimiz, paranın fiziki görünümünün ve güvenlik özelliklerinin tanıtımının ön planda yer alacaı ikinci aamada da devam edecektir. Basınımızın deerli temsilcileri, Kampanyamızın baarıya ulamasında, medyanın ve kamu kurumlarının verdii destein yanı sıra, özel sektör, sivil toplum kuruluları ve meslek örgütlerinin yürüttüü bilinçlendirme faaliyetleri de büyük önem taımaktadır. Burada, özellikle organize perakende sektöründe yer alan kurululara teekkür etmek istiyorum. Perakendecilerimiz, tanıtım malzemelerimizi Türkiye çapındaki maazalarında kullanarak; katalog, insert ve ilanlarında kampanya afiine, logosuna ve mesajlarına yer vererek; kendi müterilerine YTL ile ilgili tanıtıcı materyal daıtarak kampanyamıza çok önemli destek salamaktadırlar. Ayrıca, fiyatların aaı yuvarlanması konusunda gösterdikleri kararlılıkla, geçi sürecini kolaylatıracak çok önemli bir adım daha atmılardır. 2

3 Perakende sektörüyle yakın ibirliimiz önümüzdeki dönemde de devam edecektir. Türkiye Bankalar Birlii ile yapılan ibirlii neticesinde, toplam 49 bankanın tüm Türkiye deki ubelerine afilerimiz ulatırılmıtır. Türkiye Bankalar Birlii ne ve bankalarımıza, verdikleri destek için ayrıca teekkür etmek isterim. Bankalarımızın, özellikle YTL nin fiziki görünüm ve güvenlik özelliklerinin tanıtımında katkılarının artarak devam edeceine inanıyorum. Kampanyanın balangıcından beri ifade ettiimiz gibi, özellikle görme engelli vatandalarımızın bilgilendirilmesine çok önem veriyoruz. Bu dorultuda, Türkiye Körler Federasyonu ile birlikte sürdürülen hazırlıklar tamamlanmak üzeredir. Görme engelli vatandalarımızın yeni banknot ve madeni paraları nasıl tanıyabileceklerine ilikin özel baskı tekniiyle hazırlanan broürler, Türkiye Körler Federasyonu tarafından tüm Türkiye ye daıtılacaktır. Deerli basın mensupları, deerli konuklar, Kampanyamızın ikinci aamasında, Yeni Türk Lirası banknot ve madeni paraların fiziki görünümünü, güvenlik özelliklerini ve hesaplama kolaylıklarını kamuoyuna tanıtmayı hedefliyoruz. Ayrıca, etiketlerde çift fiyat gösterimi uygulamasına yönelik bilinçlendirme çalımalarına aırlık vereceiz. Bu aamada; YTL banknotların ve madeni paraların fiziki görünümü ve güvenlik özelliklerini içeren ve hesaplama kolaylıklarını gösteren 1 milyon adet broür hazırlanmıtır. Aynı konuda; çocuklara özel tasarlanmı 1 milyon adet broür hazırlanmıtır. Toplantı sonrası sizlere daıtılacak basın dosyalarında, söz konusu broürlerin örneklerini bulacaksınız. Yine aynı konuda, görme engelli vatandalarımız için hazırlanan 5 bin adet broür Türkiye çapında daıtılacaktır. Bu aamada, 300 bin adet afi ve profesyoneller için hazırlanmı 50 bin adet broürün daıtımı yapılacaktır. Ülkemizi ziyaret eden yabancı konukların YTL yi daha yakından tanıması için 50 bin adet yabancı dilde tanıtım kitapçıı ve 10 bin adet afiin hazırlıkları sürmektedir. Bu tanıtım malzemelerinin, belirlenen adreslere daıtımı, 15 Kasım-15 Aralık tarihleri arasında yapılacaktır. 3

4 Deerli basın mensupları, Merkez Bankası olarak, çeitli meslek kuruluları ile sanayi ve ticaret odaları üyelerinin YTL hakkında bilgilendirilebilmesi için bir eitim ekibi oluturduk. Ekibimiz, 14 Ekim 2004 tarihinde Konya Ticaret Odası ibirliiyle düzenlenen toplantıyla çalımalarına baladı. 23 Ekim 2004 tarihinde Antalya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen toplantıyla çalımalarını sürdürdü. Bu çalımalar, Anadolu nun önde gelen kentlerinde, imkanlar elverdii ölçüde devam ettirilecektir. Deerli konuklar, imdi, sunumumuzun ikinci bölümüne geçiyoruz. 1 inci emisyon grubu banknotların tedavüle çıkarıldıı 1927 yılından bugüne kadar, toplam 7 emisyon grubunda, 21 farklı deerde, 114 tertip banknot dolaıma çıkarılmıtır. lk 4 emisyon grubundaki banknotların tamamı ile 5 inci ve 6 ncı emisyon grubundaki banknotların bir kısmı yurt dıında bastırılmıtır. Banknot Matbaamızın 1958 yılında faaliyete geçmesiyle birlikte, genel olarak tüm banknotlarımızın basımı Merkez Bankası tarafından gerçekletirilmitir. Matbaamızda basılan ilk banknot 5 inci emisyon grubu 3 üncü tertip 100 TL lik banknottur. Halen kullanmakta olduumuz 7 nci emisyon grubu banknotlar ise ilk defa 1979 yılında tedavüle çıkarılmıtır. Burada dikkat çekici olan konu, 1927 yılından 1981 yılına kadar, yani 54 yıllık dönemde, 50 Kuru ile TL arasında 10 farklı deerde banknot tedavüle çıkarılmıken, daha önceki sunumlarımızda da vurgulandıı gibi, enflasyonist sürecin etkisiyle, 1981 yılından bu yana, son 23 yıllık dönemde, üst deerde 11 yeni kupürün tedavüle çıkarılmı olmasıdır lı yıllardan itibaren, her üst kupür tedavüle çıkarıldıında, genel teamül ve uluslararası uygulamalar dikkate alınarak, en alt deerdeki kupür dolaımdan çekilmi ve tedavüldeki kupür sayısı 6 ile sınırlandırılmıtır. Deerli konuklar, Tüketici fiyat endeksi ile emisyon hacmi arasındaki iliki, üst deerdeki yeni kupür ihtiyaçlarını açık bir ekilde ortaya koymaktadır. Yüksek enflasyonist süreç, doal olarak yeni sıfırları ve yeni kupürleri de beraberinde getirmitir. Üst deerde yeni kupürlerin dolaıma çıkarılmasının genel olarak dolaımdaki banknot sayısını azaltması beklenmektedir. Bununla birlikte, yüksek enflasyon ortamında, bu azaltıcı etki, 1995 yılının baında TL nin ve 1999 yılının sonunda TL nin dolaıma çıkarılmasında olduu gibi, ya hiç hissedilememi ya da 2001 yılının sonunda TL nin dolaıma çıkarılmasında olduu gibi kısa süreli bir azaltıcı etki ile karılaılmıtır. Son 23 yıllık dönemde, tedavüldeki banknot sayısı ortalama yaklaık 1 milyar adet civarındadır. 4

5 2004 yılının Eylül ayı sonu itibariyle tedavülde yaklaık 13,9 katrilyon TL deerinde, 1 milyar 355 milyon adet banknot bulunmaktadır. Tutar olarak tedavüldeki banknotların yaklaık yüzde 84 ünün TL lık banknotlardan oluması dikkat çekicidir. Son 23 yıllık genel durum dikkate alındıında, özellikle vezne ilemlerinde ihtiyaç duyulan kolaylıın salanabilmesi için 50 ve 100 YTL nin tedavüle çıkarılmasının gerei açık bir ekilde ortaya çıkmaktadır. Dier taraftan, 2003 yılı sonu itibariyle, Banknot Baskıcıları Konferansına üye toplam 20 ülkedeki kii baına düen banknot adedi incelendiinde, gerek adet olarak, gerekse Euro bazında tutar olarak, kii baına düen banknotların ülkemizde en düük seviyede olduu görülmektedir. Sonuç olarak, Yeni Türk Lirası na geçi ve ekonomik istikrar ortamıyla birlikte; paramızın deiim ve kıymet saklama aracı olma fonksiyonlarının yeniden ilerlik kazanması ve banknot kullanımının orta deerdeki kupürlerde younlaması beklenmektedir. Deerli basın mensupları, deerli konuklar, Yeni Türk Lirası ile ilgili 5083 sayılı Kanun da belirtildii gibi, halen kullandıımız banknot ve madeni paralar 2005 yılı sonuna kadar geçerlidir. Dier bir ifadeyle, 2005 yılı boyunca hem bugünkü Türk Liraları hem de Yeni Türk Liraları birlikte tedavül edecektir. Dolayısıyla, vatandalarımızın bu deiim için acele etmelerine gerek yoktur. Nitekim, daha önce de vurguladıımız gibi, deiim, ilemlerin doal akıı içinde gerçekleecektir. ubat ayı sonu itibariyle, tedavüldeki banknot tutarının yaklaık yüzde inin Yeni Türk Lirası na dönümesi beklenmektedir. Türk Lirası banknotlar 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren tedavülden kaldırılacak, ancak, bu tarihten itibaren 10 yıl boyunca, yani zamanaımı süresince, Merkez Bankası ubeleri, (Merkez Bankası ubesi bulunmayan yerlerde Ziraat Bankası ubeleri) tarafından deitirilecektir. Kupür kompozisyonu 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 Yeni Türk Liralık deerde olan yeni banknotlarımızın tüm tasarım, kalıp ve baskı çalımaları Banknot Matbaası nda gerçekletirilmi ve basılan banknotların büyük bir kısmı ubelerimize daıtılmıtır. YTL ye geçite banknotların daha kolay tanınması ve karııklıa neden olunmaması için aynı satın alma gücüne sahip kupürler hem TL hem de YTL için benzer renk ve tasarımda üretilmitir. 5

6 YTL banknotlarda, özellikle görme engelli ve görme bozukluu olan vatandalarımız için, banknotlarımızda bulunan kabartma baskı etkisi ve kontrast renk uygulamasının yanı sıra mevcut tasarımların elverdii ölçüde kısmen ilave ayırt edici özelliklere de yer verilmitir. Bildiiniz gibi, görme engelli vatandalarımız için en önemli ayırt edici unsur, banknot kupürleri arasında boyut farklılıının yaratılmasıdır. Ancak, yüksek enflasyon ve bunun doal bir sonucu olarak sık sık üst deerde yeni kupür çıkarma ihtiyacı, olumsuz etkisini burada da göstermi ve halen dolaımda bulunan banknotlarımızda bu hususta arzu edilen farklılatırma yapılamamıtır. Yeni kupür kompozisyonunda bu proje kısmen hayata geçirilerek 50 ve 100 YTL de boyut farkı oluturulmutur. Yeni Türk Lirası ndaki Yeni ibaresi kaldırılırken tüm kupürlerde böyle bir farklılıın yaratılması planlanmaktadır. Deerli Konuklar, Tüm ülkelerde merkez bankalarının üzerinde hassasiyetle durduu konulardan biri de sahtecilikle etkin bir ekilde mücadele edilmesidir. Zira, sahtecilik faaliyetleri, teknolojik gelimelerin de etkisiyle uluslararası bir boyut kazanmı durumdadır. Ülkemizde de özellikle büyük kupürlü banknotlarda, zaman zaman sahtecilik olaylarıyla karılaılmaktadır. Yeni Türk Lirası na geçite 50 ve 100 YTL deerinde yeni kupürlerin dolaıma çıkarılacaı dikkate alındıında, banknotların güvenlik özelliklerinin kontrol edilmesi daha büyük önem kazanmaktadır. Sahtecilikle mücadelede kapsamında, banknotlarımızda, gerçeini sahtesinden kolaylıkla ayırt etmeyi salayacak uluslararası standartlarda, halka yönelik çok sayıda güvenlik özellii bulunmaktadır. Tanıtım kampanyasının bu aamasında, daha önceki yıllarda tedavüle çıkarılan banknotlar için yapıldıı gibi, halkımızın bu özellikler konusunda bilgilendirilmesi amacıyla youn bir çalıma yapılacaktır. Vatandalarımızın madur duruma dümemeleri için biraz sonra detaylı bir ekilde açıklanacak olan güvenlik özelliklerini bilmeleri büyük önem arz etmektedir. Merkez Bankası nca tespit edilen veya savcılıklar kanalıyla incelenmek üzere gönderilen sahte banknotlar deerlendirildiinde, açıklanacak güvenlik özelliklerinden 3 ünün kontrol edilmesi ile sahte banknotların rahatlıkla tespit edilebilecei anlaılmaktadır. Bilindii gibi, Merkez Bankası teknik donanımı itibariyle sahte bir banknotun tekrar tedavüle çıkarılmasına imkan vermeyecek bir yapılanmaya sahiptir. Bununla birlikte, bu mücadelenin en ön cephede, vatandalarımız tarafından yapılması en etkin mücadele yöntemi olarak görülmektedir. 6

7 Deerli Konuklar, Yeni Türk Lirası na geçite üzerinde durulması gereken dier bir önemli konu da banknot kullanımıdır. Enflasyon nedeniyle paramızın sürekli deer kaybetmesi, bunun sonucunda banknot kullanımına gereken özenin gösterilmemesi ve kirlilik nedeniyle imha edilen banknotlar, her yıl üretilen banknotların yaklaık % 90 ı kadardır. Bir banknotun üretim maliyetinin bugün itibariyle yaklaık 4,5 cent olduu ve 1981 yılından bu yana yılda ortalama 470 milyon adet banknotun kirlilik nedeniyle imha edildii dikkate alındıında, bunun toplam maliyetinin bugünkü deerle yıllık yaklaık 30 trilyon TL tutarında olduu görülmektedir. Vatandalarımızın banknot kullanımına gerekli hassasiyeti göstermesi, hem banknotlarımızın kalitesini artıracak, hem de üretim maliyetlerini azaltacaktır. Deerli basın mensupları, Bankamız, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren YTL banknotların en kısa sürede tedavüle çıkarılabilmesi için gerekli tedbirleri almaktadır. Bu tedbirlerin baında, YTL banknot ve madeni paraların Aralık ayında banka ve özel finans kurumlarına ön yüklemesinin yapılması gelmektedir. Banka ve özel finans kurumlarının kurumsal müterilerine alt yükleme yapma imkanı da bulunmaktadır. Aynı ekilde, otomatik para çekme makineleri ile banknot sayım-ayrım-inceleme makinelerinin 1 Ocak 2005 tarihinden önce YTL ye uyumlu hale getirilebilmesi için önümüzdeki günlerde ilgili firmalara YTL banknotlar verilecektir. Bu sayede, YTL banknotların en kısa sürede tedavüle çıkarılması ve güvenlik özelliklerinin kontrol edilebilmesi salanacaktır. Ticari bankalardan beklentimiz Aralık ayından itibaren teslim alacakları banknot ve madeni paraları 1 Ocak 2005 tarihinden önce, mümkün olduunca çok sayıda ubesine ve kurumsal müterilerine ulatırmalarıdır. Deerli basın mensupları, Bildiiniz gibi, banknotların resim ve görüntülerinin çoaltılması ve yayınlanmasına ilikin duyuru Resmi Gazete de yayımlanmıtır. Buna göre, kaıt ortamında yapılan çoaltmalarda, banknotların orjinal boyutlarında basılmaması; örnein tek taraflı çoaltmalarda, görüntünün en ve boyunun, orjinal banknotun ölçülerinin %125 inden daha büyük veya %75 inden daha küçük olması gerekmektedir. Elektronik ortamda, yani internet ortamında yapılan çoaltmalarda ise çözünürlüün 72 dpi ı geçmemesi ve üzerine, duyuruda belirtildii ekilde, ÖRNEKTR GEÇMEZ 7

8 yazılması gerekmektedir. Bu konuda detaylı bilgilere Bankamızın internet sitesinden de ulaabilirsiniz. Basınımızın deerli temsilcileri, deerli konuklar, imdi sıra, kamuoyunun uzun süredir merakla bekledii Yeni Türk Lirası banknot ve madeni paralarla tanımaya geldi. Sunumumuzun son bölümünde, sizlere, Yeni Türk Lirası banknotların ve madeni paraların tanıtımını yapacak ve güvenlik özellikleri hakkında bilgi vereceiz. Daha önce de belirtildii gibi, Yeni Türk Lirası banknotlar 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 Yeni Türk Lirası kupürlerinden olumaktadır. 1, 5, 10 ve 20 Yeni Türk Lirası banknotların tasarımı, u an kullanmakta olduumuz 1, 5, 10 ve 20 Milyon Türk Liralık banknotların tasarımı ile büyük ölçüde benzerlik taımaktadır. 50 ve 100 Yeni Türk Lirası banknotlar ise doal olarak yeni tasarımlardır. Deerli konuklar, Banknotlar arasında en küçük deer, 1 Yeni Türk Lirası dır. Tüm banknotlarımızda olduu gibi, ön yüzünde Atatürk portresi, arka yüzünde ise Atatürk Barajı bulunmaktadır. Ayrıca, ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın Sedef Ayalp ın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 76x156 mm dir. Hakim rengi, bordo ve mavidir. 5 Yeni Türk Lirası nın arka yüzünde ise Anıtkabir görüntüsü bulunmaktadır. Ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın ükrü Binay ın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 76x162 mm dir. Hakim rengi, yeilimsi kahverengidir. 10 Yeni Türk Lirası nın arka yüzünde Piri Reis in Dünya Haritası bulunmaktadır. Ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın Prof. Dr. Salih Fatih Özatay ın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 76x162 mm dir. Hakim rengi, kırmızıdır. 20 Yeni Türk Lirası nın arka yüzünde Efes Antik Kenti bulunmaktadır. Ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın Doç. Dr. Erdem Baçı nın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 76x162 mm dir. Hakim rengi, yeildir. 8

9 50 Yeni Türk Lirası nın arka yüzünde Kapadokya tasarımı bulunmaktadır. Ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın Sedef Ayalp ın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 81x152 mm dir. Hakim rengi, turuncudur. 100 Yeni Türk Lirası nın arka yüzünde shakpaa Sarayı görüntüsü bulunmaktadır. Ön yüzünde Merkez Bankası Bakanı nın ve Bakan Yardımcısı Sayın ükrü Binay ın imzaları bulunmaktadır. Boyutları 81x158 mm dir. Hakim rengi, koyu mavidir. Deerli konuklar, Yeni Türk Lirası banknotlarımızı kısaca tanıdıktan sonra imdi güvenlik özelliklerinden bahsedebiliriz. Banknotların güvenlik özellikleri iki ana grup altında incelenebilir: - Halka Yönelik Güvenlik Özellikleri ve - Para ile lgili Mesleklerde Çalıanlara Yönelik Güvenlik Özellikleri Birinci grupta yer alan, halka yönelik güvenlik özellikleri unlardır: Filigran Kabartma Baskı Renk Deitiren Mürekkep Emniyet eridi Bütünleik Görüntü Gizli Görüntü Halka yönelik bu güvenlik özelliklerine daha yakından bakılırsa; Filigran; banknotlarda en etkili güvenlik özelliklerinden biridir. Iıa tutulduunda görülebilir. Banknotların ön yüzünde bulunan Atatürk portresinin küçüünden ve kupür deerinden oluur. 1, 5, 10 ve 20 Yeni Türk Lirası banknotlarda aynı Atatürk portresi, 50 ve 100 Yeni Türk Lirası banknotlarda ise farklı Atatürk portresi bulunmaktadır. Ön yüzden ııa doru tutulduunda portrelerin sa alt köesinde kupür deerini belirten rakamların yer aldıı görülebilir. 9

10 Sırasıyla; - 1 YTL için 1 rakamı - 5 YTL için 5 rakamı - 10 YTL için 10 rakamı - 20 YTL için 20 rakamı - 50 YTL için 50 rakamı YTL için 100 rakamı yer almaktadır. Kabartma Baskı; parmakla dokunulduunda hissedilebilmekte ve banknotların ön yüzünde deiik yerlerde bulunmaktadır. Atatürk portresi, banknot deerini belirten rakamlar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ibaresi kabartma baskının en fazla hissedildii yerlerdir. Renk Deitiren Mürekkep; banknotların ön yüz sa tarafında bulunan ve farklı açılardan bakıldıında altın sarısından yeile dönen motiflerdir. Bu motifler her bir banknot için farklıdır. YTL banknotlar içinde sadece 1 YTL banknotta renk deitiren mürekkep bulunmamaktadır. Emniyet eridi; YTL banknotlarının arka yüzünde kesik gümüi çizgilerden oluan, ııa tutulduunda düz bir hat eklini alan ve üzerinde TCMB harfleri bulunan önemli bir güvenlik özelliidir. Bütünleik Görüntü; banknotların ön veya arka yüzü ııa tutulduunda, dier yüzdeki parça ile birbirini tamamlayan amblem ve motiflerden oluur. 100 ve 50 YTL de TC, 1 ve 20 YTL de TCMB amblemi, 10 YTL de lale motifi, 5 YTL de ise topaç ekli olumaktadır. Son olarak, Gizli Görüntü; banknotların ön yüzünde, banknotun yatay konumda ve göz hizasında ııa tutulması halinde görülebilen TC harfleri veya ayyıldız dan oluur. 5 YTL de ayyıldız, dierlerinde TC harfleri gizli görüntü olarak banknotların ön yüzünde yer alır. kinci grupta yer alan ve para ile ilgili mesleklerde çalıanlara yönelik güvenlik özellikleri ise unlardır: Banknot Kaıdı Kılcal Lifler 10

11 Floresan Etkili Motifler Floresan Etkili Seri ve Sıra Numaraları Mikro Yazılar Bu güvenlik özelliklerinden banknot kaıdı, kılcal lifler ve floresan etkili motifler, ultraviyole ıık altında banknotların ön yüzüne bakıldıında çıplak gözle görülemeyen farklı bir görüntü olarak ortaya çıkmaktadır. Tüm banknotlarda kaıdın parlamadıı, mat olduu, kılcal liflerin mavi ve kırmızı parladıı, 100, 50, 20 ve 10 YTL banknotlarda kırmızı renkte mealelerin parladıı, 5 YTL banknotta ise sarı zeminin parladıı görülebilir. Banknotların arka yüzüne ultraviyole ıık altında bakıldıında ise seri ve sıra numaraların kırmızı ve yeil renkte parladıı görülebilir. Bu özelliklerden sonuncusu olarak YTL banknotların ön yüzünde büyüteçle okunabilen mikro yazılar bulunmaktadır. Bu mikro yazılar: YTL de TCMB yazısı, - 50 YTL de TCMB yazısı, - 20 YTL de TCMB ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yazıları, - 10 YTL de TCMB ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yazıları, - 5 YTL de TCMB yazısı, - 1 YTL de BR ibaresi olarak tespit edilebilir. Deerli konuklar, TL ve YTL banknotların bir yıl süreyle birlikte dolaımda bulunacaı göz önüne alındıında, TL ve YTL banknotlar arasındaki bazı temel farklılıklardan söz etmek faydalı olacaktır. Bu temel farklılıklar, genel olarak: - Portre Filigran - Elektrotip Filigran - Emniyet eridi - Seri ve Sıra Numarası - Kabartma Baskı özelliklerinde bulunmaktadır. 11

12 Ayrıca, özel olarak: - 10 YTL de Renk Deitiren Mürekkep Motifi - 1 YTL de Banknot Uzunluu farklılıkları vardır. Bu farklılıkları daha detaylı söylemek gerekirse... YTL banknotlardaki portre filigranı, TL banknotlardaki portre filigranına oranla daha büyüktür. TL banknotlarda bulunmayan elektrotip filigran, tüm YTL banknotlarda yer almakta ve banknot deerinin rakamlarla gösterilmesinden olumaktadır. TL banknotlarda emniyet eridi ön yüzde, YTL banknotlarda ise arka yüzde yer almaktadır. TL banknotlarda seri ve sıra numaraları ön yüzde, YTL banknotlarda ise arka yüzdedir. TL banknotlarda, 1 Milyon TL hariç, her iki yüzde kabartma baskı bulunmaktadır, YTL banknotlarda ise sadece ön yüzde yer almaktadır. Ayrıca, 10 Milyon TL banknotta bulunan renk deitiren mürekkep motifi, 10 YTL banknotta deitirilmitir. Son olarak, 1 YTL banknotun uzunluu 1 Milyon TL ye göre 4 mm kısaltılarak 156 mm yapılmıtır. Basınımızın deerli temsilcileri, saygıdeer konuklar, Bu heyecanı bizlerle paylatıınız için tekrar teekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum. 12