KOÇ HOLDİNG KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ORTAKLIĞI YEÇEP ve AB Uyum Sürecinde Çevresel Yatırımların Finansmanı Semineri Ankara, 27 Haziran 2012

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KOÇ HOLDİNG KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ORTAKLIĞI YEÇEP ve AB Uyum Sürecinde Çevresel Yatırımların Finansmanı Semineri Ankara, 27 Haziran 2012"

Dilara Tarhan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KOÇ HOLDİNG KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ORTAKLIĞI YEÇEP ve AB Uyum Sürecinde Çevresel Yatırımların Finansmanı Semineri Ankara, 27 Haziran 2012 Dr. Yalçın ELİGÜZELOĞLU Su ve Çevre Altyapı Yatırımları Yöneticisi

2 Public Private Partnership (PPP) - Kamu Özel Ortaklığı PPP her türlü kamusal mal ve hizmetin, dar anlamda Kamu ve Özel Sektör ün Ortaklığı ya da İşbirliği (KÖİ) ile, geniş anlamda ise Özelleştirme, Yap-İşlet-(Devret), vb yöntemleri de içerecek şekilde sunulmasını ifade eder. Tedarik, Mal ve Hizmet Sunum Alternatifleri Kamu (Alım) İhaleleri Kamunun ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin doğrudan kamu bütçesinden ödenerek temin edilmesidir. Örnek: Atıksu Arıtma Tesisi Yapım İhaleleri. PPP / KÖİ Dar anlamda Özelleştirme ve YİD den farklı olarak yönetime kamunun da iştirak etmesini sağlayan modeldir. Örnek: Alaçatı Çeşme Su İşletmesi. Özelleştirme Mal ve hizmetlerin kamuya sunumunun Devlet ten Özel Sektör e devredilmesidir. Örnek: Elektrik Üretimi, Dağıtımı. 2

Tedarik, Mal ve Hizmet Sunum Alternatifleri Kamu (Alım) İhaleleri Kamunun ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin doğrudan kamu bütçesinden ödenerek temin edilmesidir.

3 KÖİ Hukuki Çerçevesi Türkiye de KÖİ uygulamaları farklı sektörlerde farklı kanun ve düzenlemelere istinaden Bakanlıklar, Özelleştirme İdaresi ve Yerel İdareler tarafından yürütülmektedir. Model Hukuki Çerçeve (Kanun No / Tarih) Yap-İşlet-Devret 3096 / / / 1994 Uygulama Alanı Elektrik Üretim, Dağıtım ve Ticareti Otoyol Yapım, Bakım ve işletilmesi Yap-İşlet-Devret Kanunu (Su, Atık Su) Yap-İşlet 4283 / 1997 Elektrik Üretim, İşletme ve Satışı Yap-Kirala-Devret 5396 / 2005 Sağlık Hizmetleri İşletme Hakkı Devri 4046 / / 2005 Kamu Özel İşbirliği Taslak Çoklu Sektör Özelleştirme Uygulamaları Kanunu Belediye Kanunu 3

Model Hukuki Çerçeve (Kanun No / Tarih) Yap-İşlet-Devret 3096 / 1984 3465 / 1988 3996 / 1994 Uygulama Alanı Elektrik Üretim, Dağıtım ve Ticareti Otoyol Yapım, Bakım

4 Kamu Özel İşbirliği Dairesi Başkanlığı Türkiye de Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) Dairesi Başkanlığı, T.C. Kalkınma Bakanlığı Yatırım Programlama, İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü bünyesinde teşkilatlandırılmış olup KÖİ Kanun Taslağı hazırlanmıştır. KÖİ Merkezi bazı ülkelerdeki modelde planlamacı bir daire olarak aşağıdaki faaliyetleri yürütür: Ulusal KÖİ Stratejisi ve Politikası oluşturulması, Özel sektör ihtiyaçlarının dikkate alınması, Benimsenen strateji ve politikanın uygulanmasına imkan sağlayacak hukuki çerçevenin oluşturulması, Tüm sürecin yönetimi ve uygulayıcı İdareler ile koordinasyonu. Bazı ülkelerde ise KÖİ Merkezi uygulamacı bir birim olarak konumlandırılmış olup KÖİ projelerini doğrudan hayata geçirmekle yükümlüdür. 4

KÖİ Merkezi bazı ülkelerdeki modelde planlamacı bir daire olarak aşağıdaki faaliyetleri yürütür: Ulusal KÖİ Stratejisi ve Politikası oluşturulması, Özel sektör ihtiyaçlarının dikkate

Türkiye de Kamu Özel İşbirliği Türkiye deki ilk KÖİ uygulaması 1875 tarihli Karaköy Tüneli olup 2012 sonunda kümülatif KÖİ örneği 134 adet, değeri $35 milyar dır.

5 Türkiye de Kamu Özel İşbirliği Türkiye deki ilk KÖİ uygulaması 1875 tarihli Karaköy Tüneli olup 2012 sonunda kümülatif KÖİ örneği 134 adet, değeri $35 milyar dır. Toplam KÖİ Projeleri 134 Adet KÖİ Projeleri nin Türlerine Göre Dağılımı İşletme Hakkı Devri 33% Yap- İşlet- Devret 62% Yap- Kirala- Devret 1% 1 5 Yap- İşlet 4% 5

Toplam KÖİ Projeleri 134 Adet KÖİ Projeleri nin Türlerine Göre Dağılımı İşletme Hakkı

Ulaştırma Sektörü nde Yatırımlar ve KÖİ Ulaştırma Sektörü nde 8 yılda yapılan toplam yatırım tutarı 111 milyar TL, KÖİ ile gerçekleştirilen yatırım tutarı ise 14

6 Ulaştırma Sektörü nde Yatırımlar ve KÖİ Ulaştırma Sektörü nde 8 yılda yapılan toplam yatırım tutarı 111 milyar TL, KÖİ ile gerçekleştirilen yatırım tutarı ise 14 milyar TL dır. Toplam Yatırım 111 milyar TL %13 %18 %13 %8 %20 KÖİ Payı 14 milyar TL Kara 11 milyar TL Deniz 0,3 milyar TL Demir 2 milyar TL Hava 1 milyar TL 6

7 Türkiye için KÖİ nin Geleceğe Yönelik Önemi KÖİ Türkiye nin geleceğe yönelik ilham ve hedeflerini hayata geçirmek açısından faydalanılabilecek en önemli imkanlardan biridir. Altyapı Yatırımlarında yadsınamaz ihtiyaç! 2023 Türkiye Ekonomik Hedefleri: En büyük 10 ekonomiden biri, $500 milyar ihracat, $ 1 trilyon dış ticaret, $ kişi başı gelir, %5 işsizlik Ulusal Çevre Stratejisi (UÇEŞ) ve Yatırımlar: 58 milyar toplam Çevre Yatırımı, 45 milyar Su ve Atık Su yatırımı, Ergene ve diğer Havza Yönetimi Projeleri, Atıksu arıtma tesisleri tamamlama hedefleri. Destekleyici Uygulamalar Islah OSB, Yatırım teşvikleri, YİD teşvikleri, Temiz üretim, Cezalar. 7

8 Neden Kamu Özel Sektör İşbirliği? KÖİ uygulamaları ülkelerin ekonomik gelişimine yüksek katkı sağlayan alternatif kamusal tedarik, ürün-hizmet sunum yöntemleridir. Kaynak kısıtları nedeniyle yatırımların sıra ile yapılması ihtiyacını ortadan kaldırır, Serbest kalan kaynaklar ile sosyal hizmet altyapısı gibi diğer yatırımların yapılmasına imkan sağlar, Kamu borçlanma ihtiyacını azalttığı için Borç/GSYH, Bütçe Açığı/GSYH (Maastricht Kriterleri) oranlarını iyileştirerek ekonomiyi destekler, Uluslararası yatırımcılara hitap ettiği için doğrudan sermaye girişi ve cari açık fonlamasına katkıda bulunur, Ülkede teknoloji birikimi ve know-how transferine aracı olur, Ekonomi ve ihracatı destekleyen yeni iş kollarının (örnek: havayolu ve havalimanı işletmeciliği) oluşmasını sağlar, Yatırım ve işletme dönemi maliyetlerinin optimize edilmesini sağlayan doğru ve ileri teknoloji yatırımlarını teşvik eder, Kaliteli, etkin, hızlı ve sürekli hizmet sunumunu sağlar, Tüm bu ihtiyaçları Kamu nun yönetime katılabileceği şekilde karşılar. 8

borçlanma ihtiyacını azalttığı için Borç/GSYH, Bütçe Açığı/GSYH (Maastricht Kriterleri) oranlarını iyileştirerek ekonomiyi destekler, Uluslararası yatırımcılara hitap ettiği için doğrudan sermaye

9 KÖİ Destek ve Teşvikleri 2012 yılında devreye alınan Yap-İşlet-Devret (YİD) teşvikleri KÖİ uygulamalarına destek verici hususlar içermektedir. Proje değerlendirmelerinde risk analizi ve fizibilite esası, 4734 No lu Kanun dan (KİK) bağımsız olarak danışman tutma imkanı, Kullanılan kamu malı için kullanım bedeli ve kar payı talep edilmemesi, Devlet tarafından talep garantisi verilebilmesi, Gümrük muafiyeti, YİD ve Yap-Kirala-Devret (YKD) projelerinde KDV muafiyeti, Tamamlanamayan projelerin İşveren İdare tarafından devir alınması durumunda kredi bakiyesinin Devlet tarafından üstlenilmesi. 9

kullanım bedeli ve kar payı talep edilmemesi, Devlet tarafından talep garantisi verilebilmesi, Gümrük muafiyeti, YİD ve Yap-Kirala-Devret (YKD)

10 Kamu Özel Sektör İşbirliği nde Önemli Hususlar KÖİ uygulamalarında başarının temelinde Kamu ve Özel Sektör ün daha iyi yönetebilecekleri riskleri dengeli şekilde paylaşmaları ilkesi yer alır. Kamu ve Özel Sektör arasında riskler adil bir şekilde paylaşılmalı, İşbirliği Kamu için uzun vadeli fayda, Özel Sektör için ekonomik getiri dengesinin yakalanabileceği şekilde uzun süreli olmalı, Karşılıklı hak ve yükümlülükler adil ve eksiksiz olarak sözleşmelerde belirtilmeli, Sözleşmeler değişen koşullarda izlenecek yaklaşımlara yol göstermeli, Sözleşmelerin uygulanabileceği hukuki çerçeve mevcut olmalı, Yatırımların u.v. kredi ve proje finansman imkanlarından faydalanabilmesi için garanti ve teminat yapıları oluşturulabilmeli, Söz konusu riskleri paylaşıp, projenin fonlamasını yapıp, inşa edip, bakım onarım ve verimli bir şekilde işletmesini yapacak mali güç ve güvenilirliğe sahip özel sektör katılımcıları bulunmalı, Merkezi bir yaklaşım ile süreci etkin bir şekilde planlayıp, projeleri uygulamaya geçirecek bir KÖİ Merkezi bulunmalı. 10

Karşılıklı hak ve yükümlülükler adil ve eksiksiz olarak sözleşmelerde belirtilmeli, Sözleşmeler değişen koşullarda izlenecek yaklaşımlara yol göstermeli, Sözleşmelerin uygulanabileceği hukuki çerçeve

11 Kamu Özel İşbirliği İşleyiş Örneği KÖİ modeli İdarelere ihtiyaçlarını tek bir muhataptan etkin bir şekilde temin etme fırsatı sunar. Sermaye İşveren İşveren İdare İşletme Hizmeti Tesis Devri Yüklenici, İşletmeci Kredi EPC U.V. Hizmet Sözleşmesi, Garantiler, OEM Teminatlar, İşletme Ödemeler. 11

Sermaye İşveren İşveren İdare İşletme Hizmeti Tesis Devri Yüklenici,

12 Risk Paylaşım Örneği KÖİ izlenecek modele göre İşveren İdare ye yatırımdan finansman ve işletmeciliğe uzanan tüm süreçlerde çeşitli risklerin devredilmesi fırsatını sunar. İşveren İdare nin Riskleri Yüklenici İşletmecinin Riskleri Yatırım: Finansman: İşletme: Mevzuat Değişiklikleri Teknoloji Seçimi Finansman Teknik İmar Durumu (Saha) Tedarikçi Seçimi Geri Ödeme Performans Mücbir Sebepler Satın Alma Kur Riski İşyeri Öngörülerin Altında Talep Proje Yönetimi Faiz Riski Güvenliği İnşaat Güvenliği Satın Alma Operasyon 12

İşveren İdare nin Riskleri Yüklenici İşletmecinin Riskleri Yatırım: Finansman: İşletme: Mevzuat Değişiklikleri Teknoloji Seçimi

13 Kamu Özel İşbirliği nin Yerel İdareler İçin Faydaları Tercih edilen teknoloji ve tesislere kısıtlanmadan sahip olmak, Projeleri yıllara yayarak adım adım yapmak yerine entegre bir planlama ve takvim ile bir kerede tamamlamak, Yatırımları kısa vadede yüklü nakit çıkışı gerekmeden kredi imkanlarına göre çok daha uzun vadede ödemek, Hizmet Verenden Hizmet Alan konumuna geçerek işletme risklerinin devri, Borç alandan İşveren kimliğine dönerek finansman risklerinin devri, Serbest kalan idari ve mali kaynaklar ile diğer sosyal hizmet ihtiyaçlarını kaşılama imkanı. 13

imkanlarına göre çok daha uzun vadede ödemek, Hizmet Verenden Hizmet Alan konumuna geçerek işletme risklerinin devri, Borç alandan İşveren

14 TEŞEKKÜR EDERİZ Bu sunum Koç Holding A.Ş. Su ve Çevre Altyapı Yatırımları Yönetimi tarafından alternatif bir tedarik modeli olan Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı ve Yap İşlet (Devret) Modelleri hakkında genel bilgiler vermek amacıyla hazırlanmış olup hiçbir şekilde bir teklif ve/veya geleceğe yönelik bir taahhüt olarak değerlendirilemez. Bu sunumda yer alan veri ve bilgiler hakkında başka kaynaklar farklı çözüm ve yorumlarda bulunabilir. Bilgilerin eksikliği, yanlışlığı ya da çözüm, yorum farklılığından Koç Holding A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu sunum Koç Holding A.Ş. nin izni olmadan çoğaltılamaz ve üçüncü kişilere dağıtılamaz. 14

değerlendirilemez. Bu sunumda yer alan veri ve bilgiler hakkında başka kaynaklar farklı çözüm ve yorumlarda bulunabilir.

Benzer belgeler

KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANINDA ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR RLİĞİ

DPT MÜSTEŞARLIĞI KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANINDA ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR KAMU-ÖZEL İŞBİRL RLİĞİ 26 Aralık 2006 1 YATIRIMLARIN GSMH İÇİNDEKİ PAYI (%) YÜZDE 30 25 21,6 20 12,8 15 10 5 8,8 24,2 22,8