EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ REHBERİ

Transkript

1 EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ REHBERİ i

2 ĠÇĠNDEKĠLER ÖNSÖZ... v I.BÖLÜM: EĞĠTĠCĠLERĠN EĞĠTĠMĠ PROGRAMI... 1 EĞĠTĠCĠLERĠN ÇOCUK DOSTU SOKAK EĞĠTĠMĠ PROGRAMI... 3 ETKĠNLĠK 1: TanıĢma... 6 Programdan Beklentiler ve Grup Kuralları... 7 Çocuk Dostu Kavramı... 9 Çocuk Dostu Sokak Kavramı...12 ETKĠNLĠK 2: Çocuk Dostu Sokak Kavramına Dikkat Çekme...13 ETKĠNLĠK 3: Çocuk Dostu Sokak Planlama...15 Çocuk Dostu Sokakta Neler Yapabiliriz?...16 Oyunun Tanımı...17 Oyun ÇeĢitleri...17 Çocukların GeliĢiminde Oyunun Etkileri...19 Motor GeliĢime Oyunun Etkileri...20 Dil GeliĢimine Oyunun Etkileri:...22 Duygusal GeliĢime Oyunun Etkileri...22 Sosyal GeliĢime Oyunun Etkileri...22 Zihinsel GeliĢime Oyunun Etkileri...23 Oyunda Öğretmenin Rolü...24 Çocuk Dostu Sokakla Ġlgili Görseller Sokakta Yapılması Planlanan Çocuk Dostu Sokak Projesine ĠliĢkin Bilgiler...29 ETKĠNLĠK 4: Etkinlik Hazırlama...30 Neler Yaptık?...31 ETKĠNLĠK 5: Değerlendirme...31 Neler yapacağız?...32 ii

3 EKLER...35 EK 1: Çocuk Dostu Sokak Projesi...36 EK 2: Çocuk Dostu Sokak Nedir?...38 EK 3: Oyun ÇeĢitleri...39 EK 4. Çocukların GeliĢiminde Oyunun Etkileri...41 II.BÖLÜM: EĞĠTĠM PROGRAMI ETKĠNLĠKLERĠ TOPRAK ÇAMURDAN HEYKELLER EġĠ NERDE? YARATICI KAĞITLAR KUMA NELER OLUYOR? SESLERĠN GRAFĠĞĠ RAKAMIN HAREKETĠ DÜDÜK TAġIMA OYUNU TRAFĠK OYUNU TAVġAN ĠLE TAZI TAġLARIMA NE OLDU? KÖPRÜ NÖBETÇĠSĠ BĠZĠ ENGELLEYEMEZ KĠ HAYVANLARA SULUK YAPALIM RENKLERĠ HATIRLAYALIM TAġ TOPLAMACA FASULYE TORBALARIYLA DART SĠYAH BEYAZ KEDĠLER NEREYE SAKLANDILAR? NEYE BENZĠYOR? FARKLI NASIL OLABĠLĠRDĠ? ÇĠFTÇĠ HAVUZA DALDI...90 iii

4 iv

5 ÖNSÖZ Gelişen teknoloji, ebeveynlerin kaygıları, sokakların güvenli olmaması, çocukların sokaklarda oyun oynamasını engelleyebilmektedir. Çocuklar için sokaktaki doğal ve doğrudan gelişen maceraların yerini bilgisayar oyunları ve yapay maceralar almaktadır. Bu oyunlarda çocuklar gerçek insanlarla iletişim kurmamakta, gerçekten hareket etmemekte, gerçekten risk almamaktadır. Bunlarda, çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilemekte, enerjisini tüketme imkânı bulamayan çocuklar, sağlıksız beslenme alışkanlıkları kazanmakta ve obezite tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Okullarda da sınıf içi etkinliklerin daha fazla tercih edilmesi nedeniyle çocuklar açık havaya/sokağa uzak kalmaktadır. Bu olumsuzlukların ortadan kaldırılmasında, çocukların gelişimlerinin desteklenmesinde ve sağlıklı bireyleri yetiştirme de açık havada özgürce oyun oynamak önemli yer tutmaktadır. Çocukların gelişimlerini destekleyen, sağlıklı bir gelişim süreci izlemelerini sağlayan, şehir içinde yerleşim alanlarına ve doğaya yakın, güvenli çocuk dostu sokakların ve oyun alanların oluşturulması çocukları özgürce oynayabilecekleri bu alanlara yönlendirecektir. Bu düşünceden hareketle çocukların açık havada özgürce hareket etmelerini ve oyun oynayabilmelerini sağlamak, sosyal yaşama katılmalarını desteklemek amacıyla Çocuk Dostu Sokak Projesi hazırlanmıştır. Çocuk Dostu Sokak Projesi Ankara Kalkınma Ajansı tarafından desteklenmekte Mamak Belediyesi ve Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği işbirliği ile Ankara üniversitesi tarafından yürütülmektedir. Proje kapsamında Ankara ili Mamak ilçesi Yeşilbayır Mahallesi nde Sokak ile birlikte çocuklar için güvenli, eğlenceli, öğretici ve merak uyandırıcı unsurlarla donatılmış rekreasyon alanlarının oluşturulması ve bu alanın çocuklar tarafından etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamak hedeflenmektedir. Bu v

6 doğrultuda projede saha, eğitim ve peyzaj ekibi eş güdüm içinde çalışarak çocuklar için güvenli, eğlenceli, merak uyandırıcı, yaratıcılığı destekleyen bir alan oluşturulmuşlardır. Bu alanın çocuklar tarafından etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla Mamak ilçesindeki ilkokullarda görev yapan öğretmenlere yönelik eğitimler planlanmıştır. Bu eğitimlerde öğretmenler rehberlik etmek amacıyla Çocuk Dostu Sokak Eğitim Rehberi hazırlanmıştır. Bu rehber Eğitimcilerin Eğitimi Programı ile Eğitim Programı Etkinlikleri olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Eğiticilerin Eğitimi Programı öğretmenlerin Çocuk Dostu Sokak konusunda bilgilenmelerini sağlayacak bilgilerden ve etkinliklerden, Eğitim Programı Etkinlikleri ise öğretmenlerin çocuklarla birlikte yapabilecekleri etkinliklerden oluşmaktadır. Çocuk Dostu Sokak Projesi nin hazırlık aşamasından gerçekleştirme aşamasına kadar bizleri destekleyen Kalkınma ajansına, Mamak Belediyesi ne, Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği ne, çalıştaylarda bizlere danışmanlık yapan Jeroen Aarssen e, Ankara Üniversitesi ile Ankara Üniversitesinde görev yapan projenin gerçekleşmesinde büyük özveri ile çalışan tüm ekip arkadaşlarıma en derin teşekkürlerimi sunuyorum. Çocuk Dostu Sokak Projesi doğrultusunda hazırlanan Çocuk Dostu Sokak Eğitim Rehberi nin hazırlanmasında ve eğiticilerin eğitiminin gerçekleşmesinde emeğe geçen ekip üyelerine; Mamak Belediyesi Kültür Merkezi çalışanlarına ve Mamak İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne, siz değerli öğretmenlere çok teşekkür ediyorum. Bu rehberde yer alan bilgilerin ve etkinliklerin çocuklara katkı sağlaması siz değerli eğitimcilerle birlikte gerçekleşecektir. Bu açıdan sizlerin oldukça önemli bir görevi üstlendiğinizi düşünüyoruz. Bu görevi titizlikle vi

7 ve en doğru şekilde yerine getireceğinizden eminiz. Şimdiden katkılarınız ve desteklerinizden dolayı siz değerli eğitimcilere de en derin teşekkürlerimizi sunuyoruz. Çocuklara sunulan alanın etkin bir şekilde kullanılması ve tüm çocuklara Çocuk Dostu Sokak ile oyun alanının yararlı olması dileğiyle. Prof. Dr. Neriman ARAL Proje Yürütücüsü vii

8 I.BÖLÜM: EĞĠTĠCĠLERĠN EĞĠTĠMĠ PROGRAMI I.BÖLÜM EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ PROGRAMI 1

9 2

10 EĞĠTĠCĠLERĠN ÇOCUK DOSTU SOKAK EĞĠTĠMĠ PROGRAMI Eğitimin Amacı: Katılımcıların çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramı, çocuk dostu sokağın taşıması gereken özellikler, oyununun tanımı, oyun çeşitleri, çocuğun gelişimine oyunun etkisi, öğretmenin oyundaki rolü ve Çocuk Dostu Sokak Projesi hakkında bilgilenmelerini sağlamaktır. Kazanımlar Konular Yöntem ve Teknikler Süre 1. Çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramını açıklar. 2. Çocuk dostu sokağın özelliklerini sıralar. 3. Oyunun tanımını açıklar. 4. Oyun çeşitlerine örnekler verir. 5. Çocuğun gelişiminde oyunun etkisini tartışır. 6. Öğretmenin oyundaki rolünü tartışır. 7. Çocuk Dostu Sokak Projesi ni açıklar. EĞĠTĠCĠLERĠN ÇOCUK DOSTU SOKAK EĞĠTĠMĠ PROGRAMI PROGRAM PLANI GiriĢ Program hakkında bilgilendirme Tanışma Katılımcıların beklentilerinin alınması Kuralların belirlenmesi Katılımcıların dikkatini çekme GeliĢme Çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramının tanımı Çocuk Dostu Sokağın taşıması gereken özellikler Hayali bir çocuk dostu sokak oluşturma Oyunun tanımı Oyun çeşitleri Çocuğun gelişiminde oyunun etkisi Öğretmenin oyundaki rolü Çocuk Dostu Sokak Projesi ile ilgili görseller Etkinlik hazırlama ve sunma Sonuç Neler Yaptık? Neler Yapacağız? Anlatım Soru/cevap Büyük grup çalışması Değişim teorisi Beyin fırtınası Anlatım Soru/cevap Küçük grup çalışması Anlatım soru/cevap Küçük grup çalışması Beyin fırtınası Anlatım Soru/cevap Soru/cevap Beyin fırtınası 30 dk 60 dk 30 dk 30 dk 15 dk Eğitim materyal ve ekleri: Kağıt pano, projektör, bilgisayar, A0 büyüklüğünde kağıtlar, renkli kalemler, küçük not kağıtları, renkli kurdeleler, ekler, Playing Out projesi videosu, görseller Aşağıdaki semboller, bölümlerde ne yapacağımızla ilgili ipuçlarını gösterir. Renkli Boyalar İle Çizim Sunum-Anlatım Küçük Not Kağıtları 3 Kağıt Pano Kullanımı Video ve Görsel Gösterimi Renkli Kurdeleler

11 4

12 GĠRĠġ Merhaba, hepiniz hoş geldiniz. Benim ismim. Mesleğim. ve..çalışmaktayım. Ayrıca Çocuk Dostu Sokak Projesi ni arkadaşlarımızla birlikte yürütüyoruz. Bugün sizinle çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramı ile oyununun tanımı, oyun çeşitleri, çocuğun gelişimine oyunun etkisi, öğretmenin oyundaki rolü, Çocuk Dostu Sokak Projesi ile ilgili paylaşımlarda bulunacağız. Ankara Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen Mamak Belediyesi ile Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği işbirliğinde Ankara üniversitesi tarafından yürütülen Çocuk Dostu Sokak Projesi kapsamında eğitim komisyonu tarafından hazırlanan bu program; çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramı ile oyununun tanımı, oyun çeşitleri, çocuğun gelişimine oyunun etkisi, öğretmenin oyundaki rolü, Çocuk Dostu Sokak Projesi hakkındaki konuları içermektedir Şimdi sizlere bir ek dağıtacağım. Bu ekte bu projeye ilişkin bilgiler yazıyor. Bu eki hep birlikte inceleyelim (Çocuk Dostu Sokak Projesi ile ilgili EK 1 i dağıtın ve kısaca açıklayın). Evet, program hakkında bilgi sahibi olduk. Program yaklaşık olarak üç saat sürecek. Şimdi birbirimizi yakından tanıyalım. 5

13 ETKĠNLĠK 1: TanıĢma Etkinliğin Adı Merhaba Etkinliğin Amacı Yöntem ve Teknik Süre Katılımcıların eğlenceli bir şekilde tanışmalarını sağlamaktır. Büyük grup çalışması 10 dakika Materyaller Taşınabilir bilgisayar, enstrümantal müzik CDsi Etkinliğin Uygulanması Enstrümantal bir müzik açın. Katılımcılardan ayağa kalkmalarını ve oda içerisinde yürümelerini isteyin. Katılımcılara aşağıdaki yönergeleri verin. Müzik kesildikçe diğer katılımcı ile selamlaşarak el sıkışın ve karşılıklı isimlerinizi söyleyin. Her müzik kesildiğinde farklı bir katılımcı ile el sıkışmaya özen gösterin. Tüm katılımcılar birbiriyle tanışıncaya bu kadar etkinliğe devam edin. Eğitimciye Notlar Tüm katılımcıların birbiri ile el sıkışıp, tanışmaları konusunda dikkatli olun. Etkinliğin Değerlendirilmesi Etkinlik amacına ulaştı mı? Etkinliğin uygulanması sırasında sorun yaşandı mı? Etkinlik katılımcılarda nasıl duygular yarattı? 6

14 Programdan Beklentiler ve Grup Kuralları Şimdi sizlerden bu programa neden katıldığınızı ve Çocuk Dostu Sokak Eğitim Programı ndan beklentilerimizin neler olduğunu paylaşmanızı istiyorum. Bunun için sizlere yapışkanlı kâğıtlar dağıtacağım. Bu kâğıtlara beklentilerinizi yazarak panoya asın Bu yazdıklarımıza bugünün sonunda bakacağız. S: ġimdi arkadaģlarınızdan beklentilerinizin neler olacağını konuģalım? (Cevapları dinleyin. Eğer aşağıdaki beklentiler gelmezse siz ekleyin.) Açık olmak Problem yaşandığında bunu söylemek Oturumlarda konuştuğumuz özel konuları kurs dışındaki kişilerle paylaşmamak Söz kesmemek Saygılı olmak S: Peki, benden beklentileriniz neler? (Cevapları dinleyin. Sizden beklentilerle ilgili olarak karşılayabileceğiniz beklentileri bunları yapabilirim diyerek cevaplayın. Karşılayamayacağınız beklentiler için ise, bu beklentiyi burada neden karşılayamayacağınızı açıklayın.) S: Peki, bu ihtiyaçların karģılanması için sizler neler yapabilirsiniz? (Cevapları dinleyin. Etkinliklere ve konuşmalara katılacağız, örnekler vereceğiz, dinleyeceğiz, soru soracağız, söylenenleri uygulayacağız gibi cevapları destekleyip, bu cevaplar geldiğinde tekrarlayarak vurgulayın.) S: Beklentilerimizi yazdık, benim ve sizin neler yapabileceğimizi de konuģtuk. Beklentilerinizi gerçekleģtirmenizi sizce neler 7

15 engelleyebilir? Yani burada ne olursa bu beklentileriniz karģılanmaz? (Cevapları dinleyin. Bu sorunun sonrasında grup kuralları konuşulacaktır. Bu nedenle herkesin, ne olursa kendisi için engel teşkil edeceğini ifade etmesine fırsat tanıyın. Aşağıdaki altı çizili kuralları büyük bir kâğıda yazın, sınıfın bir köşesine yerleştirin ve nedenlerini söyleyerek açıklayın.) Zamanında başlayıp zamanında bitirmek önemli, çünkü hepimiz bir plan yapıyoruz, başladığımız ve bitirdiğimiz saati bilir ve buna uygun davranırsak günümüzü planlayabiliriz. Yine grubumuzun verimliliğini düşürmemek için cep telefonlarımızı da bu süre boyunca kapatmamız gerekiyor. Eğer çok acil ve önemli bir konu varsa ve çok önemli bir telefon bekliyorsak, toplantı başlamadan önce tüm gruba bunu iletmemiz gerekiyor. Bir başka noktada biraz önce de söylediğimiz gibi burada her zaman ben konuşup, siz dinlemeyeceksiniz, birlikte konuşacağız. Onun için de, sizin yaşadıklarınızı ve deneyimlerinizi paylaşmanız amacımıza ulaşmamız için çok önemlidir. Son olarak burada konuşurken birbirimizin değerlerine saygı göstereceğiz. Burada birbirimizin düşünceleriyle, değerleriyle ilgili yorum yapmayacağız, suçlama ya da yargılamalarda bulunmayacağız. Herkesin kişisel değerlerine ve düşüncelerine saygı göstereceğiz. Kazanımlar Ġle ilgili Açıklama Bugün çocuk dostu ve çocuk dostu sokak kavramı ile çocuk dostu sokağın taşıması gereken özellikler, oyununun tanımı, oyun çeşitleri, çocuğun gelişimine oyunun etkisi, öğretmenin oyundaki rolü ve Çocuk Dostu Sokak Projesi hakkındaki konuları birlikte tartışacağız. 8

16 GELĠġME Çocuk Dostu Kavramı S: Çocuk Dostu kavramını nasıl açıklayabiliriz? Hep birlikte sizde ne anlam ifade ediyor? (Cevapları dinleyin. Katılımcıların söylediklerine dikkat çekerek aşağıdakileri anlatın.) Son yıllarda pek çok alan ve konuya ilişkin tanımlanan ve tartışılan kavramlardan biri çocuk dostu kavramıdır. Çocuk dostu okullar, kentler, restoranlar, yemek tarifleri gibi pek çok alanda çocuk dostu olmanın koşulları tanımlanmaktadır. Çocuk dostu çevre ve mekânlar, çocukların güvenliklerini gözeterek onların gelişimsel özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanmıştır. UNICEF çocuk dostu kentleri ya da yerel yönetimleri çocuk haklarını uygulamaya adanmış kentler olarak tanımlamaktadır. Çocuk dostu kentlerde çocukların sesleri ve düşüncelerine önem verilir. Çocuklar kente ilişkin bütün süreçlere aktif olarak katılırlar. Bu tanıma göre çocuk dostu mekânlarda çocukların hakları şu şekilde sıralanmıştır. Mekânla ilgili kararlara çocukların katılması, Mekânla ilgili çocukların görüşlerini ifade etmesi, Aile, toplum ve sosyal yaşama katılması, Sağlık ve eğitim gibi temel hizmetleri alması, Güvenilir ve uygun sağlık hizmetlerine ulaşması, İstismar, şiddet ve tacizden korunması, Kendi kendilerine güvenli bir şekilde sokakta yürüyebilmesi, 9

17 Arkadaşlarıyla buluşması ve oyun oynaması, Bitkilerin ve hayvanların yaşayabileceği yeşil alanlar olması, Çevre kirliliği olmayan alanlarda yaşaması, Sosyal ve kültürel etkinliklere katılması, Herhangi bir etnik köken, din, cinsiyet, engel, gelir gözetilmeksizin hizmetlere eşit koşullarda ulaşmasıdır (UNICEF, 2002). UNICEF in belirlediği çocuk dostu mekânlara sahip ülkeler arasında Brezilya, Ürdün, Filipinler, İspanya, Fransa ve İsviçre bulunmaktadır. UNICEF çocuk dostu kentlerin yanında çocuk dostu okulların özelliklerini de açıklamıştır. Çocuk dostu okul ortamı da şu koşulları sağlıyor olmalıdır: Çocukların düşüncelerini ve ihtiyaçlarını karşılayan, Barışçıl, cinsiyetler arası eşitliği destekleyen, farklı sınıf, sosyal çevre ve inançlardan gelen çocukları kabul eden, Çocukların katılımını sağlayacak fırsatları sunan, Özel gereksinimli çocuklarda dahil olmak üzere herkes için ulaşılabilen, İstismar ve şiddetten uzak güvenli ve korunaklı, Çocukların kendi öğrenmelerinin sorumluluklarını almalarını destekleyen, Sağlıklı yaşam biçimlerini ve becerilerini destekleyen, Tüm bunların yanında çocukların öğrenmelerini sağlayan bir ortamdır (UNICEF, 2010). Çocuk dostu okullarda uygulanan programlar çocukların bilgi birikimlerini, becerilerini, değerlerini, yaratıcılıklarını desteklemeli ve çocukların yaşlarına, ihtiyaçlarına ve ilgilerine uygun olmalıdır. Bunun yanı sıra çocuk dostu okullarda çalışan öğretmenler ise, 10

18 Çocukların bireysel farklılıklarını gözeten, çocukların aktif katılımını sağlayan, Çocuk merkezli bir eğitim uygulayan, Çocukların istenen öğrenme çıktılarına ulaşmaları için becerileri destekleyen, Çocukların haklarını anlayan ve uygulayan, Eğitime ilişkin aile ve toplumun diğer kesimleri ile iletişim halinde olabilen, Çocukların anlayabildiği bir dilde aktif öğrenmelerini destekleyen, Cinsiyet ayrımı gözetmeyen materyaller, etkinlikler, öğrenme kaynakları oluşturabilen, Okulun sorumluluklarına uygun olacak şekilde esnek programı olan, Programdaki kilit noktalarda öğrenmeye ilişkin uygun yönergeler veren, Okulu çocukların çalışacakları ve yaşayacakları bir biçimde kuran, Öncelikli olarak çocukların öğrenmesi için eğitim sistemi kuran bireyler olmalıdır (UNICEF, 2002). Dünya Sağlık Örgütü ise çocuk dostu sağlık hizmetlerine ilişkin standartları şu şekilde sıralamıştır: Çocuklar ancak onların sağlığı için gerekli ise hastanelerde ya da benzeri kurumlarda tutulmalıdır. Hastane ya da sağlık merkezi tedavi ve güvenlik noktasında ulaşılabilecek yüksek standartları sağlamalıdır. Ortam güvenli, emniyetli ve temiz olmalıdır. Çocuk ve aile merkezli bir bakım ebeveynlerle işbirliği içinde sağlanmalıdır. 11

19 Personel çocuklarla çalışabilmek için uygun ve tecrübeli olmalıdır. Çocukların bakımını üstlenen kişiler/ebeveynler çocuklarıyla kalabilmeli ve onları destekleyebilmelidir. Çocuklar ve aileleri aldıkları hizmete ilişkin olarak bilgilendirilmelidir. Yaşlarına bakılmaksızın çocuklara yaşlarına, gelişimsel ihtiyaçlarına uygun olarak yaklaşılmalı ve hakları ve saygınlıkları gözetilmelidir. Hastane ya da sağlık merkezi çocukların fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarının değerlendirilmesi ve kontrol edilmesi için disiplinler arası çalışan bir ekibe sahip olmalıdır. Çocuklar hastanede ya da bir sağlık kuruluşunda iken öğrenebilmeli ve oynayabilmelidir. Sağlık kuruluşundaki personel çocuk istismarına dair ipuçlarına ilişkin eğitimli ve duyarlı olmalıdır. Çocukları bu tür durumlarda korumak için uygulanacak prosedür belirlenmelidir. Hamile bir kadın ya da çocuk hastaneye başvurduğunda aşılama, eğitim, gelişimsel değerlendirme konusunda hizmetlere ulaşabilmelidir. Hastane ya da sağlık kuruluşu emzirme ya da beslenme konusunda rehber olmalıdır (Anonymous, 2011). Çocuk Dostu Sokak Kavramı S: Bütün bunlardan yola çıkarak Ģimdi Çocuk Dostu Sokak Kavramı ile ilgili neler söyleyebiliriz? (Cevapları dinleyin ve etkinliği uygulayın.) 12

20 ETKĠNLĠK 2: Çocuk Dostu Sokak Kavramına Dikkat Çekme Etkinliğin Adı Çocuk dostu nedir? Etkinliğin Amacı Yöntem ve Teknik Süre Materyaller Katılımcıların çocuk dostu kavramına eğitim programına dikkatlerini çekmektir. Büyük grup çalışması, beyin fırtınası 10 dakika Kalem, kağıt Etkinliğin Uygulanması Katılımcılar farklı renklerde kurdeleleri kullanarak üçe ayrılır. Her gruba Çocuk dostu sokak yazısının yazılı olduğu EK 2 yi dağıtın. Bu kavramın onlarda ne ifade ettiğini yazmalarını isteyin. Eğitimciye Notlar Katılımcıları etkinliğe katılmaları konusunda teşvik ediniz. Etkinliğin Değerlendirilmesi Etkinlik amacına ulaştı mı? Etkinliğin uygulanması sırasında sorun yaşandı mı? Etkinlik katılımcılarda nasıl duygular yarattı? S: Yaptığınız çalıģma sonunda çocuk dostu sokak ile ilgili bir çok düģüncenin olduğunu gördük. ġimdi bunları birlikte gözden geçirelim (Her gruba düşüncelerini paylaşması için fırsat verin ve slayttan verilen aşağıdaki maddeleri tartışın). Çocuk dostu bir sokak; Çocukların düşüncelerini ve ihtiyaçlarını kapsayan, Barışçıl, cinsiyetler arası eşitliği destekleyen, farklı sınıf, sosyal çevre ve inançlardan gelen çocukları kabul eden, Çocukların katılımını sağlayacak fırsatları sunan, 13

21 Özel gereksinimli çocuklar da dahil olmak üzere herkes için ulaşılabilir olan, Güvenli bir şekilde hareket etmesini sağlayan, İstismar ve şiddetten uzak güvenli ve korunaklı olan, Çocukların kendi öğrenmelerinin sorumluluklarını almalarını destekleyen, Arkadaşları ile buluşması ve oyun oynamasını sağlayan, Sağlıklı yaşam biçimlerini ve becerilerini destekleyen, Çocukların öğrenmelerine katkı sağlayan bir alan olmalıdır. 14

22 ETKĠNLĠK 3: Çocuk Dostu Sokak Planlama Etkinliğin Adı Etkinliğin Amacı Yöntem ve Teknik Süre Materyaller Hayalimdeki Çocuk Dostu Sokak Katılımcıların çocuk dostu bir sokak ile ilgili bileşenleri tartışarak ortaya koymalarını sağlamaktır. Değişim teorisi, beyin fırtınası 35 dakika A0 büyüklüğünde kağıt, renkli kalemler, bant ya da yapışkan hamur, bir kese içinde katılımcı sayısı kadar üç farklı renk kurdela Etkinliğin Uygulanması Değişim Teorisine uygun olarak katılımcıların hayallerindeki çocuk dostu sokağı çizebilmeleri için duvara ya da büyük bir masaya yaklaşık ikişer A0 büyüklüğünde kağıt yapıştırılır ve üç çizim alanı oluşturun. Katılımcılara para, yer ve olanaklar açısından hiçbir sorunumuz yok. Bunları düşünerek hayalinizdeki çocuk dostu sokağı çizmenizi istiyorum. Bu etkinlikte en önemli kural, birbirimizi eleştirmemeniz, birbirimizin önerilerine müdahale etmemeniz ve herkesin hayal ettiğini çizebilmesine fırsat vermenizdir. Başka bir ifadeyle önemli olan güzel resimler çizebilmeniz değil, hayallerinizin kağıda yansımasıdır. Böyle bir sokağın nasıl inşa edileceğine ilişkin herhangi bir maddi kaynaklarla ilgili sorun yok. Hayallerinizi maddi nedenlerle sınırlandırmayınız deyin. Katılımcılar üç renk kurdela bulunan keseden bir kurdele alarak üç gruba ayrılır. Gruplama tamamlandıktan sonra katılımcılar istedikleri renkli kalemleri kullanarak hayallerindeki çocuk dostu sokağı çizerler. Gruplar çizimlerini tamamladıktan sonra çizimleri bütün grupla paylaşılır ve çizimler üzerine tartışılarak değerlendirmeler yapılır. Eğitimciye Notlar Tüm katılımcıların etkinliğe katılımını teşvik ediniz. Etkinliğin Değerlendirilmesi Etkinlik amacına ulaştı mı? Etkinliğin uygulanması sırasında sorun yaşandı mı? Etkinlik katılımcılarda nasıl duygular yarattı? 15

23 Çocuk Dostu Sokakta Neler Yapabiliriz? S: Bu oluģturduğunuz sokakta neler yapabiliriz? (Cevapları dinleyin. Katılımcıların dikkatini oyun üzerine çekin. Video görüntüsünü izletin- Erişim: Videodan sonra aşağıdakileri paylaşın.) Gelişen teknoloji, ebeveynlerin kaygıları, sokakların güvenli olmaması, çocukların sokaklarda oyun oynamasını engelleyebilmektedir. Özellikle de son yıllarda teknolojinin kullanımının çok küçük yaşlara inmesi nedeniyle çocuklar için sokaktaki doğal ve doğrudan gelişen maceraların yerini bilgisayar oyunları ve yapay maceralar almaktadır. Bu oyunlarda çocuklar gerçek insanlarla iletişim kuramamakta, gerçekten hareket etmemekte, gerçekten risk almamaktadırlar. Teknolojinin kullanımı dışında Amerikalı yazar Sue Palmer, ebeveynlerin güvenlik kaygısı ve korkusunun çocukları koltuk patatesleri ne dönüştürdüğünü yazıyor. Özellikle küçük çocukların sokakta ya da açık alanlarda oynamaktan alıkonması onların hareket etmeyi keşfetmelerini engelleyerek huysuzlaşmalarına neden olabilmektedir. Açık havada, doğal alanlarda ve sokakta enerjisini tüketme imkânı bulamayan çocuklar, sağlıksız beslenme alışkanlıkları kazanmaları ile birlikte hızla obezite tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Amerika da yapılan bir çalışma (Yeşil Alanlarda Mutlu Oyunlar), doğa ile ilişki içinde olmanın dikkat bozukluğu olan çocuklar üzerinde iyileştirici bir etkisinin olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak farklı çalışmalar da televizyon izlemek gibi kapalı mekân etkinliklerinin ve asfalt kaplı yeşil olmayan dış mekânların dikkat bozukluğunu artırdığını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmalar çocukların açık havada/sokakta özgürce oyun oynamalarının sağlıklı gelişim sürecinde gerekli olduğu göstermektedir. 16

24 Ancak kentleşme ile birlikte yaşam alanlarına yakın yerlerde doğal alanların bulunması zorlaşmaktadır. En yakın güvenli açık hava oyun alanları şehrin dışında kalmakta, uzmanlar tarafından önerilse de şehir içinde yerleşim alanlarına yakın yerlerde kurulacak güvenli ve doğaya yakın çocuk dostu oyun alanları bulunmamaktadır (Louv, 2010; Palmer, 2010). Oyunun Tanımı S: Oyun dediğimizde aklınıza ne geliyor? (Cevapları dinleyin ve aşağıdakileri paylaşın.) Oyunun fazla enerjinin atılması, hayata hazırlık, kendini ifade etme biçimi olarak da tanımlandığı görülmektedir. Oyunun en önemli ana unsurları ise özgürce ve kendiliğinden yapılan etkinlikler olmasıdır. Genel tanımıyla oyun; belli bir amaca yönelik olan veya olmayan kurallı ya da kuralsız gerçekleştirilen fakat her durumda çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı, fiziksel, bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişiminin temeli olan gerçek hayatın bir parçası ve çocuk için en etkin öğrenme sürecidir. Çocuk, yetişkin herkes oyun oynar ve her bireyde oyun oynama yeteneği vardır (And, 2007; Aral ve ark., 2001; Çelebi Öncü ve Özbay, 2005; Ebbeck ve Wanigayanake, 2010; Elkind, 2011; Gronlund, 2010; Özdoğan, 2005; Tuğrul, 2013). Oyun ÇeĢitleri S: Peki çocuklarınız hangi oyunları oynuyor? (Cevapları dinleyin. Katılımcıları kura yoluyla üç gruba ayırın. Her bir gruba EK 3 deki bir oyun çeşidi verin. Grupların oyun çeşitlerini tartışmalarını ve daha sonra diğer gruplarla paylaşmalarını isteyin. Oyun çeşitlerinin üzerinden geçin.) 17

25 Çocuklar yaşlarına, ilgilerine göre birçok oyun oynarlar. Zaman zaman kendileri oyunlar icat ederler. Bu oyunlar hayali, grup ve açık hava oyunları olarak adlandırılır. Hayali Oyunlar: Çocuklar bir nesneyi başka bir nesne gibi, bir olguyu başka bir olgu gibi düşünerek kurduğu oyunlara hayal gücü oyunları ya da hayali oyunlar denir. Çocukların vazgeçemeyecekleri, günün herhangi bir saatinde, herhangi bir yerde mutlaka oynadıkları oyunlardır. Yaratıcılığı geliştiren en önemli oyunlardan biridir. Çocuk iki-üç yaşlarında kendi başına oynadığı bu tür oyunları yaşı büyüdükçe arkadaşları ile oynamaya başlar. Sopayı at, kutuyu tencere olarak kullanabilir. Hayali arkadaşıyla saatlerce oynayabilir. Çocuk bu tür oyunlarda kendini bir başkasının yerine koyarak gizil duygu ve düşüncelerini açığa vurur. Çocuk gerçek hayatta yapamadığını oyun sırasında gerçekleştirerek üzüntü, kırgınlık gibi olumsuz duygularından kurtulmayı öğrenir. Grup Oyunları: Çocukların birlikte oynadıkları oyunlara grup oyunları denir. Grup oyunları genellikle çekişmeli yarışlar, dramatizasyon biçiminde olabilir. Grup oyunları beş-altı yaşlarında görülür. Bu dönemde çocuk evini ve çevresini tanımaya başlar, oyuncaklardan sıkılır. Yaş ve güç açısından üstün olan çocuklar her zaman lider konumundadır. Grup oyunlarında ilginin dağılmaması için oyun süresi çok uzatılmamalıdır. Grup oyunları, çocukların yaşlarına ve gelişim düzeylerine ve günün koşullarına göre düzenlenmelidir. Çok tekrarlı, kolay anlaşılır grup oyunları üç-dört yaş grubu çocuklarla rahatlıkla uygulanabilir. Beş-altı yaşlarında çocuklara grup oyunları için yer, materyal, süre açısından olanaklar tanınmalıdır. Grup oyunları açık ve kapalı alanlarda oynanabilir. 18

26 Açık Hava Oyunları: Açık hava oyunlarını iç mekânlarda oynanan oyunlardan ayıran en belirgin fark, daha büyük bir alanın oyun için kullanılması ve doğa ile daha yakın olunmasıdır. Bu oyunlar çocukların yaratıcılıklarını ve bağımsızlıklarını destekler. Çocukların doğayı tanımalarına fırsat verir. Son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda obezite ve çocukluk çağı beslenme bozukluklarındaki artışın en önemli nedenleri arasında açık hava etkinliklerinin azlığı olduğu vurgulanmaktadır. Bu durum bilim adamları tarafından Doğa yoksunluğu ve koltuk patatesi sendromu olarak da ifade edilmektedir (Louv, 2010; Palmer, 2010). Açık Hava Oyunları Çocukların; Temiz hava almalarına, Özgürce oynamalarına, su, kil, çamur gibi malzemelerle oynayarak yaratıcılıklarının gelişmesine, Doğa olaylarının farkına varmalarına, Gözlem ve araştırma yapmalarına fırsat verir (Aral ve ark., 2001). Çocukların GeliĢiminde Oyunun Etkileri S: Oyunlar ile çocuklar neler öğreniyor? Oyunların çocukların geliģimi üzerine etkileri nelerdir? (Cevapları dinleyin, EK 4 ü dağıtın ve üzerinden geçin.)- Çocuklar için yaşamı öğrenme aracı olan oyun, çocuğun motor, duygusal, sosyal, zihinsel ve dil gelişimlerinde etkili olmaktadır. Oyunun; Motor Gelişime Etkileri 19

27 Dil Gelişimine Etkileri Duygusal Gelişimine Etkileri Sosyal Gelişime Etkileri Zihinsel Gelişime Etkileri Motor GeliĢime Oyunun Etkileri: Oyunun çocuğunun motor gelişimine etkileri küçük ve büyük kasların motor gelişimine etkileri olarak iki gurupta ele alınmaktadır. Oyunun küçük kasların motor gelişimine etkileri: Özellikle su, kum, kil, çamur gibi doğal materyallerle tuz seramiği, plastrin ile ilgili oyunlar, karalama, çizme, boyama gibi kalem, boya, fırça kullanımı gerektiren etkinlikler kesme, bağlama, çözme gibi etkinliklerin el ve parmak becerilerinin gelişimine yani küçük kasların motor gelişimine katkıları büyüktür. Bu beceriler el-göz koordinasyonunun uyumlu hareketini gerektirmektedir. Küçük kas motor gelişimine ilişkin becerilere örnekler; Nesneyi eli ile tutma Nesneyi parmakları ile tutma Eli ile nesneyi kavrama ve bırakma Nesneyi eli ile sıkma Nesneye dokunma Eli ile nesneyi ovma, yoğurma Düğme ilikleme, çözme Fermuar açma, kapama Bağcık bağlama, çözme Makasla kesme Kalemle çizme, boyama Boyama için fırça kullanmadır. 20

28 Oyunun büyük kasların motor gelişimine etkileri: Çocuğun tüm gelişim alanlarına oyun katkıda bulunur, ancak bazı oyunlar bazı gelişim alanlarına daha fazla katkı sağlar. Açık havada yada dışarıda oynanan oyunlar masa başında oynana oyunlara göre çocuğun kaslarının daha fazla çalışmasına destek olmaktadır. Yürüme, koşma, atlama, tırmanma, kayma, yakalama, sıçrama, zıplama, sürünme, top ile ilgili etkinlikler, ip çekme, ip atlama çocuğun büyük kas motor gelişimini destekleyici etkinlikler arasındadır. Büyük kas motor gelişimine ilişkin becerilere örnekler: Yürüme Koşma Engel atlama, uzağa atlama Tırmanma Kayma Merdiven inme, çıkma Nesneyi fırlatma, yakalama Uzağa ağırlık taşıma Yerinde çömelme, kalkma Zıplama Sıçrama Neneyi çekme, itme Sürünerek ileri, geri gitme Salıncakta sallanma Topu havaya atma Topu hedefe atma Vücutta çember çevirmedir. 21

29 Dil GeliĢimine Oyunun Etkileri: Çocuk oyunlarının birçoğu dilin kullanımını gerektirir ve çocukların dil gelişimlerini destekleyicidir. Oyun çocuğun sözlü olarak ifade edilenleri anlama yeteneğinin gelişimini sağlar. Çocuk oyunu sürdürmek için oyunu paylaştığı diğer çocukların ya da yetişkinlerin sözlü olarak ifade ettiklerini anlamak durumundadır. Çocuk oyun içinde yeni sözcükler kazanır. Oyunun içeriğinin gerektirdiği yeni sözcükleri öğrenir. Örneğin marangoz oyununda; keser, tornavida, çivi gibi kelimeleri öğrenebilir. Duygusal GeliĢime Oyunun Etkileri: Oyun, çocuğun gelişmesi ve kişilik kazanması için sevgiden sonra gelen ikinci duygusal doyumdur. Çocuk oyun ile çeşitli fikirleri geliştirmeyi, bunları uygun bir biçimde ifade edebilmeyi öğrenir. Saldırganlıklarını, hayal kırıklıklarını, sevinçlerini oyun aracılığı ile açıklayabilme fırsatını bulur. Mutluluk, sevinç, acı, acıma, korku, kaygı, dostluk, düşmanlık, kin, nefret, sevgi, sevme, sevilme, güven duyma, bağımlılık, bağımsızlık, ayrılık, ölüm gibi pek çok duygusal tepkiyi çocuklar oyun yoluyla öğrenmektedirler. Ayrıca duygusal tepkilerini denetim altına almayı da yine oyun yoluyla öğrenirler (Aral ve ark., 2001; Brooker ve Woodhead, 2013). Sosyal GeliĢime Oyunun Etkileri: Oyun yoluyla çocuk sosyalleşmeyi öğrenir. Çocuk oyunlarının hemen hepsi sosyal bir yapı içerir. Dolayısıyla her oyunun çocuğun sosyal gelişiminde az ya da çok etkisi vardır. Grup oyunları çocuğun çevresiyle olan ilişkisini geliştirir. Çocuk oyun yoluyla iletişim kurmayı, duygu ve düşüncelerini ifade etmeyi, gözlem yapmayı, işbirliği sağlayabilmeyi ve yardımlaşabilmeyi öğrenir. Oyun içinde çocuklar birbirlerinden pek çok şey öğrenirler; birbirleriyle dayanışma içinde problemleri birlikte çözmeyi başarabilirler. Çocuğun çevresini bilmesini, çevresine olan sorumluluk duygusunu geliştirir. Çocuk, paylaşmanın yanı sıra, bir içtenlik duygusu içinde güven kazanır ve 22

30 sosyalleşmeyi başarır. Çocuk oyun yoluyla aile bireyleri rolünü üstlenerek aile, akraba ve yakın çevre ilişkilerini, görevlerini, sorumluluklarını, davranış biçimlerini ve kişiliklerini yaşayarak öğrenir ve ortaya koyar. Çocuklar sözel (teşekkür etme, günaydın, iyi geceler, gibi) ve sözel olmayan (sırasını bekleme, konuşanı dinleme, gibi) sosyal kuralları da yine oyun yoluyla öğrenirler. Oyun sayesinde çocuk toplum içindeki rolünü, nasıl ve ne şekilde hareket edeceğini kazanır (Aral ve ark., 2001; Ebbeck ve Wanigayanake, 2010; Fromberg ve Bergen, 2006; Gülay ve Akman, 2009; Gronlund, 2010). Zihinsel GeliĢime Oyunun Etkileri: Oyun, çocuğun dünyayı ve çevresini keşfetmesine, gerekli bilgileri edinmesine ve merak duygusunu tatmin etmesine olanak sağlamaktadır. Oyun yoluyla çocuk mantık yürütmeyi, seçim yapmayı, sebep-sonuç ilişkileri kurmayı, dikkatini toplamayı, kendini bir amaca yöneltmeyi öğrenebilir. Çocuk bu yolla büyüklük, şekil, renk, boyut, ağırlık, hacim, ölçme, sayma, zaman, mekân, uzaklık, uzay ile ilgili kavramları kazanabilmektedir. Erime, kuruma, buharlaşma, soğuma gibi doğa olaylarını öğrenmekte bu da eşleştirme, sıralama, analiz, sentez, değerlendirme, problem çözme gibi zihinsel süreçlerin işleyişini hızlandırabilmektedir. Çocuk, nesneleri, araç gereçleri tanımayı, adlarını öğrenmeyi, işlevlerini kavramayı, onları kullanmayı oyun yoluyla öğrenebilmektedir. Oyun oynayarak büyüyen çocuk pek çok kavramı, bilimsel deneyimleri oyun içinde öğrenir. Oyun sırasında çocuğun duyuları çok iyi çalışır. Oyun, keşfetme yoluyla öğrenmeyi içerir. Çocuk oynadıkça duyuları ve yetenekleri gelişir, becerileri artar. Oyunda çevresinden duyduğu, gördüğü şeyleri dener, öğrendiklerini pekiştirir. Oyun çocukların problem çözme becerilerini ile yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir (Aral ve ark., 2001; Brooker ve 23

31 Woodhead, 2013; Ebbeck ve Wanigayanake, 2010; Elkind, 2011; Gronlund, 2010). Oyunda Öğretmenin Rolü S: Peki öğretmen ya da yetiģkin çocuklar oyun oynarken neler yapmalıdır? (Cevapları dinleyin. Cevaplar doğrultusunda öğretmenin oyundaki rolüne vurgu yapın.) Çocukların gelişimi destekleyen oyunları ve oyun alanlarını planlamada sistemli gözlemin, katılımın, planlama ve düzenlemeleri, oyuna katılımın ve oyunun değerlendirmesinin önemli olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda öğretmenin oyundaki rollerini şu şekilde sıralayabiliriz. Oyunu gözlemleyici rolü Oyunu planlayıcı ve düzenleyici rolü Oyuna katılımcı rolü Öğretmenin oyunda iletişimci rolü Oyunu değerlendirici rolü Öğretmenin oyunda gözlemleyici rolü, oyun etkinlik alanlarını inceleyerek bu alanları kimin kullandığını, en çok ne zaman kullanıldığını ve bu etkinlik alanındaki materyallerin nasıl kullanıldığını not etmeyi kapsar. Bu not edilen gözlemler sonucu elde edilen bilgiler, çeşitli oyun türlerini alana nasıl yerleştirileceğine ilişkin kararları, ne tür oyun olanaklarını ne tür materyallerle sağlanacağına ve bunların nasıl daha iyi kullanılacağına ilişkin kararlar verilmesine yardımcı olur. Bunun yanında çocukların oyunda gözlenmesi; oyun sırasında çocuğun oynadığı rolü, oyunda çocukla oynayan kişileri, bu kişilerin hangi rolleri oynadıklarını ve çocuğun bir rolü ne kadar sürdürebildiğini göstererek çocukların gelişimleri hakkında bilgi edinilmesini sağlar. 24

32 Öğretmenin oyunu planlayıcı ve düzenleyici rolünde; oyunu araştıran birçok araştırmacı oyunun birçok niteliğini geliştirmek ve zenginleştirmek için oyun ortamının öğretmen tarafından yapılandırılmasını ister. Bu yapılandırma alanı düzenleme, zamanı düzenleme, gerekli materyalleri sağlama, güvenliği sağlama ve çocuklara yeterince uyarıcı, araştırıcı, üretici yaşantılar sağlama ile ilgilidir. Düzenlenen eğitim ortamı bireysel ve grup çalışmalarına olanak vermelidir. Ortam çocuğun kendini güvende hissedebileceği şekilde hazırlanmalı ve tehlikelerden uzak olmalıdır. Öğrenme merkezi; oyun çeşidine olanak veren materyaller, çeşitlilik, miktar ve farklı türler bakımından özenle seçilmelidir. Bunların yanında öğretmenin oyunu planlayıcı ve düzenleyici rolünü daha nitelikli gerçekleştirebilmesi için eğitim öğretmen ortamında ve sürecinde aşağıdaki noktalarına dikkat etmelidir: Çocuklarla belli bir oyun içinde yoğun olarak çalışmayı planlamalıdır. Oyuna yeni katılan, kolay tepki vermeyen, yetenekli çocuklara zaman ayırmalıdır. Çocukların oyunları bittiğinde onlara yardım ederek, çocukların oyun alanlarını toplu bırakmalarına özendirmelidir. Kırılan ve bozulan nesneleri kaldırmalı ve tüm çıkış, giriş ve birimler arası geçiş yolları üzerinde çocukların hareketlerine engel olabilecek hiçbir şeyin olmamasına özen göstermelidir. Öğretmenin oyuna katılımcı rolü ise oyunun temel özelliklerinin arasında yer alan oyunu özgürce seçmenin ve kontrolün çocukta olması ilkesi benimsenmekle beraber, bu ilkeyi bozmadan bazen çocukların oyununa katılmak oyunu geliştirmek ve zenginleştirmek amacıyla yardımcı olabilmektedir. Çocuklar oyun sırasında istedikleri bir olayı geliştirmekte ya da canlandırmakta güçlük çektiklerinde, öğretmen kısa 25

33 bir süre için oyuna katılmalıdır. Öğretmen oyuna dışarıdan gözlemci olarak girebilir, çocuklar oyun oynarken onlara ihtiyaç duydukları sözcükleri önerebilir, çocukları oyunda olumlu bir geri dönütle destekleyebilir, devam etmekte olan oyuna bir çocuğun girmesine yardım edebilir, oyuna hiç katılmayan bir çocuğa yardım edebilir, oyuna ilginç bir açılım ya da uyarım sağlama amacıyla girebilir ve çocuklara oyun için yeterli zamanı verip bu oyunda bir rol oynayabilir. Öğretmenin oyunda iletişimci rolü; çocuklarla sohbet ederek başlar. Bu sohbetin başlamasında çocukları dinlemek, öğretmenin kendi deneyimlerini ve görüşlerini çocuklarla paylaşmak, çocuklarla konuşurken göz kontağı kurmak ve çocukları konuşmaya dahil etmek etkili olur. Öğretmen çocuklara soru sorarken özen göstermeli, gereksiz sorular sormamalı, cevap için zaman vermeli ve çocukları sorgulamaktan kaçınmalıdır. Öğretmen çocuk ihtiyaç duyduğunda yanında olmalı, onaylayıcı dil kullanımına özen göstermeli, davranışlarının ve taleplerinin nedenlerini açıklamalı, seçim fırsatları tanımalıdır. Özelliklede çocukların oyununa değer verdiğini gösteren davranışlar sergilemelidir. Öğretmenin oyunu değerlendirme rolünde öğretmen çocukların oyunlarını gözlemlerken ve yönlendirme yaparken aynı zamanda sürekli oyunu değerlendirmektedir. Oyun çocuklar için en etkin öğrenme ortamı olduğu için çocukları oynarken gözlemlemek onların gelişimlerini değerlendirmek açısından çok önemlidir. Sonuç olarak öğretmen ve diğer tüm yetişkinlerin oyun ile ilgili tüm rolleri dikkate alındığında çocuğun oyun içinde gelişim ve öğrenimi açısından bu kişilerin rolünün önemli olduğu görülür. Ayrıca oyunda öğretmenin aktif olması, çeşitli kararlar vermesi ve oyunu denetlemesi de önemlidir (Anonim,?). 26

34 Çocuk Dostu Sokakla Ġlgili Görseller S. ġimdi, çocuk dostu sokak projesi ile ilgili görselleri sizlerle paylaģmak istiyorum (Proje ile ilgili aşağıdaki açıklamayı söyleyin ve Çocuk Dostu Sokak a ilişkin görselleri gösterin. Görsellerden sonra etkinliğe geçin.) 27

35 28

36 1912. Sokakta Yapılması Planlanan Çocuk Dostu Sokak Projesine ĠliĢkin Bilgiler Bu proje kapsamında oluşturulacak çocuk dostu sokakla birlikte planlanan oyun alanının çocukların görüşleri alınarak planlanması çocuklar için güvenli, eğlenceli, öğretici ve merak uyandırıcı unsurlarla donatılmış olması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Çocuk Dostu Sokak la bağlantılı oyun alanında, oyun evi, kaydıraklar, halat oyun grubu, yılan yol, ahşap kütükler, araç lastikleri, tulumba, kum havuzu, resim duvarı, müzik duvarı gibi materyallerle donatılmış bölümler planlanmıştır. 29

37 ETKĠNLĠK 4: Etkinlik Hazırlama Etkinliğin Adı Etkinliğim nasıl olacak? Etkinliğin Amacı Yöntem ve Teknik Süre Materyaller Katılımcıların Çocuk Dostu Sokakta uygulanabilecek oyunu/etkinliği planlamasını sağlamaktır. Küçük grup çalışması 15 dakika Kalem, kağıt Etkinliğin Uygulanması Katılımcılara beş farklı renk kurdelenin olduğu sepet sunulur. Her bir katılımcı sepetten bir adet kurdele alır. Tüm katılımcılar kurdeleleri aldıktan sonra aynı renk kurdele seçen katılımcılar bir araya gelerek küçük gruplar oluşturur. Her grup oluşturulacak Çocuk Dostu Sokak ta oynanabilecek bir oyun hazırlar ve büyük gruba bu oyun etkinliğini sunar Eğitimciye Notlar Tüm katılımcıların etkinliğe katılımını teşvik ediniz. Etkinliğin Değerlendirilmesi Etkinlik amacına ulaştı mı? Etkinliğin uygulanması sırasında sorun yaşandı mı? Etkinlik katılımcılarda nasıl duygular yarattı? 30

38 SONUÇ Neler Yaptık? ETKĠNLĠK 5: Değerlendirme Etkinliğin Adı Neler Yaptık? Etkinliğin Amacı Yöntem ve Teknik Süre Materyaller Çocuk Dostu Sokak Projesi kapsamında yapılan eğiticilerin eğitimine ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Beyin fırtınası, soru-cevap 10 dakika Küçük kağıtlar, renkli kalemler Etkinliğin Uygulanması Eğitim sonunda katılımcılara eğitim sürecine ilişkin bir değerlendirme yapılacağını söyleyin. Değerlendirme için tüm eğitim sürecini düşünmeleri ve bu süreci özetlemek için iki kelime yazmalarını isteyin. Her katılımcının sırayla bunları ifade etmesi için fırsat verin. Eğitimciye Notlar Tüm katılımcıların etkinliğe katılımını teşvik ediniz. Etkinliğin Değerlendirilmesi Etkinlik amacına ulaştı mı? Etkinliğin uygulanması sırasında sorun yaşandı mı? Etkinlik katılımcılarda nasıl duygular yarattı? 31