NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 5. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 5. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan"

Transkript

1 NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 5 Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan

2 Modelleme 2 Gerçekleştirilmesi maliyetli ya da riskli olan projelerde, projenin beklenmedik durumlardan dolayı başarısızlığa uğramaması için bir takım fikir ve tasarım işlemleri (modelleme) yapılır. Modelleme fikir bazındaki projenin, gerçek dünyada uygulanabilirliğini sorgular. Karşılaşılabilecek sorunlara önceden çözüm bularak işgücü, maliyet, zaman gibi kaynak kayıplarını önler. Nesneye yönelimli programlamayla birlikte modellemeye duyulan ihtiyaç artmış ve Yazılım projelerinde kullanılmak üzere UML (Unified Modeling Language) modelleme dili geliştirilmiştir. Model oluşturmak şu getirileri sağlar Yapılacak iş için gereksinimleri ortaya koyar Anlaşmazlıkları çözümlemeye yardımcı olur. Yanlışları Önler

3 Giriş Problem domeninin yani gerçek dünyanın modelinin oluşturulması, problemi daha iyi anlayabilmek için problemin kağıt üstünde bir resminin oluşturulması anlamına gelir. Bu modeli oluşturmak problemin çözümlenmesi (analysis) aşamasını oluşturur. Bu nedenle bu aşamada problemi çözmek için değil anlamak için çaba gösterilir. Problemi çözmek ise tasarım aşamasının konusudur.

4 Prosedürel Tasarım 4 Yapısal programlama yaklaşımında, ilk tasarım adımı programdan beklenen işlevselliği belirlemek Yanıtlanması gereken soru Bu program ne yapacak? İkinci adım istenileni gerçekleştirmesi için programın atması gereken temel adımları yüksek-düzeyli pseudo kodlar ya da akış diyagramları yardımıyla belirlemek Son olarak her temel adım daha küçük adımlara bölünerek tasarımı daha rafine hale getirmek Bu yaklaşıma, prosedürel ayrıştırma (procedural decomposition) denir.

5 Nesne-yönelimli Tasarım 5 Prosedürel yaklaşımdan köklü olarak ayrılır. Nesneye-yönelik yaklaşımda problem, İşlemlere yada veri yapılarına bölünmez; Birbirleriyle etkileşen bir nesneler sistemi olarak analiz edilir. Ayrıca, prosedürel yaklaşım yukarıdan-aşağıya işleyen bir analiz tekniği olmasına rağmen, nesneye yönelik yaklaşım yukarıdanaşağıya analiz ve aşağıdan-yukarıya sentez tekniklerini birleştirir. Nesneye-yönelik tasarım ( iterative tarzda) şunların yapılmasını gerektirir: Sınıfların belirlenmesi, Özelliklerin ve davranışların tespiti, Sınıflar arası ilişkilerin bulunması ve Sınıfların bir hiyerarşi içinde organize edilmesi.

6 Sınıfların Belirlenmesi 6 Nesneye-yönelik tasarımda ilk adım programın ihtiyaç duyacağı sınıfların belirlenmesidir. Bunun için kullanılabilecek basit bir teknik: programdan beklenenin doğal dil ile betimlenmesi betimleme içindeki isimlerin listelenmesi bu liste içinde sınıfların seçilmesi kavramsal nesneler yada olaylar veya etkileşimler söz konusu olduğunda sınıfların belirlenmesi zorlaşabilir. Problem modeli içindeki elemanlara karşılık gelen sınıfları gerçekleştirmek için de yeni sınıflar tasarlamak gerekebilir.

7 7 Özelliklerin Ve Davranışların Tespiti Bir sınıfın sorumlulukları iki alanda ortaya çıkar: Taşıması gereken bilgiler Sınıfa ait bir nesnenin neler yapabileceği yada bu nesneye neler yapılabileceği. Her sınıf kendisini betimleyen bazı özelliklere sahiptir. Sınıfa ait bir nesnenin özellik değerleri nesnenin içinde bulunduğu durumu ( state ) belirler. Her sınıf, ayrıca, nesnelerin diğer nesnelerle nasıl etkileştiğine ve bu etkileşim neticesinde içinde bulundukları durumların nasıl değiştiğine karşılık gelen davranışlara sahiptir.

8 8 Sınıflar Arası İlişkilerin Bulunması Sınıfların bir kısmı yalıtılmış halde bulunabilirken, büyük bir çoğunluğu diğerleriyle işbirliği ve bağımlılık ilişkisi içindedirler. Bir sınıf bir diğerine çeşitli şekillerde bağımlı olabilir: Diğer bir sınıfın eleman fonksiyonlarını kullanması gerekebilir; Diğer bir sınıf kendi içine gömülmüş olabilir; Sınıfın arayüzü bir diğer sınıfa bağımlı olabilir vs. Sınıflar arası ilişkileri belirlerken sınıfların davranışlarını yerine getirirken, birbirlerinin bilgilerini ve davranışlarını kullanıp kullanmadıklarına bakılır.

9 9 Sınıfların Bir Hiyerarşi İçinde Organize Edilmesi Sınıfların özelliklerini ve davranışlarını tespit ederek, aralarındaki benzerlik ve farkları daha iyi görürüz; ayrıca, sınıflar arası ilişkileri bularak da hangi sınıfların diğerlerinin işlevselliğine bağımlı olduğunu açığa çıkarırız. Bir sınıfın farklı kategorilerinin tespiti, bir hiyerarşi için yeterli koşulu oluşturmaz. Gerekli koşul farklı kategorilere farklı işlemlerin yapılacak olmasıdır.

10 10 TÜMLEŞTİRİLMİŞ YAZILIM GELİŞTİRME SÜRECİ (THE UNİFİED PROCESS - UP) Gerekli kalite kriterlerini sağlamak için yazılım projelerini uygun şekilde planlamak ve belli bir disiplin altında bu plana uymak gerekir. Yazılımcılara planlama konusunda yol gösteren çeşitli yazılım geliştirme süreçleri oluşturulmuştur. Örn. Spiral, çağlayan (waterfall), vb. Nesneye dayalı yazılım geliştirmek için var olan yöntemlerin deneyimler sonucu kabul gören en iyi özellikleri bir araya getirilerek tümleştirilmiş yazılım geliştirme süreci (The Unified Process - UP) oluşturulmuştur.

11 UP Temel Özellikler 11

12 12 UP: Yinelemeli ve evrimsel yazılım geliştirme Her yineleme (iterasyon) adımında bütün bir yazılım projesi varmış gibi davranılır. Gerekli tüm aşamalardan geçilerek sınanmış, çalışır bir ürün elde edilir.

13 Yinelemeli Sürecin Yararları 13

14 14 UP'nin Kullanılmasına Yönelik Öneriler 2-6 haftalık sabit süreli iterasyonlar uygulanmalı Deneyemlere göre bir iterasyonun süresinin 3 ya da 4 hafta olarak seçilmesi iyi sonuçlar vermektedir. İterasyon 2 haftadan kısa olursa bu sürede bir ürün çıkarmak mümkün olmaz. Altı haftadan daha uzun süreli iterasyonlarda ise erken geri besleme alma olanağı ortadan kalkar ve çok fazla sayıda istek ile uğraşmak gerekir. Yüksek risk taşıyan kısımlar ilk iterasyonlarda gerçeklenmeli Daha önce de açıklandığı gibi ortaya çıkabilecek problemleri mümkün olduğu kadar erken fark edip bunlara karşı önlem alabilmek için zorlu görünen istekler önce ele alınmalı. Temel oluşturan yapılar (çekirdek) önce gerçeklenmeli Yüksek riskli kısımlardan başka önce ele alınması gereken modüller sistemin temelini (iskeletini) oluşturan yapılardır.

15 15 UP'nin Kullanılmasına Yönelik Öneriler Sürekli kullanıcılardan geri besleme alınmalı, isteklere uyulmaya dikkat edilmeli Her iterasyondan sonra ürün tam olarak sınanmalı Her iterasyonda bir ürün oluşturulduğu unutulmamalı ve bu ürün tam olarak sınanmalıdır. Aksi durumda hatalar geç fark edilir ve bunları düzeltme maliyeti yüksek olur. Kullanım senaryoları yöntemi (use case) uygulanmalı Görsel modelleme (UML) kullanılmalı UML tasarımların ifade edilmesini ve takım elemanları arasında iletişimi kolaylaştırır. Bir iterasyonda elde edilen deneyim diğer iterasyonda kullanılmalı

16 16 Tümleştirilmiş Süreçte (UP) Yazılım Projesi Aşamaları Başlangıç (Inception): Bu aşamada kabaca projenin vizyonu ortaya konur. İstekler ayrıntıya girilmeden genel olarak ele alınır ve fizibilite değerlendirmesi yapılır. Bu aşama sonunda projeye girip girmemeye karar verilir. Ayrıntılandırma (Elaboration): Bu aşamada daha gerçekçi çözümleme yapılır ve istekler ayrıntılı olarak ele alınır. Çekirdek yapı ve yüksek riskli kısımlar yinelemeli olarak bu aşamada oluşturulur. Tamamlama (Construction): Daha az riskli ve düşük öncelikli kısımların yinelemeli olarak gerçeklenmesi. Yayım (Transition): Beta testleri, piyasaya sürme çalışmaları.

17 Tümleştirilmiş Süreçte (UP) Yazılım Projesi Aşamaları 17

18 Kullanım Senaryolarının (Use-Cases) Tanımı Kullanım senaryoları, isteklerin anlaşılmasını ve ifade edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Özellikle işlevsel isteklerin ifade edilmesinde kullanılır. Fikir ilk olarak Ericsson' da çalışan Ivar Jacobson adlı İsveçli bir mühendis tarafından oluşturulmuştur. Daha sonra Rational' de çalışmıştır, şimdi kendi firmasındadır.

19 Senaryo Anlamlı bir sonuca (amaca) ulaşmak için aktör ile sistem arasında gerçekleşen olayların belli bir zinciridir. Bir sistemin çalışması sırasında birden fazla senaryo gerçekleşebilir. Olası tüm senaryolar kullanım senaryolarını (use case) oluştururlar.

20 Senaryo 1 - a

21 Senaryo 1 - b

22 Senaryo 1 - c

23 Senaryo 1 - d

24 Senaryo 1 - e

25 Senaryo 2 - a

26 Senaryo 2 - b

27 Senaryo 2 - c

28 Senaryo 2 - d

29 Kullanım senaryoları Yazılım dünyasındaki önemli isimleri kullanım senaryoları ile ilgili orijinal tanımları aşağıda verilmiştir: (Jacobson, Booch &Rumbaugh, 1999): Bir Kullanım Senaryosu, bir sistemin gerçekleştirdiği ve belirli bir aktör için gözlemlenebilir bir sonuç ortaya çıkaran ve çeşitli varyasyonlar içeren eylemler serisini ifade eder." (Cockburn, 2000): Bir Kullanım Senaryosu, tasarlama aşamasındaki bir sistem ve harici aktörler arasında belirli bir hedefe yönelik gelişen olası etkileşim serilerinin koleksiyonudur. Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıdaki kaynaklarda bulunabilir

30 Aktör

31 Birincil Aktör ve Sistemin Sınırları Üzerinde çalıştığımız sistemi hangi düzeyde incelediğimize ve sınırlarını ne şekilde çizdiğimize bağlı olarak birincil aktörler değişiklik gösterir. Kullanım senaryolarını yazarken sistemin sınırlarını doğru olarak belirlemek, nelerin dışarıda nelerin içeride olacağına doğru karar vermek gerekir.

32 Birincil Aktör ve Sistemin Sınırları

33 Birincil Aktör ve Sistemin Sınırları

34 Birincil Aktör ve Sistemin Sınırları

35 Birincil Aktör ve Sistemin Sınırları

36 Kullanım Senaryolarının Yazılması İhtiyaçların ve istenen özelliklerin listelenmesi şeklinde DEĞİL. Sistem kara kutu olarak ele alınır. Sistemin iç yapısı görülmez, sistemin dışarıya (aktörlere) karşı sorumlulukları ifade edilir. Aktörler ile sistem arasındaki etkileşim etken cümleler ile ifade edilir. "Ne yapar?" sorusu cevaplanır, "Nasıl yapar?" değil. Sistemin sorumluluklarını nasıl yerine getireceği daha sonra gelinecek olan tasarım aşamasında ele alınacak problemdir. Kullanım senaryolarını yazdığımız şimdiki aşamada ise sadece istekler anlaşılmaya çalışılıyor. Sistemin bitmiş hali hayal edilerek bu sistem çalıştığında oluşabilecek senaryolar yazılır.

37 Kullanım Senaryolarında Yer Alan Bölümler Her kullanım senaryoları grubunun (use case) bir adı ve numarası vardır. İsimden sonra şağıdaki bölümler gelir.

38 Önsöz (Preface) Bölümü

39 Önsöz (Preface) Bölümü Birincil aktör, destek aktörü ve diğer aktörlerin belirlenmesi sistemin sınırlarını çizer. Kullanım senaryoları ilgililerin (aktörlerin) tüm beklentilerini karşılayan tüm olayları ve sadece onları içerir. Tüm ilgililerin ve beklentilerin ilk başta belirlenmesi önemlidir. Aksi durumda senaryolarda bazı durumlar unutulabilir ve bu eksiklik ancak ileriki aşamalarda anlaşılabilir.

40 Ana Başarılı Senaryo (Temel Akış) Bölümü

41 Uzantılar (Alternatif Akışlar) Bölümü

42 Diğer Bölümler Sıra Dışı Durumlar Bölümü (Exceptions) : Sistemde hatalar oluştuğunda yapılacaklar sıralanır. Bazı tasarımcılar bu bölümdeki olayları da uzantılar bölümünde ele alırlar. Özel İstekler Bölümü (Special Requirements) : İşlevler ile ilgili olmayan istekler bu bölümde belirtilir. Bu istekler genellikle hız, güvenilirlik, rahat kullanım gibi kalite kriterlerine yöneliktir. Teknolojik Beklentiler Bölümü : Kullanıcıların ön gördükleri donanım özellikleri burada sıralanır. Örneğin giriş/çıkış işlemlerinin hangi cihazlar ile yapılması istendiği bu bölüme yazılır.

43 Örnek Senaryo Grubu (Use Case) SG1: Satış İşlemleri Konu: Market Sistemi Birincil Aktör: Kasa Görevlisi İlgililer (Aktörler) ve Beklentileri (Stakeholders and Interests): Kasa Görevlisi: Bilgilerin doğru ve hızlı girilmesi, toplamın doğru hesaplanması, para üstünün doğru hesaplanması Satış Elemanı: Komisyonun doğru hesaplanması ve kayıt edilmesi Müdür: Yetkili işlemleri (kasa görevlisinin yapamadığı) kolaylıkla yapabilmek Vergi Dairesi: Vergilerin doğru hesaplanabilmesi ve toplanabilmesi Kredi Kartı Asıllama Merkezi: Ödeme bilgilerinin doğru formatta gelmesi ve asıllama bilgilerinin kayıt edilmesi

44 Örnek Senaryo Grubu (Use Case) SG1: Satış İşlemleri Ön Koşullar (Preconditions): Kasa görevlisi sisteme giriş yapmıştır. Son Koşullar (Postconditions): Satış bilgileri kayıt edilmiştir. Vergi doğru olarak hesaplanmıştır. Muhasebe ve envanter kayıtları güncellenmiştir. Komisyon kayıt edilmiştir. Fatura oluşturulmuştur. Kredi kartı onayı kayıt edilmiştir.

45 Örnek Ana Başarılı Senaryo (Doğal Akış)

46 Örnek Uzantılar (Alternatif Akışlar): *a. Herhangi bir anda müdür yetkili bir işlem yapmak ister ve şifresini girer: 1.Sistem müdür-yetkisi konumuna geçer. 2.Müdür yetkili bir işlem gerçekleştirir. Örneğin satışı iptal eder, bir ürünün fiyatını indirir vs. 3.Müdür sistemden çıkar. 4.Sistem normal konuma (kasa görevlisi yetkisi) geçer.

47 Örnek Uzantılar (Alternatif Akışlar): *b. Herhangi bir anda sistemde bir hata oluşur: Bu durumlarda bilgilerin kayıt edilmesi ve sistemin kaldığı yerden devam edebilmesi istenir. 1. Kasa görevlisi sistemi yeniden başlatır, sisteme giriş yapar ve sistemin önceki durumdan devam etmesini ister. 2. Sistem önceki durumu oluşturur. 2a. Sistem önceki durumu oluştururken anormallik sezer. 1. Sistem hata uyarısı verir, hatayı kayıt eder ve temiz (başlangıç) duruma geçer. 2. Kasa görevlisi yeni bir satış başlatır.

48 Örnek Uzantılar (Alternatif Akışlar): 3a. Geçersiz bir ürün kodu (Sistemde bulunamadı): 1. Sistem hata uyarısı verir, ürünü reddeder. 2. Kasa görevlisi hataya tepki verir: 2a. Ürünün üstünde okunabilir bir kod vardır: 1. Kasa görevlisi kodu sisteme elle (manual) girer. 2. Sistem ürünün tanıtıcı bilgisini ve fiyatını gösterir. 2b. Ürünün üstünde kod yoktur, ama fiyatı yazılıdır: 1. Kasa görevlisi müdürden yetkili bir işlem yapmasını ister. 2. Müdür şifresini girer. 3. Kasa görevlisi fiyatı elle girer.

49 Örnek Uzantılar (Alternatif Akışlar): 3b. Aynı üründen bir taneden fazla alınmıştır (5 şişe içecek): 1. Kasa görevlisi ürün kodunu ve adetini sisteme girer. 3-6a. Müşteri kasa görevlisine bir ürünü almaktan vazgeçtiğini söyler: 1. Kasa görevlisi satıştan çıkarılacak ürünün kodunu sisteme girer. 2. Sistem ürünü satıştan çıkarır ve geçerli toplamı gösterir. 3-6b. Müşteri alışverişten vazgeçtiğini söyler: 1. Kasa görevlisi satışı iptal eder.

50 Örnek Uzantılar (Alternatif Akışlar): 5. Müşteri indirim hakkı olduğunu söyler (müşteri kartına sahiptir): 1. Kasa görevlisi müşteri kodunu sisteme girer. 2. Sistem indirimi uygular ve yeni toplamı gösterir. 7a. Nakit ödeme: 1. Kasa görevlisi ödenen nakit miktarı sisteme girer. 2. Sistem para üstünü gösterir ve para çekmecesini açar. 3. Kasa görevlisi müşteriden ödemeyi alır ve para üstünü verir. 4. Sistem nakit ödemeyi kayıt eder. 7b. Kredi kartı ile ödeme: c. Çek ile ödeme: 1....

51 Örnek Özel İstekler (Special Requirements): Düz kare monitör. Yazılar 1 metre uzaklıktan okunabilmeli. Kredi kartı sorgulamasının cevabı en geç 30 saniyede gelmeli....

52 Örnek Teknolojik Beklentiler (Technology Variations List): *a. Müdür kendisini sisteme bir kart okutarak ya da tuş takımından şifresini girerek tanıtır. 3a. Ürün kodları bir barkod okuyucu ile veya tuş takımından elle girilebilir. 7b. Kredi kartı bilgiler kart okuyucu ile veya tuş takımından elle girilebilir....

53 Örnek Açık noktalar (Open Issues): Vergi kanunlarındaki değişim sistemi nasıl etkiler? Kasa görevlisi mesaisi bittiğinde sistemden çıkarken para çekmecesini de almalı mı? Müşteri kart okuyucuları doğrudan kendisi kullanabilir mi, yoksa kasa görevlisi ile mi sisteme erişmeli?...

54 Kullanım Diyagramları (Use Case Diagram) Kullanım senaryoları sadece düz metin (text) olarak değil, istendiğinde metin yerine UML diyagramı olarak da ifade edilebilirler. Kullanım diyagramlarında, kullanım senaryolarının aktörler ile ve kendi aralarındaki ilişkileri grafik olarak gösterilir. Bir sistemin içinde bir çok senaryo grubu bulunabilmekte ve değişik aktörler değişik senaryo grupları ile ilişkili olabilmektedir. Ayrıca senaryoların kendi aralarında da içerme (include) ve genişletme (extend) ilişkileri bulunabilmektedir.

55 İçerme vs. Genişletme

56 Kullanım Durumu Diyagramları (Use Case Diagram)

57 Örnek: Öğrenci otomasyon sistemine ilişkin kullanım diyagramı

58 Etkileşim Diyagramı (Interaction Diagram) Kullanım diyagramları sadece istemde hangi senaryo gruplarının ve hangi aktörlerin yer aldığını gösterir. Aktörler ile sistem arasına geçen olayları yani senaryoların adımlarını göstermek için etkileşim diyagramları (interaction diagram) çizilir. Senaryoları ifade ederken aynı anda hem metin tipi senaryo yazımına hem de UML ile kullanım diyagramlarını ve etkileşim diyagramlarını çizmeye gerek yoktur. Senaryoları belirtmek için metin tipi yazım ya da diyagram gösteriminden biri tercih edilir.

59 Örnek: Market sistemi etkileşim diyagramı

60 Kullanım Senaryolarının Yazılması

61 Kullanım Senaryoları - Diğer Sorular Bazı davranışlar aktörlerden yola çıkarak belirlenemeyebilir. Bu durumda aşağıdaki soruları da sormakta yarar vardır: Sistemin gerek duyduğu girişler ve çıkışlar nelerdir? Sistem hangi dış olaylardan etkilenir? Şu andaki sistemin (eğer firmada aynı iş için kullanılan eski bir sistem varsa) eksikleri ve problemleri nelerdir? Periyodik olarak gerçekleştirilen işler var mı?

62 İsteklerin çözümlenmesinde (modellenmesinde) oluşturulan kullanım senaryoları (use case) nesneye dayalı özellikler taşımaz. Uygulama domeninin modellenmesinde ise nesneye dayalı yöntem kullanılacaktır. Uygulama domeninin modelinde gerçek dünyayı (yani tasarlanacak olan sistemi) oluşturan kavramsal sınıflar ve nesneler yar alır. Bu model oluşturulurken yazılım sınıfları (çözüm) düşünülmez, çünkü bu aşamada henüz program yazılmıyor.

63 Model UML kullanılarak görsel hale getirilir. Uygulama domeninin modeli aşağıdaki bilgileri içeren sınıf diyagramları ile belirtilir: Gerçek dünyadaki kavramsal sınıflar ve nesneler (Yazılım sınıfları/nesneleri değil!) Sınıflar arasındaki ilişkiler (bağlantılar - association), Sınıfların nitelikleri (attributes)

64 Örnek Market sistemi sınıf diyagramı

65 Kavramsal Sınıfların Belirlenmesi Kavramsal sınıflar gerçek dünyadaki somut ve soyut varlıklara karşı düşen sınıflardır. Örneğin; öğretmen, öğrenci, ders, işçi, banka hesabı, para, satış vb. Çözümlemenin (analiz) ilk aşamasını kavramsal sınıfların (conceptual class) belirlenmesi oluşturur. En çok kullanılan iki temel yöntem: 1. Kavramsal sınıfların kategori listesinden yararlanma 2. Kullanım senaryolarındaki isimlerden (isim tamlamalarından) yararlanmak İki yöntem birlikte de kullanılabilir.

66 Kavramsal Sınıfların Kategorileri

67 Kavramsal Sınıfların İsimler Yardımıyla Belirlenmesi Kavramsal sınıfların belirlenmesinde kullanılan ikinci yöntem ise senaryolarda ve problemin tanımında yer alan isim ve isim tamlamalarından yararlanılmasıdır. Kullanım senaryolarında yer alan tüm isimler ve isim tamlamaları işaretlenir. Çoğunlukla ilk aşamada gereğinden fazla sınıf elde edilir. Daha sonra uygulanan eleme yöntemi ile gereksiz sınıflar ayıklanır.

68 Örnek SG1 numaralı "Satış İşlemleri" senaryo grubu

69 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

70 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

71 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

72 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

73 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

74 Gereksiz Sınıfların Elenmesi

75 Problem Domeni Modelini Oluşturmada Haritacı (Mapmaker) Yöntemi

76 Örnek Market Sistemine Ait Kavramsal Sınıflar Bu sınıflar belirlendiğinde çözümlemenin (analiz) ilk adımı tamamlanmış olur. Bundan sonra kavramsal sınıflar arasındaki bağlantıların (ilişkilerin) ve sınıfların niteliklerinin belirlenmesi gerekir.

77 Betimleme Sınıflarına Gerek Duyulması Dükkanda satılan malzemelerle ilgili fiyat, tip numarası gibi bilgilerin o malzemeye ilişkin nesnelerde tutulması (nitelik olduğu) öngörülebilir. Ancak dükkandaki o cinsten tüm malzeme satıldığında (nesneler yok olduğunda) o malzemeyle ilgili bilgiler de kaybolur. Böyle sistemlerde bir nesneyi betimleyen bilgilerin başka sınıflarda tutulması gerekir.

78 Betimleme Sınıfları Ne Zaman gereklidir? Bir malzeme ya da hizmetle ilgili bilgilere o malzeme ya da hizmetin var olup olmamasından bağımsız olarak erişmek gerekli ise, Bir nesnenin yok edilmesi bilgi kaybına neden oluyorsa, Gereksiz bilgi tekrarını önlüyorsa.

79 Kavramsal Sınıflar Arasındaki Bağlantıların Belirlenmesi Uygulama domeninin modeli oluşturulurken ilk aşamada kavramsal sınıflar bulunur. İkinci aşamada ise bu sınıflar arasındaki bağlantılar (associations) belirlenir.

80 Bağlantıların UML Diyagramlarında Gösterilmesi

81 Çoğullama (multipicity) Sayısı Çoğullama sayısı o sınıftan kaç tane nesnenin, diğer sınıftan kaç tane nesne ile belli bir anda geçerli olarak ilişkilendirilebileceğini gösterir. Çoğullama sayısı, modeli nasıl kullanacağımıza bağlıdır. Aşağıdaki örnekte bir malın tükenip depoda bulunmaması bizi ilgilendiriyorsa Depo ucuna ait çoğullama sayısı 0..1 olabilir. Aksi durumda bu sayının 1 olması yazılım açısından daha uygundur.

82 Çoğullama Sayılarının Yazılması

83 Bağlantıların Bulunmasına İlişkin Yöntemler Bu konuda da değişik yöntemler kullanılmaktadır: Yaygın Bağlantılar Listesi (Common Associations List) Kullanım senaryolarındaki fiillerden yararlanmak.

84 Yaygın Bağlantılar Listesi (Common Associations List) Bu yöntemde, kavramsala sınıflar arasında şu ilişkilerin varlığı aranır:

85 Yaygın Bağlantılar Listesi (Common Associations List) Bu yöntemde, iki kavram arasındaki ilişkiye ait bilgi belli bir süre sistem tarafından bilinmesi gerekiyorsa (need-to-know association) göz önüne alınır. İki kavram arasındaki ilişki tasarlanan sistem açısından gerekli değilse dikkate alınmaz. Örneğin Satış - Müdür bağlantısı gerekli olmayabilir.

86 Kullanım Senaryolarındaki Fiillerden Yararlanmak Diğer yöntemde ise kullanım senaryolarındaki fiiller dikkate alınarak tüm olası bağlantılar (ilişkiler) listelenir. Aşağıdaki maddeler dikkate alınarak gereksiz bağlantılar ayıklanır:

87 Kullanım Senaryolarındaki Fiillerden Yararlanmak Örnek: "Satış dükkanda gerçekleşir" ilişkisi, "satış terminalde yapılır" ve "terminal dükkanda bulunur" ilişkilerinden türetilebilir. Genellikle UML diyagramında iki sınıf arasında birden fazla yol varsa, çözümlemede fazlalık (türetilebilir) ilişkiler olduğu düşünülebilir. Her türetilebilir ilişkinin elenmesi doğru değildir. Sistem açısından önemli olanlar kalabilir. Örneğin toplumda Baba - kardeş yerine Amca ilişkisi kullanılmaktadır.

88 Bağlantıların Bulunmasına İlişkin Öneriler Sistemin tasarımını ilgilendiren bağlantılara (need-to-know) yoğunlaşmak gerekir. Bağlantılara doğru isimler atanmalı. Tip adı - fiil - tip adı Bağlantının adı sadece bir ya da bir kaç işlemin adı değil bir ilişkinin ifadesi olmalıdır.

89 Bağlantıların Bulunmasına İlişkin Öneriler Gerekli olan yerlere rol adları da yazılmalıdır. Roller bağlantının iki ucunu oluştururlar. Sahip olma, oluşma (aggregation, compositon) ilişkilerini ayrıntılı olarak belirlemek bu aşamada gereksizdir. Bu aşamada bazı bağlantıların unutulması sistem tasarımını çok etkilemez. Kavramsal sınıfların doğru olarak belirlenmesi bağlantılardan daha önemlidir. Gereğinden fazla bağlantı modelin anlaşılırlığını azaltabilir.

90 Örnek Market Sisteminin UML Sınıf Diyagramı

91 Kavramsal Sınıfların Niteliklerinin (Attributes) Belirlenmesi Bir sınıfın nitelikleri, o sınıftan nesneler yaratıldığında nesnelere özgü değerler alabilen verilerdir. Bu aşamada amaç, üzerinde çalışılan senaryoları ilgilendiren nitelikler bulmaktır. Nitelikler genellikle basit veri tipleri (int, string, bool, date) ifade edilirler. Eğer bu aşamada nitelik olarak düşünülen veri daha karmaşık bir tipte ise o verinin bir bağlantı ya da ayrı bir sınıf olma olasılığı yüksektir.

92 Kavramsal Sınıfların Niteliklerinin (Attributes) Belirlenmesi Aşağıda gösterilen örnekte Terminal, Kasa Görevlisi tarafından kullanılan bir varlıktır ama onun niteliği değildir.

93 Karmaşık Niteliklerin Gösterilmesi Bazı durumlarda nitelikler basit veri tiplerinden oluşmazlar. Eğer bir nitelikte aşağıdaki özellikler varsa başka bir sınıf ile ifade edilmesi doğru olur. Birden fazla alandan oluşuyorsa: Telefon no, ad/soyad Üzerinde işlem yapılıyorsa: Kredi kartı numarası onaylanması Kendi nitelikleri varsa: Fiyatın geçerlilik tarihi olabilir.

94 Karmaşık Niteliklerin Gösterilmesi Bu tip nitelikler aşağıda gösterildiği gibi iki farklı şekilde de ifade edilebilir.

95 Birimleri Olan Niteliklerin Gösterilmesi Birimleri olan büyüklükleri de basit veri tipleri ile göstermek doğru olmaz. Örneğin şekilde gösterildiği gibi satışın tutarını sadece sayı olarak ifade etmek yarar sağlamaz. Bunun yerine bilinen bir veri tipi olan Para kullanılabilir.

96 Niteliklerin Özelliklerinin Gösterilmesi Eğer çözümleme (analiz) sırasında kavramsal sınıfların özellikleri hakkında daha fazla bilgi elde edilmişse bunlar da diyagramlar da belirtilir. Örneğin niteliklere ilişkin erişim hakları diyagramlarda gösterilebilir. "+" simgesi bir niteliğin açık (public), "-" simgesi ise özel (private) oldupunu belirtir. "/" simgesi ise bir niteliğin diğer niteliklerden türetilebilen (elde edilebilen) (derived) bir nitelik olduğunu belirtir.

97 Niteliklerin Özelliklerinin Gösterilmesi

98 Analiz aşamasında elde edilen sınıflar sadece problemdeki kavramların resmidir, yazılım sınıfları değillerdir. Tasarım aşamasında yazılım sınıfları oluşturulurken kavramsal sınıflar kaynak olarak kullanılacaktır. Örnek Market sistemine ilişkin uygulama domeni modelinin bir kısmı yanda UML sınıf diyagramı şeklinde gösterilmiştir.

99 Kaynaklar Y.Doç.Dr.Feza BUZLUCA ders notları

Tümleştirilmiş Süreçte (UP) Yazılım Projesi Aşamaları

Tümleştirilmiş Süreçte (UP) Yazılım Projesi Aşamaları 16 Tümleştirilmiş Süreçte (UP) Yazılım Projesi Aşamaları Başlangıç (Inception): Bu aşamada kabaca projenin vizyonu ortaya konur. İstekler ayrıntıya girilmeden genel olarak ele alınır ve fizibilite değerlendirmesi

Detaylı

Unified Modeling Language

Unified Modeling Language Konular MODELLEME Prosedürel Tasarım Nesne-yönelimli Tasarım Sınıfların Belirlenmesi Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci Kullanım Senaryolarının (Use-Cases) Tanımı Modelleme Gerçekleştirilmesi maliyetli

Detaylı

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM YAZILIM MODELLEME VE TASARIM «Kullanım Senaryoları» Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Kullanım Senaryoları (Use-Case Model) İsteklerin anlaşılmasını ve ifade edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Özellikle

Detaylı

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 8

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 8 NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 8 Modelleme 2 Gerçekleştirilmesi maliyetli ya da riskli olan projelerde, projenin beklenmedik durumlardan dolayı başarısızlığa uğramaması için bir takım fikir ve tasarım

Detaylı

Nesneye Dayalı Yazılım Geliştirme. Her iterasyon sonunda sistem istenene yaklaşır. Nesneye Dayalı Yazılım Geliştirme

Nesneye Dayalı Yazılım Geliştirme. Her iterasyon sonunda sistem istenene yaklaşır. Nesneye Dayalı Yazılım Geliştirme Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci (The Unified Process UP) Deneyimler sonucu kabul gören en iyi özellikler bir araya getirilmiştir. Yinelemeli (iterative) Arttırmalı ve evrimsel (incremental, evolutionary)

Detaylı

Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci (The Unified Process UP)

Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci (The Unified Process UP) Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci (The Unified Process UP) Deneyimler sonucu kabul gören en iyi özellikler bir araya getirilmiştir. Yinelemeli (iterative) Arttırmalı ve evrimsel (incremental, evolutionary)

Detaylı

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA. Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA. Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr Nesne Tabanlı Programlama Kavramları Nesne Tabanlı Programlama (OOP) tekniği, gerçek dünyadaki somut nesnelerin bir yazılımın

Detaylı

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM YAZILIM MODELLEME VE TASARIM «UML Kullanım Diyagramları» Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Kullanım senaryoları sadece düz metin (text) olarak değil, istendiğinde metin yerine UML diyagramı olarak

Detaylı

NESNEYE YÖNELİK ÇÖZÜMLEME SÜRECİ

NESNEYE YÖNELİK ÇÖZÜMLEME SÜRECİ NESNEYE YÖNELİK ÇÖZÜMLEMENİN TEMELLERİ Çözümleme: Bir şeyi anlayabilmek için parçalarına ayırmak. Sistemi anlamaya yönelik çalışmalardan ve üst düzey planlama eylemlerinden oluşur. Uygulama/problem alanının

Detaylı

AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ LİSANS DÖNEM ÖDEVİ

AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ LİSANS DÖNEM ÖDEVİ AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ LİSANS DÖNEM ÖDEVİ TBIL-40-0 Nesneye Yönelik Sistem Çözümleme ve Tasarım HAZIRLAYAN 22325 Fahri DÖNMEZ DANIŞMAN

Detaylı

Yaz.Müh.Ders Notları #4 1

Yaz.Müh.Ders Notları #4 1 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Şubat 2012 Yrd.Doç.Dr. Yunus Emre SELÇUK 1 NESNEYE YÖNELİK ÇÖZÜMLEMENİN TEMELLERİ Çözümleme (Analiz): Bir şeyi anlayabilmek için parçalarına ayırmak. Sistemi anlamaya yönelik çalışmalardan

Detaylı

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM YAZILIM MODELLEME VE TASARIM «UML - Tümleştirilmiş Yazılım Geliştirme Süreci» Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü UML NEDİR? Yazılım ve donanımların bir arada düşünülmesi gereken, Zor ve karmaşık programların,

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 10-11. Nesneye Yönelik Sistem Analizi Haftanın Amacı Bilişim sistemleri geliştirmede nesneye yönelik sistem analizi

Detaylı

Sınıf Diyagramları Amaç: Sınıf Diyagramları Nasıl Çizilir?

Sınıf Diyagramları Amaç: Sınıf Diyagramları Nasıl Çizilir? Sınıf Diyagramları Sınıf diyagramı statik bir diyagramdır. Bir uygulamanın statik görünümünü temsil eder. Sınıf diyagramı sadece bir sistemin farklı yönlerini görselleştirmek, açıklamak ve belgelemek için

Detaylı

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA Unified Modelling Language (UML) Bütünleşik Modelleme Dili

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA Unified Modelling Language (UML) Bütünleşik Modelleme Dili Özlem AYDIN NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA Unified Modelling Language (UML) Bütünleşik Modelleme Dili Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü MODEL NEDİR? Model, gerçek dünyadaki bir olayın veya

Detaylı

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA. Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr

NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA. Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr NESNEYE YÖNELİK PROGRAMLAMA Yrd.Doç.Dr. Zeynep ORMAN ormanz@istanbul.edu.tr Kullanım Diyagramları (Use Case Diagram) Kullanım senaryoları sadece düz metin (text) olarak değil, istendiğinde metin yerine

Detaylı

Yazılım Gereksinimlerinin Görsel Çözümlemeleri: UML (UnifiedModeling Language) Birleştirilmiş Modelleme Dili

Yazılım Gereksinimlerinin Görsel Çözümlemeleri: UML (UnifiedModeling Language) Birleştirilmiş Modelleme Dili Yazılım Gereksinimlerinin Görsel Çözümlemeleri: UML (UnifiedModeling Language) Birleştirilmiş Modelleme Dili UML Diyagramlarının Sınıflandırması UML ile Dinamik Davranışsal (Behaviour) Modelleme usecasediyagramları

Detaylı

Kullanım Durumu Diyagramları (Use-case Diyagramları)

Kullanım Durumu Diyagramları (Use-case Diyagramları) Kullanım Durumu Diyagramları (Use-case Diyagramları) Analiz aşaması projeler için hayati önem taşır. İyi bir analizden geçmemiş projelerin başarı şansı azdır. Analiz ile birlikte kendimize Ne? sorusunu

Detaylı

TÜMLEŞİK MODELLEME DİLİ. UML (Unified Modeling Language)

TÜMLEŞİK MODELLEME DİLİ. UML (Unified Modeling Language) TÜMLEŞİK MODELLEME DİLİ UML (Unified Modeling Language) UML NEDİR? Yazılım ve donanımların bir arada düşünülmesi gereken, Zor ve karmaşık programların, Özellikle birden fazla yazılımcı tarafından kodlanacağı

Detaylı

Bir yazılım geliştirme metodolojisi aşağıdaki adımlardan meydana gelir; Yazılım geliştirme sürecine destek verecek araçlar, modeller ve yöntemler.

Bir yazılım geliştirme metodolojisi aşağıdaki adımlardan meydana gelir; Yazılım geliştirme sürecine destek verecek araçlar, modeller ve yöntemler. Yazılım Mühendisliği kapsamındaki Yazılım Geliştirme Metodolojileri, bir bilgi sistemini geliştirme sürecinin yapımını, planlamasını ve kontrolünü sağlayan bir framework tür. Her farklı framework güçlü

Detaylı

NESNEYE YÖNELİK TASARIM SÜRECİ

NESNEYE YÖNELİK TASARIM SÜRECİ NESNEYE YÖNELİK TASARIM SÜRECİ GİRİŞ Nasıl? sorusuna yanıt aranır. Nesne modeli: Analizden tasarıma. Doğrudan problem alanı ile ilgili nesnelerden oluşan model, yardımcı nesnelerle zenginleştirilir. Ana

Detaylı

SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI

SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI BIL3403 Öğ. Gör. ASLI BiROL abirol@kavram.edu.tr 01.10.2012 Dersin Amacı Bu ders ile öğrenci; edindiği mesleki bilgi birikimini kullanarak sektörde uygulanabilir bir projeyi

Detaylı

SİSTEM VE YAZILIM. o Bilgisayar sistemleri donanım, yazılım ve bunları işletmek üzere gerekli işlemlerden oluşur.

SİSTEM VE YAZILIM. o Bilgisayar sistemleri donanım, yazılım ve bunları işletmek üzere gerekli işlemlerden oluşur. SİSTEM VE YAZILIM o Bilgisayar sistemleri donanım, yazılım ve bunları işletmek üzere gerekli işlemlerden oluşur. o Yazılım, bilgisayar sistemlerinin bir bileşeni olarak ele alınmalıdır. o Yazılım yalnızca

Detaylı

Eylül 2007 de v1.0 ı yayınlanan SysML sayesinde endüstri mühendislerinin de ihtiyacı karşılanmış oldu.

Eylül 2007 de v1.0 ı yayınlanan SysML sayesinde endüstri mühendislerinin de ihtiyacı karşılanmış oldu. 1 Yazılımcıların da endüstri mühendislerinin de en büyük ihtiyaçlarının başında ortak modelleme dili ihtiyacı gelir. UML nin (Unified Modeling Language) Kasım 1997 de OMG tarafından yayınlanmasıyla birlikte

Detaylı

Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ Eşzamanlı (Senkron) Ardışıl Devrelerin Tasarlanması (Design) Bir ardışıl devrenin tasarlanması, çözülecek olan problemin sözle anlatımıyla (senaryo) başlar. Bundan sonra aşağıda açıklanan aşamalardan geçilerek

Detaylı

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM

YAZILIM MODELLEME VE TASARIM YAZILIM MODELLEME VE TASARIM «Yazılım Süreç Modelleri» Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Genel Yazılım Süreç Modelleri Kodla ve Düzelt (Code and Fix) Çağlayan Modeli (Waterfall Model) V Modeli (V-shaped

Detaylı

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 6. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 6. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 6 Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan İçerik UML Yapı Diyagramları Eylem Diyagramları Etkileşim Diyagramları UML Diyagramlar UML görsel olarak modelleme için birçok diyagrama sahiptir.

Detaylı

DARA PLUS PARAKENDE MODULU

DARA PLUS PARAKENDE MODULU DARA PLUS PARAKENDE MODULU PARAKENDE SATIŞ MÜŞTERİ BİLGİLERİ GİRİŞ VE DEĞİŞİKLİK Peşin satış adında bir tane cari hesap oluşturulur kod 1 adı peşin soyadı satış olan. Yeni bir müşteri açmak için : yeni

Detaylı

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri VERİ KAYNAKLARI YÖNETİMİ İ İ 5. ÜNİTE GİRİŞ Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri yönetimidir. Geleneksel yada çağdaş, birinci yada ikinci elden derlenen veriler amaca uygun veri formlarında tutulur.

Detaylı

ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI. Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi

ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI. Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi İçindekiler Ardışıl Diyagram Nedir ve Neden Kullanılır... 3 Ardışıl Diyagram Elemanları... 3 MS Visio ile Ardışıl Diyagram Çizimi... 5 Violet

Detaylı

BLG4146 - Sistem Analizi ve Tasarımı. Öğr. Grv. Aybike ŞİMŞEK

BLG4146 - Sistem Analizi ve Tasarımı. Öğr. Grv. Aybike ŞİMŞEK BLG4146 - Sistem Analizi ve Tasarımı Öğr. Grv. Aybike ŞİMŞEK Tasarım Evresi Analiz evresinde sorulan NE sorusuyla elde edilen bilgilerin NASIL yapılacağı, NASIL gerçekleştirileceğinin ortaya konulduğu

Detaylı

Yazılım Mühendisliği 1

Yazılım Mühendisliği 1 Yazılım Mühendisliği 1 HEDEFLER Yazılım, program ve algoritma kavramları anlar. Yazılım ve donanım maliyetlerinin zamansal değişimlerini ve nedenleri hakkında yorum yapar. Yazılım mühendisliği ile Bilgisayar

Detaylı

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ Melih BÖLÜKBAŞI

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ Melih BÖLÜKBAŞI VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ Melih BÖLÜKBAŞI Dersin Hedefleri Veri Tabanı Kullanıcıları Veri Modelleri Veri Tabanı Tasarımı İlişkisel VT Kavramsal Tasarımı (Entity- Relationship, ER) Modeli VT KULLANICILARI

Detaylı

Çözüm Bilgisayar. Çözüm SIRAMATİK

Çözüm Bilgisayar. Çözüm SIRAMATİK Çözüm Bilgisayar Çözüm SIRAMATİK Çözüm Sıra Sistemi Amaç : Hastanelerde çeşitli birimlerde oluşan hasta sıralarının (poliklinik müracaat, poliklinik hasta kabul, ssk eczane vb.) bankolar önünden uzaklaştırılarak,

Detaylı

YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı

YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği 1 BÖLÜM - 1 Yazılım Tasarımına Giriş Bu bölümde;

Detaylı

4.1. Grafik Sihirbazını kullanarak grafik oluşturma

4.1. Grafik Sihirbazını kullanarak grafik oluşturma BÖLÜM14 4. EXCEL DE GRAFİK Excel programının en üstün özelliklerinden bir diğeri de grafik çizim özelliğinin mükemmel olmasıdır. Excel grafik işlemleri için kullanıcıya çok geniş seçenekler sunar. Excel

Detaylı

SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI

SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI BİLGİ SİSTEMİ GELİŞTİRME SÜRECİ Sistem Geliştirme Süreci ve Modelleri Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü Bilgi sistemlerinin geliştirilmesi için izlenen sürece Sistem Geliştirme

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 5. İhtiyaç Analizi ve Modelleme II Haftanın Amacı Bilişim sistemleri ihtiyaç analizinin modeli oluşturulmasında,

Detaylı

TASNİF DIŞI KAMU SERTİFİKASYON MERKEZİ. Doküman Adı MOBİL İMZA KULLANIM AMAÇLI NİTELİKLİ ELEKTRONİK SERTİFİKA BAŞVURU TALİMATI

TASNİF DIŞI KAMU SERTİFİKASYON MERKEZİ. Doküman Adı MOBİL İMZA KULLANIM AMAÇLI NİTELİKLİ ELEKTRONİK SERTİFİKA BAŞVURU TALİMATI Kamu SM KAMU SERTİFİKASYON MERKEZİ Doküman Adı ELEKTRONİK SERTİFİKA BAŞVURU TALİMATI Doküman Kodu Yayın Numarası Yayın Tarihi 0 Hazırlayanlar Serdar DEMİR Onay Erol KAHRAMAN DEĞİŞİKLİK KAYITLARI Yayın

Detaylı

BTP 209 SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI

BTP 209 SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI BTP 209 SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE KULLANILAN ARAÇLAR Dr. Önder EYECİOĞLU 2012 BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE KULLANILAN ARAÇLAR 1. Akış Şemaları 2. Veri Akış

Detaylı

SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI. ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE

SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI. ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE Sistem Tasarım ve Analiz Aşamaları Ön İnceleme Fizibilite Sistem Analizi Sistem Tasarımı Sistem Gerçekleştirme Sistem Operasyon ve Destek ÖN İNCELEME

Detaylı

İÜ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ. Süreç İyileştirme Standardı

İÜ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ. Süreç İyileştirme Standardı Dök. No: AUZEF-SS-1.2-11 Yayın Tarihi:30.12.2015 Rev No:00 Rev Tarihi: Sayfa 1 / 12 1. AMAÇ İÜ AUZEF süreçlerinin kalite, verimlik ve etkinliğini arttırmak için yapılan sürekli iyileştirme çalışmalarında

Detaylı

(I) şimdiki. durum (S) belleği. saat. girşi

(I) şimdiki. durum (S) belleği. saat. girşi ers Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ Eşzamanlı (Senkron) Ardışıl evreler (Synchronous Sequential Circuits) Ardışıl (sequential)

Detaylı

11.DERS Yazılım Testi

11.DERS Yazılım Testi 11.DERS Yazılım Testi 1 Yazılım Testi Bir programda hata bulma amacıyla icra edilen bir süreçtir. İyi bir test koşulu henüz ortaya çıkarılmamış bir hatayı tespit eden test koşuludur. Yazılım testinin önemi

Detaylı

BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım. Sunum 7

BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım. Sunum 7 BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım Sunum 7 Component(Bileşen) Diyagramları Sistemin fiziksel yapısını modellemede kullanılır. Bu fiziksel yapıdan kasıt gömülü kontroller, portlar, arayüzlerin yanı

Detaylı

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık İlişki Modeli

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık İlişki Modeli Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık İlişki Modeli Konular Veritabanı Tasarım Aşamaları Kavramsal Tasarım Temel Kavramlar Varlıklar Arası İlişkiler Var Olma Bağımlılığı (Existence

Detaylı

Öğretim planındaki AKTS Ulusal Kredi

Öğretim planındaki AKTS Ulusal Kredi Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. Yazılım Gereksinimleri Mühendisliği Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 481052000001303 3 0 0 3 5 Dersin Yürütülmesi Hakkında Bu ders gerçek dünya problemlerinin analiz

Detaylı

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık Bağıntı Modeli

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık Bağıntı Modeli Celal Çeken Veysel Harun Şahin Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) Varlık Bağıntı Modeli Konular Veritabanı Tasarım Aşamaları Kavramsal Tasarım Temel Kavramlar Varlıklar Arası Bağıntılar

Detaylı

Süreklilik Göstergesi. Kavram Haritaları. Etkileşim Göstergesi. Problem/Çözüm Göstergesi Karşılaştırma Matrisi. (Anlam Çözümleme Tablosu)

Süreklilik Göstergesi. Kavram Haritaları. Etkileşim Göstergesi. Problem/Çözüm Göstergesi Karşılaştırma Matrisi. (Anlam Çözümleme Tablosu) Kavram Haritaları Hiyerarşik KH Hiyerarşik Olmayan KH ( Ağ, Örümcek Harita) Zincir KH Sınıflandırma Haritası Vee Diyagramları Neden-Sonuç Diyagramları Balık Kılçığı Döngü Göstergesi Olay Zinciri Dizileri

Detaylı

9.DERS Yazılım Geliştirme Modelleri

9.DERS Yazılım Geliştirme Modelleri 9.DERS Yazılım Geliştirme Modelleri 1 Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsü ve Modeller Herhangi bir yazılımın, üretim aşaması ve kullanım aşaması birlikte olmak üzere geçirdiği tüm aşamalar olarak tanımlanabilir.

Detaylı

ICubes Giriş. adresinden sisteme girilir. Açılan sayfaya kullanıcı adı ve şifre yazılarak platforma giriş yapılır

ICubes Giriş.  adresinden sisteme girilir. Açılan sayfaya kullanıcı adı ve şifre yazılarak platforma giriş yapılır ICUBES ICubes, Ipsos çalışanları ve müşterileri için tasarlanmış, üretim datalarını farklı bir platform üzerinden toplu şekilde görmeye yarayan bir programdır. ICubes Giriş http://ids.ipsos.com.tr/icubes/

Detaylı

UNICASE.... kapsamlı bir CASE* aracı. * http://en.wikipedia.org/wiki/computer-aided_software_engineering

UNICASE.... kapsamlı bir CASE* aracı. * http://en.wikipedia.org/wiki/computer-aided_software_engineering UNICASE... kapsamlı bir CASE* aracı * http://en.wikipedia.org/wiki/computer-aided_software_engineering Neden UNICASE? Yazılım geliştirme projelerinde yazılım mühendisliği modelleri merkezi bir yerde ve

Detaylı

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri Konular Veritabanı Tasarım Aşamaları Veri Modeli Nedir? Veri Modeli Temel Bileşenleri İş Kuralları (Business Rules) İş Kurallarını Veri

Detaylı

Sistem Analizi ve Tasarımı

Sistem Analizi ve Tasarımı Sistem Analizi ve Tasarımı 5.Ders Göksel Biricik Bu Derste Sistem Analizi Fonksiyonel Çözümleme SRS Kavramsal Modelin Oluşturulması 1 Gereksinim Analizi Sistem analizi modelinin amacı: İhtiyaçları açıklamak

Detaylı

YAPIM YÖNETİMİ - EKONOMİSİ 03. İşler veya eylemler olası olan zaman ve mekanının tamamını kullanacaktır.

YAPIM YÖNETİMİ - EKONOMİSİ 03. İşler veya eylemler olası olan zaman ve mekanının tamamını kullanacaktır. İNŞAAT PROJELERİNİN YÖNETİMİNDE FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI İnşaat projelerinin yönetimi ve kurallar Parkinson Kuralı İşler veya eylemler olası olan zaman ve mekanının tamamını kullanacaktır. Peter İlkesi Bireyler

Detaylı

KAVRAM HARĠTALARI. Kavram Haritaları. Kavram Haritası Nedir? Kim Tarafından GeliĢtirilmiĢtir? Kavram Haritaları Ne ĠĢe Yarar?

KAVRAM HARĠTALARI. Kavram Haritaları. Kavram Haritası Nedir? Kim Tarafından GeliĢtirilmiĢtir? Kavram Haritaları Ne ĠĢe Yarar? KAVRAM HARĠTALARI Tanımı Hazırlanışı Örnek Haritaları Puanlandırılması Özet Haritaları Öğretimde çeşitli şemalardan ve farklı grafik türlerinden faydalanırız. haritaları da bir tür grafik ve şema olmasına

Detaylı

Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler. Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e

Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler. Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e Üç Şema Modeli Üç şema modeli 1975 de ANSI/SPARC tarafından geliştirildi Veri modellemeninç ve rolünü

Detaylı

Ürün Ekleme Kitapçığı

Ürün Ekleme Kitapçığı Ürün Ekleme Kitapçığı İÇİNDEKİLER 1. ÜRÜN EKLEME 3 1.1.KULLANICI GİRİŞİ 3 2.Ürün Menüleri 5 2.1.Genel 5 2.2.Veri 5 2.3. Bağlantılar 8 2.4. Özellik 8 2.5. Seçenek 9 2.7. İndirim 10 2.8. Kampanya 11 2.9.

Detaylı

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Bilgi sistemi kavramı genellikle işletmelere yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle bilgi sisteminin amacını; yöneticilere teslim edilen ekonomik kaynakların kullanımına

Detaylı

Uyguluma (Problem) Domeninin Modellenmesi

Uyguluma (Problem) Domeninin Modellenmesi Uyguluma (Problem) Domeninin Modellenmesi Amaç, çözülmek istenen probleme ilişkin (gerçek) dünyanın; doğru, özlü, anlaşılır, sınanabilir bir modelinin oluşturulmasıdır. Uygulama domenindeki (application

Detaylı

Liskov Substitution Principle (LSP) Liskov un Yerine Gecme Prensibi KurumsalJava.com

Liskov Substitution Principle (LSP) Liskov un Yerine Gecme Prensibi KurumsalJava.com Liskov Substitution Principle (LSP) Liskov un Yerine Gecme Prensibi KurumsalJava.com Özcan Acar Bilgisayar Mühendisi http://www.ozcanacar.com Barbara Liskov 1 tarafından geliştirilen bu prensip kısaca

Detaylı

KDV kısım numaraları Pos cihazındaki KDV departman numaralarına göre tanımlandıktan sonra F2-Kaydet butonu ile bu bölüm kayıt edilir.

KDV kısım numaraları Pos cihazındaki KDV departman numaralarına göre tanımlandıktan sonra F2-Kaydet butonu ile bu bölüm kayıt edilir. 18 Kasım 2009 Đlgili Versiyon/lar : ETA:SQL, ETA:V.8-SQL Đlgili Modül/ler : Transfer ETA:V.8-SQL ve ETA:SQL ile ĐNTER-POS CĐHAZI ARASINDA VERĐ TRANSFERĐ Süpermarket, benzin istasyonu shop/market ve çeşitli

Detaylı

T.C KARABÜK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ

T.C KARABÜK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ T.C KARABÜK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ PROJE ÖDEVİ SİNEMA BİLET SİSTEMİ PROJE SAHİBİ 2015M10206009 Erdi Şenol İSTANBUL, 2016 Proje Alan Tanımı Günümüzde

Detaylı

2018 YENİ YIL İŞLEMLERİ

2018 YENİ YIL İŞLEMLERİ 2018 YENİ YIL İŞLEMLERİ YENİ YIL AÇMA İŞLEMLERİ Merhaba Değerli Evrim yazılım kullanıcıları; Her yıl genel muhasebe kullanıcılarının zorunlu olarak yapmış olduğu yeni yıl işlemlerini isteğe bağlı olarak

Detaylı

ICubes Giriş. http://ids.ipsos.com.tr/icubes/ adresinden sisteme girilir. Açılan sayfaya kullanıcı adı ve şifre yazılarak platforma giriş yapılır

ICubes Giriş. http://ids.ipsos.com.tr/icubes/ adresinden sisteme girilir. Açılan sayfaya kullanıcı adı ve şifre yazılarak platforma giriş yapılır ICUBES ICubes, Ipsos çalışanları ve müşterileri için tasarlanmış, üretim datalarını farklı bir platform üzerinden toplu şekilde görmeye yarayan bir programdır. ICubes Giriş http://ids.ipsos.com.tr/icubes/

Detaylı

InnGenius. InnGenius Ana Ekran...2. Rezervasyon İşlemleri...4. Grup Rezervasyon İşlemleri...8. Housekeeping...10

InnGenius. InnGenius Ana Ekran...2. Rezervasyon İşlemleri...4. Grup Rezervasyon İşlemleri...8. Housekeeping...10 InnGenius Vega Yazılım ın en son ürünü InnGenius PMS küçük ve orta ölçekli otel,motel, pansiyon gibi misafir ağırlayan işletmelerin oda kontrolü, satış kanallarının yönetimi ve perakende satışlarını kontrol

Detaylı

Nesneye Dayalı Programlama

Nesneye Dayalı Programlama SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Nesneye Dayalı Programlama Hafta 9 Prof. Dr. Ümit KOCABIÇAK Öğr. Gör. Özgür ÇİFTÇİ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim"

Detaylı

IDE4DB Veritabanı Geliştirme Platformu Bitirme Projesi Sunumu

IDE4DB Veritabanı Geliştirme Platformu Bitirme Projesi Sunumu IDE4DB Veritabanı Geliştirme Platformu Bitirme Projesi Sunumu Onur EKER 040970627 Danışman: Yrd. Doç Dr. Feza BUZLUCA Sunum İçeriği Projenin Tanımı Projenin Amacı Projenin Analizi Projenin Çözüm Sunduğu

Detaylı

Bilgisayar Mimarisi Nedir?

Bilgisayar Mimarisi Nedir? BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Mimarisi Nedir? Bilgisayar mimarisi, diğer mimariler gibi, bir yapı kullanıcısının ihtiyaçlarını belirleme ve bu ihtiyaçları ekonomik ve teknolojik kısıtlamalar dahilinde

Detaylı

1.Yazılım Geliştirme Metotları 1

1.Yazılım Geliştirme Metotları 1 1.Yazılım Geliştirme Metotları 1 1.1 Klasik Çevrim(Waterfall) 1.2 V Modeli 1.3 Prototipleme/Örnekleme 1.4 Spiral Model 1.5 Evrimsel Geliştirme 1.6 Evrimsel Prototipleme 1.7 Artımlı Geliştirme 1.8 Araştırmaya

Detaylı

Yazılım Mühendisliği Bölüm - 3 Planlama

Yazılım Mühendisliği Bölüm - 3 Planlama 1 Yazılım Mühendisliği Bölüm - 3 Planlama 2 3 4 Planlama 5 Yazılım geliştirme sürecinin ilk aşaması Başarılı bir proje geliştirebilmek için projenin tüm resminin çıkarılması işlemi Proje planlama aşamasında

Detaylı

Rapor Hazırlama Kuralları

Rapor Hazırlama Kuralları Temel Bilgiler 1. Temel Bilgiler Rapor Hazırlama Kuralları Rapor hazırlamada, bu belge ile birlikte bulunan rapor örneği sitili kullanılabilir. Bu kalıp stil seçildiğinde, sayfa düzeni, paragraf yapıları

Detaylı

Önemli noktalar. Paradigma Nesnelere Giriş Mesajlar / Ara bağlantılar Bilgi Gizleme (Information Hiding ) Sınıflar(Classes) Kalıtım/Inheritance

Önemli noktalar. Paradigma Nesnelere Giriş Mesajlar / Ara bağlantılar Bilgi Gizleme (Information Hiding ) Sınıflar(Classes) Kalıtım/Inheritance Önemli noktalar Paradigma Nesnelere Giriş Mesajlar / Ara bağlantılar Bilgi Gizleme (Information Hiding ) Sınıflar(Classes) Kalıtım/Inheritance public class Test { // çalışır İnsan insan = new Çiçekçi();

Detaylı

Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC)

Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC) Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC) Sistem analistlerinin ve kullanıcı faaliyetlerinin spesifik döngüsünün kullanılmasıyla En iyi geliştirilmiş sistemin oluşmasını

Detaylı

Varlık davranış modeli: Bu aşama her entity ye etki eden durumların tanımlandığı, modellendiği ve dokümante edildiği süreçtir.

Varlık davranış modeli: Bu aşama her entity ye etki eden durumların tanımlandığı, modellendiği ve dokümante edildiği süreçtir. Yapısal Sistem Analiz ve Tasarım Metodu SSADM waterfall model baz alınarak uygulanan bir metottur. İngiltere de kamusal projelerde 1980 lerin başında kullanılan sistem analizi ve tasarımı konularındaki

Detaylı

İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3

İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3 İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3 1. Özellikler.3 2. Kullanım..3 2.1. Ana Sayfa..5 2.2. Talep Modülü.7 2.3. Takibim Modülü 9 2.4. Takipte Modülü..11 2.5. Silinen Talepler Modülü...11

Detaylı

DESTEK DOKÜMANI. Ödeme planlarında taksitli ödeme bilgileri. Ürün :

DESTEK DOKÜMANI. Ödeme planlarında taksitli ödeme bilgileri. Ürün : Taksitli Satış Đşlemleri Taksitli Satış sistemi adı üzerinde tüm taksitle satış yapan firmalarda kullanılabilir. Bunun yanısıra peşin fiyatı belirli ancak vadeli fiyatı ve taksit sayısı bilinmeyen tüm

Detaylı

MOBİL İMZA KULLANIM AMAÇLI NİTELİKLİ ELEKTRONİK SERTİFİKA BAŞVURU TALİMATI

MOBİL İMZA KULLANIM AMAÇLI NİTELİKLİ ELEKTRONİK SERTİFİKA BAŞVURU TALİMATI Doküman Kodu Yayın Numarası Yayın Tarihi TALM-001-002 06 25.02.2015 TALM-001-002 25.02.2015 1/25 DEĞİŞİKLİK KAYITLARI Yayın No Yayın Nedeni Yayın Tarihi 00 İlk Çıkış 27.12.2011 01 Doküman Yeniden Düzenlendi

Detaylı

İLİŞKİSEL VERİTABANLARI

İLİŞKİSEL VERİTABANLARI İLİŞKİSEL VERİTABANLARI Veritabanı Nedir? Veritabanı (database) en basit şekliyle verilerin belirli bir düzene göre tutulduğu, depolandığı bir sistemdir. İlişkisel Veritabanı Nedir? İlişkisel veritabanlarındaki

Detaylı

BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 VGM KREDİSİ SATIN ALMA, ÖDEME, EŞLEŞTİRME VE RAPORLAMA SÜREÇLERİ VGM İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 VGM KREDİSİ SATIN ALMA, ÖDEME, EŞLEŞTİRME VE RAPORLAMA SÜREÇLERİ VGM İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR BÖLÜM 1 VGM KREDİSİ SATIN ALMA, ÖDEME, EŞLEŞTİRME VE RAPORLAMA SÜREÇLERİ BÖLÜM 2 VGM İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VGM KREDİSİ SATIN ALMA, ÖDEME, EŞLEŞTİRME VE RAPORLAMA SÜREÇLERİ VGM Kredisi Satın

Detaylı

12. Kat Oluşturma. Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği incelenecektir.

12. Kat Oluşturma. Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği incelenecektir. 12. Kat Oluşturma Bu Konuda Öğrenilecekler: Yeni bir kat yaratmak Yaratılan katlara ulaşmak Kat ayarlarında değişiklik yapmak Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği

Detaylı

BAY.t Entegre_PRO v5.2 Yapılan Geliştirmeler HIZLI SATIŞ

BAY.t Entegre_PRO v5.2 Yapılan Geliştirmeler HIZLI SATIŞ BAY.t Entegre_PRO v5.2 Yapılan Geliştirmeler HIZLI SATIŞ Bay-t Entegre PRO serisinin yeni modülü Dokunmatik Hızlı Satış, perakende satış yapan tüm işletmelerin ihtiyaçlarına yönelik olarak dokunmatik ekranlara

Detaylı

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ 4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ Genel Problem Çözme İşlemi Adım adım analiz / sentezi içerir Önerilen işlemsel adımlar: - Fonksiyon yapıları geliştirilir - Çözümler geliştirilir - Sıralı / esnek olarak uygulanır

Detaylı

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 10. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 10. Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA HAFTA # 10 Yrd.Doç.Dr.Hacer Karacan İçerik Grafik Kullanıcı Arayüzü Uygulamaları AWT, Swing Arayüz Yerleşim Düzeni Temel GKA Bileşenleri Olay Yönetimi Olay Dinleyiciler Olay

Detaylı

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ I

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ I BÖLÜM 11 11. SQL de JOIN (BİRLEŞTİRME) İŞLEMİ 11.1. JOIN (Birleştirme) İşlemi Veri tabanı kayıtları oluşturulurken bütün bilgiler bir tabloda değil de, birkaç tablo üzerinde tutulur. Bu dataların daha

Detaylı

T.C. Damla Ok 080401041 Mesutcan Kurt 080401013. 2 Ağustos 2011. Ali Murat Tiryaki

T.C. Damla Ok 080401041 Mesutcan Kurt 080401013. 2 Ağustos 2011. Ali Murat Tiryaki T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ UÇAK TAKİP SİSTEMİ Damla Ok 080401041 Mesutcan Kurt 080401013 2 Ağustos 2011 Çanakkale Ali Murat Tiryaki

Detaylı

Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula

Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula Programlanabilir Lojik Basit Programlanabilir Lojik Cihazlar (Simple Programmable Logic Device - SPLD) ** PAL (Programmable

Detaylı

GLIDA EWD 8989 Dokunmatik Akıllı Çocuk Saati Hızlı Kurulum ve Kullanım Kılavuzu

GLIDA EWD 8989 Dokunmatik Akıllı Çocuk Saati Hızlı Kurulum ve Kullanım Kılavuzu GLIDA EWD 8989 Dokunmatik Akıllı Çocuk Saati Hızlı Kurulum ve Kullanım Kılavuzu Çok Önemli Önemli 1: Saatte kullanılmak üzere her hangi bir operatörden ( Turkcell ve Vodafon sim kartlarını öneriyoruz )

Detaylı

NEDEN DOĞULİNE. Detaylı Analiz. Doğru Planlama. Hedef Kitleye Uygunluk. Doğru İçerik Stratejisi. 7/24 Destek. Deneyimli Ekip

NEDEN DOĞULİNE. Detaylı Analiz. Doğru Planlama. Hedef Kitleye Uygunluk. Doğru İçerik Stratejisi. 7/24 Destek. Deneyimli Ekip NEDEN DOĞULİNE Detaylı Analiz Yapılan tüm çalışmaların temeli ve ilk adımı, detaylı analizdir. Analiz adımında, ürünün teknik, anahtar kelime, UI & UX, backlink, hedef kitle ve rakip analizi yapılır. Analiz

Detaylı

CMMI. CMMI ve Çevik Yöntemler. Orhan KALAYCI Haziran 2007. Yazılım Süreç Kalitesi ve Yönetim Danışmanlığı. www.nitelik.

CMMI. CMMI ve Çevik Yöntemler. Orhan KALAYCI Haziran 2007. Yazılım Süreç Kalitesi ve Yönetim Danışmanlığı. www.nitelik. CMMI ve Çevik Yöntemler Orhan KALAYCI Haziran 2007 http:// CMMI 2 1 XP 3 CMMI nedir? 1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye 4 2 XP Nedir? MSF XP Şelale RUP 5 CMM XP İlişkisi 6 3 PROJE YONETİMİNİ İMİNİN EVRİMSEL

Detaylı

Algoritmalar ve Programlama. Algoritma

Algoritmalar ve Programlama. Algoritma Algoritmalar ve Programlama Algoritma Algoritma Bir sorunu / problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için gerekli olan sıralı mantıksal adımların tümüne algoritma denir. Algoritma bir sorunun çözümü

Detaylı

Veri Akış Diyagramı (VAD)

Veri Akış Diyagramı (VAD) Veri Akış Diyagramı (VAD) Bir veri akış diyagramı (VAD), süreç yönlerini modellendiren bir bilgi sistemi vasıtasıyla verilerin "akışını" gösteren bir grafiktir. Bir VAD, daha sonra detaylandırılamayacak

Detaylı

TURKCELL HİZMETLERİ. Kullanım Bilgileri. LOGO Kasım 2014

TURKCELL HİZMETLERİ. Kullanım Bilgileri. LOGO Kasım 2014 TURKCELL HİZMETLERİ Kullanım Bilgileri LOGO Kasım 2014 İçindekiler TURKCELL HİZMETLERİ... 3 Online Turkcell Fatura Aktarımı... 4 Fatura Eşleştirme Tabloları... 5 Online Fatura Aktarımları... 6 Toplu Mesaj

Detaylı

Sunum İçeriği. Programlamaya Giriş 22.03.2011

Sunum İçeriği. Programlamaya Giriş 22.03.2011 Programlamaya Giriş Nesne Tabanlı Programlamaya Giriş ve FONKSİYONLAR Sunum İçeriği Nesne Tabanlı Programlama Kavramı Fonksiyon tanımlama ve kullanma Formal Parametre nedir? Gerçel Parametre nedir? Fonksiyon

Detaylı

KL Retail D-POS. Kullanıcı El Kitabı

KL Retail D-POS. Kullanıcı El Kitabı KL Retail D-POS Kullanıcı El Kitabı Telif Hakkı Copyright 2007-2013 KALEM YAZILIM Tüm hakları saklıdır. Bu kullanım kılavuzu ve içerisinde açıklanan yazılım, lisans kapsamında sunulmuş olup, sadece söz

Detaylı

Klavyeden Basit Giriş/Çıkış İşlemleri

Klavyeden Basit Giriş/Çıkış İşlemleri Klavyeden Basit Giriş/Çıkış İşlemleri Klavyeden veri girilmesi, girilen verilere çeşitli işlemler uygulandıktan sonra ekrana yazdırılması ya da herhangi bir yazıcıdan çıktı alınması gibi işlemlerdir. Javada

Detaylı

ANA SINIF TÜRETİLEN BİRİNCİ SINIF TÜRETİLEN İKİNCİ SINIF

ANA SINIF TÜRETİLEN BİRİNCİ SINIF TÜRETİLEN İKİNCİ SINIF JAVA PROGRAMLAMA Öğr. Gör. Utku SOBUTAY İÇERİK 2 Java da Kalıtım Kavramı Java da Çok Biçimlilik Kavramı Fonksiyonların Çok Biçimliliği Yapıcı Fonksiyonun Çok Biçimliliği Java da Kalıtım Kavramı 4 Kalıtım;

Detaylı

BMH-405 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ

BMH-405 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BMH-405 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Sistem Mühendisliği İşlevleri Dr. Musa ATAŞ Siirt Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği musa.ataş@siirt.edu.tr Ref list: Dr. Erhan SARIDOĞAN İçerik Sistem Mühendisliği nedir?

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN İçerik Dosya Organizasyonu (File Organization) Veritabanı Sistemleri (Database Systems) BM307 Dosya Organizasyonu (File Organization) İçerik Dosya

Detaylı

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER Yazılımı ve Genel Özellikleri Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Kablosuz Ağların Modellemesi ve Analizi 1 OPNET OPNET Modeler, iletişim sistemleri ve

Detaylı