BÖLÜM 12. Tasarım Hızlandırıcı

Transkript

1 BÖLÜM 12 Tasarım Hızlandırıcı

2 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Tasarım Hızlandırıcı ( Design Accelerator ) Tasarım Hızlandırıcı ( Design Accelerator ), hız, güç ve malzeme gibi gerçek dünya koşullarına göre, standart mekanik sistemler tanımlamanızı sağlayan özel bir araçtır. Tasarım Hızlandırıcı üç parçaya ayrılmaktadır: Standart Bileşenler Mekanik Hesaplamalar Mühendisin El Kitabı Tasarım Hızlandırıcılar a, montaj dosyalarında ulaşılır. Bir montaj dosyası açın ve Assembly Panel yazısının üzerine sol tuş ile tıklayın. Burada, Design Accelerator seçeneğini işaretleyin. Inventor panelinde Tasarım Hızlandırıcılar listelenir. Standart Bileşenler Standart bileşenler içerisinde bulunan parçalar ve mekanik sistemler, gerçek dünya koşullarına göre seçim yapılarak çizime yerleştirilir. Örneğin, bir cıvata bağlantı tanımlamak istediğinizde, cıvata bağlantısını tanımlayan tüm elemanlar kütüphaneden seçilir, bağlantının uygulanacağı plakalar gösterilir. Autodesk Inventor, otomatik olarak delikleri açar, montaj sınırlamalarını uygular. Sonuçta standart bileşenler, makine tasarımında sıklıkla kullanılan parçaların ve mekanik sistemlerin hesaplanarak seçimini sağlamaktadır, böylece büyük bir hız ve verimlilik sunmaktadır. Standart bileşenler altında aşağıdaki parçalar ve mekanik sistemler bulunmaktadır: Cıvata bağlantıları Miller O-ringler Dişliler (düz, konik) Kayış ve zincir sistemleri Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

3 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Sonsuz vidalar Yaylar Pimler Kamlar Mekanik Hesaplamalar Mekanik hesaplamalar sayesinde, tasarımlarınızın hatasız ve tanımlanan koşullara tamamen uygun olmasını sağlayabilirsiniz. Tasarım Hızlandırıcı aşağıdaki mekanik hesaplama seçeneklerini sunmaktadır: Kaynakların dayanım hesabı Rulman hesabı Mil ve deliklerin geçme hesabı Tolerans hesabı Fren sistemlerinin hesabı ve çizimi Plakaların tasarımı ve analizi Mühendisin El Kitabı Mühendisin El Kitabı, mühendislik teorileri, formülleri ve makine tasarımında kullanılan algoritmaları içeren elektronik bir başvuru kaynağıdır. Böylece, referans kitapları karıştırmaya gerek kalmadan, istediğiniz bilgiler elinizin altındadır. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 565

4 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Standart Bileşenler Standart bileşenler, mil, dişli, cıvata bağlantıları, yaylar gibi standart parçaları ve mekanik sistemleri içerir. Cıvata Bağlantıları Cıvata bağlantıları, Bolted Connection ikonuna çift tıklatılarak açılır. Design sekmesi, bağlantının tanımlanmasını sağlarken, Calculation ve Fatigue Calculation bağlantıların hesaplama araçlarını içerir. Calculation seçildiğinde aşağıdaki bölüm açılır: Burada, sağ üstteki Enable/disable fatigue calculation ikonu ile yorulma hesabının yapılıp yapılmayacağı tanımlanır. Bu düğme işaretlendiğinde, Fatigue Calculation sekmesi de açılır ve kullanılabilir Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

5 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Design bölümüne geri dönersek, burada, ilk olarak Type altından bağlantı tipi seçilir. Parçaları boydan boya delen bağlantı ile kör cıvata bağlantısı tipleri yer alır. Buradaki seçime göre, Placement altından seçenekler ile bağlantının yeri tanımlanır. Yerleşimin tanımlanması ile sağ taraftaki seçenekler açılır. Burada, istenen cıvata bağlantısı elemanlar seçilir. Bir yandan da, model üzerinde bağlantının ön görünümü görülür. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 567

6 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Miller ve Kamalar Shaft komutu ile miller tasarlanır. Parallel Spline Connection ve Involute Spline Connection komutları ile değişik mil profilleri tanımlanır. Key Connection komutu ise kama bağlantıları yaratmak için kullanılır: Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

7 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Disc Cam ve Linear Cam komutları, sırasıyla, disk ve lineer kamların tasarımında kullanılır. Dişliler Bu üç seçenek ile değişik dişli sistemleri seçebilir ve bunları montaj ortamına yerleştirebilirsiniz. Spur Gears komutuna girdiğinizde aşağıdaki diyalog kutusu açılır: 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 569

8 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Calculation bölümü hesaplama ile dişli seçimini sağlar. OK ile dişliler çizime yerleştirilir Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

9 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Rulmanlar Rulman seçimi ve bunların çizime yerleştirilmesi için kullanılır. Yaylar Değişik tipte yay seçimi ve çizime yerleştirilmesi için kullanılır. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 571

10 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Kayışlar, Kasnaklar ve Zincir Sistemleri V-belts seçeneği ile çizime kayış ve kasnaklar yerleştirilir. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Chains komutu ise zincir dişlilerinin ve zincirin bunlar arasında dolanmasını tasarlar. Pimler Çizime pimler yerleştirmek için kullanılır Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

11 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Alıştırma 1: Mil Tasarımı Not: Bu bölümün alıştırma dosyaları Bölüm 12 dizininin altındadır. 1. Autodesk Inventor u açın. 2. FILE > NEW ile yeni bir montaj dosyası (IAM) açın ve bir isim vererek dosyayı kaydedin. 3. Assembly Panel yazısını işaretleyin ve açılan listeden Design Accelerator komutunu çalıştırın. 4. Inventor panelinden Shaft komutunu çalıştırın.. 5. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır: 6. İlk silindirik kısmın boyutlarını girmek için, diyalog kutusunda, Cylinder 50 x 100 yazısına çift tıklayın. Aşağıdaki boyutları tanımlayın ve OK ile devam edin. Segman kanalı da ekleyelim. Bunun için, diyalog kutusunda, en sağdaki ikonun yanında bulunan oka basın ve listeden Add Retaining Ring seçeneğini seçin. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 573

12 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Default değerleri kabul edeceğiz. Bu kısımda önceden tanımlı olan pah ve yuvarlamaları da kaldırın. 7. İkinci mil kısmı da segman kanallı olacak. Çap 30 mm, uzunluk ise 12.4 mm girin. 8. Üçüncü mil kısmının çapı 35 mm, uzunluğu 2.5 mm olacak. Bu sefer, herhangi bir kanal eklemeyeceğiz Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

13 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 9. Dördüncü mil parçasının çapı 28 mm ve uzunluğu 30 mm olacak. Ayrıca, bir de kama kanalı ekleyeceğiz. Bunun için, diyalog kutusunda, en sağdaki ikonun yanında bulunan oka basın ve listeden Add Keyway Groove seçeneğini seçin. 10. Milimiz aşağıdaki gibi olacak. 11. OK ile devam edin. 12. Mili aşağıdaki gibi çizime yerleştirin. Alıştırmanın sonu. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 575

14 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Alıştırma 2: Standart Parçaların Modele Yerleşimi Bu alıştırmada, standart parçaların model ortamına yerleştirilmesini göreceğiz _Uzun_Mil.iam dosyasını açın. 2. İlk olarak mil üzerine, standart parçalar kütüphanesinden bir rulman yerleştireceğiz. Bunun için, Inventor panelinden Place from Content Center... komutunu çalıştırın. 3. Soldaki listeden, SHAFT PARTS > BEARINGS > ROLLER BEARINGS > CYLINDRICAL ROLLER BEARINGS altından DIN 5412 T1 N parçasına çift tıklayın. 4. Dikkat ederseniz, boyut olarak bir bilgi bize sorulmadı. Bunun nedeni AutoDrop isimli özelliğin olması. Bu özellik sayesinde, standart parçanın yerleştirileceği kenara fareniz ile gelip bir süre beklerseniz, buraya uygun parça boyutu otomatik olarak bulunur. Örneğin henüz işaretlemeden, aşağıda gösterilen kenarın üzerine gelin ve bekleyin Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

15 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 5. Otomatik olarak bu kenara uygun boyut bulunur ve görüntülenir. Şimdi de aşağıda gösterilen kenarın üzerine gelin ve bekleyin. 6. Yine otomatik olarak boyut bulunur. Bu kenarı işaretleyin. Şimdi AutoDrop araç çubuğu açılır. 7. Edit Component ile ilgili parçanın tablosu açılır ve burada istenen boyut seçilip çizime yerleştirilebilir. 8. ikonu ile parça çizime yerleştirilir. Alıştırmanın sonu. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 577

16 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Alıştırma 3: Cıvata Bağlantıları Bu alıştırmada, cıvata bağlantılarının oluşturulmasını ve düzenlenmesini göreceğiz _Kayis_Sistemi.iam dosyasını açın. 2. Inventor panelinden Place from Content Center komutunu çalıştırın. 3. Soldaki listeden FASTENERS > BOLTS > SOCKET HEAD cıvata ailesini işaretleyin ve sağdaki pencerede DIN EN ISO 4762 cıvatasına çift tıklayın. 4. Aşağıda gösterilen dairsel kenarın üzerine gelin ve bir süre bekleyin. Otomatik olarak uygun boyut bulunur Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

17 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 5. Bu kenarı işaretleyin. 6. AutoDrop araç çubuğu açılır. Burada, Bolted Connection ikonunu işaretleyin. 7. Böylece, cıvata bağlantısı diyalog kutusu açılır. 8. Bağlantının başlangıç düzlemi halihazırda tanımlanmıştır. Diyalog kutusunda Circular Edge düğmesi aktiftir. Termination düğmesine basın ve bağlantının bitim düzlemini göstermek için alt plakanın alt yüzeyini işaretleyin. 9. Diyalog kutusuna dikkat ederseniz, Cıvata ve delik özellikleri tanımlandı. Şimdi de cıvatanın hemen sonrasına bir pul yerleştirelim. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 579

18 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 10. Diyalog kutusunda DIN EN ISO 4762 cıvatasının hemen arkasından gelen Click to add a fastener yazısını işaretleyin. Aşağıdaki pencere açılır: 11. Bu pencerede, DIN 127 withdrawn pulunu işaretleyin. 12. Pul, bağlantıya eklenir. 13. Diyalog kutusunda DIN withdrawn pulunun hemen arkasından gelen Click to add a fastener yazısını işaretleyin Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

19 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 14. Bu sefer, DIN A pulunu işaretleyin. 15. Şimdi de bağlantının bitimine parça yerleştirelim. 16. Diyalog kutusunda en sonda bulunan Click to add a fastener yazısını işaretleyin. 17. DIN A pulunu işaretleyin. Bağlantımız aşağıdaki gibi olacaktır. 18. Son olarak bir de somun ekleyelim. Diyalog kutusunda en sonda bulunan Click to add a fastener yazısını işaretleyin. 19. DIN EN somununu işaretleyin. 20. Cıvatanın boyu tam olarak uygun değil. Bunun için, gerekirse bakış açınızı değiştirerek, kırmızı oku aşağıya doğru sürükleyin ve uygun boyu ayarlayın. 21. Bağlantıyı yerleştirmeden önce, tanımlanan bu bağlantıyı şablon olarak kaydedebiliriz. Eğer, diyalog kutusunun alt tarafındaki şablonları göremiyorsanız, diyalog kutusunun sağ alt tarafından bulunan >> düğmesine basın. Şablonlar bölümü açılır. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 581

20 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 22. Burada bulunan Add düğmesine basın. 23. Şablona bir isim verebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki diyalog kutusu açılır. 24. OK ile devam edin. Cıvata bağlantısı, şablonlara eklenir. 25. Apply ile cıvata bağlantısını modele yerleştirin. 26. Komutta çıkmadan, ikinci bağlantıyı da tanımlayabiliriz. 27. Start Plane ile aşağıda gösterilen yüzeyi işaretleyin. 28. Circular Edge ile aşağıda gösterilen dairesel kenarı işaretleyin Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

21 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 29. Termination ile alt plakanın en alt yüzeyini işaretleyin. 30. Daha önce, şablonlara kaydettiğimiz cıvata bağlantısını kullanabiliriz. Şablonlar bölümünde, önceden kaydedilmiş bağlantıyı seçin ve Set düğmesine basın. 31. İlk bağlantıyı yerleştirirken, cıvatanın boyunu sürükleyerek tanımlamıştık. Bu tek tanımlama yöntemi değildir. Diyalog kutusunun sağından DIN EN ISO 4762 cıvatasını işaretleyin.... düğmesine basın. Boyu ayarlayabileceğiniz diyalog kutusu açılır: 32. X ile diyalog kutusunu kapatın. OK ile bağlantıyı uygulayın. Alıştırmanın sonu. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 583

22 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Alıştırma 4: Kayış Sistemi ve Kamalar Bu alıştırmada, kasnakların tanımlanmasını ve kayış sisteminin oluşturulmasını, sonunda da kamaların tanımlanmasını göreceğiz _Kayis_Sistemi.iam dosyasını açın. 2. Assembly Panel yazısını işaretleyin ve açılan listeden Design Accelerator komutunu çalıştırın. 3. Inventor panelinden V-Belts komutunu çalıştırın. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır: 4. Belt altından V-Belt ANSI/RMA IP-20 A51 standardını seçin. 5. Kayışın orta düzlemini belirtmek için, Belt Mid Plane düğmesine basın ve aşağıda gösterilen milin dış yüzeyini işaretleyin Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

23 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 6. Eğer ilk kasnak, Combination Grooved değilse, ok düğmesine basarak bunu seçin. 7. Kasnağın konumunu tanımlamak için, aşağıda gösterildiği gibi, ok düğmesini kullanarak, Fixed position by selected geometry seçeneğini işaretleyin. 8. Milin dış yüzeyini gösterin. 9. Ortadaki kasnağı tanımlamak için, Click to add pulley... yazısını işaretleyin ve aşağıda gösterilen kasnağı seçin. 10. Ortadaki kasnak aşağıda gösterildiği gibi modele yerleştirilir. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 585

24 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 11. Ortada tanımlamak istediğimiz kasnak doğru yerinde değil. Diyalog kutusunda, en son kasnak satırını işaretleyin ve sürükleyerek bir önceki kasnağın önüne getirin. 12. Yaklaşık olarak yerine getirmek için, kasnağın ortasında bulunan sembolü sürükleyin ve kasnak sistemini aşağıdaki duruma getirin. 13. İkinci kasnağın yerini belirtmek için, aşağıdaki gibi Direction Driven Sliding Position seçeneğini işaretleyin Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

25 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 14. Üzerinde kayacağı düzlem olarak, Browser penceresinden, 11_Ust_Plaka:1 altından Work Plane1 ikonunu işaretleyin. 15. Son kasnağın yeri için, Fixed position by selected geometry seçeneğini işaretleyin ve sağdaki milin dış yüzeyini gösterin. 16. Kasnakların çaplarını değiştirmek için, diyalog kutusunda, kasnak satırlarına çift tıklayın. Açılan diyalog kutusunda, kasnak çapı değiştirilebilir. Tüm kasnaklar, mm çapında olsun. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 587

26 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Kasnak sistemi aşağıdaki gibi olacaktır. 17. Diyalog kutusunda Mid Plane Offset için -25 mm değerini girin. 18. OK ile kayış-kasnak sitemini oluşturun. 19. Şimdi de kamaların tanımlanmasına bakalım Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı

27 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 20. Aşağıda gösterilen alana yaklaşın. 21. Inventor panelinden Shaft altından Key Connection Generator komutunu çalıştırın. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır: 22. Diyalog kutusunda, Shaft Groove altından Reference1 düğmesini işaretleyin ve kamanın yerleşeceği mil yüzeyi olarak milin dış yüzeyini gösterin. 23. Reference2 düğmesine basın ve ikinci olarak milin en dış kenarını işaretleyin. 24. Üçüncü olarak kamanın karşılığı olan kasnağın geometrisini işaretlememiz gerekiyor. Diyalog kutusunda, Hub Groove altından Reference1 düğmesine basın ve kasnağın size bakan dış yüzeyi ve ardından dış dairesel kenarı işaretleyin. 12. Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı 589

28 Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 25. Yerleşim açısı için, bir çalışma düzlemine gereksinimimiz var. Orientation düğmesi aktifken, Browser penceresinde, 12_Disli_Kutusu:1 alt montajı altında bulunan 12_Mil_01 parçasının Origin klasörü altından YZ düzlemini işaretleyin. Modelin üzerinde gözüken oklarla kamanın yerleşim açısı ve büyüklüğünü ayarlayabilirsiniz. OK ile kama sitemini modele yerleştirin. Alıştırmanın sonu Bölüm: Tasarım Hızlandırıcı