T.C. KALKINMA BAKALIĞI

Transkript

1 T.C. KALKINMA BAKALIĞI KONYA OVASI PROJESİ BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI HAZIRLAYAN Prof. Dr. Hüdai YILMAZ Pamukkale Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Denizli

2

3

4

5 Çilek reçel, marmelat, alkollü ve alkolsüz içeceklerde aranan en önemli birkaç meyve türünden biridir.

6 Çilek pasta endüstrisinin de en önemli meyvelerindendir.

7 Sağlığa katkıları Bir kase (yaklaşık 144 g) çilek meyvesinin bir insanın günlük bazı besin ihtiyacını karşılama düzeyleri.

8 Ellagic asit açısından en zengin meyveler Meyve Ahududu Böğürtlen Çilek Ceviz Pikan cevizi Mersin (bataklık mersini) Miktar (µg/g kuru ağırlık)

9 Bazı çilek çeşitlerinde farklı olgunluk safhalarında sahip oldukları ellagic asit miktarları (µg/g kuru ağırlık) Çeşitler %0 Kırmızı %50 Kırmızı %100 Kırmızı Camarosa Sweet Charly Chandler Oso Grande Milsei

10 Çileklerde meyve etine akenlerin (Tohumlar) karıştırılması ile elde edilen ellagic asit miktarları (µg/g kuru ağırlık) Çeşitler %0 Kırmızı %50 Kırmızı %100 Kırmızı Meyve eti + akenler Meyve eti

11 Bazı çilek çeşitlerinde olgun meyvelerindeki antioksidant aktivitesi, antosiyanin ve toplam fenolik bileşik miktarları (değerler kuru ağırlık üzerinden verilmiştir) Çeşitler Antioksidant aktivitesi (ORAC, µmol) Antosiyanin (mg/100 g) Toplam fenolikler (mg GAE/100g) Allstar Delmarvel Earlyglow Latestar Lester Mohawk Northeaster Red Chief

12 Çilek meyvelerinin (Allstar çeşidi) farklı gelişme safhalarındaki antioksidant aktiviteleri, antosiyanin ve toplam fenolik bileşiklerinin değişimi (kuru ağırlıkta) Olgunluk dönemi Antioksidant aktivitesi (ORAC, µmol) Antosiyanin (mg/100 g) Toplam fenolikler (mg GAE/100g) Küçük yeşil Büyük yeşil Beyaz Pembe %50 kırmızı %80 kırmızı Tam kırmızı

13 Çileğin neden olabileceği zararlar ALERJİ Çilek meyveleri bazı kişiler için alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Her yaş grubunda görülebilse de özellikle çocuklarda çok belirgin olarak ortaya çıkar. Deride kabarıklıklar oluşur. Genellikle kaşıntılı ve çeşitli büyüklüklerde olabilir. Döküntüler aniden başlar ve genelde 48 saat içinde düzelir. 6 haftayı geçerse kronik bir soruna dönüşebilir. Döküntüler vücudumuzun hassas bölgelerinde boyunda, kasıkta göğüs bölgesinde daha çok görülür. Bazen dudaklarda- dilde şişme, boğazda kuruluk ve ses kısıklığı eşlik ediyorsa daha tehlikeli bir durum olarak kendini ortaya koyar.

14 Çileğin neden olabileceği zararlar Böbrek ve safra kesesi taşı Çilek meyveleri içerdiği c vitamini ve oksalat (oxalate) içeriği nedeniyle, böbrek taşı sorunu olanlar için tehdit oluşturabilir. Böbrek taşı sorunu olanların çilek meyvesini az miktarda tüketmeleri daha doğru olur. Çilek orta düzeyde oksalat içerir. İşlenmiş (reçel, marmelat. vb.) çilek meyvelerinde 15.0 mg/100 g, çiğ çilek meyvelerinde ise 10.0 mg/100 g düzeyinde oksalat bulunur.

15 Resim: Aşırı Methyl iodide (fumigant) uygulaması sonucu çilek meyvesinde ortaya çıkan görünüm Çileğin neden olabileceği zararlar İlaç kalıntısı Amerika Birleşik Devletleri nde Çevre Çalışma Grubu (Environmental Working Group) tarafından 2011 yılı Ürünlerdeki Pestisidler İçin Tüketici Rehberi (Shopper's Guide to Pesticides in Produce) raporunda en fazla zirai ilaç kalıntısı bulunan 12 ürün arasında çilek meyvelerinin de bulunduğunu belirtmişlerdir.

16 Çileğin neden olabileceği zararlar Guatr Guatr, troid bezinin yeterince hormon üretememesi nedeniyle bu açığı kapatmak üzere büyümesi nedeniyle oluşur. Guatrojen adı verilen bazı maddelerin troid bezi fonksiyonlarını bozduğu belirlenmiştir. Guatrojen maddeler olduğu belirlenen besinler arasında çilek meyvesi de bulunmaktadır. Normal koşullarda guatra neden olmaz ancak troid bezi ile ilgili sorunları olan veya bu konuda hassasiyeti olan kişilerin çilek tüketiminde ölçülü olmalarında fayda vardır. Troid rahatsızlığı olan kişilerin çileği reçel veya marmelat olarak tüketmelerinde bir sakınca bulunmayacağı bildirilmektedir.

17 Dünya Çilek Üretimi

18 Dünya Çilek Üretimi

19

20 Üretim miktarına göre ilk 20 il

21 Üretim alanına göre ilk 20 il

22 Verimlilik durumuna göre ilk 20 il

23 ihracat değerleri

24 Çilek ihracatı 2011 yılında %18 düzeyinde düşüş göstermesine karşın üretim %1,76 düzeyinde artarak 300 bin ton eşiğini aşmış ve ton seviyesine ulaşmıştır. Tüik in yeni açıklanan ( ) ürün fiyatları ve üretim değerlerine göre 2010 yılında 1,52 TL olan çileğin kg fiyatı, 2012 de %20 düzeyinde artarak 1,82 TL değerine erişmiştir. Ortaya çıkan fiyat artışı, ihracattaki %18 lik düşüş ile birlikte değerlendirildiğinde, ülke içi çilek talebinin yükselmesiyle artışa geçtiğini söylemek yanıltıcı olmayacaktır. Ülkemizde meyve işleme endüstrisindeki gelişmeler, sağlıklı beslenme konusundaki bilinçli yaklaşımlar, kentsel nüfustaki artış ve alım gücündeki oransal yükseliş sadece çilekte değil, elma, armut, portakal, kiraz, vişne, fındık, ceviz, kestane gibi diğer meyve türlerinde de 2011 yılında fiyat artışına neden olmuştur.