YENİ MİLLİ KIRA AT KİTABI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Transkript

1 KUÇUK MEKTEBLIYE 4 r YENİ MİLLİ KIRA AT KİTABI ÜZERİNE BİR İNCELEME

2 KÜÇÜK MEKTEBLIYE: YENİ MİLLİ KIRA A T KİTABI ÜZERİNE BIR İNCELEME BEKİR GÖKÇE Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi e-posta: bekir.gokceerdogan.edu.tr

3 Genel Yayın Yönetmeni Yaşar HIZ Editör Taşkın Köksal Kapak Tasarım 8L Dizgi Hatice Uzun Birinci Basım Aralık 2015/ Ankara ISBN copyright Bu kitabın yayın hakkı Gece Kitaplığı na aittir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltiamaz. gece kita pligi gmaii.com Baskı 2ı. Cilt Son Çağ Sertihka No: 25931

4 İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ.1 GİRİŞ.2 1. KURAMSAL BİLGİLER VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR Türkçe Öğretimi Tarihine Toplu Bir Bakış İlk Mektep Müfredat Programı Kıraat Kitabı 6 2. BULGULAR VE YORUM Kıraat Kitabındaki Metinlerin Çözümlenmesi, İleti, Dil ve Anlatım Özellikleri Orhan Mektepte Ahmet in Kitabı Benim Babam Nermin in Yemeği Türkiye Cumhuriyeti Çabuk Mektebe Bayrağım Kedim Kedi ile Fare Yavrusu Tilki ve Piliç Korku İkiKeçi Deniz Kenarında Köy Yolunda Nermin le Serçe Turgut un Gemiciliği Ana Muhabbeti Serçe Hilal-i Ahmer Dil Belası İpek Böceği Hediye Mevsimler, Aylar Yurt Sevgisi Fenalıktan Sakınmak ÜçKedi İşte Birlik Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kır at Kitabının İlk Mekteb Kitapları Tetkik Komisyonunun Kır at Kitabları Hakkındaki Raporu ile Karşılaştırılması 23 SONUÇ 25 KAYNAKÇA 26

5 EKLER.27 Ek- 1 Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kır at Kitabının Çeviri Yazısı 27 Ek-2 İlk Mekteb Kitabları Tetkik Komisyonunun Kıraat Kitapları Hakkındaki Raporu 40 Ek-3 İlk Mekteb Kitabları Tedkik Komisyonunun Kır at 45 Kitabları Hakkındaki Raporunun Sadeleştirilmesi 45 EKLER 49 Ek 1. Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kır at Kitabının Özgün H1i.. 50 Ek-5. İlk Mekteb Kitabları Tedkik Komisyonunun Kır at Kitabları Hakkındaki Raporunun Özgün Hali 93

6 ÖN SÖZ Okuma, bireyin zihinsel gelişimine en büyük katkıyı sağlayan öğrenme alanıdır. Dil eğitiminin can damarı olan bu öğrenme alanı, /20 15 yılları arasmda uygulanan Türkçe öğretim programlarında en fazla ağırlığı oluşturmuştur. Bu programların tamamında özel bir önem verilen okuma becerisini kazandırmada farklı araçların kullanımı özendirilmiştir. Okuma becerisi kazandırmanm temel araçlarından biri olan ders kitapları, Türkçe öğretiminin tarihsel süreci incelendiğinde yaygın kullanımıyla dikkat çekmektedir. Türkçe ders kitapları, Türkiye de 1928 Harf İnkılabı na kadar eski harfi (Osmanlı Türkçesi) metinleri içermektedir. Türkçenin eğitimi ve öğretiminde önemli gelişmelerin yaşandığı Cumhuriyet Döneminde yazılan ve ders kitabı olarak kullanılan kıraat kitapları, bu süreçte önemli bir rol üstlenmiştir. Dönemin Maarif Vekaleti öncülüğünde seçkin yazarlar tarafindan yazılan bu kitaplar aracılığıyla hedef kitlenin dil becerileri geliştirilmeye, söz varlığı zenginleştiilmeye ve değer yargıları sağlamlaştırılmaya çalışılmıştır. Sözü edilen kitaplardan biri olan Küçük Mektebiiye: Yeni Milli Kıra at, 1925 yılında Köprülüzade Mehmet Fuat tarafmdan ilk mektebierin birinci sınıflarında tedris edilmek üzere yazılmıştır. Bu kitapta, Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kıra at adlı eski harfi metin, yeni yazıya (Türkiye Türkçesine) aktanlarak çözümlenmiş ve çeşitli açılardan değerlendirilmiştir. Kitabın içeriğini, Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kırd at kitabında yer alan 27 metin oluşturmaktadır. Öncelikle bu metinler, çeviri yazı özelliklerine uygun olarak Türkiye Türkçesine aktarılmış; içerik çözümlemesi yapılarak ileti, dil ve anlatım özellikleri saptanmıştır. Dönemin Ilk Mekteb Kitapları Tetkik Komisyonunun Kırc at Kitabları Hakkındaki Raporu (1926) ile karşılaştınlmış ve çeşitli açılardan değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kıra at kitabmın; 1924 Ilk Mektep Müfredat Programı na genel anlamda uygun olduğu, metinlerin biçim ve içerik yönüyle kolaydan zora doğru sıralandığı, ancak kimi metinlerin çocuğa görelik ve çocuk gerçekliği ölçütlerine uygunluk taşımadığı, bununla birlikte kıraat kitabmm, hedef kitlenin okuma becerisini geliştirebilecek nitelikte olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu kitabın yazılmasmm temel dayanağı, Türkçe eğitimi üzerine yapılan akademik çalışmalarda, tarihsel süreç ve program boyutu üzerinde durulmasma karşılık belirli bir işlevi olan kıraat kitapları üzerine yapılan çalışmalarm az olmasıdır. Bu nedenle Küçük Mektebliye: Yeni Milli Kıra at kitabınm, Türkçe öğretiminde özellikle ders kitabılmetin incelemesi ve okuma eğitimi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bekir GÖKÇE 1

7 BEKİR GÖKÇE KÜÇÜK MEKTEBLİYE: YENİ MİLLİ KIRA AT KİTABI ÜZERİNE BİR İNCELEME Okuma, bireyin zihinsel gelişimine en büyük katkıyı sağlayan öğrenme alamdır. Dil eğitiminin can damarı olan bu öğrenme alanı, /2015 yılları arasında uygulanan Türkçe öğretim programlarında en fazla ağırlığı oluşturmuştur. Bu programların tamammda özel bir önem verilen okuma becerisini kazandırınada farklı araçların kullanımı özendfrilmiştir. Okuma becerisi kazandırmanın temel araçlarından biri olan ders kitapları, Türkçe öğretiminin tarihsel süreci incelendiğinde yaygın kullanımıyla dikkat çekmektedir. Türkçe ders kitapları, Türkiye de 1928 Harfinkılabı na kadar eski harfi (Osmanlı Türkçesi) metinleri içermektedir. Türkçenin eğitimi ve öğretiminde önemli gelişmelerin yaşandığı Cumhuriyet Döneminde yazılan ve ders kitabı olarak kullanılan kıraat kitapları, bu süreçte önemli bir rol üstlenmiştir. Dönemin Maarif Vekılkti öncülüğünde seçkin yazarlar tarafindan yazdan bu kitaplar aracılığıyla hedef kitlenin dil becerikri geliştirilmeye, söz varlığı zenginleştirilmeye ve değer yargıları sağlamwşurıınıaya çalışilmıştir. Sözü edilen kitaplardan biri olan Küçük Mektebliye. Yeni Milli Kırı2 at, 1925 yılında Köprülüz%de Mehmet Fuat tarafindan ilk mekteblerin birinci sınıflarında tedris edilmek üzere yazılmıştır. lgecddtapligi ecekitapligi gecekıtaphgıcom 11 1