2012 AS 2251-A HADİS TARİHİ VE USULÛ (Ara Sınav)

Transkript

1

2 1. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber in onayladığı davranışlar şeklinde ki sünnetini ifade eder? A. Takriri sünnet B. Fiili sünnet C. Delail D. Ş E. Kavli sünnet Doğru Cevap: A Takriri sünnet: Hz. Peygamber in huzurunda veya bilgisi dâhilinde olmak şartıyla, sahâbe tarafından söylenen sözleri ve yapılan davranışları onaylaması veya karşı çıkmamasıdır. 3. Hz. Peygamber in mucizelerini konu edinen çalışmalara ne ad verilir? A. Fedail B. Ş C. Delail D. Hasais E. Menakıb Doğru Cevap: C Delail: Peygamberimizin mucizelerini konu edinir. Fiili sünnet: Hz. Peygamber in filleri ve davranışlarıdır. Delail: Peygamberimizin mucizelerini konu edinir. Ş Peygamberimizin fiziksel özellikleriyle yani dış görünüşüyle ve ahlâkî vasıflarıyla ilgilenir, o konudaki verileri, bilgileri toplar ve değerlendirir. Kavli Sünnet: Hz. Peygamber in sözleridir. 2. Peygamberlerin, peygamberlik görevleri ile ilgili konularda hata yapmaktan Allah tarafından korunmuş olmalarına ne ad verilir? A. Fetanet B. Tezkiye C. Emanet D. Bi set E. İsmet Fetânet: Zekâ ve ferâset Tezkiye: İnsanların kötü huylardan, günahlardan, kötülüklerden temizlenmesi, arındırılması Emânet: Güvenilirlik Bi set: Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.)'in risalet görevi ile gönderilmesi İsmet: Günah ve hatalardan korunmuşluk. 4. Raviler hakkında bilgiler içeren Tarih ve Tabakat isimli rical kitapları ilk defa ne zaman yazılmaya başlanmıştır? A. Hicri I. Asrın ortalarında B. Hicri I. Asrın sonlarında C. Hicri II. Asrın başlarında D. Hicri II. Asrın sonlarında E. Hicri III. Asrın başlarında Doğru Cevap: D İbn Nedîm el-fihrist isimli eserinde (1996, s.339,378) Leys b. Sa d (ö.175) ve Abdullah b. el- Mübârek in (ö.181) et-târîh isimli kitaplarından bahseder. Velid b. Müslim (ö.195), Yahyâ b. Sa îd el- Kattân (ö.198) da ilk ricâl kitabı yazarlarındandır. 5. İlk bakışta sağlam görülen hadislerdeki gizli kusurları inceleyen hadis bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A. İlelü l-hadis B. Dirayetü l-hadis C. Müşkilü l-hadis D. Garibü l-hadis E. Cerh tadil Doğru Cevap: A

3 İlelü l-hadîs İlmi hadislerdeki bu tür gizli ve fark edilmesi zor kusurlarla ilgilenen bunları bulmayı ve düzeltmeyi amaçlayan bir ilim dalıdır. Rivayet, hadis öğrenme, nakletme, derleme, hadisleri içeren kitaplar telif etme gibi faaliyetleri kapsar. Dirâyet ise, hadislerin senet ve metinleri ile ilgili her türlü birikimi, yeteneği ve faaliyeti kapsar. Müşkilü l-hadis, zıt görünen hadisleri konu edinip bunları değerlendiren ve zıtlığı çözmeye çalışan ilim dalıdır. Ğarîbü l-hadîs, az kullanıldığı, yaygın olmadığı ya da manâsı kapalı olduğu için anlaşılması zor olan kelimeler ve bunları konu edinen ilim dalıdır. Cerh-tadil, hadis râvîleri hakkında, hadis rivayetine ehil olup olmadıklarını belirlemeye yönelik gerekli her türlü bilgiyi derlemek, korumak ve değerlendirmek faaliyetinin adıdır. 7. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber in sözlerini yaymak için yaptıklarından biri değildir? A. Tek tek insanlarla görüşüp konuşmak B. Toplumların ileri gelenlerine mektuplar yazmak C. Sözlerinin duyurulmasını istemek D. Bilginin anlatılmasını teşvik etmek E. Yanlış anlaşılır endişesiyle kalabalık ortamlarda konuşmamak Yanlış anlaşılır endişesiyle kalabalık ortamlarda konuşmamak dışında diğer tüm yöntemler, Hz. Peygamber in sözlerini yaymak için yaptığı faaliyetlerdendir. 8. Sahabiler Hz. Peygamber in hadislerini temelde hangi amaçla rivayet etmeye çalışmışlardır? 6. Aşağıdakilerden hangisi mütekaddimun dönemi hadis usulü kitaplarındandır? A. Kadı İyad, el-ilma B. Hatib el-bağdaî, el-kifaye C. Nevevi, el-irşad D. Suyuti, Tedribu r-ravi E. İbn Ebi Hatim, Kitabü l-cerh vet tadil Doğru Cevap: B Hatib el-bağdadi nin (ö.463) el-kifaye eseri, mütekaddimun dönemi hadis usulü eserlerindendir. Mütekaddimun ve müteahhirun ayrımı, Hatib el- Bağdadî ile yapılmaktadır. A. Bazı konulardaki bilgilerini aktarmak B. Hz. Peygamber e vefa borcunu yerine getirmek C. Dini bir görevi yerine getirmek D. Eski günleri yâd etmek E. Sorulara cevap vermek Doğru Cevap: C Hz. Peygamber in sünnetinin dindeki yeri ile onun öğrenilip öğretilmesi hususunda Hz. Peygamber in gösterdiği gayretler, yaptığı teşvik ve tavsiyelerden hadis öğrenim ve öğretiminin dînî bir görev olduğu anlaşılmaktadır. İlk Müslümanlar her şeyden önce bunun için gayret göstermişlerdir.

4 9. Sahabiler duydukları hadisler karşısında aşağıdakilerden hangisini yapmamışlardır? A. Önceden bildikleri hadislerle karşılaştırma B. Hadisin yazılı bir belgesini isteme C. Hadisi nakleden kimseye yemin ettirme D. Hadisi ilgili Kur an ayetleri ile karşılaştırma E. Hadisi duyan başka birinin olup olmadığı sorma Doğru Cevap: B Sahabiler, duydukları hadisler karşısında; Hadis Rivâyet Edenden Şâhid İstemişler, Hadis Rivayet Edene Yemin Ettirmişler, Hadisi Kur ân ve Önceden Bildikleri Hadislerle Karşılaştırmışlar, Hadisi İlk Duyan Kimseden Almaya Çalışmışlardır. 11. Aşağıdaki sahabilerden hangisi aşere-i mübeşşeredendir? A. Ebu Hureyre B. Abdullah b. Zubeyr C. Enes b. Malik D. Abdullah b. Ömer E. Said b. Zeyd Aşere-i mübeşşere, İslâm peygamberi tarafından yaşarken Cennet'le müjdelenmiş (Cennet'e girecekleri Allah tarafından vâdedilmiş) on kişi için kullanılan bir tâbirdir. Bu sahabiler: Ebu Bekr-i Sıddık - Ömer bin Hattab Osman bin Affan - Ali bin Ebu Talib Talha bin Ubeydullah - Zübeyr bin Avvam Abdurrahman bin Avf - Sa'd bin Ebi Vakkas Said bin Zeyd - Ebu Ubeyde bin Cerrah Fakat yazılı bir belge istemek gibi bir adetleri bulunmamaktadır. 12. Mısır valisi Abdulaziz b. Mevan, Kesir b. Murre ye yazdığı mektupta aşağıdaki hangi sahabinin hadislerini yazmasını istememiştir? A. Abdullah b. Amr B. Ebu Hureyre C. Enes b. Malik D. Hz. Ali E. Hz. Ömer 10. Hadislerin yazılmasını doğru bulmayan aşağıdaki sahabilerden hangisi bu kanaatini Hz. Peygamber in yasaklamasına dayandırmıştır? A. Zeyd b. Sabit B. Abdullah b. Ömer C. Hz. Ömer D. Ebu Hureyre E. Ebu Said el-hudri Doğru Cevap: A Zeyd b. Sâbit şöyle demiştir: Gerçekten Resûlullah -sav- bize hadislerinden hiçbir şey yazmamamızı emretti. Doğru Cevap: B Mısır valisi Abdülazîz b. Mervân (ö. 85), valiliği esnasında (h ) hadisleri toplama faaliyetine girişmiştir. Buna göre Abdülazîz, Kesîr b. Mürre ye bir mektup göndermiş ve ondan, Ebû Hüreyre dışındaki sahâbîlerden duyduğu hadisleri yazıp kendisine göndermesini istemişti. Ebû Hüreyre nin rivayet ettiği hadisleri istememesinin sebebi onların kendisinde bulunmasıydı.

5 13. Hadislerin tasnifi ne zaman başlamıştır? A. Hicri II. Asrın başlarında B. Hicri II. Asrın sonlarında C. Hicri II. Asrın ortalarında D. Hicri II. Asrın ilk yarısında E. Hicri I. Asrın sonlarında Doğru Cevap: D Tasnif faaliyeti hicri ikinci asrın ilk yarısında başlamıştır. 15. Aşağıdakilerden hangisi konularına göre yazılan kitap türlerinden biri değildir? A. Cami ler B. Tek bir konuda yazılmış kitaplar C. Musannefler D. Etraf kitapları E. Sünenler Doğru Cevap: D Hadis rivayeti kitapları, 2 genel başlık altında tasnif edilmişlerdir. Bablarına (konularına) göre ve ravilerine göre. Ale l-ebvab türü kitaplar, konularına göre tasnif edilmiş hadis kitaplarıyken, ale r-rical türü kitaplar, ravilerine göre yazılmış kitaplardır. Cami ler ise bütün konulardaki hadisleri bir araya getiren hadis kitaplarıdır. Konularına göre tasnif edilirler. 14. Aşağıdakilerden hangisi hadislerin tasnifinin amaçlarından biridir? A. Dağınık şekildeki hadislerin bir araya toplanmasını sağlamak B. Hadis ravilerinin güvenilir olup olmadıklarını belirlemek C. Hz. Peygamber in sünnetinin yaşayan bir gelenek olarak devamını sağlamak D. Hadislerin doğru bir şekilde anlaşılmasını sağlamak E. Hadislerin sahih olanlarının sahih olmayanlardan ayırt edilmesini sağlamak Doğru Cevap: C Tasnif döneminde yaygın olarak yazılan hadis kitabı türü, tek bir konuda yazılan kitaplardır. Konularına göre tasnif edilirler. Sünenler: Konularına göre tasnif edilmiş, ahkâm hadisleri denilen, fıkhî içerikli hadisleri barındıran eserlerdir. Musannefler: Sünenlerle aynı olup, farklı olarak Musanneflerde sahabe ve tabii sözlerine de yer verilir. Konularına göre tasnif edilirler. Etrâf türü eserler, hadisin baş tarafından tamamını hatırlatan bir kısmını verip, ardından hadisin bütün senedlerini veya belirli bazı kitaplara bağlı kalarak onlarda geçtiği yerlerini bildiren kitaplardır. Tasnifin amaçları; Birinci amaç: Hadislerin yok olmaktan ve kaybolmaktan korunması, İkinci amaç: Derlenen hadislerin düzenli, sistemli, kolay kullanılır hale getirilmesi. Üçüncü amaç: Hz. Peygamber in sünnetinin Müslüman toplumunda yaşayan bir gelenek olarak devamının sağlanmasıdır.

6 16. Aşağıdaki sünen yazarlarından hangisinin süneni, es-sünenü l-erbea denilen dört sünen içinde yer almaz? A. Ebu Davud B. Darekutni C. Tirmizi D. İbn Mace E. Nesai Doğru Cevap: B Sünenler: Konularına göre tasnif edilmiş, ahkâm hadisleri denilen, fıkhî içerikli hadisleri barındıran eserlerdir. Sünen-i erba a olarak bilinen sünenler; Tirmizî, Nesâi, Ebû Dâvud ve İbn Mâce nin Sünen leridir. 18. Ahmed b. Hanbel in Müsned isimli eserinde tekrarları ile birlikte yaklaşık ne kadar hadis vardır? A B C D E Doğru Cevap: D Ahmed b. Hanbel in Müsned isimli eseri, türünün en geniş kitabıdır. İçinde 904 sahâbînin yirmi sekiz bin civarında hadisi vardır. Bu hadisler sahâbilere göre düzenlenmiştir. Sahâbe İslam a giriş sırasına ve fazilet derecelerine göre, sonra memleketlerine göre sıralanmış ve her birinden rivayet edilen hadisler nakledilmiştir. 17. Mamer b. Raşid in yazmış olduğu hadis kitabının ismi aşağıdakilerden hangisidir? A. Sahih B. Musannef C. Müsned D. Sünen E. Cami Ma mer b. Râşid el-ezdî (ö.153/770) hicrî ikinci yüzyılda Câmi türü hadis kitabı derleyen meşhur hadis âlimlerinden biridir. Cami ler ise bütün konulardaki hadisleri bir araya getiren hadis kitaplarıdır. Konularına göre tasnif edilirler. 19. Buhari, Sahih ismiyle meşhur olan kitabını daha önce yazdığı hangi kitabındaki sahih hadisleri seçerek meydana getirmiştir? A. Musannef B. Müsned C. Mebsut D. Sahih E. Cami Doğru Cevap: C Buhârî (h.256), elindeki bütün hadisleri Mebsût adını verdiği büyük bir hadis kitabında konularına göre tasnif ederek toplamıştır. Bunun en sağlam rivayetlerini seçerek Sahîh ini meydana getirmiş ve döneminin Ahmed b. Hanbel, Yahyâ b. Maîn ve Ali el- Medînî gibi büyük hadisçilerine kontrol ettirmiş ve onaylarını almıştır.

7 20. İbnü l-esir in, Kütüb-i Sitte hadislerini bir araya getiren eseri aşağıdakilerden hangisidir? A. Teysiru l-vusul ila Camiu l-usul B. El-Cem u beyne usuli s-sitte C. Mesabihu s-sünne D. El-Cem u beyne s-sahihayn E. Camiu l-usul li ehadisi r-resul Mecdüddin İbnu l-esîr (ö.606) Câmi u l-usûl liehâdîsi r-resûl isimli eserinde Malik in Muvatta ının dâhil olduğu altı kitabı bir araya getirmiştir. İbnü d-deyba nın (ö.944), Teysîru l-vusûl ilâ Câmiu l-usûl isimli eseri ise, İbnü l-esîr in (ö.606) Câmiu l-usûl li ehâdîsi r-resûl adlı eserinin muhtasarıdır. el-cem beyne l-usûli s-sitte adlı çalışmasında Rezîn b. Muaviye (ö.535), İbn Mâce nin (h. 273) Sünen i yerine İmam Mâlik in el-muvatta ını koyarak Kütüb-i sitte nin hadislerini ilk defa bir araya toplayan âlim olmuştur. Beğavî (ö.516), Mesâbîhu s-sünne isimli eserini başta Kütüb-i sitte olmak üzere Dârimî nin es-sünen, Mâlik in el-muvatta, Şâfiî nin el-müsned, Dârekutnî nin es-sünen ve Beyhakî nin Şuabü l-îmân adlı eserlerinden derleyerek meydana getirmiştir. Cevzakî nin (ö.388) el-cem beyne s-sahîhayn isimli eseri, Buhârî ve Müslim in sahihlerindeki hadisleri bir araya toplayan eserlerin ilki olma özelliğini taşımaktadır. 21. Hadis tarihinde ilk defa isnadları terk ederek hadisleri derleyen âlim ve eseri aşağıdakilerden hangisidir? A. Hatib et-tebrizi, Mişkatü l-mesabih B. Begavi, Mesabihu s-sünne C. Beyhaki, Şuabu l-iman D. Suyuti, Cem u l-cevami E. Ali el-kari, Mirkatü l-mefatih Doğru Cevap: B Begavî (ö.516), Mesâbîhu s-sünne isimli eserini başta Kütüb-i sitte olmak üzere Dârimî nin es-sünen, Mâlik in el-muvatta, Şâfiî nin el-müsned, Dârekutnî nin es-sünen ve Beyhakî nin Şuabü l-îmân adlı eserlerinden derleyerek meydana getirmiştir. Eserde sadece sahâbî râvi veya nâdiren tâbiî zikredilmiş böylece hadis ilminde ilk defa hadislerin isnadları terkedilmiş Mişkatü l Mesabih eserinde Hatîb et-tebrizî (ö.737), Begavî nin (ö.516) Mesâbîhu s-sünne eserinde sahih ve hasen diye ikiye ayırdığı hadisleri yeniden düzenlemiştir. Ali el-kari (ö.1014), Mirkâtü l-mefâtîh adlı eserinde, Begavî nin (ö.516) Mesâbîhu ssünne sindeki mükerrer rivâyetleri çıkarmış, hadisleri senedleriyle birlikte kaydetmiştir. Beyhakî nin (ö.458) Şu abü l-îmân (el-câmi u lmusannef fî beyâni şu abi l-îmân) adıyla anılan eserinde, imanın altmış veya yetmiş küsur şubesi bulunduğunu belirten hadisten hareketle bunların nelerden ibaret olduğu âyet ve hadislerin yardımıyla tesbite çalışılmaktadır.

8 22. Kütüb-i sitte ve diğer hadis kitaplarında bulunmayan ve günümüze ulaşmayan birçok hadis ihtiva eden kitap türü aşağıdakilerden hangisidir? A. Mustahrec B. Müstedrek C. Zevaid D. Cem E. Etraf Doğru Cevap: C 23. Hanefi âlimlerinden Burhaneddin el- Merginani nin el-hidaye si üzerine yapılan tahric çalışması aşağıdakilerden hangisidir? A. Zeylai, Nasbu r-raye B. Iraki, el-muğni an hamli l-esfar C. İbn Hacer, Telhisu l-habir D. Mahmud Tahhan, Usulü t-tahric E. Abdulmevcud Muhammed Abdüllatif, Keşfü llisam Doğru Cevap: A Zevaid kitapları, herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılaştırılıp birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getirmeyi amaçlar. Müstahrec kitapları, daha önce telif edilen herhangi bir hadis kitabında bulunan hadisleri, teker teker ele alarak kitap sahibinin senedinden başka bir senedle rivâyet etmek suretiyle meydana getirilen hadis kitaplarıdır. Müstedrekler: Bir müellifin şartlarına uyduğu halde kitabına almadığı hadisleri toplamak suretiyle oluşturulan eserlerdir. Konularına göre tasnif edilirler. Etrâf türü eserler, hadisin baş tarafından tamamını hatırlatan bir kısmını verip, ardından hadisin bütün senedlerini veya belirli bazı kitaplara bağlı kalarak onlarda geçtiği yerlerini bildiren kitaplardır. Zeylaî nin Nasbu r-râye fî ehâdîsi l-hidâye adlı eseri, Burhâneddin el-merginânî nin (ö. 593) el- Hidâye si üzerine yapılan bir tahric çalışmasıdır. Zeynüddin el-irâkî nin el-muğnî an hamli l-esfâr fi l-esfâr fî tahrîci mâ fi l-ihyâ i mine l ahbâr adlı eseri, İmam Gazzâlî nin İhyâü ulûmi d-dîn adlı eseri üzerine yazılan bir tahric çalışmasıdır. İbn Hacer el-askalânî, Telhîsu l-habîr fî tahrîci ehâdîsi r Râfiiyyi l-kebîr adlı eserinde, İmâm Gazzâlî nin el-vecîz adlı fıkıh kitabına Abdülkerim b. Muhammed er-râfiî tarafından yazılan eş- Şerhu l-kebîr isimli şerhindeki hadislerin tahrici yapılmaktadır. Mahmûd et-tahhân ın Usûlü t-tahrîc ve dirâseti l-esânîd i ile Abdulmevcûd Muhammed Abdullatif in Keşfu l-lisâm an esrâri tahrîci hadîsi seyyidi l-enâm ı ise, tahric yöntemlerini konu edinen müstakil çalışmalardandır.

9 24. Halk arasında yaygın olan hadisleri toplayan eser aşağıdakilerden hangisidir? A. Riyazü s-salihin B. Et-Tergib ve t-terhib C. El-Ezkar D. El-Mekasidu l-hasene E. Mesabihu s-sünne Doğru Cevap: D 25. Aşağıdakilerden hangisi Buhari nin sahihinin şerhi değildir? A. El-Mu lim bi fevaidi Müslim B. Fethu l-bari C. İrşadü s-sari D. Umdetü l-kari E. A lamü l-hadis Doğru Cevap: A Tam adı el-makâsıdü l-hasene fî beyâni kesîrin mine l-ehâdîsi l-müştehire ale l-elsine olan eser Sehâvî nin (ö.902) tarafından telif edilmiş halk arasında meşhur olan haberlerin bir araya getirilerek derlendiği en önemli kaynaklardandır. Riyâzü s-sâlihîn (Riyâzü s-sâlihîn min hadîsi seyyidi l mürselîn) eserinde Nevevî, âyet ve hadisleri esas alarak fert, aile ve toplum planında uyulması gereken prensipleri ortaya koymayı amaçlamıştır. Münzirî et-terğîb ve t-terhîb isimli eserinde iyiliğe teşvik eden kötülüklerden sakındıran hadisleri bir araya getirmiştir. Beğavî (ö.516), Mesâbîhu s-sünne isimli eserini başta Kütüb-i sitte olmak üzere Dârimî nin es-sünen, Mâlik in el-muvatta, Şâfiî nin el-müsned, Dârekutnî nin es-sünen ve Beyhakî nin Şuabü l-îmân adlı eserlerinden derleyerek meydana getirmiştir. el-mu lim bi fevâidi Müslim eseri, Mâzerî nin (ö.536) Sahih-i Müslim üzerine yazdığı şerhi olup, Müslim in sahihine yazılan ilk şerh olma özelliğini taşımaktadır. Şıklarda zikredilen diğer eserler ise Buhari şerhleri olup, sırasıyla müellifleri şu şekildedir: Kastallânî nin (ö. 923) İrşâdü s-sârî li-şerhi Sahîhi l- Buhârî si, Bedrüddin Aynî nin (ö. 855) Umdetü l-kârî fî şerhi Sahîhi l-buhârî si İbn Hacer el-askalânî nin (ö.852) Fethu l Bârî bi şerhi Sahîhi l-buhârî si, Hattâbî nin (ö.388) A lâmü l-hadîs fî şerhi Sahîhi l- Buhârî si. (Buhârî nin el-câmiu s-sahîh inin ilk şerhidir.) El-Ezkâr, Nevevî nin (ö.676) zikir ve duaya dair hadisleri bir araya getiren eseridir.

10 26. Kütüb-i sitte müelliflerinin hadislerini eserlerine almak için esas aldıkları prensibleri tespit eden âlim ve ilgili eseri aşağıdakilerden hangisidir? A. Ebu Avane el-isferâyînî, el-müsnedü l-muhrec B. Hâzimî, Şurûtü l-eimmeti l-hamse C. Hâkim, el-müstedrek D. Sıddık Hasan Han, el-hıtta E. İbnü l-kayserânî, Şurûtü l-eimmeti s-sitte el-müsnedü l-muhrec alâ kitâbi Müslim b. Haccâc kitabı, Ebu Avane el-isferâyînî nin (ö.316) Sahih-i Müslim e yaptığı istihraç çalışmasıdır. (Mustahrec) Hâzimî nin (ö.584) Şurûtü l-eimmeti l-hamse adlı risâlesi, İbn Mace nin Sünen i hariç 5 muhaddisin şartlarını içerir. Hâkim (ö.405) ise el-müstedrek eserinde Sahîhayn da yer almamakla birlikte ikisinin ya da ikisinden birinin şartlarına uyan hadisleri toplamaya çalışmıştır. İbnü l-kayserânî (ö.507) Şurûtü l-eimmeti s-sitte eserini bazı kimselerin Kütüb-i sitte müelliflerinin hadisleri eserlerine almak için esas aldıkları şartları sormaları üzerine yazdığını söylemektedir. Devamı sitesindedir Daha fazla bilgi için sitemizi ziyaret edebilir, çalışmalarımızdan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.