İSTİKLÂL MARŞI VE DİĞER DEVLET MARŞLARININ MUKAYESESİ

Transkript

1 İSTİKLÂL MARŞI VE DİĞER DEVLET MARŞLARININ MUKAYESESİ ŞAHMURAT ARIK Doç. Dr. D evlet marşları, milletlerin varoluş mücadelesi ve karakteristik özelliklerinin destan biçiminde dile getirilmesiyle vücut bulur. Milletlerin hafızasında yaşayan önemli olaylar silsilesi, bir milletin karakteri ve o millete ait değerler hiyerarşisinden izler taşırlar. Bu bağlamda mensubu olduğu milletin marşını terennüm eden her fert; o milletin dünyaya bakışı, tarihî geçmişi ve değer yargılarını dile getirmiş olur. Bu yönüyle devlet marşları, milleti oluşturan fertler düzeyinde ortak payda oluşturarak, bireyin aidiyet duygusunun idamesini sağlar ve birleştirici bir güce sahip olur. Türk milletinin esaretten kurtuluş mücadelesinin destanı, Mehmet Âkif in kaleminden çıkan İstiklâl Marşı dır. İstiklâl Marşı, Millî Mücadele ruhunu taşımasının yanında, Türk milletinin maddî ve manevî değerler bütününe ait özellikleri de bünyesinde barındırır. Bu yönüyle incelendiğinde Türkiye Cumhuriyeti İstiklâl Marşı, diğer devlet marşlarından farklı hususiyetler taşımaktadır. Şahmurat Arık, İstiklâl Marşı ve Diğer Devlet Marşlarının Mukayesesi, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, S. 121, Mart 2010, ss Bu yazıda İstiklâl Marşı ile diğer devlet marşlarının farkları ele alınacaktır. 80

2 MART SAYI 121 Marş Kavramı ve Millî Marş Marş kelimesi, Türk Dil Kurumu nun Türkçe sözlüğünde Ritmi, yürüyen bir kimsenin veya topluluğun adımlarını hatırlatan müzik parçası olarak tanımlanmıştır. Aynı kelimenin ikinci anlamı ise, Bir topluluğu simgelemek için düzenlenmiş müzik parçası şeklinde verilmiştir. 1 Marş kelimesinin anlamı için ansiklopedilere bakıldığında ise şu tanımlarla karşılaşılır: Yürüyen insanların mahiyetine göre uygun hareketlerle çalınan, okunan ve bestelenen bir Batı musikisi şekli (Fransızcada manası: yürüyüş, yürüyüş tarzı). 2 ; Millî marş ya da ulusal marş, çeşitli törenlerde çalınıp söylenmek üzere bestelenmiş ya da düzenlenmiş, yurtseverlik duygusunu güçlendiren marş. 3 ; Millî marş, kamu hayatının çeşitli törenlerinde çalınmak ve söylenmek üzere her millî topluluğun benimsediği ve vatanseverlik duygularını dile getiren müzik parçası 4. Yukarıdaki tanımlarda bu bildirinin konusu olan millî marşların hangi özelliklere sahip olması gerektiği açıkça vurgulanmıştır. Bu ölçüler ışığında bir millî marş, her şeyden evvel, hangi millete aitse o millete seslenmeli, o milletin duygularını terennüm etmeli ve o millete ait hususiyetlerle örülmelidir. Dolayısıyla millî marş, ait olduğu milletin karakterini yansıtmalı ve yaşatmalıdır. İstiklâl Marşı Millî marş(devlet marşı) tâbiri, yukarıda sıralanan özellikleri taşıyan şiirlerin bütün dünyada yaygın olarak kullanılan ortak adıdır. Ancak bazı millî marşlar, millî marş adlandırmasından farklı isimler de taşımaktadır. Bu isimler, o milletin bir vasfını veya marşın yazıldığı yahut da kabul edildiği sırada cereyan eden olağanüstü bir hadiseyi işaret etmektedir. Bu bağlamda Türk millî marşı, daha başlangıçta, taşıdığı isimle diğer devlet marşlarından ayrı bir yere sahiptir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin millî marşının adı İstiklâl Marşı dır. Bu kavram, Türk milletinin karakterinde yer alan çok önemli bir hususiyeti ifade etmektedir. Türk milleti, geçmiş asırlarda, başka milletlerin esareti altında yaşamamış ve tarihin hiçbir devrinde devletsiz kalmamıştır. Türk milletinin hür ve müstakil yaşamaya alışmış olması ve aksi hâli kabul etmemesi; yazılı en eski Türkçe metinlerden olan Orhun Kitabeleri nde sık sık vurgulanmıştır. Millî Şair Âkif in İstiklâl Marşı nda dile getirdiği, Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım Hangi çılgın bana zincir vuracakmış, şaşarım Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner aşarım Yırtarım dağları, enginlere sığmaz, taşarım mısralarında Türk milletinin bu değişmez karakterine işaret vardır. İstiklâl Marşı, Kurtuluş Savaşı yıllarında milletin içinde bulunduğu bağımsızlık tutkusu, vatan sevgisi ve yaşama azmini dile getirmektedir. Âkif in o zamana kadar yazdığı, söylediği, İstanbul da haykırdığı ve özellikle de Kastamonu camilerinde dile getirdiği görüşlerin bir bakıma nazma dökülmüş biçimidir, İstiklâl Marşı. Türk millî marşı, İstiklâl Harbi nde sömürgeci devletlerle çarpışan ve yok edilmek istenen bir milletin kükreyişidir. Türk milleti, Batı nın cesaret kırıcı bütün güç ve gösterişine karşı, yılgınlık bilmeyen bir güce sahiptir. Her şeye rağmen korkusuzdur, cesaretlidir ve geleceğe ümitle bakmaktadır. Batılılara karşı var olma mücadelesinin yaşandığı bu büyük savaş, bağımsızlık savaşıdır. Marşa damgasını vuran ana tema, bağımsızlıktır ve bu nedenle de adı İstiklâl Marşı dır. 81

3 BİLİM ve AKLIN AYDINLIĞINDA EĞİTİM Devlet kavramının sözlüklerde çeşitli tarifleri bulunmaktadır. Tanımlar kısmen değişse de devletin değişmeyen bir vasfı, mutlâka istiklâldir. Türk millî marşı, Türk milletinin asırlardır hiç değişmeyen bu yönünün yakın çağdaki tezahürü olarak doğmuştur. Yirminci yüzyıl başlarında, bağımsız yegâne İslâm Devleti, Osmanlı İmparatorluğu dur. Türk millî marşı, işte bu tek devletin yok edilme niyet ve teşebbüslerine karşı verilmiş büyük mücadelenin tercümanıdır. Onun için adı, İstiklâl Marşı dır. Bu nedenle manzume İstiklâl le başlar ve İstiklâl le biter. İstiklâl Marşı nın bestelenmiş iki kıtası ve bütün manzumenin sonunda tekrarlanan mısra, Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl dir. Bu mısralarda Türk milletinin iki mühim karakteri bir arada verilmiştir. Bunlardan ilki, hiçbir devirde kaybetmediği istiklâl in onun hakkı olduğu. İkincisi ise, bu hakkın, yani istiklâl hakkının, iman duygusunun neticesinde kendisine bahşedilmesidir. İman duygusu, aynı mısrada tekrar edilen Hakk ismiyle birlikte verilmiş ve Hakk a tapan milletin İstiklâlsiz olamayacağı vurgulanmıştır. Bu mısra, Türk milletinin hem Yaratıcı sına; hem de kendine duyduğu güvenin ifadesi olmuştur. Böylece İstiklâl Marşı nda Türk milletinin dinî ve millî karakteri, bir bütün olarak ifade edilmiştir. Bu iki kavram, İstiklâl Marşı nın âdeta ruhunu teşkil etmiş, marş boyunca vurgulanan diğer bütün motifler, Türk insanında var olan bu iki yönden güç almış veya bunlara bağlanmıştır. Mehmet Âkif in bütün Safahat ında, içinde yaşadığı topluma yabancı kalmadığını, onun dertleriyle nasıl dertlendiği bilinmektedir. Fakat hiçbir şiirinde, İstiklâl Marşı nda olduğu kadar, âdetâ mistik bir ruhla milletiyle beraber, milletiyle bir aynîleşme, özdeşleşme içinde olmamıştır. İşte bütün bu olağanüstü şartların birleşmesiyle Mehmet Âkif e göre İstiklâl Marşı artık kendisinin değil, milletin ruhundan çıkmış bir şiir olmuştur. Bu nedenle onu Safahat a almamış ve o benim değil, milletimindir demiştir. Tahmin edileceği üzre, bu yazıda İstiklâl Marşı nın bütünü tahlil edilmeyecektir. Bu nedenle İstiklâl Marşı nın geneli dikkate alınarak, özet bir değerlendirme yapılacaktır. İstiklâl Marşı; nazım tekniği ve muhteva bakımından herhangi bir millî marş güftesinin çok üstünde Türk edebiyatının en güzel lirik-hamasi şiirlerindendir. Son kıtası beş mısra olmak üzere dörder mısralık on kıtadan oluşur. Aruzla yazılan şiirin her kıtasının bütün mısraları tam kafiyelidir. Her kıtada, temayı oluşturan duygu ile uyumlu ton ve vurgulamalar yapılmıştır. İlk iki kıtada bayrağa hitap eden şair, Türk milletiyle Türk bayrağının ebediyyen yaşayacağını söylemektedir. Şair üçüncü ve dördüncü kıtalarda Türk milleti adına konuşmakta, bu yüce milletin ebedî hürriyet aşkı ve imana sahip olduğunu vurgulayarak, Türk insanının Batılıların maddî güçlerine direneceğini söylemektedir. Türk askerine hitap eden beşinci ve altıncı kıtalar, üstünde yaşanan toprakların alelâde bir yer olmadığını, bu toprakların vatan olduğunu, onların düşmana çiğnetilmemesi gerektiğini telkin eder. Yedinci ve sekizinci kıtalarda şair, sevilen pek çok şey kaybedilse bile vatanın kaybedilmemesini ve Yaratıcı dan ezan seslerinin kesilmemesini niyaz eder. Dokuzuncu kıtada bu duası kabul edildiği takdirde kendi ruhunun da vecd içinde yükseleceğini söyler. Nihayet son kıtada yine bayrağa dönerek ona ve milletine ebediyen çöküş olmayacağı, hürriyetin ve istiklâlin ebediyen onun hakkı olduğu müjdesini tekrar eder. İstiklâl Marşı, sayın Orhan Okay ın ifadesiyle, tek taşı bile yerinden oynatılmayacak muhkem, harikulâde bir ses, söz ve mana mimarîsi ne sahiptir. Milletin iradesine ve Allah ın müminlere vaad ettiği zaferin er geç gerçekleşeceğine inanan 82

4 MART SAYI 121 Mehmet Âkif, İstiklâl Marşı nda millî ve ulvî değerlerle dinî motifleri dengeli bir şekilde kıtalara yerleştirmiştir. Bayrak, hilâl, yıldız, hak, hürriyet, istiklâl, yurt, millet, ırk, vatan, kahramanlık gibi millî kavramlarla iman, şehâdet, helâl, cennet, Hudâ, ezan, mâbed, vecd gibi dinî motifler birbiriyle uyum hâlinde zengin bir belâgatle kullanılmıştır. Böylece Millî Mücadele yi gerçekleştiren halkın ruhunda mevcut iki önemli kavram, yani millî ve dinî değerler, İstiklâl Marşı nın da iki temel temasını oluşturmuştur. Yukarıda ifadeye çalışılan iki ana motif yanında İstiklâl Marşı nda dile getirilen diğer hususları özetlemek icap ederse, İstiklâl Marşı; Türk Milletinin maddî ve manevî değerler bütünüdür, Bayrak sevgisinin vazgeçilmez terennümüdür, Kararlılık, azim, erdem ve cesaretin sembolüdür, Türk milletinin şanlı mazisi ve ruhundan süzülen tarihî bir muhasebedir, Türk milletinin asırlardır damarlarında hissettiği heyecan ve asil ruh hâlidir, Şanlı mazi ve vaad edilen istikbaldir, Türk milleti ve Türk ordusunun şecaat, kahramanlık ve fazilet destanıdır, Vatanseverlik ve özgüven duygusunun timsalidir, Türk milletinin sarsılmaz maneviyatının tecessüm etmiş hâlidir, Allah a sığınma ve millet adına yapılmış duaların en güzel ifadesidir, Millî mutabakatı temsil eden bir semboldür, İstiklâlin meşalesi, istikbalin teminatıdır, Türk milletinin ruhsuzluğa, köksüzlüğe ve de zalimlere karşı haykırış ve sarsılmaz duruşudur denilebilir. Yabancı Devlet Marşları 5 FRANSIZ MİLLÎ MARŞI MARSEYYEZ Söz ve müzik: Claude-Jozeph Rouget de Lisle, yazılışı 1792, kabulü: 1795, İleri kardeşler vatan için ileri! Şan şeref günü geldi çattı işte! Karşımıza geçmiş kanlı sancağını Tiranlık bir kez daha çekiyor göndere Nasıl bağırıyor duyuyor musunuz uzaktaki Alanlarda bölük bölük askerler? Saflarımıza dayandılar öldürmeye gelmişler. Karılarımızı, çocuklarımızı ve bizleri! Kimin peşindedir bu hükümdarlar, Bu satılmış uşak takımı? Bu zincirleri kimin için hazırladılar? Kimin içindir acaba bu demirden bukağılar? Sizin için ey Fransızlar, sizin için tüm bunlar! Olacak iş midir bu! Hepimiz hınçlı mı hınçlı, Şimdiden hazırız sıkmışız yumruklarımızı! Onlar sizi yeniden köle yapmak istiyorlar! Nasıl olur! Efendisi mi olacakmış Yurdumuzun bu yabancı lejyonlar? Ne diyorsun! Paralı askerler mi duracakmış Bizim mağrur savaşçıların karşısında? 83

5 BİLİM ve AKLIN AYDINLIĞINDA EĞİTİM Aman Tanrım! Boynumuzu yakalamış Zincirden farksız eller boyunduruğa vurmuşlar. Soysuzlaşmış despot beyinler, Çıka çıka bizim bahtımıza çıkmış. Tiranlar, hainler onun bunun artıkları, Artık korkudan titremeye başlayın! Adi suikastçılar çözülsün dizlerinizin bağları! Yakındır geliyor zamanı hesap sormanın! And içmiş askerleriz biz yeneceğiz düşmanı! Bir yiğit düşmeye görsün toprağa bizden, Doğurur onu toprak ana yeniden, Koparıp alsın diye sizlerin kafanızı! Çarpışın Fransızlar merhameti de esirgemeyin Göze göz dişe diş, elden bırakmayın civanmertliği, Yine de silâhların önüne zorla sürüklenen O zavallıları bağışlayın o masum kurbanları. Ama o tiranın yanından hiç ayrılmayan Köpeği ve Bouillés nin suç ortaklarını, Bağışlamayın o gözlerini kan bürümüş kaplanları, Anamızın bağrını parçalamaya can atan! Gel, gir kolumuza kutsal vatan sevgisi, Götür bizi intikam almaya! Sevgili özgürlük tutsana elimizi, Sahip çıksana kendi davana! Zafere erip dikince bayrağımızı, Senin koruyucuların buluşana dek burada, Mezarında bile sokana dek düşmanın kafasına, Senin zaferini ve bizim şanımızı! (Hürriyet Bildirgeleri, Der. Janko Musulin, Çev. Necmi Zekâ, Belge Yayınları, İstanbul, 1983, s ) Fansız millî marşı, ağırlıklı olarak vatan sevgisine vurgulama yapar. Fransız askerini överek, gerektiğinde hainlerle mücadele edilmesi ve düşmanlara karşı birlik ve beraberlik içerisinde savaşılması gerektiğinin altını çizer. ABD MİLLÎ MARŞI Söz: Francis Scott Key, müzik: John Stafford Smith, Yazılışı: 1814, kabulü: 1931 PUL PUL YILDIZLI SANCAK Ah, söyle, görebiliyor musun şafağın ilk ışıklarında, Alacakaranlığın son pırıltıları içince öylesine övünçle selâmladığımızı, O tehlikeli kavgada kalın çizgileri ve parlak yıldızlarıyla, Tabyalar üzerinden görkemli dalgalanışını izlediğimizi? Ve roketlerin kızıl ışığı, havada patlayan bombalar, Tanıtladılar tüm gece, bayrağımız hâlâ oradadır. Ah, söyle o pul pul yaldızlı sancak hâlâ 84

6 MART SAYI 121 dalgalanıyor mu Toprağı üzerinde özgür insanların ve vatanı üzerinde yiğitlerin? Kıyıda, denizin sisleri içinden belli belirsiz görülen, O kıyı ki orada düşmanın böbürlenen ordusu son derece sessizlik içinde yatmaktadır, Nedir o, esen yelde, yüksek tepenin üstünden, Esintiyle bir kaybolup, bir görünen? Bir alazlanıyor ışıltısında sabahın ilk ışığının, Bir tüm görkemiyle yansıyarak parlıyor sular üzerinde, İşte bu, pul pul yıldızlı sancaktır, ah, uzun yıllar dalgalansın Toprağı üzerinde özgür insanların ve vatanı üzerinde yiğitlerin! Ve nerede şimdi o güruh o kadar pervasızca haykıran Yıkıntısı savaşın ve döğüşün Ne yuva ne yurt bırakacak diye? Kendi kanları yıkadı onların pis ayaklarının kirini. Hiçbir barınak koruyamaz parayla tutulan ve köleyi Korkunçluğundan kaçışın ya da zulmetinden mezarın; Ve pul pul yıldızlı sancak yengiyle dalgalanır Toprağın üzerinde özgür insanların ve vatanı üstünde yiğitlerin! Ah, bu hep böyle olsun özgür insanlar durdukça Sevgili vatanlarıyla savaşın perişanlığı arasında! Yengi ve barışla kutsanan bu ülke Yüceltsin o Güç ü bizi bir ulus yapan ve ulus olarak tutan! Öyleyse feshetmemiz gerek çünkü davamız haklı bir dava, Ve şu olmalı parolamız Tanrıdır güvenimiz! Ve pul pul yaldızlı sancağımız yengiyle dalgalanarak, Toprağı üzerinde özgür insanların, yuvası üzerinde yiğitlerin! (The Annals of America, C. IV, s. 353, The Encylopedia Americana, International Edicion, Çev. Naciye Öncül, C.25. s.609) ABD millî marşı; bayrak sevgisi, hürriyet ve özellikle de düşmanlarla mücadele ve savaşa vurgu yapan bir marştır. FEDERAL ALMANYA MİLLÎ MARŞI (Söz: August Henrich Hoffmann, müzik: F. J. Haydn, yazılışı: 1841, kabulü: 1922, yeniden kabulü: 1950.) Törenlerde söylenmesi kabul edilmiş 3. dörtlüğü: Birlik, hak ve özgürlük Alman vatanı için Kardeşçe, yürekle ve el ele Bu uğurda çaba gösterelim Birlik, hak ve özgürlük Mutluluğun simgesi Bu mutluluk içinde parla Parla Alman vatanı Birinci dörtlük: Almanya, Almanya, her şeyin üstünde Dünyadaki her şeyin üstünde Eğer sürekli direnerek Kardeşçe, birlik hâlinde tutarsa kendini Maas ten Memel e Etch ten Belt e varana kadar Almanya, Almanya, her şeyin üstünde Dünyadaki her şeyin üstünde Almanya millî marşı, daha çok birlik ve beraberlik üzerine kurulmuştur. Ardından marşta 85

7 BİLİM ve AKLIN AYDINLIĞINDA EĞİTİM Almanya nın güzelliği ve vatan sevgisi üzerinde durulur. ÇİN CUMHURİYETİ (FORMOZA) MİLLÎ MARŞI (Söz: Sun Yatsen, müzik: Cheng Mao-yun, kabulü: 1929.) Üç halk ülkesidir partimizin yolu, Amacımız özgür bir ülke kurmak. Barış içinde bir dünya için Yoldaşlarımıza, gönüllülere önderlik edip, Güneş ve yıldız ile Amacımıza hızla ulaşalım. İçtenlikle ve cesaretle. İnançla ve sadakatle, Tek yürekle, tek ruhla, Aynı inançla, aynı hedefe! Çin Cumhuriyeti marşında birlik, beraberlik, barış ve özgürlük öne çıkmaktadır. ÇİN HALK CUMHURİYETİ MİLLÎ MARŞI (Söz: Tien Han; müzik: Nie Erh, yazılışı: 1932, kabulü: 1949.) Kalkın! Köle olmak istemeyen insanlar! Etimizle, kanımızla yeni Çin Seddimizi inşa edelim! Çin ulusu, en tehlikeli bir döneme geldi. Herkes son kükreyişe zorlanıyor. Kalkın! Kalkın! Kalkın! On binlerimiz tek bir yürek, Gözümüz kapalı düşman topu üzerine ileri! Gözümüz kapalı düşman topu üzerine ileri! İleri! İleri! İleri! Özellikle özgürlük kavramına vurgu yapılan Çin Halk Cumhuriyeti millî marşında hürriyet için top yekûn savaşılması gerektiği ifade edilir. FİN MİLLî MARŞI (Söz: Johan Ludvin Runeberg,müzik: Fredrik Pacius, yazılışı:1846,bir öğrenci toplantısında ilk söylenişi:1848). VATANIMIZ Ey Suomi, Anayurdum, çınlayan altınsın Eşsizdir akarsuyun, vadilerin, tepelerin, serin kıyıların; kuzeyin güzel ülkesi. ecdat yâdigarı! Goncaların açılacak, dönüşecek çiçeğe. El ele yücelen sevgilerle ümitlerin, mutluluğun, haşmetin güçlüdür, her an bizimle, yükselen sesimizle Fin millî marşı, Vatanımız adını taşır. Bu marş, İstiklâl Marşı nda olduğu gibi pek çok yüce değer yerine memleket sevgisi ve güzelliğini öne çıkaran bir marştır. HİNDİSTAN MİLLÎ MARŞI (Söz ve Müzik :Rabindranath Tagore, ilk söylenişi Hind Millî Meclisi nin 1911 de Kalküta da yaptığı bir toplantıda, Resmen kabulü: 1950.) Herkesin kafasına hükmedensin sen Yön verensin Hindistan ın kaderine Adın yürekler kabartıp Pencap, Sind, Gucarat Ve Maratha da Ve Dravida da, Orissa da, Bengal de Vındhya Tepeleri nde ve Himalayalar da yankılanır Yamuna nın ve Ganj ın müziğine karışır ve sonra 86

8 MART SAYI 121 Türkü olur dalgalarına Hind Okyanusu nun Duacımdır, övgülerini söyler hepsi Senin ellerine bakar bütün halkın kurtuluşu Sen ey yön veren Hindistan ın kaderine Zafer senindir, zafer senindir, senindir zafer. Fin millî marşında olduğu gibi, Hindistan millî marşı da memleket sevgisi ve Hindistan ın güzelliğini dile getirmektedir. PAKİSTAN MİLLÎ MARŞI (Söz: Abul Asar Hafeez Jullunduri, müzik: Ahmad G. Chagla, kabulü: müzik 1953, söz 1954). Mutluluklar kutsal yurda Mutluluklar bereket ülkesine Simgesi kırılmaz azmin Pakistan yurdu Mutluluklar sana inan kalesi Bu kutsal ülkenin yolu Halkın kardeşliğinin gücündedir Ulusumuz, ülkemiz ve devletimiz Parlasın şan ve şerefle sonsuza dek Kutlu olsun amacımız, ereğimiz. Ay yıldızlı bu bayrak Öncüsüdür ilerlemenin ve olgunluğun anlatandır geçmişimizi, şanını bu günümüzün, Esini geleceğimizin, Simgesi tanrının esirgemesinin. Pakistan millî marşı; vatan topraklarının kutsallığı, vatan sevgisi, millî birlik ve bütünlüğün önemi ve bayrak sevgisine vurgu yapmaktadır. MISIR MİLLÎ MARŞI Memleketim, memleketim, memleketim Sevgim ve kalbim senin içindir Ey ülkelerin anası Mısır Sen hedefim ve gayemsin Ve bütün insanların gayesi Seni elde etmek için birçok el uzanır Memleketim, memleketim, memleketim Sevgim ve kalbim senin içindir Mısır, sen, incilerin en güzelisin Zamanın alnı üzerinde parlayan bir inci Ülkem, özgür olarak yaşayasın Düşmanlara rağmen esenlik içinde olmalısın Memleketim, memleketim, memleketim Sevgim ve kalbim senin içindir Mısır millî marşı, Mısır ın güzelliği ve vatan sevgisinin yüceltildiği bir marştır. İNGİLİZ MİLLÎ MARŞI (17. yüzyıldan anonim, yaygınlaşmaya başlaması, 1774) Tanrı korusun iyi yürekli kralımızı, Uzun ömürler soylu kralımıza, Tanrı kralı korusun! Yengin kılsın onu, Mutlu ve şanlı, Başımızdan etmesin eksik; Tanrı kralı korusun! Tanrım en seçkin yetenekleri elindeki Ona bağışla gönülden kucaklar dolusu, Uzun yıllar başımızdan eksilmesin diye; Savunsun diye yasalarımızı, Ve haklı kılsın bizi diye Tüm yüreğimiz ve sesimizle haykırmanız için Tanrı kralı korusun! Bölüm 2 (W.E. Hickson, ) 87

9 BİLİM ve AKLIN AYDINLIĞINDA EĞİTİM Tanrı kutsasın yurdumuzu. Yaradanın esirgeyen eli Korusun diye kıyılarımızı Barış, gücünü eksik etmesin, Düşmanı dost eylesin, Ve Britanya nın hakları güdülmesin Artık savaşla. Haklı ve dürüst yasalar Üstlensin halkın davasını, Ve mutlu kılsın adamızı. Yurdu yiğitlerin ve özgür insanların, Ülkesi bağımsızlığın (özgürlüğün), Dua ediyoruz üstünden eksik olmasın İyi yürekli tanrının hoşnutluğu. İngiliz millî marşı, törenlerde söylenen ilk bölüm dikkate alındığında, İngiliz toprakları, bayrağı; yahut da İngilizler için önemli olan maddî ve manevî değerlerin yüceltilmesi yerine kral için yazılmış ve onu yüceltmek için bestelenmiş bir marş görünümündedir. SONUÇ Türkiye Cumhuriyeti nin millî marşı olan İstiklâl Marşı ile diğer devlet marşları mukayese edildiğinde, Türk millî marşının daha isminden başlayarak, diğerlerinden farklı bir hüviyete sahip olduğu görülmektedir. Bu fark, Türk milletinin hürriyet ve özgürlüğe olan tutkusundan kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda, Hakkıdır, Hakk a tapan milletimin istiklâl felsefesiyle hayata bakan ve Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım özgüveniyle tarih sahnesinde var olan bir milletin millî marşının İstiklâl Marşı olması son derece tabiidir. Hürriyet aşkı ve Hakk a olan imanın özellikle vurgulandığı İstiklâl Marşı nda bu değerler yanında bayrak sevgisi; istiklâl için yapılan her türlü fedakârlık ve mücadelenin yüceliği; Batı nın ürkütücü maddî gücüne iman dolu göğsüyle karşı koyan vatan evlâtlarının kıymet ve şecaati; şehit kanlarıyla sulanmış vatan topraklarının kutsallığı; cennet vatan için canların feda edilmesi gerektiği; mabedler ve buralardan yükselen ezanların ebediyen susturulamayacağı ve bu şuur ve azimde olan millet için ebediyen izmihlâlin söz konusu olamayacağı ifade edilmiştir. Bu çerçevede İstiklâl Marşı, Türk milletinin maddî ve manevî değerler bütününü dile getirir. Hürriyet ve bağımsızlık yolunda kararlılık, azim, heyecan ve cesaretle yürümek, bayrak sevgisi, Türk milletinin şanlı geçmişi ve büyük ümitlerle dolu istikbali, Türk ordusunun kahramanlık ve faziletleri, vatanseverlik, Türk insanının Yaratıcı ya imanı ve kendine olan güveni ve nihayet, Türk milletinin ruhsuzluk, köksüzlük ve zalimlere karşı haykırışının sarsılmaz bir ifadesidir İstiklâl Marşı. İstiklâl Marşı, yukarıda özetlenmeye çalışılan yönleriyle zengin bir içeriğe sahiptir. Diğer devlet marşları ise genel olarak, ait olduğu milletin yüce değerlerini vurgulamak, ortak değerleri yücelterek ifade etmek, geçmişi anmak ve gelecekten ümitle bahsetmek yerine; -daha çokyurt sevgisi, hürriyet için savaşmak gerektiği ve üzerinde yaşanan toprakların güzelliği gibi birkaç noktayı dile getirmektedir. 1 Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2005, s Türk Ansiklopedisi, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1976, C. 23, s Büyük Larousse, Gelişim Yayınları, İstanbul, 1986, C. 13, s Meydan Larousse, Meydan Yayınevi, İstanbul, 1981, C. 8, s Burada alıntılanan yabancı devlet marşları için bkz., Zeki Sarıhan, Vatan Türküsü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,