S çrama aktivitesini kullanan ve kullanmayan sporcularda izokinetik ayak bileği kas kuvvetlerinin karş laşt r lmas

Transkript

1 Fizyoterapi Rehabilitasyon. 2006; 17(2):78-83 S çrama aktivitesini kullanan ve kullanmayan sporcularda izokinetik ayak bileği kas kuvvetlerinin karş laşt r lmas Burçin Arvas, Atilla Elhan, Gül Baltac, Nisa Özberk, Özlem Öner Coşkun Arvas B, Elhan A, Baltac G, Özberk N, Öner Coşkun Ö. S çrama aktivitesini kullanan ve kullanmayan sporcularda ayak bileği kas kuvvetlerinin karş laşt r lmas. Fizyoter Rehabil. 2006;17(2): Research Report B Arvas Ankara Numune Hospital, Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Ankara, Turkey, PT, PhD, Assoc Prof A Elhan Ankara University, Faculty of Medicine, Department of Biostatistics, Ankara, Turkey, MD, Assoc Prof G Baltac Hacettepe University, School of Physical Therapy and Rehabilitation, Ankara, Turkey, PT, PhD, Prof N Özberk, Ö Öner Coşkun Middle East Technical University, Health and Psychological Counseling Center, Ankara, Turkey, PT, MSc Address correspondence to: Prof. Dr. Gül Baltac Hacettepe University, School of Physical Therapy and Rehabilitation, Samanpazar Ankara, Turkey ybaltaci@hacettepe.edu.tr Amaç: Bu çal şman n amac, ayak bileği kaslar n n izokinetik kuvvet değerlendirmesinin klinik kullan m n kolaylaşt rmak, s çrama yeteneğini kullanan elit sporcularda, değişik h zlarda ayak bileği izokinetik değerleri ve s çrama yeteneğini belirleyici bir veri taban oluşturmak, s çrama yeteneğini kullanmayan elit sporcularla karş laşt rarak sporcu, antrenör ve bilimsel ekibe kaynak oluşturmakt. Gereç ve yöntem: Bu çal şmaya 30 elit erkek voleybol oyuncusu, kontrol grubu olarak 30 elit erkek güreş sporcusu dahil edildi. Olgular n izokinetik değerlendirmeleri BIODEX 3 Pro System ile yap ld. 60 derece/sn, 90 derece/sn, 120 derece/sn ve 240 derece/sn h zlar ndaki ayak bileği dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon izokinetik değerleri ve dorsifleksiyon / plantar fleksiyon izokinetik peak tork oranlar (DF/PF) değerlendirildi. Sonuçlar: Deney grubu ve kontrol grubu izokinetik plantar fleksiyon peak tork değerleri aras nda tüm h zlarda anlaml fark bulundu (p<0.05). Gruplar aras izokinetik dorsi fleksiyon peak tork değerleri aras nda anlaml fark bulunmad (p>0.05). Voleybolcularda tüm h zlarda DF/PF değerleri güreşçilere göre daha az bulundu (p<0.05). Tart şma: Bu çal şma, s çrama aktivitesini kullanan sporcular n, s çrama aktivitesini kullanmayanlara göre, plantar fleksiyon peak tork değerlerinin artt ğ n, dorsifleksiyon peak tork değerinin ise değişmediğini ve dolay s yla agonist-antagonist kas dengesinin değiştiğini gösterdi. Anahtar kelimeler: Kas kuvveti; izokinetik, S çrama, Ayak bileği, Voleybol. A comparison of ankle isokinetic muscle strength in athletes who use and not use jumping activities Purpose: The aims of this study were to facilitate the clinical use of isokinetic strength evaluation of ankle muscles, to provide normative data base for isokinetic measurements of ankle at different velocities and jumping ability of elite athletes who use jumping ability, to provide a source for athletes, coaches and scientific teams by comparing data of elite athletes who do not use jumping ability. Material and method: Thirty elite male volleyball players for study group, thirty elite male wrestling athletes for control group were included in this study. The isokinetic measurements of subjects were evaluated by BIODEX 3 Pro System. Isokinetic measurement of ankle plantar and dorsiflexion in 60 degree/sec, 90 degree/sec, 120 degree/sec, and 240 degree/sec velocities and dorsiflexion / plantar flexion isokinetic peak torque raito (DF/PF) were evaluated. Results: A significant difference was found between the groups in isokinetic plantarflexion peak torque measurements at all velocities (p<0.05). There was no difference between the gropus in isokinetic dorsiflexion peak torque measurements (p>0.05). DF/PF values were lower in volleyball players in all velocities (p<0.05). Conclusion: This study showed that, plantar flexion strength increased, dorsiflexion strength not changed, and therefore, agonist-antagonist muscle balance changed in athletes who use jumping as compared to those not using jumping ability. Key words: Muscle strength; isokinetic, Jump, Ankle, Volleyball.

2 Arvas Ayak bileği ve ayak eklemleri, vücut ağ rl ğ n n taş nmas s ras nda hareketli pivot noktalard r. Bu eklemlerin bütün düzlemlerdeki hareketleri, gravite merkezindeki minimal yer değiştirmeye uyum sağlamak zorundad r. 1 Ayağ n kemik ve eklemleri, dik duran gövde için destek yüzeyi sağlar; düz olmayan zeminlere adapte olur ve şok emici özelliği vard r. Bu nedenle dengenin devam ettirilmesi ve ekonomik enerji tüketimi ayak ve ayak bileği kompleksinin fonksiyonlar na bağl d r. 2 Birçok aktivitede olduğu gibi s çrama hareketi s ras nda da ayak bileği, diz eklemi ile birlikte önemli bir role sahiptir. Ayak bileği kas kuvveti s çrama aktivitesini s kl kla kullanan voleybol, hentbol gibi sporlarla uğraşan sporcular n performanslar n etkileyebilecek önemlilikte bir eklemdir. S çrama yeteneği doğru ve sağlam bir ayak-ayak bileği biyomekaniği ile ilişkilidir. Özellikle, ayakta aç ğa ç kan önemli sorunlar ayağ n normal yük dağ l m n ve yer değiştirmesini engelleyecektir. 3 Voleybolda başar için gerekli temel nitelikler olan ivmelenme veya sürat kadar s çrama yeteneğini de göz ard etmemek gerekir. S çrama kuvveti, sporcunun mümkün olduğunca yatayda uzağa ve/veya dikeyde yükseğe s çramas olarak tan mlan r. S çrama kuvveti karmaş k hareketler dizinini içeren bir yetenektir. Bacak kaslar n n gücüne, patlay c kuvvetine, s çramaya kat lan kaslar n esnekliğine ve s çrama tekniğine bağl d r. Hareketin yap l ş s ras nda etkili bir s çrama sağlanmas için, eklemlerin uygun aç larda fleksiyon yapm ş olmas gerekir. Ekstansiyon s ras nda yap lan kas kas lmalar n n maksimal değerde olmas ve hareketin patlay c bir şeklide uygulanmas s çrama verimini art r r. 4,5 Ayak bileği ekleminin dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon hareketlerinin belirli h zlarda ölçülmesi, s çrama s ras nda aç ğa ç kan kuvvet hakk nda bilgi verir. 6 Aktif eklem hareketi üzerinde, tüm eklem aç lar nda (sabit h zda), kas n kas lmas ile oluşturulan gerilimin maksimal olmas, izokinetik kontraksiyonu sağlar. İzokinetik kas kuvveti, önceden belirlenmiş sabit h zda eklem hareketi sağlayan elektromekanik cihaz yard m ile ölçülebilir. İzokinetik kas kuvveti ölçüm sistemleri, kas kuvvetinin objektif olarak 79 ölçümünde yüksek güvenirliktedir. 6-9 Wennerberg çal şmalar n çoğunun tutarl l k için belirli izokinetik alet ve aparatlar ile yap ld ğ n ; diğer markalarla yap lan az say da çal şman n ise hep dize dayal çal şmalar olduğunu belirtmiştir. Bu amaçla Biodex B-2000 ile yapt ğ çal şmas nda dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon peak torkunun iki kontraksiyon aras güvenirliğinin yüksek olduğunu ve test pozisyonu, denemeler aras dinlenme süresi gibi nedenlere de bağl olduğunu saptam şt r. 10 Holmback ve arkadaşlar, 30º/sn ve 90º/sn h zlar nda Biodex dinamometresi ile yapt ğ çal şmalar nda, genç ve sağl kl bireylerde ayak bileği dorsifleksör kas performans ölçümlerinin yüksek güvenirlikte olduğunu belirtmişlerdir (ICC: ). 11 Holmback, 30º/sn, 60º/sn, 90º/sn, 120º/sn ve 150º/sn h zlar nda yapt klar çal şmada, sağl kl genç yetişkinlerde Biodex dinamometresi kullan larak ölçülen izokinetik ayak bileği dorsifleksör kuvvet testlerinin yüksek güvenirlikte olduğunu saptam şlard r (ICC: ). 12 Literatürde, sporcular n ayak bileği izokinetik kas kuvveti değerlerinin fiziksel uygunluk parametreleri ile karş laşt r ld ğ çal şmalar vard r Sporcularda izokinetik kas kuvveti sonuçlar, sporcuya ve antrenöre bilgi vermesi, antrenman program nda kas kuvveti eğitimine katk da bulunmas aç s ndan önemlidir. Ancak literatür incelendiğinde ayak bileği agonist antagonist kas kuvvetlerinin karş laşt r ld ğ ve birbirlerine oranlar n n değerlendirildiği bir çal şmaya rastlanamam şt r. Bu çal şma, s çrama yeteneğini kullanan elit erkek sporcular n, s çrama yeteneğini kullanmayan elit sporculara göre ayak bileği kas kuvvetlerini karş laşt rmak ve fleksör ekstansör kas dengelerini incelemek amac ile yap ld. Gereç ve yöntem Birey: Çal şmaya 30 elit erkek voleybol oyuncusu (Grup 1) ve kontrol grubu olarak 30 elit erkek güreş sporcusu (Grup 2) olmak üzere toplam 60 gönüllü sporcu dahil edildi. Voleybol oyuncular 1.

3 80 Lig SSK ve İller Bankas voleybol tak mlar ndan, güreş sporcular ise ASKİ ve Gazi Üniversitesi güreş tak mlar ndan seçildi. Tüm sporcular araşt rmaya gönüllü olarak kat ld klar n belirten izin formunu imzalad ktan sonra, çal şmaya Orta Doğu Teknik Üniversitesi Etik Kurul Komisyonunca onay verildi. Ölçümler öncesi yaş, boy uzunluğu, vücut ağ rl ğ, dominant ekstremite, ayak ve ayak bileğine ait geçirilmiş bir yaralanma veya sistemik bir hastal ğ n varl ğ belirlendi. Yaralanma öyküsü veya sistemik bir şikayeti olan olgular çal şmaya al nmad. Grup 1 in yaşlar y l aras nda olup ortalam 22.1±3.5 y ld. Grup 2 nin yaşlar y l aras nda olup, ortalamalar 20.7±1.6 y ld. Her iki grubun yaşlar benzerdi (p>0.05). Grup 1 in boy ortalamas 1.93±0.07 m, vücut ağ rl ğ ortalamas 81.1±7.6 kg d r. Grup 2 nin boy ortalamas 1.73±0.07 m, vücut ağ rl ğ ortalamas 74.4±11.3 kg d r. İzokinetik kas kuvvetinin değerlendirmesi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sağl k ve Rehberlik Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü nde çal şmaya kat lan olgular n ayak bileği izokinetik ölçümleri yap ld. İzokinetik değerlendirme öncesi olgular 5 er dakika s nma periyoduna al nd. Ayak bileği dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon germesi, mat üzerinde ve mat d ş nda parmak ucu ve topuk üzerinde yürüme yapt r ld. Biodex System 3 Pro (Biodex Medical Systems Inc., USA) izokinetik cihaz kullan larak izokinetik ayak bileği kas kuvveti ölçüldü. 9 Olgular dik oturur pozisyona al nd. Dinamometrenin hareketli kolunun hareket ekseni, ayak bileği ekleminin hareket eksenine göre ayarland. Olgular uyluk ve bel bantlar ile sabitlendiler. Kalça fleksiyona al narak, diz ve ayak bileği aç s olgunun en rahat hareket edebileceği şekilde ayarland (Şekil 1). Olgular +20º plantar fleksiyon, -10º dorsifleksiyon hareket s n r nda, 60º/sn, 90º/sn, 120º/sn ve 240º/sn h zlar nda teste al nd lar. 60º/sn ve 90º/sn h zlar nda 5 er tekrar, 120º/sn ve 240º/sn h zlar nda 10 ar tekrar yapt r ld. Her h z değeri için test öncesi s n rs z deneme tekrarlar verildi, test sonras diğer h z deneme tekrar na geçmeden Arvas 10 sn dinlenme süresi verildi. Olgunun her ayak bileği için ayr ölçüm yap ld, test s ras nda hem sözel olarak hem de monitördeki grafikleri takip etmesi ile motive edildi. Sporculardan tüm aç sal h zlarda elde edilen dorsifleksiyon değerinin plantar fleksiyon değerine bölünmesi ile dorsifleksiyon / plantar fleksiyon oran (DF/PF) hesapland. 16 İstatistiksel analiz: Veriler aritmetik ortalama±standart sapma (X±SD) olarak ifade edildi. Gruplar n karş laşt r lmas nda t testi kullan ld. Tüm sonuçlarda p değeri 0.05 olarak seçildi. Şekil 1. Olgular n izokinetik kas kuvvetinin değerlendirmesi. Sonuçlar Grup 1 ve Grup 2 olgular n n yaşlar aras nda fark bulunmad (p>0.05). Boy uzunluğu, vücut ağ rl ğ ve vücut kitle indeksinde gruplar aras nda ise fark bulundu (p<0.05) (Tablo 1). Grup 1 de 60, 90, 120 ve 240 º/sn h zlarda dorsifleksiyon peak tork değerleri Grup 2 ile benzer bulundu (p>0.05) (Tablo 2). Her iki grupta en yüksek plantar fleksiyon peak tork değeri 60 º/sn de, en düşük değeri ise 240 º/sn de belirlendi. Plantar fleksiyon değerlerinde, tüm aç sal h zlarda iki grup aras nda fark belirlendi. (p<0.05) (Tablo 3). Grup 1 de DF/PF oranlar farkl h zlarda % aras nda değişmekteydi. Grup 2 de ise DF/PF oranlar % aras nda belirlendi. İki

4 Arvas 81 grup aras nda, her iki ekstremitede ve 4 farkl h zda DF/PF değerlerinin farkl olduğu belirlendi (p>0.05) (Tablo 4). Tablo 1. Grup 1 (N=30) ve Grup 2 nin (N=30) fiziksel özellikleri. Yaş (y l) 22.1± ±1.6 Boy uzunluğu (m) 1.93± ±0.07 * Vücut ağ rl ğ (kg) 81.1± ±11.3 * VKİ (kg/m 2 ) 21.7± ±2.1 * * p<0.05. VKİ: Vücut kütle indeksi. Tablo 2. Olgular n dorsifleksiyon izokinetik peak tork değerlerinin karş laşt r lmas. Sağ 60 DF 16.9± ±5.3 * Sol 60 DF 15.0± ±5.1 * Sağ 90 DF 13.1± ±3.5 * Sol 90 DF 12.0± ±4.4 * Sağ 120 DF 11.3± ±3.9 * Sol 120 DF 10.9± ±3.7 * Sağ 240 DF 9.7± ±3.6 * Sol 240 DF 9.0± ±4.0 * * p>0.05. Tablo 3. Olgular n ayak bileği plantar fleksiyon izokinetik peak tork değerlerinin karş laşt r lmas. Sağ 60 PF 64.9± ±15.6 * Sol 60 PF 69.9± ±14.9 * Sağ 90 PF 57.4± ±13.9 * Sol 90 PF 59.4± ±13.6 * Sağ 120 PF 49.2± ±12.7 * Sol 120 PF 52.1± ±12.2 * Sağ 240 PF 37.2± ±8.9 * Sol 240 PF 40.8± ±8.1 * * p<0.05. Tablo 4. Olgular n ayak bileği dorsifleksiyon / plantar fleksiyon izokinetik peak tork değerleri oranlar n n karş laşt r lmas. Sağ 60 DF/PF 0.26± ±0.08 * Sol 60 DF/PF 0.21± ±0.08 * Sağ 90 DF/PF 0.23± ±0.07 * Sol 90 DF/PF 0.20± ±0.08 * Sağ 120 DF/PF 0.23± ±0.08 * Sol 120 DF/PF 0.21± ±0.07 * Sağ 240 DF/PF 0.26± ±0.09 * Sol 240 DF/PF 0.22± ±0.09 * * p<0.05. Tart şma Voleybol gibi tak m oyunlar nda teknik-taktik beceri, antropometrik özellikler ve fiziksel performans kapasitesi tüm tak m n başar s na katk da bulunan önemli faktörlerdir. Voleybolda oyuncular n boy uzunluğu ve vertikal s çrama yeteneği savunma ve hücumda önemlidir. Bir voleybol tak m n n başar s, spor için gerekli yeteneğin art ş ile birlikte vertikal s çrama yüksekliğindeki art şla ilişkili bulunmaktad r. Antrenörler, bir oyuncu iyi s çrama yap yor, çabuk hareket ediyor ise o oyuncunun oyunu kazanmada önemli bir potansiyeli olduğunu belirtmektedirler. S çrama, voleybol oyuncular n n gerek antrenman gerekse müsabakalarda s kl kla kulland klar hareketlerden biridir. F rlatma ve s çrama gibi motor becerilere, hedef yönüne karş yönde bir hareket olarak adland r lan aktif s çrama (counter movement) ile başlan r. 17 S çrama yapmak için itme hareketine başlamadan önce, konsentrik olarak kas lacak kaslara hareket aç kl ğ vermek için aşağ ya doğru bir hareket yap l r ve s çrama yüksekliği dik bir karş hareket olarak başar l r. Zemin ile her iki ayağ n yer ile temas kesildikten sonra ulaş lan yükseklikten kişinin yere düşmesi s çrama hareketinin bitişidir. Kişi bu hareket ile kalça, diz ve ayak bileği ekstansörlerinin eksentrik aktivasyonu ile tüm vücudunu aşağ ya doğru yavaşlatmal d r. Young ve arkadaşlar 35 erkek voleybol

5 82 oyuncusunun s çrama yeteneklerini 6 haftal k iki farkl s çrama eğitim yöntemi ile eğiterek karş laşt rm şlar, dikey s çrama eğitimi alan grubun yeteneklerinin daha h zl geliştiğini saptam şlard r. 18 Bobbert ve arkadaşlar karş hareket s çrama yüksekliğinin neden squat s çrama yüksekliğinden fazla olduğunu 6 erkek voleybol oyuncusunda değerlendirmişlerdir. Sonuçta aktif s çrama ile elastik enerjinin depolanmas ve yeniden kullan lmas n n, s çrama tekniğinin art r lmas için bir aç klama olabileceğini vurgulam şlard r. 4 Çal şmam zda voleybol sporcular n n plantar fleksiyon peak tork değerinin daha fazla olmas literatürce desteklenmektedir. Voleybol sporcular n n, güreş sporcular ndan farkl olarak aktif s çrama yeteneğini kullanmalar tüm aç sal h zlarda güreşçilerden daha yüksek değerin elde edilmesine neden olarak gösterilebilir. S çrama s ras nda h z almaya (itme) ve s çrama kalitesinin daha iyi aç ğa ç kmas na olanak sağlayan aktif ve pasif plantar fleksiyon ve dorsifleksiyon hareketidir. İtme faz n n son 150 milisaniyesi s ras nda diz ekstansör grup kaslar taraf ndan kullan lm ş olan kuvvetler azalmaya başlar ve hareket ayak bileğindeki aktivasyonu art r r. 19 Kuvvetin ölçülmesi, kas zay fl ğ n n klinik olarak değerlendirilmesinde ve antrenman programlar n n düzenlenmesinde önemli rol oynamaktad r. Günümüzde sporcular n kas kuvvetlerinin değerlendirilmesine yönelik çal şmalarda, izokinetik sistem yayg n olarak kullan lan güvenilir bir yöntemdir. İzokinetik olarak kas kuvvetlerinin değerlendirilmesi spor dal na özel hareketlerde kas kuvvetlerinin farkl h zlarda değerlendirilmesini sağlar. Klinik olarak test ve eğitim için en yayg n 30º/s ve 240º/s aras ndaki değerler kullan lmaktad r. İzokinetik cihazlar yard m ile yap lan ölçümlerde hareketin h z artt kça tork değerinde azalma olduğu gösterilmiştir. 6,9,10 Bu çal şmada olgulara 60º/sn, 90º/sn, 120º/sn ve 240º/sn h zlar nda izokinetik ölçümler yapt r ld. 60º/sn den 240º/sn ye doğru aç sal h z artt kça, elde edilen peak tork değerlerinde hem deney grubunda hem kontrol grubunda azalma görüldü. Kuni ve Schmitt dansç lar ile fiziksel eğitim Arvas almam ş olgulardan oluşan iki grubun ayak bileği dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon kas kuvvetlerini karş laşt rm ş ve dansç larda PF/DF oran n n daha yüksek olduğunu (bir başka ifadeyle, DF/PF oran n n düşük olduğunu) göstermiştir. 20 Araşt r c lar plantar fleksiyon lehine gelişen bu durumun dansç lar n ald klar eğitimin sonucu olduğunu belirtmişlerdir. Çal şmam zda da benzer şekilde, DF/PF oran s çrama aktivitesini kullanan voleybolcularda daha düşük bulundu. Bu sonuçlar, daha fazla plantar fleksiyon peak tork değerini göstermekle birlikte, dorsifleksiyon peak tork değerinin ayn oranda artmad ğ n da göstermektedir. Ayak bileği eklemi kaslar n n kuvvetli olmas, eklemin yaralanmalardan korunmas nda tek baş na yeterli değildir. Proprioseptif duyu eğitimi ve agonist-antagonist kas dengesinin korunmas na yönelik kuvvetlendirme program önemlidir. 21 Çal şmam zda voleybolcularda ve güreşçilerde belirlenen ayak bileği DF/PF oranlar n n ayr nt l değerlendirilmesi ve karş laşt r lmas na yönelik referans çal şmalara rastlanamamas, bu konuda yorum yapmam z engelledi. Başka spor dallar nda ve sağl kl spor yapmayan bireylerde standart DF/PF oranlar n n gösterildiği çal şmalar sonucunda, güreşçilerdeki DF/PF değerinin mi normale göre yüksek, yoksa voleybolcular n DF/PF değerinin mi normale göre daha düşük olduğu konusunda fikir yürütmek mümkün olacakt r. Bu çal şma ile s çrama yeteneğini kullanan sporcular ile kullanmayan sporcular n ayak bileği izokinetik kas kuvvetleri değerlendirildi. Çal şma, s çrama aktivitesini kullanan ve buna yönelik antrenman program alan sporcular n beklendiği gibi plantar fleksiyon peak tork değerlerinin artt ğ n ; ancak dorsifleksiyon peak tork değerinin değişmediğini, bir başka deyişle agonist-antagonist kas dengesinin değiştiğini gösterdi. Kaynaklar 1. Oatis CA. Biomechanics of the foot and ankle under static conditions. Phys Ther. 1988;68: Norkin C, Levangie PK. Joint Structure and Function. 2nd ed. Philadelphia: FA Davis Company; 1992:

6 Arvas Jerosch J, Schoppe R. Midterm effects of ankle joint supports on sensomotor and sport-specific capabilities. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2000;8: Bobbert MF, Gerritsen KG, Litjens MC, et al. Why is countermovement jump height greater than squat jump height? Med Sci Sports Exerc. 1996;28: Viitasalo JT. Antropometric and physical performance characteristics of male volleyball players. Can J Appl Sport Sci. 1982;7: Aydog E, Aydog ST, Cakci A, et al. Reliability of isokinetic ankle inversion- and eversion-strength measurement in neutral foot position, using the Biodex dynamometer. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2004;12: Eriksson E. Isokinetic testing and endurance tests of the ankle. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2005;13: Gajdosik RL. Relationship between passive properties of the calf muscles and plantarflexion concentric isokinetic torque characteristics. Eur J Appl Physiol. 2002;87: So CH, Siu To, Chan KM, et al. Isokinetic profile of dorsiflexors and plantar flexors of the ankle-a comparative study of elite versus untrained subjects. Br J Sports Med. 1994;28: Wennerberg D. Reliability of an isokinetic dorsiflexion and plantar flexion apparatus. Am J Sports Med. 1991;19: Holmback AM, Porter MM, Downham D, et al. Reliability of isokinetic ankle dorsiflexor strength measurements in healthy young men and women. Scand J Rehabil Med. 1999;31: Holmback AM, Porter MM, Downham D, et al. Ankle dorsiflexor muscle performance in healthy young men and women: reliability of eccentric peak torque and work measurements. J Rehabil Med. 2001;33: Bosco C, Mognoni P, Luhtanen P. Relationship between isokinetic performance and ballistic movement. Eur J Appl Physiol Occup Physiol. 1983;51: Moller M, Lind K, Styf J, et al. The reliability of isokinetic testing of the ankle joint and a heel-raise test for endurance. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2005;13: Young W, Wilson G, Byrne C. Relationship between strength qualities and performance in standing and runup vertical jumps. J Sports Med Phys Fitness. 1999;39: Simoneau E, Martin A, Porter M, et al. Strength training in old age: adaptation of antagonist muscles at the ankle joint. Muscle Nerve. 2006;33: Hunter JP, Marshall RN. Effects of power and flexibility on training on vertical jump technique. Med Sci Sports Exerc. 2002;34: Young W, Wilson G, Byrne C. A comparison of drop jump training methods: effects on leg extensor strength qualities and jumping performance. Int J Sports Med. 1999;20: van Soest AJ, Roebroeck ME, Bobbert MF, et al. A comparison of one-legged and two-legged countermovement jumps. Med Sci Sports Exerc. 1985;7: Kuni B, Schmitt H. Peak torque and proprioception at the ankle of dancers in professional training. Sportverletz Sportschaden. 2004;18: Schmitt H, Kuni B, Sabo D. Influence of professional dance training on peak torque and proprioception at the ankle. Clin J Sport Med. 2005;15: