International Journal of Languages Education and Teaching

Transkript

1 ISSN: , Mannheim GERMANY p THE TEXT OF THE PROBLEM IN TURKISH TEXTBOOKS-STAGE CLASSIFICATION TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN ALTI SORULARIN AŞAMALI SINIFLANDIRMAYA GÖRE İNCELENMESİ 1 Kenan Önalan 2 & Nesrin Zengin 3 ABSTRACT The basic ingredients of education, which is one of the questions after the text in the textbooks, although it increases those who were learned in different subjects also learned about the topic adding new ones. The aim of this study the Ministry of Education and training primary 8 in the academic year by the Council. Prepared to be taught in classrooms with reading and understanding the texts in the Turkish textbooks proposed by 2572 Journal of communication and to resolve the prepared text of the questions below to determine which digit are prepared according to the cognitive field. Lightning 8 belonging to the publication of this direction. selected texts from Turkish and selected texts textbook class the questions below the text of cognitive steps were classified according to bloom's taxonomy. Generally the questions in the grip and the classification step, it was determined that the information was prepared. The text of this work for the determination of the suitability of the cognitive space of the six questions is important. Research, data analysis method was used. This method covers the analysis of written material that contains information about the phenomenon or phenomena targeted investigation. 8 according to the data obtained from this study. The texts in the Turkish textbooks class text for general cognitive knowledge and comprehension of the questions below are prepared for the step of the areas where it was determined that appropriate steps rarely was preparing any other questions. Only knowledge and comprehension questions students often in order to remain on the steps of the text is not sufficient for the comprehension and analysis. In order to solve this problem, the questions should be prepared so as to include all the steps of the cognitive theory approach. Key Words: Bloom's taxonomy, text six questions, reading texts in Turkish textbooks, the Turkish education. ÖZET Eğitim öğretimin temel malzemelerinden biri olan ders kitaplarındaki metin sonrası sorular, konu hakkında öğrenilenleri artırmakla beraber farklı konularda öğrenilenlere de yenilerini eklemektedir. Bu çalışmada amaçlanan Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından eğitim-öğretim yılında İlköğretim 8. Sınıflarda okutulmak üzere hazırlanmış olan 2572 sayılı Tebliğler Dergisi ile önerilen Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerini anlama ve çözümlemeye yönelik hazırlanan metin altı sorularının bilişsel alanların hangi basamağına göre hazırlandığını tespit etmektir. Bu doğrultuda Yıldırım Yayınlarına ait 8. sınıf Türkçe ders kitabından metinler seçilmiş ve seçilen metinlerin, metin altı soruları bilişsel alan basamaklarına (Bloom Taksonomisine) göre sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflandırmada soruların genellikle kavrama ve bilgi basamağında hazırlandığı tespit edilmiştir. Bu çalışma metin altı soruların bilişsel alana uygunluğunun tespiti açısından önemlidir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem, araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Bu çalışmadan elde edilen verilere göre 8.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlere yönelik metin altı soruların genelinin bilişsel alanlardan bilgi ve kavrama basamağına yönelik hazırlandığı, nadiren diğer basamaklara uygun sorular hazırlandığı tespit edilmiştir. Sorular sadece bilgi ve kavrama basamaklarında kaldığı için öğrenciler genellikle metni anlama ve çözümlemede başarılı olamamaktadır. Bu sorunu çözebilmek için soruları bilişsel yaklaşım kuramının tüm basamaklarını içerecek şekilde hazırlanması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Bloom taksonomisi, metin altı sorular, Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinleri, Türkçe eğitimi. 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen "1. Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda" sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Yüksek Lisans Öğrencisi, Mevlana Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Bölümü, e-posta: kenan.mku2008@hotmail.com 3 Yrd. Doç. Dr., Mevlana Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Bölümü, e-posta: nzengin@mevlana.edu.tr

2 1528 Kenan Önalan & Nesrin Zengin 1. GİRİŞ Ders kitapları, öğrencilerin Türkçeyi doğru ve etkili bir biçimde kullanmasında, duygu ve düşünce dünyası oluşturmasında, bilimsel ve eleştirel düşünmesinde önemli bir işlev üstlenmektedir(küçükavşar ve Hasırcı, 2013). O halde anadili eğitiminde amaçlarına ulaşması için metinlerin nitelikli ve öğrenci düzeyine uygun olması gerekir. Metinlerin nitelikli olması yanında öğrenciyi üst düzey düşünme becerilerine yönlendirecek sorular da önemlidir. Bu nedenle metin altı sorularının öğrenciyi düşünmeye yönlendirmesi gerekmektedir. Çalışmamızda Türkçe Dersi Çalışma Kitabında yer alan üç metin( Atatürk, Sanat ve Edebiyat Kaldırımlar ve Kirazlı Şapka ) belirlenmiştir. Çocukların anadilinin anlatım gücünü ve yaratıcı özelliğini sezmeleri ve zihninin sınırlarını genişletmesi için metinler kadar metin altı sorular da bir o kadar önemlidir. Öğrenciye yönlendirilecek metinle ilgi soruların zihninde yeni kapılar açacak nitelikte olması bu açıdan önemlidir. Bloom Taksonomisinde bilgi basamağı, kavrama basamağı, uygulama basamağı, analiz basamağı, sentez basamağı ve değerlendirme basamağı yer alır. Belirlenen metinlerin( Atatürk, Sanat ve Edebiyat Kaldırımlar ve Kirazlı Şapka ) metin altı soruları bu basamak sırasına göre değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler bulgular kısmında verilmiştir. Bu tür bir çalışmanın ileriye dönük çalışmalar için fikir vereceği düşünülmektedir. 2. YÖNTEM 8.Sınıf Türkçe Çalışma Kitabında yer alan metinaltı sorularının Bloom Taksonomisi ne göre değerlendirilmesi amaçlanan bu çalışmada genel tarama modellerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Betimsel tarama modeli, geçmişte ya da hâlen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan modeldir (Karasar, 2008). Doküman analizi kullanılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2005). Araştırmanın Amacı 8.Sınıf Türkçe Çalışma Kitabında yer alan metin altı sorularının Bloom Taksonomisi ne göre değerlendirilmesi amacımızı oluşturmaktadır. Bu amaca ulaşma yolunda metin altı sorularının Bloom Taksonomi sindeki değerlendirilmesinin sonuçları nedir? Metin altı soruları daha çok hangi basamaklara yoğunlaşmıştır? sorularına cevap bulmaktır. Araştırmamızın Evreni ve Örneklemi Araştırmamızın evrenini Türkçe Dersi Çalışma Kitapları oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşmanın zor olması nedeniyle 8.sınıf Türkçe Dersi Çalışma Kitabı oluşturmaktadır. İçerisinde yer alan türlü metinlerin de incelenmesinin ayrı bir çalışma gerektirmesinin güç olması nedeniyle üç ( Atatürk, Sanat ve Edebiyat Kaldırımlar ve Kirazlı Şapka ) metin seçilmiştir.

3 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN ALTI SORULARIN AŞAMALI SINIFLANDIRMAYA GÖRE İNCELENMESİ 1529 Veri Toplama Aracı Veri toplama aracı olarak Yıldırım Yayınları tarafından hazırlanan İlköğretim Türkçe-8 Öğretmen Kılavuz Kitabı ndan ve Öğrenci Çalışma Kitabından yararlanılmıştır. Verilerin Analizi Atatürk, Sanat ve Edebiyat Kaldırımlar ve Kirazlı Şapka adlı üç metin için hazırlanmış olan metni anlamaya ve çözümlemeye yönelik metin altı sorular aşağıda belirtilmiştir. Buna göre her metnin metin altı sorularının Bloom taksonomisinin hangi basamağına girdiği tespit edilmiştir. 3. BULGULAR VE YORUMLAR Bu kısımda belirlenen metinler ve metin altı sorulara yer verilmiştir. ATATÜRK, SANAT VE EDEBİYAT 1.) Metne göre milletlerin geleceğini yönlendiren bütün büyük liderlerin hangi ortak özelliklerine tanık oluruz? 2.) Sevgi, hoşgörü, yaratma özgürlüğü kavramlarıyla sanat arasındaki ilişkiyi nasıl açıklarsınız? 3.) Atatürk, özdeyişinde sanatçıya verdiği önemi nasıl açıklamıştır? 4.) Atatürk, edebiyatı neden bireye yönelik değil toplumsal olarak düşünmüştür? 5.) Atatürk ün edebiyata karşı ilgisi ne zaman ve nasıl başlamıştır? 6.) Atatürk ü öğrenciliğinde kimlerin şiirleri çok etkilemiştir? Niçin? 7.) Dile ve edebiyata verdiği önem zaman içinde Atatürk e neler kazandırmıştır? 8.) Gençlerle yaptığı bir sohbette Atatürk ü mutlu eden durum nedir? 9.) Toplumun gelişip güçlenmesi için Türk dili ve edebiyatına önem veren, güzel sanatların gerekliliğine inanan Atatürk bu konularda neler yapmıştır? KALDIRIMLAR 1.) Şiirin konusu nedir? 2.) Şair bir gece vakti nerede yürüyor? 3.) Şair, neden korkuyor? 4.) Şair, kaldırımları neden bir yoldaşı, bir annesi olarak düşünüyor? 5.) Gece vakti yürürken duyduğu ses ne sesidir? 6.) Şair, nerede derin uykuya dalmak istiyor? 7.) Şairin kaldırımlarla ilgili böyle bir şiiri yazmasının sebebi ne olabilir?

4 1530 Kenan Önalan & Nesrin Zengin KİRAZLI ŞAPKA 1.) Yazar annesiyle Adana ya gittiğinde kaç yaşındadır? 2.) Yazar çocukluğunda çok beğendiği kirazlı şapkayla ilgili isteğini niçin erteliyor? Bu erteleme ona hangi duyguları yaşatıyor? 3.) Annesinin yazara on altı yaşındayken armağan ettiği şapka, beş yaşındayken edinemediği şapkanın yerini niçin tutmuyor? 4.) Yazarın, her umudun gerçekleşmesinin şart olmadığı görüşüne katılıyor musunuz? Niçin? 5.) Metnin ana fikri nedir? 6.) Siz yazsaydınız bu metne hangi başlığı bulurdunuz? BİLİŞSEL BASAMAKLAR Metin Altı Sorular A. BİLGİ BASAMAĞI ATATÜRK, SANAT VE EDEBİYAT Metne göre milletlerin geleceğini yönlendiren bütün büyük liderlerin hangi ortak özelliklerine tanık oluruz? Sevgi, hoşgörü, yaratma özgürlüğü kavramlarıyla sanat arasındaki ilişkiyi nasıl açıklarsınız? Atatürk, özdeyişinde sanatçıya verdiği önemi nasıl açıklamıştır? Atatürk ün edebiyata karşı ilgisi ne zaman ve nasıl başlamıştır? Atatürk ü öğrenciliğinde kimlerin şiirleri çok etkilemiştir? Niçin? Dile ve edebiyata verdiği önem zaman içinde Atatürk e neler kazandırmıştır? Gençlerle yaptığı bir sohbette Atatürk ü mutlu eden durum nedir? Toplumun gelişip güçlenmesi için Türk dili ve edebiyatına önem veren, güzel sanatların gerekliliğine inanan Atatürk bu konularda neler yapmıştır?

5 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN ALTI SORULARIN AŞAMALI SINIFLANDIRMAYA GÖRE İNCELENMESİ 1531 KALDIRIMLAR Şiirin konusu nedir? Şair bir gece vakti nerede yürüyor? Şair, neden korkuyor? Şair, kaldırımları neden bir yoldaşı, bir annesi olarak düşünüyor? Gece vakti yürürken duyduğu ses ne sesidir? Şair, nerede derin uykuya dalmak istiyor? Şairin kaldırımlarla ilgili böyle bir şiiri yazmasının sebebi ne olabilir? KİRAZLI ŞAPKA Yazar annesiyle Adana ya gittiğinde kaç yaşındadır? Metnin ana fikri nedir? B. KAVRAMA BASAMAĞI ATATÜRK, SANAT VE EDEBİYAT Atatürk, edebiyatı neden bireye yönelik değil toplumsal olarak düşünmüştür? KİRAZLI ŞAPKA Yazar çocukluğunda çok beğendiği kirazlı şapkayla ilgili isteğini niçin erteliyor? Bu erteleme ona hangi duyguları yaşatıyor? Annesinin yazara on altı yaşındayken armağan ettiği şapka, beş yaşındayken edinemediği şapkanın yerini niçin tutmuyor? C. UYGULAMA BASAMAĞI KİRAZLI ŞAPKA Yazarın, her umudun gerçekleşmesinin şart olmadığı görüşüne katılıyor musunuz? Niçin? Siz yazsaydınız bu metne hangi başlığı bulurdunuz?

6 1532 Kenan Önalan & Nesrin Zengin D. ANALİZ BASAMAĞI YOK E. SENTEZ BASAMAĞI YOK F. DEĞERLENDİRME BASAMAĞI YOK Bu çalışma üç metinden alınan toplam 22 soru üzerinde yapılmıştır. Elde edilen verilere göre şu sonuçlara ulaşılmıştır. Türkçe dersi 8. Sınıf ders kitabında bulunan Atatürk, Sanat ve Edebiyat adlı metinde metin altı sorularının sekizinin bilgi basamağında birinin kavrama basamağında olduğu Kaldırımlar adlı metinde metin altı sorularının yedisinin bilgi basamağında olduğu Kirazlı Şapka adlı metinde metin altı sorularının ikisinin bilgi basamağında ikisinin kavrama basamağında ikisinin uygulama basamağında olduğu Ayrıca üç metnin metin altı sorularının analiz, değerlendirme ve sentez, basamağında olmadığı tespit edilmiştir. 4. SONUÇ Metinaltı sorularının üst düzey zihinsel becerileri harekete geçirecek düzeyde olması önemli bir etkendir. Ancak incelenen metinlerin bu istenileni vermediği görülmüştür. Analiz, değerlendirme ve sentez basamağında sorular sorulmamasının üst düzey zihinsel becerileri harekete geçirmede önemli bir eksik olduğu görülmüştür. Bu çalışmadan elde edilen verilere göre 8.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlere yönelik metin altı soruların genelinin bilişsel alanlardan bilgi ve kavrama basamağına yönelik hazırlandığı, nadiren diğer basamaklara uygun sorular hazırlandığı tespit edilmiştir. Sorular sadece bilgi ve kavrama basamaklarında kaldığı için öğrenciler genellikle metni anlama ve çözümleme başarılı olamamaktadır. Bu sorunu çözebilmek için soruları bilişsel yaklaşım kuramının tüm basamaklarını içerecek şekilde hazırlanması gerekmektedir. KAYNAKÇA Akyol, H. (1997). Okuma Metinlerindeki Soruların Sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 21 (105), Karakuş, İ. (2002). Türkçe Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Ankara: Anıttepe Yayıncılık. Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Krathwohl, D.R. (2002). A. Revision of Bloom s Taxonomy: An Overview, Theory into Practice, 41 (4), (Çev. Köğçe, D., Aydın, M. vd.)

7 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN ALTI SORULARIN AŞAMALI SINIFLANDIRMAYA GÖRE İNCELENMESİ 1533 Sertçelik, Ö. (2007). Bilişsel, Duyuşsal Ve Devimsel Kazanımlar Ve Alt Basamakları Hakkında Rapor ve Ders Planı İncelemesi, Sayfa 2,3,4,5,6. Ankara, Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği. YAĞCIOĞLU, S. ve DEĞER, A. C. (2002). Üst bilişsel Okuma Becerilerinin Kazandırılması Üzerine Bir Atölye Çalışması. 2. Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri. Sayfa: İstanbul: Eyüboğlu Öğretim Kurumları Yayınları. Yağmur, K. (2011). Türkçe Ders ve Çalışma Kitaplarının Üst Düzey Bilişsel Becerileri Geliştirme Yeterliliği. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (ed. Hakan Ülper). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Yıldırım, A. ve Şimşek, H.(2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. Yıldırım yayınları ders kitabı