Eğitimin Amaçları ve İşlevleri. Yrd. Doç. Dr. Melike Yiğit Koyunkaya

Transkript

1 Eğitimin Amaçları ve İşlevleri Yrd. Doç. Dr. Melike Yiğit Koyunkaya

2 Eğitim Amacı Nedir?

3 Eğitimin Amacı Eğitimde amaçları belirlemek, eğitim faaliyetlerinin dayanağıdır. Amaçlar ile BİREYLER NİÇİN VE NEDEN EĞİTİLİYOR? sorularına cevap aranır. Eğitimde amaçlar, öğretimi yönlendirmesi, öğretme-öğrenme etkinliklerinin tasarlanması ve ölçme-değerlendirmelere kılavuzluk etmesi açısından gerekli görülmektedir.

4 Eğitim ile ne amaçlanmaktadır? Eğitimin amacı, kişileri yaşadığı toplumun ve toplumun bağlı bulunduğu çağdaş dünyanın uyumlu bir üyesi haline getirerek onları çağın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatmaktır.

5 Amaç Çeşitleri Amaçlar, öğrenciye kazandırılmak üzere seçilen istendik özelliklerdir. Eğitimde amaçlar hiyerarşik sınıflamasına göre üç düzeyde belirtilmektedir. Bunlar; 1. Uzak amaçlar (hedefler) 2. Genel amaçlar (hedefler) 3. Özel amaçlar (hedefler)

6 Uzak Amaçlar Ülkenin politik felsefesini yansıtan ve en genel olarak belirtilen hedeflerdir. Anayasada ve yasalarda belirlenir. Örneğin; bir ülkenin sağlık, eğitim, kültür politikası gibi.

7 Uzak Amaçlar 1973 tarihinde yürürlüğe giren 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu nun 2. maddesinde, Türk Milli Eğitiminin uzak hedefleri şu şekilde belirtilmiştir: Bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

8 Genel amaçlar Ulaşılması zor, zaman alıcı ve soyut idealler olan uzak hedefleri daha somut, belli bir sürede ulaşılabilen ve uygulanabilir kılmak için genel hedeflerin belirlenmesine gerek vardır. Yani, uzak hedeflerin yazılı olarak ifade edilmesi bir anlamda genel hedefleri ortaya çıkarır. Genel hedefler uzak hedeflere uygun olarak düzenlenirler. Bu tür hedefler, toplumun sosyal ve siyasal ideallerinin eğitim alanına yansıması olarak kabul edilmelidir.

9 Genel amaçlar Ancak, uzak hedeflere göre, bu tür hedeflerlerde yetiştirilecek insan nitelikleri daha belirgin, somut özellikler olarak tek tek sayılmıştır. Genel hedefler bu bakımdan artık bir eğitim düzeyinin ya da okulun hedefleridir ve eğitimin ürünü olarak yetişmesi istenen ideal insanın nitelikleridir. Bu yönüyle, genel hedefleri iki boyutlu olarak düşünebiliriz. Birinci boyutta eğitimin genel hedefleri, ikinci boyutta okulun genel hedefleri yer alır.

10 Genel amaçlar Ulusal eğitime karar vericiler, eğitimin genel hedeflerini belirledikten sonra, değişik eğitim düzeylerinin ve okulların genel hedeflerini belirlerler. Okul Öncesi, İlköğretim, Orta Öğretim ve Yüksek Öğretimin bu hedefleri Milli Eğitim Temel Kanunu nda ayrı ayrı verilmiştir.

11 Okul öncesi eğitimi için genel hedef örnekleri Türkçeyi doğru anlayabilme. Kendisinin ve yakınındaki insanların duygularını anlayabilme. Türkçeyi düzgün konuşabilme. Kendi davranışlarını yönetebilme. Atatürk ü sevme.

12 İlköğretim eğitimi için genel hedef örnekleri Türkçeyi etkili bir biçimde kullanabilme. Doğru yargı ve karar verebilme. Yurttaşlık görev ve sorumluluklarını farkında oluş. Beden ve ruh sağlığını koruyucu tedbirlere uyma. Demokrasi anlayışını özümsemiş olma. Yeteneklerini deneyerek öğrenmiş olma.

13 Ortaöğretim eğitimi için genel hedef örnekleri Bir iş alanının ve mesleğin temel bilgilerini kazanarak ülkenin ekonomik kalkınmasındaki rolünü kavramış olma. Mesleğinde ve günlük yaşamında teknolojik gelişmelere sağlıklı bir biçimde ayak uydurabilme. Türkiye Cumhuriyeti ne karşı görev ve sorumluluklarının her an bilincinde olma. Kendisinin ve çevresinin sağlığını koruma. Yeteneklerini deneyerek uygulama konusunda güven kazanmış olma.

14 Yükseköğretim için genel hedef örnekleri Hür ve bilimsel düşünme gücüne sahip olma. Geniş bir dünya görüşüne sahip, insan ilkelerine saygılı olma. İlgi ve yetenekleri yönünde yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin becerilerine sahip olma. Zihin ve ruh bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş olma.

15 Özel amaçlar Öğrenciye kazandırılması uygun görülen özellikler ve bir disiplin ya da bir çalışma için hazırlanmış olan amaçlardır. Bir ders düzeyinde öğrencilerin kazanması gereken özellik ve davranışları özel hedef olarak tanımlayabiliriz. Genel hedeflere göre daha ayrıntılı, sınırlı ve onlarla ilişkili bir hedeftir. Örneğin; Kimya/Fen dersinin amaçları gibi.

16 Özel amaçlar Bir disiplin ya da çalışma alanı için hazırlanır. Eğitimde belli bir ders ya da kurs yoluyla öğrencinin yetiştirilmesi için saptanan hedefler bu türdendir. Örneğin ilköğretimde temel bilgi ve becerilerin genel hedefler yoluyla kazandırılmasında hangi yeterliklerin Türkçe, hangi yeterliklerin matematik ya da fen bilgisi dersinde kazandırılacağı özel hedeflerle belirlenmektedir.

17 Konu Amaçları Bireyin eğitimi sürecinde varılmak istenen en yakın hedefler konunun hedefleridir. Konuların hedefleri bir ders bütünlüğü içinde düşünüldüğünde dersin hedeflerini, derslerin hedefleri birleşerek okulun hedeflerini, okulun hedefleri birleşerek milli eğitimin hedeflerini oluşturur.

18 Konu Amaçları Konuların hedefleri, derslerin hedefleri alt alta yazılarak okulun hedefleri oluşturulamaz. Dersin hedefleri konunun hedeflerine göre daha genel olmakla beraber, okulun hedeflerine göre daha özel ve dar kapsamlıdır. Ortaya konmuş olan hedefler, daha önce belirtildiği üzere, ilgili eğitim süzgeçlerinden (eğitim felsefesi, eğitim psikolojisi, eğitim ekonomisi) geçirilerek, kritik olan hedef-kazanımlar belirlenir. Son aşamada belirlenen hedefler ve hedef kazanımlar öğretim programında yer alır.

19 Amaç Çeşitleri Uzak amaçlar Uzak amaçlar; en genel seviyede eğitim sisteminin yetiştirmeyi ve ortaya çıkarmayı tasarladığı ideal insan tipini belirler Milli Eğitimin Amaçları Genel amaçlar Özel amaçlar Okulun Amaçları Genel amaçlar; eğitim süreci içerisinde yetişmesi istenen ideal insan tipinin niteliklerini belirler Dersin Amaçları Özel amaçlar; bir ders düzeyinde öğrencilerin kazanması gereken özellik ve davranışlardır Konunun Amaçları

20 Eğitim amaçlarının hiyerarşik düzeni

21 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ Eğitimin temel ilkeleri Milli Eğitim Temel Kanunu içinde yer almaktadır. Eğitim sisteminin ve amaçlarının düzenlenmesinde ve geliştirilmesinde kullanılmaktadır.

22 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ I. Genellik ve Eşitlik Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.

23 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ II. Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları Millî Eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

24 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ III. Yöneltme Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.

25 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ IV. Eğitim Hakkı İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar.

26 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ V. Fırsat ve İmkân Eşitliği Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır.

27 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ VI. Süreklilik Fertlerin genel ve meslekî eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi esastır.

28 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ VII. Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır

29 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ VIII. Demokrasi Eğitimi Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır;

30 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ IX. Lâiklik Türk millî eğitiminde lâiklik esastır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.

31 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ X. Bilimsellik Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır

32 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ XI. Plânlılık Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım, araç, gereç ve kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden tespit edilir ve kurumların bu standartlara göre optimal büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır.

33 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ XII. Karma Eğitim Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir.

34 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ XIII. Okul İle Ailenin İş Birliği Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında iş birliği sağlanır. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur.

35 EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ XIV. Her Yerde Eğitim Millî Eğitimin amaçları yalnız resmî ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, iş yerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır

36 Eğitimin İşlevleri - İşlev; belirlenen amaçlar doğrultusunda her unsurun gördüğü iş, görev ve kendine özgü etkinliklerdir. Eğitim çeşitli işlevleri bünyesinde barındıran bir sistemdir.

37 Eğİtİmİn İşlevlerİ Her toplumda eğitimin işlevleri toplumun amaçlarına göre şekillenmektedir. Dolayısıyla bir eğitim sistemi yapılanırken hareket noktası olarak ilk önce amaçlar ve buna bağlı olarak işlevler gündeme gelmektedir. Kültürel Miras Ekonomik Siyasal okul Toplumsal laştırma Seçme ve yöneltme Bireyi geliştirme EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ

38 1. TOPLUMSALLAŞTIRMA Buradaki hedef bireyin toplumun bir üyesi olarak içinde bulunduğu toplumun kurallarını, normlarını (yapılması istenen ve istenmeyen) bireye öğretmektir. Tartışma: Toplumsallaşmanın birey ve toplum açısından yararları neler olabilir? EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ

39 2. Kültürel Mirası Aktarma Geçmişle bağlantıları güçlü olan milletler hedeflerine daha sağlıklı ve güvenli olarak ulaşırlar. Bu nedenle kültürel mirasın yeni nesillere aktarılması görevi okullara verilmiştir. Okullar, toplumdaki yenilikleri başlatarak, geliştirerek, yenilikçi ve yaratıcı bireyler yetiştirip kültürel birikimi sağlarlar. 39 Tartışma: Eğitim toplumsal mirası aktarırken seçici davranması doğru mudur, bu seçme işleminde sizce ölçüt ne alınmalıdır?

40 3. Siyasal İşlevİ Toplumların siyasal rejimlerini koruma ve devam ettirme istekleri vardır. Eğitim kurumları bireyleri toplumların sahip oldukları ideolojiye, değerlere ve hedeflere ulaştırabilecek mevcut siyasi düzene bağlı vatandaşlar olarak yetiştirirler. Okullarda üzerinde yaşanılan vatanın bayrağını, devletin dayandığı temel felsefi değerler ve ideoloji, ilkeler, bayramlar ve kutlamalar öğrenilir. Ülkemizin bütün eğitim kurumlarında Atatürk İlke İnkılâplarına bağlı, devletine karşı görev ve sorumluluklarını bilen, bayrağını seven, vatanı ve milletini seven, bu uğurda gerektiğinde canını verebilecek bireylerin yetiştirilmesi hedeflenir.

41 4. Seçme ve Yöneltme İşlevİ Eğitim kurumları çeşitli yeteneklerdeki öğrencileri yetenekleri doğrultusunda seçer ve yönlendirirler. Bu sorumluluk yerine getirilirken ilk önce ilgi ve yetenekler tespit edilir, daha sonra da yönlendirme yapılır. Bu sayede mesleğini seven, işini yapmaktan haz duyan mutlu insanlar ve mutlu bir toplum meydana gelir.

42 5. Bireyi Geliştirme İşlevİ İnsanlar genellikle para kazanıp yaşamlarını sürdürebilecekleri bir işi daha kolay bulabilmek veya daha çok kazandıran bir meslek sahibi olabilmek için eğitim almaktadırlar. Bu nedenle birçok insan nitelikli, aranan ve kendini geliştirmiş eleman olabilmek için eğitim olanaklarından yoğun şekilde yararlanmaktadır. Bu anlamda eğitim bireyi, yeteneklerini ve bilgisini geliştirmekte ve onu aranan eleman haline dönüştürmeye yardımcı olmaktadır.

43 6. Ekonomik İşlevi Ülkelerin gelişmişlik ve geri kalmışlıklarında önemli bir kriter ekonomileridir. Ekonomik hedeflere ulaşabilmek için bilinçli, alanında uzman teknik elemanlara ve üreticilere ihtiyaç vardır. Eğitimin en önemli özelliklerinden birisi de hem devletin hem de özel sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli elemanları yeterli sayıda yetiştirmek ve bu sektörlerin hizmetine sunmaktır.

44 Eğitimin GİZLİ İşlevlerİ Bireyi koruma İşsizliği önleme Eş seçme OKUL Tanıdık sağlama Statü kazandırma EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ

45 Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal İşlevlerİ Eğitim; Bireyin bireysel yeteneklerini geliştirmek Bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması şeklinde iki noktaya vurgu yapmaktadır. 45

46 Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal İşlevlerİ Öyleyse eğitim bireyi hem bireyselleştirmekte hem de toplumsallaştırmaktadır. Eğitim bireye toplum değerlerini, toplumsal kuralları, normları çeşitli yollarla öğreterek onu toplumsallaştırır. 46

47 Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal İşlevlerİ Eğitimin ana görevlerinden birisi kültürel mirası kuşaktan kuşağa aktarmaktır. Okullar ve diğer eğitim kurumları kültürü tanıtmak yoluyla öğrencilerin topluma uyum sağlamalarını ve değişmekte olan dünyaya ayak uydurmak için kültürü geliştirme yollarını öğretmek amacı gütmelidir. 47

48 Eğİtİmde Fırsat eşitliği... Herkese eşit miktarda öğrenim imkanı, Asgari ölçüde öğrenim görme hakkı, Sahip olunan yeteneklerin ve zihinsel potansiyelin tamamından yararlanılacak bir eğitim-öğretim Eğitimin en üst seviyelerine çıkabilme hakkının sağlanması, 48

49 Eğitimde fırsat eşitliğini engelleyen faktörler; Ekonomik faktörler, Coğrafi faktörler, Toplumsal faktörler, Siyasal faktörler, Biyolojik faktörler 49

50 OKUL VE SINIF ORTAMI

51 Okul Nedir? Okul, toplumdaki bireylerin eğitilmesi işlevini üstlenen kurumların ortak adıdır. Okullarda bir grup öğrenciye toplumun ve bireyin ihtiyaçlarına göre önceden hazırlanan programlar doğrultusunda öğretim faaliyetleri sunularak, öğrencilerde istendik davranış değişikliği meydana getirilmeye çalışılır.

52 Okul; Kontrollü ortamlardır. Kazandırılacak bilgi, beceri ve tutumlar önceden belirlenmiştir. Amaçlar konunun uzmanı öğretmenler tarafından planlı bir şekilde düzenlenen öğretim faaliyetleri ile kazandırılır.

53 Okul Türleri? Okullar eğitim düzeyi ve niteliğine göre; anaokulu, ilköğretim okulu, lise, meslek okulu, yüksek okul ve üniversite gibi çeşitli adlar alır.

54 Okulun Temel Özellikleri Bir eğitim kurumu, örgüt ve işyeri olarak okulun başlıca özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir; Okulun var oluş nedeni olan belli bir amacı vardır. Okula devam zorunludur. Toplumun gözü okulların üzerindedir Okulların kaynakları sınırlıdır. Okuldaki rol ve statüler sınırlıdır.okullarda işler çoğunlukla küçük gruplarla yürütülür.

55 Okulun Öğeleri Çevre (toplumsal kurum, gruplar, ) Bina, Araç ve Gereçler Öğretmen Eğitim Programı Öğrenci Yönetici

56 Okulun Öğeleri: Eğitim Programı Eğitim programı, bireyde istenilen yönde davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla resmi olarak okul içi ve dışında yapılan tüm etkinleri gösteren plandır. Okullardaki tüm etkinlikler eğitim programı kapsamında düzenlenir. Kapsamlı bir eğitim programında öğretim, ders dışı kol faaliyetleri, özel günlerin kutlamaları, geziler, rehberlik hizmetleri, vb. yer alır.

57 Okulun Öğeleri: Eğitim Programı TOPLUM KONU ALANI ÖĞRENCİ GENEL AMAÇLAR ÖZEL AMAÇLAR AMAÇLAR İÇERİK EĞİTİM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Eğitim Programının Dört Temel Öğesi

58 Genel ve Özel Amaçlar Öğrencilerin eğitim süreci sonunda ne yapabileceklerini tanımlayan ifadelerdir. Genel amaçların belirlenmesinde toplumun beklenti, ihtiyaç ve eğitim felsefeleri ön planda tutulur. Özel amaçlar ise öğrenci ve konu alanı özelliklerine göre genel amaçlar doğrultusunda saptanır. Özel amaçlar öğrencinin hangi kapsamı, ne derece yeterlikte öğrenmesi gerektiği ve öğrenme gerçekleştiğinde hangi davranışı gösterebileceğini açıkça belirtir.

59 İçerik Eğitim süresince öğrencilere kazandırılacak bilgiler kapsamını (içeriği) oluşturur İçerik (kapsam) seçiminde hedeflere ve öğrencilerin giriş davranışlarına uygunluk önem taşır Ayrıca bilgilerin basitten karmaşığa, somuttan soyuta, kavramlardan ilke ve genellemelere göre dizilmesi, içerikteki ön koşul ilişkilerin belirlenmesi öğrenmede önemlidir

60 Eğitim Durumları Öğrencilerin hedeflere ulaşması için geçirmeleri gereken öğrenme yaşantılarını sağlayacak dış koşulların düzenlenmesine eğitim durumları denir. Eğitim durumları hazırlanırken öğretim yöntem, teknik ve bunları destekleyen öğretim materyallerinden yararlanılır. Bunların seçiminde hedefler, öğrenci ve öğretmen özellikleri, içerik ve eldeki olanakların göz önünde bulundurulması gerekir.

61 Ölçme ve Değerlendirme (Sınama) Durumları Bu aşamada öğrencilerin hedeflere ulaşma dereceleri çeşitli ölçme araçları ile saptanır. Bu şekilde öğretmenler gerçekleştirdikleri öğretim faaliyetlerinin etkililiği hakkında bilgi alır.

62 Okulun Öğeleri: Eğitim Programı Eğitim programları dinamik olgulardır. Çünkü; Toplumsal değişme ve gelişmeye paralel olarak değiştirilmesi gerekir. Programların işlerliği sürekli kontrol edilerek, eğitim süreci ürünlerinin değerlendirilmesi ve görülen aksaklıkların giderilmesi gerekir.

63 Okulun Öğeleri: Eğitim Programı Ülkemizde üniversiteler hariç tüm örgün eğitim kurumlarının programları Milli Eğitim Bakanlığı nın çeşitli birimlerince hazırlanır, Talim Terbiye Kurulunca kabul edildikten sonra uygulamaya konur. Okul yöneticileri ve öğretmenler öğrenci özelliklerine göre programda bazı değişiklikler yapabilirler. Ancak programın özü değiştirilemez.

64 Okulun Öğeleri: Öğrenci Eğitim ihtiyacı olan ve bu ihtiyacı karşılamak üzere okula devam eden bireylerdir. Okul içinde düzenlenen tüm etkinlikler öğrenciye yöneliktir. Diğer bir deyişle, okulların varlık nedeni öğrencilerdir. Okuldaki öğretimin etkili olabilmesi için öğrencilerin fiziksel, zihinsel ve sosyal beceri düzeylerinin bilinmesi önemlidir. Bu şekilde öğrencinin eğitim ihtiyacı belirlenirken, eğitim yoluyla hangi davranışları öğrenip hangilerini öğrenemeyeceği hakkında fikir sahibi olunur.

65 Okulda Öğrencilerden Beklenenler Derslere devam etme Derslerini çalışma Öğretmen, yönetici ve arkadaşlarına saygılı olma Arkadaşları ile iyi geçinme Okul kurallarına uyma vs.

66 Okulun Öğeleri: Öğretmen Öğretmenin başlıca görevlerini üç ana başlıkta incelemek mümkündür; Öğretmenlerin öğretim işleri ile ilgili görevleri Öğretmenlerin eğitim işleri ile ilgili görevleri Öğretmenlerin yönetim işleri ile ilgili görevleri

67 Öğretmenlerin Öğretim İşleri ile İlgili Görevleri Kendisine verilen dersleri okutmak Her ders yılı başında öğretim programının uygulamalarını içeren bir yıllık plan hazırlamak ve müdüre sunmak Zümre öğretmelerle işbirliği yapmak Öğrencilere ödev vermek Ölçme ve değerlendirme yapmak Verdiği ders, ödev, yaptığı deney ve yoklama ile ilgili bilgileri her ders sınıf defterine yazmak Yoklama yapmak Derste, laboratuarda veya gezi-gözlem faaliyetlerinde yapılanları her hafta sonunda müdüre rapor etmek Öğrencileri kişisel çalışmalara yöneltmek Ölçme sonuçlarını not defterine geçmek

68 Öğretmenlerin Eğitim İşlerindeki Görevleri Haftada bir gün nöbet tutmak Öğretmenler kurulunca ya da okul müdürlüğünce verilen öğrenci kurullarını yönetmek ve her türlü eğitim çalışmalarına katılmak Öğretmenler Kurulu kararıyla kendilerine verilen sınıfın eğitim işlerini yerine getirmek

69 Öğretmenlerin Yönetim İşindeki Görevleri Okulun disiplin ve onur kurulu ile eğitim ve yönetim kurullarında kendisine verilen görevleri yapmak Öğretmenler Kurulu toplantısına katılmak Müdürün uygun bulacağı şekilde okulun diğer yönetim işlerine yardımcı olmak Tebliğler dergisini okumak

70 Okulun Öğeleri: Yönetici Yönetici: Okulun amaçlarına ulaşması için gerekli insan ve maddi kaynakların en verimli biçimde kullanılmasından sorumludur. Atama yoluyla yöneticilik statüsüne gelirler. Statünün verdiği yetki sosyal ve teknik yetkilerle desteklenmelidir. Sosyal yetki; yöneticinin etrafındaki gruptan, okulun iç ve dış öğelerinden gelir. Yöneticinin öğretmenler tarafından sevilip sayılması onun sosyal yetkisini artırır. Teknik yetki; yöneticinin yönetim bilgi ve becerileri ile ilgilidir. Gerekli yönetim bilgilerine sahip olma ve bunu gerçekleştirdiği faaliyetler ve aldığı kararlarla ortaya koyma teknik yetkinin göstergesidir.

71 Okulun Öğeleri: Yönetici Okullarda yönetimden sorumlu kişi müdürdür. Yönetmeliklerde belirtilen okul müdürü görevleri aşağıdaki gibi özetlenebilir; Okulu müdür yönetir. Yönetim işlerinde müdürün yardımcıları; müdür yardımcıları, öğretmenler, stajyer öğretmenlerdir. Müdür; kanun, yönetmelik ve emirlerin sınırları içinde okulun bütün işlerini çevirmeye, düzene koymaya ve denetlemeye yetkilidir. Okulun eğitim ve disiplin işlerini düzenler. Müdür diploma tasdikname gibi belgeleri müdür yardımcıları ile imzalar ve onaylar. Okulun giderleri ve ayniyat işleri ile ilgili kanun yönetmelik çerçevesinde onaylar.

72 Okulun Öğeleri: Yönetici Müdür, öğretim programının aksamadan yürütülmesini sağlamalıdır. Bunun için; Ders yılı başında yıllık planı almak, planların uygulanıp uygulanmadığını belirlemek ve bitirilmeyen kısımları nedenleriyle bakanlığa bildirmek Zümre öğretmenler arasında işbirliği sağlamak Derslerin verimini artıracak maddi olanakları sağlamak, okuldaki araç-gereç, laboratuar ve kütüphanelerden öğrencilerin yaralanmalarını düzeltmek Gezi-gözlem faaliyetlerini plana-programa bağlamak Nöbet çizelgelerini düzenlemek ve uygulamak

73 Okulun Öğeleri: Yönetici Zaman zaman öğretmenlerin derslerini ve işlerini kontrol etmek Ders yılı başında derslerin öğretmenlere dağıtımını yapmak Okulla ilgili olağanüstü halleri hemen valiliğe bildirmek Evde ders çalışma olanağı bulamayan öğrenciler için çalışma saatleri dışında okuldan yararlanmalarını sağlamak gibi görevleri yerine getirmelidir.

74 Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler Okul eğitimi okul binasında sınıflarda gruplar içinde yürütülür. Bina; çocuğun tuvalet, beslenme, barınma gibi temel fiziksel ihtiyaçlarını ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde düzenlenmelidir.

75 Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler Okul binasında bulunması gereken özellikler şunlardır; Okul binaları temiz, bakımlı ve sağlam olmalı Okul binalarının büyüklüğü öğrenci sayısı ile uyumlu olmalı Çocukların oyun oynayabileceği büyük bir bahçesi olması Çocukların spor yapmalarına ve sosyal faaliyetlerde bulunmalarına olanak sağlayıcı geniş kapalı alanlara sahip olması Dersliklerin yanı sıra fen ve bilgisayar laboratuarı, kütüphanesi bulunmalı

76 Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler Öğrenci sayısı ve sağlık koşullarına uygun lavabo ve tuvaletler olmalı Dersliklerin güneş görmesi, aydınlık olması ve öğretim araç gereçlerin kullanımını sağlayacak donanıma sahip olması Okulun ve dersliklerin iç donanımında öğrenciler için tehlikeli olabilecek malzeme kullanılmaması Sıra, sandalye, lavabolar öğrencilerin fiziksel yapısına uygun olması Binada derslikler ile öğretmenler odası, yönetim odası, laboratuarlar arasında ulaşım kolay olması

77 Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler Hedeflerin kazandırılmasında için öğretmene yardımcı eğitim araç ve gereçlere (yazı tahtası-tebeşir, modeller, haritalar, slayt, video kaseti, CD-ROM, ) sahip olunmalıdır. Mesleki okullarda meslekle ilişkili laboratuar, atölye, v.b mekanların olması önemlidir. Okulun fiziki yapısı, araç-gereçlerin yeterli sayıda ve nitelikte olması bir yandan öğrenmeyi kolaylaştırırken bir yandan da öğrencilerin okula ve derslere yönelik tutumlarını olumlu yönde etkiler.

78 Okulun Öğeleri: Çevre Okul toplumdaki bireylerin eğitilmesi işlevini üstlendiği için birçok toplumsal kurum ve grup okullarda gerçekleştirilen etkinliklerle ilgilenir. Okulla yakın ilişki içinde olan bu kurum ve gruplar okulun çevresini oluşturur. Okulun yakın çevresini oluşturan kişi, grup ve kurumların en etkililer; veliler, okul-aile birliği işverenler basın.

79 Okulun Öğeleri Arasındaki İlişkiler Okulun öğeleri arasındaki ilişkiler çok yönlü ve karmaşıktır. Okulun amaçlarına ulaşabilmesi için bu öğeler arasında bir uyum ve denge olması gerekir. Okul içinde bu denge sağlanırken, çevrenin okul üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Çevredeki öğelerden de okulun amaçları doğrultusunda yararlanılmalıdır.

80 Sınıf Ortamı Okullarda eğitim, benzer yaş grubunda ve benzer bilgi ve becerilere sahip öğrencilerle sınıf adı verilen odalarda yürütülür. Sınıftaki öğrencilerin kişilik özellikleri, Öğrencilerin okula ve derse yönelik tutumları, Ders çalışma ve dinleme alışkanlıkları, Sahip oldukları kültürel birikimleri, Öğrenciler arasındaki ilişkiler, Sınıfın fiziksel koşulları, Öğrenci-öğretmen etkileşimi bir bütün olarak sınıf ortamını oluşturur.

81 Sınıfın Özellikleri Fiziksel özellikleri Sınıftaki öğrencilerin sayısı Sınıfın estetik görünümü Isı, ışık, temizlik ve gürültü düzeyi Sosyal özellikleri Her sınıftaki öğrenciler küçük bir toplumsal grup oluşturur. Dolayısıyla bir grupta olması gereken özelliklere sahiptir

82 Sınıfın Sosyal (Toplumsal) Özellikleri Her grubun ortak amaçları ve özellikleri vardır. Bireylerin grup içindeki davranışları, tek başlarına gösterdikleri davranışlardan farklıdır. Grubun birey üzerinde toplumsal baskı kurma etkisi vardır. Her grubun kendine özgü norm ve değerleri vardır. Grubun bireylerin verimliliği üzerinde etkisi vardır. Birey grup içinde daha fazla risk alma eğilimindedir. Her grup kendi içinde zamanla bir lider çıkarır.

83 Sınıf İçi Etkileşim Öğrenci-öğrenci etkileşimi; Sınıftaki öğrenci-öğrenci etkileşimi, sınıf normunun ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Öğrencilerin çoğunun ders çalışmama, sınıf dışı etkinliklerle uğraşma gibi olumsuz davranışları benimsemesi diğer öğrencileri de etkileyebilir ve sınıf ortamını bütün olarak bozabilirler. Bireyler içinde bulundukları grubun yargı standartlarına uyma eğilimindedir.

84 Sınıf İçi Etkileşim Öğrenci-öğrenci etkileşimi; Bir sınıfın tümü çalışkan ya da tembel değildir. Sınıfta öğrenciler bazı ortak amaç ve çıkarlar için birleşirken, çoğunlukla sınıf içinde alt gruplar oluştururlar. Birbirine benzeyen kişiler etkileşim kurma eğilimindedir. Bu eğilim öğrencilerin birbirlerini çekerek alt gruplar oluşturmalarını sağlar.

85 Sınıf İçi Etkileşim Öğrenci-öğrenci etkileşimi; Sınıfta derslerle fazla ilgilenmeyen, daha çok sosyal etkinliklerle ilgilenen öğrenciler bir grup oluşturur. Aynı şekilde dersleri dikkatle izleyen, ödevlerini düzenli yapan ve akademik olarak başarılı olan öğrenciler de başka bir grup oluştururlar. Bu iki uç grup sınıf ortamının oluşmasında etkili olur. Bu grupların dışında kalan öğrenciler, birkaç kişilik gruplar oluşturarak ya da gruptan uzak durarak herkes ile mesafeli ilişki kurarlar. Okullarda olumsuz davranışlara sahip öğrencilerin etkili alt gruplar oluşturduğu sınıflar, yönetim tarafından dağıtılmalıdır.

86 Sınıf İçi Etkileşim Öğretmen-öğrenci etkileşimi; Sınıf ortamında diğer bir önemli etkileşim öğrenciöğretmen etkileşimidir. Öğretmen sınıfın doğal bir lideri haline gelirse öğrenciler öğretmenin koyduğu kurallara uyma eğilimi gösterir. Öğretmen öğrenciler için bir model oluşturarak onların tutumlarını ve değerlerini bilinçli yada bilinçsiz bir şekilde etkileyebilir.

87 Sınıf İçi Etkileşim Öğretmen-öğrenci etkileşimi; Öğrencileri tarafından sevilen, sayılan öğretmenleri öğrenciler üzerinde çok olumlu etkileri vardır. Diğer taraftan öğrencilerin kişilik özellikleri, aile yapıları, sosyo-ekonomik durumları ve tutumları da öğretmeni etkiler. Aynı öğretmen iki ayrı grup dinamiğine sahip sınıfta farklı performans gösterebilir.

88 SORU? YORUM? ÖNERİ?

89 TEŞEKKÜRLER