Proje No: 107K100. Prof.Dr. Bülent Aras Doç.Dr. Şule Toktaş Ümit Kurt HAZİRAN 2010 İSTANBUL

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Proje No: 107K100. Prof.Dr. Bülent Aras Doç.Dr. Şule Toktaş Ümit Kurt HAZİRAN 2010 İSTANBUL"

Transkript

1 Ulusal Güvenlik Kültürünün Oluşumunda Araştırma Merkezlerinin Rolü ve Etkisi: Türkiye Örneğinde Araştırma Merkezleri ve Uluslararası İlişkiler Uzmanları Üzerine Bir İnceleme Proje No: 107K100 Prof.Dr. Bülent Aras Doç.Dr. Şule Toktaş Ümit Kurt HAZİRAN 2010 İSTANBUL

2 ÖZET: Ulusal güvenliğin çoğulcu ortamda inşasının ele alınması aynı zamanda güvenliğin daha derin ve çoklu anlamlandırmalarının ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Söz konusu çoğulcu ortamın belirlendiği yapılar, süreçler, dünya görüşleri ve fikirlerin dikkate alınması güvenlik çalışmalarında katkı sağlayan bir gelişme olmuştur. Güvenliği sadece askeri güvenlik olarak değerlendiren ve nesnel özelliğini öne çıkaran geleneksel bakış açıları geride kalmış, güvenliği daha geniş bir çerçevede, çok aktörlü ve sübjektif bir olgu olarak ele alma eğilimi yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada uluslararası ilişkileri belirleyen iç aktörlerden araştırma merkezleri uzmanlarının ulusal güvenlik kültürünü belirlemesi ve dolayısıyla dış politikanın belirlenmesindeki etkileri üzerinde durulacaktır. Soğuk Savaş sonrası uluslararası ilişkilerin uğradığı yapı çözüm yeni bakış açılarıyla güvenlik ve uluslararası ilişkiler bağlamlarında çalışmaları zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada ulusal güvenliğin çoğulcu bir ortamda ilgili aktörlerin etkileşimi ile ulusal çıkar ve dış politikanın belirlendiği bağlam içerisinde güvenlikleştirme süreçleri içerisinde ortaya çıktığını savunmaktayız. Ulusal güvenlik ve kültürü ile ilgili farklı yaklaşımlar ve tanımlamalar mevcuttur. Ayrıca bu değerlendirmeler uluslararası ilişkiler disiplininin geçirdiği değişimden bağımsız kalamamış, yeni güvenlik anlayışı üzerine yoğun tartışmalar yapılmaya başlanmıştır. Ulusal güvenliğin anlaşılması için yeni güvenlik anlayışının oluştuğu sürece ve farklı bakış açıları ile güvenliğin tanımı üzerinde tartışmayı sürdüren düşünce okullarının açılımlarına değinmek gerekmektedir. İlk önce ulusal güvenliğin oluştuğu güvenlikleştirme sürecinden ne anladığımız üzerinde duracağız. Arkasından güvenlikleştirme süreçlerinde belirlenen ulusal güvenliğin konularını, oluşturan aktörleri ve muhataplarını ortaya koyabilmek için güvenliğin düşünce ekolleri ve farklı tanımları üzerinde yoğunlaşacağız. Ulusal güvenliğin güvenlikleştirme süreçlerinde oluştuğunu tespit etmekle beraber, güvenliğin öznel bağlamını, ilgili aktörlerin çoğulcu bir ortamda sosyal etkileşim ile süreci belirlemesi ve bu sürecin oluştuğu ulusal çıkar ve dış bağlam ile ilişkisini bu yeni çerçeve içerisinde ele alacağız. Son olarak araştırma merkezi uzmanlarının tanımlanan çoğulcu ortamda ve geniş çerçeve içerisinde ulusal güvenlik ve kültürünün ortaya çıkmasında nasıl etkili olduğu tartışmasını yapacağız.

3 ABSTRACT Dealing with constructing of national security within the pluralistic milieu leads to appearance of more profound and multiple understandings of security at the same time. Taking into consideration structures, processes, world views and ideas in which pluralist milieu in question specified has become a contributive improvement on security studies. Conventional point of views that evaluated security as solely military security and highlighted its objective feature felt behind, the propensity, which treated the security as subjective phenomenon, pervaded. In this research, influences of think tank experts, as one of the internal actors who determine international relations, on shaping the national security culture and thus their effects on the determination of foreign policies will be studied. Deconstruction of international relations aftermath of the Cold War entails studies with respect to the security and international relations with new point of views. In this research, we maintain that national security comes out within the framework of interaction of related actors, context in which national interest and foreign policy are designated and securitization processes in a pluralistic milieu. There are different approaches and definitions regarding national security and culture. Also these considerations were not independent from change in international relations discipline and intensive debates started to be done on new security understanding. In order for national security to be understood the process in which new security understanding formed and openings of thinking schools with different aspects that carry on to discuss on the definition of security need to be mentioned. At first, we will focus on what we understand from the securitization process where the national security was formed. Then we will concentrate on different definitions of security so as to indicate actors and interlocutors who constitute issues of national security determined within the processes of securitization. Along with ascertaining that national security was constituted within the securitization processes, subjective context of security, determination of related actors of the process in a pluralist milieu through social interaction and the relationship between national interest and external context in which this process was formed shall be examined within this new framework. Finally, we shall discuss how think tank experts affect in the emergence of national security and culture within the defined pluralist milieu and broad framework.

4 İÇİNDEKİLER 1. BİRİNCİ BÖLÜM: GÜVENLİK ÇALIŞMALARINDA GÜNCEL TEORİK YAKLAŞIMLAR: ULUSAL GÜVENLİK VE GÜVENLİKLEŞTİRME SÜREÇLERİNDE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN ROLÜ 1.1 GİRİŞ 1.2 GÜVENLİKLEŞTİRMENİN BİR GÖRÜNGÜSÜ OLARAK ULUSAL GÜVENLİK ANLAYIŞI VE KÜLTÜRÜ Şekil 1. Güvenlikleştirme Süreci 1.3 GÜVENLİĞİN TANIMINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER: YENİ GÜVENLİK ANLAYIŞI 1.4 GÜVENLİĞİN TANIMLARI VE DÜŞÜNCE EKOLLERİ Geleneksel Güvenlik Çalışmaları: Realist ve Neo-Realist Yaklaşımlar Eleştirel Güvenlik Okulu İngiliz Güvenlik Okulu Yapısalcılar ve Post-Yapısalcılar Kopenhag Okulu Feminist Güvenlik Çalışmaları 1.5 ULUSAL GÜVENLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZLERİ: YENİ BİR TEORİK ÇERÇEVE Aktör-Yapı İlişkisi: Ulusal Güvenliğin Oluştuğu Çoğulcu Ortamın İnşası Araştırma Merkezi Uzmanlarının Rolü ve Etkisi 1.6 SONUÇ 2. İKİNCİ BÖLÜM: ULUSAL GÜVENLİK, GÜVENLİKLEŞTİRME VE ARAŞTIRMA MERKEZLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME 2.1 Giriş 2.2 DÜNYADA ARAŞTIRMA MERKEZLERİ Araştırma Merkezlerinin Tanımı ve Görevleri Araştırma Merkezlerinin Tarihçesi: Kuzey Amerika Deneyimi ve Diğer Uygulamalar Araştırma Merkezlerinin Çeşitleri ve Genel Görüngüsü Araştırma Merkezlerinde Güncel Yaklaşımlar 1

5 2.3 TÜRKİYE DE ULUSAL GÜVENLİK VE GÜVENLİKLEŞTİRME: GELENEKSEL YAKLAŞIMLAR VE YENİ DİNAMİKLER Türkiye de Geleneksel Güvenlik Anlayışı Geleneksel Güvenlik Anlayışında Değişimler 2.4 TÜRKİYE NİN ARAŞTIRMA MERKEZLERİ: TARİHÇESİ VE GÜNCEL DURUMU Türkiye de Araştırma Merkezlerinin Gelişimi Türkiye de Araştırma Merkezleri Çeşitleri Araştırma Merkezlerinin Hukuki Statüsü Araştırma Merkezlerinin Kurucuları, Çalışanları ve Mali Yapıları Türkiye de Araştırma Merkezleri Sektörünün Geleceği 2.5 SAHA ÇALIŞMASI: ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ, ÖRNEKLEM SEÇİMİ VE MÜLAKATLAR Türk-Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) Türkiye Ekonomik ve Sosyal Çalışmalar Vakfı (TESEV) Marmara Grubu Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Arı Grubu Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Dış Politika Enstitüsü Liberal Düşünce Topluluğu Uluslararası Stratejik Araştırma Kurumu (USAK) Siyasi, Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı (SETA) Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi (TUSAM) Global Strateji Enstitüsü / Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) Heinrich Böll Vakfı (Heinrich Böll Stiftung) 3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ALAN ARAŞTIRMASI BULGULARI: ARAŞTIRMA MERKEZLERİ YÖNETİCİLERİ VE SEKTÖRÜN GENEL YAPISI 3.1. ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN KURULUŞ YAPILARI: HUKUKİ STATÜ 3.2 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNDE İDARİ YAPI, İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ, ÇALIŞAN PROFİLİ VE SEKTÖRLER ARASI GEÇİŞLER 2

6 3.3 FAALİYETLER Faaliyetlerin Amacı Faaliyetlerin Belirlenmesindeki Etkenler Faaliyetlerin Hedef Kitlesi Araştırma Merkezlerinin Öncelik Verdiği Araştırmalar 3.4 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN GÜNDEMİ BELİRLEME KONUSUNDAKİ ETKİLERİ 3.5 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN ETKİLİ OLDUKLARI KARARLAR 3.6 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN BÜTÇE BÜYÜKLERİ VE MALİ KAYNAKLARI 3.7 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN DEVLETTEN ALDIKLARI BİLGİ SİPARİŞLERİ VE SEKTÖRÜN İŞLEYİŞİ 3.8 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YURTDIŞI İLİŞKİLERİ 3.9 ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ARASINDAKİ FİKİRSEL REKABET 3.10 ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ARASINDAKİ İŞBİRLİĞİ, REKABET VE EKONOMİK PASTA PAYLAŞIMI 3.11 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN BAŞARI KRİTERLERİ VE KURUMSAL İTİBARLARININ KAYNAKLARI 3.12 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN ÖZERKLİĞİ 3.13 GÜVENLİĞİN YAPIMINDA ÇOĞULCULUK 3.14 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YAŞADIĞI GÜÇLÜKLER 4. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: ALAN ARAŞTIRMASI BULGULARI: ARAŞTIRMA MERKEZİ UZMANLARI VE TÜRKİYE DE GÜVENLİK KÜLTÜRÜ 4.1 GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN AKTÖRLERİ: REEL VE İDEAL DURUM Türkiye de Ulusal Güvenlik Anlayışında Mevcut Durum: Reel Düzlem Türkiye de Ulusal Güvenlik Anlayışında Arzulanan: İdeal Düzlem 4.2 GÜVENLİK POLİTİKALARININ BELİRLENME/ORTAYA ÇIKMA SÜRECİ: REEL VE İDEAL DURUM Güvenlik Politikalarının Belirmesinde Var Olan Durum Güvenlik Politikalarının Belirmesinde İdeal Durum 3

7 4.3 GÜVENLİK POLİTİKALARININ TANIMLANMASI VE YAPILANDIRILMASINDA KULLANILAN YÖNTEM VE DENETİM MEKANİZMALARI 4.4 KÜRESELLEŞME VE ULUS DEVLETİN GELECEĞİ 4.5 TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ VE ULUSAL GÜVENLİK 4.6 DIŞ DÜŞMAN EKSENLİ ULUSAL GÜVENLİK 4.7 AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİ, REFORMLAR VE ULUSAL GÜVENLİK 4.8 SAVAŞ SEBEPLERİ (CASUS BELLİ): SÖYLEM VE REALİTE 4.9 KUZEY IRAK IN STATÜSÜ VE KÜRT DEVLETİ KONUSU 4.10 TÜRKİYE DE KÜRT SİYASETİNİN ULUSAL GÜVENLİĞE OLAN ETKİSİ 4.11 İRAN VE NÜKLEER SİLAHLANMA 4.12 NATO VE TÜRKİYE NİN ULUSAL GÜVENLİĞİ 4.13 TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ 4.14 TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİ 4.15 KIBRIS 4.16 TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİ 4.17 GENEL DEĞERLENDİRME 5. BEŞİNCİ BÖLÜM: BULGULARIN TARTIŞILMASI VE GENEL DEĞERLENDİRME: TÜRKİYE DE GÜVENLİK KÜLTÜRÜNDE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN ROLÜ 5.1 TÜRKİYE DE ULUSAL GÜVENLİĞİN İNŞASI 5.2 TÜRKİYE DE GELENEKSEL GÜVENLİK ANLAYIŞININ DEĞİŞİMİ DEĞİŞİME UĞRAMASI VE BUNU ETKİLEYEN DİNAMİKLER 5.3 SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ VE SONRASI DEĞİŞEN YAPI VE AKTÖRLER 5.4 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN FAALİYET VE ÇALIŞMA ALANLARI 5.5 GÜVENLİK ÇALIŞMALARINDA FARKLI TEORİK YAKLAŞIMLARIN ETKİSİ 5.6 ARAŞTIRMA MERKEZİ UZMANLARININ GÜVENLİK POLİTİKALARI YAPIMINDAKİ ETKİLERİ 5.7 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN POLİTİKA YAPICILARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE DİĞER FONKSİYONLARI 5.8 GELENEKSEL TÜRK DIŞ POLİTİKASI GÜVENLİK ANLAYIŞI 4

8 5.9 KÜRESEL GELİŞMELER, YENİ SİVİL AKTÖRLER VE DEĞİŞEN GÜVENLİK ALGISI 5.10 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN SAYISAL ARTIŞINI DESTEKLEYEN FAKTÖRLER VE DİĞER ÖZELLİKLER 5.11 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN HUKUKSAL STATÜLERİ, FAALİYET KONULARI VE ZEMİNLERİ 5.11 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YASAL STATÜSÜ VE FAALİYETLER 5.12 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN TEMEL İŞLEV VE GÖREVLERİ 5.13 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN GELİŞİMDE AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİNİN ETKİSİ, ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN BAŞARI KRİTERLERİ, ÖZERKLİKLERİ VE VAROLMA STRATEJİLERİ 5.14 SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEMDE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN GÜVENLİĞİN YAPIMINDAKİ ETKİSİ 5.15 GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN VE POLİTİKALARININ YAPIMINDA YENİ, FARKLI VE DAHA SİVİL BİR ANLAYIŞIN ÖNE ÇIKMASI 5.16 DEĞİŞEN YAPILAR, YAKLAŞIMLAR VE AKTÖRLER 5.17 ALTERNATİF VE FARKLI BİR GÜVENLİK YAKLAŞIMI VE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN KATKILARI 5.18 SONUÇ 5

9 BİRİNCİ BÖLÜM GÜVENLİK ÇALIŞMALARINDA GÜNCEL TEORİK YAKLAŞIMLAR: ULUSAL GÜVENLİK VE GÜVENLİKLEŞTİRME SÜREÇLERİNDE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN ROLÜ 1.1 GİRİŞ Soğuk Savaş sonrası dönem uluslararası ilişkilerin dönüşüm geçirmesine ve eski kalıpların geçerliliğini yitirmesine şahit olmuştur. Soğuk Savaş yıllarında iki kutuplu uluslararası sistem, yapıyı belirleyici kılarak ulus-devletlerin sistem içerisinde ideolojik tercihleriyle belirledikleri statik politikalar izlemelerine izin vermekteydi. Bu yapı sınırları belirli hareket alanı ile dış politika karar alım sürecini basitleştirmekte, devleti yegâne belirleyici aktör olarak belirlemekteydi. Soğuk Savaş Döneminde güvenlik konusu devlet eksenli düşünülmekte idi. Hatta Birleşmiş Milletlerin devlet egemenliğini esas alan yaklaşımı göz önünde bulundurulacak olursa 20. Yüzyılda güvenliğin ancak devlet eliyle ve devletin güvende tutularak sağlanacağı fikrinin baskın hale geldiği fikri iddia edilebilir (Bilgin, 2003: 203). Devletlerin belirleyici olduğu iki kutuplu bir güç hiyerarşisi yapılanmasının belirleyiciliğinde, devletler kendi kendine yardım ilkesi çerçevesinde doğası itibarıyla anarşik olan yapı içerisinde var oluşunu devam ettirmek için sürekli güç mücadelesi vermekteydiler. Uluslararası ilişkilerin yaygın teorileri neo-realizm ve neo-liberalizm, yapı-aktör incelemesinde kaba hatlarıyla bahsedilen şekilde bir ilişki ortaya koymuştur. Devletin belirleyiciliğinde yürütülen uluslararası ilişkilerde gözlenen sapmalar dış politika elitinin karar alma sürecinde sahip olduğu esneklik olarak yorumlanmıştır. Ulus-devlet bir kapalı kutu olarak uluslararası düzeyde yeni ortaya çıkan aktörlerle birlikte yerini almakta, devletin altında ülke içerisinde belirleyici aktörlerin olabileceği uzak bir düşünce olarak değerlendirilmekteydi. Teorik tartışmalar öte yandan özellikle realist teorinin tarihi dışlayan, statik analizini sorgulamış ve uluslararası ilişkiler analizinde tarihi geri getirmiştir (Linklater, 1995). Bu eleştirinin temelinde neo-realizmin güncel ahlaki ve kültürel değişikliklerini anlamada yetersiz kaldığı iddiası yer almaktadır. 1

10 Soğuk Savaşın bitimini takip eden süreçte inşacı (constructivist) ve kültürel teorilerin yeni dönemi açıklamada neo-liberalizm ve neo-realizm den ciddi sapmalar gösteren yaklaşımlarla hareket ettikleri gözlenir. Temel anlamda analiz düzeyi, analiz birimi, yapı ve aktör gibi uluslararası ilişkileri anlamada kullanılan araçlar aynı kalmakla beraber, bu olguların içleri farklı şekillerde doldurulmaya başlandı. Uluslararası yapının anarşik olmasının sebebinin aktörlerin ilişkilerin doğasını bu şekilde belirledikleri olduğu düşüncesi ortaya çıktı. Uluslararası ilişkilerde aktörlerin nasıl sosyalleştiği, ilişkilerini nasıl sürdürdüğü uzun dönemli yapısal özellikler ortaya çıkarmıştır. Uluslararası yapısının anarşik olup ya da olmaması bu belirleyicilik ilişkisi ile ortaya çıkmaktadır. Diğer bir değişiklik ise aktör düzeyinde yaşanmıştır. Soğuk Savaş döneminin statikleştirdiği içerisi/dışarısı (inside/outside) ilişkisi çözülmüş, devletten daha alt düzeyde aktörler dış politika yapım sürecinde etkili hale gelmişlerdir. Devletin tek karar verici olduğu dönem geride kalmış, iç politikada siyasi tavır alışlar, ideolojiler, dünya görüşleri ulusal çıkarın tanımlanması sürecine dahil olmuş, önceki dönemin tersine dış politika bir anlamda iç politikanın uzantısı haline gelmiştir. Dış politikada toplumsal taleplerin belirleyiciliğinin artması ya da karar alma sürecinin demokratikleşmesiyle dış politika analizinde ele alınması gereken değişken sayısı artmıştır. Bu çalışmada uluslararası ilişkileri belirleyen iç aktörlerden araştırma merkezleri uzmanlarının ulusal güvenlik kültürünü belirlemesi ve dolayısıyla dış politikanın belirlenmesindeki etkileri üzerinde durulacaktır. Soğuk Savaş sonrası uluslararası ilişkilerin uğradığı yapı çözüm yeni bakış açılarıyla güvenlik ve uluslararası ilişkiler bağlamlarında çalışmaları zorunlu kılmaktadır. Araştırma kurumları toplumsal taleplerin gün geçtikçe daha fazla belirleyici olduğu uluslararası ilişkilerin şekillenmesinde önemli bir aktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ulusal güvenlik, güvenlik kültürü, güvenliğin konusu ve muhatapları ile kimin için güvenlik konuları bu bölümde ele alınarak, çalışmanın geri kalanı için teorik altyapı hazırlanacaktır. Bu çalışmada ulusal güvenliğin çoğulcu bir ortamda ilgili aktörlerin etkileşimi ile ulusal çıkar ve dış politikanın belirlendiği bağlam içerisinde güvenlikleştirme süreçleri içerisinde ortaya çıktığını savunmaktayız. Ulusal güvenlik ve kültürü ile ilgili farklı yaklaşımlar ve tanımlamalar mevcuttur. Ayrıca bu değerlendirmeler uluslar arası ilişkiler disiplininin geçirdiği değişimden bağımsız kalamamış, yeni güvenlik anlayışı 2

11 üzerine yoğun tartışmalar yapılmaya başlanmıştır. Ulusal güvenliğin anlaşılması için yeni güvenlik anlayışının oluştuğu sürece ve farklı bakış açıları ile güvenliğin tanımı üzerinde tartışmayı sürdüren düşünce okullarının açılımlarına değinmek gerekmektedir. Bu bölümde önce ulusal güvenliğin oluştuğu güvenlikleştirme sürecinden ne anladığımız üzerinde durduk. Arkasından güvenlikleştirme süreçlerinde belirlenen ulusal güvenliğin konularını, oluşturan aktörleri ve muhataplarını ortaya koyabilmek için güvenliğin düşünce ekolleri ve farklı tanımları üzerinde durduk. Ancak değindiğimiz güvenlik ekollerinden farklı bir yaklaşımla güvenliğin belirlendiği aktöryapı ilişkisini inşacı uluslar arası ilişkiler teorisinin ortaya koyduğu metodolojik yaklaşımdan bir kuramsal çerçeve oluşturmaya çalıştık. Ulusal güvenliğin güvenlikleştirme süreçlerinde oluştuğunu tespit etmekle beraber, güvenliğin öznel bağlamını, ilgili aktörlerin çoğulcu bir ortamda sosyal etkileşim ile süreci belirlenmesi ve bu sürecin oluştuğu ulusal çıkar ve dış bağlam ile ilişkisini bu yeni çerçeve içerisinde ele almaktayız. Son olarak araştırma merkezi uzmanlarının tanımlanan çoğulcu ortamda ve geniş çerçeve içerisinde ulusal güvenlik ve kültürünün ortaya çıkmasında nasıl etkili olduğu tartışması yapılmıştır. 1.2 GÜVENLİKLEŞTİRMENİN BİR GÖRÜNGÜSÜ OLARAK ULUSAL GÜVENLİK ANLAYIŞI VE KÜLTÜRÜ Ulusal güvenlik, uluslararası ilişkiler disiplini içerisinde tanımlanması en zor olan olgulardan biridir. Tanımdaki belirsizlik disiplinler arası geniş bir akademik alanda ve pratik düzeyde uzun bir tarihi arka plana sahip çok fazla tanımlama girişiminin mevcut olmasından kaynaklanmaktadır. Ancak bu belirsizliğe rağmen ulusal güvenlik olgusunun varlığına dair en küçük bir şüphe yoktur. Soğuk Savaş ın bitimi ve devletlerin ideolojik yönelimleri ile ulusal çıkarlarını belirlediği yıllar ulusal güvenliğin uluslararası yapı tarafından belirlenmesini dikte ediyordu. Ancak içerisi/dışarısı arasında keskin ayrımın ortadan kalkması, ulusal güvenlik dendiği zaman kimin ulusal güvenliği sorusuna cevap vermek zorunda kalınmasına yol açmıştır. Bu çalışmada ulusal güvenlik denildiğinde güvenlik elitinin girişimleri ve sözleriyle bazı konuların ülkeyi tehdit edecek şekilde sorun olarak sunulması anlaşılacaktır. Güvenlik eliti bazı konuları olduğundan daha önemli gösterme, düşman- 3

12 tehdit zinciri oluşturma ve güvenliğin konusu ve alanını belirleme önceliğini elinde tutmak ister. Bu sürece güvenlikleştirme denir. Güvenlikleştirme, güvenlik elitinin elinde bir araç olarak ülkenin güvenliği ve çıkarlarının tanımlanmasında, düşman ve tehdit algılaması ve dolayısıyla iç ve dış politikasında belirleyici olmasına imkân tanır. Gündemi güvenlik ile işgal edilen bir ülkede siyasetin meşru alanı sınırlıdır. Güvenlikleştirilen bir tehdit bir süre sonra diğer aktörler ya da yine aynı güvenlik elitleri tarafından, düşman-tehdit zinciri dışında tanımlanabilir. Bir diğer ifade ile güvenliksizleştirilebilir. Hem güvenlikleştirme, hem de güvenliksizleştirme, demokratikleşme örneğinde görüldüğü gibi bitmeyen süreçlerdir. Şekil 1. Güvenlikleştirme Süreci Ulusal Çıkar Güvenlik Eliti Tehditler- Düşmanlar İç Politikanın Etkilenmesi Dış Politika Ulusal güvenlik kültürünü bahsedilen belirsizlikten kurtarmak ve daha anlaşılır kılmak için bu çalışmada güvenlik elitinin oluşturduğu düşman-tehdit zincirlerine bakılacak, zaman zaman olduğundan daha abartılı olarak ortaya konan güvenliğin alanı ve konuları dikkate alınacaktır. Güvenlik elitinin tanımladığı güvenlik sorunları ulusal güvenliğin belirleyicisi ve bu sorunların ortaya konuş tarzı, direnci ve süreklilik kazanıp kazanmayacağının şekillendiği ortam ise ulusal güvenlik kültürünü oluşturan bağlam olarak dikkate alınacaktır. Güvenlikleştirme bir sorunun güvenlik sorunu boyutuna taşınmasında anahtar role sahiptir. Güvenlikleştirme doğrudan güvenlik elitinin konuşma-eylemleriyle (speech-act) belirlenebileceği gibi, aynı zamanda bir süreç olarak söylemin kendini ifade imkânı bulduğu bir bağlam içerisinde oluşabilir. Soğuk Savaş sonrası ortam güvenliğin - çoğulcu bir bağlamda - toplumsal aktörlerin ve çeşitlenen güvenlik elitinin beraberce tespit ettiği bir duruma dönüşmesine yol açmıştır. Güvenlik elitinin söylemi 4

13 ve girişimleri diğer aktörlerle ve etkileşimin gerçekleştiği yapı içerisinde ifadesini bulmakta, güvenlikleştirme çoğulcu bir süreç içerisinde gerçekleşmektedir. Bu süreç içerisinde tehdit-düşman düzeyine tırmandırılacak güvenlik sorunu çeşitli şekillerde diğer aktörlerin etkisinde şekillenmektedir. Güvenlik, uluslararası ilişkiler, iç aktörlerin daha fazla etkili olduğu ulusal çıkar tanımı ve dış politika yapım süreci üzerine yapılan tartışmalar bu bağlamda anlamlı bir sonuç üretecek şeklide yorumlanabilir Bu kesişen noktada araştırma merkezi uzmanları güvenlikleştirme ve güvenliksizlikleştirme süreçlerinde hem güvenliğin, hem de dış politika oluşum sürecinin çoğulcu ortamında etkili olmaktadırlar. Araştırma merkezi uzmanlarının ortaya koydukları bilimsel bilgi, farklı bakış açıları ve daha özel bağlamlarda politika alternatifleri ve senaryolar geniş bir kesimi etkilediği gibi, güvenlik eltinin söylem ve girişimleri üzerinde etkili olmaktadır. Bu etkinin anlaşılması güvenliğin geçirdiği tarihsel süreç ve güvenliği açıklamaya çalışan farklı teorilerin sunduğu çerçevelerden araştırma merkezi uzmanlarının muhtemel etkilerinin ortaya konması ile olabilir. Güvenlik bu açıdan geniş bağlamı ile ele alınmalı ve daha dar anlamda uzmanların etkisini ortaya koyabilecek bir teorik çerçeve geliştirilmelidir. 1.3 GÜVENLİĞİN TANIMINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER: YENİ GÜVENLİK ANLAYIŞI Soğuk Savaş sonrası yaşanan gelişmeler güvenlik çalışmalarını etkilemiş ve daha yoğunlukla Batı ülkelerinde ve Batılı literatürde yeni yaklaşımlar sergilenmiştir. Diğer ülkeler ise ancak Batı ülkelerinin takipçisi olma seyrinde bu çalışmalardan ve yeni tartışmalardan etkilenmiştir. Diğer bir ifadeyle yeni güvenlik tanımları ve eleştirel yaklaşımlar Batı ya olan entelektüel bağımlılığın örneğini teşkil edercesine Batılı olmayan çevrelerce ithal edilmiştir (Behera, 2004: 2). İnsan ve toplum güvenliği yaklaşımının hız kazanması 1990 larla Soğuk Savaşın bitimiyle olmuştur. Küreselleşen dünyada bölgesel güvenlik ve siyasi egemenlik gibi konuların yanı sıra yeni gündemler ve sorunlar ortaya çıkmıştır. Ulrich Beck (1992) küreselleşme, çevre felaketleri, nükleer enerjinin toplum hayatında yaygınlaşması, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin olumsuz sonuçları, yeşil teorinin eleştirileri vs. gibi durumlar neticesinde artık risk toplumunda yaşadığımızı iddia etmektedir. Bu yeni konular insan haklarından göç dalgalarının 5

14 kontrolüne, çevrenin korunmasından bulaşıcı hastalıklarla veya örgütlü suç şebekeleri ile mücadeleye kadar değişen yelpazede çeşitlilik arz etmektedir. Her ne kadar bu gibi yeni konular ve sorunlar devletlerarası savaş sebebi teşkil etmese de etnik çatışma, gerginlik ve istikrarsızlık yaratabilir (Monteleone, 2003: 89). Güvenliğin fiziksel zeminden giderek bağımsızlaşması, tehditlerin çeşitlenmesi ve kimlik konularının ağırlık kazanması küreselleşmenin güvenlik alanındaki bazı etkileridir (Cha, 2000: 391). Küreselleşme güvenliği fiziksel zemininden koparmıştır (Cha, 2000: 395). Güvenliğin bölgesel koruma ve egemenlik gibi tanımlamaları zayıflamış, bilgi ve teknoloji ağırlıklı yeni güvenlik tanımlamaları geliştirilmiştir. Silahların teknolojik donanımlarla akıllı silahlar haline dönüştürülmesinin de gösterdiği gibi bilgi ve teknoloji askeri alanda da güvenlik araçlarına nüfuz etmiş ve önem arz etmiştir. Bütün bu değişimler ışığında yeni güvenlik anlayışları gelişmeye başlamıştır. İleride daha detaylı tartışılacağı gibi örneğin Kopenhag Okulu düşünürleri insan ve toplum temelinde yeni bir güvenlik anlayışı öne sürmüşlerdir. Buzan tarafından önerilen ve 1980 lerden itibaren güvenlik çalışmalarını etkiler hale gelen bu anlayışa göre ulusal güvenlik sadece askeri etkenlerle değil ekonomik, siyasi, çevresel ve toplumsal faktörlerle de yakından ilgilidir (Buzan, Waever vd., 1998). Dolayısıyla şiddet kullanımından ziyade kalkınma için işbirliği, uzun vadeli yardımlaşma, yumuşak güç ve demokratikleşme gibi araçlar daha etkilidir. Yumuşak güç çerçevesinde bazı devletlerin diğer bölgelerdeki insanlara yardım ederek güç uygulaması, devletler üzerinde baskı yaratması ve insan güvenliği temelinde müdahale zeminlerini açık tutmaları bu durumun diğer örneklerindendir. Güvenliğin geleneksel devlet eksenli anlaşılmasını sorgulayan yeni yaklaşımlar uluslararası barışın bile devletler arası ilişkiyi ifade ettiğinden dolayısıyla insan, gruplar ve global toplum güvenliği yaklaşımını yeterince aksettiremediğinden dem vurmaktadır. Dünya güvenliği veya küresel güvenlik kavramlarının daha sıklıkla kullanılageldiği görülmektedir. Yeni güvenlik anlayışı güvenlikleştirme meselesinde kimin güvenliğinin sağlanacağı (hangi devletlerin, bireylerin, grupların veya kesimlerin) sorusunun önemine işaret etmektedir. Devletten ziyade bireyi güvenliğin merkezine koyan bu anlayışa göre güvenlik özgürleşmeyi yani bir bireyin güvenlik kaygısı duymadan istediği ve yapabileceği her şeyi yapması ve gerçekleştirmesine de hizmet etmektedir. Yeni güvenlik yaklaşımı güvenliksizlik ikilemine de ışık tutmaktadır (Job, 1992). Bu 6

15 ikileme göre güvenliksizlik bir ülkenin dışından gelir; içeriden yani evinden değil. Fakat uluslararası sistem sınırların müdahale edilemezliğini, toprak bütünlüğünü ve devlet egemenliğini koruma üzerine inşa edilmiştir ve bu doğrultuda uluslararası hukuk normları şekillenmiştir. Diğer bir bakış açısıyla güvenliksizlik durumu dışarısı veya sınırların ötesi ile ilgili değil içerisi ile alakalıdır. Çünkü; Üçüncü Dünya Devletleri ndeki devletlerin bir çoğu kendi toplumlarına güvenliksizlik yaratmakta ve bizzat kendileri çeşitli insan hakları ihlalleri veya şiddet uygulamaları ile kendi toplumlarına güvenlik sorunu oluşturmaktadır. Dolayısıyla anarşik yani kuralsız bir uluslararası sistem zayıf devletlerin kendi varlıklarını devam ettirme aracı olacağı için yararına olmaktadır. Birey güvenliğinin yanı sıra toplum güvenliği de 1990 larla birlikte gündeme sıklıkla gelmeye başlamıştır. Buna göre ulus ile devletin her zaman birbiriyle örtüşmediği aşikârdır. Dolayısıyla ulusal güvenlik kavramı da anlamsızlaşmaktadır. Toplumsal güvenlik kavramsal olarak durumu daha iyi özetlemektedir. Devlet ile toplumun bir olmadığı, devletin güvenliği ile toplumun güvenliğinin her zaman birbirini içermediği üstelik de bazı durumlarda devletin doğrudan topluma tehdit oluşturduğu görüşü toplumsal güvenlik çalışmalarının savlarındandır. Toplumsal güvenliğin yanı sıra 1990 larla birlikte göç hareketlerinin hız kazanmasının akabinde toplumsal güvenliksizlik değerlendirmeleri de gündeme gelmiştir (Bilgin, 2003: 212). Herhangi bir bilimsel veri olmamasına rağmen göçmen ile suç arasında bağlantı olduğu iddiasından hareketle uluslararası göç akımlarının Batı Avrupa Ülkelerinde toplumsal güvenliksizlik oluşturduğu düşüncesinin yaygınlık kazanması bu durumun örneklerindendir (Keyman & İçduygu, 2005 ). Toplum güvenliği ile birlikte insan güvenliği kavramı da devlet merkezli güvenlik anlayışının alternatifidir. Devletlerin insana tehlike oluşturduğu ve soykırım gibi kitle katliamları yanı sıra kaynakların dağıtımında adaletsizliğe yol açtığı ve akabinde insanın refahını ciddi ölçülerde etkileyebildiği ve olumsuz yönde değiştirebildiği için insan güvenliği kavramı gündeme gelmiştir. Uluslararası toplumun anarşik yapılanmasına rağmen devletler için tehdit kaynağı değil güvenlik tescili oluşturduğu diğer bir ifadeyle devletlerin güvenliğinin ancak vatandaşlarının güvende olduğu sürece sağlanabildiği fikri yaygınlık kazanmıştır (Weaver, 2007). Bu durum bir devletin kendi insanlarına yönelik güvenliksizlik yarattığı durumlarda uluslararası 7

16 toplumun o devlete müdahalede bulunabileceğinin hukukunu da (insani amaçlarla müdahale) yaratmaktadır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı nın güvenliği kalkınma ve insan güvenliği ile ilişkilendirmesi buna bir örnektir (Bilgin, 2003: 214). Güvenliğin anlamındaki değişiklikler ve yeni güvenlik anlayışı güvenlik ile ilgili düşünce ekollerinin doğrudan ilgi alanı olmuştur. Güvenliğin tanımları ve düşünce ekolleri üzerinde genel bir değerlendirme bir anlamda bilimsel disiplin olarak güvenliğin geçirdiği evrimi, düşünce ekollerinin birbirleri karşısındaki tutumlarını ve son olarak yeni güvenlik anlayışını nasıl ele aldıklarını ortaya koyacaktır. 1.4 GÜVENLİĞİN TANIMLARI VE DÜŞÜNCE EKOLLERİ Güvenlik çokça tartışılan ve üzerinde uzlaşıya varılamayan bir kavramdır. Güvenliğin tanımı uzmanlara, akademisyenlere ve siyaset yapıcılara göre değişmektedir. Kim korunuyor, hangi tehditlerden ve nasıl korunuyor gibi sorulara hangi açıdan yaklaşıldığına göre farklı cevaplar verilebilir (Behera, 2004: 1). Soğuk Savaş sonrası güvenliğin sadece tanımı değil alanı da genişlemiş ve güvenlik çalışmaları gündemine göç, çevre, insan hakları ve ekonomi gibi farklı konuları almaya başlamıştır. Güvenliğin tanımını derinleştirmeye ve alanını genişletmeye yol açan bu çalışmalar birey/insan güvenliği anlayışından uluslararası/küresel güvenlik anlayışına kadar geniş bir yelpazede tartışmayı yürütmüşlerdir. Daha muhafazakâr çalışmalar ise devletmerkezci yaklaşımlarını korumuşlar ve devletlerarası güvenlik işbirliği gibi konularda açılım yapmaya çalışmışlardır (Behera, 2004: 1). Güvenlik ontolojik olarak verili bir duruma işaret etmez; daha ziyade zaman ve mekân bağımlıdır (Bellamy and McDonald, 2004: 309). Üstelik toplumsal ve siyasi olarak kurgulanmaktadır. Tehditlerin ne olduğu, kimlerin ve hangi aracıların tehdit oluşturduğu, zarar veya tehlike olarak neyin ve kimlerin görüldüğü güvenliğin kurgusal alandaki şekillendirilmesine dair sorular ve konulardır. Modern devletler için egemenlik ve ulusal kimliğe dair geliştirilen dil ayni zamanda güvenlik oluşturmaya dair de bir dildir (Bellamy and McDonald, 2004: 310). Siyasi aktörler bu dili kullanarak güvenliği kurgular, yapılandırır, yapı-çözer ve sürekli bir yeniden kurguya tabi tutar. Güvenlik çalışmaları alanında çeşitli düşünce okulları bulunmaktadır. Bu okulların her biri güvenliği farklı bir şekilde algılamakta, tanımlamakta, sorgulamakta 8

17 ve güvenlik kültürünün bir parçası olarak güvenlik anlayışını etkilemektedir. Bu ekolleri veya düşünce okullarının güvenliği nasıl anladığına ışık tutmak, araştırma merkezi uzmanlarının güvenlik ve dış politikaya nasıl eklemlendiğini daha yakından görebilmemiz için perspektif sağlayacaktır. Bu sebeple aşağıdaki bölümde güvenlik çalışmalarındaki etkili düşünce okullarının genel bir değerlendirmesi yapılmaktadır Geleneksel Güvenlik Çalışmaları: Realist ve Neo-Realist Yaklaşımlar Geleneksel güvenlik yaklaşımına göre güvenliğin meselesini ordu ve devlet oluşturmaktadır. Devletin koruyucusu olarak orduların meşruiyeti düşünsel öncül olarak kabul edilmektedir. Devlet de klasik bir Weberyan anlayışla şiddetin meşru kullanımını tekelinde tutan aygıt olarak düşünülmektedir. Dolayısıyla devleti korumak orduyu da korumayı beraberinde getirmektedir. Geleneksel Güvenlik Çalışmalarına göre tehdit araştırmanın temel konusudur. Askeri gücün kullanımı ve kontrolünü araştırmanın göbeğine oturtmak; üstelik devleti de korunması gereken yegâne değer olarak sunmak çerçevesinde şekillenen bu güvenlik anlayışına göre devlet güvenliği haricinde başka güvenlik alanı ve konusu bulunmamaktadır (Mutimer, 2007: 55). Bu düşünce zincirine göre insanlar ancak devletleri güvende olduğu sürece güvende olurlar. Nihai olarak böyle bir mantık ve düşünce akışı kaçınılmaz olarak devletin varlığına ve mutlaklığına gerekçe oluşturmakta ve ahlaki dayanak teşkil etmektedir (Mutimer, 2007: 56). Geleneksel yaklaşımın en temel görüşlerinden birisi bir bölgede yaşayan insanların ancak o bölgede bulunan siyasi otorite yani devlet - olduğu sürece güvende kalacakları varsayımıdır. Bu yaklaşıma göre güvenlik sadece devletin konusu değildir. Kendi başına güvenliğin bir araştırma değeri ve potansiyeli vardır çünkü güvenlik ontolojik olarak devleti dış tehditlerden korumak için vardır (Mutimer, 2007: 57). Geleneksel güvenlik çalışmalarında egemen olan yaklaşım realist yaklaşımdır. Realistlere göre devlet egemenliği güvenliğin temel meselesidir. Diğer bir ifade ile güvenlik devletin egemenliğini korumaya hizmet etmeli ve bunun da ötesinde amacı devletin bekası olmalıdır (Bellamy and McDonald, 2004: 311). Toplulukçu fikirlerle de ilişkilendirilebilecek olan bu yaklaşım devletlerin kendi iç nüfuslarına karşı sorumluluğunu da teslim eder (Bellamy and McDonald, 2004: 311). Neo-realist Okul a göre devlet güvenlik çalışmalarının temel meselesidir ve insan güvenliği devlet 9

18 güvenliği ile doğrudan ilişkilidir. Temel varsayımı tehditlerin dışarı kaynaklı olduğudur. Gerçek nesnel bir durumdur ve güvenlik çalışmaları da nesnel bir bilim disiplinidir. Devlet güvenliklerini sağlamak için bazı davranışlar sergilerler. Bu davranışlar tarihsel olarak süreklilik ve benzerlik sergilediği için devletin hareketleri, tepkileri ve davranışları ölçülebilir. Bu ölçümler neticesinde devletin güvenliğine dair kurallar hatta kanunlar tespit edilebilir. Güvenlik çalışmalarının esas görevi bu kanunları ortaya çıkarmaktır (Walt, 1991: 212). Realist yaklaşım yeni koşullara göre güncellenip eleştiri süzgecinden geçirilerek Neo-Realist yaklaşım olarak adlandırılabilecek yeni bir açılımı gündeme getirmiştir. Neo-Realist Okul da da Westfalyan devlet modeli norm olarak ortaya konsa da aynı zamanda devletin merkezi rolü de sorgulanmaktadır (Behera, 2004: 10). Neo-Realist güvenlik çalışmalarında geleneksel güvenlik çalışmalarının Birinci Dünya Devletleri nin gündemini oluşturduğunu, bir anlamda Batılı ülkelerin bir meselesi olduğu ve tarihi ilerlemeci bir çizgide ele alınacak olursa Westfalya dan günümüze devlet aygıtının geçirdiği evrimi ve değişimi yansıttığını ifade etmektedir. Buna karşılık dünyanın geri kalan ülkelerinde devlet aygıtının tarihsel olarak Batı daki kadar gelişkin olmadığı ve aynı gelişim seyrini izlemediği dolayısıyla geliştirilen güvenlik anlayışının da Batı ya hitap ettiği dile getirilmektedir (Ayoob, 1997). Neo-Realist yaklaşım Üçüncü Dünya Ülkeleri ne özgü yapılar ve onların devlet oluşumlarını ve devletlerinin geçirdiği tarihsel süreçlerin sergilediği özgül koşullar ışığında güvenlik anlayışının geliştirilmesini savunmaktadır Eleştirel Güvenlik Okulu Eleştirel Güvenlik Okulu geleneksel güvenlik çalışmalarını temelde insanların ancak devletleri güvende oldukları zaman güvende kalacakları varsayımı nedeniyle eleştirmektedir. Çeşitli vaka analizleri aracılığıyla devletin her zaman güvenlik sağlamadığını, bazı durumlarda devletin vatandaşlarının güvenliği konusu ile ilgilenmediği hatta devletin en temel güvenliksizlik kaynağı olabildiği gösterilmektedir. Birçok durumda devlet zaten güvenliği sağlamada yetersiz kalmaktadır. Eleştirel Güvenlik Okulu özgürleşme hedefine sahip çıkmakta ve bu hedefin güvenlik karşısındaki sıkışmışlığını çözmeye dair bir duruşu temel almaktadır (Krause 10

19 and Williams, 1997). Ken Booth (1997) a göre güvenlik uzmanının yapması gereken sesi olmayanlar veya sessizleştirilmişler için konuşmak ve kozmopolitan değerleri savunmaktır. Huysmans (1995) göçmenler üzerine yaptığı göç ve göçmenin güvenlik tehdidi olarak ortaya konması ile ilgili çalışmasında tehdidin nesnesi olan göçmene devletin, uluslararası sivil toplum hareketi mensuplarının, göçmenin sorunları ile ilgilenen yardım kurumları mensuplarının nasıl farklı baktığını ortaya koymaktadır. Eleştirel yaklaşım realist uluslararası ilişkiler teorisinin en keskin karşıtları arasındadır (Huysmans, 1998; Williams, 1998). Tehditlerden ziyade temalar (örneğin çevre, kimlikler, kadın bakış açısı, barış çalışmalarında alternatif karşı-eleştirel ve kurgusal paradigmalar, Freudyen veya post-yapısalcı okumalarla coğrafyanın ve toprak kavramının yeniden ele alınışı, vs.) aracılığı ile güvenliğin alanını genişletilmesi bir anlamda devletçi, askeri ve erkek egemen klasik güvenlik yaklaşımlarının alanını daraltacak olumlu bir gelişme olarak sunulmaktadır. Eleştirel Güvenlik Çalışmaları güvenliğin geleneksel anlayışlarını ve yaklaşımlarını eleştirmektedir. Bu duruşun savunucularına göre, nesnel bir gerçekten söz edilemez. Her ne kadar evrensel ve nesnel bir gerçek her zaman sorgulanabilir olsa da güvenlik konularına var olan yapılar, süreçler, ideolojiler ve geleneksel zeminler üzerinden çoklu ve derin anlamlandırmalarda bulunmak mümkündür (Mutiner, 2007: 55). Bu yaklaşıma göre sadece tehditler değil güvenlik de bilimsel araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Eleştirel Güvenlik Çalışmaları güvenliğin toplumsal yapılanmasını ifşa etmeye ve güvenliğe ve güvensizliğe dair geliştirilen söylemin nasıl işlediğine ve işlerlik kazandırıldığına ışık tutmaya çalışmaktadır. Bu ifşa çabalarının gereği özgürleşmedir. Diğer bir ifadeyle eleştirel güvenlik çalışmaları özgürleşme gibi bir hedefin araçlarından birisidir. Eleştirel Güvenlik Okulu nun üç temel meselesi bulunmaktadır (Mutimer, 2007: 57): güvenliğin konusunu sorgulamak; güvenliği askeri güvenlikten daha geniş bir çerçevede ele almak; ve güvenliğin araştırma yöntemlerini değiştirmek. Bu yaklaşıma göre devletin en temel siyasi aktör olduğu savı sorgulanmalı ve bireysel özgürlük temelinde yükselecek bir küresel siyasi topluluk için güvenlik yeniden ele alınmalıdır. Eleştirel yaklaşım ulusal güvenlik söylemini yapı çözüme tabi tutmaktadır. Bu analize göre hükümetler ulusal güvenliğe azami önem atfetmektedirler. Ulusal güvenlik kapsamına vatandaşların, ulusun ve devletin güvenliği alınmaktadır. Fakat burada 11

20 devletin açmazı bulunmaktadır (Jackson, 1990). Vatandaşlara en büyük tehdit kendi devletlerinden gelmektedir. Özellikle Üçüncü Dünya ülkelerinde, diğer yerlerde olduğu gibi, rejimler ve devletler güvenliksizlik yaratmaktadır. Zayıf devlet olarak adlandırılan bu gibi devletlerde meşruiyet ve rejim sıklıkla sorgulanmakta ve dolayısıyla istikrarsızlık yaşanmaktadır (Behera, 2004: 4). Krause ve Williams geleneksel güvenlik çalışmalarına eleştirel yaklaşımlara öncülük etmeye başladıklarında bu karşı çıkışların tek bir şemsiye altında olmadığını ve hatta olmaması gerektiğini sıklıkla vurgulamışlardır. Bu eleştirilerin mümkün olduğunca geniş bir yelpazede seyretmesi gerektiğinin, çoğul fikirlerin dile getirilebilmesinin alanının yaratılmasının önemini dile getirmişlerdir. Nitekim yapılan çalışmalar ve geliştirilen çeşitli yaklaşımlar, kuramsal çerçevede yapısalcı, postyapısalcı ve İngiliz Güvenlik Okulu gibi post-marksist açılımlara yol açmıştır İngiliz Güvenlik Okulu İngiliz Okulu dünya siyasetini kurallar ve davranış normlarını paylaşan uluslararası devletler toplumu olarak algılar. İngiliz Güvenlik Okulu nun üç önemli özelliği vardır (Bellamy and McDonald, 2004: 312). Birincisi, Okul mensupları güvenliğin araç değil kendi başına bir değer olduğunda uzlaşmaktadır. İkincisi, Okul güvenliğin değişmez ve sabitlenmiş bir tanımının olmadığını kabul ederek toplumsal olarak kurgulandığından ve yapılandırıldığından bahseder. Üçüncüsü, güvenliğe dair söylem siyasi bir topluluk tarafından geliştirilmektedir; bununla birlikte bu siyasi topluluk sadece devletin kendisi veya devletçi kesimlerden oluşmaz. İnsan güvenliği yaklaşımı ekseninde siyasi topluluk uluslararası kurumları, ulus aşırı ve ulus ötesi sivil toplum kuruluşlarını ve yerel veya küresel norm, değer ve çıkar paydaşlarını kapsar. Bununla birlikte, Okul kendi içinde çoğulcular ve dayanışmacılar olarak ikiye bölünmüştür (Bellamy and McDonald, 2004: 317). Ken Booth ve Richard Wyn Jones İngiliz Okulu nun önde gelen bilim insanlarındadır (Mutimer, 2007: 73). En önemli düşünürü Ken Booth dur (Mutimer, 2007). Booth kendisini Krause ve Williams çizgisindeki Eleştirel Güvenlik Okulu ndan ayrıştırmaktadır. Eleştirel Güvenlik Okulu nun eleştirel yaklaşımların harmanlandığı ve ifade edildiği üst başlık veya geniş şemsiye olması fikrine karşı çıkmaktadır. Eleştirel 12

21 Güvenlik Okulu nun tek bir duruşunun, tutarlı ve bütünsel bir yaklaşımının olması gerektiğini iddia etmektedir. Booth un çalışmaları ağırlıkla Frankfurt Okulu ndan ve Neo-Marxismden beslenmektedir. Booth a (2005) göre Eleştirel Güvenlik Okulu na post-marksist kuramdan sekiz tema eklemlenmelidir. Bunlar: a) bilgi toplumsal bir süreçtir ve toplumsal olarak üretilir; b) siyasi olarak bilginin çıkarları söz konusudur yani yararları ve dezavantajları vardır; c) eleştirel teori siyasi ve sosyal gelişme için zemin hazırlar; d) kuramın sağlaması özgürleşmedir; e) insan toplumu kendisi icat eder; f)uluslararası politikaları gerileştirici kuram etkilemiştir; g) devlet ve diğer kurumlar doğal olmaktan çıkarılmalıdır; ve h) dünya güvenliğine katkıda bulunacak araç ve amaçları ortaya koyan ilerici dünya düzeni değerleri inşa edilmelidir. Diğer adıyla Aberystwyth Okulu na göre Eleştirel Güvenlik Okulu nun tek ve belirgin bir kuramı olmalıdır ve kuram da Eleştirel Teori den (yani Frankfurt Okulu) beslenmelidir. Bu çerçevede, feminizm, Kopenhag Okulu, yapısalcılar ve post-yapısalcılar gibi çeşitli ekoller Eleştirel Güvenlik Okulu na dahil edilemez Yapısalcılar ve Post-Yapısalcılar Yapısalcı yaklaşım realist ve yeni-realist (neorealist) yaklaşımların bir eleştirisi olagelmiştir ve kendisini en belirgin ve kuvvetli olarak güvenlik çalışmaları alanında sergilemiştir (Williams, 2003: 511). Yapısalcı okulun en önde gelen isimleri Keith Krause ve Michael C. Williams dir (Mutimer, 2007: 72). Critical Security Studies: Concepts and Cases başlıklı derleme kitaplarında güvenliğin epistemolojisi ve anlam ontolojisi üzerinde durmuşlar ve güvenliğe atfedilen anlam ile dünyayı anlamlandırmaya yönelik araçlar arasında bağlantı üzerinde odaklanmışlardır. Krause and Williams (1997) eleştirel güvenlik çalışmalarının ajandası olarak güvenliğin konusunu oluşturan devleti sorgulamayı ve devlet üzerinde şekillenen güvenlik anlayışının nesnellik iddialarını çürütmeyi belirlemiştir. David Campbell, Bradley Klein ve Hugh Gusterson post-yapısalcı felsefeyi geleneksel güvenlik araştırmalarına uygulayan bilim insanlarıdır. Post-yapısalcılar güvenlik çalışmalarındaki tartışmaları belirleyecek bilginin temellerine karşı çıkmaktadır. Bir anlamda büyük tanımlamaların, ifadelerin, açıklamaların ve toptancı 13

22 yaklaşımların karşısındadırlar. Demokrasi çalışmalarına da eğilen post-yapısalcılar demokrasi ahlakı ve eleştirel yaklaşımın geliştirilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Demokrasinin hiçbir zaman kavuşulamayacak, tamamlanamayacak bir proje olduğundan hareketle sürecin değerli ve anlamlı olduğuna kanaat getirmektedirler Kopenhag Okulu Barry Buzan ve Ole Waever in başını çektiği güvenlikleştirme sorunsalı üzerine geliştirilen teorik yaklaşım Kopenhag Okulu olarak da adlandırılmaktadır. Güvenlik, okulun en önemli çalışma alanlarından birini oluşturmaktadır. Ekoldeki düşünürler şeylerin yapılandığından hareketle değişimin de yapılandırılabileceğini ve kurgulanabileceğini iddia etmektedirler. Kopenhag Okulu realist yaklaşımları ulusal güvenliği devlet güvenliğine indirgediği için eleştirmektedir. Kopenhag Okulu güvenlikleştirme kapsamında Eleştirel Okul gibi geleneksel güvenlik çalışmalarını sorgulamakta ve güvenliğin nesnel bir durum olmadığından hareket ederek zaman ve mekân bağımlı olduğundan bahsetmektedir. Dolayısıyla güvenlik çalışması demek, güvenlik meselesi olarak ortaya sunulan konu, bu konuyu kimlerin dile getirdiği, hangi ortamda dile getirildiği ve ne gibi kurum, kişi ve amaçlara hizmet ettiğinin deşifresini yapmak demektir. Her konu güvenlik konusu olarak sunulabildiği için güvenlik etrafında şekillenen söylemi araştırma konusu edinmek güvenlik çalışmasının temelini oluşturmalıdır (Behera, 2004: 19). Kopenhag Okulu güvenliği anlama ve anlamlandırmada geleneksel yaklaşımlar dışında alternatif yeni yöntemlerin savunuculuğunu yapmaktadır. Ekolün en etkin isimlerinden Waever güvenlikleştirme kavramını geliştirmiştir (Waever, 1995). Güvenlik Waever a göre konuşma-eylemdir. Bir eylem konuşulduğu, söze döküldüğü ve ifade edildiği anda gerçekliğe dönüşür. Bir konunun güvenlik meselesi haline gelmesi yani güvenlikleştirilmesi o konunun güvenlik konusu olarak sunulması ile mümkün olur. Kopenhag Okulu na göre güvenlik konuşma-eylem olarak anlaşılmalıdır. Buna göre güvenlik veya güvenliksizlik durumu daha çok iletişimsel olanla ilişkilidir ve iletişim aracılığıyla ortaya çıkan eylem ile ortaya çıkmaktadır. Konuşma-eylem iletişimsel eylem (örneğin sav geliştirme, mantık yürütme, delilleri sunma ve kendi pozisyonunu diğerlerine benimsetme ve ikna etme) 14

23 çerçevesinde belirmektedir. Bir anlamda konuşma-eylem sosyal bir pratik, bir diyalog olarak gerekçelendirme sürecidir de. Bu süreç dönüştürücü kapasiteyi içeriğinde barındırmaktadır. Süreç neticesinde ulaşılan sonuç veya varılan nokta her zaman dönüştürücü bir etkiye yol açmayabilir. Bununla birlikte her zaman bu kapasiteyi içsel olarak bünyesinde bulundurmaktadır. Güvenlikleştirmenin ifşa edilmesi şu sorular ile mümkündür: Kim bir konuyu güvenlik meselesi haline kolaylıkla getirebilmektedir? Başarılı bir güvenlikleştirmenin koşulları nelerdir? Güvenlikleştirmenin sonuçları nelerdir? Kopenhag Okulu nun diğer bir etkin ismi olan Buzan güvenlik sektörleri çalışması ile bilinmektedir (Buzan, 1991). Buzan a göre güvenlik sadece askeri güvenlikten oluşmaz; askeri güvenliğin yanı sıra çevresel, ekonomik, toplumsal ve siyasal güvenlik de söz konusudur. Bütün bu alt açılımlar güvenliğin sektörlerini oluşturmaktadır. Kopenhag Okulu na göre güvenliğin alanı derinleştirilmeli ve bireylerin, devlet-dışı oluşumların ve grupların da güvenlik kaygılarını içerecek şekilde insan güvenliğini odağına almalıdır. İnsan güvenliği yaklaşımı geleneksel devletmerkezci ve askeri yaklaşımların görmezden geldiği konulara da kucak açmıştır. Çevre uyumlu enerji politikaları ve küresel ısınma gibi konular yeni güvenlik çalışmalarınca ele alınmaya başlamıştır (Williams, 2003: 513). Kopenhag Okulu güvenliği kurgusal olduğu kadar olasılık dâhilinde bir gerçeklik olarak da görür (Williams, 2003: 522). Barry Buzan ve Kopenhag Okulu neo-realist, devlet-merkezci yaklaşımları eleştirmektedir. Kopenhag Okulu na göre güvenlik bir ikilik barındırmaktadır: meselesi egemenlik olan devlet güvenliği ve meselesi kimlik olan toplum güvenliği (Buzan, 1991; Waever vd. 1993). Kopenhag Okulu na göre uluslararası güvenlik ve toplumsal güvenlik birbirlerinden farklıdır. Güvenlik hayatta kalma meselesidir fakat toplumsal güvenlik sosyal adalet ile ilişkilidir. Güvenlik çalışmalarının konusu uluslararası güvenliktir. Fakat bu yeni güvenlik anlayışı toplu olarak hayatta kalmayı içermelidir. Her ne kadar toplumsal adalet konuları önemli olsa da güvenlik çalışmalarının içinde yer alamaz. Kopenhag Okulu na göre güvenlik toplumsal olarak kurgulanan bir durumdur. Buna göre güvenliğin ve dolayısıyla güvenliksizliğin nesnel bir koşulu veya ortamı olamaz. Her konu ve konum özneldir ve güvenliği kurgulayan aktörlerle doğrudan ilişkilidir. Diğer bir ifadeyle, neyin veya kimin neyden ve kimden korunması gerektiği 15

24 meselesi bu durumu dillendiren ve dillendirme ile beraber bir tür eyleme de geçiren kişi ve söylemlerin meselesidir. Tehdit algılamaları tehditleri ortaya sunan ve belirli bir kabul neticesinde bunları tehdit olarak alan tarafların iletişimi neticesinde ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla tehdit ve güvenlik toplumsal olarak kurgulanmaktadır (Williams, 2003: 514). Kopenhag Okulu çeşitli açılardan eleştirilmektedir. Örneğin güvenlikleştirme teorisinin barındırdığı sorgulanabilir varsayımlar nedeniyle sosyolojik olarak temelsiz olduğu iddia edilmektedir (Knudsen, 2001: 358). Bununla birlikte, siyasi olarak da bertaraf olduğu ve ahlaken de belirgin bir tavır sergilemediği de dile getirilmektedir (Erikson, 1999). Kopenhag Okulu na yöneltilen diğer bir eleştiri ters- güvenlikleştirme veya güvenlikleştirmenin yapı bozumunun yapılması konusundadır. Bir konunun güvenlik meselesi olmaktan çıkartılması onun nasıl güvenlik meselesi haline geldiğini sergileyerek, bir anlamda deşifresi ve çözümünün yapılması ile mümkündür. Bu noktadan sonra gelinen yapıbozuma tabi tutulmuş güvenlikleştirme alanı yani yeni durum benzer bakış açısı ve sorgulama ile kim tarafından, nasıl, hangi ortam ve zamanda ve hangi amaçlara gibi sorulara yeniden maruz bırakıldığında liberalleşmeye hizmet edilen bir durum yaratıldığı görülecektir (Behera, 2004: 27). Diğer bir ifadeyle bir konunun güvenlik konusu halinden çıkartılması demek liberal hale gelmesi, liberalleşmeye tabi tutulması, serbest bırakılması ve Yeni Dünya Düzeni çerçevesi ışığında liberal ve batı dünyasının amaçlarına ve gücünün sürekli kılınmasına hizmet ettiği anlamını taşıyabilir. Nihai bir durumda eşitsiz ekonomik ilişkilerin veya ekonomik eşitsizliğin normal ve kaçınılmaz kabul edildiği söylem yeniden kendisini üretmiş olmaktadır (Behera, 2004: 27). Kopenhag Okulu toplumsal cinsiyet konusunu ve duyarlılığını yeterince içselleştirmediği ve merkeze almadığı konusunda da eleştirilmektedir (Hansen, 2000). Hansen e göre Okul toplumsal cinsiyeti toplumsal bir mesele olarak yeterince değerlendirmemektedir. Kopenhag Okulu na göre güvenlik çalışmalarının odağını söylem, söylemin en temel kurgu taşını da konuşma-eylem oluşturmaktadır. Fakat bu problemli bir varsayımdır. Nitekim bu gibi çalışmalar güvenlik analizine toplumsal cinsiyetin dahil edilmesini engellemektedir. Güvenliksizlik durumu dillendirilmeyebilir; veya güvenlikleştirmenin nüksetmediği konu veya koşullarda güvenliksizlik yaşanmıyor anlamına gelmeyebilir (Hansen, 2000: 286). Örneğin namus cinayetleri güvenliksizlik 16

25 durumudur ve ataerkil bir şiddet durumudur. Fakat bu gibi erkek tehditleri dillendirilmediğinde güvenliksizlik yok demek değildir. Başka bir örnek de zina veya tecavüz konusudur. Kadınlar tecavüze uğradıklarını beyan ederlerse tecavüz eden erkekler kadar kendileri de cinsiyetçi söylem çerçevesinde suçlu görülmekte ve güvenliksizlik durumu katlanarak artmaktadır. Bu yüzden birçok kadın tecavüze uğradıklarını söylememekte ve gizlemektedir (Behera, 2004: 21) Feminist Güvenlik Çalışmaları Toplumsal cinsiyet çalışmaları ile uluslararası ilişkiler disiplinleri uzun süre birbirlerinden uzak durmuştur (Tickner, 2004: 43). Fakat özellikle son yıllarda bir yakınlaşma söz konusu olmuştur. Feminist uluslararası ilişkiler uzmanlarının katkıları ile bu iki disiplin birbirlerinin esas meselelerini konu edinmeye ve bunlar üzerine söz söylemeye başladılar. Özellikle eleştirel güvenlik çalışmaları şemsiyesi altında kendine yer bulan bu yeni yaklaşım, savaş, uluslararası güvenlik ve çatışma çözümleri gibi birçok konuda alternatif önermelerde bulunmuştur. Uluslararası İlişkiler disiplini 20. Yüzyılın başlarında savaşa açıklama getirme arayışları ile birlikte gelişti ve genellikle erkek araştırmacılar tarafından bir bilim dalı olarak ifa edilmeye başlandı. Ulusal güvenlik uzmanı denildiğinde klişe olarak bir erkek figürü akla gelmektedir. Savaş ve ulusal güvenlik konuları kadınlara uzak alanlar olarak kabul edilmektedir (Tickner, 2004: 44). Benzer bir şekilde, feminist çalışmalar, uzunca süre savaş ve güvenlik çalışmalarından uzak kalmış, bu gibi konularla fazlaca ilgilenmemiştir (Tickner, 2004: 44) li yılların sonlarına doğru uluslararası ilişkiler disiplinini feminist teori ile yakınlaştırma çabaları gündeme gelmiştir. Toplumsal cinsiyet, savaş ve uluslararası güvenlik gibi konularda feminist yaklaşımları içeren yazın ortaya çıkmıştır. Bu yazının temel belirleyici özelliği eleştirel olmasıdır ve başlıca eleştirisi savaşların kadınları ve çocukları korumak için yapıldığı savının doğru olmadığı noktasıdır. Savaşlarda sıklıkla uygulanan kadınlara yönelik saldırılar bu savı çürüten en iyi örnektir. Eleştirel güvenlik çalışmaları feminist çalışmalar gibi devlet-merkezci dünya görüşünü red etmekte ve rasyonel aktörlerin şekillendirdiği rasyonel bir güvenlik anlayışının ancak kurgudan ibaret olduğunu iddia etmektedir (Tickner, 2004: 46). Başka bir benzerlik ise iki 17

S E T A S i y a s e t, E k o n o m i v e T o p l u m A r a ş t ı r m a l a r ı V a k f ı w w w. s e t a v. o r g K a s ı m 2 0 1 0

S E T A S i y a s e t, E k o n o m i v e T o p l u m A r a ş t ı r m a l a r ı V a k f ı w w w. s e t a v. o r g K a s ı m 2 0 1 0 SETA RAPOR S E T A S i y a s e t, E k o n o m i v e T o p l u m A r a ş t ı r m a l a r ı V a k f ı w w w. s e t a v. o r g K a s ı m 2 0 1 0 ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YÜKSELİŞİ TÜRKİYE DE DIŞ POLİTİKA VE

Detaylı

ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YÜKSELİŞİ: TÜRKİYE DE DIŞ POLİTİKA VE ULUSAL GÜVENLİK KÜLTÜRÜ

ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YÜKSELİŞİ: TÜRKİYE DE DIŞ POLİTİKA VE ULUSAL GÜVENLİK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN YÜKSELİŞİ: TÜRKİYE DE DIŞ POLİTİKA VE ULUSAL GÜVENLİK KÜLTÜRÜ SETA BÜLENT ARAS Türk Dış Politikası, Ortadoğu Politikası, Orta Asya ve Kakaslar konularında uzman olan Bülent Aras

Detaylı

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,

Detaylı

VİZYON BELGESİ (TASLAK)

VİZYON BELGESİ (TASLAK) VİZYON BELGESİ (TASLAK) VİZYON BELGESİ İSTANBUL GÜVENLİK KONFERANSI 2016 Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları ( 02-04 Kasım 2016, İstanbul ) Bilindiği üzere ulus-devlet modern bir kavramdır

Detaylı

İSTANBUL GÜVENLİK KONFERANSI 2016 Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları

İSTANBUL GÜVENLİK KONFERANSI 2016 Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları - TEBLİĞ ve PANEL ÇAĞRISI - İSTANBUL GÜVENLİK KONFERANSI 2016 Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları ( 02-04 Kasım 2016, İstanbul ) Bilindiği üzere ulus-devlet modern bir kavramdır ve Orta Çağ

Detaylı

YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI

YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI 2010 Eğitim Öğretim Bahar Dönemi ZORUNLU DERSLER Uluslararası Ġlişkilerde Araştırma ve Yazma

Detaylı

YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI

YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI YALOVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS MÜFREDATI 2010 Eğitim Öğretim Yılı Bahar Dönemi Zorunlu Dersler Uluslararası İlişkilerde Araştırma

Detaylı

Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Çalışmaları Bahar 2018 IV. Güvenliğe Eleştirel Yaklaşımlar - II. Aberystwyth ve Paris Ekolleri

Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Çalışmaları Bahar 2018 IV. Güvenliğe Eleştirel Yaklaşımlar - II. Aberystwyth ve Paris Ekolleri Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Çalışmaları Bahar 2018 IV. Güvenliğe Eleştirel Yaklaşımlar - II Aberystwyth ve Paris Ekolleri Aberystwyth Ekolü Aberystwyth Üniversitesi, Galler. En önemli temsilcileri:

Detaylı

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER KISA ÖZET KOLAYAOF

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ Furkan Güldemir, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Tarihsel Süreç Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık

Detaylı

Kadir CANATAN, Beden Sosyolojisi, Açılım Yayınları, 2011, 720 s. İstanbul.

Kadir CANATAN, Beden Sosyolojisi, Açılım Yayınları, 2011, 720 s. İstanbul. KİTAP TANITIM VE DEĞERLENDİRMESİ Devrim ERTÜRK Araş. Gör., Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü. Kadir CANATAN, Beden Sosyolojisi, Açılım Yayınları, 2011, 720 s. İstanbul. Beden konusu, Klasik

Detaylı

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI 1. ve Terörizm (UGT) Yüksek Lisans (YL) Programında sekiz

Detaylı

Staj Programları Hakkında

Staj Programları Hakkında Staj Programları Hakkında Küresel, bölgesel ve ülke bazlı, Politik, Siyaset bilimi, kamu yönetimi ve uluslararası ilişkiler disiplininin ana alt bölümleri, Küresel ve bölgesel güvenlik ve Uluslararası

Detaylı

ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ

ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ STRATEJİK VİZYON BELGESİ ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ Ekonomi, Enerji ve Güvenlik; Yeni Fırsatlar ( 20-22 Nisan 2016, Pullman İstanbul Otel, İstanbul ) Karadeniz - Kafkas coğrafyası, tarih boyunca

Detaylı

6. İSLAM ÜLKELERİ DÜŞÜNCE KURULUŞLARI FORUMU

6. İSLAM ÜLKELERİ DÜŞÜNCE KURULUŞLARI FORUMU STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) 6. İSLAM ÜLKELERİ DÜŞÜNCE KURULUŞLARI FORUMU İslam Ülkelerinde Çok Boyutlu Güvenlik İnşası ( 06-08 Mart 2015, Serena Hotel - İslamabad ) Güvenlik kavramı durağan değildir.

Detaylı

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MEDYA ÇALIŞMALARI DOKTORA PROGRAMI

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MEDYA ÇALIŞMALARI DOKTORA PROGRAMI YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MEDYA ÇALIŞMALARI DOKTORA PROGRAMI 1. PROGRAMIN ADI Medya Çalışmaları Doktora Programı 2. LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARININ YENİDEN DÜZENLENMESİNİN GEREKÇESİ İlgili

Detaylı

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları PA 101 Kamu Yönetimine Giriş (3,0,0,3,5) Kamu yönetimine ilişkin kavramsal altyapı, yönetim alanında geliştirilmiş teori ve uygulamaların analiz edilmesi, yönetim biliminin

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI 3-4 Aile bireyleri birbirlerine yardımcı olurlar. Anahtar kavramlar: şekil, işlev, roller, haklar, Aileyi aile yapan unsurlar Aileler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar Aile üyelerinin farklı rolleri

Detaylı

Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı İletişim Bilimleri Doktora Programı Ders İçerikleri

Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı İletişim Bilimleri Doktora Programı Ders İçerikleri Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı İletişim Bilimleri Doktora Programı Ders İçerikleri İLTB 601 İletişim Çalışmalarında Anahtar Kavramlar Derste iletişim çalışmalarına

Detaylı

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır.

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. Ortak yönetim- birlikte yönetmek anlamına gelir ve içinde yönetimden

Detaylı

EĞİTİMİN SOSYAL TEMELLERİ TEMEL KAVRAMLAR. Doç. Dr. Adnan BOYACI

EĞİTİMİN SOSYAL TEMELLERİ TEMEL KAVRAMLAR. Doç. Dr. Adnan BOYACI EĞİTİMİN SOSYAL TEMELLERİ TEMEL KAVRAMLAR 2017 Doç. Dr. Adnan BOYACI Neden Eğitimin Sosyal Temelleri Eklektik bir alan olarak Eğitim Yönetimi Büyük sosyal bilimler teorisi Eğitim yönetiminin beslendiği

Detaylı

İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN

İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGIN SETA Abdullah YEGİN İstanbul

Detaylı

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni

Detaylı

TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Polonya İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen

Detaylı

DERS PROFİLİ. Siyaset Sosyolojisi POLS 312 Bahar 6 3+0+0 3 6. Yrd. Doç. Dr. Seda Demiralp

DERS PROFİLİ. Siyaset Sosyolojisi POLS 312 Bahar 6 3+0+0 3 6. Yrd. Doç. Dr. Seda Demiralp DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Siyaset Sosyolojisi POLS 312 Bahar 6 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin

Detaylı

KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ

KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ Doç. Dr. O. Can ÜNVER 15 Nisan 2017 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ KAMU DİPLOMASİSİ SERTİFİKA PROGRAMI İletişim Nedir? İletişim, bireyler, insan grupları,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM SOSYOLOJİYE GİRİŞ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM SOSYOLOJİYE GİRİŞ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM SOSYOLOJİYE GİRİŞ 1. Sosyoloji Nedir... 3 2. Sosyolojinin Tanımı ve Konusu... 6 3. Sosyolojinin Temel Kavramları... 9 4. Sosyolojinin Alt Dalları... 14

Detaylı

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 ( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,

Detaylı

ÜNİTE:1. Sosyolojiye Giriş ve Yöntemi ÜNİTE:2. Sosyolojinin Tarihsel Gelişimi ve Kuramsal Yaklaşımlar ÜNİTE:3. Kültür ve Kültürel Değişme ÜNİTE:4

ÜNİTE:1. Sosyolojiye Giriş ve Yöntemi ÜNİTE:2. Sosyolojinin Tarihsel Gelişimi ve Kuramsal Yaklaşımlar ÜNİTE:3. Kültür ve Kültürel Değişme ÜNİTE:4 ÜNİTE:1 Sosyolojiye Giriş ve Yöntemi ÜNİTE:2 Sosyolojinin Tarihsel Gelişimi ve Kuramsal Yaklaşımlar ÜNİTE:3 Kültür ve Kültürel Değişme ÜNİTE:4 Aile ve Toplumsal Gruplar ÜNİTE:5 1 Küreselleşme ve Ekonomi

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ..i. İÇİNDEKİLER.iii. KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ..i. İÇİNDEKİLER.iii. KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE iii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ..i İÇİNDEKİLER.iii KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1. DEMOKRASİ TEORİSİNİN KAVRAMSAL ÇÖZÜMLENMESİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ...9

Detaylı

1. Hafta: Giriş ve İletişim, Teknoloji ve Toplum İlişkisine Dair Temel Yaklaşımlar

1. Hafta: Giriş ve İletişim, Teknoloji ve Toplum İlişkisine Dair Temel Yaklaşımlar İletişim Teknolojileri ve Toplum Dersin Adı İletişim Teknolojileri ve Toplum Düzeyi Lisans Öğretim Elemanı Doçent Dr. Funda Başaran Özdemir Dersin Amaçları Teknolojik gelişmenin getirdiği, başta internet

Detaylı

2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları

2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları 2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları Virpi Einola-Pekkinen 11.1.2011 1 Strateji Nedir? bir kağıt bir belge bir çalışma planı bir yol bir süreç bir ortak yorumlama ufku? 2 Stratejik Düşünme Nedir?

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 346 Bahar 6 3+0+0 3 6

DERS PROFİLİ. POLS 346 Bahar 6 3+0+0 3 6 DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Uluslararası Siyasette Orta Doğu POLS 346 Bahar 6 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

KORKMADAN ÖĞRENMEK OKUL ve OKUL ÇEVRESİ GÜVENLİĞİ

KORKMADAN ÖĞRENMEK OKUL ve OKUL ÇEVRESİ GÜVENLİĞİ 06 KORKMADAN ÖĞRENMEK OKUL ve OKUL ÇEVRESİ GÜVENLİĞİ ULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR KURUMU Sosyal Araştırmalar Merkezi USAK RAPOR NO: 11-06 Dilek Karal Eylül 2011 Korkmadan Öğrenmek: Okul ve Okul

Detaylı

BÖLÜM 1 Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye de Bütçeleme Süreci

BÖLÜM 1 Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye de Bütçeleme Süreci İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye de Bütçeleme Süreci Doç. Dr. Serpil Ağcakaya Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, Maliye Bölümü Giriş...1 1. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı

Detaylı

DİKMEN BÖLGESİ STRETEJİK GELİŞİM PLANI 2012-2014

DİKMEN BÖLGESİ STRETEJİK GELİŞİM PLANI 2012-2014 DİKMEN BÖLGESİ STRETEJİK GELİŞİM PLANI 2012-2014 Eyül 2011 Bu yayın Avrupa Birliği nin yardımlarıyla üretilmiştir. Bu yayının içeriğinin sorumluluğu tamamen The Management Centre ve Dikmen Belediyesi ne

Detaylı

TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI

TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI Editörler Doç.Dr. Gülay Ercins & Yrd.Doç.Dr. Melih Çoban TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI Yazarlar Doç.Dr. Ahmet Talimciler Doç.Dr. Gülay Ercins Doç.Dr. Nihat Yılmaz Doç.Dr. Oğuzhan Başıbüyük Yrd.Doç.Dr. Aylin

Detaylı

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi Sayı : Tarih : 11.10.2016 Diploma Program Adı : HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM, LİSANS PROGRAMI, (UZAKTAN ÖĞRETİM)

Detaylı

Çağdaş Siyaset Kuramları (KAM 401) Ders Detayları

Çağdaş Siyaset Kuramları (KAM 401) Ders Detayları Çağdaş Siyaset Kuramları (KAM 401) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Çağdaş Siyaset Kuramları KAM 401 Güz 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i - Dersin

Detaylı

ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016

ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.12, ARALIK 2016 ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI 30 Kasım 2016 Çarşamba günü Ortadoğu Stratejik

Detaylı

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS 345000000000506 Çokuluslu Şirket Stratejileri Dersin amacı, katılımcılarla çokuluslu şirketlerin küresel YÖNETİM 3+0+3 6 rekabetlerle üstünlük sağlayabilecekleri

Detaylı

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ (YÖNETİM VE LİDERLİK) YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ (YÖNETİM VE LİDERLİK) YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ (YÖNETİM VE LİDERLİK) YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI 1. ve ) Yüksek Lisans Programında sekiz kredili ve bir

Detaylı

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS RI-701 Dış Politika ve Karar Alma Süreçleri

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS RI-701 Dış Politika ve Karar Alma Süreçleri İçerik Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS RI-701 Dış Politika ve Karar Alma Süreçleri 1 3 0 0 3 8 Ön Koşul Derse Kabul Koşulları Dersin Dili Türü Dersin Düzeyi Dersin Amacı İçerik

Detaylı

DERS PROFİLİ. Asker-Sivil İlişkileri POLS 436 Bahar Yrd. Doç. Dr. Özlem Kayhan Pusane

DERS PROFİLİ. Asker-Sivil İlişkileri POLS 436 Bahar Yrd. Doç. Dr. Özlem Kayhan Pusane DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Asker-Sivil İlişkileri POLS 6 Bahar 8 +0+0 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin Amaçları

Detaylı

KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARI VE YÖNETİŞİM. Prof.Dr.Bülent GÜLÇUBUK, Ankara Üniversitesi 13.Aralık.2012

KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARI VE YÖNETİŞİM. Prof.Dr.Bülent GÜLÇUBUK, Ankara Üniversitesi 13.Aralık.2012 KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARI VE YÖNETİŞİM Prof.Dr.Bülent GÜLÇUBUK, Ankara Üniversitesi 13.Aralık.2012 Dünya ciddi sorunlarla uğraşmakta Küresel sorunların giderek karmaşık hale gelmekte (göç, eşitsizlikler,

Detaylı

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ KASIM, 2003 11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ 11 EYLÜL SALDIRISI SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ FİZİKİ SONUÇ % 100 YIKIM

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi vturker@marmara.edu.tr 2.DERS İnsan Kaynakları Yönetiminin günümüz organizasyonları için önemi 21. YÜZYILDA REKABETİN DİNAMİKLERİ KÜRESELLEŞME

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 433 Güz Mehmet Turan Çağlar

DERS PROFİLİ. POLS 433 Güz Mehmet Turan Çağlar DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Savaş ve Barış Çalışmaları POLS Güz 7 +0+0 6 Ön Koşul None Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin Amaçları

Detaylı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği

Detaylı

IFLA/UNESCO Çok Kültürlü Kütüphane Bildirisi

IFLA/UNESCO Çok Kültürlü Kütüphane Bildirisi Bu bildiri UNESCO Genel Konferansı nın 35. oturumunda onaylanmıştır. IFLA/UNESCO Çok Kültürlü Kütüphane Bildirisi Çok Kültürlü Kütüphane Hizmetleri: Kültürler Arasında İletişime Açılan Kapı İçinde yaşadığımız

Detaylı

ENERJİ GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI Türkiye Nükleer Güç Programı 2030

ENERJİ GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI Türkiye Nükleer Güç Programı 2030 VİZYON BELGESİ(TASLAK) ENERJİ GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI Türkiye Nükleer Güç Programı 2030 (03-05 Aralık 2015, İstanbul) BÖLÜM 1 Nükleer Güç Programı (NGP) Geliştirilmesinde Önemli Ulusal Politika Adımları Temel

Detaylı

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Programları ve Öğretimi Tezsiz Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı.

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Programları ve Öğretimi Tezsiz Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı. Ders T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Tezsiz Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı Tablo 1. ve Kredi Sayıları I. Yarıyıl Ders EPO535 Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Detaylı

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ İKTİSDİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİŞLER BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ İKTİSDİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİŞLER BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ İKTİSDİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİŞLER BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI I. ULUSLARARASI İLİŞKİLER I (3.0.3) Uluslar arası sistem/ Temel Kavramlar/ Devlet/ Sivil Toplum Örgütleri/

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Uluslararası Siyaset SPRI 322 2 3 + 0 3 5

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Uluslararası Siyaset SPRI 322 2 3 + 0 3 5 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Uluslararası Siyaset SPRI 322 2 3 + 0 3 5 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Fransızca Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü Dersi

Detaylı

Türkiye de Gazetecilik Mesleği

Türkiye de Gazetecilik Mesleği ÖN SÖZ Gazetecilik, siyasal gelişmelere bağlı olarak özgürlük ve sorumluluklar bakımından mesleki bir sorunla karşı karşıyadır. Türkiye de gazetecilik alanında, hem bu işi yapanlar açısından hem de görev

Detaylı

İktisat Tarihi I. 27 Ekim 2017

İktisat Tarihi I. 27 Ekim 2017 İktisat Tarihi I 27 Ekim 2017 İktisat Tarihi Biliminin Doğuşu 18. yüzyıla gelene değin özellikle sosyal bilimler felsefeden bağımsız olarak ayrı birer bilim disiplini olarak özerklik kazanamamışlardı Tarih

Detaylı

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi Sayı : Tarih : 1.1.216 Diploma Program Adı : SOSYOLOJİ, LİSANS PROGRAMI, (AÇIKÖĞRETİM) Akademik Yıl : 21-216 Yarıyıl

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

ULUSLARARASI İLİŞKİLER

ULUSLARARASI İLİŞKİLER ULUSLARARASI İLİŞKİLER LİSELER İÇİN KAYNAK DERS KİTABI ULUSLARARASI İLİŞKİLER Prof. Dr. Tayyar ARI aritayyar@uludag.edu.tr ISBN: 978 605 5911 15 7 Sayfa Düzeni: MKM Yayıncılık Kapak Tasarımı: Star Ajans

Detaylı

Editörler Prof.Dr. Mimar Türkkahraman & Yrd.Doç.Dr.Esra Köten SİYASET SOSYOLOJİSİ

Editörler Prof.Dr. Mimar Türkkahraman & Yrd.Doç.Dr.Esra Köten SİYASET SOSYOLOJİSİ Editörler Prof.Dr. Mimar Türkkahraman & Yrd.Doç.Dr.Esra Köten SİYASET SOSYOLOJİSİ Yazarlar Prof.Dr.Önder Kutlu Doç.Dr. Betül Karagöz Doç.Dr. Fazıl Yozgat Doç.Dr. Mustafa Talas Yrd.Doç.Dr. Bülent Kara Yrd.Doç.Dr.

Detaylı

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANA BİLİM DALI İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER BİR ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ: SHERATON ANKARA HOTEL & TOWERS

Detaylı

DERS PROFİLİ. Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem. Uluslararası Politikaya Giriş. POLS 201 Güz Yok.

DERS PROFİLİ. Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem. Uluslararası Politikaya Giriş. POLS 201 Güz Yok. DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Uluslararası Politikaya Giriş POLS 201 Güz 3 3+0+0 3 5 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

Uluslararası Ekonomi Politik (IR502) Ders Detayları

Uluslararası Ekonomi Politik (IR502) Ders Detayları Uluslararası Ekonomi Politik (IR502) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Uluslararası Ekonomi Politik IR502 Seçmeli 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Jeopolitik POLS

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Jeopolitik POLS DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Jeopolitik POLS 411 7-8 3 + 0 3 5 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Seçmeli Dersin Koordinatörü Dersi Verenler

Detaylı

Savaş ve Barış Okumaları PSIR Uluslararası savaş ve barış hallerini tahlil eden yazının kullandığı

Savaş ve Barış Okumaları PSIR Uluslararası savaş ve barış hallerini tahlil eden yazının kullandığı DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Savaş ve Barış Okumaları PSIR 408 7-8 3 + 0 3 5 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Seçmeli Dersin Koordinatörü

Detaylı

EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ

EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bu ders kapsamında Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme Alanında kullanılan nicel ve nitel araştırma

Detaylı

Dr. Zerrin Ayşe Bakan

Dr. Zerrin Ayşe Bakan Dr. Zerrin Ayşe Bakan I. Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Yeni Güvenlik Teorilerine Bir Bakış: Soğuk Savaş'ın bitimiyle değişen Avrupa ve dünya coğrafyası beraberinde pek çok yeni olgu ve sorunların doğmasına

Detaylı

Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ. Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık

Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ. Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XV KISALTMALAR...XXIII TABLOLAR LİSTESİ... XXV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Vatandaşlığın

Detaylı

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ 13 1.1.Türkiye Ekonomisine Tarihsel Bakış Açısı ve Nedenleri 14 1.2.Tarım Devriminden Sanayi Devrimine

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ S.K.S DAİRE BAŞKANLIĞI Ege Üniv. Kampüsü 35100 Bornova/İZMİR-TURKEY

EGE ÜNİVERSİTESİ S.K.S DAİRE BAŞKANLIĞI Ege Üniv. Kampüsü 35100 Bornova/İZMİR-TURKEY Sürekli Değişen Güvenlik Algılamaları ve Yenilenen Savunma Stratejileri Kongre Kapsamı Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğrenci Kongresi, uluslararası ilişkiler ve ilgili diğer bölümlerde öğrenimlerini

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R İ Ç İ N D E K İ L E R ÖN SÖZ.V İÇİNDEKİLER....IX I. YURTTAŞLIK A. YURTTAŞLIĞI YENİDEN GÜNDEME GETİREN GELİŞMELER 3 B. ANTİK YUNAN-KENT DEVLETİ YURTTAŞLIK İDEALİ..12 C. MODERN YURTTAŞLIK İDEALİ..15 1. Yurttaşlık

Detaylı

VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme

VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Malezya ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek

Detaylı

KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK?

KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK? KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK? Dünyada mal ve hizmet hareketlerinin uluslararası dolaşımına ve üretimin uluslararasılaşmasına imkan veren düzenlemeler (Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası

Detaylı

DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞIN TANIMI Davranış Kavramı, öncelikle insan veya hayvanın tek tek veya toplu olarak gösterdiği faaliyetler olarak tanımlanabilir. En genel anlamda davranış, insanların

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 303 Güz

DERS PROFİLİ. POLS 303 Güz DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Uluslararası İlişkiler Kuramı POLS 303 Güz 5 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK

İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK Daha kapsayıcı bir toplum için sözlerini eyleme dökerek çalışan iş dünyası ve hükümetler AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK Avrupa da önümüzdeki

Detaylı

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin

Detaylı

12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017)

12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017) 12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017) ÜNİTE: 2-KLASİK MANTIK Kıyas Çeşitleri ÜNİTE:3-MANTIK VE DİL A.MANTIK VE DİL Dilin Farklı Görevleri

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 238 Bahar

DERS PROFİLİ. POLS 238 Bahar DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Uluslararası Siyasi Ekonomi POLS 238 Bahar 4 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

DIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III

DIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III DIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III Abant-Bolu Büyük Abant Oteli 11-14 Mayıs 2017 Program 09.00 İstanbul dan Hareket 09.00 Ankara dan Hareket 13.00-14.00 Öğle Yemeği ve Serbest Zaman 11 MAYIS 2017 PERŞEMBE 14.00-14.30

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 Sosyal Bir Sistem Olarak Okul, 1 Teori, 2 Teori ve Bilim, 2 Teori ve Gerçek, 4 Teori ve Araştırma, 4 Teori ve Uygulama, 6

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 Sosyal Bir Sistem Olarak Okul, 1 Teori, 2 Teori ve Bilim, 2 Teori ve Gerçek, 4 Teori ve Araştırma, 4 Teori ve Uygulama, 6 İÇİNDEKİLER Bölüm 1 Sosyal Bir Sistem Olarak Okul, 1 Teori, 2 Teori ve Bilim, 2 Teori ve Gerçek, 4 Teori ve Araştırma, 4 Teori ve Uygulama, 6 Bir Sistem Perspektifi, 8 Rasyonel Sistemler: Bir Makine Modeli,

Detaylı

Atatürk ün Dış Politika Stratejisi: Hedefler ve Prensipler

Atatürk ün Dış Politika Stratejisi: Hedefler ve Prensipler Doç Dr. Atilla SANDIKLI Atatürk ün Dış Politika Stratejisi: Hedefler ve Prensipler YAYINLARI İSTANBUL 2014 Kütüphane Katolog Bilgileri: Yayın Adı: Atatürk ün Dış Politika Stratejisi: Hedefler ve Prensipler

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türkiye- Amerika İlişkileri SPRI 401 1 3 + 0 3 4

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türkiye- Amerika İlişkileri SPRI 401 1 3 + 0 3 4 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Türkiye- Amerika İlişkileri SPRI 401 1 3 + 0 3 4 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Fransızca Lisans Seçmeli Dersin Koordinatörü

Detaylı

1. Sosyolojiye Giriş, Gelişim Süreci ve Kuramsal Yaklaşımlar. 2. Kültür, Toplumsal Değişme ve Tabakalaşma. 3. Aile. 4. Ekonomi, Teknoloji ve Çevre

1. Sosyolojiye Giriş, Gelişim Süreci ve Kuramsal Yaklaşımlar. 2. Kültür, Toplumsal Değişme ve Tabakalaşma. 3. Aile. 4. Ekonomi, Teknoloji ve Çevre 1. Sosyolojiye Giriş, Gelişim Süreci ve Kuramsal Yaklaşımlar 2. Kültür, Toplumsal Değişme ve Tabakalaşma 3. Aile 4. Ekonomi, Teknoloji ve Çevre 5. Psikolojiye Giriş 1 6. Duyum ve Algı 7. Güdüler ve Duygular

Detaylı

DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ

DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI TİCARET DOKTORA PROGRAMI Uluslararası Ticaret Doktora Programı, ülkemizde bu alanda doktora düzeyindeki eğitim-öğretim açığını kapatmak üzere açılmış olup, 2014-2015

Detaylı

ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U)

ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U)

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 338 Bahar 6 3+0+0 3 6

DERS PROFİLİ. POLS 338 Bahar 6 3+0+0 3 6 DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Amerikan Dış Politikası POLS 338 Bahar 6 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin

Detaylı

EKONOMİK KRİZİN EMEK PİYASALARINA ETKİLERİ

EKONOMİK KRİZİN EMEK PİYASALARINA ETKİLERİ EKONOMİK KRİZİN EMEK PİYASALARINA ETKİLERİ 1990 sonrasında peş peşe gelen finansal krizler; bir yandan teorik alanda farklı açılımlara hız kazandırırken bir yandan da, küreselleşme süreci ile birlikte,

Detaylı

Uluslararası Siyasi İktisat (IR211) Ders Detayları

Uluslararası Siyasi İktisat (IR211) Ders Detayları Uluslararası Siyasi İktisat (IR211) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Uluslararası Siyasi İktisat IR211 Güz 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i Yok

Detaylı

Cansu KOÇ BAŞAR ROMA STATÜSÜ BAĞLAMINDA İNSANLIĞA KARŞI SUÇLARDA DEVLET POLİTİKASI

Cansu KOÇ BAŞAR ROMA STATÜSÜ BAĞLAMINDA İNSANLIĞA KARŞI SUÇLARDA DEVLET POLİTİKASI Cansu KOÇ BAŞAR ROMA STATÜSÜ BAĞLAMINDA İNSANLIĞA KARŞI SUÇLARDA DEVLET POLİTİKASI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII KISALTMALAR... XI GİRİŞ...1 1. İNSANLIĞA KARŞI SUÇLARIN KURUMSAL TEMELLERI VE

Detaylı

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ. 1.Eğitim Bilimi Nedir? 21

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ. 1.Eğitim Bilimi Nedir? 21 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EĞİTİM BİLİMİ-ALAN ÇALIŞMASI İÇİN BİR GİRİŞ 1.Eğitim Bilimi Nedir? 21 BİRSEL AYBEK Yeni "Eğitim Bilimi" 22 Eğitim Biliminin Doğası 23 Geleneksel Disiplinler ve Eğitim Bilimi 25 Dört

Detaylı

Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü

Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi KISALTMALAR... xvii GİRİŞ...1 Birinci

Detaylı

7. Küresel Sahtecilik ve Korsanla Mücadele Kongresi (İstanbul, Türkiye)

7. Küresel Sahtecilik ve Korsanla Mücadele Kongresi (İstanbul, Türkiye) 7. Küresel Sahtecilik ve Korsanla Mücadele Kongresi (İstanbul, Türkiye) DEĞİŞEN ZORLUKLAR YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER Sahtecilik ve Korsanla Mücadele Küresel Kongresi, 24 ila 26 Nisan 2013 tarihleri arasında İstanbul

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018 DÜŞÜNCE KURULUŞLARI Şubat 2018 Düşünce kuruluşları nedir? Nasıl çalışır? Özellikleri nelerdir? Dünyadaki düşünce kuruluşları Türkiye deki düşünce kuruluşları DÜŞÜNCE KURULUŞLARI NEDİR? DÜŞÜNCE KURULUŞLARI

Detaylı

Küreselleşme ve Demokrasi (KAM 421) Ders Detayları

Küreselleşme ve Demokrasi (KAM 421) Ders Detayları Küreselleşme ve Demokrasi (KAM 421) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Küreselleşme ve Demokrasi KAM 421 Seçmeli 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Tam zamanlı yüksek lisans öğretimidir. Mezuniyet Koşulları

Tam zamanlı yüksek lisans öğretimidir. Mezuniyet Koşulları GÜVENLİK ÇALIŞMALARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMINA İLİŞKİN BİLGİLER Güvenlik Çalışmaları Yüksek Lisans Programı, öğrencilerine hem kuramsal hem de ampirik derslerde evrensel standartlarda eğitim sağlayarak

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 438 Bahar 8 3+0+0 3 6. Yrd. Doç. Dr. Ödül Celep

DERS PROFİLİ. POLS 438 Bahar 8 3+0+0 3 6. Yrd. Doç. Dr. Ödül Celep DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Türk-Amerikan İlişkileri POLS 438 Bahar 8 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: GERONTOLOJİ: YAŞLILIK BİLİMİ...1

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: GERONTOLOJİ: YAŞLILIK BİLİMİ...1 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: GERONTOLOJİ: YAŞLILIK BİLİMİ...1 Yaşlılık ve Yaşlanma...7 Gerontoloji...11 Gerontoloji Tarihi...12 Diğer Bilim Dallarıyla Ortak Çalışmalar...16 Sosyal Gerontoloji...20 Sosyal Gerontoloji

Detaylı

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-2

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-2 Öğretmenlik Meslek Etiği Sunu-2 Tanım: Etik Etik; İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, doğru-yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaksal açıdan

Detaylı

ÇOCUK HAKLARI HAFTA 2

ÇOCUK HAKLARI HAFTA 2 HAFTA 2 Bu haftaki ders önü sorularımız: 1. Size göre hak kavramı nedir? Çocukluğunuzu da göz önünde tutarak sahip olduğunuz/olmadığınız veya kullanabildiğiniz haklarınızı tartışınız. 2 Geçmişte çocuklar

Detaylı