Döviz Kurları Döviz Kuru (Nominal) Döviz Kurlarının Gösterim Biçimi

Transkript

1 Döviz Kurları (ominal) Bir ülke parasının diğer ülke parası cinsinden fiyatına nominal döviz kuru denilir. Genellikle nominal kavramı kullanılmadan ifade edilir. Döviz Kurlarının Gösterim Biçimi Dolaysız Kotasyon (Avrupa Usulü) Yabancı para biriminin değiştirilebildiği ulusal para miktarı biçiminde gösterilir. 1 USD = 2,4462 TRY Dolaylı Kotasyon (Amerikan Usulü) Bir birim ulusal para ile değiştirilebilen yabancı para miktarı biçiminde gösterilir. 1 TRY = 0,4088 USD 1

2 nun Değişimi Türkiye, dolaysız kotasyon (Avrupa Usulü) kullanmaktadır. 1 USD = 2,4462 TRY Döviz kuru yükselirse Yabancı paranın değeri artar. Ulusal paranın değeri düşer. Döviz kuru düşerse Yabancı paranın değeri düşer. Ulusal paranın değeri artar. Gösterge iteliğindeki TCMB Kurları Döviz Kodu Birim Döviz Cinsi Döviz Alış Döviz Satış USD/TRY 1 ABD DOLARI 2, ,44620 AUD/TRY 1 AVUSTRALYA DOLARI 1, ,90700 DKK/TRY 1 DAİMARKA KROU 0, ,37526 EUR/TRY 1 EURO 2, ,78920 GBP/TRY 1 İGİLİZ STERLİİ 3, ,78440 CHF/TRY 1 İSVİÇRE FRAGI 2, ,59510 SEK/TRY 1 İSVEÇ KROU 0, ,29311 CAD/TRY 1 KAADA DOLARI 1, ,96200 KWD/TRY 1 KUVEYT DİARI 8, ,32050 OK/TRY 1 ORVEÇ KROU 0, ,32422 SAR/TRY 1 SUUDİ ARABİSTA RİYALİ 0, ,65205 JPY/TRY 100 JAPO YEİ 2, ,06310 BG/TRY 1 BULGAR LEVASI 1, ,43410 RO/TRY 1 RUME LEYİ 0, ,63118 RUB/TRY 1 RUS RUBLESİ 0, ,03961 IRR/TRY 100 İRA RİYALİ 0, ,00890 CY/TRY 1 Çİ YUAI 0, ,39326 PKR/TRY 1 PAKİSTA RUPİSİ 0, ,02419 Türkiye de ominal nun (USD) Değişimi 2,65 2,45 2,25 2,05 1,85 1,65 1,45 1,25 2

3 Döviz kurunun göreceli fiyat değişimlerini yansıtacak şekilde hesaplanmasıyla elde edilir. Bir ülkenin rekabet gücünü yansıtması açısından önemlidir. İki önemli unsuru içerir. ominal döviz kuru değişimleri Göreceli fiyat endeksleri nun Hesaplanması R = e ip i P TUR R, ei, ominal Pi, Yurtdışı Fiyat PTUR, Yurtiçi Fiyat ei arttığında R artar; ulusal rekabet gücü artar. Pi arttığında R artar; ulusal rekabet gücü artar. PTUR, arttığında R azalır; ulusal rekabet gücü azalır. nun Hesaplanması ominal Türkiye'nin ABD'nin Fiyat Fiyat Döviz Yıllar (TRY/USD) Kuru , ,28 103,17 1, , , ,85 105,88 1, , , ,26 110,51 1, , , ,47 109,60 1, , , ,43 112,26 1, , , ,22 116,55 1, , , ,65 119,01 1, , , ,74 120,50 1, ,35 Veriler, EuroStat veri tabanından alınmıştır 1,4407 x 103,17 R 2006 = e ip i = = 1,3602 P TUR 109,28 1,3035 x 105,88 R 2007 = e ip i = = 1,1613 P TUR 118, yılı oluşturmak için 100 1,3602 X 1,3602 x 100 X = X = 100,90 3

4 Efektif Bir ülkenin ticaret ortaklarının ağırlığını dikkate alan döviz kuru hesaplamalarıdır. Bir ülke, bir çok ülke ile birbirinden farklı para birimleriyle ticaret yapmaktadır. Bir ülkenin ulusal rekabet gücü, ağırlıklı olarak ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerine karşı daha duyarlıdır. Rekabet gücünü göstermede diğer döviz kuru tanımlarından üstündür. Efektif REDK = (R i T i ) REDK, reel efektif döviz kuru Ri, i ülkesinin reel döviz kuru endeksi Ti, i ülkesinin dış ticaret içindeki payı, ticarette ağırlığa sahip ülke sayısı REDK, Ti nin büyüklüğüne göre R deki değişmelerden etkilenir. Efektif ominal Türkiye'nin ABD'nin Yıllar Fiyat Fiyat (TRY/USD) , ,28 103,17 1, , , ,85 105,88 1, , , ,26 110,51 1, ,95 ominal Türkiye'nin AB(27)'nin Yıllar Fiyat Fiyat (TRY/EUR) ,6771 1, , ,28 102,31 1,69 100, , ,85 104,73 1,57 93, , ,26 108,56 1,58 94,01 Türkiye nin ABD ve AB(27) olmak üzere iki ülke ile dış ticaret yaptığını kabul edelim. ABD ve AB(27) nin dış ticaretteki ağırlıkları ise tabloda yer almaktadır. REDK = (R i T i) TR'nin TR'nin ticaretinde ticaretinde Efektif Yıllar ABD'nin AB(27)'nin Döviz (TRY/USD) (TRY/EUR) payı payı Kuru ,28 0, ,90 100,99 0,32 0,68 100, ,15 93,87 0,30 0,70 91, ,95 94,01 0,25 0,75 90,75 Veriler, EuroStat veri tabanından alınmıştır REDK = R ABD T ABD + (R AB(27) T AB(27)) REDK 2006 = 100,90 0,32 + (100,99 0,68) REDK 2006 = 100,96 4

5 Oca.03 Mar.03 May.03 Tem.03 Eyl.03 Kas.03 Oca.04 Mar.04 May.04 Tem.04 Eyl.04 Kas.04 Oca.05 Mar.05 May.05 Tem.05 Eyl.05 Kas.05 Oca.06 Mar.06 May.06 Tem.06 Eyl.06 Kas.06 Oca.07 Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11 Tem.11 Eyl.11 Kas.11 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kas.12 Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Eyl.13 Kas.13 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca TCMB nin REDK Hesaplaması REDK = w i PTUR P i xe i REDK, reel efektif döviz kuru PTUR, Türkiye nin fiyat endeksi Pi, i ülkesinin fiyat endeksi ei, i ülkesi ulusal parasının TL cinsinden değeri wi, i ülkesinin Türkiye nin dış ticaretindeki ağırlığı, analize dahil edilen ülke sayısı TCMB, diğer ülkelerden farklı bir hesaplama yapmaktadır. Bu hesaplama yöntemine göre nominal döviz kuru paydada yer aldığı için REDK ile ters orantılıdır. ominal döviz kuru arttığında REDK azalmakta; Türkiye nin rekabet gücü artmaktadır. TCMB nin hesapladığı REDK verileri ( ) 160,00 140,00 120,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 TÜFE Bazlı Efektif (2003=100) TÜFE -Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı Efektif (2003=100) TÜFE -Gelişmiş Ülkeler Bazlı Efektif (2003=100) iktisaden.com 5