Acil servikal serklaj G R fi Preterm do umlar 37. gebelik haftas tamamlanmadan önce gerçekleflen do umlar olarak tan mlanmaktad r. Prematür do umlar i

Transkript

1 OLGU SUNUMU (Case Report) AC L SERV KAL SERKLAJ: OLGU SER S Arzu DORUK, Talat Umut D LEK, Hüseyin DURUKAN, Saffet D LEK Mersin Üniversitesi T p Fakültesi, Kad n Hastal klar ve Do um Anabilim Dal, Mersin ÖZET Amaç: Servikal yetmezlik tan s nedeni ile acil serklaj uygulad m z hastalar ve bu ifllemin gebeli in devam na olan katk s n incelemeyi amaçlad k. Gereç ve yöntemler: Acil servikal serklaj uygulanan 13 hasta çal flmaya dahil edildi.tüm olgular haftalar aras nda olup hepsine Mc Donald tekni i ile servikal serklaj uyguland. Bulgular: Servikal serklaj uygulanan hastalar n 7 tanesi hafta aras do um yapm flken 4 tanesi 34 gebelik haftas ndan sonra do um yapm flt r. Sonuç: Servikal yetmezlik için risk faktörü olan olgularda ultrasonografik de erlendirme haftalarda bafllamal pelvik muayenede servikal de ifliklikleri olan olgularda hastan n gerçek do um eyleminin ve koryoamniyotik enfeksiyon tablosunun olmad hallerde acil serklaj düflünülmelidir. Anahtar kelimeler: acil serklaj, preterm eylem, servikal yetmezlik Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derne i Dergisi, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2011; Cilt: 8 Say : 2 Sayfa: SUMMARY EMERGENCY CERVICAL CERCLAGE: A CASE SERIES Objective: To observe the effect of the emergency cervical cerclage on the duration of pregnancy in the patient with cervical insufficiency Material and methods: Thirteen pregnant women between th gestational age treated with emergency cerclage were included in the study. Mc Donald technic was performed to in all patients. Results: Among the patients,7 women were delivered between 25-32th weeks and 4 patients were followed beyond the 34th week. Conclusion: Ultrasonographic screening to determine cervical insufficiency among the patient in the risk group should be done at 14-20th weeks for the first time. Emergency cerclage can be considered in patient without contractions or chorioamnionitis, if there is any evidence of cervical dilatation at pelvic examination. Key words: cervical insufficiency, emergency cerclage, preterm labour Journal of Turkish Society of Obstetrics and Gynecology, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2011; Vol: 8 Issue: 2 Pages: Yaz flma adresi: Asistan Arzu Doruk. Mersin Üniversitesi T p Fakültesi, Kad n Hastal klar ve Do um Anabilim Dal, Mersin, Türkiye Tel.: ( ) e-posta: dorukarzu@gmail.com Al nd tarih: revizyon sonras al nma: , kabul tarihi: , online yay n tarihi: DOI ID: /tjod

2 Acil servikal serklaj G R fi Preterm do umlar 37. gebelik haftas tamamlanmadan önce gerçekleflen do umlar olarak tan mlanmaktad r. Prematür do umlar infantlarda mortalite ve morbiditenin en büyük nedenidir. Tüm gebeliklerde preterm do um görülme s kl %10-11 dir (1). ABD de preterm do umlar tüm do umlar n %12 sini oluflturmaktad r (2). Preterm do umlar n etiyolojisi multifaktöriyel olmas na ra men, etiyolojide rol oynayan faktörlerden biri servikal yetmezlikdir. Servikal yetmezlik tan s klasik öyküye sahip hastalar ve klinik bulgular n varl ile konur (3,4). Servikal yetmezlikte, ilk trimester sonras kontraksiyon olmadan a r s z biçimde servikal dilatasyonun geliflip uterusun gebeli in devam n sa lamada yetersiz kal p fetusun d flar at lmas söz konusudur. Gerçek servikal yetmezlik insidans n n, tan mlamadaki karmafl kl k nedeniyle tam bilinmemesine karfl n, do um bafl na 1/200 ile 1/2000 aras nda oldu u düflünülmektedir (5). Servikal yetmezlik olgular nda da, uygulanan serklaj operasyonlar acil serklaj, profilaktik serklaj ve sonografik endikasyonlu serklaj olarak üç ana grupta toplanabilir. Acil serklaj, 28. gebelik haftas ndan önce, do um eyleminin olmad gebelerde dijital muayenede silinme ve dilatasyon varl nda yap labilir. Profilaktik serklaj haftalarda yap lmal d r. Sonografik endikasyonla serklaj, 2. trimester kayb veya preterm do um anamnezi olanlarda gebelikteki servikal de iflikliklere göre yap lan serklaj uygulamas d r (6). Preterm do um eyleminin önceden belirlenmesinde kullan lan bafll ca yöntemler aras nda en s k kullan lanlar; hasta anamnezi, biyokimyasal markerlar, serviksin ultrasonografi ile de erlendirilmesidir (7). leri derecede servikal aç kl n bulundu u durumlarda acil serklaj n gebelik süresini 4 ile 13.9 hafta aras nda uzatt bildirilmektedir (8,9). Bu olgu serisinde servikal yetmezlik tan s nedeni ile acil serklaj uygulad m z hastalar ve bu ifllemin gebeli in devam na olan katk s n incelemeyi amaçlad k. GEREÇ VE YÖNTEMLER Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Kad n Hastal klar ve Do um Anabilim Dal na tarihleri aras nda baflvuran, servikal yetmezlik tan s ile de erlendirilerek acil servikal serklaj uygulanan 13 hastan n klinik verileri geriye dönük olarak de erlendirildi. Servikal yetmezlik tan s, 13 hastaya transvajinal ultrasonografi veya dijital muayene ile konuldu. Hastalar n hepsinde, canl fetüs veya fetuslerin oldu u, fetuslerin hayatla ba daflmayan yap sal bir anomali içermedi i, membranlar n intakt oldu u, klinik olarak koryoamniyonitin ve vajinal kanaman n olmad, elektronikfetal monitorizasyonda ve elle bat n palpasyonunda kontraksiyonun olmad belirlendi. Plasenta previa, konjenital ve kromozomal anomalisi olan fetüsler, uterin anomalisi olan hastalar uygulama d fl b rak ld. fllem öncesi hastalar ifllemin olas istenmeyen sonuçlar hakk nda ve preterm do um hakk nda bilgilendirildi. Hastalara ifllem s ras nda tek doz profilaktik antibiyotik verildi. Tüm olgulara haftalar aras nda trendelenburg pozisyonunda uygun saha temizli i ve örtümünü takiben, indüksiyon anestezisi (Diprivan+ Fentanyl) alt nda non-absorbabl mersilen tape ile Mc Donald tekni i ile servikal serklaj uyguland. Membranlar n spekulum ile izlendi i olgularda ifllemden önce 16 F Foley idrar kateteri transservikal olarak uygulanarak balonu 15 cc serum fizyolojik ile fliflirildi. Bu yolla sütur tatbik edilirken, membranlar n serviksten uzaklaflt r lmas amaçland. Hiçbir hastaya ifllem sonras tokoliz tedavisi verilmedi. Tüm hastalara yatak istirahati önerildi. Tüm olgularda serklaj sonras, ultrasonografide fetusun kardiyak aktivitesinin oldu u gözlendi. Serklaj takiben, 34. gebelik haftas na kadar haftal k 500 mg 17- hidroksiprogesteron kaproat intramusküler ve 10 gün boyunca 2x750 mg ampisilin +sulbaktam oral ve %2 lik klindamisin fosfat günde 2 kez vajinal olarak uyguland. BULGULAR Çal flmaya dahil edilen hastalar n yafl aral yafl aras nda idi. Gebelik haftalar ise 22 hafta 3 günlük ile 28 hafta aras nda de iflmekte idi (Ortalama gestasyonel yafl: 24 gh). Servikal serklaj uygulanan hastalar n 7 tanesi hafta aras nda, 4 tanesi ise 34 gebelik haftas ndan sonra do um yapt. Hastalar n 7 tanesi sezaryen ile do um yapt. Hastalar n biri üçüz di er ikisi ikiz gebelik olmak üzere toplam 3 tanesinde 145

3 Arzu Doruk ve ark. ço ul gebelik mevcuttu. kiz gebelikler 29 gh ve 36. gebelik haftas nda sezaryen ile do um yapm flken üçüz gebelik 35. gebelik haftas nda sezaryen ile do um yapm flt r. Tekil gebeli i olan hastalar n 4 tanesinin önceki gebeli inde servikal yetmezlik öyküsü mevcuttu. Tekil gebeli i olupta servikal serklaj uygulanan hastalar n 6 tanesi hafta aras do um yapm flken 2 tanesi 34 gebelik haftas ndan sonra do um yapm flt r. Bunlar n 4 tanesi sezaryen 4 tanesi normal spontan vajinal yolla do um yapm flt r. Hastalar n 2 tanesinin halen gebeli i sa l kl biçimde devam etmektedir. Olgular n klinik özellikleri Tablo I de özetlenmifltir TARTIfiMA Servikal yetmezlik tan s konan hastalara tedavide standart yaklafl m, servikal serklaj uygulanmas d r. Günümüzde en s k Shirodkar ve McDonald teknikleri kullan lmaktad r (10-12). Yap lan çal flmalarda iki tekni in birbirine üstünlü ü net olarak gösterilememifltir (13). Bizim tüm hastalar m za Mcdonald tekni i ile serklaj uygulanm flt r. Servikal yetmezlik tan s nda, hikayesinde özellikle a r s z servikal dilatasyonun olmas, servikal travma hikayesi, ikinci trimester veya erken üçüncü trimester gebelik kay plar n n olmas önemlidir. Birçok tan testi önerilmesine ra men bunlar n bilimsel önemi çal flmalarla desteklenmemifltir (14-16). Bizim çal flmam za dâhil edilen hastalar n da dört tanesinde (%30.7) servikal yetmezlik hikayesi mevcuttur. Serviksin TVUSG ile non-invaziv olarak de erlendirilmesi, preterm eylemin yüksek riskli hastalarda öngörülmesinde objektif bilgi vermektedir. Çok s k kullan m na ra men ölçümler aç s ndan herhangi bir standardizasyon, teknik, endikasyonlar ve muayene aral klar belirlenmemifltir. American College of Radiology önerisine göre, yap lan her ikinci trimester obstetrik ultrasonografide, serviks ve alt uterin segment görüntülenmelidir. Ultrasonografik de erlendirmede k sa serviks (<25 mm) veya hunileflme varl araflt r lmal d r (17). Hunileflme varl nda huni geniflli i >10mm, serviks boyu<20mm veya haftal k olarak yap lan incelemede progresif servikal k salman n varl nda serklaj operasyonu tavsiye edilir (18-20). Bizim çal flmam za dahil olan hastalar n transvajinal ultrasonografi ile yap lan takiplerinde dört hastada funneling saptanm flt r. Servikal uzunlu un cut-off de eri cerrahi müdahale için en önemli endikasyondur. Yap lan 4 randomize çal flmay içeren bir meta-analizde serklaj n tekil gebeli i, preterm do um öyküsü ve k sa servikal uzulu u olan gebelik haftas aras ndaki gebelerde faydas oldu u saptanm fl (21). Baflka bir randomize çal flmada serklaj n servikal uzunlu un <15mm oldu u vakalarda da faydas n n oldu u görülmüfl. Bu çal flmaya göre preterm do um öyküsü olan hastalarda TVUSG ile servikal uzunluk ölçümlerine 16. gebelik haftas nda bafllanmas 23. gebelik haftas na kadar 2 haftada bir ölçülmesi önerilmifl (22). Cockwell ve Smith acil serklaj n, önemli ölçüde gebeli in süresini uzatt n ve gebeli in uygun bir Tablo I: Olgular n demografik ve klinik özellikleri Olgu Yafl Tan haftas Serviks Do um zaman Do um flekli Do um a rl dilatasyonu (Hafta) (cm) hf3gün 4 25 NSVY 770gr gh5gün 2 29 C/S ikiz 1700gr,1450gr gh5gü 2 40 NSVY 3660gr gh5gün 38 C/S 3030gr C/S 1390gr C/S üçüz 2260gr,1930gr,2015gr NSVY C/S ikiz 2500gr,2350gr C/S 1700gr C/S 1140gr NSVY NSVY: Normal Spontan Vajinal Yolla, C/S: Sezaryen 146

4 Acil servikal serklaj flekilde sonlanma flans n artt rd n ileri sürmüfllerdir. (23). Wong ve arkadafllar (24), ultrasonografik dilatasyonu yani funnellingi olan hastalarda ortalama gebelik süresindeki uzamay 16 hafta olarak, 3 cm den az dilatasyonu olanlarda 1,8 hafta, 3 cm den fazla dilatasyonu olanlarda 1 hafta olarak bildirmifltir. Bizim çal flmam zda 3 cm den az dilatasyonu olanlarda 4-15 hafta aras nda uzama, 3 cm ve daha fazla dilatasyonu olanlarda 1-4 hafta uzama saptanm flt r. Daskalakis ve arkadafllar (25), acil serklaj uygulanan hastalarda 32 haftadan önceki preterm do umlar n 3 kat azald n, neonatal yaflam süresinin 3,5 kat artarak fetal yaflam oran n n %89 a ulaflt n bildirmifllerdir. Bizim olgu serimizde neonatal yaflam oran %90.9 olarak bulunmufltur. Postoperatif enfeksiyon riskini azaltmak için servikal serklaj uygulamas s ras nda antibiyotik kullan m n belirten yay nlar mevcut olup hasta say s azl nedeniyle bu uygulama hakk nda net bir sonuca var lamam flt r. Gereksiz antibiyotik kullan m n n bakteri rezistans n artt raca düflünülmektedir. Fakat bu konuda da görüfl birli i yoktur (26,27). Bizim hastalar m z n tamam nda tek doz intraoperatif antibiyotik profilaksisi uygulanm flt r. Sonuç olarak, servikal yetmezlik için risk faktörü olan olgularda ultrasonografik de erlendirme haftalarda yap lmal, pelvik muayenede servikal de ifliklikleri olan olgularda hastan n gerçek do um eyleminde ve koryoamniyotik enfeksiyon tablosunun olmad hallerde acil serklaj düflünülmelidir. ve jinekoloji. 2003; 7: Karl k, Kesim M, Erol M. Fötal solunum hareketleri ile erken do um eyleminin izlenmesi. Kad n Do um Dergisi. 1995; 11: To MS, Skentou C, Liao AW, et al. Cervical length and funneling at 23 weeks of gestation in prediction of spontaneous early preterm delivery. Ultrasound Obstet Gynecol 2001; 18: Benifla JL, Goffinet F, Darai E, Proust A, De Crepy A, Madelenat P. Emergency cervical cerclage after 20 weeks gestation: a retrospective study of 6 years practice in 34 cases. Fetal Diagn Ther 1997; 12: Shirodkar VN. A new method of operative treatment for habitual abortions in the second trimester of pregnancy. Antiseptic 1955; 52: Barter RH, Riva HL, Parks J, Dusabeck JA. Surgical closure ofthe incompetent cervix during pregnancy. Am J Obstet Gynecol.1958; 75: Macdonald IA. Suture of the cervix for inevitable miscariage. J Obstet Gynaecol Br Emp. 1957; 64: Harger JH. Comparison of success and morbidity in cervical cerclage procedures. Obstet Gynecol. 1980; 56: Kiwi R, Neuman MR, Merkatz IR, Selim MA, Lysikiewicz A. Determination of the elastic properties of the cervix.obstet Gynecol. 1988; 71: Anthony GS, Calder AA, MacNaughton MC. Cervical resistance in patients with previous spontaneous mid-trimester abortion. Br J Obstet Gynaecol. 1982; 89: Rubovits FE, Cooperman NR, Lash AF. Habitual abortion: a radiographic technique to demonstrate the incompetent internal os of the cervix. Am J Obstet Gynecol. 1953; 66: Doyle NM, Monga M. Role of ultrasound in screening patients KAYNAKLAR 1. Creasy RK, Iams JD. Preterm labor and delivery. Creasy RK, Resnik R. In: Maternal-Fetal Medicine 4th ed.philedelphia: WB Saunders Company, 1999; American College of Obstetrics and Gynecologist Committee Opinion. Use of the progesteron to reduce preterm birth. Int J Gynecol Obstet. 2004; 84: Ludmir J.Sonographic detection of cervical incompetence. Clin Obstet Gynecol 1988; 31: Schwartz RP, Chatwani A, Sullivan P. Cervical cerclage. A Review of 74 cases. The J Rep Med 1984; 29: American College of Obstetricians and Gynecologists Practice Bulletin No. 48. Cervical Insufficiency. Obstet Gynecol. 2003; 102: fiener T. Servikal serklaj gerekli midir? Ultrasonografi Obstetrik at risk for preterm delivery. Obstet Gynecol Clin North Am. 2004; 31: Guzman ER, Vintzileos AM, McLean DA, Martins ME, Benito CW, Hanley ML.The natural history of a positive response to transfundal pressure in women at risk for cervical incompetence. Am J Obstet Gynecol 1997; 176: Guzman ER, Forster JK, Vintzileos AM, Ananth CV, Walters C, Gipson K. Pregnancy outcomes in women treated with elective versus ultrasound-indicated cervical cerclage. Ultrasound Obstet Gynecol 1998; 12: Guzman ER, Mellon C, Vintzileos AM, Ananth CV, Walters C, Gipson K. Longitudinal assessment of endocervical canal length between 15 and 24 weeks' gestation in women at risk for pregnancy loss or preterm birth. Obstet Gynecol 1998; 92: Berghella V, Odibo AO, To MS, Rust OA, Althiusius SM. 147

5 Arzu Doruk ve ark. Cerclage for short cervix on ultrasound: Meta-analysis of trials using individual patient- level data. Obstet Gynecol 2005; 106: Owen J, fort he Vaginal Ultrasound Trial Consertium. Multicenter randomized trial of cerclage for preterm birth prevention in high-risk women with shortened mid-trimester cervical length. Am J Obstet Gynecol 2008; Cockwell HA, Smith GN. Cervical incompetence and the role of emergency cerclage. Journal of Obstetrics and Gynecology Canada 2005; 27: Wong GP, Farquharson DF, Dansereau I. Emergency cervical cerclage: a retrospective review of 51 cases. Am J Perinatal 1993; 5: Daskalakis G, Papantoniou N, Mesogitis S, Antsaklis A. Management of cervical insufficiency and bulging fetal membranes. Obstet Gynecol. 2006; 107: Novy MJ, Gupta A, Wothe DD, Gupta S, Kennedy KA, Gravett MG. Cervical cerclage in the second trimester of pregnancy: a historical cohort study. Am J Obstet Gynecol. 2001; 184: Kessler I, Shoham Z, Lancet M, Blickstein I, Yemini M, Miskin A, Mogilner BM. Complications associated with genital colonization in pregnancies with and without cerclage. Int J Gynaecol Obstet. 1988; 27: