BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Transkript

1 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ Bilgi nedir? Öğrenme, araştırma ya da gözlem yluyla elde edilen, kişinin veriye yönelttiği anlamdır. Bilginin Çevirimi Bilgi dğar, bulunur ya da keşfedilir. Bilgi kaydedilir. Bilgi kullanılır, değerlendirilir. Bilgi geliştirilir. Bilgi aktarılır. Bilgi arşive kaldırılır. Bilgiler yukarıdaki çevrime göre ömürlerini tamamlar. Bilginin türü ve özellikleri değişse de bu çevrim değişmez. İletişim Nedir? Duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek her türlü ylla başkalarına aktarılmasıdır. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ Bilgi ve iletişim teknljileri, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin luşturulmasını sağlayan her türlü görsel, işitsel basılı ve yazılı araçlardır. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ ARAÇLARI Bilgi akışını sağlayan araçlara verilen genel addır. Bu akış, bireyden çğula veya çğuldan bireye bilgi yönüyle lan iletişime göre çeşitlenirler. İletişimde karşılıklı bilgi aktarımını sağlayacak araçlar, iletişim araçları ile sağlanmaktadır. Bilgi ve İletişim Teknljilerini Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz? Günlük hayatımızı klaylaştıran bilişim teknljilerini kullanırken teknljinin getirdiği bazı lumsuzluklara dikkat etmeliyiz. Özellikle elektrnik rtamın sağladığı özgürlük ve klaylık bazen farkında lmadan zarar görebileceğimiz işler yapmamıza ya da kötü niyetli kişilerin bize zarar vermesine yl açabilir. Bu sebeple; Vücut sağlığımızı krumalıyız. Özellikle bilgisayar başında geçirdiğimiz süre ve turma şeklimize dikkat etmezsek bel ve byun ağrıları başta lmak üzere birçk rahatsızlığa yakalanabiliriz. Özellikle internet rtamında knuştuğumuz kişilere dikkat etmeliyiz. Kişisel bilgilerinizi ve verilerinizi krumalıyız. Teknlji bağımlılığından kaçınmalıyız. Elektrnik rtamdaki sahteciliğe karşı önlem almalıyız. Etkinlik: BT Araçlarının yarar ve zararlarını anlatan bir e-pster hazırlayınız. Etkinlik: BT Araçları ile ilgili hazırladığınız e-psteri sunuya çeviriniz.

2 Bilgi Kirliliği Günümüzde bilgi ve iletişim araçlarının yaygın larak kullanılması bilgiye ulaşmamızı çk klaylaştırmıştır. Gazeteler, dergiler, televizyn kanalları, internet ve ssyal medyada dünyanın herhangi bir yerindeki bir habere, laya veya bir bilgiye ulaşmak saniyeler sürmektedir. Bu hızlı ve sınırsız rtam bilginin zaman ve mekândan bağımsız paylaşılmasını sağlıyr ama aynı zamanda bilgi kirliliğine de sebep labiliyr. Arama mtrlarında aradığını şeyi bulabilmek için artık daha çk çaba sarf etmeniz gerekiyr. Çünkü bu yeni teknljiler üzerinden para kazananlar sizi kendi sitelerine, dükkânlarına veya kütüphanelerine çekmek için sürekli bir şeyler geliştiriyrlar ve adeta paçanızdan klunuzdan çekiştiren birileri var gibi hissediyrsunuz. Öte yandan bilinçli larak veya bilmeden yanlış bilgiler internetten hızla yayılıyr ve gerçek bilgiyi gölgeleyebiliyr. Sanki bir yardım çağrısıymış gibi veya milli duygularınızla ynayan metinler e-psta kutularından başka e-psta kutularına sn sürat yayılıyr. Spam diye tabir edilen e-psta kutularına atılan gerekli gereksiz, zaman zaman uygunsuz e-pstalar çğunlukla zamanınızı çalıyr, bazı insanların buradaki bilgileri gerçek gibi kabul etmelerine de sebep labiliyr. Etkinlik: Türkiye nin yüzölçümü kaç kilmetre karedir? Srusunu internette arama mtrunda arayınız. Srunun cevabını beş farklı kaynaktan bularak aşağıdaki çizelgeye yazınız. Farklı snuçlara ulaştıysanız hangi snucun dğru lduğunu ve bunu nasıl bulduğunuzu Benim Görüşüm bölümüne kısaca yazınız. Bilgi Kirliliği (Türkiye nin yüzölçümü kaç kilmetre karedir?) SONUCUN BULUNDUĞU İNTERNET SİTESİ SONUÇ WWW. WWW. WWW. WWW. WWW. Benim Görüşüm: BİT in Ssyal ve Kültürel Katkıları Bilgi teknljilerinin hızlı gelişmesiyle bütün dünyayı saran bir iletişim ağı kurulmuştur, bu küresel iletişim ağı bilimsel araştırmaların, üretkenliğin, kültürel değişmelerin, glbal ticaretin ve glbal eğitimin ana bilgi kaynağı lmuştur. Bu ağ dünyada yaşayan tüm insanlar arasında yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim kurmak için küresel bir merkez luşturmaktadır. Devletlerin yönetiminden ssyal yaşam kadar bütün alanlarında bu gelişmeden etkilenmediğini söylemek mümkün değildir. Bilişim teknljileri yaşantımızın her santimi için yenilikler getirmiştir.

3 Bilgi Tplumu Temel üretim faktörünün bilgi lduğu, bilginin işlenmesinde ve deplanmasında da bilgisayar ve iletişim teknljilerini baz alan bir tplum yapısıdır. Eknmik değerlendirmeler yıllardır 3 sektörde yapıldı : Tarım, Sanayi ve Hizmet. Eğer eknminiz bilgi üretiyr, işliyr ve satıyrsa Bilgi Tplumu nda yaşıyrsunuz demektir. Dijital Vatandaşlık (e-devlet, banka uygulamaları vb.) Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknlji kullanımına ilişkin davranış nrmları larak tanımlanmaktadır. Dijital vatandaşlık teknljiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu knuda bilgilenmeyi içermektedir. Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,çevrimiçi yapılan davranışların etik snuçlarını bilen, ahlaki larak çevrimiçi kararlar alabilen, teknljiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken dğru davranışı teşvik eden vatandaştır. E-Devlet Ülkemizde yeni bir kavram lan e-devlet, verimliliği artırmak amacıyla ve çağdaş tplum lmanın bir gereği larak rtaya çıkmıştır. Bu anlamda yönetenlerle yönetilenler arasındaki her türlü ödev ve yükümlülüklerin karşılıklı larak dijital rtamda sürekli ve güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir. Etkinlik: E-Devletten faydalanırken adresine girdiğimizde bazı hizmetler için Henüz Kimliğinizi Dğrulamadınız uyarısı çıkmaktadır. Kimliğinizi dğrulamak yani sisteme giriş yapmak için hangi seçeneklerin lduğunu ve bu giriş şifrelerinin nasıl alınacağını araştırarak defterinize yazınız. E-devlet adresi: E-Devlete Giriş Yapabileceğimiz Seçenekler: 1. E-Devlet Şifresi: e-devlet şifrenizi içeren zarfınızı PTT Merkez Müdürlüklerinden, şahsen başvuru ile, üzerinde T.C. Kimlik numaranızın bulunduğu kimliğinizi ibraz ederek temin edebilirsiniz. Şifre ilk alındığında PTT tarafından işlem masrafı larak 2 TL tahsil edilmektedir. 2. Mbil İmza: Cep telefnu ve GSM SIM kart kullanılarak ıslak imza niteliğinde güvenli bir biçimde elektrnik imza işlemi yapılmasına imkân sağlayan uygulamadır. Mbil elektrnik imza GSM işletmecileri tarafından sunulan bir hizmettir. Bu hizmeti sunan Turkcell ya da Aveaya başvurarak ayrıntılı bilgi alabilir ve başvuru yaparak bir mbil imza edinebilirsiniz. 3. Elektrnik İmza: Elektrnik imza, elektrnik rtamda bulunan bir belgeye eklenerek imzalayanın kim lduğunu belirlemeye yarayan veridir. Elektrnik imza, Bilgi Teknljileri ve İletişim Kurumu tarafından naylı Elektrnik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar tarafından sunulmaktadır. 4. TC Kimlik Kartı: T.C Kimlik Karti, yakin gelecekte kanuni larak nüfus cüzdanının yerine geçerek, vatandaşlık karti larak kullanılacaktır.

4 BİT in Temel Kavramları BİT in Temel Bileşenleri Bilgi ve iletişim teknljisi (BİT) araçları iki ana bileşenden luşur. Dnanım (Hardware) ve Yazılım (Sftware). Dnanım elektrnik parçalara verilen genel isimdir. Yazılımsa kullanılan prgramların genel ismidir. BİT araçları içerisinde en yaygın larak akla gelen araç lan bilgisayar üzerinden dnanım ve yazılım kavramlarını inceleyelim. Bilgisayar (cmputer), uzun ve çk karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (ljik) bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten makinedir. Kısacası bilgisayar, bilgi işleyen elektrnik bir makinedir. Diğer BİT araçları gibi bilgisayar da Dnanım ve Yazılımlardan luşur. Dnanım: Bilgisayarın elektrnik parçalardır. Yazılım: Bilgisayarın prgramlarıdır. A. Dnanım: Dnanımları Sistem Birimleri ve Çevre Birimleri larak ikiye ayırabiliriz. a. Sistem Birimleri: Kasa içerisinde bulunurlar. b. Çevre Birimleri: Kasanın dışında bulunurlar. B. Yazılım: İşletim Sistemi Yazılımları ve Uygulama Yazılımları larak iki ayırabiliriz. a. İşletim Sistemi Yazılımları: Bilgisayarın çalışması ve uygulama yazılımlarının yüklenmesi için gerekli temel yazılımlardır. Her bilgisayarda en az bir işletim sistemi yazılımı lmak zrundadır. b. Uygulama Yazılımları: Belirli bir işi yapmak için tasarlanmış (örneğin yun ynamak, resim çizmek, yazı yazmak vb.) ve ihtiyaca göre yüklenen yazılımlardır.

5 Bilgisayarlarda Bulunan Dnanım ve Yazılımlar: Windws 8 (7 Vista - XP vs.) - Fare Internet Explrer - Anakart - Klavye - Ekran (Mnitör) Ekran Kartı Hparlör Linux - CD / DVD ROM / Blu Ray Sürücü - Pardus - Mac OS - Kulaklık Sabit Disk (HDD) - Mikrfn Yazıcı Tarayıcı - İşlemci (CPU) - Web Kamerası Anabellek (RAM) - Mdem - Ses Kartı - Ağ Kartı - Güç Kaynağı - Oyun Kumandaları - Paint - Disket Sürücü - MS Wrd PES Etkinlik: Aşağıdaki tablyu yukarıda verilen dnanım ve yazılımlar ile dldurunuz. Bilgisayardaki Dnanım ve Yazılımlar Dnanımlar Yazılımlar Sistem Birimleri Çevre Birimleri İşletim Sistemi Uygulama Yazılımı Anakart Fare Windws 8 (7 Vista - XP vs.) Internet Explrer Ekran Kartı Klavye Linux Paint CD / DVD ROM / Blu Ray Sürücü Ekran (Mnitör) Pardus MS Wrd Sabit Disk (HDD) Hparlör Mac OS PES 2015 İşlemci (CPU) Anabellek (RAM) Ses Kartı Ağ Kartı Güç Kaynağı Disket Sürücü Kulaklık Mikrfn Yazıcı Tarayıcı Web Kamerası Mdem Oyun Kumandaları Çevre Birimlerini ikiye ayırabiliriz: a. Giriş Birimleri: Bilgisayara veri girişi yapmamızı sağlayan çevre birimleridir. b. Çıkış Birimleri: Bilgisayardaki bilgileri bize ileten çevre birimleridir.

6 Bilgisayarlarda Bulunan Bazı Çevre Birimleri: Fare: Bilgisayara kmut girişi yaparak yönetmemizi sağlayan dnanımdır. Klavye: Bilgisayara yazı ve kmut girişi yapmamızı sağlayan dnanımdır. Ekran (Mnitör): Bilgisayarda ekran kartının luşturduğu görüntüyü bize ileten dnanımdır. Hparlör: Ses kartının luşturduğu sesi genel kullanım için dışarı aktarır. Kulaklık: Ses kartının luşturduğu sesi kişisel kullanım için dışarı aktarır. Mikrfn: Sesleri bilgisayara kaydetmemizi sağlar. Yazıcı: Bilgisayardaki yazı, resim, grafik gibi bilgilerin kağıt üzerine yazılmasını sağlar. Tarayıcı: Kağıt üzerindeki bilgileri bilgisayara aktarmak için kullanılır. Web Kamerası: Görüntüleri bilgisayara aktarır. Genellikle görüntülü shbet için kullanılır. Etkinlik: Aşağıdaki tablyu defterinize çizerek yukarıda verilen çevre birimleri ile dldurunuz. Giriş ve Çıkış Birimleri Giriş Birimleri Fare Klavye Tarayıcı Web Kamerası Çıkış Birimleri Ekran (Mnitör) Hparlör Kulaklık Yazıcı

7 Dsya ve Klasörler Dsya Nedir? Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dsya adı verilir. Dsya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her şey labilir. Dsya Yapısı :Bir dsya ismi 3 kısımdan luşur. Dsyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dsya içerisinde ne lduğunu dsyayı açmadan bilebiliriz. Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dsyasında anneler gününe ait bir şiir lduğunu açmadan anlayabiliriz. Dsya isminde aşağıdaki karakterleri kullanamayız.? * / \ " : < > Nkta: Dsya adı ile dsya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dsyalarda bulunur. Dsya Uzantısı : Dsyanın türünü, hangi yazılım tarafından luşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften luşur. Bu harfler dsya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır. Örneğin şiir yazdığımız bir dsyanın uzantısı TXT dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali lup yazı anlamına gelir. Bir dsyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir dsyada müzik, PDF uzantılı bir dsyada bir kitap lduğunu dsyayı açmadan anlayabiliriz. Ppüler Dsya Uzantıları Dsya Uzantısı İçerik TXT MP3, WAV BMP, JPG, GİF PDF AVİ, MPEG, MOV EXE DOC, DOCX PPT, PPTX XLS, XLSX RAR, ZİP Yazı Ses ve Müzik Resim E-Kitap Film Çalıştırılabilir Prgram Micrsft Office Wrd (YAZI) Micrsft Office Pwerpint (SUNU) Micrsft Office Excel (ELEKTRONİK TABLO VE HESAPLAMA) SIKIŞTIRILMIŞ DOSYA Klasör Nedir? Ortak bir özelliğe sahip dsyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir. Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dsya klasörlerine benzetebiliriz. Niçin Klasör Kullanırız? Nasıl ki alışveriş merkezlerinde binlerce ürün içerisinden almak istediğimizi reynlar sayesinde klayca bulabiliyrsak klasörler de dsyalarımızı gruplamamızı ve dilediğimizde klayca ulaşmamızı sağlar.

8 Bilgisayarımızda da ftğraflarımızı Resimler, müziklerimizi Müziğim, yazılarımızı da Belgelerim klasörüne kyarız. Böylece hangi dsyaya ihtiyacımız varsa klasöre gider ve zaman kaybetmeden dsyayı açabiliriz. Klasör İsimleri : Dsya adlarında kullanılmayan karakterler klasör isimlerinde de kullanılamaz. Alt Klasörler : Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir. Örneğin Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zeka Oyunları, Yarış Oyunları ve Spr Oyunları klasörleri ekleyebiliriz. Sürücü Nedir? Dsya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel rtamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi. Sürücü İsimleri : Sürücüler A dan Z ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir. Harften snra iki nkta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi. Sürücü harflendirilmesi işletim sistemi tarafından yapılır. Buna ek larak biz de harfin yanına bir etiket yazabiliriz. Örneğin; Yerel Disk (C:) gibi. Sürücü Adlandırma : Örneğin bilgisayarımızda bir disket sürücü, bir sabit disk ve bir de DVD-ROM lduğunu düşünürsek sürücüler şöyle adlandırılacaktır: Disket Sürücü (A:) Sabit Disk (C:) DVD-ROM (D:) Bilgisayara snradan bir USB bellek taktığımızda bu belleğe (E:) harfi verilecektir. USB belleği çıkarmadan bir hafıza kartı takarsak bu kart ise (F:) harfini alacaktır. Sürücüleri Görüntüleme : Bilgisayara takılan tüm sürücüler Bilgisayarım simgesine tıklandığında açılan ekranda görülebilir. Dsya, Klasör ve Sürücü Adresleri Bir dsyanın/klasörün adresi dsyanın/klasörün hangi sürücü ve klasör içerisinde lduğunu gösterir. Dsya, klasör veya sürücü adreslerinde sürücü ve klasör isimlerinden snra ters bölü işareti (\) kullanılır. Örneğin CD-ROM sürücümüzün adresi: D:\ CD-ROM daki Filmler klasörünün adresi D:\Filmler CD-ROM daki Filmler klasörünün içerisindeki Çanakkale.AVI film dsyamızın adresi: D:\Filmler\Çanakkale.AVI

9 Önemli Ntlar Bir klasör içerisinde aynı ada ve uzantıya sahip birden fazla dsya lamaz. Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dsyalar bulunabilir. Örneğin, Çanakkale.avi filmi ile Çanakkale.txt şiiri aynı klasörde bulunabilir. Bir klasör içerisinde aynı ada sahip başka bir klasör bulunamaz. Dsya ve klasör adlarında büyük/küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin ÇANAKKALE.TXT ile Çanakkale.txt dsyaları aynıdır. Bazı dnanımlar üzerinde birden fazla sürücü luşturulabilir, örneğin tek bir sabit disk C: ve D: şeklinde 2 sürücüye ayrılabilir. Etkinlik: Aşağıdaki uygulamayı bilgisayarınızda gerçekleştiriniz. Masaüstünüzde kendi adınızı taşıyan bir klasör luşturunuz. Klasörün simgesini değiştirebilirsiniz. Aşağıdaki dsyaları istenilen şekilde gerekli prgramları kullanarak luşturup masaüstünüzde adınızı taşıyan klasöre kyunuz. Uzantısı.dcx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.pptx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.txt lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.bmp lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.xlsx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Yukarıda verilen uzantıların türünü ve hangi prgramla luşturulacağını defterinize yazınız..dcx: MS-Wrd - Yazı Dsyası.pptx: MS-Pwerpint - Sunu Dsyası.txt: Nt Defteri - Yazı Dsyası.bmp: Paint - Resim Dsyası.xlsx: MS-Excel - Elektrnik Tabl ve Hesaplama

10 Etkinlik: Aşağıdaki sruları cevaplayınız. 1. Aşağıdakilerden hangisi bir dsya adıdır? a. Bilişim b. Ödev dsyalarım c. Ödevim.dcx (Dsyaların uzantısının lması gerekir.) d. Müziklerim 2. Aşağıdakilerden hangisi bir klasör adı lamaz? a. Ödevlerim b. ÖDEVLERİM c. ödevlerim d. ödevlerim :) (: dsyave klasör isimlerinde kullanılamaz.) 3. Ayşe öğretmeninin verdiği Türkçe ödevi için MS Pwerpint prgramında bir sunum (slâyt gösterisi) hazırlayarak bilgisayarına kaydetmiştir. Aşağıdaki dsyalardan hangisi Ayşe nin hazırladığı sunum dsyası labilir? a. Türkçe.xlsx b. Ödevim.dcx c. Ayşe.pptx (Sunum prgramı MS-Pwerpint prgramında luşturulan dsyaların uzantısı.pptx'dir) d. Okul.mp3 4. Aşağıdakilerden hangisinde sürücü ismi dğru yazılmıştır? a. A b. B. c. C: (Sürücü harflerinin snunda : işareti bulunur.) d. D/ Kapasite Ölçü Birimleri Deplama aygıtlarının kapasitelerini belirtirken "Kapasite Ölçü Birimlerini" Kullanırız. Byte (bayt) - B 1024 B = 1Kilbyte (kilbayt) KB 1024 KB = 1 Megabyte (megabayt) - MB 1024 MB = 1 Gigabyte (cigabayt) - GB 1024 GB = 1 Terabyte (terabayt) - TB Etkinlik: Aşağıda verilen kapasite birimlerinin dönüşümlerini bularak defterinize yazınız. 5 GB = 5120 MB 2048 MB = 2 GB 3072 GB = 3 TB 5 MB = 5120 KB

11 İnternet ve BİT Kullanım Kuralları İnternet artık günümüzde tplumsal hayatın bir parçası haline geldi. İnternet hayatımızda pek çk şeyi klaylaştırıyr. Ancak bu klaylıkların yanı sıra interneti kullanırken de herhangi bir zararla karşılaşmamak için dikkat etmeniz gereken önemli birkaç husus bulunuyr. İlköğretim çağındaki çcukların dikkat etmesi gereken hususlar aşağıda listelenmiştir. İnternette shbet ederken, mesaj pansuna mesaj gönderirken, adınız, syadınız, adresiniz, telefn numaranız gibi kişisel bilgilerinizi ve kredi kartı numaranızı asla vermeyin. Diğer kişilere internette kullandığınız adınızı ya da parlanızı söylemeyin. Web sitesinin "Güvenlik Plitikası"na bakın ve sitenin sizden istediği bilgileri ne amaçla kullanacağını öğrenin. İnternette ailenizle birlikte gezinin. Eğer ailenizin zamanı uygun değilse, ziyaret ettiğiniz siteleri ailenize söyleyin. Ziyaret ettiğiniz sitenin "Güvenlik Plitikası"nı ailenize söyleyin. Böylece siz ve aileniz, sizin hakkınızda istenen bilgilerin, sitede ne amaçla kullanılacağı knusunda bilgi sahibi lacaksınız. Bir aktiviteye ya da yuna katılabilmeniz için sitenin çk fazla kişisel bilgiye ihtiyacı yktur. Bu nedenle gereğinden fazla bilgi vermeyin, gerekirse siteyi terk edin. Bazı insanların kötü niyetli labileceklerini ve çcuk lmadıkları halde çcuk gibi davranabileceklerini unutmayın. Bu nedenle İnternette tanıştığınız kişileri ailenize söyleyin.. Ayrıca yeni tanıştığınız kişilerden aldığınız mesajları ailenize gösterin ve nların nayı lmadan bu mesajlara cevap vermeyin. Ailenize srmadan Internet aracılığıyla hiçbir şey satın almayın ve hiçbir kşulda kredi kartı numarası vermeyin. Ailenizle knuşmadan Internet aracılığıyla srulan srulara cevap vermeyin. Hiçbir frmu dldurmayın ya da hiçbir yarışmaya katılmayın. Ayrıca girdiğiniz sitenin bir güvenlik plitikası lup lmadığını kntrl edin ve verdiği bilgilerin başkaları ile paylaşılmayacağı knusunda güvence verip vermediğine bakın. Aksi halde hiçbir şekilde kişisel bilgi vermeyin. İnternette hiçbir tartışmaya ya da kavgaya katılmayın. Eğer biri sizinle tartışmaya ya da kavgaya yeltenirse, na cevap vermeyin ve ailenizi knudan haberdar edin. Eğer hşlanmadığınız bir şeye rastlarsanız ya da ailenizin, sizin görmenizden hşlanmayacağını düşündüğünüz bir şeye rastlarsanız, geri tuşuna basın ya da turumdan çıkın. Eğer bazı kişilerin çcuklara söylenmemesi gereken bir şey söylediğine rastlarsanız ailenize söyleyin. İnternetle ilgili knular hakkında hiçbir şeyi ailenizden saklamayın. Eğer birisi size resim gönderir, gitmemeniz gereken bir siteyi ziyaret etmenizi önerir ya da uygun lmayan bir dille knuşmayı önerirse, ailenizi durumdan haberdar edin. Eğer birisi yapmamanız gereken bir şeyi yapmanızı isterse, ailenize söyleyin. Ailenizin nayı lmadan internette tanıştığınız hiç kimseyi aramayın. Aileniz yanınızda lmadan ve naylamadan internette tanıştığınız kimseyle buluşmayın. İnternette tanıştığınız kimseye, ailenizin izni lmadan hiçbir şey göndermeyin. Eğer İnternette tanıştığınız birisi size herhangi bir şey gönderirse ailenize söyleyin. İnternette iyi bir dil kullanın ve nazik lun. Sadece şaka yapıyr lsanız bile kimseyi krkutmayın ya da tehdit etmeyin. Ailenizin sizin güvenliğinizi ve sağlığınızı düşündüklerini bilin. Bilgisayar ve internet knusundaki kurallara uyma knusunda ailenizle işbirliği içinde lun ve Internet yüzünden başınıza ne gelirse gelsin ailenize söyleyin. Etkinlik: İnternet rtamında uyulması gereken etik değerleri anlatan bir sunum hazırlayınız.

12 Bilişim Teknljilerini Kullanarak İletişim Kurma, Bilgi Paylaşma ve Kendini İfade Etme Bilgisayar Ağları İki yada daha çk bilgisayarın bir birine bağlanmasına bilgisayar ağı (netwrk) denir. Ağ içindeki bilgisayarlar birbiriyle iletişim kurabilirler ve veri paylaşırlar. Neden Bilgisayar Ağlarına Gereksinim Duyulur? Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimin temel nedeni veri kaynaklarını paylaşmak ve iletişim kurmaktır. Veri paylaşmak sabit disklerde yer alan klasörlerin ve dsyaları birçk kişi ya da istenilen diğer kişiler tarafından kullanılması anlamındadır. İletişim ise kullanıcıların bir birine elektrnik-psta göndermesi anlamındadır. Bilgisayar ağlarının bir diğer kullanım alanı da yazıcılar ve diğer çevre birimlerinin paylaşımıdır. Diğer bir ağ kullanımı da uygulamaların paylaşımıdır. Örneğin bir bilgisayarda yüklü bir prgramın diğer bilgisayarlar tarafından kullanılması. Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimi şu şekilde özetlemek lasıdır: Dsya paylaşmak. Yazıcı, tarayıcı gibi dnanımları paylaşmak. Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, yun vs. kullanmak. İnternet hizmeti gibi çeşitli servisleri paylaşmak. Ağ üzerinden cihazların kntrlünü ve yönetimini sağlamak. Bilgisayar Ağları: Bilgisayar ağlarını büyüklüklerine göre 3 e ayırırız. Yerel Alan Ağı (LAN) Metrpl Alan Ağı (MAN) Geniş Alan Ağı (WAN) Yerel Alan Ağı (Lcal Area Netwrk, LAN) : Ev, kul, labratuar, iş binaları vb. gibi sınırlı cğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır. Örneğin bir işyerindeki, kuldaki hatta evimizdeki bilgisayarları birbirine bağlayarak luşturduğumuz ağ bir yere alan ağıdır. Evimizde bir yerel alan ağı kurmak için neler gereklidir? 1. Dnanım: Evimizde yerel alan ağı kurmak için bilgisayarımızın temel dnanımlarına (klavye, fare, ekran, kasa, anakart, işlemci, sabit disk, ekran kartı, ana bellek ram-) ek larak, bilgisayarlar arasında veri aktarımını sağlayan ağ kartı (Ethernet kartı), ağ kablsu ve ağ kartları arasında veri akışını yöneten dağıtıcı (switch) gereklidir. Nt: Bir bilgisayar ağında her bilgisayara bir dağıtıcı (switch) gerekmez. Eğer ağ kartımız kablsuz ise (dizüstü bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefnlarda kablsuz ağ kartı mevcuttur. Ayrıca masaüstü bilgisayarlara da kablsuz ağ kartı takıla bilir.) ağ kablsu gerekmez. Ancak dağıtıcımızın da kablsuz lması gerekir. 2. Yazılım: Bilgisayarımızın çalışması için gerekli lan işletim sisteminden (Windws, Linux, Pardus, MacOS vs.) başka bir yazılıma gerek yktur. Metrlpl Alan Ağı (Merpl Area Netwrk, MAN): İçerisinden birden çk Yerel Alan Ağı barındıran, bir üniversite kampusu, büyük bir işyeri, şehri veya bölgeyi kapsayan ağ türüdür. Örneğin bir ildeki tüm bankaların farklı şubelerinin bilgisayarları Metrpl Alan Ağı ile birbirine bağlıdır.

13 Geniş Alan Ağı (Wide Area Netwrk, WAN): Bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilmetre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla luşur. Bilinen en büyük Geniş Alan Ağı, İNTERNET tir İnternet Nedir? İnternet, birçk bilgisayar sistemini birbirine bağlayan, dünya çapına yayılmış lan bir iletişim ağıdır. Bir bilgisayarı, mdemi ve telefn hattı (fiber hattı) lan herkes bu hizmetti sağlayan kuruluşlardan bu hizmeti satın alarak kullanabilirler. Fiber internetin telefn hatlarındaki internetten farkı bakır kabllarla ulaştırılan internetin fiber kabllarla ulaştırılmasıdır. Fiber kablların yararı verileri daha hızlı aktarmasıdır yılında ABD Savunma Bakanlığı bünyesindeki İleri Araştırma Prjeleri Ajansı tarafından rtaya çıkartılmıştır. Türkiye İnternet e Nisan 1993 ten beri bağlıdır. İnternet'e Bağlanmak İçin Neler Gereklidir? Dnanım Yerel alan ağı için gerekli lan temel bilgisayar dnanımları, ağ kartı ve ağ kablsu internet bağlantısı için de gereklidir. Çünkü internet de bir bilgisayar ağıdır. (WAN) Ancak dağıtıcı (switch) yerine mdem kullanılır. Mdem telefn hattımızı ya da fiber hattımızı bilgisayarın ağ kartına bağlar. Eğer ağ kartımız kablsuz ise mdemimiz de kablsuz lmalıdır. Mdem aynı zamanda dağıtıcı nın görevini de yapar. Yani aynı mdem üzerinden internete bağlanan bilgisayarlar arasında zaten bir bilgisayar ağı vardır. Yazılım İşletim sistemimiz (Windws, Linux, Pardus, MacOS vs.) ve internet tarayıcımız ( İnternet Explrer, Ggle Chrme, Firefx, Opera, Safari en yaygın kullanılan tarayıcılardan bazılarıdır.) internete bağlanmak için yeterlidir. işlemlerini kullanacaksanız, her ne kadar tarayıcılarda kullanılabilse de, prgramlarının bilgisayarınıza kurulu lması gerekir. Micrsft Outlk, Pic, Kmail bunlardan bazılarıdır. Etkinlik: Aşağıdaki sruları defterinize yazarak cevaplandırınız. Ahmet biriktirdiği harçlığı ile bir yazıcı alarak bilgisayarına bağlamıştır. Bir süre snra yan dadaki kardeşinin de çk sık yazıcıya ihtiyaç duyduğunu ve çıktı almak için sürekli kendi bilgisayarını kullandığını fark eder. Ahmet in yazıcısını paylaşması için hangi tür bilgisayar ağı kurması gerekir? Yerel Alan Ağı (LAN) Ahmet in babası Erl Bey bir bankada çalışmaktadır. İş yerinde çalıştığı bilgisayar aynı bankanın başka şehirlerdeki şubelerindeki bilgisayarlara özel bir ağ ile bağlanarak işlem yapmaktadır. Erl Bey in çalıştığı bankanın farklı şehirlerdeki şubeleri arasında kurulmuş lan bilgisayar ağının türü nedir? Metrpl Alan Ağı (MAN) Cenk, Cemil ve Ceren aynı apartmanda turmaktadırlar. Aralarında bir bilgisayar ağı luşturarak yun ynamak istiyrlar. Hangi dnanımlara sahip lmaları gerekir? Ağ Kartı (Ethernet Kartı), Ağ Kablsu, Dağıtıcı (Switch) Ayşe Skype isimli bilgisayar prgramı sayesinde internet üzerinden Almanya da yaşayan kuzeniyle görüntülü ve sesli larak knuşabilmektedir. Farklı ülkeler arasındaki bilgisayarları birbirine bağlayan internet hangi tür bilgisayar ağıdır? Geniş Alan Ağı (WAN)

14 İletişim Araçları (e-psta, frum, shbet, sesli-görüntülü knferans vb. güncel teknljiler) 1. E-Psta: Elektrnik rtamda gönderdiğimiz mektuplardır. E-Psta göndermek ya da almak için bir e-psta adresine ihtiyacımız vardır. E-psta adresi almak için bir e-psta servisine kaydlmamı gerekir. Gmail, htmail, yah, yandex en çk kullanılan ücretsiz e-psta servisleridir. 2. Frum: Çeşitli knularda sru srmak ya da paylaşımda bulunmak amacıyla kurulmuş web siteleridir. Frumda en yüksek yetkilere sahip kişilere yönetici (admin), knu başlıklarından srumlu kişilere ise mderatör denir. 3. Shbet prgramları: Bilgisayar, tablet, telefn gibi cihazlardan internet aracılığı ile yazılı, sesli ya da görüntülü knuşmak için kullanılan prgramlardır. En çk kullanılan shbet prgramları; Skype: Micrsft Hanguts: Ggle Yah Messenger: Yah Etkinlik: Aşağıdaki sruları defterinize yazarak cevaplandırınız. Aynı sruları cevapları ile beraber adresine e-psta ile de gönderiniz. E-psta gönderirken knu bölümüne adınızı syadınızı ve numaranızı yazınız. 1. Hanguts kullanmak için hangi servisten e-psta hesabımız lmalıdır? Gmail (ggle hesabı) 2. Yah Messenger hangi cihazlarda kullanılabilir? Bilgisayar, telefn, tablet 3. Micrsft firmasının shbet yazılımı hangisidir? Skype 4. E-psta adresinde kullanıcı adımız ile e-psta servisini ayıran işaret (et) 5. Kullanıcıların belirli knularda fikir alışverişinde bulunduğu, çeşitli paylaşımlar yaptığı tartışma alanına ne ad verilir? Frum 6. Frumun sağladığı klaylıklara bir örnek veriniz? Yardıma ihtiyaç duyduğumuz knularda bilgili, deneyimli kullanıcılardan cevap alabiliriz. 7. E-psta kullanmanın sağladığı klaylıklara bir örnek veriniz? Her an her yerden e-psta gönderebilir ve e-pstalarımızı kuyabiliriz. 8. En ppüler e-psta servislerinden 2 tanesinin adını yazınız? Gmail, htmail