T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ. Karar N0: KARAR-

Transkript

1 . ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar N0: KARAR- Çayyolu ada 1 nolu parselde 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar plan değişikliğine ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun 30: gün ve 222 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin 12: tarihli toplantısında okundu Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Emlak İstimlak Daire Başkanlığı,Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün gün ve sayılı yazısı ile Mülkiyeti Ankara Büyükşehir Belediyesine ait "Yönetim, Resmi Tesis Alam" kullanımındaki ada 1 nolu parselin "Kentsel Servis Alanı "kullanımına dönüştürülmesi talep edildiği, Mevcut İmar Planında ; 4891 m2ıniktanndaki ada 1 parselin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 342 sayılı kararıyla onaylanan Çayyolu Toplu Konut Alam 1, Etap 1/1000 ölçekli Mevzi İmar Planı Kapsamında İnşaat emsali E:1.00,yapı yüksekliği h:15.50m,yapı yaklaşma mesafeleri her yönde 5.00m olarak belirlenmiş olarak. Yönetim, Resmi Tesis Alanı kullanımında kaldığı, -Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 343 sayılı kararıyla İnşaat emsali E:1.00,yapı yüksekliği h:15.50m,yapı yaklaşma mesafeleri değiştirilmeden 5. OO m. lik yol ile Yönetim, Resmi Tesis ile Resmi Kurum ve Lojman Alam kullanımlarına ayrıldığı -Anılan parselin, Eskişehir Devlet Yolu ile 40.00m. genişliğindeki Ağaçlandırma bandı ile ayrılan Çayyolu Toplu Konut Alam 1. Etap Ünite Merkezinde kaldığı, doğusunda Konut Alanı, batısında Büyükşehir Belediyesine ait Ticaret, Akaryakıt ve LPG İstasyonu güneyinde Özel Koksal Toptan Lisesi ile çevrelendiği,anılan parsellere trafik ulaşımının Eskişehir Devlet Yoluna paralel 15.00m.lik genişliğindeki servis yolu ile sağlandığı, Talep üzerine İmar Daire Başkanlığınca hazırlanan Öneri 1/5000 ölçekli nazım imar ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde; Mülkiyeti Büyükşehir Belediyesine ait olan ada 1 nolu parselin, Resmi Kurum ve Lojman Alam kullanımlarının birleştirilerek,bir önceki plandaki şekli ve yapı yaklaşma mesafeleri aynen korunmak suretiyle "Kentsel Servis Alam" Kullanımı ile inşaat Emsali E:1.50,Hmax:serbest, yapılaşma koşulu getirildiği, Uygulamaya yönelik; 1-Kentsel Servis Alanında, inşaat Emsali E:1.50, Hmax:serbest,

2 . ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar N0: Kentsel Servis Alanı kullanımı içerisinde Büro, İşhanı, Otel, Sinema, Tiyatro, İdari, Yönetim, Eğitim, Sağlık, Ticaret, Çok Katlı Mağaza, Sergi, Satış ve Servis Tesisleri,birlikte veya ayrı ayn yer alabilir. 3-Söz konusu alanda belirlenen kullanım türlerine ilişkin, ilgili özel yönetmelik hükümlerine uyulacaktır kotu al tındaki alanlar inşaat emsaline dahil edilemeyecektir. 5-Belirtilmeyen hususlarda 3194 sayılı İmar 'Kanunu, Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği geçerlidir plan notlarrmn öngörüldüğü, Hususları belirlenmiş olup, İmar Daire Başkanlığınca hazırlanan 1/5000 Nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan. değişikliği teklifinin yapı yoğunluğunun kamu mülkiyeti olması nedeniyle E=2.00 olarak düzeltilmek suretiyle Tadilen Onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi. Seyfı, Katip Yusuf YALÇrNKAY^ Katip S.Hilal ALIÇ

3 ANKARA 1O.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO:2006/2101 DAVACI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN : Yasin Demirci- Hüsamettin Öztürk - Bedia Söylemez VEKİLİ ;Av. Muzaffer Yılmaz Cinnah Cad. No: 17/15 Çankaya/ANKARA DAVALI : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı VEKİLİ : Av. Sibel Arzu Varol (Aynı yerde) İSTEMİN ÖZETİ : Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 923 sayılı 1/ ve 1/ ölçekli imar planı değişikliğine ilişkin işleminin; plan değişikliğine ilişkin yasa ve yönetmelikteki zorunluluk gerektiren durumlardan hiçbirisinin mevcut olmadığı, rant sağlama amaçlı olarak plan değişikliği yapıldığı; davalı idarenin mevzuatta düzenlenen nazım imar planının yapımından itibaren bir yıllık bekleme süresi dolmadan 1/ ölçekli uygulama imar planı yapma yetkisinin bulunmadığı ileri sürülerek iptali ve yürütmenin durdurulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesince işin gereği görüşüldü: Dava, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 923 sayılı 1/ ve 1/ ölçekli imar planı değişikliğine ilişkin işleminin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır sayılı İmar Kanununun 8/b. maddesinde; " İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar." hükümlerine yer verilmiştir sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 7/b. Maddesinde; "Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde İ/5.000 ile 1/ arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak." büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. İmar planlarının amacı, insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum yapısını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer

4 ANKARA 1O.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO:2006/2101 seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel şekilde belirlemektir. İmar planının yargısal denetiminde de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yeri, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amacı, şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından uygun olup olmadığının saptanması yönünden konunun teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle uzman bilirkişilere inceleme yaptırılması ile mümkündür. Dosyanın incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi olan davacıların Ankara İli Çankaya İlçesindeki Ada 1 sayılı parselde plan değişikliğine ilişkin yasa ve yönetmelikte yer alan zorunluluk gerektiren durumların hiçbirisinin mevcut olmamasına rağmen davalı idarece rant elde etme amacıyla plan değişikliği yapıldığından bahisle dava konusu plan değişikliklerinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda,, uyuşmazlığa konu Ada 1 sayılı parselde plan değişikliğini gerektirecek zorunlu nedenlerin bulunup bulunmadığını, 1/5.000 ölçekli ve 1/1.000 ölçekli plan değişikliğinin planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından İmar Kanunu ve Plan Yapımına ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını ortaya koymak için Mahkememizin tarihli ara kararıyla tarihinde mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda ; "Öncelikle "Kentsel Servis Alanı" kullanımı İçine hemen hemen tüm kentsel kullanımlar (Büro. İş hanı. Otel. Sinema. Tiyatro. İdari. Yönetim. Eğitimi Sağlık. Ticaret. Çok Katlı Mağaza. Sergi Satış ve Servis Tesisleri) dahil edilmiştir. Bu gerçekte hiçbir bölgeleme yaklaşımının olmadığının göstergesidir. Sonuçta bu kullanımlar içinde talebe göre oluşan kullanım gerçekleşecektir. Bu ise plansızlık göstergesidir. Planlamanın esas amacı belirsizliklerin ortadan kaldırılmasıdır. Dava konusu plan değişikliği ise bunun tersine belirsizlikler üretmekte ve gelişmeyi rastlantısallığa terk etmektedir. Dava konusu değişiklik karayolunun katlı kavşak vb. düşüncelerin gerçekleştirildiği bir noktasında gerçekte bir merkez oluşturmaya yöneliktir. Bu değişiklik yakın çevredeki bölgenin bütünlüğünü kapsayan planlarda öngörülmüş olan merkezle alt merkezler kademelenmesini bölücü niteliktedir. Bunun yanışını karayolu boyunca'bu ve benzeri gelişmeler (tümüyle karayolu ile şekillenen) yakın bölgede kentsel omurgalar üzerinde oluşan yaya-taşıt trafiği ilişkilerini düzenleyen, konut çeperlerinden yaya ve taşıt trafiği açısından erişim kolaylıkları yaratılmış, kentsel yeşil alanlar ile bütünleşen merkezler ve alt merkezler oluşumuna dayanan sağlıklı bir kent biçimine ulaşılmasına engel oluşturmaktadır. Diğer yandan bu tür gelişme kararları ana yoğunlukları karayolu üzerine yönlendirerek zaman içinde karayolunun hızla kapasitesinin yetersiz kalmasına yol açmakta ve trafik güvenliği açısından önemli riskler ortaya çıkartmaktadır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde Plan Değişikliği "Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikle, bilimsel nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir" ifadesiyle tanımlanmaktadır ve her ölçekte planı kapsamaktadır. Davaya konu işlemde bu yönde bilimsel, nesnel, teknik gerekçelerin bulunduğu söylenemez. Böyle bir irdeleme yapılmadan ve geçerli gerekçeler plan çalışmalarıyla saptanmadan önerilen plan değişikliğinin kamu yararına olduğu da ileri sürülemez. Bu yönüyle Bilirkişi Kurulumuza yöneltilen sorular içinde yer alan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde irdelendiğinde, plan değişikliğini zorunlu kılan bir gerekçe saptanmamıştır. Emsal artışı değerlendirildiğinde yüzölçümü 4891 m2 olan ada 1 sayılı parsede en fazla inşaat alanı 4891 m2 iken dava konusu plan değişikliği ile en fazla inşaat alanı 9782 m2 ye çıkarılmıştır. Bu

5 ANKARA 1O.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO:2006/2101 durumda toplam inşaat alanının iki kat arttığı görülmektedir.ayrıca oluşturulan yüksek yoğunluk değerinin bölgedeki diğer gelişmeler için emsal oluşturma özelliğine ilişkin bir ffdelemenin de yapılmadığı açıktır. Davaya konu işlem ile tek bir parselde yapı yoğunluğu attırılmaktadır: ancak bu işlem emsal teşkil ederek tüm alanda plan çalışmalarında öngörülmeyen yoğunlukların oluşmasına yol açabilecektir. 1/5000 ölçekli bir planın parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışı şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından ele alındığında sakıncalıdır. Aynı özellikte, benzer kullanımda, aynı konum ve ulaşım olanaklarına sahip bitişik parseller arasında yapılaşma koşullarının farklılaştırılması için geçerli gerekçeler olması gerektiği düşünülmektedir. Dava konusu plan değişikliği ile öngörülen emsal artışı için geçerli bir gerekçe bulunmamaktadır. Dava dosyasına sunulan belgelerde Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin mülkiyetindeki bu parseldeki plan değişikliği ve yapı yoğunluğu artış kararının davalı idarenin büyük yatırımlarına "kaynak Temini" kapsamında değerlendirildiği belirtilmiştir. Belediyeler, elbette kentsel gelişine süreci içinde mülkiyetlerinde bulunan arsalardaki gelişmenin getirişini mali kaynak olarak kullanabilirler. Ancak salt bu amaçla, yani belediyeye ait parselden elde edilecek geliri arttırmak amacıyla bir parselde plan değişikliği yapılması ve inşaat emsalinin arttırılması şehircilik İlkeleri ve planlama esasları kapsamında kabul edilemez. Davalı idare bu işlemiyle daha Önceki plan çalışmaları kapsamında bütüncül bir yaklaşımla belirlenmiş olan yoğunluk ve kullanım kararlarını ve ilişkilerini tek bir parseldeki plan değişikliği kararı ile bozmakta: plan bütünlüğünü önemli Ölçüde zedelemektedir. Bu yönüyle idari işlemde kamu yararı olduğu da ileri sürülemez. Dava konusu parselde kullanım kararının değiştirilmesi de şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve ilgili mevzuat açısından sakıncalar barındırmaktadır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik'in İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esasları içeren Üçüncü bölümünde yer alan 27.maddesinde '"İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: 1- İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık ve kuruluşların görüşü alınacaktır. 2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge İçinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir." denilmektedir. Her ne kadar bu maddede salt sosyal ve teknik alt yapı alanlarına değinilmişse de herhangi bir alan kullanım kararı için de aynı mantığın geçerli olduğu düşünülmelidir. Sonuçta, bir planın içerdiği kararların tümü birbirleri ile ilintilidir. Bir plan kararının, alan kullanımı kararının, yapılaşma koşulunun değiştirilmesi planın diğer bileşenleri üzerinde kaçınılmaz olarak etkili olacaktır. Dava konusu plan değişikliğinde de parçacı bir yaklaşımla sadece ada 1 sayılı parsel ele alınmakta ve yakın çevredeki konut alanlarına hizmet verecek resmi kurum ve yönetim alanları yerine kentsel servis alanı önerilmekte. Yönetim. Resmi Tesis. Resmi Kurum kullanımları için yakın çevrede yeni bir alan ayrılmamaktadır. Halen yürürlükte olan gün \e 383 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Ankara Büyükşehir Belediyesi Çayyolu Toplu Konut Alam Nazım İmar Planında dava konusu parselin güneyinde temel eğitim, batısında ticaret ve kreş alanı İle güney batısında sosyal ve kültürel tesis alam bulunduğu görülmektedir. Bu kullanımlara bakıldığında alanın Çayyolu toplu konut alanı için bir alt merkez olarak oluşturulduğu ve ada 1 sayılı parselde yer alan Yönetim ve Resmi Tesis alanlarının da bu alt-merkezi tamamlayan önemli bir kullanım olduğu anlaşılmaktadır. Kamusal bir hizmet üretme amacına yönelik Resmi Kurum alanı olarak ayrılmış bir yerin,

6 ANKARA 1O.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO:2006/2101 önce yapılaşma koşullarından başlayarak daha sonra "Kentsel Servis Alanı" r kullanımına dönüştürülmesi gerçekte şehirciliğin ve kent planlamasının temel uygulama araçlarından biri olan bölgelemenin göz ardı edilmesidir. Dava konusu plan değişikliği gerçekte "bölgeleme anlayışına ters sonuçlar doğuracaktır. Uygulama İmar Planı yapma yetkisi açısından konunun irdelenmesinde ise; dava konusu plan değişikliğine ilişkin bir diğer itiraz 1/10OO ölçekli uygulama imar planının Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılamayacağı yönündedir. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 923 sayılı kararı ile ada 1 sayılı parselde hem 1/5.000 ölçeğinde nazım imar planı değişikliği hem de 1 / l.000 ölçeğinde uygulama imar planı değişikliği onanmıştır sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. Maddesi Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektedir. Buna göre 7.b maddesinde Büyükşehir Belediyesinin plan yapma yetkisine ilişkin olarak "Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/ arasındaki her ö/çekle nazım imar planım yapmak, yaptırmak ve onay/ayarak ııvgıılamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazını plana uygun olarak hazırlayacakları uvgulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veva değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarım yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak " ifadesi yer almaktadır. Bu tanımdan anlaşıldığı üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu daha önceki kanunda olduğu gibi "nazım imar planı" yapma yetkisini Büyükşehir Belediyesine tanımıştır. Nazım imar planı için uygun olan ölçekler 1/5000 ve 1/ ile bunların arasında kalan ölçekler olarak belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarım tanımlayan 7. maddede "uygulama imar planı"' olan 1/1000 ölçekli plan yapına yetkisinin Büyükşehir belediyelerinde olduğuna veya olabileceğine ilişkin bir illide yer almamaktadır. Yukarıda alıntı yapılan 7,b maddesinin son kısmında yer alan ifadeden ise Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanıp onanan nazım imar planının [ / ölçeklerinde] yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilçe belediyesi tarafından uygulama imar planı [1/1000 Ölçeğinde] yapılmaması durumunda bu ölçekteki planı yapma yetkisinin Büyükşehir Beledi} esine tanınabileceği anlaşılmalıdır. İlgili yasa maddesi kapsamında davaya konu işlem değerlendirildiğinde. Büyükşehir Belediyesinin 1/1000 ölçekli uygulama imar plamnı yapma yetkisini kullanmasını sağlayacak bir durumun oluşmadığı görülmektedir: Dava konusu gün ve 923 sayılı karar ile hem 1/5000 ölçekli nazım imar planı hem de 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Büyükşehir Belediyesince yapılmış ve onanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe girmesinden itibaren geçen süre içinde ilçe belediyesince uygulama imar planının yapılmamış olması gibi bir durum söz konusu değildir. Dolayısıyla Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesinin yetkisini kullandığı ve dolayısıyla 5216 sayılı kanunla kendisine verilen yetkisinin dışına çıktığı anlaşılmaktadır." şeklindeki tespitlere yer verilmiş olup özetle; dava konusu plan değişikliği ile 1/5.000 ölçekli bir plamn parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışının ve kulamm kararı değişikliğinin hiçbir bilimsel gerekçeye dayanmadığını, ayrıca plan bütünlüğünü bozan ve çevrede yapı yoğunluğunun artmasına emsal oluşturan yönüyle şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı ilkesiyle bağdaşmadığım, dava konusu plan değişikliğinin Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde irdelendiğinde, plan değişikliğini zorunlu kılan geçerli bir gerekçe olmadığı için ilgili yönetmeliğe aykırı olduğu, dava konusu gün ve 923 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin

7 ANKARA 1O.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO:2006/2101 Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması ile davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca verilen yetkiyi aştığı tespitlerine yer verilmiştir. Bu durumda, yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitlerin ve dosyada mevcut diğer bilgi ve belgelerin Mahkememizce hüküm tesisi için yeterli bulunduğu ve davalı idarenin itirazının da bilirkişi raporunu sakatlar nitelikte olmadığı anlaşıldığından, dava konusu plan değişikliği ile 1/5.000 ölçekli bir planın parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışının ve kulanım kararı değişikliğinin hiçbir bilimsel gerekçeye dayanmadığı, ayrıca plan bütünlüğünü bozan ve çevrede yapı yoğunluğunun artmasına emsal oluşturan yönüyle şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı ilkesiyle bağdaşmadığı, plan değişikliğini zorunlu kılan geçerli bir gerekçe olmadığı için plan yapımına ilişkin ilgili yönetmeliğe aykırı olduğu, dava konusu gün ve 923 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması ile davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca verilen yetkiyi aştığı anlaşıldığından dava konusu işlemde yetki ve maksat unsurları yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması durumunda davacı açısından giderilmesi güç zararlara yol açabilecek nitelikte bulunan dava konusu işlemin yürütülmesinin, 2577 sayılı Yasanın 27/2. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın durdurulmasına, gününde oybirliği ile karar verildi. NÖBETÇİ BAŞKAN CENGİZ AYDEMİR UYE ENDER GÜNGÖR UYE KADİR SAY

8 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 DAVACILAR : Yasin Demirci- Hüsamettin Öztürk - Bedia Söylemez VEKİLİ : Av. Muzaffer Yılmaz Cinnah Cad. No: 17/15 Çankaya/ANKARA DAVALI : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı VEKİLİ : Av. Sibel Arzu Varol (Aynı yerde) DAVANIN ÖZETİ : Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 923 sayılı 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli imar planı değişikliğine ilişkin işleminin; plan değişikliğine ilişkin yasa ve yönetmelikteki zorunluluk gerektiren durumlardan hiçbirisinin mevcut olmadığı, rant sağlama amaçlı olarak plan değişikliği yapıldığı, davalı idarenin mevzuatta düzenlenen nazım imar planının yapımından itibaren bir yıllık bekleme süresi dolmadan 1/ ölçekli uygulama imar planı yapma yetkisinin bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ MJsul yönünden;davacıların dava ettikleri işlemle ilgili olarak menfaat kayıplarının olmadığı bu nedenle dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı,esastan ise;uygulama imar planı yapma yetkisinin kendilerine kanunla verildiği,kendi mülkiyetlerindeki "Resmi Tesis ile Resmi Kurum ve Lojman Alanı" kullanımlarına "Kentsel Servis Alanı" kullanımını ilave ederek kullanım içindeki çeşitliliğin ve arsanın değerinin artmasını sağlayacakları ve bu yönde gelecek gelirin kamuya yönelik hizmetler için kullanılacağı,tesis edilen işlemin kamu yararına ve mevz.uata uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara 10. İdare Mahkemesi'nce duruşma için önceden belirlenen tarihinde davacılar vekiii Av. Senem Yılmaz'ın geldiği, davalı idare vekilinin gelmediği görüldü,gelen tarafa usulüne uygun söz verilip dinlendikten sonra duruşmaya son verilip,davalı idarenin usul itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi ve gereği görüşüldü: Dava, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 923 sayılı 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli imar planı değişikliğine ilişkin işleminin iptali istemiyle açılmıştır sayılı İmar Kanununun 8/b. maddesinde; " İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş

9 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar." hükümlerine yer verilmiştir sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 7/b. Maddesinde; "Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/ arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak." büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. İmar planlarının amacı, insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum yapısını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel şekilde belirlemektir. İmar planının yargısal denetiminde de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yeri, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amacı, şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından uygun olup olmadığının saptanması yönünden konunun teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle uzman bilirkişilere inceleme yaptırılması ile mümkündür. Dosyanın incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi olan davacıların Ankara İli Çankaya İlçesi'ndeki Ada 1 sayılı parselde plan değişikliğine ilişkin yasa ve yönetmelikte yer alan zorunluluk gerektiren durumların hiçbirisinin mevcut olmamasına rağmen davalı idarece rant elde etme amacıyla plan değişikliği yapıldığından bahisle dava konusu plan değişikliklerinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda,, uyuşmazlığa konu Ada 1 sayılı parselde plan değişikliğini gerektirecek zorunlu nedenlerin bulunup bulunmadığını, 1/5.000 ölçekli ve 1/1.000 ölçekli plan değişikliğinin planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından İmar Kanunu ve Plan Yapımına ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını ortaya koymak için Mahkememizin tarihli ara kararıyla tarihinde mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda ; "Öncelikle "Kentsel Servis Alanı" kullanımı İçine hemen hemen tüm kentsel kullanımlar (Büro. İş hanı. Otel. Sinema. Tiyatro. İdari. Yönetim. Eğitimi Sağlık. Ticaret. Çok Katlı Mağaza. Sergi Satış ve Servis Tesisleri) dahil edilmiştir. Bu gerçekte hiçbir bölgeleme yaklaşımının olmadığının göstergesidir. Sonuçta bu kullanımlar içinde talebe göre oluşan kullanım gerçekleşecektir. Bu ise plansızlık göstergesidir. Planlamanın esas amacı belirsizliklerin ortadan kaldırılmasıdır. Dava konusu, plan değişikliği ise bunun tersine belirsizlikler üretmekte ve gelişmeyi rastlantısallığa terk etmektedir. Dava konusu değişiklik karayolunun katlı kavşak vb. düşüncelerin gerçekleştirildiği bir noktasında gerçekte bir merkez oluşturmaya yöneliktir. Bu değişiklik yakın çevredeki bölgenin bütünlüğünü kapsayan planlarda öngörülmüş olan merkezle alt merkezler kademelenmesini bölücü niteliktedir. Bunun yanışını

10 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 karayolu boyunca bu ve benzeri gelişmeler (tümüyle karayolu ile şekillenen) yakın bölgede kentsel omurgalar üzerinde oluşan yaya-taşıt trafiği ilişkilerini düzenleyen, konut çeperlerinden yaya ve taşıt trafiği açısından erişim kolaylıkları yaratılmış, kentsel yeşil alanlar ile bütünleşen merkezler ve alt merkezler oluşumuna dayanan sağlıklı bir kent biçimine ulaşılmasına engel oluşturmaktadır. Diğer yandan bu tür gelişme kararları ana yoğunlukları karayolu üzerine yönlendirerek zaman içinde karayolunun hızla kapasitesinin yetersiz kalmasına yol açmakta ve trafik güvenliği açısından önemli riskler ortaya çıkartmaktadır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde Plan Değişikliği "Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikle, bilimsel nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir" ifadesiyle tanımlanmaktadır ve her ölçekte planı kapsamaktadır. Davaya konu işlemde bu yönde bilimsel, nesnel, teknik gerekçelerin bulunduğu söylenemez. Böyle bir irdeleme yapılmadan ve geçerli gerekçeler plan çalışmalarıyla saptanmadan önerilen plan değişikliğinin kamu yararına olduğu da ileri sürülemez. Bu yönüyle Bilirkişi Kurulumuza yöneltilen sorular içinde yer alan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde irdelendiğinde, plan değişikliğini zorunlu kılan bir gerekçe saptanmamıştır. Emsal artışı değerlendirildiğinde yüzölçümü 4891 m2 olan ada 1 sayılı parsede en fazla inşaat aianı 4891 m2 iken dava konusu plan değişikliği ile en fazla inşaat alanı 9782 m2 ye çıkarılmıştır. Bu durumda toplam inşaat alanının iki kat arttığı görülmektedir.ayrıca oluşturulan yüksek yoğunluk değerinin bölgedeki diğer gelişmeler için emsal oluşturma özelliğine ilişkin bir irdelemenin de yapılmadığı açıktır. Davaya konu işlem ile tek bir parselde yapı yoğunluğu attırılmaktadır: ancak bu işlem emsal teşkil ederek tüm alanda plan çalışmalarında öngörülmeyen yoğunlukların oluşmasına yol açabilecektir. 1/5000 ölçekli bir planın parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışı şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından ele alındığında sakıncalıdır. Aynı özellikte, benzer kullanımda, aynı konum ve ulaşım olanaklarına sahip bitişik parseller arasında yapılaşma koşullarının farklılaştırılması için geçerli gerekçeler olması gerektiği düşünülmektedir. Dava konusu plan değişikliği ile öngörülen emsal artışı için geçerli bir gerekçe bulunmamaktadır. Dava dosyasına sunulan belgelerde Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin mülkiyetindeki bu parseldeki plan değişikliği ve yapı yoğunluğu artış kararının davalı idarenin büyük yatırımlarına "kaynak Temini" kapsamında değerlendirildiği belirtilmiştir. Belediyeler, elbette kentsel gelişine süreci içinde mülkiyetlerinde bulunan arsalardaki gelişmenin getirişini mali kaynak olarak kullanabilirler. Ancak salt bu amaçla, yani belediyeye ait parselden elde edilecek geliri arttırmak amacıyla bir parselde plan değişikliği yapılması ve inşaat emsalinin arttırılması şehircilik İlkeleri ve planlama esasları kapsamında kabul edilemez. Davalı idare bu işlemiyle daha Önceki plan çalışmaları kapsamında bütüncül bir yaklaşımla belirlenmiş olan yoğunluk ve kullanım kararlarını ve ilişkilerini tek bir parseldeki plan değişikliği kararı ile bozmakta: plan bütünlüğünü önemli Ölçüde zedelemektedir. Bu yönüyle idari işlemde kamu yararı olduğu da ileri sürülemez. Dava konusu parselde kullanım kararının değiştirilmesi de şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve t-

11 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 ilgili mevzuat açısından sakıncalar barındırmaktadır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik'in İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esasları içeren Üçüncü bölümünde yer alan 27.maddesinde "İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: 1- İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık ve kuruluşların görüşü alınacaktır. 2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge İçinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir." denilmektedir. Her ne kadar bu maddede salt sosyal ve teknik alt yapı alanlarına değinilmişse de herhangi bir alan kullanım kararı için de aynı mantığın geçerli olduğu düşünülmelidir. Sonuçta, bir planın içerdiği kararların tümü birbirleri ile ilintilidir. Bir plan kararının, alan kullanımı kararının, yapılaşma koşulunun değiştirilmesi planın diğer bileşenleri üzerinde kaçınılmaz olarak etkili olacaktır. Dava konusu plan değişikliğinde de parçacı bir yaklaşımla sadece ada 1 sayılı parsel ele alınmakta ve yakın çevredeki konut alanlarına hizmet verecek resmi kurum ve yönetim alanları yerine kentsel servis alanı önerilmekte. Yönetim. Resmi Tesis. Resmi Kurum kullanımları için yakın çevrede yeni bir alan ayrılmamaktadır. Halen yürürlükte olan gün \e 383 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Ankara Büyükşehir Belediyesi Çayyolu Toplu Konut Alanı Nazım İmar Planında dava konusu parselin güneyinde temel eğitim, batısında ticaret ve kreş alanı İle güney batısında sosyal ve kültürel tesis alanı bulunduğu görülmektedir. Bu kullanımlara bakıldığında alanın Çayyolu toplu konut alanı için bir alt merkez olarak oluşturulduğu ve ada 1 sayılı parselde yer alan Yönetim ve Resmi Tesis alanlarının da bu alt-merkezi tamamlayan önemli bir kullanım olduğu anlaşılmaktadır. Kamusal bir hizmet üretme amacına yönelik Resmi Kurum alanı olarak ayrılmış bir yerin, önce yapılaşma koşullarından başlayarak daha sonra "Kentsel Servis Alanı'" kullanımına dönüştürülmesi gerçekte şehirciliğin ve kent planlamasının temel uygulama araçlarından biri olan bölgelemenin göz ardı edilmesidir. Dava konusu plan değişikliği gerçekte "bölgeleme anlayışına ters sonuçlar doğuracaktır. Uygulama İmar Planı yapma yetkisi açısından konunun irdelenmesinde ise; dava konusu plan değişikliğine ilişkin bir diğer itiraz 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılamayacağı yönündedir. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 923 sayılı kararı ile ada 1 sayılı parselde hem 1/5.000 ölçeğinde nazım imar planı değişikliği hem de 1/1.000 ölçeğinde uygulama imar planı değişikliği onanmıştır sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. Maddesi Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektedir. Buna göre 7.b maddesinde Büyükşehir Belediyesinin plan yapma yetkisine ilişkin olarak "Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/ arasındaki her ö/çekle nazım imar planım yapmak, yaptırmak ve onay/ayarak ııvgıılamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazını plana uygun olarak hazırlayacakları uvgulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veva

12 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarım yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak. " ifadesi yer almaktadır. Bu tanımdan anlaşıldığı üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu daha önceki kanunda olduğu gibi "nazım imar planı" yapma yetkisini Büyükşehir Belediyesine tanımıştır. Nazım imar planı için uygun olan ölçekler 1/5000 ve 1/ ile bunların arasında kalan ölçekler olarak belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını tanımlayan 7. maddede "uygulama imar planı'" olan 1/1000 ölçekli plan yapına yetkisinin Büyükşehir belediyelerinde olduğuna veya olabileceğine ilişkin bir illide yer almamaktadır. Yukarıda alıntı yapılan 7,b maddesinin son kısmında yer alan ifadeden ise Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanıp onanan nazım imar planının [ / ölçeklerinde] yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilçe belediyesi tarafından uygulama imar planı [1/1000 Ölçeğinde] yapılmaması durumunda bu ölçekteki planı yapma yetkisinin Büyükşehir Beledi} esine tanınabileceği anlaşılmalıdır. İlgili yasa maddesi kapsamında davaya konu işlem değerlendirildiğinde. Büyükşehir Belediyesinin 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yapma yetkisini kullanmasını sağlayacak bir durumun oluşmadığı görülmektedir: Dava konusu gün ve 923 sayılı karar ile hem 1/5000 ölçekli nazım imar planı hem de 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Büyükşehir Belediyesince yapılmış ve onanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe girmesinden itibaren geçen süre içinde ilçe belediyesince uygulama imar planının yapılmamış olması gibi bir durum söz konusu değildir. Dolayısıyla Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesinin yetkisini kullandığı ve dolayısıyla 5216 sayılı kanunla kendisine verilen yetkisinin dışına çıktığı anlaşılmaktadır." şeklindeki tespitlere yer verilmiş olup özetle; dava konusu plan değişikliği ile 1/5.000 ölçekli bir planın parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışının ve kulanım kararı değişikliğinin hiçbir bilimsel gerekçeye dayanmadığını, ayrıca plan bütünlüğünü bozan ve çevrede yapı yoğunluğunun artmasına emsal oluşturan yönüyle şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı ilkesiyle bağdaşmadığını, dava konusu plan değişikliğinin Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde irdelendiğinde, plan değişikliğini zorunlu kılan geçerli bir gerekçe olmadığı için ilgili yönetmeliğe aykırı olduğu, dava konusu gün ve 923 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması ile davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca verilen yetkiyi aştığı tespitlerine yer verilmiştir. Bu durumda, yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitlerin ve dosyada mevcut diğer bilgi ve belgelerin Mahkememizce hüküm tesisi için yeterli bulunduğu ve davalı idarenin itirazının da bilirkişi raporunu sakatlar nitelikte olmadığı anlaşıldığından, dava konusu plan değişikliği ile 1/5.000 ölçekli bir planın parçası olan tek bir parselde öngörülen emsal artışının ve kulanım kararı değişikliğinin hiçbir bilimsel gerekçeye dayanmadığı, ayrıca plan bütünlüğünü bozan ve çevrede yapı yoğunluğunun artmasına emsal oluşturan yönüyle şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı ilkesiyle bağdaşmadığı, plan değişikliğini zorunlu kılan geçerli bir gerekçe olmadığı için plan yapımına ilişkin ilgili yönetmeliğe aykırı olduğu, dava konusu gün ve 923 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile 1/1.000

13 ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2006/2101 KARAR NO: 2007/2201 Ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması ile davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca verilen yetkiyi aştığı anlaşıldığından dava konusu işlemde yetki ve maksat unsurları yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline.aşağıda dökümü gösterilen 1.850,50-YTL yargılama gideri ile davacılar vekili için A.A.Ü.T uyarınca takdir olunan 400,00-YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine.artan posta ücretinin istemi halinde davacılara iadesine,kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Danıştay'da temyiz yolu açık olmak üzere tarihinde oybirliğiyle karar verildi. BAŞKAN ÜYE ÜYE ŞEBNEM ÖZTÜRK MUSTAFA AÇIKGÖZ MEHMET FATİH YILDIRIM YARGILAMA GİDERLERİ : Başvurma Harcı 12,20-YTL Karar Harcı 12,20-YTL Vekalet Harcı 2,10-YTL YD Harcı 19,90-YTL Keşif ve Bilirkişi Ücreti : 1.720,80-YTL Posta Masrafı : YTL TOPLAM : 1.850,50-YTL E/D