ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ NİN MUHASEBE KAYDI HAKKINDA KISA BİR ÖNERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ NİN MUHASEBE KAYDI HAKKINDA KISA BİR ÖNERİ"

Bariş Yenal
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ NİN MUHASEBE KAYDI HAKKINDA KISA BİR ÖNERİ Bu konu ile ilgili yaptığım araştırmalar sonucunda uygulanmakta olan bir çok yöntem olduğunu fark ederek, konunun ne derece önemli olduğunu ve üzerinde durulması gerektiği sonucuna ulaştım. Diğer taraftan konu ile ilgili 265 numaralı Gelir Vergisi Genel tebliğinde yapılan açıklamaları tekrar hatırladığımızda, İşverenlerce Yapılacak İşlemler başlığı altında, Muhtasar Beyanname Veren İşverenlerce Yapılacak İşlemler bölümünde şöyle ifade edilmektedir; İşverenler, her yılın Ocak ayında düzenleyecekleri asgari geçim indirimine ait bordroda, her aya ilişkin ücretliler için hesaplayacakları asgari geçim indirimi tutarını göstereceklerdir. Mevcut bilgilere göre hesaplanan yıllık asgari geçim indirimi tutarının her aya isabet eden kısmı, ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Ücretliye yansıtılacak tutar ücret ödemesinin yapıldığı dönemde ücret bordrosunda açılan Asgari Geçim İndirimi satırında gösterilecek ve işveren tarafından ilgili aya ilişkin verilecek muhtasar beyannamede tevkif suretiyle kesilen vergiler toplamından mahsup edilerek kalan tevkifat tutarı ödenecektir. Mahsup edilecek asgari geçim indirimi, ücretlinin o aydaki ücretinden kesilen gelir vergisinden fazla olamayacaktır. Aşması halinde ise aşan kısım için herhangi bir iade 1 / 8

2 uygulaması yapılmayacaktır. Muhtasar beyanname üzerinde asgari geçim indirimi tutarının mahsup edilebilmesi için, söz konusu tutarın mutlak suretle ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir. Ücretlilere ödenmeyen tutarların mahsup edilmesi halinde bu tutar işverenlerce muhtasar beyanname üzerinden eksik beyan edilmiş ve ödenmemiş gelir vergisi tevkifatı olarak addolunacaktır. Üç aylık dönemler halinde muhtasar beyanname veren işverenler de her yılın Ocak ayından itibaren asgari geçim indirimi tutarını her ay ücret ödemesi sırasında ücretliye peşin olarak ödeyeceklerdir. Örneğin, Ocak-Şubat-Mart dönemine ilişkin asgari geçim indirimi tutarı, Nisan ayında verilecek muhtasar beyannamede mahsup konusu yapılacaktır. Bu açıklamalar ışığında yapılacak ilk işlem bir tahakkuk kaydının oluşturulmasıdır. Ücret ödemelerinin ve ya giderlerinin muhasebeleştirilmesi esnasında veya ayrıca bir muhasebe kaydı ile Asgari Geçim İndiriminin tahakkuku yapılmalıdır. Muhasebe kaydı konusunda daha önce de belirttiğim gibi değişik bakış açıları ve uygulamalar mevcut olmakla beraber bir yöntem ağırlık kazanmaktadır. Bu yöntemleri iki grup halinde açıklamak gerekirse; Yöntem I ; Personel Ücretinin Tahakkuk Kaydı / /. 2 / 8

3 - Personel Ücreti (Brüt) xxxxx - S.G.K. İşveren Hissesi xxxxx - İşsizlik İşveren Hissesi xxxxx 193 (Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Ödemesi xxx 335 (Personele Borçlar) XXXXX - Personele Borçlar xxxxx 3 / 8

4 360 (Ödenecek Vergi ve Fonlar) XXX - Ücret Gelir Vergisi xxx - Ücret Damga Vergisi xxx 361 (Ödenecek Sos.Güv.Kes.) XXX - Öd. Per. SG. Primi xxx - Öd. İşv. SG. Primi xxx Tahakkuk Eden AGİ Mahsup Kaydı: 360 (Ödenecek Vergi ve Fonlar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Mahsubu xxx 4 / 8

5 193 (Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Mahsubu xxx Bu yöntemde görüldüğü üzere işçilere ödenmesi gereken Asgari Geçim İndiriminin tahakkuk işleminde 193 hesap kullanılmıştır. Tek Düzen Hesap planı incelendiğinde, bu işlemin hesabın karakterine pek uygun olmadığı söylenebilir. Ayrıca, kanımca bu hesap dönem karından mahsup edilebilecek vergilerin izlendiği bir karaktere sahiptir. Yöntem II ; Personel Ücretinin Tahakkuk Kaydı / / - Personel Ücreti (Brüt) xxxxx - S.G.K. İşveren Hissesi xxxxx 5 / 8

6 - İşsizlik İşveren Hissesi xxxxx 136 (Diğer Çeşitli Alacaklar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Ödemesi xxx 335 (Personele Borçlar) XXXXX - Personele Borçlar xxxxx 360 (Ödenecek Vergi ve Fonlar) XXX - Ücret Gelir Vergisi xxx - Ücret Damga Vergisi xxx 361 (Ödenecek Sos.Güv.Kes.) XXX 6 / 8

7 - Öd. Per. SG. Primi xxx - Öd. İşv. SG. Primi xxx Tahakkuk Eden AGİ Mahsup Kaydı: 360 (Ödenecek Vergi ve Fonlar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Mahsubu xxx 136 (Diğer Çeşitli Alacaklar) XXX - Asgari Geçim İndirimi Mahsubu xxx Bu yöntemde, anlaşıldığı gibi Asgari Geçim İndirimi nin tahakkuk işlemi 193 hesap yerine 136 hesapta gerçekleşmiştir. 7 / 8

8 Konuya işveren ve yapılacak ödeme açısından bakıldığında, tebliğde de belirtildiği gibi ödenmeyen Asgari Geçim İndirim (AGİ) tutarının mahsup konusu olmayacağı anlaşılmaktadır. Buradan hareketle bordrolu çalışana ödenen AGİ tutarının bir alacak hesabında izlenmesi gerektiği açıktır. Bu alacak, işverenin çalışana ödediği, ancak henüz sorumlu sıfatıyla ödeyeceği Gelir Stopaj ödemesinden mahsubunu gerçekleştiremediği tutardır. Bu yüzden ücret tahakkuk kaydının hemen ertesinde tahakkuk eden AGİ tutarının Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabından mahsup işleminin yapılması doğru ve yerinde olacaktır. Söz konusu alacak ticari bir alacak olmadığı için Diğer Çeşitli Alacaklar (136) hesabında izlenmesi doğaldır. Diğer taraftan, eğer personel ücretinin tahakkuk kaydında 335 hesap yerine 100 veya 102 hesap kullanılacak olursa bu durumda 136 hesap yerine 360 hesap borçlandırılarak mahsup işleminin aynı kayıtta yapılması uygun olacaktır. Sonuç olarak hangi kayıt yöntemi kullanılırsa kullanılsın, ulaşılmak istenen hedef AGİ nin bordrolu çalışana dağıtımının ve sorumlu sıfatıyla yapılacak Gelir Stopaj Ödemesinden mahsubunun kayıt altına alınması sonucudur. Kanımca, yukarıda bahse konu olan ikinci yöntemin buna uygun olduğu ve bunun kullanılması hem Muhasebe Genel Tebliği, hem de Tek Düzen Hesap Planı uygulaması açısından daha sağlıklı olacaktır. Saygılarımla, Dr. Cavit NEJATKAN S.M. Mali Müşavir 8 / 8

Benzer belgeler

2008 YILI BAŞINDAN İTİBAREN GEÇİLECEK ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASININ USUL VE ESASLARI 1. Asgari geçim indirimi uygulamasının esası nedir? Asgari geçim indirimi uygulaması, kısaca, ücretlilerin vergi