ĠDĠL BELEDĠYESĠ. ĠDĠL KADIN DANIġMANLIK MERKEZĠ. SAHA ARAġTIRMA RAPORU

Transkript

1 ĠDĠL BELEDĠYESĠ ĠDĠL KADIN DANIġMANLIK MERKEZĠ SAHA ARAġTIRMA RAPORU Mayıs 2016

2 AraĢtırma Amacı, Kapsamı ve Örneklemi Araştırma, 2016 Mayıs ayında Ġdil de yaşanılan çatışmalar nedeniyle ortaya çıkan sosyal ve ekonomik yapıdaki değişimleri, yıkım ve zorunlu göçün boyutlarını anlamaya yönelik olarak yapılmıştır. Ġdil Kadın Danışmanlık Merkezi gönüllüleri tarafından Soru formu ve saha çalışması tamamlanan araştırmanın, Siyasal ve Sosyal Araştırma Merkezi (SAMER) tarafından Elde edilen veriler istatistik programına (SPSS) aktarılarak analizler yapılmıştır. Araştırma raporu, kişi ve hane bilgilerini ölçmeyi amaçlayan demografik veriler, çatışma süreci, etkileri ve Belediye faaliyetleri ile ilgili görüşlerin yansıtıldığı üç bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemesi, Ġdil ilçe sınırlarında yer alan merkez iki mahalle olmak üzere cinsiyet ve yaş kotası uygulanmadan rasgele seçilen 609 örnekleme anket uygulanmıştır. MAHALLE BAZLI KATILIM Yeni Mahalle 42,5% Turgut Özal 57,5% Araştırmanın %42,5 i Yeni mahalle, %57,5 i Turgut Özal mahallelerinde yapılmıştır. 1

3 DEMOGRAFĠK VERĠLER CĠNSĠYET (%) Erkek 5,3% Kadın 94,7% Demografik yapıya dair ilk belirleme cinsiyete dairdir. Araştırmanın giriş kısmında da belirtildiği gibi cinsiyet kotası uygulanmamış olup araştırma grubunun %5,3 ü erkek, %94,7 si kadınlardan oluşmaktadır. YAġ GRUP (%) 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0,9 17 Yaş ve altı 10,2 30,7 38,8 15,2 4, yaş Yaş Yaş Yaş 66 yaş ve üstü Araştırma grubunda yer alanların yaş gruplarına ilişkin verilere yukarıda yer verilmiştir. Buna göre araştırma grubunun %0,9 u 17 yaş ve altı, %10,2 si arası yaş, %30,7 si

4 arası yaş, %38,8 i arası yaş, 515,2 si arası yaş ve %4,3 ü 66 yaş ve üzeri aralığında yer almaktadır. MEDENĠ DURUM (%) 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 86,8 6,5,9 5,8 Evli Bekar Boşanmış Eşi Ömüş Medeni duruma ilişkin, araştırma grubunda yer alanların %86,8 inin evli, %6,5 inin bekar, %0,9 unun boşanmış, %5,8 inin eşinin ölmüş olduğu grafikten görülmektedir. HANEDE YAġAYAN KĠġĠ SAYISI 80,0 60,0 62,1 57,7 40,0 20,0 0,0 6,4 1 19,1 12,2 13,5 8, ,9 4,2 4 2,0 2,0 5 1,5 1,7 6 1,5 1,4 7 ve üzeri Hanede toplam yaşayan kişi sayısı (Kadın) Hanede toplam yaşayan kişi sayısı (Erkek) 3

5 Yukarıdaki grafik, hanede yaşayan kadın ve erkek sayılarını göstermektedir. Buna göre görüşme yapılan kişilerin yaşadığı hanelerde sadece bir kadın bulunanların oranı %62,1 iken sadece bir erkek bulunan hanelerin oranı %57,7 dir. Hanede iki kadın yaşadığını söyleyenlerin oranı %13,5 iki erkek yaşadığını söyleyenlerin oranı %19,1 dir. Hanede üç kadın yaşadığını söyleyenlerin oranı %8,6 üç erkek yaşadığını söyleyenlerin oranı %12,2 dir. Görüşme yapılan kişilerin yaşadığı hanelerin büyük çoğunluğunda sadece bir kadın ve bir erkek bulunmaktadır. erkek bulunmayan hane oranı %6,4 iken Kadın bulunmayan hane araştırma grubunda yer almamaktadır. HANEDE TOPLAM YAġAYAN KĠġĠ SAYISI (ÇOCUK) (%) 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 39,6 26,9 20,0 6,6 6,9 Yok ve üzeri Hanede yaşayan çocuk sayısına ilişkin grafiğe yukarıda yer verilmiştir. Buna göre çalışma grubunun %6,6 sı hanede çocuk olmadığını belirtirken, %26,9 u 1-3 arası, %39,6 sı 4-6 arası, %20 si 7-9 arası, ve %6,9 u ise 10 ve üzeri olarak çocuk sayısını belirtmiştir. 4

6 EĞĠTĠM DURUMU (%) Lisans-Ön Lisans Lise Ortaokul 1,8 3,2 5,0 İlkokul Diplomasız Yazar 7,8 10,8 Okuryazar Değil 71,4 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Çalışma grubunun eğitim durumlarına bakıldığında, araştırmaya katılanların %71,4 ü okur-yazar olmadığını, %7,8 i okur-yazar olmasına rağmen herhangi bir diplomaya sahip olmadığını belirtirken, %10,8 i ilkokul, %5 i ortaokul, %3,2 si lise ve %1,8 i Lisans, ön lisans mezunu olduğunu bildirmiştir. EĞĠTĠM DURUMUNUZ? * CĠNSĠYET Cinsiyet Erkek Kadın Total Okuryazar Değil 45,2 72,9 71,4 Diplomasız Okuryazar 22,6 7,0 7,8 Eğitim Ġlkokul 16,1 10,5 10,8 durumunuz? Ortaokul 12,9 4,6 5,0 Lise 3,3 3,2 Lisans-Ön Lisans 3,2 1,8 1,8 Total 100,0 100,0 100,0 Tabloda eğitim durumu cinsiyetler acısından incelendiğinde, okuryazar olmama durumu erkeklerde %45,2 iken bu oran kadınlarda %72,9 olarak görülmektedir. Erkeklerin %22,6 sı kadınların %7 si herhangi bir diploması olmasa da okuryazar olduğunu belirtmiştir. Çalışma 5

7 gurubunda yer alan kadınların eğitim seviyelerinin erkeklere oranla daha düşük olduğu görülmektedir. GELĠR GRUP (%) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 44,7 500 TL'den az 23, TL arası 24, TL arası 7, TL arası, TL'den fazla Çalışma grubunun %44,7 si 500 TL den az gelir beyanında bulunurken %23 ü TL geliri olduğunu belirtmiştir. Dolaysıyla araştırmaya katılanların %67,7 si asgari ücretin altında yaşam koşullarına sahiptir. Çalışma grubunun %24,8 i TL arası, %7,4 ü TL arası, %0,2 si de 5000 TL den fazla geliri olduğunu belirtmiştir. 6

8 SABĠT GELĠR VAR MI? (%) Var 38,2% Yok 61,8% Gelir düzeylerinin yanı sıra çalışma grubuna Maaş, kira, arazi vb gibi sabit gelirlerinin olup olmadığı sorulmuştur alınan yanıtlara göre çalışma grubunun %38,2 si sabit gelirlerinin olduğunu belirtirken %61,8 i herhangi bir sabit gelire sahip olmadığını belirtmiştir. 7

9 EVĠN GEÇĠMĠNĠ SAĞLAYAN KĠġĠNĠN MESLEĞĠ (%) Çalışamaz Halde İşsiz Emekli Mevsimlik İşçi Çiftçi Marjinal Sektör Profsyonel Meslek Tüccar Küçük Esnaf İşçi Devlet Memuru 4,2 4,2 3,3 5,2,3 1,6 4,4 9,1 11,7 17,3 38,7 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 Evin geçimini sağlayan kişinin mesleğine bakıldığında %4,4 ü devlet memuru, %38,7 si işçi, %17,3 ü küçük esnaf, %1,6 sı tüccar, %0,3 ü profesyonel meslek, %11,7 si marjinal sektör, %5,2 si çiftçi, ziraatçı, hayvancı, %3,3 ü mevsimlik işçi, %4,2 si emekli, %9,1 i işsiz ve %4,2 si çalışamaz halde olduğunu bildirmiştir. 8

10 SOSYAL GÜVENCENĠZ (%) Özel Sigorta Emekli Sandığı BAĞ-KUR 1,0 2,7 2,0 SSK 26,1 GSS Primini Kendi Ödüyor 2,0 GSS Primini Devlet Ödüyor 53,7 Yok 12,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Sosyo-ekonomik bulgularda yer verilmesi gereken önemli bir veride sosyal güvenlik kaydına dairdir. Buna göre araştırma grubunun %12,5 inin herhangi bir sosyal güvenlik kaydı bulunmazken, %53,7 sinin genel sağlık sigortası olduğu ve priminin devletçe ödendiği, %2 sinin ise yine genel sağlık sigortasının olduğu ancak priminin kendilerince ödendiği belirlenmiştir. Ayrıca araştırma grubunun %26,1 inin SSK, %2 sinin BAĞ-KUR, %2,7 sinin emekli sandığı ve %1 inin özel sigorta kaydı bulunmaktadır 9

11 ĠKAMET ETTĠĞĠ KONUTUN MÜLKĠYET DURUMU (%) Kira 14,6% Tahsis 5,2% Kendi Evi 80,2% Araştırma grubunun Konut mülkiyeti durumuna bakıldığında %80,2 si kendi evinde, %14,6 sı kirada, %5,2 si ise tahsis edilen bir konutta ikamet ettiğini belirtmiştir. 10

12 HANEDE YAġAYAN ENGELLĠ VAR MI (%) Evet 109 kişi; 18,3% Hayır 488 kişi; 81,7% Araştırma grubunun %18,3 ü hanede engelli birey bulunduğunu belirtmiştir. Engelli birey bulunan ailelere 2022 Özürlü Kanununa göre Aylık alıp almadıkları sorusu yöneltilmiştir AYLIK ENGELLĠ GELĠRĠ (%) 35,0 32,7 30,0 25,0 20,0 23,5 24,5 19,4 15,0 10,0 5,0 0,0 Bakıcı Maaşı Üç Aylık Engelli Maaşı Engelli Geliri Yok Bakıcı ve Üç Aylık Engelli Maaşı Engelli birey bulunan Ailelerin %23,5 i bakıcı maaşı, %32,7 si üç aylık engelli maaşı, %19,4 ü bakıcı ve üç aylık engelli maaşını birlikte aldığını belirtirken %24,5 i bu duruma ilişkin herhangi bir geliri olmadığını belirtmiştir. 11

13 EVDE HAMĠLE KADIN VAR MI? Evet 18,7% Hayır 81,3% Araştırma grubuna çatışmalar süresinde evde hamile kadın bulunup bulunmadığı sorusu yöneltilmiştir. %81,3 ü hayır yanıtı verirken %18,7 si ise hamile kadın olduğunu belirtmiştir. HAMĠLELĠK ESNASINDA HER HANGĠ BĠR DURUM GÖRÜLDÜ MÜ? (%) Hayır 56,9% Evet 43,1% Çatışmalı süreçte evde hamile kadın olduğunu belirten %18,7 lik kesime hamilelik esnasında herhangi olumsuz bir durumun yaşanıp yaşanmadığı sorusu yöneltilmiştir. %56,9 u hayır, %43,1 i ise evet olumsuz bir durum yaşandı yanıtını vermiştir. 12

14 HAMĠLELĠK ESNASINDA YAġANILAN DURUM (%) Düşük Tehlikesi 7,1 Riskli Doğum 47,6 Erken Doğum 23,8 Ölü Doğum 4,8 Düşük 16,7 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Hamilelik sürecinde olumsuz bir durum yaşadığını belirtenlerin %7,1 i Düşük tehlikesi yaşadığını, %47,6 sı riskli doğum, %23,8 i erken doğum olduğunu, %16,7 si ise hamileliğin düşük ile sonuçlandığını belirtmiştir. TEDAVĠ GÖREN HASTA (%) Evet 43,6% Hayır 56,4%. Çatışma süresince evde tedavi görmeye devam eden hasta olup olmadığına dair soruya araştırma grubunun %56,4 ü hayır, %43,6 sı evet tedavi gören hasta var yanıtı vermiştir. 13

15 EVĠNĠZDE (AĠLENĠZDE) 0-15 YAġ ARASI ÇALIġAN ÇOCUK VAR MI? (%) Evet 4,8% Hayır 95,2% Araştırma grubunun %95,2 si ailede 0-15 yaş arası çalışan çocuk olmadığını belirtirken %4,8 i evet çalışan çocuk var yanıtını vermiştir. 14

16 ÇATIġMA SÜRECĠ VE ETKĠLERĠ HASAR TESPĠTĠ YAPILDI MI? (%) Bilmiyorum,9 Ağır Hasarlı 31,9 Orta Hasarlı 22,3 Az Hasarlı 39,5 Hayır 5,3 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 Yaşanılan konutun hasar tespitinin yapılıp yapılmadığına dair soruda %5,3 ü hasar tespitinin yapılmadığını, %39,5 i hasar tespiti yapıldığını ve konutun az hasarlı, %22,3 ü orta hasarlı, %31,9 u ağır hasarlı oluğunu bildirirken %0,9 u hasar tespiti yapılıp yapılmadığını bilmediğini belirtmiştir. 15

17 KONUTUN YIKIM KARARI (%) 60,0 59,8 50,0 40,0 30,0 28,4 20,0 10,0 9,7 2,1 0,0 Evet Hayır Bilmiyorum Evi Yıkılmış Yapılan hasar tespitinin sonucunda araştırma grubunun %28,4 ü konutun yıkım kararının verildiğini, %59,8 i yıkım kararı verilmediğini, %9,7 si kararın ne olduğunu bilmediğini belirtirken %2,1 lik kesim ise konutun zaten yıkılmış olduğunu belirtmiştir. 16

18 BARINMA DURUMU (%) Diğer Kendine Ait Başka Bir Evde Evi Yıkılmış Kirada Tahsis Evi Hasarlı Kirada Evi Hasarlı Olup Komşu Evinde Ev Sağlam Olup Komşu Akrabada Ev Hasarlı Kendi Evinde Barınmakta Ev Sağlam Kendi Evinde Barınmakta 1,3 2,1,8 1,7 10,4 13,2 20,9 49,6 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Çatışmalar sonrası barınma durumuna ilişkin araştırma grubunun %13,2 si evin sağlam olduğunu ve kendi evinde barındığını, %49,6 sı evin hasarlı olduğunu ama yine evinde barındığını, %1,7 si ev sağlam ama bu süreçte komşu veya akrabalarında barındığını, %10,4 ü evinin hasarlı olduğunu komşu veya akrabalarında kaldığını, %20,9 u evin hasarlı olduğunu ve kirada olduğunu, %2,1 i evin yıkıldığı için kirada olduğunu, %0,8 i ev tahsis edildiğini, %0,3 ü kendisine ait başka bir evde barındığını belirtmiştir. 17

19 ÇATIġMALARDA MAL KAYBI YAġADINIZ MI? Hayır 5,6% Evet 94,4% Hane halkının genel ekonomik durumunun yanı sıra çatışmaların ortaya çıkarmış olduğu mali kayıplar ve geçim durumu çatışmaların önemli bir boyutuna işaret eden bir veriyi oluşturmaktadır. Araştırma grubunun %94,4 ü çatışmalarda mal kaybı yaşadığını, %5,6 sı mal kaybı yaşamadığını belirtmiştir. Yaşanılan mal kaybının ne olduğuna dair; 18

20 ÇATIġMALARDA MAL KAYBI (%) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 90,1 6,4 20,2 Ev Eşyası Kaybı Hayvan Kaybı Yakacak (Odun vs),2 Diğer Araştırma grubunun %90,1 i ev eşyası kaybı olduğunu, %6,4 ü hayvan kaybı olduğunu, %20,2 si yakacak, odun vs. kaybı olduğunu belirtmiştir. Yine mali kayıplar ve geçim durumuna dair araştırma grubuna çatışmalar öncesi ve sonrası gelir durumları sorulmuştur. Alınan yanıtlara göre; 19

21 70,0 60,0 67,3 GELĠR GRUP (%) 50,0 44,7 40,0 30,0 20,0 10,0 23,0 14,9 24,8 14,3 7,4 3,3,2,2 0,0 500 TL'den az TL arası TL arası TL arası 5001 TL'den fazla Gelir Grup Çatışma Öncesi Gelir Grup Gelir Grup Çatışma Sonrası Gelir Grup Çatışmalar öncesi geliri 500 TL den az olan ailelerin oranının %44,7 den %67,3 e yükseldiğini, gelir TL aralığında olan ailelerin oranının %23 ten %14,9 a düştüğünü, geliri TL aralığında olan ailelerin oranının %24,8 den %14,3 e düştüğünü ve geliri TL aralığında olan ailelerin oranının%7,4 ten %3,3 e düştüğü grafikten görülebilmektedir. Araştırmanın bu bölümünde katılımcıların öncelikli olarak hangi ihtiyaçlarını karşılarken güçlük çektiği tespit edilmeye çalışılmıştır. 20

22 1. ÖNCELĠKLĠ OLARAK ĠHTĠYAÇLARINIZDAN HANGĠSĠNĠ KARġILAMAKTA GÜÇLÜK ÇEKĠYORSUNUZ (%) Diğer Para İnşaat Malzemesi Ev Eşyası Kadın-Çocuk Pedi-Mama Pskilojik Danışmanlık Giyim Sıcak Aş Sağlık Eğitim Barınma/Kira İş Gıda Güçlük Çekmiyorum,7,7,3 4,2 2,8 3,0 6,1 4,2 5,4 6,6 7,0 11,3 22,5 25,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Araştırma grubunun %7 si ihtiyaçlarını karşılarken her hangi bir güçlük çekmediğini belirtirken %25,3 ü 1. Öncelikli olarak gıda ihtiyacını, %11,3 ü önceliğinin istihdam olduğunu, %22,5 i barınma ve kira, %5,4 ü eğitim, %4,2 si sağlık, %0,3 ü sıcak aş, %0,7 si giyim, %6,6 sı psikolojik danışmanlık, %0,3 ü kadın, çocuk pedi ve çocuk maması, %6,1 i ev eşyası, %2,8 i inşaat malzemesi, %4,2 si maddi yardımı öncelikli ihtiyaç olarak belirtmiştir. 21

23 2. ÖNCELĠKLĠ OLARAK ĠHTĠYAÇLARINIZDAN HANGĠSĠNĠ KARġILAMAKTA GÜÇLÜK ÇEKĠYORSUNUZ (%) Diğer Para İnşaat Malzemesi Ev Eşyası Kadın-Çocuk Pedi-Mama Pskilojik Danışmanlık Giyim Sıcak Aş Sağlık Eğitim Barınma/Kira İş Gıda Güçlük Çekmiyorum 1,7 1,7 2,2 1,0 4,5 5,0 7,2 6,9 8,7 10,9 10,1 12,1 12,4 15,6 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 2.Öncelikli olarak karşılamakta güçlük çekilen ihtiyaçlara bakıldığında %10,1 i gıda ihtiyacını, %10,9 u önceliğinin istihdam olduğunu, %15,6 sı barınma ve kira, %8,7 si eğitim, %6,9 u sağlık, %1 i sıcak aş, %2,2 si giyim, %12,1 i psikolojik danışmanlık, %7,2 si kadın, çocuk pedi ve çocuk maması, %5 i ev eşyası, %1,7 i inşaat malzemesi, %4,5 i maddi yardımı 2.öncelikli ihtiyaç olarak belirtmiştir. 22

24 3. ÖNCELĠKLĠ OLARAK ĠHTĠYAÇLARINIZDAN HANGĠSĠNĠ KARġILAMAKTA GÜÇLÜK ÇEKĠYORSUNUZ (%) Diğer Para İnşaat Malzemesi Ev Eşyası Kadın-Çocuk Pedi-Mama Pskilojik Danışmanlık Giyim Sağlık Eğitim Barınma/Kira İş Gıda Güçlük Çekmiyorum 1,3 1,8 3,6 5,8 4,9 5,3 4,9 5,3 8,4 8,9 9,8 16,0 24,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 3. Öncelikli olarak karşılamakta güçlük çekilen ihtiyaçlara bakıldığında %5,3 ü gıda ihtiyacını, %4,9 u önceliğinin istihdam olduğunu, %9,8 i barınma ve kira, %5,3 ü eğitim, %4,9 u sağlık, %8,9 u giyim, %16 sı psikolojik danışmanlık, %8,4 ü kadın, çocuk pedi ve çocuk maması, %5,8 i ev eşyası, %1,8 i inşaat malzemesi, %3,6 sı maddi yardımı 3.öncelikli ihtiyaç olarak belirtmiştir. Ġhtiyaç sıralamasına bakıldığında öncelikli olarak gıda ve barınma ihtiyacı öne çıkarken sonraki öncelik sıralamalarında psikolojik danışmanlık ihtiyaçları yer almaktadır. 23

25 ĠHTĠYAÇLARDAN HANGĠSĠNĠ KARġILAMAKTA GÜÇLÜK ÇEKĠYORSUNUZ (Frekans) Diğer Para İnşaat Malzemesi Ev Eşyası Kadın-Çocuk Pedi-Mama Pskilojik Danışmanlık Giyim Sıcak Aş Sağlık Eğitim Barınma/Kira İş Gıda Birden fazla yanıt verilmiģtir. Karşılamakta güçlük çekilen ihtiyaçların frekanslarına bakıldığında görüşülen 609 aileden 214 ü kira ve barınma 198 i gıda, 123 ü psikolojik danışmanlık, 120 si istihdam, 78 i eğitim, 68 i ev eşyası, 65 i kadın, çocuk pedi ve çocuk maması, 63 ü sağlık, 50 si maddiyat, 33 ü giyim, 27 si inşaat malzemesi, ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çektiğini belirtirken 54 kişi ihtiyaçlarını karşılarken güçlük çekmediğini belirtmiştir. Araştırma grubuna bu ihtiyaçlarını karşılarken herhangi bir yerden yardım alıp almadıkları sorulmuştur. Buna göre; 24

26 ÇATIġMA GÜNÜ ĠTĠBARĠYLE AĠLE HERHANGĠ BĠR YERDEN YARDIM ALDI MI? (%) Hayır 17,3% Evet 82,7% bildirmiştir. Ailelerin %17,3 ü herhangi bir yardım almadığını belirtirken %82,7 si yardım aldığını Alınan yardımların nereden alındığına dair AĠLE YARDIM ALMIġ ĠSE KĠMLERDEN ALMIġ? (%) Valilik 5,4%; 33 Aile Vakıf ve Dernek 11,5%; 70 Aile Belediye 75,5%; 460 Aile kızılay 0,5%; 3 Aile Diğer 0,7%; 4 Aile Akraba/Çevre 0,5%; 3 Aie Birden fazla yanıt verilmiģtir. 25

27 Araştırmaya katılanların %75,5 i olmak üzere 460 aile Belediye den, %11,5 i olmak üzere 70 aile vakıf ve derneklerden, %5,4 ü olmak üzere 33 aile Valilik ten, %0,5 i olmak üzere 3 aile Kızılay dan, %0,5 i olmak üzere 3 aile akraba ve çevresinden yardım aldığını belirtmiştir. Alınan yardımların ne olduğuna dair; Barınma-Kira 2,3%; 14 Aile Giyim 0,3%; 2 Aile NE TÜR YARDIMLAR ALIYOR? (%) Sıcak Aş 9,9%; 60 Aile Maddi Yardım 9,4%; 57 Aile Gıda 74,1%; 451 Aile Birden fazla yanıt verilmiģtir. Araştırmaya katılanların %74,1 i olmak üzere 451 aile gıda yardımı aldığını, %9,9 u olmak üzere 60 aile sıcak aş yardımı aldığını, %9,4 ü olmak üzere 57 aile maddi yardım aldığını, %2,3 ü olmak üzere 14 aile barınma, kira yardımı aldığını belirtmiştir. 26

28 YAPILAN YARDIM DÜZENLĠ MĠ? (%) Evet 2,7% Hayır 97,3% Yapılan yardımların düzenli olup olmadığına dair verilen yanıtlara bakıldığında yardım alanların sadece %2,7 sinin yardımların düzenli olduğunu belirttiğini, %79,3 ünün ise yardımların düzenli olmadığını belirttiği görülmektedir. YARDIMLAR DAĞITILIRKEN EġĠT/ADĠL DAĞITIM YAPILDIĞINI DÜġÜNÜYOR MUSUNUZ? (%) Hayır 48% Bilmiyorum/ Fikrim Yok 4,2% Evet 47,8% Yardımlar dağıtılırken eşit ve adil dağıtıldığını düşünenlerin oranı %47,8 iken eşit ve adil dağıtılmadığını düşünenlerin oranı %48 dir ayrıca %4,2 lik bir kesim fikrim yok, bilmiyorum yanıtını vermiştir. 27

29 ÇATIġMALARINDAN SONRA HERHANGĠ BĠR KAMU KURUMU SĠZĠ ZĠYARET ETTĠ MĠ? (%) Evet 51,2% Hayır 48,8% Araştırmaya katılanların %51,2 si Çatışmalardan sonra bir kamu kurumu tarafından ziyaret edildiklerini belirtirken %48,8 i ise herhangi bir ziyaretin gerçekleşmediğini belirtmişlerdir. ÇATIġMALARINDAN SONRA ZĠYARET EDEN KURUM 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 6,9 3,6 3,3 4,1 5,1 5,9 19,0 45,0 Çatışmalardan sonra ziyaret eden kurumlara bakıldığında araştırmaya katılanların %45 i belediyenin, %19 u HDP nin, %5,9 u GABB ın, %5,1 i vakıfların, %4,1 i Aile bakanlığı/stdv nın, %3,3 ü Valilik ve Kaymakamlığın ziyarette bulunduğunu belirtirken %6,9 u ziyaretlerine gelindiği belirtmiş ancak hangi kurum tarafından olduğunu bildirmemiştir. 28

30 ÇATIġMA SÜRECĠNDE ĠDĠL DIġINA ÇIKTINIZ MI? (%) Hayır 15,5% Evet 84,5% Çatışmaların yaşandığı tüm bölgelerde yaşanılan zorunlu göç olgusu ile ilgili olarak araştırma grubuna çatışma sürecinde Ġdil dışına çıktınız mı sorusu yöneltilmiştir. Alınan yanıtlara göre %84,5 Ġdil dışına çıktığını belirtirken %15,5 Ġdilden ayrılmadığını belirtmiştir. ÇATIġMALAR SONRASI ĠDĠL DEN AYRILMAYI DÜġÜNDÜNÜZ MÜ? (%) Evet 13,1% Hayır 86,9% Çatışmalardan sonra Ġdilden ayrılmayı düşünenlerin oranı %13,1 iken hayır ayrılmayı düşünmedim diyenlerin oranı %86,9 dur. 29

31 ÇATIġMALAR SONRASI ĠDĠL DEN AYRILMAYI DÜġÜNDÜNME NEDENĠ (%) Güvenlik nedeniyle Korku Yasaklardan Dolayı Çocuklar İçin Psikolojik Olarak Etkileniyoruz Aynı Şeyleri Yaşamak İstemiyoruz 2,7 2,7 1,4 2,7 6,8 6,8 Ev Yok 19,2 Evet 57,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Çatışmalardan sonra Ġdil den ayrılmayı düşünen katılımcılara neden ayrılmak istediği sorulmuştur. Alınan yanıtlara göre %19,2 si evinin olmadığı gerekçesiyle, %6,8 i aynı şeyleri yaşamak istemediği için, %6,8 i psikolojik olarak etkilendikleri için, %2,7 si çocuklarının geleceği için, %1,4 ü yasaklardan dolayı, %2,7 si korktukları için, %2,7 si güvenlik nedeniyle Ġdilden ayrılmayı düşündüklerini belirtmişlerdir. 30

32 AĠLENĠZDEN (BĠR KISMI) BAġKA YERLERE GÖÇ EDEN OLDU MU? (%) Evet 30,9% Hayır 69,1% Araştırma grubunun %30,9 u ailelerinden bir veya birkaç kişinin Ġdil dışına gittiğini belirtirken %69,1 i ailesinden ayrılan olmadığını belirtmiştir. Ġdil dışına göç edenlerin gittikleri yerleşim yerlerine bakıldığında; GÖÇ EDĠLEN YERLEġĠM BĠRĠMĠ (%) Köy 69; 42,1% Yurt Dışı 1; 0,6% İl 36; 22% İlçe 58; 35,4% Aile bireylerinden bir veya bir kaçının idil dışına göç edenlerin %22 si olmak üzere 36 kişi başka bir ile gittiğini, %35,4 ü olmak üzere 58 kişi başka bir ilçeye gittiğini, %42,1 i olmak üzere 69 kişi köye, %0,6 sı olmak üzere 1 kişi ise yurt dışına gittiğini bildirmiştir. 31

33 ÇATIġMALI SÜREÇTE OKUL ÇAĞINDA OLUP OKULA DEVAM ETMEYEN ÇOCUK VAR MI? (%) Evet 58,8% Hayır 41,2% Araştırma grubunun %58,8 i çatışmalı süreçte okula devam edemeyen çocuğunun olduğunu belirtirken %51,2 si okula devam edemeyen çocuğunun olmadığını belirtmiştir. 32

34 OKULA DEVAM ETMEME NEDENLERĠ (%) 25,0 20,0 18,1 20,2 20,5 23,0 15,0 10,0 5,0,0,3,6 1,5 3,4 3,7 4,0 4,8 Eğitimine devam edemeyen çocukların devam etmeme nedenlerine bakıldığında; %0,3 ü misafir öğrenci kabul edilmediğini, %0,6 sı telafi eğitimi olmadı için, %3,42ü öğretmen olmadığı için, %3,7 si yasaklar nedeniyle, %4 ü korku nedeniyle, %4,8 i okulun yanması nedeniyle, %18,12i idilden ayrıldıkları için, %20,2 si çatışmalar nedeniyle, %23 ü boykot ettikleri için devam edilmediğini belirtirken %20,5 i okula devam edemediğini bildirirken nedenini belirtmemiştir. 33

35 OKULA DEVAM ETTĠYSE MĠSAFĠR ÖĞRENCĠ OLARAK MI DEVAM ETTĠ? (%) Evet 35,9% Hayır 64,1% görmekteyiz. Grafikte okula devam eden öğrencilerin %35,9 unun misafir öğrenci olarak devam ettiğini 34

36 Çatışmalı dönem, doğal olarak beraberinde çözülmesi güç bir takım sorunları getirmiştir. Bunlar psikolojik sorunlar olabileceği gibi temel ihtiyaçlar da olabilmektedir. Bu kapsamda katılımcılardan çözülmesi gereken problemleri öncelik sırasına göre belirtmeleri istenmiştir. MAHALLENĠZĠN/SOKAĞINIZIN EN ACĠL ÇÖZÜLMESĠ GEREKEN SORUNU HANGĠSĠDĠR? 1.ÖNCELĠK (%) Diğer İlaçlama Huzur Alt Yapı/Kanalizasyon Sorun Yok İnşaat Yapı Malzemesi İhtiyaç Sahiplerine Sosyal Yardım Yol-Kaldırım Sağlıklı İçme Suyu Temizlik Elektrik 2,2,9 2,8 3,3 3,3 8,0 8,2 16,1 16,1 17,1 22,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Araştırma grubunun %22 si elektrik kesintisi, %17,1 i temizlik sorunu, %16,1 i sağlıklı içme suyu sorunu, %16,1 i yol, kaldırım eksikliği, %8,2 si ihtiyaç sahiplerine sosyal yardım, %8 i inşaat yapı malzemesi eksikliği, %3,3 ü alt yapı, kanalizasyon sorunları, %2,8 i huzurun olmayışı, %0,9 u ilaçlama eksikliğini acil çözülmesi gereken sorunlar olarak görmektedir. 35

37 MAHALLENĠZĠN/SOKAĞINIZIN EN ACĠL ÇÖZÜLMESĠ GEREKEN SORUNU HANGĠSĠDĠR? 2.ÖNCELĠK (%) Diğer İlaçlama Huzur Alt Yapı/Kanalizasyon İnşaat Yapı Malzemesi İhtiyaç Sahiplerine Sosyal Yardım Elektrik Temizlik Sağlıklı İçme Suyu Yol-Kaldırım Sorun Yok 2,6 1,7 1,8 4,2 4,6 7,3 11,2 11,7 14,5 15,2 25,1 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Araştırma grubunun %15,2 si yol kaldırım sorununu, %14,5 i sağlıklı içme suyunu, %11,7 si temizlik sorununu, %11,2 si elektrik sorununu, %7,3 ü ihtiyaç sahiplerine sosyal yardım eksikliğini, %4,6 sı inşaat yapı malzemesi ihtiyacını, %4,2 si alt yapı, kanalizasyon sorunlarını, %1,8 i huzurun olmayışı, %1,7 si ilaçlama eksikliğini 2.öncelikli sorun olarak görmektedir. 36

38 MAHALLENĠZĠN/SOKAĞINIZIN EN ACĠL ÇÖZÜLMESĠ GEREKEN SORUNU HANGĠSĠDĠR? 3.ÖNCELĠK (%) Huzur Ulaşım-Taşıt Yeşil Alan Park İlaçlama Diğer Alt Yapı/Kanalizasyon Elektrik İnşaat Yapı Malzemesi Sağlıklı İçme Suyu İhtiyaç Sahiplerine Sosyal Yardım Yol-Kaldırım Temizlik Sorun Yok 1,0 2,0 1,0 1,2 2,2 2,8 3,0 4,0 4,2 5,6 6,4 7,4 59,2 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Araştırma grubunun %7,4 ü temizlik, %6,4 ü yol kaldırım sorununu, %5,6 sı ihtiyaç sahiplerine sosyal yardım eksikliğini, %4,2 si sağlıklı içme suyunu, %4 ü inşaat yapı malzemesi ihtiyacını, %3 ü elektrik sorununu, %2,8 i alt yapı, kanalizasyon sorunlarını, %1,2 si ilaçlama eksikliğini, %1 i yeşil alan, park eksikliği, %2 si ulaşım sıkıntısını 3.öncelikli sorun olarak görmektedir. 37

39 GELECEKTEN BEKLENTĠNĠZ NEDĠR? (%) Endişeliyiz Tekrar Başlayabilir İyi Olmak Zorunda,6 1,2 Belirsiz 37,3 Barış/Huzur 4,8 Daha iyi Olacak Daha kötü olacak 23,9 26,1 Hiçbir şey değişmeyecek 5,8 Diğer,4,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 Yaşanılan çatışmalar nedeniyle araştırma grubuna gelecekten beklentiniz nedir sorusu yöneltilmiştir. Verilen yanıtlara göre %37,3 ü geleceğini belirsiz gördüğünü, %26,1 i daha kötü olacağını, %23,9 u daha iyi olacağını, %3,1 i barış/huzur beklentisi olduğunu, %0,6 sı tekrar başlamasından endişeli olduklarını, %1,2 si iyi olmak zorunda ve %5,8 i ise hiçbir şey değişmeyeceği yönünden düşüncelerini belirtmiştir. 38

40 BELEDĠYE HĠZMETLERĠ ĠDĠL BELEDĠYESĠ NĠN KURDUĞU (ĠDĠL KADIN DANIġMANLIK MERKEZĠ ĠDĠL KÜLTÜR VE SANAT MERKEZĠ) HĠZMET MERKEZLERĠNĠ BĠLĠYOR MUSUNUZ? (%) Hayır 59% Evet 41% Ġdil Belediyesi nin bünyesinde kurulan İdil Kadın Danışmanlık Merkezi İdil Kültür ve Sanat Merkezi hakkında katılımcıların görüşleri alınmıştır. Katılımcıların %41 i Hizmet Merkezlerini bildiğini; %59 u ise Hizmet Merkezleri hakkında bilgisinin olmadığını belirtmişlerdir. 39

41 ĠDĠL BELEDĠYESĠ NĠN KURDUĞU HĠZMET MERKEZLERĠNĠ YETERLĠ BULUYOR MUSUNUZ? (%) Yetersiz 63,8% Yeterli 36,2% İdil Kadın Danışmanlık Merkezi İdil Kültür ve Sanat Merkezi hakkında bilgisi olan bireylerin Hizmet Merkezleri hakkındaki görüşlerine bakıldığında %63,8 i yetersiz bulduğunu, %36,2 si yeterli bulduğunu belirtmiştir. 40

42 ĠDĠL KADIN DANIġMANLIK MERKEZĠ ĠDĠL KÜLTÜR VE SANAT MERKEZĠ ÇALIġMALARIYLA ĠLGĠLĠ ÖNERĠLER (%) Diğer Taleplerin Karşılanması Gerekir Halkı Ziyaret Etmeliler Etkinliklerden Haberdar Olmadığı İçin, Klasik belediye hizmetleri (yol, temizlik Vs) Bilinçli İnsanlar Görevlendirilmeli Eşit ve Adil lolmalı Kadınlar İçin Kurslar Sayısı Artırılmalı Sorumluluk Alsın İletişim ve Etkin Programlar Yapmalı Kürtçe Okuma Yazma Kursu Yetersiz 2,8 5,7,7 4,3 1,4 5,7,7 1,4 2,8 1,4 2,1 14,9 56,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Ġdil Kadın Danışmanlık Merkezi Ġdil Kültür ve Sanat Merkezini yetersiz bulduğunu belirten katılımcıların önerilerinin neler olduğuna bakıldığında, %14,9 u ziyaret /hizmet etmeliler, %5,7 si taleplerin karşılanması gerekir, %5,7 si eşit ve adil olmalı, %4,3 ü klasik belediye hizmetleri (yol, temizlik vs) %2,8 i sorumluluk alsın, %2,1 i kürtçe okuma yazma kursu, %1,4 ü iletişim ve etkin programlar yapmalı, %1,4 ü bilinçli insanlar görevlendirilmeli, %1,4 ü sayısı artırılmalı, %0,7 si kadınlar için kurslar,%0,7 si etkinliklerden haberdar olmak yönünde taleplerini belirtirken, %562lık bir kesim sadece yetersiz bulduğunu belirtmiş herhangi bir öneride bulunmamıştır. 41

43 SONUÇ VE ÖNERĠLER Ġdil de yaşanılan çatışmalar nedeniyle ortaya çıkan sosyal ve ekonomik yapıdaki değişimleri, yıkım ve zorunlu göçün boyutlarını tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma aynı zamanda sosyal yapıya dair veriler içermektedir. Eğitim düzeylerinin görece çok düşük olduğu idil ilçesinde katılımcıların cinsiyetler açısından eğitim seviyelerine bakıldığında kadınların yüksek oranda okuryazar olmaması ciddi bir duruma işaret etmektedir. Yaşanılan çatışmalar nedeniyle de eğitimine devam edemeyen çocuk oranı %58,8 olarak görülmekle birlikte eğitim çağında olup çalışmak durumunda olan çocukların oranı da dikkat çekicidir. Gelir düzeylerine bakıldığında %67,7 lik büyük bir kesim zaten asgari ücretin altında bir gelir seviyesine sahipken yaşanılan çatışmalı sürecin etkisiyle bu oran %82,2 ye çıkmıştır, bu durumunda yansıması olarak temel ihtiyaçların karşılanması konusunda sıkıntılar görülmekte zira ihtiyaç öncelik sıralamalarında barınma ve gıda ihtiyacı ön plana çıkmaktadır. Öncelik sıralamalarında dikkat çeken bir diğer durum ise ancak temel ihtiyaçlar karşılandıktan sonra dile getirilen psikolojik destek talebidir. Bu süre zarfında en olumsuz etkilenenlerin hasta, hamile ve engelli birey bulunan aileler olduğu söylenebilir keza oranlarına bakıldığında engelli birey bulunan aileler %18,3 ile yine çok yüksek bir oranla karşımıza çıktığı görülmektedir. Bu ailelerin %24,5 inin herhangi bir engelli aylığı almadığı görülmektedir. Hanede hamilelik süreci yaşayan kadınların %43,1 i çatışmalardan kaynaklı riskli, erken doğum, düşük gibi sorunlar yaşamışlardır. Yine katılımcıların %43,6 sı evde tedavi gören hasta olduğunu belirtmekte ve bunlar yüksek oranda bakıma muhtaç hastalar olarak dikkat çekmektedir. 42

44 Çatışmalar sürecinde ve sonrasında ailelerin %82,7 si yardımlardan faydalandığını dile getirirken yardımların süreklilik arz etmemesi nedeniyle ihtiyaçlar yeterince karşılanamamakta keza bu durum yardımlarım eşit ve adil dağıtılmadığına dair yargı oluşturmaktadır. Katılımcılar yardımların büyük oranda belediyeden geldiğini belirtirken bu yardımlar daha çok gıda, sıcak aş şeklindedir, ancak karşılanmakta güçlük çekilen barınma ve kira ihtiyacının yüksekliği de göz ardı edilmemelidir. Ailelerin %82,7 sine yardım ulaştırılabilmiş ise de ailelerin sadece %51,2 si herhangi bir kamu kurumu tarafından ziyaret edildiğini ve bu ziyaretlerin büyük oranda Belediye ve HDP tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Yaşanılan çatışmalı süreçle birlikte Psikolojik destek ihtiyacının ön plana çıkması, Yapılan yardımlar kadar gerçekleştirilecek ziyaretlerinde önemini arttırmaktadır. Çatışmalar süresince bir süreliğine de olsa Ġdilden ayrılmak zorunda kalanların yanı sıra çatışmalardan sonra idilden ayrılmayı düşünenlerin oranı %13,1 olarak önemli bir veridir. Keza katılımcıların %30,9 u zaten aile bireylerinden başka yerlere göç yaşandığını belirtmişlerdir. Bu durumun nedenleri olarak evlerinin olmaması, güvenliğin olmaması, korku dolaysıyla psikolojik olarak etkilenme durumları söz konusudur. Ailelerin bölünmesi ve göçün neden olacağı olumsuz durumları ortadan kaldırmanın koşulları oluşturulmalıdır. Çalışmada farklı derecelerde olsa da %93,7 si evinin hasarlı olduğunu belirtilmiş ancak %28,4 ü evin yıkım kararının verildiğini, %2,1 i evinin zaten yıkılmış olduğunu belirtmiştir. Evin hasarlı olmasına rağmen evinde barınanların oranın yüksekliği, keza karşılamakta güçlük çekilen ihtiyaçlar sorusunda Barınma ihtiyacının karşılanması yönündeki taleplerde ki yükseklik dikkat çekmektedir. Yaşanılan mahalle ile ilgili taleplere bakıldığında temel gereksinimlerden olan elektrik kesintisi sorunun çözümü, sağlıklı içme suyu sıkıntısı ve temizlik ön plana çıkmaktadır. 43

45 Çalışmanın son bölümünde yer verilen, Ġdil Belediyesi nin bünyesinde kurulan Ġdil Kadın Danışmanlık Merkezi ve Ġdil Kültür ve Sanat Merkezinden %41 in haberdar olması görece düşük bir oran olmakla birlikte bu merkezlerden katılımcıların beklentilerinin yüksek olduğu görülmektedir. 44