Hazırlayan: Mehmet Raşit OKUMUŞ Yönetici Asistanı KARACADAĞ KALKINMA AJANSI DEVELOPMENT AGENCY

Transkript

1 Hazırlayan: Mehmet Raşit OKUMUŞ Yönetici Asistanı KARACADAĞ KALKINMA AJANSI

2 Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır.

3 TÜRKİYE DE EKONOMİK GELİŞMELER

4 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA II. DÖNEM: NİSAN, MAYIS, HAZİRAN / yılı ikinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 10.3 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2010 yılı ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17.1 lik artışla Milyon TL olmuştur yılının ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 10.3 lük artışla Milyon TL olmuştur yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %0.2 lik artışla Milyon TL, sabit fiyatlarla % 4.7 lik azalışla Milyon TL olmuştur yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla TL, ABD doları cinsinden Dolar olarak hesaplanmıştır. Kaynak: TÜİK, 2010a.

5 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA II. DÖNEM: NİSAN, MAYIS, HAZİRAN / 2010 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sonuçları Cari fiyatlarla GSYH Gelişme hızı Cari fiyatlarla GSYH Gelişme hızı Sabit fiyatlarla GSYH Gelişme hızı Dönem (Milyon TL) % (Milyon $) % (Milyon TL) % I* II* III* IV* Yıllık* I* II Kaynak: TÜİK, 2010a.

6 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA II. DÖNEM: NİSAN, MAYIS, HAZİRAN / Ç1 Ç2 8.1 Ç3 8.0 Ç4 8.5 Ç1 7.7 Ç2 7.6 Ç3 9.8 Ç4 5.9 Ç1 9.7 Ç2 6.3 Ç3 5.7 Ç4 8.1 Ç1 3.8 Ç2 3.2 Ç3 4.2 Ç4 7.0 Ç1 2.6 Ç2 0.9 Ç3-7.0 Ç Ç1-7.6 Ç2-2.7 Ç3 6.0 Ç Ç1 Ç2 GSYH Gelişme Hızı (%) Kaynak: TÜİK Dönemlik Yıllık

7 2007 I 2007 II III 2007 IV I II III IV I II III IV I II. GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA II. DÖNEM: NİSAN, MAYIS, HAZİRAN / 2010 GSYH Büyümesine Katkılar (Talep Yönü İle) Kaynak:TÜİK Yurtiçi Talep (Puan) Net İhracat (Puan) GSYH (% Değişim)

8 2007 I 2007 II III 2007 IV I II III IV I II III IV I II. GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA II. DÖNEM: NİSAN, MAYIS, HAZİRAN / 2010 GSYH Büyümesine Katkılar (Arz Yönü İle) Kaynak:TÜİK İmalat Sanayi (Puan) GSYH (% değişim) Toptan ve perakende ticaret (Puan)

9 ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS/ 2010 ÜFE de aylık değişim %1,15 olarak gerçekleşti yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %1,15, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,98, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,03 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,18 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe %3,48, sanayi sektöründe %0,64 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,72, bir önceki yılın aynı ayına göre %20,25 ve on iki aylık ortalamalara göre %16,03 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,38, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,70 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,13 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %5,19 ile elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı alt sektöründe gerçekleşti Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz, su sektöründe %4,54, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,43, imalat sanayi sektöründe %0,22 artış gerçekleşmiştir. Kaynak: TÜİK, 2010b.

10 ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 Üretici Fiyatları Endeksi Yıllık Değişim Oranları (%) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2, ,00-4,00 10,42 9,21 8,24 9,03 8,58 7,64 7,90 6,82 6,30 6,43 5,93 3,46 0,47 1,51 0, , , , ,46-3,75 Aylar Kaynak: TÜİK, 2010b.

11 ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS/ 2010 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%5,19), ana metal sanayi (%2,54), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%1,68), mobilya imalatı (%0,95) alt sektörleridir. Buna karşılık büro makineleri imalatı (%-6,54), iletişim teçhizatı imalatı (%-2,94), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (%-1,77), suyun toplanması ve arıtımı (%-0,91), kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (%-0,77), kimyasal ürünlerin imalatı (%-0,64), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%-0,44) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. Kaynak: TÜİK, 2010b.

12 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 TÜFE de aylık değişim %0,40 olarak gerçekleşti yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,40, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,50, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,33 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,83 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %26,72 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Gıda ve alkolsüz içecekler (%10,37), lokanta ve oteller (%9,91) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. Kaynak: TÜİK, 2010c.

13 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 Tüketici Fiyatları Endeksi Yıllık Değişim Oranları (%) 10,00 9,50 10,13 10,19 9,56 9,10 8,00 8,19 7,73 7,89 8,37 7,58 8,33 6,00 6,13 5,24 5,73 5,39 5,33 5,27 5,08 6,53 5,53 4, Aylar Kaynak: TÜİK, 2010c.

14 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %2,95 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşmiştir. Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan lokanta ve otellerde %0,47, konutta %0,15, eğitimde %0,14, eğlence ve kültürde %0,10 artış, ev eşyasında %-0,02, ulaştırmada %-0,17, çeşitli mal ve hizmetlerde %-0,22, sağlıkta %-0,67, haberleşmede %-0,96, giyim ve ayakkabıda %-4,79 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün grubunda değişim gözlenmemiştir. Kaynak: TÜİK, 2010c.

15 HANEHALKI İŞGÜCÜ ARAŞTIRMASI 2010 HAZİRAN DÖNEMİ SONUÇLARI (Mayıs, Haziran, Temmuz 2010) Haziran 2010 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 859 bin kişi artmıştır yılı Haziran döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 802 bin kişilik bir artış ile 71 milyon 307 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 859 bin kişi artarak 52 milyon 503 bin kişiye ulaşmıştır. Tarım dışı istihdam 1 milyon 95 bin kişi artmıştır yılı Haziran döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 541 bin kişi artarak, 23 milyon 488 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 446 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 95 bin kişi artmıştır. Haziran 2010 döneminde istihdam edilenlerin % 26,6'sı tarım, % 19,3 ü sanayi, % 6,7 si inşaat, % 47,4'ü ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0,2 puan, sanayi sektörünün payının 1,2 puan, inşaat sektörünün payının 0,1 puan arttığı, buna karşılık hizmetler sektörünün payının 1,6 puan azaldığı görülmektedir. Kaynak: TÜİK, 2010d.

16 HANEHALKI İŞGÜCÜ ARAŞTIRMASI 2010 HAZİRAN DÖNEMİ SONUÇLARI (Mayıs, Haziran, Temmuz 2010) İşsizlik oranı % 10,5 tir. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 518 bin kişi azalarak 2 milyon 751 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,5 puanlık azalış ile % 10,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2,9 puanlık azalışla % 13,1, kırsal yerlerde ise 1,5 puanlık azalışla % 5,5 olmuştur. İşgücü dışında olanların % 48,3'ü daha önce bir işte çalışmıştır. Haziran 2010 döneminde işgücü dışında olup, daha önce bir işte çalışanların % 14,8'i tarım", % 11,6'sı "sanayi", % 2,6'sı "inşaat", % 20,4'ü "hizmetler" sektöründe çalışmış, % 50,6 sı ise 8 yıldan önce işinden ayrılmıştır. Bu dönemde istihdam edilenlerin; % 70,7'si erkek nüfustur. % 60,3'ü lise altı eğitimlidir. % 60,1'i ücretli, maaşlı veya yevmiyeli, % 25'i kendi hesabına veya işveren, % 14,9'u ise ücretsiz aile işçisidir. % 60'ı, 10 kişiden az çalışanı olan işyerlerinde çalışmaktadır. % 3'ünün ek bir işi vardır. Kaynak: TÜİK, 2010d.

17 HANEHALKI İŞGÜCÜ ARAŞTIRMASI 2010 HAZİRAN DÖNEMİ SONUÇLARI (Mayıs, Haziran, Temmuz 2010) İstihdam ve İşsizlik Oranı (%) Bin Kişi , ,0 10,3 10,5 10,8 10,6 10,2 10, ,0 Yüzde , Kaynak: TÜİK Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı Haziran 2010 Haziran

18 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ - TEMMUZ yılı Temmuz ayında 2005=100 temel yıllı sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %8,6 artmıştır. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2010 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,1 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %9,1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %10,1 artmıştır. Takvim etkisinden arındırılmış endeks 2010 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8,9, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre % 0,3 artış göstermiştir. Kaynak: TÜİK, 2010e.

19 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ - TEMMUZ 2010 Temmuz 2010 (2005=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış SEKTÖR Endeks Değişim (Yıllık) Değişim (Aylık) Endeks Değişim (Yıllık) Endeks Değişim (Aylık) Toplam Sanayi 119,9 8,6-0,3 117,1 8,9 114,1-0,3 Madencilik ve Taşocakçılığı 146,6-3,1 7,4 144,7-3,1 127,2-0,3 İmalat Sanayi 115,7 9,1-2,5 112,7 9,4 111,3 0,0 Elektrik, Gaz, Buhar ve Sıcak Su Ürt. ve Dağıtımı 144,6 10,1 13,2 144,6 10,1 131,1 1,6 Kaynak: TÜİK, 2010e.

20 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ - TEMMUZ Sanayi Üretim Endeksleri (2005=100) Arındırılmamış Endeks Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Kaynak:TÜİK Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Endeks

21 SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ TEMMUZ / 2010 Sanayi Ciro Endeksi, 2010 yılı Temmuz ayında yüzde 16,6 arttı. Sanayi Üretim Anketi kapsamında yer alan İmalat Sanayi ile Madencilik ve Taşocakçılığı kısımlarında bulunan işyerlerinden 2005=100 temel yıllı oluşturulan Sanayi Ciro Endeksi, 2010 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 16,6 artmış, bir önceki aya göre ise % 1,9 azalmıştır. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2010 yılı Temmuz ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre; Madencilik ve Taşocakçılığı endeksi % 49,9, İmalat Sanayi endeksi ise % 15,7 artmıştır. İmalat sanayi alt gruplarında en yüksek artış Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatında gerçekleşmiştir. Sipariş Endeksinin 2010 yılı Temmuz ayında 2009 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranının %43,0 ile Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatında gerçekleştiği görülmektedir. Bunu, % 37,8 ile Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin imalatı takip etmektedir. Kaynak: TÜİK, 2010f.

22 SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ TEMMUZ / 2010 Sanayi Sipariş Endeksi, 2010 yılı Temmuz ayında 2009 yılı Temmuz ayına göre yüzde 15,4 artmıştır. Avrupa Birliği düzenlemelerine göre, İmalat Sanayi kısmında sipariş ile çalışan faaliyetlerde bulunan ve Sanayi Üretim Anketi nin kapsamına giren işyerlerinden, 2005=100 temel yıllı oluşturulan Sanayi Sipariş Endeksi, 2010 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 15,4 artmış, bir önceki aya göre ise % 4,5 azalmıştır. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2010 yılı Temmuz ayında en yüksek artış Ara Malı İmalatı nda görülmüştür. Kaynak: TÜİK, 2010f.

23 SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ TEMMUZ / Sanayi Sipariş Endeksi, 2005= Sanayi Ciro Endeksi, 2005= Kaynak: TÜİK, 2010f.

24 SANAYİ İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ 2010 YILI II.DÖNEM Sanayide İstihdam bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,6, bir önceki döneme göre % 3,1 artmıştır. NACE Rev.2 ye göre hesaplanan 2005=100 temel yıllı, Üç Aylık Sanayi İstihdam Endeksi 2010 yılı II. döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,6, bir önceki döneme göre % 3,1 artmıştır. Üç Aylık Sanayi İstihdam Endeksi 99,8 olmuştur. Sanayide Çalışılan Saat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 5,3, bir önceki döneme göre % 3,7 artmıştır. Üç Aylık Sanayide Çalışılan Saat Endeksi, 2010 yılı II. döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 5,3, bir önceki döneme göre % 3,7 artmıştır. Üç Aylık Sanayide Çalışılan Saat Endeksi 98,7 olmuştur. Sanayide Brüt Ücret-Maaş bir önceki yılın aynı dönemine göre % 15,7, bir önceki döneme göre % 5,7 artmıştır. Üç Aylık Sanayide Brüt Ücret-Maaş Endeksi, 2010 yılı II. döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 15,7, bir önceki döneme göre % 5,7 artmıştır. Üç Aylık Sanayide Brüt Ücret-Maaş Endeksi 158,7 olmuştur. Kaynak: TÜİK, 2010g.

25 SANAYİ İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ 2010 YILI II.DÖNEM İstihdam, Bir önceki yılın aynı dönemine göre, Ara Malı İmalatında % 8,5, Dayanıklı Tüketim Malı İmalatında % 7,2, Dayanıksız Tüketim Malı İmalatında % 2,7 artış, Enerjide % 1,4 azalış ve Sermaye Malı İmalatında % 1,5 artış göstermiştir. Çalışılan saat, Bir önceki yılın aynı dönemine göre, Ara Malı İmalatında % 9,0, Dayanıklı Tüketim Malı İmalatında % 9,6, Dayanıksız Tüketim Malı İmalatında % 2,6 artış, Enerjide % 0,9 azalış ve Sermaye Malı İmalatında % 4,4 artış göstermiştir. Brüt ücret maaş, Bir önceki yılın aynı dönemine göre, Ara Malı İmalatında % 21,0, Dayanıklı Tüketim Malı İmalatında % 20,8, Dayanıksız Tüketim Malı İmalatında % 14,0, Enerjide % 3,5 ve Sermaye Malı İmalatında % 16,9 artış göstermiştir. Kaynak: TÜİK, 2010g.

26 SANAYİ İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ 2010 YILI II.DÖNEM Üç Aylık Sanayi İstihdam, Çalışılan Saat ve Brüt Ücret-Maaş Endeksi, 2005=100 İstihdam Çalışılan Saat Brüt Ücret-Maaş Kaynak: TÜİK, 2010g.

27 İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANI AĞUSTOS / 2010 Kapasite kullanım oranı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 1,3 puan azalarak yüzde 73,4 seviyesinde gerçekleşmiştir Ağustos ayında kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre "Dayanıklı Tüketim Mallarında" 4,4 puan artışla yüzde 70,9, "Dayanıksız Tüketim Mallarında" 0,4 puan artışla yüzde 71,4, "Tüketim Mallarında" 1,3 puan artışla yüzde 71,3, "Ara Mallarında" 7,5 puan artışla yüzde 77, "Yatırım Mallarında" 5,2 puan artışla yüzde 68,3 olarak gerçekleşti. "Gıda ve İçeceklerde" ise kapasite kullanım oranı 2,7 puan azalışla yüzde 68,7 seviyesinde gerçekleşti. Kaynak: TCMB, 2010.

28 İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANI AĞUSTOS / ,4 Ocak 67,8 60,3 Şubat 67,8 59,2 Mart 67,9 60,3 Nisan 72,2 64,2 Mayıs 73,4 66,8 Haziran 73,6 Temmuz 67,4 74,7 68,2 Ağustos 73,4 67,5 Eylül Ekim 68,0 Kasım 69,2 Aralık 67,6 Kapasite Kullanım Oranları (Yüzde) Kaynak: TCMB

29 İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANI AĞUSTOS / 2010 Mal Gruplarına Göre Kapasite Kullanım Oranı ve Değişimleri 2009 Ağustos 2010 Ağustos Değişim (Puan) Dayanıklı Tüketim Malları 66,5 70,9 4,4 Dayanıksız Tüketim Malları 71,0 71,4 0,4 Tüketim Malları 70,0 71,3 1,3 Gıda ve İçecekler 71,4 68,7-2,7 Ara Malları 69,5 77,0 7,5 Yatırım Malları 63,1 68,3 5,2 Kaynak: TCMB

30 TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ AĞUSTOS / Ağustos ayında Tüketici güveni azaldı Ağustos ayında Tüketici Güven Endeksi, bir önceki aya göre %0,14 oranında azaldı; Temmuz ayında 87,48 olan endeks Ağustos ayında 87,35 değerine düştü. Tüketici Güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin gelecek dönem satın alma gücü, gelecek dönem iş bulma olanakları ve mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına dair değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklanmaktadır. Kaynak: TÜİK, 2010h.

31 08/09 09/09 10/09 11/09 12/09 01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10 07/10 08/10 TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ AĞUSTOS / Tüketici Güven Endeksi 85,80 86,58 88,04 87,48 87, ,30 81,92 80,46 81,85 84,74 78,38 78,79 79,24 75 Kaynak: TÜİK, 2010h.

32 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ /2010 Geçici dış ticaret verilerinden hesaplanan 2003=100 temel yıllı dış ticaret endekslerine göre; Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, ihracat birim değer endeksi %2,9, ithalat birim değer endeksi %7,7 oranında arttı. İlgili ayda ihracat birim değer endeksleri, bir önceki yılın aynı ayına göre tarım ve ormancılıkta %13,9, balıkçılıkta %21, madencilik ve taşocakçılığında %25,1 ve imalat sanayiinde %1,8 arttı. İthalat birim değer endeksleri geçen yılın aynı ayına göre, tarım ve ormancılıkta %22,1, madencilik ve taşocakçılığında %19,1, imalat sanayiinde %4,5 artış gösterdi. Kaynak: TÜİK, 2010ı.

33 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ / yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat miktar endeksi %3, ithalat miktar endeksi %15,8 arttı. İhracat miktar endeksleri ana sektörler itibariyle, geçen yılın aynı ayına göre, tarım ve ormancılıkta %2,4, balıkçılıkta %22,3 azalırken, madencilik ve taşocakçılığında %18,6, imalat sanayiinde %3 arttı. Aynı ayda, ithalat miktar endeksleri tarım ve ormancılıkta %1,7, madencilik ve taşocakçılığında %6,9 ve imalat sanayiinde %19,2 arttı. Kaynak: TÜİK, 2010ı.

34 DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ TEMMUZ / Temmuz ayında ithalat %24,6 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük Müsteşarlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2010 yılı Temmuz ayında, 2009 yılının aynı ayına göre ihracat %6 artarak milyon dolar, ithalat ise %24,6 artarak milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı milyon dolardan milyon dolara ulaştı Temmuz ayında %70,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2010 Temmuz ayında %59,9 a geriledi Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2009 Temmuz ayına göre %23,3 artarak milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla İngiltere (623 milyon dolar), İtalya (539 milyon dolar) ve Irak (519 milyon dolar) takip etti. İthalatta ise, Rusya Federasyonu ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %4 artarak milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya yı sırasıyla Almanya (1 556 milyon dolar), Çin (1 445 milyon dolar) ve ABD (979 milyon dolar) izledi. Kaynak: TÜİK, 2010i.

35 Milyon Dolar Milyon Dolar DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ / Tem m uz Ayı Dış Ticareti Ocak-Tem m uz Dış Ticareti İhracat İthalat 2009 İhracat İthalat 2010 Kaynak: TÜİK, 2010i.

36 İHRACAT AĞUSTOS 2010 AYLAR BAZINDA TOPLAM İHRACAT, Kaynak: TİM,2010a.

37 İHRACAT AĞUSTOS 2010 Kaynak: TİM,2010a. İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE (1000 $) ÜLKE AĞUSTOS % PAY 1. ALMANYA 922, BİRLEŞİK KRALLIK 558, IRAK 556, FRANSA 391, RUSYA FEDERASYONU 386, İTALYA 360, ABD 349, İSPANYA 243, BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 235, HOLLANDA 209, İRAN 204, SUUDI ARABISTAN 194, ÇİN HALK CUMHURİYETİ 190, ISRAIL 163, ROMANYA 161, LİBYA 145, BELÇİKA 143, AZERBAYCAN-NAHCIVAN 140, SURİYE 139, CEZAYİR 121, İlk 20 Ülke Toplam Genel Toplam

38 AĞUSTOS AYI SEKTÖREL İHRACAT (x1000 $) AĞUSTOS TOPLAM 2010 I. TARIM 1,100,188 9,118, I. TARIM 1,013,634 13,261, Hububat,Bakliyat,Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 327,733 2,649, Hububat,Bakliyat,Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 290,678 3,649, Yaş Meyve ve Sebze 102,065 1,316, Yaş Meyve ve Sebze 89,882 1,954, Meyve Sebze Mamulleri 101, , Meyve Sebze Mamulleri 90,418 1,034, Kuru Meyve ve Mamulleri 96, , Kuru Meyve ve Mamulleri 79,749 1,111, Fındık ve Mamulleri 79, , Fındık ve Mamulleri 89,288 1,183, Zeytin ve Zeytinyağı 12, , Zeytin ve Zeytinyağı 13, , Tütün 118, , Tütün 81, , Kesme Çiçek 3,649 39, Kesme Çiçek 2,779 49, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 73, , Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 64, , Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri 246,605 1,849, Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri 210,864 2,502,229 Kaynak: TİM,2010a.

39 AĞUSTOS AYI SEKTÖREL İHRACAT II. SANAYİ 7,071,886 59,778, II. SANAYİ 6,436,475 81,312, Tekstil ve Hammaddeleri 483,134 4,130, Tekstil ve Hammaddeleri 438,011 5,513, Deri ve Deri Mamulleri 116, , Deri ve Deri Mamulleri 94,293 1,076, Halı 112, , Halı 93,677 1,086, Kimyevi maddeler ve Mamulleri 1,089,500 8,034, Kimyevi maddeler ve Mamulleri 921,066 9,660, Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1,179,913 9,523, Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1,106,981 13,301, Otomotiv Endüstrisi 1,005,610 11,155, Otomotiv Endüstrisi 955,715 15,043, Gemi ve Yat 71, , Gemi ve Yat 146,798 1,831, Elektrik-Elektronik,Mak.ve Bilişim 738,708 5,999, Elektrik-Elektronik,Mak.ve Bilişim 708,091 8,558, Makine ve Aksamları 499,396 4,063, Makine ve Aksamları 433,773 5,607, Demir ve Demir Dışı Metaller 468,783 3,695, Demir ve Demir Dışı Metaller 374,205 4,494, Demir Çelik Ürünleri 953,288 7,818, Demir Çelik Ürünleri 810,157 11,029, Çimento ve Toprak Ürünleri 260,377 2,138, Çimento ve Toprak Ürünleri 277,609 3,084, III. MADENCİLİK 327,036 2,406, III. MADENCİLİK 231,876 2,508, Madencilik Ürünleri 327,036 2,406, Madencilik Ürünleri 231,876 2,508, T O P L A M 7,822, ,135, T O P L A M 8,560,875 64,238,856

40 DIŞ ALEMLER HESABI yılında mal ve hizmetlerin dış dengesi bir önceki yıla göre %71,01 ve cari dış denge ise %59,20 oranında azaldı. Dış alem hesaplarının denge kalemlerinden biri olan "mal ve hizmetlerin dış dengesi" 2009 yılında; bir önceki yıla göre %71,01 oranında azalarak Milyon TL, mal ve hizmet ihracatı %2,63 oranında azalarak Milyon TL, mal ve hizmet ithalatı %13,79 oranında azalarak Milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Mal ihracatı bir önceki yıla göre %6,50 azalırken hizmet ihracatı %12,97 oranında arttı yılında; mal ihracatı bir önceki yıla göre %6,50 azalarak Milyon TL ye ulaşırken, hizmet ihracatı ise %12,97 artışla Milyon TL ye ulaşmıştır. Mal ithalatı bir önceki yıla göre %16,31 azalırken hizmet ithalatı %13,28 oranında arttı yılında; mal ithalatı, bir önceki yıla göre %16,31 azalarak Milyon TL ye, hizmet ithalatı ise %13,28 artışla Milyon TL değerine yükselmiştir. Kaynak: TÜİK, 2010j.

41 BİTKİSEL ÜRETİM I.TAHMİNİ, yılının ilk erken tahmininde (I.Tahmin) bir önceki yıla göre tahıllar, sebze ürünleri ve meyve ürünleri azalış gösterdi yılının ilk erken tahmininde bir önceki yıla göre üretim miktarlarında tahıl ürünlerinde %3,4, sebzelerde %0,9 ve meyvelerde %1,5 oranında azalış beklenmektedir yılında üretim miktarlarının yaklaşık olarak tahıl ürünlerinde 32,4 milyon ton, sebzelerde 26,5 milyon ton ve meyvelerde 16,4 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Tahıl üretimi 2010 yılında bir önceki yıla göre azaldı yılının ilk erken tahmininde tahıl ürünlerinde üretim miktarlarının bir önceki yıla göre %3,4 oranında azalarak yaklaşık 32,4 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Bir önceki yıla göre buğday üretiminin %5,3 oranında azalarak yaklaşık 19,5 milyon ton, dane mısır üretiminin %3,5 oranında azalarak yaklaşık 4,1 milyon ton olması beklenirken, çeltik üretiminin %16,7 oranında artarak yaklaşık 875 bin ton olması öngörülmektedir. Arpa üretiminin ise önemli bir değişiklik göstermeyerek yaklaşık 7,3 milyon ton olması beklenmektedir. Kaynak: TÜİK, 2010k.

42 BİTKİSEL ÜRETİM I.TAHMİNİ, 2010 Milyon ton 40 33, Bitkisel Üretim ,4 26,8 26, ,6 16,4 0 Tahıllar Sebzeler Meyveler Kaynak: TÜİK, 2010k.

43 2010 AĞUSTOS AYINA AİT KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ 2010 Ağustos ayında kurulan şirket sayısında bir önceki aya göre % 9,62 artış oldu. Kurulan şirket sayısında bir önceki aya göre % 9,62 lik ve kooperatif sayısında % 17,20 lik bir artış olmasına karşın gerçek kişi ticari işletme sayısında % 9,16 lık bir azalış olmuştur. Kapanan şirket sayısında bir önceki aya göre % 17,16 lık, gerçek kişi ticari işletme sayısında % 8,30 luk ve kooperatif sayısında % 27,78 lik bir azalış olmuştur. Kapanan şirket sayısında geçen yılın aynı ayına göre % 12,08 artış oldu yılı Ağustos ayında, 2009 yılı Ağustos ayına göre kurulan şirket sayısında % 27,89 luk, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısında % 16,27 lik ve kurulan kooperatif sayısında % 15,96'lık bir artış oldu yılı Ağustos ayında, kapanan şirket sayısı 2009 yılının aynı ayına göre % 12,08 ve kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı % 24,65 artmış olmasına karşın kapanan kooperatif sayısı ise % 1,17 azalmıştır. Kaynak: TOBB,2010.

44 2010 AĞUSTOS AYINA AİT KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ 2010 yılının ilk sekiz ayında kurulan şirket sayısı, 2009 yılının aynı dönemine göre % 19,52 arttı yılının ilk sekiz ayında, geçen yılın aynı dönemine göre kurulan şirket sayısı % 19,52, kooperatif sayısı % 55,76, gerçek kişi ticari işletmesi sayısı % 16,29 oranında artmıştır. Aynı dönemler için kapanan şirket sayısı % 11,76, kapanan kooperatif sayısı % 5,41 artmış olup kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı % 16,34 azalmıştır Ağustos ayında kurulan şirketlerin sermayelerinin toplamı, bir önceki aya göre % 13,82 oranında arttı yılının ilk sekiz ayında toplam şirket kurulmuştur. Bu dönemde kurulan toplam limited şirket, toplam sermayenin % 66,79 unu, anonim şirket ise % 33,20 sini oluşturmaktadır. Ağustos ayında kurulan şirketlerin sermayelerinin toplamı, Temmuz ayına göre % 13,82 oranında artmıştır. Kaynak: TOBB,2010.

45 TRC2 BÖLGESİ`NDE EKONOMİK GÖRÜNÜM

46 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 NUTS2 düzeyinde 26 bölge içinde TÜFE nin aylık bazda en yüksek artış gösterdiği bölge TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%2,19) olmuştur. Aralık ayına göre en yüksek artış TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) (%6,17) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%10,70) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış Temmuz ayına göre TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) (%9,03) gerçekleşmişken, Ağustos ayına göre TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) (%9,18) bölgesinde gerçekleşmiştir. Kaynak: TÜİK, 2010l.

47 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS / 2010 İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100) İstatistiki bölge Bir önceki aya göre değişim oranı (Ağustos 2010) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (Ağustos 2010/Aralık 2009) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (Ağustos 2010/Ağustos 2009) Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı ( / ) Endeks (Ağustos 2010) TÜRKİYE TRC Kaynak: TÜİK, 2010l.

48 DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT - AĞUSTOS 2010 YIL İL SEKTÖR Ağustos USD 2010DİYARBAKIR 1 I.TARIM 2,573, DİYARBAKIR 2 A.BİTKİSEL ÜRÜNLER 2,380, DİYARBAKIR 3 Hububat,Bakliyat,Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 2,380, DİYARBAKIR 4 Yaş Meyve ve Sebze DİYARBAKIR 5 Meyve Sebze Mamulleri DİYARBAKIR 6 Kuru Meyve ve Mamulleri DİYARBAKIR 7 Fındık ve Mamulleri DİYARBAKIR 8 Zeytin ve Zeytinyağı DİYARBAKIR 9 Tütün DİYARBAKIR 10 Kesme Çiçek DİYARBAKIR 11 B.HAYVANSAL ÜRÜNLER DİYARBAKIR 12 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller DİYARBAKIR 13 C.AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 192, DİYARBAKIR 14 Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri 192, DİYARBAKIR 15 II.SANAYİ 4,016, DİYARBAKIR 16 A.TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 117, DİYARBAKIR 17 Tekstil ve Hammaddeleri DİYARBAKIR 18 Deri ve Deri Mamulleri DİYARBAKIR 19 Halı 117, DİYARBAKIR 20 B.KİMYEVİ MADDELER VE MAMÜLLERİ 858, DİYARBAKIR 21Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 858, Kaynak: TİM,2010b.

49 DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT - AĞUSTOS 2010 YIL İL SEKTÖR Ağustos USD 2010 DİYARBAKIR 22 C.SANAYİ MAMULLERİ 3,040, DİYARBAKIR 23 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 72, DİYARBAKIR 24 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 271, DİYARBAKIR 25 Gemi ve Yat DİYARBAKIR 26 Elektrik-Elektronik,Makine ve Bilişim 1,833, DİYARBAKIR 27 Makine ve Aksamları 229, DİYARBAKIR 28 Demir ve Demir Dışı Metaller 37, DİYARBAKIR 29 Demir Çelik Ürünleri 374, DİYARBAKIR 30 Çimento ve Toprak Ürünleri 219, DİYARBAKIR 31 Değerli Maden ve Mücevherat DİYARBAKIR 32 Diğer Sanayi Ürünleri 1, DİYARBAKIR 33 III.MADENCİLİK 5,696, DİYARBAKIR 34 Madencilik Ürünleri 0.00 Kaynak: TİM,2010b.

50 ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT - AĞUSTOS 2010 YIL İL SEKTÖR Ağustos USD 2010URFA 1 I.TARIM 1,993, URFA 2 A.BİTKİSEL ÜRÜNLER 1,873, URFA 3 Hububat,Bakliyat,Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 1,068, URFA 4 Yaş Meyve ve Sebze 4, URFA 5 Meyve Sebze Mamulleri 759, URFA 6 Kuru Meyve ve Mamulleri URFA 7 Fındık ve Mamulleri URFA 8 Zeytin ve Zeytinyağı URFA 9 Tütün URFA 10 Kesme Çiçek 41, URFA 11 B.HAYVANSAL ÜRÜNLER URFA 12 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller URFA 13 C.AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 120, URFA 14 Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri 120, URFA 15 II.SANAYİ 11,929, URFA 16 A.TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 312, URFA 17 Tekstil ve Hammaddeleri 245, URFA 18 Deri ve Deri Mamulleri 66, URFA 19 Halı URFA 20 B.KİMYEVİ MADDELER VE MAMÜLLERİ 142, URFA 21Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 142, Kaynak: TİM,2010b.

51 ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT - AĞUSTOS 2010 YIL İL SEKTÖR Ağustos USD 2010 URFA 22 C.SANAYİ MAMULLERİ 11,474, URFA 23 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 750, URFA 24 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 125, URFA 25 Gemi ve Yat URFA 26 Elektrik-Elektronik,Makine ve Bilişim 1,302, URFA 27 Makine ve Aksamları 381, URFA 28 Demir ve Demir Dışı Metaller 26, URFA 29 Demir Çelik Ürünleri 2,202, URFA 30 Çimento ve Toprak Ürünleri 6,684, URFA 31 Değerli Maden ve Mücevherat URFA 32 Diğer Sanayi Ürünleri URFA 33 III.MADENCİLİK 277, URFA 34 Madencilik Ürünleri 0.00 Kaynak: TİM,2010b.

52 2010 AĞUSTOS AYINA AİT KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. Bölge İllerine Göre Dağılım 2010 AĞUSTOS (BİR AYLIK) 2009 AĞUSTOS (BİR AYLIK) İL ADI KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN DİYARBAKIR Ş.URFA Kaynak: Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Kaynak: TOBB,2010.

53 MOTORLU KARA TAŞITLARI İSTATİSTİKLERİ TEMMUZ /2010 İllere göre motorlu kara taşıtları sayısı, 2010 (Motorsuz (römork ve yarı römork) kara taşıtları hariç) Özel İl Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet amaçlı Traktör (1) (1) (2) taşıtlar TÜRKİYE Diyarbakır Ş.Urfa Kaynak:TÜİK,2010m.

54 KAYNAKÇA TCMB (2010). İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranları Aylık Toplu Sonuçları, TİM (2010a). Yıllık İhracat Rakamları, TİM (2010b). İller Bazında Rakamlar, TOBB (2010). Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, TÜİK (2010a). Gayri Safi Yurtiçi Hasıla II. Dönem: Nisan, Mayıs, Haziran / 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:157, TÜİK (2010b). Üretici Fiyatları Endeksi Ağustos/ 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:154, TÜİK (2010c). Tüketici Fiyatları Endeksi Ağustos / 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:153, TÜİK (2010d). Hanehalkı İşgücü Araştırması 2010 Haziran Dönemi Sonuçları (Mayıs, Haziran, Temmuz 2010), TÜİK Haber Bülteni,Sayı:160, TÜİK (2010e). Sanayi Üretim Endeksi - Temmuz 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:156, TÜİK (2010f). Sanayi ciro ve sipariş endeksleri Temmuz / 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:163, TÜİK (2010g). Sanayi İşgücü Girdi Endeksleri 2010 Yılı II.Dönem, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:164, TÜİK (2010h). Tüketici Güven Endeksi Ağustos /2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:162, TÜİK (2010ı). Dış Ticaret Endeksleri Temmuz /2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:159, TÜİK (2010i). Dış Ticaret İstatistikleri Temmuz /2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:152, TÜİK (2010j). Dış Alemler Hesabı 2009, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:167, TÜİK (2010k). Bitkisel Üretim I.Tahmini, 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:151, TÜİK (2010l). Tüketici Fiyatları Endeksi Ağustos / 2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:153, TÜİK (2010m). Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri Temmuz /2010, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:168,

55 KARACADAĞ KALKINMA AJANSI