TOPRAĞIN ORGANİK MADDESİ
|
|
- Berk Altıntop
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TOPRAĞIN ORGANİK MADDESİ Toprağın içinde ve üstünde bulunan tüm ölmüş bitkisel ve hayvansal maddeler ile bunların organik ayrışma ürünlerine toprak organik maddesi denmektedir.
2 TOPRAĞIN ORGANİK MADDESİ Ormanda toprağın organik maddesinin önemli bir kısmı ağaçların yaprakları, meyve ve tohumları, bunlara ait kozalak, vd. organlar kabuklar ve dallardır.
3 TOPRAĞIN ORGANİK MADDESİ TERİMLERİ
4 HUMUS Humus: Humus terimi bazen, toprak organik maddesi olarak çok genel anlamda, bazen de organik maddelerin belirli bir ayrışma aşamasındaki morfolojik durumunu ifade etmek amacıyla kullanılmaktadır. Fakat genellikle, humus deyimi, organik maddenin tümünü birden ifade etmek için kullanılmaktadır.
5 HUMUSLAŞMA (HUMİFİKASYON) Humuslaşma (Humifikasyon): Organik artıkların şiddetle ayrışarak koyu renkli, yüksek moleküllü ürünlere (humin maddelerine) dönüşmesi olayıdır..
6 MİNERALİZASYON Mineralizasyon: Kompleks bileşime sahip organik maddelerin, toprak mikroorganizmaları tarafından bir seri zincirleme olaylarla ayrıştırılması CO 2, H 2 O ve mineral besin maddesi (Mg, Fe, N, S vb.) gibi anorganik ayrışma ürünlerinin meydana gelmesi sürecidir.
7 ÖLÜ ÖRTÜ Ölü Örtü: Özellikle orman ekosistemlerinde, mineral toprak üzerinde yatan ve çoğunluğunu bitkisel artıkların oluşturduğu organik madde tabakasıdır
8 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN BİLEŞİMİ Toprak organik maddesi, kimyasal bileşim olarak hem metal olmayan maddeleri (C, H, O, N, S, P) hem de metalleri, özellikle Ca, Mg, K, Na, Cu, Mn, Zn, Al, Fe gibi maddeleri içermektedir. Ancak organik maddelerin kimyasal yapısı çok karışıktır. Başlıca yapı maddeleri: selüloz (%20-50), hemiselüloz (%10-30), ligninler (%10-30), tanen, renkli maddeler, kutin, suberin, yağlar ve mumlar (%1-8), proteinler (%1-15) dir.
9 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN MİKTARI Orman topraklarının organik madde kaynağını yıllık yaprak dökümü, doğal dal budanması, toprak canlıları ile bitki kökleri oluşturur. Özellikle çok çabuk ayrışmayan ölü örtü, mineral toprak üzerinde önemli miktarlarda organik madde birikimi meydana getirir. Bu miktar ağaç türüne, meşcere yaşına, iklime ve topoğrafik koşullara göre değişir.
10 ÜLKEMİZDE BAZI TÜRLERE GÖRE ÖLÜ ÖRTÜ MİKTARI Ağaç Türü Göknar +Kayın (yaşlı) Göknar +Kayın (orta yaşlı) Göknar +Kayın (genç) Göknar +Kayın+Sarıçam Kayın (yaşlı) Sarıçam Ölü örtü miktarı kg/ha Bakı KB K KB B G B Göknar ormanları altındaki topraklarda organik karbonun toprağın derinliklerine doğru dağılımı ve yükselti-iklim kuşaklarına göre değişimi.
11 YETİŞME ORTAMI VE ORGANİK MADDE Organik madde miktarı yetişme ortamlarına ve toprak derinliğine göre çok değişmektedir. Örneğin turbalıklarda % oranında olan organik madde miktarı, bazı topraklarında çok seyrek hallerde % 15 i geçer. Ayrıca toprak derinliğine göre de büyük bir değişim gözlenmektedir. Mineral toprağın en üstünde (0-5 cm) % 10 olabilen organik madde miktarı, 60 cm toprak derinliğinde % 0.5 ve daha düşük düzeye inebilmektedir.
12 YETİŞME ORTAMI VE ORGANİK MADDE Tarım topraklarında organik madde miktarı genellikle %1-4, orman topraklarında ise %1-12 arasında değişmektedir. Ülkemizin çeşitli orman yetişme ortamlarında yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre Ah horizonlarındaki organik madde miktarlarının genellikle %3-15 arasında değiştiği belirlenmiştir.. Org mad. %80-90 Org mad. %1-4 Org mad. %1-12 Turba alanı Tarım alanı Orman alanı
13 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN TANITIMI Toprak Organik Maddesinin Tanıtımı % olarak organik madde Tarımda Ormancılıkta Ap- horizonunda Ah- horizonunda Humus bakımından fakir Az humuslu Orta derecede humuslu Çok humuslu Pekçok humuslu Humus bakımından zengin < <
14 TOPRAK ORGANİK HORİZONU Yaprak tabakası (OL) Çürüntü tabakası(of) Humus tabakası (OH) Ah (humusla karışmış mineral toprak)
15 HUMUS TİPLERİ Orman ekosistemlerinde mineral toprak üstünde birikmiş olan organik artıkların (ölü örtünün) morfolojik görünümleri renk, doku şekli, tabakalaşma, tabaka sıralanışı ve buna benzer karakteristikleri bakımından çeşitlilik arz eder. Bu özelliklere göre birbirinden ayrılan ve belirli karakteristiklerle tanımlanabilen değişik organik madde veya humus oluşumlarına humus tipleri (humus formları) denmektedir. Humus tiplerinin meydana gelişinde edafik, klimatik ve biyotik faktörler etkili olmaktadır. Bunların ortak etkisine göre üç ana humus formu ayrılmaktadır. Karasal ortamda gelişmiş humus tipleri Mul tipi humus Çürüntülü mul tipi humus Ham humus Islak ortamda gelişmiş humus tipleri Karasal humus tiplerinin ıslak ortamda gelişmiş formları (Islak mul, Islak çürüntülü mul, Islak mor) Turbalıklar
16 MUL TİPİ HUMUS Mul tipi humusun alt tipleri her ülkenin özelliklerine göre değişebilir. Türkiye de kumlu topraklar üstünde rastlanan kum mul ü, kireçli topraklar üstünde rastlanan kireç mul ü sıcak ve nemli iklim etkisi altında gelişen gizli mul gibi humus tipleri de bulunmaktadır. Kum mul ü esas itibariyle kumlu topraklar üstünde rastlanan ve humusun 20 cm e kadar toprağa karışarak esmer renkli Ah horizonunu meydana getirebildiği bir mul tipi humustur.. Hem yüzey humusta, hem de Ah- horizonunda ayrışmanın çok hızlı olduğu bir humus formudur. Humus tabakası hiçbir zaman bulunmaz. Çürüntü tabakası da çoğunlukla yoktur. Toprak canlıları, özellikle solucanlar bol miktarda bulunur. Toprak reaksiyonu (ph) zayıf asit veya nötrdür.
17 ÇÜRÜNTÜLÜ MUL TİPİ HUMUS Ilıman iklimin etkisi altındaki yerlerde kış mevsiminin serin ve nemli, yaz mevsiminin ise sıcak ve kurak oluşu toprak canlılarının faaliyetleri üzerinde ve kimyasal ayrışmanın hızı üzerinde yavaşlatıcı veya durgunlaştırıcı etkiler yapar. Böyle ortamlarda Meşe, kayın yerine göre karaçam, sarıçam vb. ağaç türlerinin yapraklarının ayrışması az veya çok asit ürünler verdiği için bunların ölü örtülerinde yaprak tabakası hemen humuslaşamaz. Ah
18 HAM HUMUS Ham humus çok nemli ve serin (soğuk) iklim etkisinde (kuzey enlemleri ve yüksek dağlar) sarıçam, karaçam, ladin ağaçları ile orman gülü, ayı üzümü veya fundalıkların vb. çalıların altında gelişir. Mineral toprakta podsolleşme yönünde bir gelişim vardır. Elverişsiz biyolojik faaliyetten dolayı organik madde ayrışması çok yavaş cereyan etmektedir. Toprak faunası çok azdır. Toprak reaksiyonu şiddetli asittir. Besin maddesi ekonomisi özellikle fosfor, azot ve kalsiyum bakımından kötüdür.
19 HAM HUMUSA KARŞI ÇARELER Ayrışmanın hızlandırılması için ölü örtüye daha fazla ışık ve güneş enerjisi sağlamak amacı ile ormanda aralama kesimleri yapmak. Ağaçlandırma alanlarında toprak işlemesi yaparak ölü örtü ile toprağı karıştırmak İbreli ormanlara yapraklı, yapraklı ormanlara ibreli ağaç türlerini karıştırmak Kireçleme ve kontrollü ölü örtü yakma Ham humusu ayrıştırmak için ormancılar çeşitli yöntemler kullanmak zorunda kalmışlardır. Ham humus sadece bitki besin maddelerinin ekolojik sistemdeki dolaşımını engellemekle kalmaz, asit karakterli ayrışma ürünleri ile toprağın yıkanmasına da sebep olur. Daha ileriki asitlik derecelerinde toprakta kil minerallerinin ayrışması ve bitkiler için zehir etkisi yapan alüminyum katyonunun açığa çıkması söz konusudur.
20 TURBALIKLAR Yarı karasal koşullarda, organik maddeler, tamamen siyah renkli amorf humus maddelerine dönüşemez. Yarı humuslaşmış organik artıkların su içinde yığılmasından meydana gelen bir oluşum gelişir. Buna turba oluşumu, meydana gelen yarı humuslaşmış organik artıkların oluşturduğu kitleye de turbalık denir.
21 TURBALIKLAR Turbalıklar su altı koşullarında oluştukları için havayla teması kısmen veya tamamen kesilir. Bu şekildeki ortamlarda meydana gelen biyolojik ayrışmalara anaerob ayrışma denir ve bu tür ayrışma ile yarı humuslaşmış, çoğu kez orijinal materyalin şeklini koruyan bitki artıkları birikimi turba meydana gelir. Turbalıklar esas itibariyle alçak turbalıklar ve yüksek turbalıklar olarak iki farklı oluşum gösterirler.
22 TURBALIKLAR Alçak turbalıklar mineral maddelerce ve özellikle kalsiyum ile azotça zengin sularda teşekkül eder. Alçak turbalıkların yüzeyi düz olup buralarda yetişen Söğüt, Kızılağaç, Su kamışı, Patlangaç, Saz gibi türlerin artıklarından oluşmuşlardır. Yüksek turbalıklar mineral maddelerce fakir sularda teşekkül ederler. Bu sularda besin maddesi istekleri az olan Turba yosunu (Sphagnum), Yün otu, Süpürge çalısı ve çeşitli bodur çalılar yetişebilmektedir.
23 TURBALIKLAR Ülkemizde turbalıklar oldukça azdır. Bölgesel iklim koşulları ve su ortamlarının oluşturduğu turbalıklar niteliğindedir. Göle ye yakın Yalnızçam Dağları nda, Abant Gölü nde, Amanos Dağları nda, Kuzey Karadeniz Dağları nda turbalıklar bulunmaktadır.
24 ORGANİK MADDENİN AYRIŞMASINDA ROL OYNAYAN ETMENLER Her bitki türünün yukarıda sayılan maddeler bakımından yapısı farklı olduğundan, ayrışma hızları da değişik olur. Örneğin Sambucus nigra, Alnus glutinosa, Ulmus campestris ölü örtüsü çok hızlı ayrıştığı halde, Platanus, Fagus, Quercus pedunculata ölü örtüsü yavaş ayrışır. İğne yapraklardan oluşan ölü örtü ise çok güç ayrışmaktadır.
25 ORGANİK MADDENİN AYRIŞMASINDA ROL OYNAYAN ETMENLER Ayrışma hızını arttıran organik yapı maddeleri; Protein, Ca, Mg, P 2 O 5, K, azot, şekerli maddeler, nişasta, hemiselüloz, pektin, güzel kokulu aromatik bileşikler ve suda kolay çözünen maddeler. Ayrışma hızını düşüren yapı maddeleri ise şunlardır; Reçineler, ligninler, hoşa gitmeyen kokular, alkoloidler (acı lezzet veren maddeler), glikozitler, yağlar, tanenli maddeler.
26 ORGANİK MADDENİN AYRIŞMASINDA ROL OYNAYAN ETMENLER Organik maddelerin ayrışma hızı üzerinde rol oynayan yapı maddelerinden biri de azottur. Örneğin azot bakımından zengin olan ağaç yapraklarının daha kolay ayrıştığı araştırmalarla belirlenmiştir. Bunun ölçüsü olarak da yaprakların içerdiği karbon miktarının azot miktarına oranı karbon-azot oranı (C/N) bir ölçüt olarak alınmaktadır. Örneğin C/N > 30 olursa ayrışma çok yavaş olmakta, bu oran arasında olursa, ayrışma hızının normal olduğu, 20 den küçük olduğunda da organik madde ayrışmasının çok hızlı cereyan ettiği ifade edilmektedir.
27 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ 1- Toprakta ayrışma olaylarına etkileri Bazı mineral maddelerin ayrışma hızını artırır ve podsollaşmaya neden olabilir. Organik maddelerden meydana gelen bazı organik asitler topraktaki kalsit, aragonit, magnezit, dolomit, siderit vb. mineralleri çözündürmektedir. Soğuk ve nemli iklimlerde ise, organik asitleri, alüminyum ve demiroksitler ile killeri, koruyucu kolloidler halinde toprak içinde taşıyarak, alt toprak horizonlarında biriktirmektedir. 2- Toprak strüktürüne etkisi Organik maddeler, bireysel toprak taneciklerini birbirine yapıştırarak, kırıntı veya agregat denilen toprak parçacıklarını meydana getirir. Böylece bir çimentolayıcı, veya yapıştırıcı etki yaparak kırıntı strüktürünün oluşumunda önemli roller oynamaktadır. Organik madde, özellikle topraklarda kaba gözenekleri bulunan bir agregat strüktürünün oluşmasını ve bunun stabil olmasını sağlar. Toprak organik maddesi topraklarda azaldığı zaman, topraklar sert, sıkışık ve kesekli olur. Dolayısıyla toprağın fiziksel özellikleri bozulur. Toprak organik maddesi özellikle aşırı killi, drenajı bozuk topraklar ile kumlu toprakların ıslahında çok faydalı olur.
28 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ Organik madde, özellikle topraklarda agregat strüktürünün oluşmasını ve bunun stabil olmasını sağlar. Yukarıdaki basit bir deneyle organik maddenin agregat stabilitesi (kırıntı dayanıklılığı) üzerindeki etkisi kolaylıkla anlaşılmaktadır. Organik maddece zengin topraktaki (sol) kırıntılar dağılmadan su içerisinde kaldığı halde, organik maddece fakir toprağın (sağ) su içerisinde kolayca dağıldığı görülmektedir.
29 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ 3- Toprakların su tutma kapasitesine etkisi Toprakların su tutma kapasitesini artırır. Örneğin bir kum toprağının maksimum su tutma kapasitesi %28, killi balçığın %44 olduğu halde, bu oranın turba organik maddesinde %1057 olduğu, bu koşullarda yararlanılabilir su miktarlarının ise killi balçıkta %13, turba organik maddesinde %84 olduğu bildirilmektedir. Organik madde yüksek su tutma kapasitesine sahiptir; kendi ağırlığının 3-5 katı su tutabilir. Bu özellik kumlu topraklar için önemlidir. Kum topraklarına %12 oranında humus karıştırıldığında yararlanılabilir su miktarının iki katına çıktığı araştırmalarla belirlenmiştir. Organik medde bakımından zengin toprağın su tutma kapasitesi organik maddece fakir topraktan daha yüksektir. Her ikisine aynı miktarda su döküldüğünde organik maddece zengin toprakta suyun ıslattığı koyu renkli kısım daha düşüktür. Bunun nedeni organik maddenin toprağın su tutma kapasitesini artırması ile ilgilidir.
30 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ 4- Toprağın hava ekonomisine etkisi Humus toprakta iyi bir kırıntı yapısı oluşturduğundan, toprakların hava ekonomisini de düzeltmektedir. Yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre, bir toprağın humus miktarı %0 dan %15 e çıkarıldığı zaman gözenek hacminin %42 den %70 e yükseldiği belirlenmiştir. 5- Toprakların ısı ekonomisine etkileri Toprakların ısı ekonomisi de organik maddeler tarafından etkilenir. Humus koyu renkli olduğu için güneş ışınlarını çok absorbe eder ve sıcaklığı artırabilir. Fakat humus çok su tuttuğundan, nemli durumda iken tam aksine bir kum toprağına kıyasla daha serin olur. Bunun dışında, mineral toprakların özgül ısısı (0.2 cal/gr), humusun özgül ısısından ( cal/gr) daha az olduğu için mineral toprak humuslu bir topraktan daha çok ısınabilir. 6- Toprağın biyolojik özelliklerine etkileri Toprak organik maddesi, toprak organizmalarının besin kaynağı olduğu için toprak biyolojisinde de önemli roller oynamaktadır. Diğer yandan yüksek miktarda organik maddenin bulunması halinde saprofit organizmaların gelişmesi artar ve parazitlerin gelişmesi baskı altına alınır.
31 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ 7- Toprağın besin ekonomisine etkileri Toprak organik maddeleri, besin maddesi kaynağı ve iyon adsorpsiyon kompleksi olarak toprakların besin ekonomisi üzerinde önemli etkilere sahiptir. Toprak organik maddesinin besin kaynağı olarak önemi, özellikle azot için büyük bir değer taşır. Çünkü toprakta öteki inorganik besin maddelerini verecek mineraller bulunduğu halde, azotun kaynağı sadece organik maddelerdir. Toprak organik maddesi ılıman bölge topraklarının azot (N) ihtiyacının hemen hemen tamamını, fosforun (P) %50-60 ını, kükürdün (S) %80 den fazlasını sağlar. K + Mg 2 + Na + Cl - NO 3 - SO 4 2- İyon adsorpsiyon kompleksi olarak toprakların besin ekonomisi üzerinde oynadığı rollere gelince: Toprakta kolloidal boyutlara kadar ayrışmış amorf humus maddeleri, geniş yüzeylerinden dolayı anyon ve katyonları adsorpsiyon yolu ile tutarlar. Bunları bitkilere verirler veya başka iyonlarla değiştirirler. PO 4 3- Ca 2+
32 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ 8- Toprak kirliliğini önleme Toprak organik maddesi tarımsal mücadele amacıyla kullanılan ilaçları özellikle de herbisitleri absorbe ederek onların toksik (zehir) etkilerini ve yıkanarak taban sularına karışmalarını önler. Bu durum nemli bölgelerde, yoğun tarımsal ilaçların kullanıldığı durumlarda çevre kirliliği açısından büyük önem taşımaktadır. 9- Tamponluk etkisi Humus maddeleri, toprak reaksiyonunun ani olarak değişmesine engel olur. Buna tamponluk etkisi denmektedir. Toprak organik maddeleri çok çeşitli olduğundan hem zayıf asit, hem de zayıf alkalen karakterde olanları vardır. O nedenle bunlar hem asit, hem de alkalen yöndeki toprak reaksiyonu değişimini bir dereceye kadar engelleyerek ani reaksiyon değişimlerinin önüne geçerler. Organik Madde Ekonomisinin Düzenlenmesi Tarım ve bahçe kültürlerinde, organik gübrelemenin sağlanması, ahır gübresi verilmesi, vb. önlemlerle sorun çözümlenebilir. Tarım topraklarına yılda 5 ton/ha kadar organik gübre verilebileceği, birçok yetişme ortamlarında 2-4 ton/ha kadar organik madde verilmesinin yeterli olacağı bildirilmektedir.
33 TOPRAK ORGANİK MADDESİNİN ÖNEMİ Buraya kadar yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere toprak organik maddesi veya humusun en önemli fonksiyonları şunlardır: 1- Bazı minerallerin ayrışma hızını arttırır ve podsollaşmaya neden olabilir. 2- Toprak strüktürünü ıslah eder 3- Toprakların su ve hava ekonomisini düzeltir. 4- Toprağın iyon değişim kapasitesini yükseltir. 5- Toprak mikroorganizmaları ve organizasyonlu bitkiler için bir besin maddesi kaynağıdır. 6- Toprağa tamponluk özelliği kazandırır.
34 TOPRAĞIN BAĞLILIĞI Toprağın iri veya ince taneli oluşu veya iri tanelerin ince taneler tarafından birbirine yapıştırılmış olması toprak taneciklerinin birbirine bağlılığına dikkatimizi çeker. İri taneli kum toprakları taneleri birbirine yapışmadıkları için bağsız durumda bulunurlar. Toprağın bağlılığı aynı zamanda toprağın sıkılık dereceleri ile ifade edilir.
35 TOPRAĞIN BAĞLILIĞI Bağsız Gevşek Sıkı Pek sıkı
36 HACİM AĞIRLIĞI&TANE YOĞUNLUĞU Hacim ağırlığı belirli bir toprak hacminde ne kadar katı toprak maddesi bulunduğunu ifade eden bir deyimdir. Hacim ağırlığı toprakların istiflenme düzenine göre, aralarında az veya çok boşluklar bulunan bir toprak kitlesinin ağırlığı olduğu için buna boşluklu ağırlık denmektedir. Tane yoğunluğu, toprak taneciklerinin özgül ağırlığını ifade etmektedir. Örneğin topraktaki kuvarsın tane yoğunluğu 2.65 denince, kuvarstan kesilecek 1 cm 3 hacmindeki bir parçanın ağırlığının 2.65 gram olduğu anlaşılır.
37 HACİM AĞIRLIĞI&TANE YOĞUNLUĞU Hacim ağırlığını belirlemek için toprağın tüm hacmi ölçülür Tane yoğunluğunu belirlemek için toprağın sadece katı kısmının hacmi ölçülür
38 HACİM AĞIRLIĞI&TANE YOĞUNLUĞU 1 cm 3 toprak hacminin ağırlığı (katı ve boşluk kısmı) ½ boşluk ½ katı Toprağın Hacim ağırlığı: Toprağın Tane Yoğunluğu: Hacim 1 cm 3 (Katı+boşluk) Ağırlık: 1.33 gr. (Sadece katı) Hacim 0.5 cm 3 (Sadece Katı) Ağırlık: 1.33 gr. (Sadece katı) Hacim Ağırlığı = Fırın kurusu toprak ağırlığı Toprak hacmi (Katı+boşluk) Buna göre; Hacim ağırlığı, Db= 1.33 = 1.33 gr/cm 3 1 Tane yoğunluğu = Katı toprak ağırlığı Katı kısmın hacmi Buna göre; Tane yoğunluğu, Dp = 1.33 = 2.66 gr/cm 3 0.5
39 HACİM AĞIRLIĞI&TANE YOĞUNLUĞU Toprakların hacim ağırlığını belirlemek için, araziden hacmi bilinen kaplar içine, doğal istiflenme düzeni bozulmamış toprak örnekleri alınır. Bunlar 105 o C de kurutulur ve bu toprak örneği tartılarak ağırlığı bulunur. Bu örneğin hacim ağırlığı şu şekilde hesaplanır: Hacim Ağırlığı = 105 o C de kurutulmuş toprak ağırlığı Bozulmamış toprak örneği hacmi Hacim ağırlığının ölçü birimi gr/cm 3 veya gr/lt olarak ifade edilebilir.
40 HACİM AĞIRLIĞI&TANE YOĞUNLUĞU Toprakların hacim ağırlığı, yaklaşık olarak 1.3 gr/cm 3 kabul edilmekle birlikte, bu değer gözenek hacmine ve toprak türlerine göre çok değişir. Toprak Türü Hacim Ağırlığı gr/cm 3 Gözenek Oranı Kum toprakları Balçık toprakları Toz toprakları Kil toprakları Organik topraklar
41 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ Toprak tanecikleri ve toprak kırıntıları arasında irili ufaklı boşluklar bulunmaktadır. Bunlara toprak gözenekleri denmektedir. Bu gözeneklerin veya boşlukların birim toprak hacmindeki miktarına toprağın gözenek hacmi veya toprak gözenekliliği ya da gözenek oranı denmektedir.
42 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ Toprak tanecikleri arasında kalan boşluklar toprağın gözenekleri olarak isimlendirilir. Toprağın gözenekleri, toprak tanelerinin çapları veya toprak parçacıklarının çaplarına göre çeşitli iriliktedir. Toprakların gözenek hacmi % arasında bulunmaktadır. Organik maddenin karışımına göre gözenek hacmi daha da artar. Kum topraklarının gözenekleri iri, fakat toplam gözenek hacmi küçüktür. Kil topraklarında ise gözenekler ince fakat toplam gözenek hacmi fazladır
43 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ
44 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ D b = hacim ağırlığı D p = tane yoğunluğu W s = toprak ağırlığı (katılar) Ws = Vs Dp (Tane yoğunluğu) V s = katı kısmın hacmi V p = gözeneklerin hacmi V s + V p = toplam toprak hacmi Ws = Vs + Vp Db (Hacim ağırlığı) Ws = Dp x Vs Ws = Db (Vs+ Vp) Dp x Vs = Db (Vs+ Vp) Vs Vs + Vp = Db Dp Vs Vs + Vp x100 = % Katı kısmın hacmi Db x100 = Dp % Katı kısmın hacmi % gözenek hacmi + % Katı kısmın hacmi = 100 olduğuna göre % gözenek hacmi = % Katı kısmın hacmi % gözenek hacmi = Db Dp x100
45 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ Belirli bir toprak hacmindeki gözenek miktarı, yani toprağın gözenek hacmi şu formüle göre hesaplanır: Gözenek hacmi (%) = (1- Hacim ağırlığı) x 100 Özgül ağırlık
46 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ İyi Agregatlar arasında ve içinde iri gözeneklerin (makroporların) oldukça fazla olduğu bir toprak Orta Agregatlar arasında ve içinde iri gözeneklerin (makroporların) orta derecede olduğu bir toprak Kötü Agregatlar arasında ve içinde iri gözeneklerin (makroporların) çok az olduğu bir toprak
47 TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ Toprak gözeneklerinin çapları en ince 0.2 mikrondan küçük, en kaba 75 mikrondan geniş olabilirler. a. Çapı 75 mikrondan daha büyük olan gözenekler yağış anında bile su ile dolu bulunmazlar. b. Çapı mikron arasındaki gözeneklerdeki su yağışın hemen arkasından sızıp gider. Bu gözenekler ancak durgun su şartlarında dolu bulunabilirler. c. Çapı mikron arasında bulunan gözeneklerde su sızıntı suyu halinde yerçekimi etkisi ile hareket eder. Bu gözeneklerde suyun hareketi pek hızlı olmaz. Ancak suyun yerçekimine karşı tutulması da mümkün olamaz. d. Çapı mikron arasında bulunan gözeneklerde ise su yerçekimine karşı tutulur ve ancak bitki köklerinin geliştirdikleri emme gücü ile alınabilir. e. Çapı 0.2 mikrondan küçük olan gözeneklerde tutulan su bitkiler tarafından da alınamaz
48 Şekildeki gözenek büyüklüğü sınıfları, toprağın su ekonomisi bakımından şu şekilde değerlendirilebilir: İnce gözeneklerde tutulan su, bitkiler tarafından alınamaz. Orta gözeneklerde tutulan su ise bitkiler tarafından alınabilir. İri (kaba) gözeneklerde ise genellikle su tutulamaz. Bu nedenle iri (kaba) gözeneklerin oranı, toprak havalanması için bir ölçü olmaktadır. TOPRAĞIN GÖZENEKLİLİĞİ
49 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Subtropik iklim kuşağında bulunması nedeniyle yağışların belirli mevsimlerde düştüğü ve çoğunlukla yaz kuraklıklarının hüküm sürdüğü ülkemizde, suyun yukarıda sayılan fonksiyonlarını yerine getirebilmesi, büyük ölçüde, toprağın bazı özelliklerine bağlıdır. Bu nedenle ülkemizdeki bitki gelişimi bakımından toprak-su ilişkileri büyük bir önem taşımaktadır.
50 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Toprakta suyun tutulması ve Toprak suyu enerjisi Toprakta ve bitkide suyun hareketi ve tutulması basit bir madde alışverişi değildir. Bu olay çeşitli tipteki enerji alış-verişine ait süreçlerin bir sonucudur. Burada sözkonusu enerji suyun serbest enerjisi olarak isimlendirilmektedir. Suyun serbest enerjisi, suyun molekül yapısı ile bazı fiziksel ve kimyasal süreçlerden kaynaklanır. Su molekülleri bir dipol oluşturduklarından, bir hekzagonal şebeke oluşturacak şekilde birbirine bağlanırlar. Şekilde görüleceği üzere bir molekülün hidrojen atomları komşu molekülün oksijen atomunu çekerek bir bağ oluşturur. H + H + H + H + O - O - O - H + H +
51 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Bu hidrojen bağlarının adezyon, kohezyon ve yüzeygerilim kuvvetlerinin kaynağı olduğu kabul edilmektedir. Bu kuvvetler ise topraklarda suyun tutulması ve hareketini yönlendirmektedir. Adhezyon toprak ile su molekülleri arasındaki çekim kuvveti olarak tanımlanabilir. Yüzeygerilim ise su ile havanın temas ettiği arakesitte meydana gelen bir enerji olup, bu enerji sadece toprakta suyun tutulmasını sağlayan bir kuvvettir. Yüzeygerilim, su moleküllerinin birbirini çekme kuvvetinin (kohezyon), hava ile su moleküllerinin birbirini çekme kuvvetinden daha yüksek olmasının bir sunucudur. İşte bir toprakta su ile ilişkili olarak adhezyon ve yüzeygerilim kuvvetleri ne kadar büyük olursa, toprakta suyun tutulma gücü de o kadar büyük olur. Başka bir anlatımla toprakta suyun hareket serbestisi engellenmiş olur. İşte bir toprakta suyu toprağa bağlayan kuvvetler ne kadar az olursa suyun serbest enerjisi, yani kendi kendine hareket ederek sağlayacağı iş gücü o kadar yüksek olur. O halde suyun serbest enerjisi deyimi, her maddede olduğu gibi suyun da bir potansiyel enerjisi olduğunu ifade etmektedir.
52 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Hava-Su arayüzeyi Hava A noktası: B noktası: Su moleküllerine etki eden kuvvetler tüm yönlerde eşit B A Su Su moleküllerinin birbirini çekim kuvveti Hava ile su molekülleri arasındaki çekim kuvvetinden daha yüksektir. Yüzeydeki su moleküllerinde net çekim kuvveti aşağıya doğrudur ve yüzeyde sıkışmış bir film tabakası oluşturur. Bu durum yüzeygerilimi olarak adlandırılır.
53 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Toprakta suyun miktarı ne kadar çok olursa, serbest enerjisi o kadar fazla olur. Çünkü su miktarı arttıkça toprak tarafından suyun adezyon ve yüzeygerilimle tutulması o kadar az olur. Bu nedenle toprakta su, ıslak toprak kısmından kuru toprak zonuna doğru hareket eder. Başka bir ifade ile suyun toprakta hareketi, yüksek derecede serbest enerjiye sahip olduğu zondan, düşük serbest enerjinin bulunduğu zona doğru olur. Hareket eden suyun miktarı bu iki zon arasındaki enerji farkına bağlıdır. Topraktaki suyun serbest enerjisini etkileyen kuvvetler, toprak tanecikleri ile su arasındaki adezyondan doğan adsorpsiyon ile yüzeygerilimden kaynaklanan kapillarite dir. Toprakta suyun hareketini sağlayan başka bir kuvvet de ozmotik basınç tır. Bunun anlamı, bir çözeltideki iyonlarla su arasındaki çekim kuvvetidir. Buraya kadar sayılan bu kuvvetlerden ilk ikisine matrik kuvvet denmektedir. Yerçekimi kuvveti ise, suyun yukarıdan aşağı doğru hareket etmesini sağlayan ayrı bir kuvvettir ve suyun serbest enerjisini arttırmaktadır. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere toprak suyunun toplam potansiyeli, yani toplam gücü matrik, osmotik ve yerçekimi kuvvetlerinin toplamına eşittir.
54 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Bu iki farklı su çeşidi matrik potansiyeli (adsorbe edilmiş su ve kapillar su) oluşturmaktadır. Adsorbe edilmiş su toprak fraksiyonları tarafından çok kuvvetli bir şekilde tutulur. Yüzeygerilimi ise suyun kapillar boşluklarda daha düşük kuvvetle tutulmasını sağlar. Adsorbe edilmiş su Kapillar su Toprak partikülü
55 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Ozmotik Basınç Farklı konsantrasyonlara sahip sıvılar içeren iki bölme arasında çözücü sıvının (su) moleküllerini geçiren fakat çözünmüş maddenin (şeker) moleküllerini geçirmeyen bir yarı geçirgen zar (membran) bulunduğunu düşünelim. Bu durumda su molekülleri zardan geçecek ancak şeker molekülleri geçemeyecektir. Bu olay osmoz olarak bilinmektedir. Su moleküllerinin yayınımı iyonik çekimler nedeni ile sağa doğru fazla olacak ve bu bölmeye bağlı borudaki çözelti seviyesi, su moleküllerinin yayınım basıncına karşı koyabilecek bir hidrostatik basınç oluşuncaya kadar yükselecektir. Bu basınç oluşunca, yani dengeye ulaşıldığında söz konusu yükselme duracaktır. İşte bu andaki hidrostatik basınç çözeltinin ozmotik basıncı olmaktadır.
56 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ
57 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Toprak suyunun potansiyeli üzerindeki ozmotik etkiler, çimlenen tohum ve gelişen bitkilerin su alımını kısıtlayacak düzeyde yüksek tuz konsantrasyonuna sahip topraklarda önem kazanmaktadır. Toprakta, suda çözünmüş tuzların ve yarı geçirgen bir membranın (köklerin hücre duvarları) bulunması durumunda ozmotik potansiyel oluşmaktadır. Suyun toprak içindeki akışında, yarı geçirgen bir membranın varlığı söz konusu olmadığından, ozmotik potansiyel önemli değildir. Ancak suyun bitki tarafından alınması konusunda bu potansiyel etkili olmaktadır.
58 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Kapillarite Düşey durumdaki kapillar boru içinde suyun yükselmesi, kapillarite kavramı ile açıklanmaktadır. Düşey doğrultudaki kapillar bir borunun alt ucu bir kap içindeki su yüzeyi ile temas ettiğinde suyun kapillar boru içinde belli bir düzeye kadar yükseldiği görülmektedir. Suyun kapillar boru içinde yükselmesine neden olan esas kuvvet kapillar borunun kuru durumdaki iç yüzeyi ile su molekülleri arasındaki adhezyon kuvvetidir. Bunun yanında su molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti de suyun yalnızca kapillar borunun çeperlerinde değil boru kesitini tamamen dolduran bir sütun halinde yükselmesini sağlamaktadır. Suyun kapillar yükselmesi yerçekimine karşıt bir olaydır.
59 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ r Toprağın katı kısmı adhezyonla su moleküllerini topraksu arakesitinde sıkı bir şekilde tutar. h Su Yerçekimi Toprağın katı kısmından uzak su molekülleri kohezyonla birbirini çeker. Kapillar bir boru içinde suyun yükselmesi
60 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ r h = 0.15 r h h= kapillar yükselme r= çap r = 0.1 cm; h = 1.5 cm r = 1.0 cm; h = 0.15 cm r = 10 cm; h = cm Su Bu durum topraktaki gözenek çapının küçüldükçe suyun kapillar yükselmesinin artacağını göstermektedir.
61 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Şekil A da farklı çaplara sahip cam tüplerde suyun hareketi, B de ise topraktaki hareketi şematik olarak gösterilmektedir.toprak ve cam tüplerde mekanizma aynıdır. Ancak toprakta gözeneklerin şekli ve boyutları farklı olduğundan ve toprak içindeki havadan dolayı su dolambaçlı bir yol izleyerek akar. Bundan dolayı suyun topraktaki akış hızı ve yükselmesi cam tüp içindekine göre daha düşüktür. Katı toprak fraksiyonları Suyun toprakta dolambaçlı bir yol izleyerek hareket etmesi Hava A Su B
62 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ Suyun kapillar gözeneklerdeki hareketi ise yerçekiminin etkisine bağlı olarak yukarıdan aşağı doğru değil, hemen her yöne doğru olur. Toprağın bir kesimindeki kapillar gözeneklerin su ile doygun duruma gelmesi ile henüz su ile doymamış olan diğer toprak kesimlerindeki kapillar emme gücü doygun kesimdeki gözeneklerden suyun emilmesini sağlar. Kapillar gözeneklerde suyun sıvı durumdaki hareketi gözenek çapına dolayısı ile toprak türüne bağlıdır. Kumlu topraklarda kapillar gözenek çapları daha iri olduğu için kapillarite ile suyun yükselmesi kumlarda ani olmakta ve 35 cm kadardır. Buna karşılık ince taneli ve dolayısıyla kapillar gözenekleri de küçük çaplı olan balçıklarda kapillarite ile suyun yükselmesi 85 cm den daha fazladır. Kapillar suyun hareketi, sızıntı suyu ile toprağın alt kesimine taşınmış olan bitki besin maddelerinin tekrar üst kesimlere taşınmasını sağlayabilmektedir. Suyun kapillarite ile yatay yönde yayılmasının da bitki besin maddelerinin kök sisteminin çevresine taşınmasında etkisi vardır.
63 TOPRAK SUYU & TOPRAK-SU İLİŞKİLERİ 100 Farklı tekstüredeki topraklarda Kapillarite ile gözeneklerde suyun yükselmesi 75 Balçık Yükseklik (cm) Kum Kil Zaman (gün)
TOPRAKTAKİ KATYONLAR
TOPRAKTAKİ KATYONLAR Topraktaki katyonların cinsi ve miktarı toprağın özellikle kil bölümünün biraraya gelip pıhtılaşmasını veya birbirinden ayrılıp serbest kalmasını sağlayabilmektedir. Özellikle Ca ++
DetaylıPERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK
PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki
DetaylıOTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ
OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ - Kayaların ayrışması + organik maddeler - Su ve hava içerir - Bitki ve hayvanlar barındırır - Mineral maddeler TOPRAKLARI OLUŞTURAN ANA MATERYAL TİPLERİ - Toprak tipi-ana materyalin
DetaylıÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK
ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
Detaylı11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU
11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU Bitki gelişimi için gerekli olan besin maddelerinin açığa çıkmasını sağlar Besin maddelerini bitki köküne taşır Bitki hücrelerinin temel yapı maddesidir Fotosentez için gereklidir
Detaylı5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ
5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ Toprak profili: Toprak yüzeyinden ana kayaya kadar düşey kesittir. Horizon: Toprak oluşum süreçleri ile meydana gelmiş, yataya ve/veya birbirine oldukça paralel dizilmiş katmanlardır.
DetaylıTOPRAK STRÜKTÜRÜ. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin yapısal düzenidir.
TOPRAK STRÜKTÜRÜ Toprak strüktürü veya yapısı denince, katı toprak taneciklerinin istiflenme düzeni ve buna bağlı olarak toprak gözenek sisteminin şekli anlaşılır. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin
DetaylıTOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Toprakların kimyasal özellikleri denince, genel olarak toprak reaksiyonu = toprak asitliği ve toprağın besin maddeleri bakımından karakteristikleri anlaşılmaktadır. İyon
DetaylıBAŞLICA TOPRAK TİPLERİ
BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)
DetaylıToprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1
Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak haritası Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Toprak ağaçlandırma başarısını en çok etkileyen faktörlerden birisidir. İklim koşulları bakımından yeterlilik olsa
DetaylıToprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu
TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)
DetaylıToprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler
Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprakta bulunan katı (mineral ve organik madde), sıvı (toprak çözeltisi ve bileşenleri) ve gaz fazları sürekli olarak etkileşim içerisindedir. Bunlar
DetaylıFİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU
FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki
DetaylıToprağın katı fazını oluşturan kum, kil ve mil partiküllerinin toprak. kütlesi içindeki nispi miktarları ve bunların birbirlerine oranları toprağın
TOPRAĞIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 1. Toprağın Bünyesi (Tekstürü) Toprağın katı fazını oluşturan kum, kil ve mil partiküllerinin toprak kütlesi içindeki nispi miktarları ve bunların birbirlerine oranları toprağın
DetaylıSU VE HÜCRE İLİŞKİSİ
SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ Oluşturacağı her 1 g organik madde için bitkinin 500 g kadar suyu kökleriyle alması ve tepe (uç) noktasına kadar taşıyarak atmosfere aktarması gerekir. Normal su düzeyinde hayvan hücrelerinin
Detaylı8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ
8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİ GELİŞMESİNİ KONTROL EDEN ETMENLER IŞIK TOPRAK (durak yeri) ISI HAVA SU BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİLER İÇİN MUTLAK GEREKLİ ELEMENTLER MUTLAK GEREKLİ
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)
12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu
DetaylıSu ve çevrenin canlılar için uygunluğu
Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Yeryüzündeki yaşam su içinde ortaya çıkmış ve canlıların karalar üzerine yayılışından önceki 3 milyar yıl boyunca su içinde
DetaylıKimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I
Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri
DetaylıBİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)
BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA
12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA BİTKİLERDE BESLENME Bitkiler inorganik ve organik maddelere ihtiyaç duyarlar. İnorganik maddeleri hazır almalarına rağmen organik maddeleri
DetaylıTaşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi
TOPRAK Yer kabuğunu oluşturan çeşitli kaya ve minerallerin fiziksel ve kimyasal yoldan ayrışmasıyla meydana gelen, içinde son derece zengin flora, hayvan varlığı barındıran ve inorganik maddeler ile hava,
DetaylıSuyun Fizikokimyasal Özellikleri
Suyun Fizikokimyasal Özellikleri Su bitkinin yaşamında yaşamsal bir rol oynar. Bitki tarafından yapılan her gram başına organik madde için kökler tarafından 500 gr su alınır. Bu su, bitkinin bir ucundan
DetaylıKaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar.
Toprağın Hikâyesi (Toprak Oluşumu) Toprak, yer kabuğunu oluşturan kayaçların ayrışması ve ufalanması ile oluşmuş; içinde çeşitli mineraller, canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan yeryüzü
DetaylıTüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile
Su Kimyası Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile canlılık için gerekli ortamı sunar. Canlıların
Detaylı9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU
9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri
DetaylıORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ
Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 1.2. Orman Yangını Tanımı Orman yangını, çevresi açık olması nedeniyle serbest yayılma eğiliminde olan ve ormandaki
Detaylı1. Giriş. 2. Toprak kompozisyonu. Bölüm 1 - Topraklar ve Toprak Verimliliği. Modül 2 Toprak ve Besin Döngüsü
Modül 2 Toprak ve Besin Döngüsü Bölüm 1 - Topraklar ve Toprak Verimliliği www.econewfarmers.eu 1. Giriş Tanıtım modülünden hatırlayacağınız gibi organik tarım en az sentetik girdi ile bitki yetiştirmek
DetaylıTürk Tarımı nda verimi ve kaliteyi arttırmak için Yerli organik kaynaklardan üretilen Organomineral gübre Hexaferm in kullanımı
Türk Tarımı nda verimi ve kaliteyi arttırmak için Yerli organik kaynaklardan üretilen Organomineral gübre Hexaferm in kullanımı Hexaferm, organomineral gübre olarak adlandırılan yeni nesil bir gübre cinsidir.
DetaylıStres Koşulları ve Bitkilerin Tepkisi
Stres Koşulları ve Bitkilerin Tepkisi Stres nedir? Olumsuz koşullara karşı canlıların vermiş oldukları tepkiye stres denir. Olumsuz çevre koşulları bitkilerde strese neden olur. «Biyolojik Stres»: Yetişme
Detaylı2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip
2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip karışıma katılabilmeleridir. Karışımdaki ağaç türleri
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU
ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri
DetaylıKAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1
KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1 Kavaklar Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 2 İklim bakımından uzun vejetasyon mevsimine sahip, korumalı ve sıcak yerlerde daha iyi
DetaylıAtomlar ve Moleküller
Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli
Detaylı10. Bölüm: TOPRAK REAKSİYONU (ph)
10. Bölüm: TOPRAK REAKSİYONU (ph) Toprağın asitlik veya bazlık derecesinin göstergesidir Nötr veya nötral = 7.0 Asidik < 7.0 Alkali > 7.0 Bir toprağın asit veya alkali reaksiyon göstermesi toprak çözeltisindeki
DetaylıTOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.
TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin
DetaylıProf. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu
HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması
DetaylıTOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek
DetaylıMAKRO-MEZO-MİKRO. Deney Yöntemleri. MİKRO Deneyler Zeta Potansiyel Partikül Boyutu. MEZO Deneyler Reolojik Ölçümler Reometre (dinamik) Roww Hücresi
Kolloidler Bir maddenin kendisi için çözücü olmayan bir ortamda 10-5 -10-7 cm boyutlarında dağılmasıyla oluşan çözeltiye kolloidal çözelti denir. Çimento, su, agrega ve bu sistemin dispersiyonuna etki
DetaylıZemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN
Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ DENEYİN AMACI Gazlarda söz konusu olmayan yüzey gerilimi sıvı
DetaylıEkoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler)
Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Başak Avcıoğlu Çokçalışkan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Biraz ekolojik bilgi Tanımlar İlişkiler
DetaylıO2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler.
RİZOSFER-Besin maddeleri ve kök salgıları bakımından zengindir. Kökler, H+ ve HCO3- (ve CO2) salgılayarak ph yı, O2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler. Düşük molekül
DetaylıZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU
ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi
Detaylı7. Bölüm: MİNERAL TOPRAKLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
7. Bölüm: MİNERAL TOPRAKLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Verimli bir toprakta, Suyun toprağa girişi kolay olmalı ve toprakta bitkiye yeterli su tutulmalıdır. Toprak her zaman iyi havalanmalıdır. Bu havalanma,
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıEkosistem Ekolojisi Yapısı
Ekosistem Ekolojisi, Ekosistemin Yapısı Ekosistem Ekolojisi Yapısı A. Ekoloji Bilimi ve Önemi Ekoloji canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde teknolojinin
DetaylıİNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN
İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İncirin iklim İstekleri İncir bir yarı tropik iklim meyvesidir. Dünyanın ılıman iklime sahip bir çok yerinde yetişebilmektedir. İncir
DetaylıGIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ
GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ 1 Gıdaların bazı fiziksel özellikleri: Yoğunluk Özgül ısı Viskozite Gıdaların kimyasal bileşimi ve fiziksel yapılarına bağlı olarak BELLİ SINIRLARDA DEĞİŞİR!!! Kimyasal
DetaylıSulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi
FİDAN ÜRETİMİNDE BAKIM ÇALIŞMALARI Sulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi SULAMA Sulamada kullanılan suyun miktarı; toprağın
DetaylıORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI)
ORMAN AMENAJMANI (2016-2017 BAHAR YARIYILI) YETİŞME ORTAMI ENVANTERİ Yetişme Ortamı? Orman toplumu ve onunla birlikte yaşayan diğer canlıların yetişmesini, gelişmesini sağlayan ve onları sürekli etkisi
DetaylıSU ve ÇEVRENİN CANLILAR İÇİN UYGUNLUĞU
SU ve ÇEVRENİN CANLILAR İÇİN UYGUNLUĞU Suyun polaritesinin etkileri Su molekülünün polar olması hidrojen bağlarının oluşmasına neden olur. 2 Su molekülü Oldukça basit yapılıdır. Tekli bağla bağlı olup
DetaylıBESİN MADDELERİNİN KSİLEM VE FLOEMDE UZUN MESAFE
BESİN MADDELERİNİN KSİLEM VE FLOEMDE UZUN MESAFE TAŞINIMI Su, mineral elementler ve küçük molekül ağırlıklı organik bileşiklerin bitkilerde uzun mesafe taşınımları ksilem ve floemde gerçekleşir. Ksilemde
DetaylıÖrneğin; İki hidrojen (H) uyla, bir oksijen (O) u birleşerek hidrojen ve oksijenden tamamen farklı olan su (H 2
On5yirmi5.com Madde ve özellikleri Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan herşey maddedir. Yayın Tarihi : 21 Ocak 2014 Salı (oluşturma : 2/9/2016) Kütle hacim ve eylemsizlik maddenin ortak özelliklerindendir.çevremizde
DetaylıAğır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç
Ağır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç Atmosfer çeşitli gazlardan oluşmuştur ve bu gazların belirli bir ağırlığı vardır. Havada bulunan bu gazların ağırlıkları oranında yeryüzüne yaptığı etkiye atmosfer
DetaylıTARIM SİSTEMLERİ 3. Nemli Tarım
NEMLİ TARIM TARIM SİSTEMLERİ 3 Nemli Tarım Nemli Tarım Yağan yağışlarla gelen su, evaporasyon ve transpirasyonla harcanan sudan fazla olur ise böyle yerlere nemli bölgeler denir. Bu bölgelerde uygulanan
DetaylıPaylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu
4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ
Detaylı- Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR
OTEKOLOJİ SU - Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR ÇİĞ VE KIRAĞI - Toprak yüzeyinin sıcaklığını kaybetmesi - Suyun yoğunlaşması - Çiy
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER YASEMĐN KONMAZ 20338575 Çalışma Yaprağı Ders Anlatımı: REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER: 1.Reaktif Maddelerin
DetaylıAYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI)
AYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI) AYRIŞMA, EROZYON ve TAŞINMA Yer yüzeyindeki kayaçlar su, hava, sıcaklık değişimler ve diğer etkenler tarafından devamlı değişmektedir. Ayrışma Yer yüzeyinde veya Yer yüzeyinin
DetaylıORGANOMİNERAL GÜBRELERİ. Şubat 2014
ORGANOMİNERAL GÜBRELERİ Şubat 2014 1 Hexaferm organomineral gübreleri nedir? Hexaferm organomineral gübreleri, organomineral gübre olarak anılan yeni cins bir gübredir. Organomineral gübrelerin özelliği;
DetaylıISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j
ISI VE SICAKLIK ISI Isı ve sıcaklık farklı şeylerdir. Bir maddeyi oluşturan bütün taneciklerin sahip olduğu kinetik enerjilerin toplamına ISI denir. Isı bir enerji türüdür. Isı birimleri joule ( j ) ve
Detaylıorganik gübre
www.multiponi.com MultiPoni gübre, standart kimyasal gübrelere kıyasla bitki beslemesini, tabiatın yöntemleriyle gerçekleştirir ve toprak yapısını zenginleştirerek dengeler. Mikroorganizmalar, MultiPoni
DetaylıBirden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir.
Anahtar Kavramlar Çözelti çözücü çözünen homojen hetorojen derişik seyreltik Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir. Solduğumuz hava;
DetaylıTOPRAK İLMİ, ORMAN EKOLOJİSİ, HAVZA AMENAJMANI VE ETÜD-PROJE İŞLERİ
DİKKAT: 1- Sorular çoktan seçmeli test şeklinde olup, cevap kağıdındaki doğru cevaba ait kare kutunun içi X (çarpı) şeklinde işaretlenerek cevaplanacaktır. 2- Cevaplandırmada siyah kurşun kalem ve yumuşak
DetaylıTOPRAK SUYU. Toprak Bilgisi Dersi. Prof. Dr. Günay Erpul
TOPRAK SUYU Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Polarite (kutupsallık) ve Hidrojen bağı Polarite (kutupsallık)
DetaylıBüyüklüklerine Göre Zemin Malzemeleri
SIZMA Sızma (infiltrasyon) yerçekimi ve kapiler kuvvetlerin etkisiyle olur. Sızan su önce zemin nemini arttırır ve yüzeyaltı akışını oluşturur. Geriye kalan (yüzeyaltı akışına katılmayan) su ise perkolasyon
DetaylıAdsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler
Adsorpsiyon Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Adsorbsiyon, malzeme(lerin) derişiminin ara yüzeyde (katı yüzeyinde) yığın derişimine göre artışı şeklinde tanımlanabilir. Adsorpsiyon yüzeyde tutunma olarak
DetaylıDiffüzyonun özel bir halini ortaya koyan ve osmozis adı verilen bu olgu, bitkilerin yaşamında büyük öneme sahip bulunmaktadır.
3. Osmozis Ayrımlı geçirgen (yarı geçirgen) bir zarla ayrılmış ortamda suyun, su potansiyelinin (su yoğunluğunun) yüksek olduğu yönden daha düşük olduğu yöne geçişi Osmozis olarak bilinmektedir. Osmozis,
DetaylıCANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı
DetaylıPaleosol. Tuzlu toprak
Paleosol Pararendzina Çernozyum Rendzina Tuzlu toprak Kırmızı Akdeniz Toprağı TOPRAK HORİZONLARI A h veya A 1 : Humuslu üst toprak horizonu A e veya A 2 : Söskioksitlerin( Fe, Al öksit vb.) yıkanması A
DetaylıFARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER»
FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» Uygun bir çözücü içerisinde bir ya da birden fazla maddenin çözündüğü veya moleküler düzeyde disperse olduğu tektür (homojen: her tarafta aynı oranda çözünmüş veya dağılmış
DetaylıTranspirasyonun fiziksel yönü evaporasyona benzer ve aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir:
Transpirasyon Transpirasyon Bitkilerin çeşitli dokularından atmosfere buhar halinde su verilmesi olayına transpirasyon denmektedir. Hava, nemli ve kurak oluşuna göre değişen belli bir su buharı emme gücüne
DetaylıHÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren
HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş
DetaylıKİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş
KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.
DetaylıMADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPI
MADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPI MADDE BİLGİSİ Kütlesi hacmi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddenin şekil almış haline cisim denir. Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir. Maddeler doğada
DetaylıKloroz a Yönelik Çözüm Önerileri ve Uygulamalar. Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri
Kloroz a Yönelik Çözüm Önerileri ve Uygulamalar Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Yaşlı yapraklarda Zn-Mn eksikliğine kloroz Genç yapraklarda demir eksikliğine bağlı kloroz
Detaylı12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA
12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA TOPRAK EROZYONU Toprakların bulunduğu yada oluştuğu yerden çeşitli doğa kuvvetlerinin (rüzgar, su, buz, yerçekimi) etkisi ile taşınmasıdır. Doğal koşullarda oluşan
DetaylıELEMENT Aynı tür atomlardan oluşmuş saf maddelere element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler.
SAF MADDE: Aynı cins atom ya da moleküllerden oluşmuş maddelere, saf medde ÖR. Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı
DetaylıTOPRAKLARA KARAKTER KAZANDIRAN ETMENLER
TOPRAKLARA KARAKTER KAZANDIRAN ETMENLER Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr 5 Etmen Ana materyalin ufalanıp ayrışması ve belli oranlarda organik madde ile karışması sonucu oluşan
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)
DetaylıKİNETİK GAZ KURAMI. Doç. Dr. Faruk GÖKMEŞE Kimya Bölümü Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi 1
Kinetik Gaz Kuramından Gazların Isınma Isılarının Bulunması Sabit hacimdeki ısınma ısısı (C v ): Sabit hacimde bulunan bir mol gazın sıcaklığını 1K değiştirmek için gerekli ısı alışverişi. Sabit basınçtaki
DetaylıFiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.
GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir
DetaylıTANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir.
AKTİF KARBON NEDİR? TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir. Bu nitelikler aktif karbona çok güçlü adsorpsiyon özellikleri
DetaylıMaddeyi Oluşturan Tanecikler
Maddeyi Oluşturan Tanecikler a) Saf Madde : Kendine özgü fiziksel ve kimyasal özellikleri olan, ayırt edici özellikleri bulunan ve bu ayırt edici özellikleri sabit olan maddelere saf madde denir. Elementler
DetaylıÖğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Bitkilerde Beslenme ve Boşaltım BİTKİLERDE BESLENME VE BOŞALTIM
BİTKİLERDE BESLENME VE BOŞALTIM Difüzyon ve Ozmos Birbiriyle karışabilen iki gaz veya sıvı kapalı bir ortama koyulduğunda, bu iki maddeye ait moleküller çok oldukları yerden az oldukları yere doğru serbest
DetaylıÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET
ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8
DetaylıMADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif
DetaylıFonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER
Fonksiyonlar Fonksiyon tanımı Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyona uygulanacak Silvikültürel MÜDAHALELER 2) ETÇAP Planlarının Düzenlenmesine
Detaylı4. Hafta Bahçe bitkilerinin ekolojik istekleri: İklim ve toprak faktörleri, yer ve yöney
4. Hafta Bahçe bitkilerinin ekolojik istekleri: İklim ve toprak faktörleri, yer ve yöney BAHÇE BİTKİLERİNİN EKOLOJİK İSTEKLERİ Bitkide büyüme ve gelişme, bitkisel üretimde çeşitlilik Bitkinin genetik yapısı
DetaylıMADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir.
MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. Her maddenin bir kütlesi vardır ve bu tartılarak bulunur. Ayrıca her
DetaylıTOPRAK KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Ziraat Fakültesi Ankara Üniversitesi
823541 TOPRAK KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Ziraat Fakültesi Ankara Üniversitesi 1 BÖLÜM: TOPRAK, DOĞASI ve KÖKENİ Toprak Oluşumu ve Etkili Faktörler Toprak Bileşimi
DetaylıÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK
ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprak Nedir? Toprağın Tanımı Toprağın İçindeki Maddeler Toprağın Canlılığı Toprak Neden Önemlidir? Toprağın İnsanlar İçin Önemi Toprağın Hayvanlar İçin Önemi
DetaylıBir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen
ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ: Çözünme olayı ve Çözelti Oluşumu: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen Çözünme İyonik Çözünme Moleküler
DetaylıSEZEN DEMİR MADDE DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR
Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan her şey maddedir. Buna göre kütle hacim ve eylemsizlik maddenin ortak özelliklerindendir. Çevremizde gördüğümüz, hava, su, toprak v.s gibi her şey maddedir. Maddeler
DetaylıBÖLÜM 3. Artvin de Orman Varlığı
BÖLÜM 3 Artvin de Orman Varlığı Özgür EMİNAĞAOĞLU Orman, oldukça geniş bir alanda kendine özgü bir iklim oluşturabilen, belirli yükseklik, yapı ve sıklıktaki ağaçlar, ağaçcık, çalı ve otsu bitkiler, yosun,
DetaylıÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ HAZIRLAYAN FEHMİ GÜR
ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ HAZIRLAYAN FEHMİ GÜR KOLİGATİF ÖZELLİKLER Uçucu olmayan maddelerin çözeltilerinin bazı fiziksel özellikleri; saf çözücününkinden farklıdır. Bu çözeltiler hazırlanırken,
Detaylı