tyayin.com fb.com/tkitap

Transkript

1 2. Dönem konu 7 İşaret isimleri tyayin.com fb.com/tkitap

2 Yakın İçin Kullanılan İşâret İsimleri Cemi(Çoğul) Müsenna(İkil) Müfred(Tekil) ه ذ ا ه ذ ه ه ذ ان - ه ا ت ن - ه ذ ي ن ه ات ي ه ؤال ء هؤ ال ء Bunlar Bu ikisi Bu Uzak İçin Kullanılan İşâretler İsimleri Cemi(Çoğul) Müsenna (İkil) Müfred(Tekil) ت ل ك ذ ان ك - ذ ي ن ك ت ن ك- ت ي ن ك أ ول ئ ك أول ئ ك Onlar- Şunlar O ikisi- Şu ikisi O-Şu Ey aöfzedeler, sevgili arkadaşlar durum şundan ibaret olaki Bu densüzlerin bildiğimiz zamirlerden hiçbir farkı yoktur. Zamir nedir marife isimle aynı görevi yapan şeydir. Bu kelimeleri gördüğümüz yere marife isim varmış gibi muamele edeceğiz ona göre hüküm vereceğiz. Ne mi demek istiyorum. Bakınız. ك ت اب الك ت اب muşarun ileyh işaret edilen işaret zamiri.1.2 Bu iki ifade arasında ne tür bir yapı ve anlam farkı vardır bulalım. Şimdi ne dediğimizi hatırlayalım. Bu zamirler = marife isim. Bu kurala göre 1 isim cümlesidir. Mübteda marife haber nekra. Bu kitaptır. 2 ise aynı kurala göre (iki tane marife yanyana) sıfat olmuştur. Bu kitap Dolayısıyla 1 tam bir cümledir, 2 sadece bir mübteda olabilir ve mutlaka cümle olması için bir haber gereklidir. 2 Kuralımız ve mantığımız değişmiyor. Bu zamirler bir fiilden sonra gelirse duruma göre fail ya da meful olabilirler. Normal bir ismin girdiği her türlü kılığa girebilir, her türlü görevi yapabilirler(fail, mübteda, haber [nadir], mefulun bih.) şu hariç. Nedir o? İrab. Bu isimler-zamirler ikili kullanımları hariç mebnidirler. İkili kullanımlarında da tıpkı bir ikili isim gibi irab alırlar. Merfu hali elif-nun, diğer halleri ya-nun.

3 İstisnai haller 1. Mübteda zamir haber marife olacak olsa tedbir ne ola Padişahım, bu gibi durumlarda zamir ile haberin arasına ayırıcı bir zamir (هو) getürülür ki, ortalık karışmasın. Tiz tedbir alına.. ه ذ ا ه و öğrenci) (İşte bu birinci الط ال ب ا ل و ل 2. Acep bu işaretler her zaman müşarun ileyhten önce mi gelür ne dersin lala. Padişahım, ismi işaretler (1) özel isme (alem) işâret ettiklerinde, (2) bir isim tamlamasının muzaf öğesine işâret ettiğinde. Her iki durumda da, ism-i işâretler bu sözcüklerin sıfatı olurlar. gördüm) (Bu Salim i dün kütüphanede ر أ ي ت س ال م ا ه ذ ا ف ي ال م ك ت ب ة ب ا ل م س. İsmi işaretlerin kök hali bunlar. Harf eklendikçe işaret ettikleri mesafe artar. Ne kadar ekmek o kadar köfte misali. 3

4 ق ر أ ت الط ال ب ات...ال م ج ال ت ف ال م ك ت ب ة.. 1 Bu cümledeki boşluğu aşağıdaki ism-i işâretlerden hangisi en uygun şekilde tamamlar? ه ؤ ال ء.a.b أ ول ئ ك.c ه ذ ه.d ه ا ت ن.e ر ض ي ا لل ع ن ه ؤ ال ء Bu cümledeki boşluğu müşârun ileyhilerden hangisi en uygun şekilde tamamlar? ال م س ل م ي.a ال م س ل م ات.b ال ع م ال.c م س ل م ات.d م س ل م ي.e أ خ ذ ن ا ه ؤ ال ء ا ل س ات ذ ة إ ل ى ال م ت ح ف.. 3 İsmi işaret dediği için hemen boşluğun sonrasına bakıyoruz, çünkü getireceğimiz isim onunla uyumlu olacak. Bir cemi müennes salim. Değil. Neden? Çünkü bu bir eşya ismi. Dolayısıyla tekil müennes hükmünde. İşareti de ona uyumlu olan d olmak zorunda. Cevap D. Hatırlayalım. Demiştik ki bu zamirler marife isim gibidir. Şimdi bu soruda boşluktan sonra nekra bir isim gelirse mübteda haber gibi olur fakat fiil cümlesi buna müsait olmaz. Demekki burada tek bir öğe durumunda olmalı. Yani öğe artırmayan sıfat tamlaması şekline sokmalı. İşaret ismimiz de çoğul olduğundan müşarun ileyh de çoğul ve müzekker olmalı. Cevap A. Yukarıdaki cümlede kullanılan işâret ismi cümlenin hangi ögesidir? a. Mübteda b. Haber c. Mef ûlün bih d. Muzaf e. Fâil Kuralımız hiç değişmedi. Bakıyoruz. Cümle fiil ile başlamış. Fail olarak bitişik bir نا yok. Dikkat. Fail olması için öncesinin cezm olması lazım. Dolayısıyla o bir meful. Ne oldu o zaman. Fiil var meful var kim yok. Ha işte cevap da o. 4

5 ه ذ ه...ح د يث ة.. 4 Bu cümledeki boşluğu aşağıdaki sözcüklerden hangisi en uygun şekilde tamamlar? اجل ام ع ات.a ج ام ع ات.b الد ر وس.c الك ت اب.d ط ال ب.e 5. Cümleye bakıyoruz, bir zamir yani marife isimle başlamış. mübteda. Boşluk var. Nekra isim var, haber. Olay tamam burada. Sırayı bozmayacak bir şey, öğe fazlası olmayacak. Yani sıfat gelecek. Marife, müzekker, tekil bir isim. Evet. Cevap D. أ ن ت ال ت س م عك ال م ه ذ ه ال م ر أ ة ال م س ك ين ة. Yukarıdaki cümlenin Türkçe doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? a. Sen bu zavallı kadına söz vermiyorsun. Altı çizili öğe cümlenin haberi yani türkçe anlamda sona gelecek öğe. b. Sen bu miskin kadının sözünü duymayacaksın Bunu çözersek soruyu da çözmüş olacağız. Baktık. ال var. Fiilin sonunu c. Sen bu zavallı kadının sözünü dinlemiyorsun. cezmetmemiş. Yani mıyorsun, -mazsın anlamı verecek. C ve A var. d. Sen bu miskin kadının sözünü dinleme sakın. Fiil kökü duymak. Demek ki Cevap C. e. Sen sözünü bu miskin kadına dinletemiyorsun 5