I. AMAÇ VE KAPSAM... 1 II. ALTHAVZALAR... 2 III. ARITMA SENARYOLARI... 5 IV. MALİYET ANALİZİ V. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME...

Transkript

1 İçindekiler TABLO LİSTESİ... II ŞEKİL LİSTESİ... III I. AMAÇ VE KAPSAM... 1 II. ALTHAVZALAR... 2 III. ARITMA SENARYOLARI... 5 III.1 PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESİSLERİ... 5 III.2 YENİLENMESİ PLANLANAN MEVCUT ATIKSU ARITMA TESİSLERİ... 8 III.3 PLANLANAN KOLEKTÖR HATLARI... 8 IV. MALİYET ANALİZİ IV.1 ATIKSU ARITMA MALİYETLERİ IV.2 KOLEKTÖR MALİYETLERİ V. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME EK-TEKNİK YÖNTEM RAPORU i

2 Tablo Listesi TABLO II-1 AŞAĞI SEYHAN ALT HAVZASI YERLEŞİM BİRİMLERİ... 2 TABLO II-2 YUKARI SEYHAN ALT HAVZASI YERLEŞİM BİRİMLERİ... 2 TABLO III-1 NİHAİ ATIKSU ARITMA SENARYOSU, AŞAĞI SEYHAN ALT HAVZASI AKTİF ÇAMUR SİSTEMİ OLARAK PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESİSLERİ... 6 TABLO III-2 NİHAİ ATIKSU ARITMA SENARYOSU, YUKARI SEYHAN ALT HAVZASI AKTİF ÇAMUR SİSTEMİ OLARAK PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESİSLERİ... 6 TABLO III-3 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSU, AŞAĞI VE YUKARI SEYHAN HAVZALARI DOĞAL ARITMA SİSTEMİ OLARAK PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESİSİ... 8 TABLO III-4 SEYHAN HAVZASI NDA MEVCUT ATIKSU ARITMA TESISLERI VE YENILENMESI PLANLANANLAR... 8 TABLO III-5 NİHAİ ATIKSU ARITMA SENARYOSU, SEYHAN HAVZASI YENİLENMESİ PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESİSLERİ... 8 TABLO III-6 NİHAİ ATIKSU ARITMA SENARYOSU, SEYHAN HAVZASI PLANLANAN KOLEKTÖR HATLARI... 9 TABLO IV-1 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSUNA GÖRE, AKTIF ÇAMUR SISTEMI OLARAK PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESISLERI MALIYET ANALIZI SONUÇLARI TABLO IV-2 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSUNA GÖRE DOĞAL ARITMA SISTEMI OLARAK PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESISLERI MALIYET ANALIZI SONUÇLARI TABLO IV-3 NIHAI ATIKSU ARITMASENARYOSUNA GÖRE, YENILENMESI PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESISLERI MALIYET ANALIZI SONUÇLARI TABLO IV-4 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSU KOLEKTÖR MALIYETLERI TABLO V-1 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSU IÇIN HESAPLANAN MALIYETLER TABLO V-2 NIHAI ATIKSU ARITMA SENARYOSU IÇIN PLANLANAN ATIKSU ARITMA TESISI SAYILARI VE KOLEKTÖR UZUNLUKLARI ii

3 Şekil Listesi ŞEKİL II-1 SEYHAN HAVZASI 2010 YILI NÜFUS DAĞILIMI... 3 ŞEKİL II-2 SEYHAN HAVZASI 2040 YILI NÜFUS DAĞILIMI... 4 iii

4 I. AMAÇ VE KAPSAM 12 Ağustos 2009 tarihinde T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK-MAM arasında imzalanan protokol ile Türkiye deki 11 Su Havzanın Havza Koruma Eylem Planları Hazırlanması Projesinin TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü tarafından yürütülmesi kararlaştırılmıştır. Söz konusu projenin kapsamındaki Planlama ve Fizibilite Çalışmaları hazırlanması işinin TÜBİTAK-MAM ile MİMKO A.Ş. arasında imzalanan tarihli Sözleşme ile MİMKO A.Ş. tarafından yürütülmesi öngörülmüştür. Bu Rapor, TÜBİTAK-MAM ile MİMKO A.Ş arasında imzalanan sözleşme kapsamında Seyhan Havzası için yürütülen planlama ve fizibilite çalışmalarında ulaşılan nihai planlamaların açıklanması amacıyla hazırlanmıştır. Raporun II. Bölümünde Seyhan Havzası için belirlenen alt havzalar tanımlanmış ve alt havzalar içinde kalan yerleşim birimleri verilmiştir. Planlama ve fizibilite çalışmaları belirlenen alt havzalar ölçeğinde hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında Seyhan Havzası içerisinde yer alan tüm belediyeler ve belediye teşkilatına sahip olmayan ancak nüfusu 2000 in üzerinde olan yerleşim birimleri değerlendirmeye alınmıştır. III. Bölümde, daha önce hazırlanan ve taslak raporda yer verilen üç alternatifli Atıksu Arıtma Senaryoları içinden paydaş kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda ortaya çıkan nihai Atıksu Arıtma Senaryosu verilmiştir. Her bir alt havzada planlanan Atıksu arıtma tesisleri, kolektör hatları ve mevcut atıksu arıtma tesisleri için planlanan yenileme çalışmaları bu bölümde açıklanmıştır. IV. Bölümde maliyet analizi ve fizibilite çalışmalarına yer verilmiştir. Bu bölümde planlanan atıksu arıtma tesisleri için İlk Yatırım maliyetleri, 30 yıllık İşletme maliyetleri ve şimdiki zaman değerleri verilmiştir. V. Bölümde ise IV. Bölümün sonuçları ele alınmış ve bunlara göre değerlendirme yapılmıştır. Raporun eklerinde çalışmanın hazırlanmasında kullanılan yöntem ve hesaplamaların açıklandığı teknik yöntem raporu, planlanan ve mevcut atıksu arıtma tesisleri ile planlanan kolektör hatlarının gösterildiği CBS ortamında hazırlanmış haritalar verilmiştir. 1

5 II. ALTHAVZALAR Seyhan Havzası iki alt havzaya ayrılmıştır: Aşağı Seyhan Alt Havzası Yukarı Seyhan Alt Havzası Belirlenen alt havzalar içinde kalan yerleşim birimleri ve bu yerleşim birimlerine ait bilgiler Tablo II.1-2 de verilmiştir. Seyhan Havzası planlama ve fizibilite çalışmaları verilen alt havzalar ölçeğinde yürütülmüştür. Tablo II-1 Aşağı Seyhan Alt Havzası Yerleşim Birimleri Sıra No İli Yerleşim Yeri Adı NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) Adana Kılıçlı Adana Boynuyoğun Adana Karataş İlçe Belediyesi Adana Bahçe Belediyesi Mersin Yenice Belediyesi Adana Sarıçam İlçe Belediyesi Adana Yüreğir İlçe Belediyesi Adana Seyhan İlçe Belediyesi Adana Çukurova İlçe Belediyesi Adana Tuzla Belediyesi AŞAĞI SEYHAN ALTHAVZASI TOPLAMI Tablo II-2 Yukarı Seyhan Alt Havzası Yerleşim Birimleri Sıra No İli Yerleşim Yeri Adı NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) Adana Akçatekir Belediyesi Adana Karaisalı İlçe Belediyesi Adana Pozantı İlçe Belediyesi Niğde Ulukışla İlçe Belediyesi Niğde Kılan Belediyesi Niğde Darboğaz Belediyesi Niğde Çamardı İlçe Belediyesi Niğde Burç Belediyesi Adana Bozgüney Belediyesi Adana Tufanbeyli İlçe Belediyesi

6 11 Adana Aladağ İlçe Belediyesi Adana Feke İlçe Belediyesi Niğde Bademdere Belediyesi Adana Saimbeyli İlçe Belediyesi Kayseri Tomarza İlçe Belediyesi Kayseri Sarız İlçe Belediyesi Kayseri Pınarbaşı İlçe Belediyesi Kayseri Dadaloğlu Belediyesi Adana Akören Belediyesi Niğde Çiftehan Belediyesi Kayseri Şıhlı Belediyesi Kayseri Yeşilkent Belediyesi Kayseri Emiruşağı Belediyesi Kayseri Akmescit Belediyesi Kayseri Elbaşı Belediyesi Kayseri Pazarören Belediyesi Kayseri Kaynar Belediyesi YUKARI SEYHAN ALTHAVZASI TOPLAMI Şekil II-1 ve II-2 de Seyhan Havzası nı oluşturan alt havzaların nüfus dağılımları verilmiştir. Buna göre Seyhan Havzası nda yaşayan nüfusun yaklaşık %94 lük kısmının Aşağı Seyhan Alt Havzası nda yaşadığı görülmektedir Yılı Nüfus Dağılımı Yukarı Seyhan Alt Havzası 6% Aşağı Seyhan Alt Havzası 94% Şekil II-1 Seyhan Havzası 2010 Yılı Nüfus Dağılımı 3

7 2040 Yılı Nüfus Dağılımı Aşağı Seyhan Alt Havzası Yukarı Seyhan Alt Havzası 6% 94% Şekil II-2 Seyhan Havzası 2040 Yılı Nüfus Dağılımı 4

8 III. ARITMA SENARYOLARI Teknik şartnamede belirtildiği üzere üç ayrı atıksu arıtma senaryosu daha önceki çalışmalarda hazırlanmış ve taslak raporlarda paydaş kurumu ve kuruluşların görüşüne sunulmuştur. Paydaş kurum ve kuruluşlardan gelen öneri ve katkılar ışığında hazırlanan üç alternatif atıksu senaryolarından nihai atıksu arıtma senaryosu elde edilmiştir. Atıksu Arıtma senaryolarında öngörülen tesisler, herhangi bir Atıksu Arıtma Tesisinden faydalanmayan yerleşim birimleri için planlanmıştır. Ayrıca, Atıksu Arıtma Tesisine bağlı olan ancak Atıksu Arıtma Tesisinde yenileme yapılması gereken yerleşim birimleri ile bağlı olduğu tesiste kapasite artışı yapılması gereken yerleşim birimleri de çalışmalara dâhil edilmiştir. Herhangi bir Atıksu Arıtma Tesisine bağlı olan, atıksuları %90 ın üzerinde bir oranla arıtılan ve tesisinde herhangi bir yenileme ihtiyacı bulunmayan yerleşim birimleri maliyet analizi ve fizibilite çalışmalarına dâhil edilmemiştir. Mevcut atıksu arıtma tesisleri durumlarının ayrıntılı olarak açıklandığı TÜBİTAK-MAM tarafından yürütülen arazi çalışmalarına ait değerlendirme raporları incelenmiş ve işletmede olan atıksu arıtma tesislerinin yenileme veya kapasite artışı ihtiyacına dair durum tespit edilmiştir. III.1 Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Nihai atıksu arıtma senaryosuna göre planlanan atıksu arıtma tesislerinin kapasiteleri nüfus ve atıksu miktarı cinsinden belirlenmiştir. Tablo III-1, III-2 de aktif çamur sistemi olarak planlanan atıksu arıtma tesisleri, Tablo III-3 de ise doğal arıtma sistemleri olarak planlanan atıksu arıtma tesislerine ait kapasite bilgileri özetlenmiştir. Planlama tablolarında AAT proses tipleri aşağıda belirtildiği şekilde kısaltılmıştır: İk: İkincil Arıtma İl: İleri Arıtma PA: Paket Arıtma 5

9 Atıksu Toplama Alanı Tablo III-1 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu, Aşağı Seyhan Alt Havzası Aktif Çamur Sistemi Olarak Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Adı Planlanan Atıksu Arıtma Tesisinin Bağlı Yerleşim Yerleri NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) PROJE NÜFUSU PROJE DEBİSİ (m 3 /gün) I-1 Kılıçlı-ADANA İk.A. I-2 Boynuyoğun-ADANA İk.A. Karataş-ADANA I-3 Bahçe-ADANA İl.A. AAT Toplam I-4 Yenice İl.A. I-5 Tuzla-ADANA P.A. PROSES TİPİ Atıksu Toplama Alanı Tablo III-2 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu, Yukarı Seyhan Alt Havzası Aktif Çamur Sistemi Olarak Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Adı Planlanan Atıksu Arıtma Tesisinin Bağlı Yerleşim Yerleri NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) PROJE NÜFUSU PROJE DEBİSİ (m 3 /gün) II-1 Akçatekir-ADANA İk.A. II-2 Pozantı-ADANA İk.A. II-3 II-4 Ulukışla-NİĞDE Kılan-NİĞDE Darboğaz-NİĞDE AAT Toplam Çamardı-NİĞDE Burç-NİĞDE AAT Toplam PROSES TİPİ İk.A İk.A.

10 II-5 Tufanbeyli-ADANA İl.A. II-6 Aladağ-ADANA İl.A. II-7 Feke-ADANA İl.A. II-8 Bademdere-NİĞDE İk.A. II-9 Saimbeyli-ADANA İl.A. II-10 Tomarza-KAYSERİ İl.A. II-11 Sarız-KAYSERİ İl.A. II-12 Pınarbaşı-KAYSERİ İl.A. II-13 Akören-ADANA P.A. II-14 Pazarören-KAYSERİ P.A. II-15 Kaynar-KAYSERİ P.A. II-16 Şıhlı-KAYSERİ P.A. II-17 Yeşilkent-KAYSERİ P.A. II-18 Bozgüney-ADANA P.A. II-19 Emiruşağı-KAYSERİ P.A. II-20 Akmescit-KAYSERİ P.A. II-21 Elbaşı-KAYSERİ P.A. 7

11 Tablo III-3 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu, Aşağı ve Yukarı Seyhan Havzaları Doğal Arıtma Sistemi Olarak Planlanan Atıksu Arıtma Tesisi Atıksu Toplama Alanı Bağlı Yerleşimler NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) II-1-D Çiftehan-NİĞDE III.2 Yenilenmesi Planlanan Mevcut Atıksu Arıtma Tesisleri Seyhan Havzası nda mevcut bulunan Atıksu arıtma Tesisleri nde yapılan incelemeler sonunda yenileme ihtiyacı olan tesisler tespit edilmiştir. Tablo III-7 de Mevcut Atıksu Arıtma Tesislerinde planlanan yenilemelere ait bilgiler özetlenmiştir. Tablo III-8 de ise mevcut atıksu arıtma tesislerinin nihai atıksu arıtma senaryosuna göre belirlenen kapasiteleri verilmiştir. AAT'nin BULUNDUĞU Tablo III-4 Seyhan Havzası nda Mevcut Atıksu Arıtma Tesisleri ve Yenilenmesi Planlananlar TESİSTE KULLANILAN ARITMA SİSTEMİ İL İLÇE Türü Teknolojisi REVİZYON İHTİYAÇ SEBEBİ Adana Aski-Batı Biyolojik Standart Aktif Çamur İleri Arıtmaya Dönüştürülmesi Adana Aski-Doğu Biyolojik Standart Aktif Çamur İleri Arıtmaya Dönüştürülmesi Kayseri Dadaloğlu Doğal Arıtma Stabilizasyon Havuzu İkincil Arıtmaya Dönüştürülmesi Atıksu Toplama Alanı Tablo III-5 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu, Seyhan Havzası Yenilenmesi Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Bağlı Yerleşimler NÜFUS ATIKSU MİKTARLARI (m 3 /gün) I-1-R ASKİ-Batı I-2-R ASKİ-Doğu II-1-R Dadaloğlu III.3 Planlanan Kolektör Hatları Nihai Atıksu Arıtma senaryosuna göre planlanan, müşterek atıksu arıtma tesislerine ilgili yerleşim birimlerinin atıksularını iletecek kolektör hatlarına ait bilgiler Tablo III-12, III-13 ve III-14 te özetlenmiştir. Mevcut arıtma tesislerine bağlantı amacı ile planlanan kolektör hatlarına ait bilgiler ise Tablo III-15 de verilmiştir. 8

12 Tablo III-6 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu, Seyhan Havzası Planlanan Kolektör Hatları AAT Kolektör Hattının Adı Çapı (mm) Boyu (m) Tasarım Debisi (L/s) I-3 II-3 Karataş-AAT Bahçe-AAT Ulukışla-AAT Kılan-AAT Darboğaz-AAT II-4 Burç-Çamardı

13 IV. MALİYET ANALİZİ Maliyet analizi çalışmalarında atıksu arıtma maliyetleri ve kolektör hatları maliyetleri ayrı olarak hesaplanmıştır. IV.1 Atıksu Arıtma Maliyetleri Aktif Çamur sistemi olarak planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri için yapılmış olan maliyet analizi çalışmalarının sonuçları Tablo IV-1 de, doğal arıtma sistemi olarak planlanan atıksu arıtma tesisleri için yapılmış olan maliyet analizi çalışmalarının sonuçları Tablo IV-2 de verilmiştir. Tablo IV-1 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosuna Göre, Aktif Çamur Sistemi Olarak Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Maliyet Analizi Sonuçları AAT Proje Nüfusu Proje Debisi (m 3 /gün) İlk Yatırım Maliyeti (Euro) İşletme Maliyeti ŞZD (euro/m3) Toplam maliyet ŞZD (Euro/m3) 30 yıllık İM ŞZD (Euro) I ,097 0, I ,081 0, I ,056 0, I ,059 0, I ,108 0, II ,085 0, II ,057 0, II ,062 0, II ,063 0, II ,062 0, II ,068 0, II ,066 0, II ,093 0, II ,069 0, II ,054 0, II ,070 0, II ,054 0, II ,142 0, II ,145 0, II ,221 0, II ,179 0, II ,186 0, II ,124 0, II ,132 0, II ,108 0, II ,136 0,

14 Tablo IV-2 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosuna Göre Doğal Arıtma Sistemi Olarak Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Maliyet Analizi Sonuçları AAT Bağlı Yerleşimler Proje Nüfusu İlk Yatırım Maliyeti (Euro) II-1-D Çiftehan-NİĞDE Tablo IV-3 Nihai Atıksu ArıtmaSenaryosuna Göre, Yenilenmesi Planlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Maliyet Analizi Sonuçları AAT Proje Nüfusu Proje Debisi (m 3 /gün) İlk Yatırım Maliyeti (Euro) İşletme Maliyeti ŞZD (euro/m3) Toplam maliyet ŞZD (Euro/m3) 30 yıllık İM ŞZD (Euro) I-1-R ,021 0, I-2-R ,023 0, II-1-R ,096 0, IV.2 Kolektör Maliyetleri Kolektör Maliyeti hesaplamalarından elde edilen sonuçlar Tablo IV-3 te özetlenmiştir. Tablo IV-4 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu Kolektör Maliyetleri AAT Kolektör Hattının Adı Boyu (m) Kolektör Maliyetleri (TL) I-3 Karataş-AAT Bahçe-AAT Ulukışla-AAT II-3 Kılan-AAT TL Darboğaz-AAT II-4 Burç-Çamardı TOPLAM KOLEKTÖR HATTI UZUNLUĞU TOPLAM KOLEKTÖR MALİYETİ TL 11

15 V. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME Maliyet analizi çalışmalarında nihai atıksu arıtma senaryosuna göre önerilen atıksu arıtma tesislerinin yatırım ve işletme maliyetlerinin ileriye dönük yatırım planlarına ışık tutacak biçimde yaklaşık olarak ortaya konulması amaçlanmıştır. Elde edilen değerler master planı ölçeğinde yapılmış çalışmalardan elde edildiği için kesin maliyetlerden farklılık oluşturabilir. Ancak ilgili kurum ve kuruluşların ileriye dönük planlamalrında yön gösterici olacaktır. Özellikle m3 başına işletme ve toplam maliyet verileri atıksu arıtma tesislerinin işletilebilmesi için strateji geliştirmek isteyen belediyeler için yol gösterici bir veri olacaktır. Tablo V-1 de nihai atıksu arıtma senaryosu için hesaplanan maliyetler verilmiştir. Tablo V-2 de ise nihai atıksu arıtma senaryosu için her bir alt havzada planlanan atıksu arıtma tesisi adetleri ve kolektör hattı uzunlukları verilmiştir. 12

16 Tablo V-1 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu için Hesaplanan Maliyetler Senaryo Atıksu Arıtma Maliyeti AAT Yatırım Maliyeti (Euro) Yenileme Aktif Çamur Doğal Arıtma İşletme Maliyeti (Euro) Kolektör Maliyeti (Euro) Toplam Yatırım Maliyeti (Euro) Toplam Maliyet (Euro) Nihai Althavza Tablo V-2 Nihai Atıksu Arıtma Senaryosu için Planlanan Atıksu Arıtma Tesisi Sayıları ve Kolektör Uzunlukları Aktif Çamur Sistemleri Müşterek AAT Müstakil AAT Toplam Paket Arıtma Doğal Arıtma Sistemleri Toplam AAT Adedi Toplam Kolektör Boyu (km) Aşağı Seyhan Alt Havzası Yukarı Seyhan Alt Havzası TOPLAM

17 Atıksu arıtma tesislerinin inşa edilmesinin yanında işletilmesi çok daha büyük maliyetler oluşturmaktadır. Ülke genelindeki mevcut örneklere bakıldığında, özellikle küçük ve orta büyüklükteki yerleşim birimlerinin atıksu arıtma tesislerini işletmekte zorluk çektiği bilinmektedir. Bu nedenle müşterek atıksu arıtma tesisleri inşa ederek belediyeler arasında birlikler oluşturmak izlenmesi gereken bir stratejidir. Ancak topografik şartlar ve arazi kullanımları göz önünde bulundurularak hazırlanmış olan söz konusu atıksu arıtma senaryolarının uygulanabilmesi için sosyo-ekonomik şartların da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Herhangi bir müşterek atıksu arıtma tesisinden faydalanan yerleşim birimleri arasında oluşan maliyetlerin paylaşılması sırasında sıkıntılar yaşanabilmektedir. Benzer şekilde müşterek atıksu arıtma tesisinin yer seçimi esnasında da büyük sıkıntılar yaşanabilmektedir. Hatta İşletmede görevlendirilecek personelin seçiminde bile sıkıntılar ortaya çıkabilmektedir. Tüm bu nedenler göz önünde bulundurularak ekonomik olarak en uygun alternatif olarak görülmesine rağmen seçilen atıksu arıtma senaryosunun havzada yaşayan paydaş kurum ve kuruluşlarla paylaşılarak, ortaya atılacak önerilere göre revize edilmesi gerekmektedir. 14

18 EK-TEKNİK YÖNTEM RAPORU 15