ALTAN ÖYMEN 28/11/2010

Transkript

1 'NATO'ya girelim' ALTAN ÖYMEN 28/11/2010 Kore Savaşı'na o amaçla girdik askerli tugayımız 21 günlük gemi yolculuğundan sonra katıldığı savaşlarda 822 şehit verdi. Onları rahmetle anarız. En şiddetli savaşlar, Kasımda'ydı. Yani 60 yıl önceki bugünlerde... Bugün adı yeniden güncelleşen Kore den söz edelim. 60 yıl önceki Kore Savaşı ndan. Bugünler aynı zamanda Kore de Türk birliğinin katıldığı en ağır muharebelerin 60 ncı yıldönümüne rastlıyor. Orada ve Kore Savaşı nın diğer aşamalarında kaybettiğimiz askerlerimizi de rahmetle analım. Kore Savaşı, bir anlamda, İstiklâl Savaşı ndan sonra ilan edilen Türkiye Cumhuriyeti askerlerinin katıldığı ilk savaştır. O savaşın başladığını bir sabah vakti gazete manşetlerinden öğrendik. Kararı, Cumhurbaşkanı Celal Bayar ın başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu almıştı. Bu, manşetlerdeki gibi bir beklenmeyen karar dı. Gerçi, bir evveliyat ı vardı: Kuzey Kore nin Güney Kore topraklarına saldırması ve büyük bir kısmını ele geçirmesiyle başlayan savaşa karşı ABD, Birleşmiş Milletler i harekete geçirmişti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Sovyetler Birliği nin katılmadığı- bir toplantı yaparak saldırıya karşı uluslararası bir güç oluşturulmasına karar vermişti. Ve üye devletleri bu güce katılmaya davet etmişti. Tabii, Türkiye yi de. Uluslar arası gücün komutanlık yetkileri, gene Güvenlik Konseyi kararıyla ABD ye verilmişti yılı, Soğuk Savaş mekanizmalarının yeni yeni oluşmaya başladığı yıldı. -ABD nin liderliğindeki- Batı Bloku, Kuzey Atlantik le birlikte Avrupa bölgesindeki güvenlik ihtiyaçları için NATO yu yeni kurmuş. 12 üyesi var. Amerika, Kanada, İngiltere, Fransa ve İtalya nın yanında, Benelüks ülkeleriyle birlikte, Danimarka, Norveç, İzlanda ve Portekiz üye... Biz üye değiliz. (Yuna-nistan da değil.) Ama bir an önce üye olmak istiyoruz. Çünkü Doğu Bloku nun lideri Sovyetler Birliği yle sorunumuz var. Onlar bizden Boğazları ortaklaşa koruma mızı resmen talep etmişler. Biz reddetmişiz... Kendimizi tehdit altında görüyoruz. Tabii, Uzakdoğu yla ilgili hiçbir sorunumuz yok. Ama Uzakdoğu daki Kore savaşına girmemizi zorlayan ciddi bir neden var: Bunu bizden Amerika istiyor. Biz, Bizi NATO ya alın derken, onlar da bize Hele bir Kore ye gelin de, sonrasına bakarız diyorlar. Bunlar, tabii, açıktan söylenmiyor. Türk basınına da yansımıyor. Ama, hükümet tarafından gizli görüşmelerde değerlendiriliyor. Bunlardan haberi olmayan Türk kamuoyunda da sanılıyor ki, Türkiye, ABD komutasındaki uluslararası güce sembolik bir katkı yapmakla yetinecektir. Bazı ülkelerin yaptığı bir askeri hastane ekibi veya ateş hattında görevi olmayan ***

2 yardımcı birlikler gönderecektir. Hükümetin 25 Temmuz 1950 tarihli kararının açıklanmasıyla, o sanının yanlış olduğu anlaşıldı. Tartışmalar çıktı. Ama, dönemin İsmet İnönü başkanlığındaki ana muhalefet partisi, kararın esasına değil, usulüne itiraz etti. Bu bir savaş kararıdır. Anayasa ya göre Meclis in işidir. Konuyu Meclis e getirmeliydiniz. Meclis in oyuyla karar haline getirebilirdiniz dedi. Tartışma uzun sürdü. Fakat tartışmanın içine, Meclis teki muhalefet tarafından, Hayır, oraya hiç asker göndermemeliydik gibi, esasla ilgili bir itiraz sokulmadı. Behice Boran hapiste Hükümetin kararına esastan itiraz edenler, Meclis dışında -o zaman seslerini çıkarabilmeleri henüz mümkün olan- sol gruplardı. Behice Boran ın başkanlığındaki Barışseverler Derneği... Meclis Başkanlığı na hükümeti eleştiren bir telgraf çekti. Başbakan Adnan Menderes, o telgrafa şiddetli bir tepki gösterdi. Dedi ki: Bunlar komünizme hizmet ediyorlar. Bu gibi barışsever lerle mücadele edeceğiz. Ve Behice Boran ile derneğin genel sekreteri Adnan Cemgil hemen ertesi gün gözaltına alındılar. Haklarında açılan dava sonucunda da 15 er ay hapse mahkûm edildiler. İktidar tarafından ise, bunun hükümetin bir zafer i olduğunu ilan eden sesler yükseliyordu. İktidar sözcüsü Zafer gazetesinin başyazarı Mümtaz Faik Fenik, alınan kararın ülkemizin geleceğini savunmasının garantisini oluşturduğunu yazıp, şöyle diyordu: Kore dağlarından yükselecek Allah Allah nidalarının (seslerinin), biz şimdiden bütün sınırlarımızı koruduğunu hisseder gibi oluyoruz. 21 günlük yolculuk Türk askeri, Kore ye, bu sesler arasında gitti. 295 i subay, 395 i astsubay, ü er ve erbaş olmak üzere sivil memurlarıyla birlikte, mevcudu a ulaşan Türk tugayı, İskenderun dan kalkan beş gemiyle Kore ye hareket etti. Gemiler, Amerikalılar tarafından temin edilmişti. Donanımı ve programı, biraz değişikti. Yemeklerde ekmek azlığı, tuvaletlerin alafranga olması, duş kabinlerinin perdesiz olması gibi nedenlerle bazı intibak güçlükleri yaşandı. İskenderun dan kalkan gemilerin Süveyş Kanalı ndan ve Kızıldeniz den geçip Yemen kıyıları üzerinden Bengal Körfezi ne, oradan Singapur ve Filipinlerden geçilerek Formoza ya, oradan da Kore nin Pusan Limanı na varışı 21 gün sürdü. Başlangıçta her şey iyi gidiyordu. Tugayımız yoldayken Amerikalılar Kuzey Korelilere karşı taarruza geçmişler ve Kore saldırısında kaybettikleri toprakların büyük bir kısmını geri almışlardı. Tugayımız Güney Kore nin Güney Doğusu nda, cephe gerisindeki Pusan bölgesinde talim yaparak, yörenin koşullarına alışıyordu. Bu bir süre daha devam edecekti. Fakat Güney Kore birlikleriyle birlikte uluslararası gücün diğer birlikleri-nin -o arada Türk tugayının da- kumandanı olan General Mac Arthur, Kuzey e taarruzunu yoğunlaştırmaya, kesin zaferi kazanıncaya kadar sürdürmeye karar vermişti. O sırada 1950 nin kasım ayına gelinmişti. Mac Arthur diyordu ki: Askerlerime söz verdim; Noel yemeğini evlerinde yiyecekler... Noel aralık ayının 24 ündeydi. Bu, her şeyi bir ay içinde bitireceğiz, kesin zaferi kazanacağız demekti. Tugayımız da, bu amaca uygun bir plan gereğince, Kuzey e nakledildi. Ve cephenin ön saflarına sürüldü. Kuzey den gelen taarruz Kore deki durumun ondan sonrası, Mac Arthur un hesabını tamamen yanlış çıkardı, Güney den Kuzey e doğru taarruza geçecek olan uluslararası güç, son hazırlıklarını yaparken,

3 Kuzey Kore güçleri Kuzey den Güney e doğru taarruz hazırlıklarını Çinlilerle birlikte tamamlamışlardı. Ama bunu güneydekiler farkına varmadan yapmışlardı. Kasımın günleri muharebeler başladı. Çok kanlı oldu. Kuzeydekiler, güneydekileri geldikleri yere doğru püskürtmeyi başardılar. Türk tugayı, bulunduğu mevkiide büyük bir özveriyle savaştı. Savaşın diğer aşamalarında da elinden geleni yaptı. Fakat çok sayıda şehit verdi... Kore Savaşı, ne o yıl bitti, ne bir sonraki yıl... Zaman zaman ateş kes dönemlerinden geçilerek aralıklı olarak sürdü. Savaşın bittiğini ilan eden anlaşma, ancak 1953 ün temmuzunda yapılabildi. Güney Kore birlikleriyle birlikte, uluslararası güçteki ölü sayısı 150 bin tahmin ediliyordu. Çoğu Güney Koreliydi. Amerikalıların ölü sayısı 33 bindi. Türk birliğinin ölü sayısı 822, yaralı sayısı tü. Ölüler Kore de toprağa verilmişlerdi. Yaralılardan ilk tedavileri Kore de ve Japonya da yapılanların bir kısmı uçakla, büyük bir kısmı da gemiyle Türkiye ye getirildiler. Türkiye nin NATO ya girişiyle ilgili girişimleri de 1950 deki beklentilerdeki gibi hemen olmadı in eylülüne kadar sürdü ve üyelik töreni 1952 nin şubatında yapıldı. Türkiye ve Yunanistan birlikte NATO nun 13 ncü ve 15 nci ülkesi oldular... Köroğlu adlı popüler dergide Kore karikatürleri Kahraman Mehmetçik Kore yolunda. Anacığı- Sağlıcakla git, sağlıcakla dön evladım. Bir gün bize de imdat lazım olursa senin nerelere imdada gittiğini düşünüp belki insafa gelirler. Kurucu başkan Kim İl Sung: Kendisi ve heykeli... Hanedanlı komünizm

4 Kuzey Kore de devlet başkanlığı babadan oğula geçiyor. Kurucu başkan Kim İl Sung un döneminde öncelikli organ, ülkenin Komünist Partisi ydi. Onun oğlu olan bugünkü başkanın sloganı şu: Önce asker. Dünya, iki Kore yi yeniden hatırladı. Ama bu kolay olmadı. Aradan hayli zaman geçmişti... Bir zamanlar dünyayı birbirine katan Kore Savaşı nın iki ülkesi artık eskisi kadar ünlü değildi. Gerçi Güney deki Kore nin dünyanın birçok yerine satabildiği otomobilleri vardı, Kuzey deki Kore nin de uluslararası barışı tehdit edebilecek nükleer bombaları... İkisi de zaman zaman, dünya basınında bu özellikleriyle yer alıyorlardı. Ama, bu defaki gibi, heyecan uyandırıcı manşetlere çıkmaları, çoktandır ilk defa oluyordu. Sarı Deniz deki olay, iki Kore nin birbiriyle silahlı çatışmaya girmeye hazır olduklarının işareti sayıldı ve Uzakdoğu daki Amerikan donanmasını harekete geçirdi. Heyecan, tabii, en fazla ABD de yaşandı. Gazete yorumcuları analizler yaptılar. Siyasetçiler demeçler verdiler. Ama özellikle siyasetçilerin konuya girmeye hazırlıklı olmadıkları belliydi. Bir kısmı olayı değerlendirirken barış korunmalıdır gibi genel ifadeler kullanmayı tercih ettiler. Bir kısmı detaya girmek isterken yanlış şeyler de söylediler. O arada, Cumhuriyetçilerin geçen seçimdeki -potlarıyla ünlü- Başkan Yardımcısı adayı Sarah Palin, yeni bir pot kırdı. İki Kore yi birbirine karıştırdı. Kuzey deki Komüninst Kore ye müttefikimiz dedi. Güney deki ABD müttefiki- Kore yi de düşman yerine koydu. Tabii, durum, bizde de fazla farklı değildi, 1950 de başlayıp 1953 e kadar sıcak savaş halinde süren Kore Savaşı hayli geride kalmıştı. O günleri hatırlayanlar, doğal olarak azalmıştı. O günleri, sol sayfada özetledikten sonra, iki Kore nin bugününe de bakalım: Tek millet, iki devlet Kore, Japonya kıyıları karşısında 220 bin kilometrelik bir yerin adı... Büyüklüğü Türkiye nin üç buçukta biri kadar. Toplam nüfusu 75 milyon kadar... Bunun 50 milyona yakını güneyde yaşıyor, 25 milyon kadarı güneyde... Kore nin Kuzey Kore, Güney Kore diye ikiye ayrılması, İkinci Dünya Savaşı nın sonucu... Savaşın galiplerinden ikisi onu Japonların elinden kurtarmış lar. Amerika güneyinden girerek, yarısına kadar kurtarmış. Rusya (o zamanki adıyla Sovyetler Birliği) kuzeyinden girerek, öteki yarısını kurtarmış... Savaş sonlarındaki kurtarma lar malûm... Kim nereyi kurtarırsa, orayı elinde tutuyor. Avrupa da Hitler in egemenliği altındaki toprakların bir kısmına Ruslar girmişlerdi. Polonya ya, Macaristan a, Romanya ya, Bulgaristan a... Ülkeler, Rusların yönetimi altındaki Varşova Paktı nın üyesi oldular. Rejimleri de Ruslarınki gibi oldu. Almanya nın da bir kısmına gene Ruslar girdi. Öteki tarafa batılı müttefikler girmişlerdi. Batılılar orayı Batı Almanya yaparken, Ruslar da işgalleri altındaki toprakları, komünist rejim altına sokup Doğu Almanya yaptılar. (Batı daki devletin resmi adı Alman Federal Cumhuriyeti oldu, Doğu dakininki Alman Demokratik Cumhuriyeti). Aynı şey Uzakdoğu daki Korelilerin

5 başına geldi. Güney de Amerikan işgali altında Kore Cumhuriyeti kuruldu, Kuzey de Kore Demokratik Cumhuriyeti... İki taraftaki halk da aynı halktı, bölgesel farklılıklar dışında dilleri, görünüşleri, yaşam biçimleri de aynıydı. Buna rağmen, rejimleri değişince, birbirine karşı o hale geldiler ki, savaşıp birbirlerini öldürmek zorunda kaldılar dönemde, on binlerce insanları öldü. Yüz binlercesi yaralandı. Neden sonra mütareke ilan edildi, ama o günden sonra da, aradaki gerginlikler bitmedi. Bölgede hâlâ silahlanma var... Kuzey de nükleer bomba stoku var. Güney de Amerika nın nükleer silahlı gemile-rinin bölgede harekete geçmesi var... Kuzey deki bölge, başlangıçta Ruslar tarafından komünistleştirilmiş ama, Ruslarla yakınlığı uzun sürmemiş. Asıl Mao nun Çin inin himayesi altına girmiş savaşını Çin gönüllü lerinin katkısı ve Çinli komutanların yöneticiliğiyle sürdürmüş. Şimdi de Mao sonrasındaki Çin yönetimiyle ilişkileri iyi. Bölgedeki şimdiki gerginlik sırasında da öyle... ABD de, Kuzey Kore yi yola getirmenin çaresinin, Çin i ikna etmek olduğunu düşünüyor. Çin, Kuzey Kore üzerinde nüfuzunu kullanırsa, sorunun çözülebileceğine inanıyor. Hanedan rejimi Kuzey Kore devletinin komünistliğinin kendine özgü tarafları ilginç... Mesela iktidar şimdiye kadar hanedan usulüyle değişti. Şimdiden sonra da öyle olacağa benziyor. Devletin kurucusu Kim İl Sung tu. 16 yıl önceki ölümüne kadar başkanlık yaptı. Yerine daha iktidardayken veliaht olarak belirlediği Kim Jong İl geçti. Şimdi 68 yaşında. Hasta olduğu rivayetleri var. Kendisinden sonra başkanlığa, oğlu Kim Jong Un un geçeceği tahminleri kuvvetli. Nitekim, başkan ona şimdiden general rütbesini vermiş bulunuyor. Kim Jong Un, o sıfatıyla ülkenin yüksek askeri komisyonuna da getirildi. Askeri işlerin, askerlikle ilgili mevkilerin ve askerlere sağlanan imkânların, Kuzey Kore de birinci önceliği var. Bu, bugünkü başkanın resmi politikasının da esasını oluşturuyor. Bu politika, devletin kurucusu olan babası Kim İl Sung un politikasından hayli farklı. Kim İl Sung, devletin yönetimindeki en yüksek ve en önemli organ olarak partiyi Komünist İşçi Partisi ni- yüceltmişti. Yetkileri orada toplamıştı. Kim Jong İl in, sloganı ise şu: Önce asker... Kuzey Kore de her şey artık bu slogana göre düzenleniyor. Askerlik işlerine ayrılan para, uzmanların tahminine göre, bütçenin yüzde 30 unu aşıyor. Kuzey Kore nin konvansiyonel silahlanmasının yanında nükleer silahlanmasını da geliştirdiği bir sır değil. Zaten Batılı gözlemcilerin de tespit ettiği iki atom denemesi yapmış durumda... Halkın bu askerlik öncelikli komünist rejime bağlılığında ise, önemli bir değişiklik yok. Ülkeden kaçıp Güney e ve başka ülkelere sığınanlar var. Ama içerde kalanlar, dışarıya tamamen kapalı bu rejim altında seslerini çıkaramıyor. Güney Kore ye gelince... Orası, savaşından beri, Amerika nın Uzakdoğu daki bir Batı vitrini haline getirmeye çalıştığı ve büyük yatırımlar yaptığı bir ülke. Dünyada Doğu-Batı arasındaki Soğuk Savaş ın 1953 ten sonraki dönemlerinde, büyük ekonomik sıçramalar yaptı. Gerçi ülkedeki yolsuzluklar ve demokratik rejimle ilgili sorunlar yüzünden, zaman zaman meseleler çıkıyor. Fakat ülke, gerek Amerika nın, gerek Japonya nın desteğine sahip olarak, Kuzey e göre daha rahat bir durumda...

6 Kuzey Kore nin saldırma ihtimali karşısında kendini daha güvende hissediyor. Tabii, Çin in Kuzey Kore yle iyi ilişkilerini sürdürmekte fazla ileri gitmemesi kaydıyla... Sonuç olarak: Mantık, aslında tek millet olan Korelilerin bir gün gelip Almanya daki gibi birleşmelerini gerektiriyor. Ama, savaşından beri bu kadar zaman geçmesine rağmen, böyle bir umuda kapılmak, en azından şu sırada hiç mümkün değil. ***