HABER BÜLTENĐ. Haber Özetleri. Irak. 17 Ocak 2006

Transkript

1 HABER BÜLTENĐ 17 Ocak 2006 Haber Özetleri Irak Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu, 15 Aralık'ta yapılan genel seçimler sırasında yolsuzluk yapıldığı gerekçesiyle 227 sandıktan çıkan oyları geçersiz saydı. Kurul Başkanı Adil El-Lami, ''Uluslararası standartlara uymayan 227 sandıktan çıkan oyları iptal ettik. Ama bu, seçim sonucunu etkilemez. Nihai sonuçlar Cuma günü açıklanacak'', dedi. Kurul yetkilisi Hüseyin El-Hindavi ise, ''Seçim yetkilileri, bazı merkezlerde sahte oy pusulası bulduklarını söylediler. Yaklaşık 53 merkezde oylar iptal edildi; çünkü bu merkezlerde çok sayıda oy verilmiş'', diye konuştu. Seçim komisyonu, geçen ayki seçimden sonra yapılan 58 önemli şikayeti değerlendirdiklerini, 25 şikayetin ülkenin en büyük seçim bölgesi Bağdat'ta yapıldığını bildirdi. (AA)(AP-REU) Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Saadettin Ergeç Irak Ulusal Haber Ajansı na yaptığı açıklamada, seçim sonuçlarını araştıran Uluslar arası Komite yle komitenin talebi üzerine, gelecek 23 Ocak Pazartesi günü görüşeceğini bildirdi. Ergeç, komiteyle seçimde yapılan usulsüzlük ve bu usulsüzlüklerin ortadan kaldırılması, nüfus ve demografik yapıda gerçekleştirilen değişiklik ve insan hakları konularını görüşeceklerini belirtti. Saadettin Ergeç seçim sonuçlarına bağlı olmayan bir uzlaşma hükümetinin kurulmasını istedi. Ergeç ayrıca, Kurulacak yeni hükümette cepheyi temsil eden bir kişinin katılması hususunda yapılacak olan talep incelenecektir. Uygun görüldüğü taktirde katılacağız dedi. ( Dr. Fuat Masum, Kürdistan Đttifakının, Başbakanlık için Şii Đttifakının göstereceği herhangi bir adaya itirazı olmayacağını söyledi. Masum, bu adayın El-Caferi veya Adil Abdulmehdi olmasının durumu değiştirmeyeceğini açıkladı. ( Irak Ulusal Diyalog Cephesi Başkanı Salih El-Mutlak yaptığı açıklamada, yapılan seçimin sonuçlarını kabul etmesi karşılığında, kendisine teklif edilen Irak Başbakan yardımcılığı görevini reddettiğini söyledi. El-Mutlak, açıklamasında, direniş ve terör konusunda Celal Talabani den farklı düşündüğünü belirtti. ( Birleşik Irak Đttifakı üyesi ve Bedir örgütü komutanlarından Şeyh Celalettin El- Sagir, Irak seçimlerinde yapılan usulsüzlükleri soruşturan uluslar arası komite 1

2 ile Birleşik Irak Đttifakı arasında hiçbir ilişki olmadığını bildirdi. Sagir ayrıca, komitenin yaptığı soruşturmanın seçim sonuçlarını etkilemeyeceğini belirtti. ( ( Irak'ta yeni hükümet kurma çabaları yoğun bir şekilde devam ederken ülkedeki çok uluslu gücün Amerikalı komutanı General John Vines, verdiği demeçte gelecek günlerde Irak ta şiddetin artmayacağını söyledi. John Vines, şiddeti engellemenin yolu tüm grupların katıldığı güçlü bir hükümetin kurulmasıdır, dedi. ( KDP yetkililerinden Broska Nuri Şavis basına yaptığı açıklamada, Irak ın kuzeyinde Dışişleri Bakanlığının kurulduğunu; bunun Anayasaya dayandırılarak gerçekleştiğini söyledi. ( Ulusal Diyalog Meclisi Başkanı Halaf El-Uleyyan, Abdulaziz El-Hekim in yeni hükümet kurmak için şartlar öne sürmesinden endişe duyduğunu bildirdi. Belirtilen şartlar arasında, federalizm konusu, Baas Partisi nin siyasi ve kamusal alandan uzaklaştırılması ve Anayasada değişiklik yapılmaması vardır. Bu şartların yeni hükümetin kurulmasını engelleyebileceği bildirildi. ( Mısır da diplomatik bir kaynak, ABD Başkan yardımcısı Dick Cheney in Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek le gerektiğinde Irak a Arap güçlerinin gönderilmesi konusunu görüştüğünü bildirdi. Kaynaklar, aynı konunun Riyad la da görüşüleceğini bildirdiler. (EL-ZAMAN GAZETESĐ) Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Suud El-Faysal Londra da yayınlanan Times gazetesine verdiği demeçte, Irak ın toprak bütünlüğünün önemine değindi. Petrol kaynakları bakımından oldukça zengin olan Irak ın güneyinin Irak tan ayrılmaması konusunda uyardı. Çünkü bu bölgenin Đran la iyi ilişkiler içinde olduğunu bildirdi. Daha önce de aynı konuya dikkati çeken El-Faysal, ABD nin uyguladığı siyasetin sonucu, Irak ı Đran a teslim etmektir, dedi. ( El-Fazile Đslam Partisi siyasi bürosu, Partinin Başkanı Nedim El-Cabiri nin Irak Başbakanlığı adaylığından çekildiğiyle ilgili çıkan haberleri yalanladı. ( Irak taki El-Kaide ve bazı silahlı gruplar ABD önderliğindeki koalisyon askerlerine ve Irak hükümetine karşı savaşta işbirliği için ortak bir çatı altında birleşmeyi kararlaştırdı. El-Kaide örgütü, El-Tayfa El-Mansura Ordusu, Tevhit Yanlıları Grubu, Đslamcı Cihad Grubu, El-Guraba (Yabancılar) Grubu ve El- Ehval Grubu direniş güçlerinin birlik içinde hareket etmesi için Şura Meclisi kurduklarını açıkladılar. ( Irak'ın Kerkük kentinde, maskeli ve silahlı kişiler, seçim kurulunun bürosu ile terör örgütü PKK'nın bürosuna yarım saat arayla saldırı düzenledi. Saldırılarda 2 kişi öldü. Polis yetkilisi Ferhat Talabani'nin verdiği bilgiye göre, ilk saldırı Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu'nun bürosuna yapıldı. Bundan yarım saat sonra, seçim merkezinden bir kilometre uzaklıkta bulunan terör örgütü PKK'nın bürosuna 4 silahlı kişinin ateş açtığı bildirildi. Talabani, polisin her iki saldırıyı da aynı grubun düzenlediğini tahmin ettiğini söyledi. (AA)(AP) 2

3 Đran ve Irak Sahil Muhafızları arasında Basra Körfezi'nde çatışma çıktığı bildirildi. Irak'ın Basra valisi Muhammed El-Vaili, El-Cezire televizyonuna yaptığı açıklamada, çatışmanın Irak askerlerinin geçen Cumartesi Irak'tan petrol kaçıran bir gemiyi durdurmak istemesi üzerine çıktığını söyledi. Đran Sahil Muhafaza botlarının ateş açması sonucu 1 Iraklı asker ölürken, Đran askerleri 2 Irak botuna el koydu ve 9 Iraklı askeri esir aldı. Basra Valisi Muhammed El-Vaili, daha önce de Đran askeri botlarının devriye gezen Irak sahil muhafaza botlarına ateş açtığını ileri sürdü. (AA)(REU) Amerikan New York Times gazetesi, 2006 yılında Irak polisinin eğitimine hız vermek amacıyla Amerikan ordusunun 2 binden fazla takviye askeri danışmanı görevlendireceğini yazdı. Gazetedeki haberde, ilk aşamada başkent Bağdat'ta başlatılan bu programın yerel karakolların yanı sıra bölge ve eyaletlerdeki karargahları ve sonunda da ülkenin 18 eyaletini kapsayacağı belirtildi. (AA)(AFP) Saddam ve yedi arkadaşını yargılayan mahkemenin yeni başkanı Sait El- Hamaşi, duruşmanın önceden belirlenmiş olan 24 Ocak gününde devam edeceğini bildirdi. ( Bağdat ın kuzeyinde düşen ABD askeri helikopterinin iki pilotunun öldüğü bildirildi. ABD ordu sözcülüğünden yapılan açıklamada, helikopterin terörist faaliyetlerin yoğun yaşandığı bölgede devriye gezerken düştüğü belirtildi. Selahaddin Eyyubi Tugayları adlı örgüt ise, helikopterin düşürülmesini üstlendi. (AA)(AP)(REU) Orta Doğu Đran'ın nükleer enerji araştırmalarında uranyum zenginleştirme programını durdurması için Londra'da büyükelçiler düzeyinde gün boyu yapılan toplantıda, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinden ikisi olan Đngiltere ile Fransa, diğer üç daimi üye Rusya, Çin ve ABD temsilciliklerine UAEK yönetim kurulunun 2-3 Şubat'ta acil toplantıya çağrılmasının planlandığını bildirdiler. Londra'da yapılan toplantıda, merkezi Avusturya'nın başkenti Viyana'da olan UAEK'ya Tahran yönetiminin daha önce verdiği söz ve ''Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'na (NPT) dayalı ek protokol'' koşulları uyarınca Đran'ın atom enerjisi programını kesin kaldırması koşulu hatırlatıldı. UAEK'nın üyesi 35 ülke, 2-3 Şubat'ta yapılması planlanan toplantıda, Đran hükümetinin Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinde BM'nin koyduğu mühürleri geçen hafta kaldırarak bu alanda araştırmayı sürdüreceğini açıklamasına karşı ne tedbirler alınabileceğini irdeleyecek. ABD tarafından desteklenen Đngiltere, Fransa ve Almanya, Đran'ın atom enerjisi sorunu böyle kalmaya devam ederse, yaptırım gücü olan BM Güvenlik Konseyi'ne mutlaka taşınmasını istiyor. (AA)(AP) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Đran ile ilişkilerde ''ihtiyatlı'' olunmasını isteyerek, Rusya'nın Đran'ın nükleer programı konusunda AB ve ABD yle iş birliğini sürdüreceğini söyledi. Temaslarda bulunmak için Moskova'ya giden Almanya Başbakanı Angela Merkel le görüşen Putin Đran ın nükleer programı konusunda şunları kaydetti: ''Asıl sorun uranyum zenginleştirilmesi. Đranlı 3

4 ortaklarımıza Rusya'da ortak girişim yapmamızı önerdik ve Đranlı ortaklarımızdan bu konuda farklı yaklaşımları duyduk. Bunlardan biri Đran Dışişleri Bakanlığı tarafından açıklandı. Bu açıklamada da böyle bir seçenek göz ardı edilmiyor. Dışişleri Bakanları Yardımcıları bu konuyu Londra'da ele alacaklar. Bu görüşmenin sonucunu beklememiz gerekiyor. Đran konusunda adımlarımızı birleştirme ve yakın koordine etme konusunda anlaştık.'' Merkel ile yaptığı 3 saatlik görüşmenin sonuçlarından memnun olduğunu ifade eden Putin, ''Görüşmeler çok verimli, samimi ve içtendi. Rus-Alman ortaklığını sürdürme konusunda ortak çabamızın ispatı oldu. Đletişimimizi hem ikili hem de çok taraflı seviyede geliştirme ve güçlendirme kararı aldık'', diye konuştu. (AA) Amerikalı 3 petrol şirketi yöneticisi Libya Başbakanı Şükrü Ganem le başkent Trablus'ta biraraya gelerek, Aralık ayında Libya hükümetiyle imzalanan anlaşmanın nasıl yürürlüğe gireceği konusunu ele aldılar. Anlaşma, Libya Ulusal Petrol Şirketi yle ortak bir şirket kurulmasını, petrol ve gaz yataklarının işletilmesini öngörüyor. Resmi kaynaklar, dün yapılan görüşmeye Amerada Hess, ConocoPhillips ve Marathon Oil şirketlerinin yöneticilerinin katıldığını ve bu şirketlerin 19 yıllık kesintinin ardından Libya'daki faaliyetlerine yeniden başlayacağını belirtti. (AA)(AFP) Kafkasya ve Orta Asya Şanghay Đşbirliği Örgütü'nün (ŞĐÖ) altıncı zirvesinin Haziran'da Şanghay'da düzenleneceği bildirildi. ŞĐÖ Genel Sekreteri Can Deguang, zirvede beş yılın değerlendirmesinin yapılarak, örgütün uluslararası toplumdaki etkisinin arttırılmasına çalışılacağını belirtti. ŞĐÖ'nün yılın ilk yarısında enerji konusunda bir çalışma grubu kuracağını belirten Can, üyelerin petrol ve doğal gaz boru hattı inşası ve petrol arama gibi konularda iş birliği yollarını arayacaklarını kaydetti. Can Deguang, enerji konusunu ŞĐÖ üyeleri arasında ekonomik iş birliğindeki kilit alan olarak değerlendirdi. ŞĐÖ'nün bazı basın organları tarafından ''Doğulu NATO'' olarak nitelenmesini eleştiren Can Deguang, ŞĐÖ'nün bir askeri blok haline gelmeyeceğini ileri sürdü. ŞĐÖ'nün şu aşamada yeni üye almak niyetinde olmadığını ifade eden Can Deguang, Batılı ülkelerin Đran'ın veya Hindistan'ın örgüte üye olup olmayacakları konusunda endişe etmelerine gerek olmadığını belirtti. (AA) Gürcistan Dışişleri Bakanı Gela Bejuaşvili, temaslarda bulunmak üzere Ermenistan'ın başkenti Erivan'a gitti. Bejuaşvili, Erivan'a hareketinden önce gazetecilere yaptığı açıklamada, Ermenistan la tarihi bağları bulunan iki ülke olduklarını belirterek, demiryolu ulaşımı ve enerji başta olmak üzere tüm alanlarda ilişkilerini geliştirmek istediklerini kaydetti. Gela Bejuaşvili, bölgedeki mevcut demiryollarının yeniden işletime açılması konusundaki çalışmalarını yıl sonuna kadar tamamlamayı hedeflediklerini ifade etti. Bejuaşvili'nin, Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, Başbakan Andranik Margaryan ve Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan la yapacağı görüşmelerde, Ermenistan hükümetinin karşı çıktığı Kars-Ahılkelek-Tiflis-Bakü demiryolu projesinin de ele alınmasının beklendiği kaydedildi. (AA) Avrupa Birliği 4

5 Türkiye-AB katılım müzakereleri kapsamında malların serbest dolaşımı başlığında tanıtıcı tarama toplantısı başladı. Müzakere sürecinde 2006 yılının ilk toplantısında Türkiye'yi Başbakanlık, Dışişleri, Maliye, Sanayi ve Ticaret bakanlıkları, DPT ve TSE başta olmak üzere ilgili bakanlık ve kurumlardan yaklaşık 80 kişilik kalabalık bir heyet temsil ediyor. Birinci başlık olan malların serbest dolaşımında Gümrük Birliği'ne dahil olması nedeniyle birçok düzenlemesiyle AB müktesebatına belirli ölçüde uyumu yakalamış olan Türkiye, Kıbrıs Rum kesimi uçak ve gemilerine liman ve havaalanlarını açmaması nedeniyle AB Komisyonu'nca eleştiriliyor. Sadece AB tarafının kendi müktesebatını anlattığı, malların serbest dolaşımı tanıtıcı tarama toplantısı 20 Ocak'ta sona erecek. Söz konusu başlıkta Türkiye'nin AB'yi bilgilendireceği ayrıntılı tarama toplantısı ise Şubat tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Türkiye-AB tarama sürecine, Ocak tarihleri arasında tarım ve kırsal kalkınma başlığında ayrıntılı tarama toplantısıyla ve yine Ocak tarihleri arasında adalet, özgürlük ve güvenlik başlığındaki tanıtıcı tarama toplantılarıyla devam edilecek. (AA) Dünya Basını Independent gazetesi, birinci sayfasında Afganistan'ı değerlendiriyor. ''Hukuk düzeni çökmüş durumda. Hükümet, başkentteki yoğun güvenlik önlemleri altındaki bölgeye sıkıştı. Yakında Đngiltere, 4,500 asker gönderecek, ama net bir hedef ya da çıkış stratejisi yok.'' NATO'nun Afganistan'daki barış gücüne katılacak askerlere ilişkin tartışmaların koalisyon hükümetinin dağılmasına neden olmakla kalmayıp, Afganistan'daki askeri varlığın güvenilirliğine de darbe vuracağı uyarısında bulunan Independent, şöyle devam ediyor: ''Afganistan'daki güvenlik koşulları giderek kötüleşiyor. Taliban güçlerinin şiddet eylemlerinde artış var ve Taliban'ın sözcüsü, şiddetin süreceğini söylüyor. Afganistan, Irak'la aynı yöne sürüklendiği işaretlerini veriyor.'' Independent, Karzai yönetiminin ancak başkenti kontrol edebildiğini, ülkenin diğer bölgelerinin savaşçı aşiret liderlerinin etkisinde olduğunu vurguluyor ve şöyle devam ediyor: ''Batı, Afgan halkına karşı ahlaki bir yükümlülük altında. Karzai'nin dünkü uyarılarını da dikkate almalıyız: 'Eğer Afganistan çökerse, ülke uluslararası terörizm için elverişli bir bölge haline gelebilir. Afganistan'ın bir kez daha tükenmesine izin vermemek bizim çıkarımızadır.'' Guardian, Đran bunalımına ilişkin görüşmelerin Batı'yla Çin arasındaki ayrışmayı ortaya çıkardığını vurguluyor. Batı'nın Tahran'ın BM Güvenlik Konseyi'ne sevkedilmesi önerisine ilk aşamada ihtiyatlı yaklaşan Rusya'nın politikasında yumuşama görüldüğünü aktaran Guardian'ın haberi şöyle devam ediyor: ''Đran'la yakın ekonomik iş birliği içinde olan Çin, Tahran'a karşı sert adımlar atılmasına en katı muhalefet eden ülke. Rusya ve Çin'in desteğini almak çok önemli; ama Çin konusunda gidişat olumlu görünmüyor. Pekin en büyük engel görüşünü dile getiren Avrupalı bir diplomata göre, Çin, batının baskısıyla petrol konusunda Đran'a bağımlılığı konusunda sıkışmış durumda.'' Almanya'da yayımlanan Frankfurter Rundschau, Merkel'in Rusya lideri Vladimir Putin'le görüşmesinde, eski başbakan Gerhard Schröder'in kaçındığı Çeçenistan konusunu gündeme getirdiğini yazıyor. Berliner Zeitung da, Alman 5

6 Başbakan'ın Moskova'yla stratejik ilişkilerin önemini anladığını; ancak bu ilişkilere atfedilen önemin Merkel'in ''sessiz kalmasına neden olmadığını'' vurguluyor. Rus basınında ise, hem iyimser hem de karamsar değerlendirmeler yapılıyor. Rus Trud gazetesi, ''Demir Leydi'' olarak nitelediği Merkel'in Moskova'dan önce Washington'u ziyaret etmesinin, Alman Başbakanın öncelikleri konusunda açık sinyaller içerdiğinin altını çiziyor ve şu görüşleri dile getiriyor: ''Önceki başbakan döneminde Almanya Rusya ilişkileri kusursuzdu. Ama açıkça görülüyor ki, yeni Alman Başbakan, Vladimir Putin için, Schröder'le olduğu gibi bir dost olmayacak. Ama bu durumun, genel anlamda, güçlü ekonomik temeller üzerine oturan Alman-Rus ilişkilerine çok az etkisi olacaktır.'' Şili'de sol koalisyonun adayı Michel Bachelet'in kazandığı cumhurbaşkanlığı seçimi de Avrupa basınında yankı yapmıştır. Der Tagesspiegel, Bachelet'in zaferinin, Latin Amerika'da son yıllarda esen sol rüzgarların bir başka ifadesi olarak görülemeyeceği görüşünde: ''Şili halkı, Bachelet'i, diğer bölgedeki diğer ülke seçmenlerinin beklentisinde olduğu gibi, her şeyi daha farklı yapması için değil; ülkeyi istikrarlı şekilde tutabileceğine inandıkları için seçti Đlk kadın cumhurbaşkanının seçilmesi, Şili'nin Latin Amerika'daki diğer ülkelerden, daha demokratik, daha istikrarlı ve uzlaşmaya dayalı olduğunu açık bir şekilde doğruluyor.'' Yaklaşan Filistin seçimlerini değerlendiren New York Times, Devlet Başkanı Mahmud Abbas yönetimindeki El-Fetih in giderek güç kaybettiğini buna karşılık militan Hamas ın gücünü artırdığını yazıyor. Filistin de kargaşanın daha da artmasının Đsrail in çıkarına olmadığını belirten gazete, hem Đsrail in hem de Batılı ülkelerin Abbas a verdikleri desteği artırmasını istiyor: " Filistinliler bir yandan kendi içlerinde kavga eder bir yandan da Đsrail e saldırmaya devam ederse bu kendi zararlarına olur. Barış sürecini desteklemeyen Đsrailli politikacılar zaten görüşmeleri kesmek için mazeret arıyor. Filistinliler onlara bu mazereti vermeye devam ederse, bağımsız devlet kurmalarını öngören barış planından daha da uzaklaşmış olurlar." Washington Post, Mısır daki tartışmalı seçimlerin ardından Amerika nın Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek e karşı tavrını sertleştirmeye başladığı görüşünde. Kahire hükümetiyle serbest ticaret görüşmelerinin fiilen askıya alındığını belirten gazete, bu ülkeye yapılan askeri ve ekonomik yardımların da gözden geçirilmesini istiyor: "Amerika en büyük dış yardımı Đsrail e, ikinci büyük yardımı ise Mısır a yapıyor. Mısır a yardımı, kendi istekleri doğrultusunda baskı aracı olarak kullanması şarttır. Bu isteklerin başında Mısır da yeni Cumhurbaşkanı ve parlamentosunun seçimle işbaşına gelmesini sağlayacak bir siyasi sistem kurulması geliyor. Bunun için de olağanüstü hal ve siyasi yasaklar kaldırılmalı, basın ve sivil toplum örgütleri serbest çalışabilmeli, muhalefet lideri Eymen Nur serbest bırakılmalıdır. Eğer Mübarek bu yıl içinde bunları yapmazsa, ordusunu finanse etmek Amerika nın çıkarlarına aykırı olur." 6