PROJEM İSTANBUL ARAŞTIRMA PROJESİ. Proje Yüklenicisi: Doç. Dr. Muğdeşem TANRIÖVEN Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PROJEM İSTANBUL ARAŞTIRMA PROJESİ. Proje Yüklenicisi: Doç. Dr. Muğdeşem TANRIÖVEN Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi"

Transkript

1 PROJEM İSTANBUL ARAŞTIRMA PROJESİ FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PANELLERİNİN GTS, MGİS VE SÜPER KONDANSATÖRLER KULLANARAK ŞEBEKE İLE PARALEL VE BAĞIMSIZ ÇALIŞMASI DURUMLARINDA VERİMLİLİĞİNİN ARTTIRILMASI Proje Yüklenicisi: Doç. Dr. Muğdeşem TANRIÖVEN Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi 2008-İstanbul. Bu araştırma projesi Projem İstanbul kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlatılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve araştırmacının yazılı izni olmadan çoğaltılamaz ve kopyalanamaz.

2 İÇİNDEKİLER I. Genişletilmiş Türkçe Özet II. Genişletilmiş İngilizce Özet 1. GİRİŞ 2. SİSTEMİN TEORİSİ VE TANITILMASI 2.1. Fotovoltaik Hücrelerinin Yapısı ve Çalışma Prensibi 2.2. Fotovoltaik Hücrelerde I-V Karakteristiği ve Maksimum Güç 2.3. Maksimum Güç İzleme Sistemi(MGİS) 2.4. Güneş Takip Sistemi (GTS) A.) PANELLERIN SABIT EĞIM AÇISIYLA KONUMLANDIRILMASI b.) Sabit Panellerin Yansıtıcılarla Birlikte Kullanımı c.) Panellerin Tek Eksende Dönebilir Şekilde Konumlandırılması d.) Panellerin Çift Eksende Dönebilir Şekilde Konumlandırılması 2.5. Fotovoltaik Sistemlerde Enerji Depolanması ve Süper Kondansatörler 3. PROJENİN SEKTÖRÜN İHTİYACINA UYGUN OLARAK DÜZENLENMESİ 4. ÇÖZÜM YAKLAŞIMI 4.1. MGİS ve GTS İçin Çözüm Yaklaşımı MGİS GTS 4.2. Fotovoltaik Beslemeli Aydınlatma Düzeneği İçin Çözüm Yaklaşımı 5. PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÇALIŞMALAR 5.1. Simülasyon Çalışmaları

3 Süper Kondansatör-Akü Hibrit Enerji Depolama Sistemi Simülasyonu 5.2. Prototip Bir Sistem Üzerinde MGİS ve GTS Uygulaması ve Sonuçları 5.3. Fotovoltaik Beslemeli Hibrit Aydınlatma Düzeneği Uygulaması ve Değerlendirmesi 5.4. Ekonomik Analiz 6. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME KAYNAKLAR Laboratuar Test Ortamına ait Fotoğraflar I. Genişletilmiş Türkçe Özet Güneş ışınımlarını direkt olarak elektrik enerjisine dönüştüren fotovoltaik güneş enerjisi sistemlerinin günümüzde kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Günümüzde fotovoltaik güneş enerjisi sistemleri daha yaşanabilir bir İstanbul için çalışmalar yapan İstanbul Büyükşehir Belediyemiz tarafından da birçok uygulamalarda kullanılmaktadır. Bunun en büyük nedeni elektriğin ilgili cihaza(yüke) ulaştırılmasının bazı durumlarda çok zor olmasıdır. Bu tür zorlu durumlar için fotovoltaik güneş enerjisi sistemleri bazen doğru bir seçim olabilmektedir. Örneğin, çok şeritli otoyollar arasındaki ikaz ışıkları, yol sınır butonları ve levhaları, boğaz boyunca uzanan deniz fenerleri vb. Güneş enerjili ikaz lambası Güneş enerjili yol sınır butonu

4 Güneş enerjili deniz feneri Fotovoltaik güneş enerjisi sistemlerinin ilk yatırım maliyetleri yüksek ancak, yakıt-enerji maliyeti söz konusu olmadığından işletme maliyetleri çok düşüktür. Bu yapıların ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle ilgili yük için boyutlandırılması, boyutlandırma yapılırken de sistemin verimi önem arz etmektedir. Yaptığımız bu çalışmada sistemin verimliliğinin artırılması için bazı yöntemler uygulanmıştır. Bu yöntemler, güneş ışınımlarından optimum bir şekilde faydalanmak üzere Güneş Takip Sistemi (GTS) ve sistemden yüke maksimum güç aktarımını sağlayan Maksimum Güç İzleme Sistemidir (MGİS). Ayrıca, enerji depolama ünitelerinde aküler yerine süper kondansatörler kullanılıp kullanılamayacağı ve tüm sistemin şebeke ile paralel ve bağımsız çalışması durumları da incelenmiştir Güneş Takip Sistemi (GTS) Fotovoltaik yapılarda elde edilen elektriksel çıkış gücü panele düşen güneş ışığı miktarı ile doğru orantılıdır. Gün içerisinde güneş ışınları farklı açılarla yerküremize ulaşmaktadır. Dolayısıyla panellerinden maksimum elektrik enerjisi elde edebilmek için, fotovoltaik sistemin güneş yörüngesini takip etmesi ile mümkündür. Güneş yörüngesini takip edip ışınımlardan maksimum seviyede faydalanmayı amaçlayan bu sisteme güneş takip sistemi (GTS) denir. Güneş takibi tek eksende yapılabildiği gibi daha yüksek verimlilik için iki eksende de gerçekleştirilebilir. Böylelikle hem dünyanın günlük hareketi sonucu oluşan doğu-batı ekseninde ışınımın yön değiştirmesinin hem de dünyanın yıllık hareketi sonucu oluşan kuzey-güney ekseninde ışınımın yön değiştirmesinin sistem üzerine zayıflatıcı etkileri azaltılabilmektedir.

5 Tek eksende güneş takibi Çift eksende güneş takibi Maksimum Güç İzleme Sistemi (MGİS) Fotovoltaik sistemler genelde iki farklı çalışma durumuna sahiptir. Birinci çalışma durumunda, direkt yüke bağlı olarak yükü beslerken, İkinci çalışma durumunda, güneş panellerinden enerji elde edilemediği güneş ışınımının olmadığı zaman dilimlerinde sistemin enerji devamlılığının sağlanması için enerjinin depolanmasını sağlarlar. Elektrik enerjisinin depolanmasında yaygın olarak akümülatörler kullanılmaktadır. Fotovoltaik yapı direkt yükü beslediği birinci durumda yük gerilimlerinde, ihtiyaç fazlası enerjinin depolanmasında görev aldığı ikinci durumda ise akümülatör gerilimlerinde çalışmaya zorlandığından güneş panellerinden maksimum güç aktarımı yapılamamaktadır. Güneş panellerinden maksimum güç aktarımı yapabilmek için yapısında kontrol edilebilir bir DC-DC dönüştürücü barındıran sistemlere ihtiyaç duyulur. Panelleri, yük veya akümülatör gerilimlerinden bağımsız kılan bu kontrollü arabirime maksimum güç izleme sistemi (MGİS) denir. Maksimum güç takip sistemlerinin temel amacı, panel üzerine düşen ışınım seviyesinde panelden elde edilebilecek maksimum gücün yüke veya depolama sistemine aktarılmasıdır. Panel DC-DC Dönüştürücü Akümülatör Kontrolör Güç Kaynağı Gösterge Geri Besleme MGİS ye ait blok şeması ve uygulama devresi Bu sistem, kontrollü bir DC-DC dönüştürücü ve kapalı çevrim bir geri besleme ile oluşturulmuş ve bu sistemin kontrolü bir mikro denetleyici tarafından yapılmıştır Sonuçlar ve Değerlendirme 1) Fotovoltaik sistemler için süper kondansatörlerin batarya ömrüne olumlu etkisi ve sadece süper kondansatörler kullanılacak ise depolama sisteminin ömrü üzerine ciddi katkıları gözlenmiştir. Bununla birlikte kurulum üzerine getirdiği ek maliyetlerinin yüksekliği sistem tasarımında göz önünde bulundurulmalıdır. 2) Fotovoltaik sistemlerin şebekeye bağlanabilmesine ait yönetmeliklerin henüz hazırlanmamış olması nedeniyle şu an şebekeye paralel yapılar oluşturulamamaktadır ancak, şebekeye bağlanabilen sistemlerde depolama üniteleri kullanılmaması büyük bir avantajdır. Buna karşın şebekeye entegre olabilen inverterler oldukça maliyetlidir.

6 3) Fotovoltaik sistemlerde verim artışı için yöntemler kullanılacak ise; a) MGİS birinci öncelikli olarak tercih edilmelidir. Çünkü, i) % 10 verim artışı sağlanmaktadır. ii) Düşük maliyetlidir. iii) Hızlı geri ödeme süresine sahiptir. b) MGİS+Tek eksen takip ikinci öncelikli olarak tercih edilmelidir. Çünkü, i) % 30 verim artışı sağlanmaktadır. ii) Yüksek maliyetlidir iii) Bakım gerektirir / Arıza olasılığı vardır. c) MGİS+Çift eksen takip ikinci öncelikli olarak tercih edilmelidir. Çünkü, i) % 46 verim artışı sağlanmaktadır. ii) Çok yüksek maliyetlidir. iii) Bakım gerektirir / Arıza olasılığı tek eksenliye göre daha fazladır. Test Laboratuarı 30 Watt gücünde bir fotovoltaik güneş paneline ait yer düzlemine ve panele gelen ışınımları ve elektriksel çıkış gücünü farklı topolojiler için gösteren grafikler aşağıda verilmiştir.

7 Sabit Panel (GTS yok) ve MGİS yok Sabit Panel (GTS yok) ve MGİS var GTS var(tek Eksen) MGİS yok

8 GTS var(tek Eksen) MGİS var GTS var(çift Eksen) MGİS yok GTS var(çift Eksen) MGİS var

9 Farklı Topolojilerde Panel Çıkış Güçleri II. Extended English Absract Solar radiation is converted directly into electrical energy by photovoltaic solar

10 energy systems, of which use are becoming increasingly common nowadays. Todays, photovoltaic solar energy systems is also used in many applications by the Istanbul Metropolitan Municipality, which study for more livable Istanbul. That's the biggest reason for the device related to electricity (load) is very difficult in some cases been reached. Photovoltaic solar energy systems sometimes can be a correct choice for this type difficult situations. Multi-lane highway between the warning lights, road border of buttons and signs and the lighthouse along the bosphorous, etc. are the some example border Solar energy powered warning lamp Solar-energy powered road button Solar powered lighthouse Altough the high initial investment costs of photovoltaic solar energy systems, operating costs are very low because of free fuel-energy costs. Due to high initial investment costs of these systems, the sizing and the efficiency of the system is is very important. In this work we have implemented some methods for increasing the efficiency of the system. These methods are Solar Tracking System (STS), which is an optimal way to make use of solar radiation and maximum power point tracking (MPPT) system to to transfer the Maximum Power to the load. Also as an energy storage unit, the super-capacitor instead of the battery is considered for the stand alone and grid connnected oparation.

11 Solar Tracking System (STS) Electrical output power obtained from photovoltaic panels is directly proportional with the amount of sunlight in the structures fall. The sun rays reach to Earth in different angles during Dalights. Therefore, the maximum electrical power obtained from the panel is possible only by tracking the sun path by the solar photovoltaic system. This method is called solar tracking system (STS). As in single-axis sun tracking, two axes tracking can also be realized for higher efficiency. Thus, the augmentationvin in solar radiation by the reason of the world's daily movements in the east-west axis, as well as the world's annual motion in the South-North motion cen be reduced. Single axis solar tracking Two axis solar tracking Maximum Power Point Tracking (MPPT) Photovoltaic systems usually have two different operating conditions. The first case, the system is connected directly feeding the load. In the second operation mode, the energy storage provides the energy to ensure continuity of the system during the period that solar panels can not obtained the energy from the solar radiation. Batteries are used widely for the electrical energy stored. Naturally, photovoltaic system in the first mode feeds the the system at load voltage, while feeds the energy storage at batteries voltage in the second operating mode, which prevent from MPPT operation. To make maximum power point transfer from the solar panel, we need a system having DC-DC converter. this voltage load-controlled interface system is called maximum power point tracking system (MPPT) which makes the PV panels oeration independent of battery or load voltage. The main goal of maximum power tracking system, is to transfer the maximum power to load or energy storage system at the level of radiation falling on the panel.

12 Results and Evaluation The block diagram of MPPT and application circuit. 1) The use of super capacitor for photovoltaic systems has the positive impact on the battery life. However, the additional costs brought on the installation should be considered in system design. 2.) Because of the regulations are not yet prepared related to grid connected operation, the connection of Photovoltaic systems have not been implemented for the moment. Moreover, the inverters that can be integrated to the network is very costly ) If the methods to increase the efficiency of the photovoltaic systems is to be used; a) MPPT as the first priority should be preferred. Because; i) 10% efficiency increase is provided. ii) has low cost. iii) has speedy payback period. b) Single-axis sun tracking + MPPT should be preferred as the second priority. Because, i) 30% increase in efficiency is provided. ii) has high installation cost iii) Requires maintenance / has failure possibility. c) Two-axis STS + MPPT should be preferred as the third priority. Because, i) 46% increase in efficiency is provided. ii) has very high installation cost. iii) Requires maintenance / It has more failure possibility than that of single axis STS.

13 Test Bench The power and solar radiation at PV plane level and at earth surface level for 30 Watt are given as in the following figures for diffrent topologies. Fixed Panel (No STS) and No MPPT Fixed Panel (No STS) and there is MPPT

14 There is STS and no MPPT There are both STS and MPPT There are two axix STS and No MPPT

15 There are both two axix STS and MPPT PV Panel power outputs for different topologies

16 Fotovoltaik Güneş Panellerinin GTS, MGİS ve Süper Kondansatörler Kullanarak Şebeke ile Paralel ve Bağımsız Çalışması Durumlarında Verimliliğinin Arttırılması ÖZET Bu proje kapsamında kullanımı yerel yönetimler tarafından giderek yaygınlaşan fotovoltaik güneş enerjisi sistemleri incelenmiş ve verimliliği artıran iki yöntemin değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu yöntemler, güneş ışınımlarından optimum bir şekilde faydalanmak üzere Güneş Takip Sistemi (GTS) ve sistemden yüke maksimum güç aktarımını sağlayan Maksimum Güç Takip Sistemidir (MGTS). Güneş takip sisteminde gün içerisinde farklı açılarla yeryüzüne ulaşan güneş ışınımlarının açıları bir takip edici ile tespit edilmekte ve bu açılarla panellerin konumlandırılması prototip bir uygulamada gösterilmiştir. Maksimum güç takip sisteminde ise fotovoltaik yapılardan alınabilecek olan elektriksel gücün, yük veya çevresel şartlardan ötürü alınamamasının minimal seviyeye indirilmesi amaçlanmıştır. Bu sistem, kontrollü bir DC-DC dönüştürücü ve kapalı çevrim bir geri besleme ile oluşturulmuş ve bu sistemin kontrolü bir mikro denetleyici tarafından yapılmıştır. Fotovoltaik yapılarda yukarıda bahsedilen verimliliği artırıcı yöntemler, gerçek uygulamadaki etkinliklerin belirlenmesi amacı ile dış aydınlatma mekânlarından park, bahçe aydınlatması için uygun olacağını düşündüğümüz bir aydınlatma düzeneği üzerinde uygulanmıştır. Bu şekilde Büyük Şehir Belediye ve ilgili sektör olan Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlülüğü için ekonomik ve uygun kalitede aydınlatma sağlayan ve şebekeden bağımsız olarak çalışabilen bir aydınlatma düzeneği oluşturulmuştur.

17 1. GİRİŞ Tarihsel gelişim içerisinde elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere ilk olarak fosil yakıtları kullanan sistemler kullanılmıştır. Fosil yakıt rezervlerinin hızla tükeniyor olması ve özellikle 20. Yüzyılın son çeyreğinde baş gösteren fosil yakıtlarındaki maliyet artışı enerji piyasasına da yansımıştır. Artan fosil yakıt fiyatlarına paralel olarak birim elektrik enerjisi fiyatları da yükselmiştir (Fahrenbruch ve Bube, 1983). Bununla birlikte fosil yakıtların çevreye verdiği onarılması zor zararların dünya gündemine girmesi tüm ülkeleri alternatif enerji kaynaklarına yönlendirmiştir. Alternatif enerji kaynaklarından biri olan güneş enerjisi çok eski tarihlerden bu yana ısıtma ve sıcak su elde etmek amacıyla birçok uygulamada kullanılmış olmasına rağmen güneş enerjisini direkt elektrik enerjisine dönüştüren sistemler oldukça yenidir. Güneş pilleri adıyla anılan bu dönüştürücü sistemler ilk olarak uzay çalışmaları için geliştirilmiş; daha sonra şebekeden bağımsız yani, güç üretim merkezine uzak olan deniz fenerleri, orman gözetleme kuleleri, telekomünikasyon istasyonları, dağ evleri gibi yerlerde enerji ihtiyacını karşılamak üzere kullanılmaya başlanmıştır (Fahrenbruch ve Bube, 1983). Güneş enerjisi sistemleri ile şebekeden bağımsız halde herhangi bir yük beslenebildiği gibi enterkonnekte sisteme bağlanmak suretiyle de enerji üretimi yapabilmektedirler. Ancak güneş pili yapılarının verimlerinin çok yüksek olmayışı ve kurulum maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle birim enerji fiyatı enterkonnekte sistemden alınabilecek enerjinin birim enerji fiyatından pahalıdır. Bunun için güneş pili yapılarında verimliliğin arttırılması için birçok yöntem geliştirilmiştir.

18 Güneş pilleri foton enerjisini kullanarak güneş ışığından elektrik enerjisi üretirler. Buradan elde edilen elektriksel çıkış panele düşen güneş ışığı miktarı ile doğru orantılıdır. Gün içerisinde güneş ışınları farklı açılarla yerküremize ulaşmaktadır. Dolayısı ile güneş pilleri maksimum elektrik enerji çıktısı elde etmek için güneş yörüngesini takip etmesi ile mümkündür. Güneş yörüngesini takip edip ışınımlardan maksimum seviyede faydalanmayı amaçlayan bu sisteme güneş takip sistemi (GTS) denmektedir. Güneş pilleri doğru akım üreten yapılar olup pillerin seri veya paralel bağlanması ile verebilecekleri akım-gerilim seviyeleri değiştirilebilir. Bu şekilde birden çok güneş pilinin birbirleriyle seri veya paralel bağlanmasıyla oluşturulmuş tümleşik yapıya güneş paneli denilmektedir. Güneş panellerinden güneş ışınımının olmadığı zaman dilimlerinde enerji elde edilemediğinden ve bu zaman dilimlerinde sistemin enerji devamlılığının sağlanması için gün içerisinde üretilen ihtiyaç fazlası enerjinin depolanması gerekmektedir. Elektrik enerjisinin depolanmasında yaygın olarak akümülatörler kullanılmaktadır. İhtiyaç fazlası enerjinin depolanması esnasında güneş panelleri akümülatör, yük ile çalışırken yük gerilimlerinde çalışmaya zorlandığından genelde güneş panellerinden maksimum güç aktarımı yapılamamaktadır. Güneş panellerinden maksimum güç aktarımı yapabilmek için ise kontrol edilebilir bir DC-DC dönüştürücü olan maksimum güç takip sistemleri (MGTS) kullanılabilmektedir. Bu proje çalışmasında güneş panellerini belirli zaman aralığıyla güneşe dik konumlandıran güneş takip sistemi (GTS) ve güneş panellerinden depolama ünitesine maksimum güç transferi yapmak üzere geliştirilmiş bir maksimum güç takip sisteminin (MGTS) benzetimi ve uygulama çalışması yapılmıştır. Uygulamanın başarısını ortaya koyabilmek amacı ile birbiri ile özdeş iki adet LED li aydınlatma kulesi kullanılmıştır. Her iki kulede

19 enerjisini fotovoltaik güneş panellerinden almaktadır. Birinci panel klasik şarj ünitesi ve aküden oluşurken diğer panele verim artırıcı yöntemler kullanılmıştır. Ayrıca sistemin uygulama etkinliğini artırmak amacı ile detayları aşağıdaki bölümlerde anlatılmış olan hibrit aydınlatma düzeneği kullanılmıştır. 2. SİSTEMİN TEORİSİ VE TANITILMASI 2.1. Fotovoltaik Hücrelerinin Yapısı ve Çalışma Prensibi Bir fotovoltaik hücresinin çalışma prensibi klasik p-n jonksiyonlu diyot ile çok benzerdir. Işık jonksiyon tarafından absorbe edilince, absorbe edilmiş foton enerjisi malzemenin elektron yapısına aktarılır ve jonksiyon civarında oluşan boşluk bölgesinde, ayrışan yük taşıyıcıların oluşmasına neden olur. Jonksiyon bölgesindeki elektrik yükü taşıyıcıları bir potansiyel oluşturur ve harici bir devre üzerinde akım sirkülâsyonu olur. I 2.R devre elektrik enerjisine dönüşen güç olup, geriye kalan ve elektrik enerjisine dönüşmeyen foton gücü fotovoltaik hücrenin sıcaklığını arttırır. Işık e n - kontağı n Foton Birikmiş negatif yükler Elektron Foton p - kontağı V p ( ) Delik (-) Boşluk Bölgesi I Birikmiş pozitif yükler Şekil 1. Fotovoltaik hücre yapısı ve çalışması Dış devreye bağlanan iletkenler delikleri iletemeyeceğinden dolayı sadece elektronlar dış devre boyunca akar. n kontağı üzerinde biriken elektronlar n-den p ye doğru ve yüzeyinde deliklerle birleşerek devreyi yamamlar.

20 Bir fotovoltaik hücresinin basit yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Foto akımlarını toplamak için jonksiyonun her iki tarafına metal kontaklar yerleştirilmiştir. Hücrenin ön yüzü, yansıtmayı minimum seviyede tutacak ve mümkün mertebe çok miktarda ışığı yutacak anti yansıtıcı bir kaplama ile kaplıdır. Ayrıca mekanik koruma için en dış yüzeyi koruyucu bir cam ile kapalı olup, bu cam saydam bir yapıştırıcı ile sisteme tutturulmuştur. AKIM Cam kaplama Anti-yansıtıcı Saydam yapıştırıcı Üst kontak n- tipi yarı iletken elektron p- tipi yarı iletken delik Alt kontak Şekil 2. Bir fotovoltaik hücrenin katmanları 2.2. Fotovoltaik Hücrelerde I-V Karakteristiği ve Maksimum Güç Bir fotovoltaik hücreye ilişkin akım-gerilim ilişkisi aşağıdaki gibi çizilebilir. Şekil 3. te gösterilen A noktası, maksimum gücün elde edildiği noktadır.

21 4 Isc Imax A 3 Akım (A) Vmax 20 Voc 25 Gerilim (V) Şekil 3. Bir fotovoltaik hücrenin I-V karakteristiği Fotovoltaik hücreler doğru akım ürettiklerinden bir panelden yüke aktarılan güç ifadesi, P V I şeklindedir. Bu güç ifadesi kullanılarak Şekil 4. de bir güneş paneline ait akım-gerilim ve aynı panele ait güç-gerilim karakteristiği üzerinde maksimum güç noktası (MGN) gösterilmiştir (Volker, 2005). P max I mgn MGN V mgn Şekil 4. Fotovoltaik panele ait I V ve P V karakteristikleri üzerinde maksimum güç noktası Şekilden de görüldüğü gibi bir fotovoltaik panelden belirli bir akım-gerilim noktasında maksimum güç alınabilmektedir. Sistemden maksimum gücü elde edebilmenin iki önemli ölçütü vardır. i.) Eğer sistem herhangi bir kontrol işlemi yapılmaksızın çalıştırılır ise, bu durumdaki çalışma noktası, yükün I-V karakteristiği ile kaynağın I-V karakteristiğinin kesiştiği nokta

22 olur. Yani kaynak maksimum güç noktasında sürekli olarak çalışmaz. Çünkü kaynağın maksimum güç noktası gün içerisinde sürekli olarak değişir. Bu değişime yükünde değişimi ilave edilir ise, sistem doğal halinde MGN noktasında çalışmaz. Bu durum maksimum güç izleme sistemi ile giderilebilir. ii.) İkinci olarak kaynağın P-V karakteristiği üzerindeki MGN noktası panele gelen güneş radyasyonun dik bileşen büyüklüğü ile orantılıdır. Yani panelin normali ile güneş ışınımlarının arasındaki açı sıfıra ne kadar yakın ise, MGN noktası o oranda büyüyecektir. Kısaca güneş takip sistemlerinin fotovoltaik panele monte edilmesi ile güneş ışınımlarından maksimum fayda sağlanmış olacaktır Maksimum Güç İzleme Sistemi(MGİS) Güneş panellerinden maksimum güç aktarımı yapabilmek için yapısında kontrol edilebilir bir DC-DC dönüştürücü barındıran sistemlere ihtiyaç duyulur. Panelleri, yük veya akümülatör gerilimlerinden bağımsız kılan bu kontrollü arabirime maksimum güç İzleme sistemi (MGİS) denir. Maksimum güç izleme sistemlerinin temel amacı, panel üzerine düşen ışınım seviyesinde panelden elde edilebilecek maksimum gücün yüke veya depolama sistemine aktarılmasıdır. Şekil 4. ten de görüldüğü gibi bir fotovoltaik panelden sadece belirli bir akım-gerilim noktasında maksimum güç alınabilmektedir. Bir fotovoltaik panele ait maksimum güç noktası, güneşten gelen ışınım, ortam sıcaklığı vb. gibi şartlara bağlı olduğundan bu nokta değişkendir. Şekil 5. te örnek bir fotovoltaik panelin farklı ışınımlar altında I-V karakteristiği üzerinde maksimum güç noktaları gösterilmiştir (Salas vd. 2006).

23 MAKSİMIUM GÜÇ NOKTASI (MGN) MGN MGN MGN Şekil 5. Fotovoltaik panelin farklı ışınımlar altında I V karakteristiği ve maksimum güç noktaları Güneş panellerinin I-V karakteristiği üzerine gelen ışınıma bağlı olarak her ışınım değeri için farklılık gösterir. Bu durumda her bir farklı I-V karakteristiği için farklı maksimum güç noktaları söz konusudur. Maksimum güç noktasını değişken kılan bir diğer faktör ise sıcaklıktır. Şekil 6. da farklı sıcaklık seviyelerinde panele ait akım-gerilim karakteristiği ve bu karakteristik üzerinde maksimum güç noktaları gösterilmiştir. MGN MGN MGN I V Şekil 6. Üç farklı sıcaklık seviyesinde fotovoltaik hücreye ait I V karakteristiği ve maksimum güç noktaları

24 Sıcaklık artışı güneş panellerinin çalışmalarına olumsuz etkimekte ve verimlerini düşürmektedir. Akım-gerilim karakteristiklerine dikkat edilirse ışınımın akım üzerinde, sıcaklığın ise gerilim üzerinde etkin olduğunu söylenebilir (Salas vd. 2006). Maksimum güç izlemesi yapan sistemler, güneşten gelen ışınım ve sıcaklık gibi faktörler nedeniyle maksimum güç noktası değiştiğinden, panelden maksimum verimin alınabilmesi için maksimum güç noktasının daima takip edilmesini sağlayan ve fotovoltaik sistemi bu noktada çalıştıran bir elektronik devredir. Güneş takip sistemi gibi mekanik bir yapıya sahip değildirler; ancak güneş takip sistemleri ile birlikte kullanılabilirler. MGİS ler güneş panellerinin sürekli maksimum güç noktasında çalışmasını sağlayarak maksimum güç aktarımını sağladıkları gibi, her zaman maksimum güç aktarımı sağladığından ihtiyaç duyulan aynı enerji miktarı için kullanılacak olan güneş panellerinin sayısının azalmasına yol açarak maliyetlerin de azalmasını sağlamaktadırlar. Fotovoltaik yapılar ile yük veya akümülatör grupları arasındaki güç aktarımındaki uyumsuzluğu gidermek üzere birçok devre yapısı oluşturulmuştur. Birçok MGİS yapısında bir DC-DC dönüştürücü veya anahtarlamalı güç kaynağı (AGK) bulundurmakta ve fotovoltaik hücre ile yük arasında görev yapmaktadır (Salameh, 1988). MGİS ler de genelde yükseltici, alçaltıcı veya hem yükseltici hem de alçaltıcı olan anahtarlamalı güç kaynağı yapıları kullanılmakta ve bütün çeşitler açık çevrim veya kapalı çevrim bir kontrol devresi bulundurmaktadır (Batcheller, 1993). MGİS de bulunan anahtarlamalı güç kaynağı yapısı, yükün çalışmakta olduğu gerilimden bağımsız olarak fotovoltaik paneli maksimum gücün sağlandığı gerilimde çalıştırma görevini yerine getirmektedir. Geri

25 beslemeli kontrol devresi ise, çalışma durumuna göre giriş-çıkış gerilim oranlarını daima en uygun seviyede tutmaya çalışmaktadır. Şekil 7 de dönüştürücülü bir MGİS ye ait blok diyagramı gösterilmiştir (Batcheller, 1993). PV PANEL MGİS DC-DC DÖNÜŞTÜ- RÜCÜ YÜK GERİ BES. KONTROL D. Şekil 7. MGİS blok diyagramı

26 2.4. Güneş Takip Sistemi (GTS) Dünyamızın günlük ve yıllık hareketi nedeniyle güneşten yeryüzüne gelen ışınımların açısı değişmektedir. Dolayısı ile güneş pillerinden maksimum elektrik enerjisi elde edebilmek için, fotovoltaik sistemin güneş yörüngesini takip etmesi ile mümkündür. Güneş yörüngesini takip edip ışınımlardan maksimum seviyede faydalanmayı amaçlayan bu sisteme güneş takip sistemi (GTS) denir. Güneş takip sistemine sahip olmayan fotovoltaik yapılar ışınım yoluyla ulaşan bu enerjiden belirli bir seviyenin üstünde faydalanamazlar. Bu nedenle, bu proje ile GTS ye sahip olan fotovoltaik yapıların böyle bir sisteme sahip olmayan yapılardan daha verimli oldukları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Günümüzde kullanılmakta olan düzlemsel fotovoltaik güneş panelleri genel olarak dört farklı biçimde yerleştirilmektedir. E.) PANELLERIN SABIT EĞIM AÇISIYLA KONUMLANDIRILMASI Bu tür konumlandırma, Şekil 8. de gösterildiği gibi panelin kuzey güney doğrultusu üzerine sabit bir eğim açısıyla, kuzey yarım kürede ise güneye, güney yarım kürede ise kuzeye yönlendirilmesiyle sağlanır (Batman, 1991). Sabit eğimli güneş panelleri bulundukları bölgenin enlem açısından farklı eğimlerle yerleştirilebilmektedir.

27 Şekil 8. Güneş panelinin sabit açılı konumlandırılması f.) Sabit Panellerin Yansıtıcılarla Birlikte Kullanımı Sabit eğimli, hareketsiz paneller ışınım alma oranını arttırmak üzere yansıtıcı yapılar ile birlikte kullanılabilmektedir (Şekil 9.). Böylelikle güneşten gelen direkt ışınımlar ile yansıtıcı yapıdan yansıyan ışınımların toplamı panele etkimektedir. Etkiyen bu ışınımlar yansıtıcısız panellere göre daha fazla olduğundan bu yapılar yansıtıcısız panellere göre daha yüksek güç üretim yoğunluğuna sahiptir (Matsushima, 2002). Güneş Paneli Yansıtıcı Yatay Düzlem Eğim Açısı Şekil 9. Sabit panellerin yansıtıcı ile birlikte kullanımı g.) Panellerin Tek Eksende Dönebilir Şekilde Konumlandırılması Panellerin tek eksenli dönebilir şekilde konumlandırılması genelde Şekil 10. da gösterildiği gibi panellerin kuzey-güney doğrultusu üzerine sabit bir açı yaparak ve mekanizmanın paneli dönme ekseni etrafında (doğu-batı doğrultusunda) döndürebilecek şekilde dizayn edilmesiyle sağlanır (Gilbert, 2004).

28 Şekil 10. Güneş panellerinin tek eksende dönebilir şekilde konumlandırılması h.) Panellerin Çift Eksende Dönebilir Şekilde Konumlandırılması Panellerin çift eksenli dönebilir şekilde konumlandırılması Şekil 11. de gösterildiği gibi panellerin bir mekanizma sayesinde hem kuzey-güney doğrultusunda hem de doğu-batı ekseninde döndürebilecek şekilde dizayn edilmesiyle sağlanır. Şekil 11. Güneş panellerinin çift eksende dönebilir şekilde konumlandırılması 2.5. Fotovoltaik Sistemlerde Enerji Depolanması ve Süper Kondansatörler

29 Fotovoltaik sistemler genelde iki farklı çalışma durumuna sahiptir. Birinci çalışma durumunda, direkt yüke bağlı olarak yükü beslerken, ikinci çalışma durumunda, güneş panellerinden enerji elde edilemediği güneş ışınımının olmadığı zaman dilimlerinde sistemin enerji devamlılığının sağlanması için enerjinin depolanmasını sağlarlar. Elektrik enerjisinin depolanmasında yaygın olarak akümülatörler kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, akümülatörlerin yanı sıra, süper kondansatörlerinde kullanılması üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Süper kondansatör temel olarak elektrolitik kondansatörler yapısında olmasına rağmen içyapısında yapılan değişiklerle aynı hacimde çok daha büyük bir sığaya sahip olan bir enerji depolama aygıtıdır.

30 Doğru gerilim ile çalışmaları ve günümüzde gelişen teknolojisiyle enerji yoğunluklarının aküler seviyesine doğru artması nedeniyle alternatif bir enerji depolama aygıtı olarak fotovoltaik yapılarla kullanılması gündemde olan yapılardır. Akülerden en büyük avantajı dolma boşalma ömürlerinin yaklaşık 1000 kat fazla olması ve yüksek güç yoğunluğuna sahip olmasıdır. Buna karşın yüksek bir maliyeti vardır. Bunları maddeler halinde yazarsak, Güç yoğunluğu bataryalara göre oldukça yüksektir. Ömürleri (Dolma boşalma çevrimi) bataryalara göre çok fazladır. ( kez doldurulup boşaltılabilirler.) Pahalıdırlar. 3. PROJENİN SEKTÖRÜN İHTİYACINA UYGUN OLARAK DÜZENLENMESİ

31 Literatür ve prototip model üzerinde yapılan çalışmalar sonucu proje çıktılarının bir uygulama üzerinde gösterilmesinin daha uygun olacağı kanaati oluşmuştur. Örneğin güneş enerjili bir park aydınlatma aygıtını projede belirtilen sistemlerle destekleyerek proje sonucunda beklenen fayda ve katkıları daha net bir şekilde ortaya koymak mümkün olacaktır. Ayrıca bu durumda araştırma projesi belediye ve ilgili Şehir aydınlatma ve Enerji müdürlülüğü için sadece yazılı bilgilerde kalan bir proje olmaktan çıkıp sonuçları kullanılabilir bir çalışma olabilecektir. Bu nedenle, fotovoltaik yapılarda yukarıda bahsedilen verimliliği artırıcı yöntemler, gerçek uygulamadaki etkinliklerin belirlenmesi amacı ile dış aydınlatma mekânlarından park, bahçe aydınlatması için uygun olacağını düşündüğümüz bir aydınlatma düzeneği üzerinde uygulanmıştır. Bu amaçla; alçak basınçlı sodyum buharlı ve LED lerden oluşan bir park aydınlatma düzeneği oluşturulmuştur ve projenin nihai çıktıları oluşturulan bu aydınlatma aygıtı üzerinde uygulanmıştır. Bu şekilde Büyük Şehir Belediye ve ilgili sektör olan Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlülüğü için hem ekonomik ve hem de uygun kalitede aydınlatma sağlayan ve şebekeden bağımsız olarak çalışabilen bir aydınlatma düzeneği için gerekli düzenlemeler ve tavsiyeler ortaya konmuştur. 4. ÇÖZÜM YAKLAŞIMI 4.1. MGİS ve GTS İçin Çözüm Yaklaşımı MGİS Maksimum güç izleme sisteminin oluşturulması amacı ile Tepeye Tırmanma algoritması kullanılmıştır. Bu amaçla fotovoltaik sisteme deneme amaçlı gerilim artırımı ve azatlımı yapılır ve çıkış gücünde oluşan değişimlere bakılarak karar verilir. Bu algoritmada bir döngü süresinde aşağıdaki basamaklar adım adım uygulanır.

32 i. Çevrim içi süreyi değiştirerek N gerilim oranını değiştir. ii. iii. iv. Bir önceki çevrimde fotovoltak panelden alınan güç ile yeni çevrimde alınan güç değerini karşılaştır. Eğer bir önceki çevrimde alınan güç değeri yeni güç değerinden büyükse gerilimin artım veya azalım yönünü değiştir. Başa dönerek döngüyü tekrarla Şekil 12. de uygulanan algoritma doğrultusunda yapılan iterasyon sonucu güç noktasındaki değişim gösterilmiştir (Batcheller, 1993). P YENİ P ESKİ P YENİ P ESKİ N i Azalt P ESKİ N i Azalt P YENİ N i Azalt

33 P YENİ P ESKİ N i Artır P ESKİ P YENİ N i Artır Şekil 12. Tepeye tırmanma algoritması doğrultusunda yapılan iterasyon sonucu güç noktasındaki değişim Şekilden de görüldüğü gibi sistem, maksimum noktada çalışıyorsa dahi bu nokta etrafında salınım yaptırılarak maksimum güç izlenmesi yapılan bir metottur. Yapı olarak basit olduğu için çokça kullanılan bir yöntemdir. Bu metot güneş ışınımları değişiminin az olduğu sistemlerde avantajlı bir algoritmadır (He vd., 1998) GTS Güneş takip sisteminin yapılabilirliğini ortaya koymak üzere panellerin tek eksende dönebilir şekilde konumlandırılması ve kontrolüyle oluşan GTS oluşturulmuş ve sayısal olarak hareketsiz sabit panellerle karşılaştırılmıştır. Güç Kaynağı Kontrolör Gösterge Çıkış Katı Motor Algılayıcı

34 Güneş takip sistemine ait donanım yapısı temel olarak, güç kaynağı, algılayıcı, kontrolör, çıkış katı ve motor kısımlarından oluşmaktadır. Güç kaynağı, kontrolör ve motorun ihtiyacı olan enerjiyi sağlamak üzere tasarlanmış olan bir doğru akım kaynağıdır. Algılayıcı katında iki adet algılayıcı bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi, çalışma ortamının aydınlık mı, karanlık mı olduğuna karar veren ve kontrolöre dijital sinyal gönderen algılayıcı devredir. İkinci kısımda ise motorlar sayesinde konumlandırılma açısı değiştirilen bir LDR li (Light Dependent Resistance) fotometre ile ışık şiddeti bilgisi alınarak analog sinyal olarak kontrolöre ileten bir devre bulunmaktadır. Donanım yapısında bulunan bir diğer öğe olan çıkış katı ise kontrolörden aldığı sinyaller doğrultusunda adım (step) motorların çalışmasını sağlayan bir sürücü ve bu sürücüye ait çevre elemanlarından oluşmaktadır Fotovoltaik Beslemeli Aydınlatma Düzeneği İçin Çözüm Yaklaşımı Uygulamada, fotovoltaik panel beslemeli birçok aydınlatma düzeneği kullanılmıştır. Ancak mühendisler tasarım ve işletim esnasında birçok kısıt ve problem ile karşılaşmışlardır. Proje mühendislerinin dikkate aldıkları hususları aşağıda maddeler halinde sıralayabiliriz: i.) ii.) iii.) iv.) Ekonomiklik Uzun süre şebekeden bağımsız çalışabilirlik Yeterli düzeyde aydınlık seviyesi Çevreyle uyumlu şık ve makul bir tasarım Ekonomiklik ile ilgili hususlar genelde başlangıç, bakım onarım ve amortisman maliyetlerini içerir. Başlangıç maliyetlerini düşük tutmak için panel boyutu, enerji depolama sistemi ve yük gücü küçük tutulmaya çalışılır. Örneğin yük gücünü düşük tutmak amacı ile LED li aydınlatma armatürleri kullanılmaktadır. Ancak böyle bir durumda, karşımıza iki

35 problem çıkar. Birinci olarak panelin ve enerji depolama sisteminin küçük boyutlu seçilmesi ile enerji sürekliliğinin sağlanması ile ilgili problemler ortaya çıkar. İkinci olarak ise, yük gücünün küçültülmesi amacı için tercih edilen LED li armatürler ile yeterli seviyede aydınlık düzeyi elde edilememektedir. Sistemin kesintisiz bir şekilde şebekeden bağımsız olarak çalışabilmesi için üretim-tüketim dengesi en kötü şartlar için dikkate alınmalıdır. Bu amaçla yükün büyüklüğü ve güneş rejimi dikkate alınarak akü ve panelin boyutlandırılması önemlidir. Yeterli seviyede aydınlık seviyesi elde edebilmek için etkinlik faktörü yüksek olan ve ışık dağılımı düzgün olan aydınlatma aygıtları kullanılmalıdır. LED lerin etkinlik faktörü yüksektir, ancak dış aydınlatmada yaygın olarak kullanılan sodyum buharlı lambalardan yüksek değildir ayrıca ışık dağılımları da düzgün değildir. LED yerine klasik dış aydınlatma aygıtları kullanılmak istenirse, bu durumda doğru akımı alternatif akıma dönüştüren inverterlere ihtiyaç duyulur. Eğer bu armatürlerde düşük güçlü bir lamba kullanılmaz ise panel ve akü boyutunu oldukça büyük seçmek gerekiyor. Bu durumda ise çevreyle uyumlu ve şık bir tasarım yapmak oldukça zor olacağı gibi başlangıç maliyetleri de yükseltilmiş olur. Yukarıda özetlenen problemlere karşı çözüm adımlarımız aşağıda verilmiştir. Işık kalitesi iki aşamalı olarak kontrol edilmiştir. Bu amaçla LED ve alçak basınç sodyum buharlı lambalardan oluşan hibrit bir aydınlatma düzeneği tasarlanmıştır. Tasarlanan düzeneğin konsept çizimi Şekil 14. te verilmiştir. Bu düzeneğin çalışması şu şekildedir. Gün batımından itibaren gece saat a kadar alçak basınçlı SOX lamba çalışmaktadır. Gece dan gün doğumuna kadar

36 geçen zaman diliminde ise LED li aydınlatma devrededir. Böylece insanların gece aydınlatmasına en çok ihtiyaç duyduğu Gün batımıgece arası klasik aydınlatma kullanılarak yüksek ve düzgün dağılımlı aydınlık düzeyi elde edilmiş olmaktadır. Gece gün doğumu arasında ise daha düşük güç harcanarak ve aydınlatmanın sürekliliği sağlanmaktadır. SOX Lambanın Etrafında Konumlandırılmış LED li Kısım 35/55 W SOX Işık Kaynağı Şekil 14. LED ve alçak basınç sodyum buharlı hibrit aydınlatma aygıtının konsept çizimi (alttan görünüş) Gün boyunca güneş enerjisinden elde edilecek elektrik enerjisinin maksimum seviyede depolanmasını sağlayan MGİS sistemi tasarlanan aydınlatma düzeneğine dâhil edilmiştir. Böylece hem enerjinin sürekliliği sağlanmakta, hem de panel boyutu gereksiz yere büyük tutulmamaktadır. Güneş takip sistemi başlangıç ve işletim maliyetlerini çok artıracağından bu düzenekte uygulanmamıştır. 5. PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÇALIŞMALAR 5.1. Simülasyon Çalışmaları Süper Kondansatör-Akü Hibrit Enerji Depolama Sistemi Simülasyonu

37 Şebekeden bağımsız çalışan tüm fotovoltaik sistemler üretim tüketim dengesini sağlamak amacıyla bir enerji depolama sistemine ihtiyaç duyarlar. Aküler enerji depolama sistemleri arasında en çok tercih edilen elemanlar olup, kurşun asit aküler ise bunlar arasında başı çekmektedir. Kurşun asit bataryalar ile süper kondansatör-akü hibrit yapısının davranışı PV den beslenme durumu için simule edilmiştir ve olası avantajları tartışılmıştır. Bu amaçla oluşturulan simulasyon devreleri aşağıda verilmiştir. Şekil 15. Matlab ortamında modellenmiş olan PV bazlı Süper Kondansatör-Akü Hibrit Enerji Depolama Sistemi Şekil 15. te maskelenmiş olarak verilen PV model detayı şekil 16. da verilmiştir.

38 Şekil 16. Matlab simulink ortamında modellenmiş olan PV model 5.2. Prototip Bir Sistem Üzerinde MGİS ve GTS Uygulaması ve Sonuçları Projede belirtilen Güç takip sistemi ve Maksimum güç izleme sistemine ait, model bir deney seti oluşturulmuştur. GTS için prototip uygulaması şekil 16. da, MGİS için blok şeması prototip uygulaması şekil 17. de gösterilmiştir.

39 Şekil 17. GTS prototip uygulaması Panel DC-DC Dönüştürücü Akümülatör Kontrolör Güç Kaynağı Gösterge Geri Besleme Şekil 18. MGİS blok şeması prototip uygulaması 30 Watt gücünde bir fotovoltaik güneş paneline ait yer düzlemine ve panele gelen ışınımları ve elektriksel çıkış gücünü farklı topolojiler için gösteren grafikler aşağıda verilmiştir. Not: Üst taraftaki grafikler, panel yüzeyine ve yer düzlemine ulaşan ışınımları alt taraftaki grafikler ise panelden alınan elektriksel gücü göstermektedir. Sarı kısımlar : Panel yüzeyine gelen güneş ışınımı Kırmızı çizginin altı: Yer düzlemine ulaşan güneş ışınımı

40 Sabit Panel (GTS yok) ve MGİS yok Sabit Panel (GTS yok) ve MGİS var GTS var(tek Eksen) MGİS yok

41 GTS var(tek Eksen) MGİS var GTS var(çift Eksen) MGİS yok GTS var(çift Eksen) MGİS var

42 Farklı Topolojilerde Panel Çıkış Güçleri 5.3. Fotovoltaik Beslemeli Hibrit Aydınlatma Düzeneği Uygulaması ve Değerlendirmesi Bu projede uygulaması yapılan LED ve 35/55W güçlerindeki alçak basınç sodyum buharlı hibrit aydınlatma sisteminin ışık kalitesi iki aşamalı olarak kontrol edilmiştir. Bu amaçla oluşturulan röle kartının prensip şeması şekil 19 da verilmiştir.

GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ

GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ DENEY 1 GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ YENİLEBİLİR ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUAR YRD. DOÇ. DR. BEDRİ KEKEZOĞLU DENEY 1 GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİ 1. GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ Dünyamızın en büyük enerji kaynağı olan

Detaylı

BÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV)

BÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV) BÖLÜM 2. FOTOOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (P) Fotovoltaik Etki: Fotovoltaik etki birbirinden farklı iki malzemenin ortak temas bölgesinin (common junction) foton radyasyonu ile aydınlatılması durumunda

Detaylı

Güneş Enerjisinden Maksimum Enerji Sağlayarak Bir Binanın Aydınlatılması ve Isıtılması. Dr. Sinan Pravadalıoğlu

Güneş Enerjisinden Maksimum Enerji Sağlayarak Bir Binanın Aydınlatılması ve Isıtılması. Dr. Sinan Pravadalıoğlu Güneş Enerjisinden Maksimum Enerji Sağlayarak Bir Binanın Aydınlatılması ve Isıtılması Dr. Sinan Pravadalıoğlu info@taesenerji.com Yüksek verim ile Elektrik Enerjisi elde edebilmek için Maksimum Güç noktasının

Detaylı

GÜNEŞ PANELLERİNİN ÜRETİM KAPASİTESİNİ ARTTIRACAK GÜNEŞİ TAKİP EDEBİLEN GÜNEŞ PANEL SİSTEMİNİN PROTOTİPİ

GÜNEŞ PANELLERİNİN ÜRETİM KAPASİTESİNİ ARTTIRACAK GÜNEŞİ TAKİP EDEBİLEN GÜNEŞ PANEL SİSTEMİNİN PROTOTİPİ GÜNEŞ PANELLERİNİN ÜRETİM KAPASİTESİNİ ARTTIRACAK GÜNEŞİ TAKİP EDEBİLEN GÜNEŞ PANEL SİSTEMİNİN PROTOTİPİ Birol Arifoğlu Sabri Çamur Esra Kandemir Beşer Ersoy Beşer Elektrik Mühendisliği Bölümü Kocaeli

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY Y. Doç. Dr. Nur BEKİROĞLU Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI İ ç e r i k Genel bilgi ve çalışma ilkesi Güneş pili tipleri Güneş pilinin elektriksel

Detaylı

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PANELLERİNDE GTS VE MGTS KULLANARAK VERİMLİLİĞİN ARTTIRILMASI

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PANELLERİNDE GTS VE MGTS KULLANARAK VERİMLİLİĞİN ARTTIRILMASI YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PANELLERİNDE GTS VE MGTS KULLANARAK VERİMLİLİĞİN ARTTIRILMASI Elektrik Müh. İsmail NAKİR F.B.E. Elektrik Mühendisliği Anabilim Dalı

Detaylı

ÖZEL EGE LİSESİ GÜNEBAKAN PANELLER

ÖZEL EGE LİSESİ GÜNEBAKAN PANELLER ÖZEL EGE LİSESİ GÜNEBAKAN PANELLER HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Eren Ege AKAR Atlas Ferhat HACIMUSALAR DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Nilüfer DEMİR İZMİR 2016 İÇİNDEKİLER 1.Projenin amacı...2 2. Giriş...2 3.Sonuçlar...5

Detaylı

PV PANELLERİN YAPISI VE PANELLERDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNE SICAKLIĞIN ETKİSİ

PV PANELLERİN YAPISI VE PANELLERDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNE SICAKLIĞIN ETKİSİ PV PANELLERİN YAPISI VE PANELLERDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNE SICAKLIĞIN ETKİSİ Taner ÇARKIT Elektrik Elektronik Mühendisi tanercarkit.is@gmail.com Abstract DC voltage occurs when light falls on the terminals

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI FOTOVOLTAİK PANELLERİN ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMLERİ DERSİN ÖĞRETİM

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY Y. Doç. Dr. Nur BEKİROĞLU Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI Elektrik Üretim Sistemleri Elektrik Üretim Sistemleri Elektrik Üretim Sistemleri

Detaylı

Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa

Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa Fotovoltaik Sistemlerde Değiştir Gözle ve Artan İletkenlik Algoritmalarının Karşılaştırılması Comparison of P&O and Incremental Conductance Algorithms for Photovoltaic Systems Yunus Emre KESKİN 1, Mustafa

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 7: Fotovoltaik Sistem Tasarımı Fotovoltaik Sistemler On-Grid Sistemler Off-Grid Sistemler Fotovoltaik Sistem Bileşenleri Modül Batarya Dönüştürücü Dolum Kontrol Cihazı Fotovoltaik

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 5: Fotovoltaik Hücre Karakteristikleri Fotovoltaik Hücrede Enerji Dönüşümü Fotovoltaik Hücre Parametreleri I-V İlişkisi Yük Çizgisi Kısa Devre Akımı Açık Devre Voltajı MPP (Maximum

Detaylı

LED LER VE AYDINLATMA

LED LER VE AYDINLATMA WIN FAZ II PANEL TÜYAP - BÜYÜKÇEKMECE LED LER VE AYDINLATMA 19 Mart 2011 Cumartesi Prof. Dr. Sermin ONAYGİL İTÜ Enerji Enstitüsü Giriş Aydınlatma: tüketilen toplam elektrik enerjisi içindeki payı - ~%20

Detaylı

FOTOVOLTAIK HÜCRELERIN YAPıSı VE ÇALıŞMA PRENSIPLERI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI

FOTOVOLTAIK HÜCRELERIN YAPıSı VE ÇALıŞMA PRENSIPLERI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI Güneş enerjisinden doğrudan elektrik enerjisi üretmek için güneş hücreleri (fotovoltaik hücreler) kullanılır. Güneş hücreleri yüzeylerine gelen güneş

Detaylı

EES 487 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI DÖNEM PROJELERİ 2013 Doç.Dr.Mutlu BOZTEPE 28.11.2013

EES 487 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI DÖNEM PROJELERİ 2013 Doç.Dr.Mutlu BOZTEPE 28.11.2013 EES 487 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI DÖNEM PROJELERİ 2013 Doç.Dr.Mutlu BOZTEPE 28.11.2013 Genel kurallar: 1. Dönem projeleri aşağıda verilen konulardan seçilecektir. Bu konular dışında proje önermek

Detaylı

GÜNEŞ TAKĐP SĐSTEMĐ (2-YÖNLÜ) SOLAR TRACKING SYSTEM (2-WAY)

GÜNEŞ TAKĐP SĐSTEMĐ (2-YÖNLÜ) SOLAR TRACKING SYSTEM (2-WAY) GÜNEŞ TAKĐP SĐSTEMĐ (2-YÖNLÜ) SOLAR TRACKING SYSTEM (2-WAY) Serkan ĐŞCAN, Sinop Üniversitesi, SĐNOP Rahmi KARAYEL, Sinop Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Elektrik Bölümü, SĐNOP Ziya Ozan Özcan, Sinop Üniversitesi

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 11. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 11. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 11. HAFTA İçindekiler G.E.S Kullanılan Bileşenler Sistemin Tasarımı Fotovoltaik (Solar) Paneller Akü Sistemi Akü Şarj Regülatörü

Detaylı

SOLAREX İSTANBUL Güneş Enerjisi & Teknolojileri Fuarı

SOLAREX İSTANBUL Güneş Enerjisi & Teknolojileri Fuarı SOLAREX İSTANBUL Güneş Enerjisi & Teknolojileri Fuarı MONO KRİSTAL FOTOVOLTAİK MODÜLLERİN SICAKLIK KATSAYILARINA GENEL BAKIŞ Dr. Ertan ARIKAN GTC Dış Ticaret Organize Sanayi Bölgesi Adıyaman İçindekiler

Detaylı

Giriş DÜZCE ŞARTLARINDA BİR KONUTUN ENERJİ İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İÇİN EN UYGUN SİSTEMİN BELİRLENMESİ VE KURULUMU

Giriş DÜZCE ŞARTLARINDA BİR KONUTUN ENERJİ İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İÇİN EN UYGUN SİSTEMİN BELİRLENMESİ VE KURULUMU Proje Başlığı : DÜZCE ŞARTLARINDA BİR KONUTUN ENERJİ İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İÇİN EN UYGUN SİSTEMİN BELİRLENMESİ VE KURULUMU Proje No : 2013.06.03.173 Yürütücü Araştırmacı Araştırmacı

Detaylı

Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması

Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması Özay CAN, Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik/Elektronik Mühendisliği Kapsam Giriş Hibrit Sistem ve Güç

Detaylı

FOTOVOLTAİK SİSTEM DENEY FÖYÜ

FOTOVOLTAİK SİSTEM DENEY FÖYÜ T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNOLOJĠ FAKÜLTESĠ ENERJĠ SĠSTEMLERĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ FOTOVOLTAİK SİSTEM DENEY FÖYÜ Ders: Yenilenebilir Enerji Kaynakları Ders Sorumlusu: Doç. Dr. İsmail Polat Eylül

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI

GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI Canan Perdahçı Kocaeli Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Vezirçiftliği, İzmit Perdahci@kou.edu.tr Özet: Ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınmasının

Detaylı

AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri

AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri U : AC girişteki efektif faz gerilimi f : Frekans q : Faz sayısı I d, I y : DC çıkış veya yük akımı (ortalama değer) U d U d : DC çıkış gerilimi, U d = f() : Maksimum

Detaylı

OFF-GRID veya STAND-ALONE INVERTER NEDİR?

OFF-GRID veya STAND-ALONE INVERTER NEDİR? ON-GRID veya GRID-TIE INVERTER NEDİR? On-Grid solar fotovoltaik sistem, şebekeye bağlı (paralel) bir sistem anlamına gelir. Güneş enerjisi kullanılabilir olduğu zaman, sistem şebekeye güneş tarafından

Detaylı

Solar PV Paneller Genel Bilgi

Solar PV Paneller Genel Bilgi Solar PV Paneller Genel Bilgi PV paneller güneş enerjisi solar elektrik sistemlerinin en önemli bileşenleridir. Solar PV paneller sayesinde güneş enerjisi DC (doğru akım) elektriğe dönüştürülür. Bir PV

Detaylı

YAKIT PİLİ DENEY SETİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

YAKIT PİLİ DENEY SETİ TEKNİK ŞARTNAMESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ LABORATUVARINA ALINACAK DENEY SETLERİ ŞARTNAMELERİ YAKIT PİLİ DENEY SETİ TEKNİK ŞARTNAMESİ 1. Genel Açıklamalar Deney setindeki tüm parçaların; en az 2(iki) yıl garantisi ve en az

Detaylı

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ 13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Akım Ölçülmesi-Ampermetreler 2. Gerilim Ölçülmesi-Voltmetreler Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar: Ölçü aletlerinin seçiminde yapılacak ölçmeye

Detaylı

Deney no;1 Deneyin adı; Güneş pilinin ürettiği gerilimin ölçülmesi. Deney bağlantı şeması;

Deney no;1 Deneyin adı; Güneş pilinin ürettiği gerilimin ölçülmesi. Deney bağlantı şeması; DENEYLER 81 Deney no;1 Deneyin adı; Güneş pilinin ürettiği gerilimin ölçülmesi. 1- Güneş pilini uygun koşullar varsa güneş ışığına çıkarınız. (Mümkün olmaması durumunda yapay ışık sistemi (projektör) kullanınız.

Detaylı

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Güneş Pillerinin Yapısı ve Elektrik Üretimi Güneş Pillerinin Yapımında Kullanılan Malzemeler Güneş Pilleri ve Güç Sistemleri PV Sistemleri Yardımcı

Detaylı

Hacettepe Üniversitesi, Fotovoltaik Çalıştayı III

Hacettepe Üniversitesi, Fotovoltaik Çalıştayı III EKIM 2017 Saha Performans Ölçümlerinde Inverterlerin Rolü Hacettepe Üniversitesi, Fotovoltaik Çalıştayı III Fatih YILMAZ, Teknik Satış Destek Mühendisi ABB Elektrik / EPPE-Solar ABB TRIO 50.0-TL-OUTD MPPT

Detaylı

Doç. Dr. Ersan KABALCI. AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi

Doç. Dr. Ersan KABALCI. AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi 6. Bölüm Şebeke Bağlantıları ve Şebeke Giriş-Çıkışları Doç. Dr. Ersan KABALCI 1 AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi Giriş Elektrik şebekesinin bulunmadığı yerleşimden uzak bölgelerde enerji ihtiyacını

Detaylı

Fotovoltaik Panel Gücüne Etki Eden Çalışma Parametrelerinin Araştırılması

Fotovoltaik Panel Gücüne Etki Eden Çalışma Parametrelerinin Araştırılması Fotovoltaik Panel Gücüne Etki Eden Çalışma Parametrelerinin Araştırılması Yusuf Işıker, Bülent Yeşilata ve Hüsamettin Bulut Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü, Şanlıurfa yusuf47@harran.edu.tr

Detaylı

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ Dersİ 9

ENERJİ YÖNETİMİ Dersİ 9 ENERJİ YÖNETİMİ Dersİ 9 ELEKTRİK ENERJİSİNDE VERİMLİLİK, AYDINLATMADA ENERJİ TASARRUFU Prof. Dr. Ayten ONURBAŞ AVCIOĞLU E-mail: onurbas@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları

Detaylı

Küçük Rüzgar Türbini ve PV Güç Sistemi Modellemesi

Küçük Rüzgar Türbini ve PV Güç Sistemi Modellemesi Küçük Rüzgar Türbini ve PV Güç Sistemi Modellemesi CENGİZ Kadir 1 ER Enver 2 SUDA Cemil 3 METİN Bengül 4 TOPÇUOĞLU Kıvanç 5 BAŞDAĞ Hüseyin 6 1,2 Muğla Sıtkı Koçman Ün., Muğla M.Y.O., Elektronik ve Otomasyon

Detaylı

AKÜ ŞARJ REDRESÖRLERİ

AKÜ ŞARJ REDRESÖRLERİ MONOFAZE GİRİŞ: GEMTA GRR1000-LH Serisi redresörler, elektrik şebekelerinde, telefon santrallerinde ve benzeri yerlerde DC gerilim ihtiyacını karşılama ve aküleri tam şarjlı olarak tutmakta kullanılırlar.

Detaylı

Eğitim Amaçlı Güneş Pili Sisteminin Kurulması Ve Kayseri Şartlarında Performansının Ölçülmesi

Eğitim Amaçlı Güneş Pili Sisteminin Kurulması Ve Kayseri Şartlarında Performansının Ölçülmesi 188 Eğitim Amaçlı Güneş Pili Sisteminin Kurulması Ve Kayseri Şartlarında Performansının Ölçülmesi Kemal ATİK Erciyes Üniversitesi, Mustafa Çıkrıkçıoğlu MYO, Elektrik ve Enerji Bölümü ÖZET Anahtar Kelimeler:

Detaylı

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI Mustafa Orçun ÖZTÜRK mustafaozturk@kosbi.org.tr ÖZET Günümüzde fosil yakıtlarının sonunun gelecek olması maliyetlerinin fazla olması ve

Detaylı

Onur ELMA TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği

Onur ELMA TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği 1 TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI SMART HOME LABORATORY FOR SMART GRID INFRASTRUCTURE IN TURKEY Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Sunan Onur ELMA 2

Detaylı

KOCAELİ BÖLGESİ SOKAK AYDINLATMALARINDA LED ARMATÜR KULLANIMININ ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE MALİYETİNE ETKİSİ

KOCAELİ BÖLGESİ SOKAK AYDINLATMALARINDA LED ARMATÜR KULLANIMININ ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE MALİYETİNE ETKİSİ KOCAELİ BÖLGESİ SOKAK AYDINLATMALARINDA LED ARMATÜR KULLANIMININ ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE MALİYETİNE ETKİSİ E. Mustafa YEĞİN 1, M. Zeki BİLGİN 1 1 Kocaeli Üniversitesi, Elektrik Mühendisliği Bölümü, Umuttepe

Detaylı

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Optik Sensörler Üzerine düşen ışığa bağlı olarak üstünden geçen akımı değiştiren elemanlara optik eleman denir. Optik transdüserler ışık miktarındaki değişmeleri elektriksel

Detaylı

Hazırlayan: Tugay ARSLAN

Hazırlayan: Tugay ARSLAN Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları

Detaylı

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04 İNÖNÜ ÜNİERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖL. 26 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 26-04. AMAÇ: Üç-faz sincap kafesli asenkron

Detaylı

Mobile Surveillance Vehicle

Mobile Surveillance Vehicle Tecnical Specificca ons OIS is a mobile system which enables to observed related area. How it Works? Thanks to its highly productive solar panels, according to high ef ciency panelling can serve the purpose

Detaylı

10. ÜNİTE ENERJİ İLETİM VE DAĞITIM ŞEBEKELERİ

10. ÜNİTE ENERJİ İLETİM VE DAĞITIM ŞEBEKELERİ 10. ÜNİTE ENERJİ İLETİM VE DAĞITIM ŞEBEKELERİ KONULAR 1. Elektrik Enerjisi İletim ve dağıtım Şebekeleri 2. Şebeke Çeşitleri 10.1. Elektrik Enerjisi İletim ve dağıtım Şebekeleri Elektrik enerjisini üretmeye,

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Onur GÜNAY, 2 Yiğit GÜLMEZ, 3 Oğuz ATİK 1 Araş.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir, onur.gunay@deu.edu.tr

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ RÜZGAR GÜCÜ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 1. HAFTA 1 İçindekiler Rüzgar Enerji Sistemlerine Giriş Rüzgar

Detaylı

ELEKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DENETİMLİ SENKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI

ELEKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DENETİMLİ SENKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI 5. luslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13 15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye LKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DNTİMLİ SNKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI DSIGN OF A PI CONTROLLD SYNCRONOS DC-DC CONVRTR

Detaylı

FOTOVOLTAİK GÜÇ DESTEKLİ MİKRO SULAMA SİSTEMİ PROJESİ-2: SİMÜLASYON ÇALIŞMASI

FOTOVOLTAİK GÜÇ DESTEKLİ MİKRO SULAMA SİSTEMİ PROJESİ-2: SİMÜLASYON ÇALIŞMASI FOTOVOLTAİK GÜÇ DESTEKLİ MİKRO SULAMA SİSTEMİ PROJESİ-2: SİMÜLASYON ÇALIŞMASI Ümran ATAY 1, Yusuf IŞIKER 2 ve Bülent YEŞİLATA 2 1GAP Toprak Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa

Detaylı

SİVİL DENİZCİLİK İÇİN ENERJİ ÇÖZÜMLERİ

SİVİL DENİZCİLİK İÇİN ENERJİ ÇÖZÜMLERİ SİVİL DENİZCİLİK İÇİN ENERJİ ÇÖZÜMLERİ Çevre dostu, düşük maliyetli ve güvenli! Bugün, denizcilik endüstrisinin pil için gereksinimleri bunlar. Sıkı düzenlemeler ve artan performans beklentileri, üreticileri

Detaylı

ENERJİ DEPOLAMA SUNUMU MESUT EROĞLU

ENERJİ DEPOLAMA SUNUMU MESUT EROĞLU ENERJİ DEPOLAMA SUNUMU MESUT EROĞLU 15360027 ENERJİ DEPOLAMAYI ZORUNLU KILAN NEDENLER Modern enerji sistemleri arz güvenirliği, Sistem stabilitesinin sağlanması, Enerji kaynaklarının daha verimli kullanılması,

Detaylı

FOTOVOLTAİK SİSTEMLERDE MAKSİMUM GÜÇ NOKTASI İZLEYİCİSİNİN VERİMLİLİĞE ETKİSİ

FOTOVOLTAİK SİSTEMLERDE MAKSİMUM GÜÇ NOKTASI İZLEYİCİSİNİN VERİMLİLİĞE ETKİSİ FOTOVOLTAİK SİSTEMLERDE MAKSİMUM GÜÇ NOKTASI İZLEYİCİSİNİN VERİMLİLİĞE ETKİSİ Mehmet Ali Özçelik 1, A.Serdar Yılmaz 2 ozcelik@gantep.edu.tr, asyilmaz@ksu.edu.tr 1 Gaziantep Meslek Yüksekokulu, Elektrik

Detaylı

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,

Detaylı

DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER Deneyin Amacı

DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER Deneyin Amacı DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER 3.1. Deneyin Amacı Yarım ve tam dalga doğrultucunun çalışma prensibinin öğrenilmesi ve doğrultucu çıkışındaki dalgalanmayı azaltmak için kullanılan kondansatörün etkisinin

Detaylı

Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa

Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa Eleco 214 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 214, Bursa Bulanık Mantık Tabanlı MGNT Sistem Performansının Ani ve Yavaş Değişen Güneş Radyasyonu Koşullarında

Detaylı

PWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde,

PWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, PWM DOĞRULTUCULAR PWM Doğrultucular AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, - elektronik balastlarda, - akü şarj sistemlerinde, - motor sürücülerinde,

Detaylı

GÜNEŞ ENERJĐSĐYLE HĐDROJEN ÜRETĐMĐ Kim. Müh. Serdar ŞAHĐN / Serkan KESKĐN

GÜNEŞ ENERJĐSĐYLE HĐDROJEN ÜRETĐMĐ Kim. Müh. Serdar ŞAHĐN / Serkan KESKĐN GÜNEŞ ENERJĐSĐYLE HĐDROJEN ÜRETĐMĐ Kim. Müh. Serdar ŞAHĐN / Serkan KESKĐN 1. GĐRĐŞ Güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretilmesi işlemi, çeşitli alanlarda uygulanmıştır. Fakat güneş enerjisinin depolanması

Detaylı

Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri

Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Elektrik gücünü yüksek verimli bir biçimde kontrol etmek ve formunu değiştirmek (dönüştürmek) için oluşturlan devrelere denir. Şekil 1 de güç girişi 1 veya 3 fazlı AA

Detaylı

LED AYDINLATMA. 2. LED Aydınlatmanın Avantajları Nedir ve Aydınlatmada Neden Led Kullanılmalı?

LED AYDINLATMA. 2. LED Aydınlatmanın Avantajları Nedir ve Aydınlatmada Neden Led Kullanılmalı? LED AYDINLATMA 1. LED Nedir? 2. LED Aydınlatmanın Avantajları Nedir ve Aydınlatmada Neden Led Kullanılmalı? 3. LED Aydınlatma Uygulamaları 4. Örnek LED Aydınlatma Uygulaması ve Sağladığı LED NEDİR? LED,

Detaylı

Elektrostatik Elektrik Alan Elektrik Akı Kondansatör. Kaynak : Serway-Beichner Bölüm 23, 24, 26

Elektrostatik Elektrik Alan Elektrik Akı Kondansatör. Kaynak : Serway-Beichner Bölüm 23, 24, 26 Elektrostatik Elektrik Alan Elektrik Akı Kondansatör Kaynak : Serway-Beichner Bölüm 23, 24, 26 İndüksiyon Nötr Maddenin indüksiyon yoluyla yüklenmesi (Bir yük türünün diğer yük türüne göre daha fazla olması)

Detaylı

ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR?

ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR? ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR? Elektrodinamik sisteme göre çalışan transformatör, elektrik motorları gibi cihazlar şebekeden mıknatıslanma akımı çekerler. Mıknatıslanma akımı manyetik alan varken şebekeden

Detaylı

Doküman No: KK-PS R2-TR CODESEC PS120 GÜÇ KAYNAĞI ÜNİTESİ KURULUM VE KULLANICI KILAVUZU. Doc: KK-PS R2-TR

Doküman No: KK-PS R2-TR CODESEC PS120 GÜÇ KAYNAĞI ÜNİTESİ KURULUM VE KULLANICI KILAVUZU. Doc: KK-PS R2-TR Doküman No: KK-PS120-0117-R2-TR CODESEC PS120 GÜÇ KAYNAĞI ÜNİTESİ KURULUM VE KULLANICI KILAVUZU Doc: KK-PS120-0117-R2-TR DİZİN TEKNİK ÖZELLİKLER... 3 1. GENEL AÇIKLAMA... 4 2. TANIMLAR... 4 3. KURULUM,

Detaylı

Simulink Ortamında Pv Modul Simülasyonu Araç Kutusunun Oluşturulması

Simulink Ortamında Pv Modul Simülasyonu Araç Kutusunun Oluşturulması Simulink Ortamında Pv Modul Simülasyonu Araç Kutusunun Oluşturulması Turab Selçuk, Ahmet Alkan KSU Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü Kahramanmaraş turabselcuk@ksu.edu.tr aalkan@ksu.edu.tr Ve Pvsystem

Detaylı

FOTOVOLTAİK ENERJİ DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE PARÇALI GÖLGELENME DURUM ANALİZİ

FOTOVOLTAİK ENERJİ DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE PARÇALI GÖLGELENME DURUM ANALİZİ FOTOVOLTAİK ENERJİ DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE PARÇALI GÖLGELENME DURUM ANALİZİ Murat ÜNLÜ Sabri ÇAMUR Birol ARİFOĞLU Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Umuttepe Yerleşkesi,

Detaylı

ÜÇ-FAZ SENKRON MAKİNANIN SENKRONİZASYON İŞLEMİ VE MOTOR OLARAK ÇALIŞTIRILMASI DENEY 324-06

ÜÇ-FAZ SENKRON MAKİNANIN SENKRONİZASYON İŞLEMİ VE MOTOR OLARAK ÇALIŞTIRILMASI DENEY 324-06 ĐNÖNÜ ÜNĐERSĐTESĐ MÜHENDĐSĐK FAKÜTESĐ EEKTRĐK-EEKTRONĐK MÜH. BÖ. ÜÇ-FAZ SENKRON MAKİNANIN SENKRONİZASYON İŞEMİ E MOTOR OARAK ÇAIŞTIRIMASI DENEY 4-06. AMAÇ: Senkron jeneratörün kaynağa paralel senkronizasyonu

Detaylı

DENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü

DENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü DENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü DENEYİN AMACI 1. Elektromanyetik rölelerin çalışmasını ve yapısını öğrenmek 2. SCR kesime görüme yöntemlerini öğrenmek 3. Bir dc motorun dönme yönünü kontrol

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ VE FOTOVOLTAİK PİLLER SAADET ALTINDİREK 2011282004

GÜNEŞ ENERJİSİ VE FOTOVOLTAİK PİLLER SAADET ALTINDİREK 2011282004 GÜNEŞ ENERJİSİ VE FOTOVOLTAİK PİLLER SAADET ALTINDİREK 2011282004 GÜNEŞİN ÖZELLİKLERİ VE GÜNEŞ ENERJİSİ GÜNEŞİN ÖZELLİKLERİ Güneşin merkezinde, temelde hidrojen çekirdeklerinin kaynaşmasıyla füzyon reaksiyonu

Detaylı

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri 2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda

Detaylı

DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ

DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ Diyot, yalnızca bir yönde akım geçiren devre elemanıdır. Bir yöndeki direnci ihmal edilebilecek kadar küçük, öbür yöndeki dirençleri ise çok büyük olan elemanlardır. Direncin

Detaylı

DA DEVRE. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı ANALIZI

DA DEVRE. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı ANALIZI DA DEVRE Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı ANALIZI BÖLÜM 1 Temel Kavramlar Temel Konular Akım, Gerilim ve Yük Direnç Ohm Yasası, Güç ve Enerji Dirençsel Devreler Devre Çözümleme ve Kuramlar

Detaylı

Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications

Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications Optik Modülatörlerin Analizi ve Uygulamaları Analysis of the Optical Modulators and Applications Gizem Pekküçük, İbrahim Uzar, N. Özlem Ünverdi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü Yıldız Teknik

Detaylı

Yarıiletken devre elemanlarında en çok kullanılan maddeler;

Yarıiletken devre elemanlarında en çok kullanılan maddeler; 1.. Bölüm: Diyotlar Doç.. Dr. Ersan KABALCI 1 Yarı iletken Maddeler Yarıiletken devre elemanlarında en çok kullanılan maddeler; Silisyum (Si) Germanyum (Ge) dur. 2 Katkı Oluşturma Silisyum ve Germanyumun

Detaylı

5.5. GÜNEŞİ İZLEYEN KOLLEKTÖRE AİT BENZETİM PROJESİ

5.5. GÜNEŞİ İZLEYEN KOLLEKTÖRE AİT BENZETİM PROJESİ 5.5. GÜNEŞİ İZLEYEN KOLLEKTÖRE AİT BENZETİM PROJESİ Prof. Dr. Asaf VAROL avarol@firat.edu.tr Güneşi yatayda ve dikeyde, yani sağa-sola ve aşağı-yukarı hareket etmesini sağlayarak, tam olarak izlemesini

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI FOTOVOLTAİK PANELLERİN ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMLERİ DERSİN ÖĞRETİM

Detaylı

EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ. 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak.

EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ. 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ: 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. 2. Bu eş potansiyel çizgileri kullanarak elektrik alan çizgilerinin

Detaylı

1. Diyot Çeşitleri ve Yapıları 1.1 Giriş 1.2 Zener Diyotlar 1.3 Işık Yayan Diyotlar (LED) 1.4 Fotodiyotlar. Konunun Özeti

1. Diyot Çeşitleri ve Yapıları 1.1 Giriş 1.2 Zener Diyotlar 1.3 Işık Yayan Diyotlar (LED) 1.4 Fotodiyotlar. Konunun Özeti Elektronik Devreler 1. Diyot Çeşitleri ve Yapıları 1.1 Giriş 1.2 Zener Diyotlar 1.3 Işık Yayan Diyotlar (LED) 1.4 Fotodiyotlar Konunun Özeti * Diyotlar yapım tekniğine bağlı olarak; Nokta temaslı diyotlar,

Detaylı

Akıllı Şebekelerde Enerji Depolama Çözümleri 27.04.2015

Akıllı Şebekelerde Enerji Depolama Çözümleri 27.04.2015 Akıllı Şebekelerde Enerji Depolama Çözümleri 27.04.2015 Prof. Dr. Engin ÖZDEMİR KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLĞİ BÖLÜMÜ E-mail: eozdemir@kocaeli.edu.tr İÇERİK: ENERJİ

Detaylı

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. 5. Yiğit, demir bir bilyeyi aşağıdaki gibi eğik tutup, el feneri yardımı ile karşıdan ışık gönderiyor.

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. 5. Yiğit, demir bir bilyeyi aşağıdaki gibi eğik tutup, el feneri yardımı ile karşıdan ışık gönderiyor. İTE 1. ÜN ER M İ S MEV İM VE İ OYANUS MASTER FEN BİİMERİ TAR ÖMEZ TEST - 1 1. Defne, başlangıç sıcaklıkları aynı olan özdeş 2. metal levhalar ve ışık kaynaklarını kullanarak levhalar üzerindeki birim yüzeye

Detaylı

Ders 2- Temel Elektriksel Büyüklükler

Ders 2- Temel Elektriksel Büyüklükler Ders 2- Temel Elektriksel Büyüklükler Yard.Doç.Dr. Ahmet Özkurt Ahmet.ozkurt@deu.edu.tr http://ahmetozkurt.net Yük Elektriksel yük maddelerin temel özelliklerinden biridir. Elektriksel yükün iki temel

Detaylı

MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ

MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ Muhammed Aydın ARSLAN 16360007 İÇERİK Hidrojen Depolama Sistemleri Batarya Volan Süper Kapasitörler Süper İletken Manyetik Enerji Depolama HİDROJEN

Detaylı

Genel Aydınlatmada LED Teknolojileri

Genel Aydınlatmada LED Teknolojileri Genel Aydınlatmada LED Teknolojileri Prof. Dr. Aydınlatma Türk Milli Komitesi Başkanı İTÜ Enerji Enstitüsü, Enerji Planlaması ve Yönetimi A.B.D. Başkanı ISO AGİD Genişletilmiş Sektör Toplantısı LED Aydınlatmada

Detaylı

MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ

MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ 1. GĠRĠġ Endüstride kullanılan birçok ısı değiştiricisi ve benzeri cihazda ısı geçiş mekanizması olarak ısı iletimi ve taşınım beraberce

Detaylı

GÜNE ENERJ PV Sistemleri: PV uygulamaları

GÜNE ENERJ  PV Sistemleri: PV uygulamaları GÜNEŞ ENERJİSİ Güneşin enerjisini üç yolla kullanabiliriz, güneş enerjisi derken bu üçü arasındaki farkı belirtmek önemlidir: 1. Pasif ısı. Güneşten bize doğal olarak ulaşan ısıdır. Bina tasarımında dikkate

Detaylı

BÖLÜM 1. ASENKRON MOTORLAR

BÖLÜM 1. ASENKRON MOTORLAR İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...iv GİRİŞ...v BÖLÜM 1. ASENKRON MOTORLAR 1. ASENKRON MOTORLAR... 1 1.1. Üç Fazlı Asenkron Motorlar... 1 1.1.1. Üç fazlı asenkron motorda üretilen tork... 2 1.1.2. Üç fazlı asenkron motorlara

Detaylı

Şekilde görüldüğü gibi Gerilim/akım yoğunluğu karakteristik eğrisi dört nedenden dolayi meydana gelir.

Şekilde görüldüğü gibi Gerilim/akım yoğunluğu karakteristik eğrisi dört nedenden dolayi meydana gelir. Bir fuel cell in teorik açık devre gerilimi: Formülüne göre 100 oc altinda yaklaşık 1.2 V dur. Fakat gerçekte bu değere hiçbir zaman ulaşılamaz. Şekil 3.1 de normal hava basıncında ve yaklaşık 70 oc da

Detaylı

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PİLLERİ İÇİN GENEL AMAÇLI BİR MATLAB/SIMULINK GUI MODELİ

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PİLLERİ İÇİN GENEL AMAÇLI BİR MATLAB/SIMULINK GUI MODELİ FOTOVOLTAİK GÜNEŞ PİLLERİ İÇİN GENEL AMAÇLI BİR MATLAB/SIMULINK GUI MODELİ 1 Onur Ö. MENGİ 2 İsmail H. ALTAŞ 1,2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

Detaylı

COK-0240K Otomobil Elektrik Sistemi Deney Seti

COK-0240K Otomobil Elektrik Sistemi Deney Seti COK-0240K Otomobil Elektrik Sistemi Deney Seti Otomobil Elektrik Sistemi Deney Seti, gerçek bir otomobildeki elektrik tesisatını incelemeye, oluşturulacak arızaları gözlemlemeye uygun yapıdadır. Tüm modüller

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA İçindekiler 3. Nesil Güneş Pilleri Çok eklemli (tandem) güneş pilleri Kuantum parçacık güneş pilleri Organik Güneş

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 3. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 3. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 3. HAFTA İçindekiler 1.Nesil Güneş Pilleri Tek Kristalli Güneş Pilleri Çok Kristalli Güneş Pilleri 1. Tek Kristal Silisyum Güneş

Detaylı

3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü. Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR

3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü. Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR 3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR Endüstride çok yaygın olarak kullanılan asenkron motorların sürekli izlenmesi ve arızalarının en aza indirilmesi büyük önem kazanmıştır.

Detaylı

Güneş Pilleri İle Elektrik Üretiminde Kullanılan Evirici Tipleri ve Çok Seviyeli Evirici Kullanımı

Güneş Pilleri İle Elektrik Üretiminde Kullanılan Evirici Tipleri ve Çok Seviyeli Evirici Kullanımı Güneş Pilleri İle Elektrik Üretiminde Kullanılan Evirici Tipleri ve Çok Seviyeli Evirici Kullanımı Sule Özdemir 1 Engin Özdemir 2 1,2 Elektrik Eğitimi Bölümü, Teknik Eğitim Fakültesi, Kocaeli Üniversitesi,

Detaylı

Bölüm 8 FET Karakteristikleri

Bölüm 8 FET Karakteristikleri Bölüm 8 FET Karakteristikleri DENEY 8-1 JFET Karakteristikleri DENEYİN AMACI 1. JFET'in yapısını ve çalışma prensibini anlamak. 2. JFET karakteristiklerini ölçmek. GENEL BİLGİLER JFET in Yapısı ve Karakteristikleri

Detaylı

GÜNEŞ PANELLERİNDE TOPRAKLAMA VE YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ

GÜNEŞ PANELLERİNDE TOPRAKLAMA VE YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ GÜNEŞ PANELLERİNDE TOPRAKLAMA VE YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ Mustafa Kemal AVŞAROĞLU Radsan A.Ş. mavsaroglu@radsan.com.tr ÖZET Güneşler elektrik elde edilen sistemlerin en temel yapıtaşı güneş hücreleri

Detaylı

Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri

Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik sistemlerin güneş enerjisinden elektrik enerjisi ürettiğini bilmekteyiz. Ancak bu şekilde elektrik

Detaylı

AKE Bulaşık Yıkama Makinası Kontrol Kartı Kullanım Kılavuzu Dishwasher Controller User Manual TR EN

AKE Bulaşık Yıkama Makinası Kontrol Kartı Kullanım Kılavuzu Dishwasher Controller User Manual TR EN Bulaşık Yıkama Makinası Kontrol Kartı Kullanım Kılavuzu Dishwasher Controller User Manual Bulaşık Yıkama Makinası Kontrol Kartı Kullanım Kılavuzu (7 SEG SIMPLE YATAY TİP) AKE-BYM-102 Lütfen bu kullanım

Detaylı

Bir PV Modül ve Panel in Elde Edilmesi

Bir PV Modül ve Panel in Elde Edilmesi Bir P Modül ve Panel in Elde Edilmesi Tipik olarak bir P hücre 5-30 cm lik kare bir alana sahip olup, yaklaşık W lık güç üretir. Yüksek güçler elde edebilmek için birçok P hücre seri ve paralel olarak

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ VE ÖZELLİKLERİ Batur BEKİROĞLU Dr. Vatan TUĞAL Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Eğitimi Bölümü Göztepe, İstanbul

GÜNEŞ PİLLERİ VE ÖZELLİKLERİ Batur BEKİROĞLU Dr. Vatan TUĞAL Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Eğitimi Bölümü Göztepe, İstanbul Özet: Bu çalışmada güneş ışığının güneş pilleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Ayrıca güneş pillerinde temel yapıtaşlarını oluşturan kısa-devre akımı ( ), açık-devre gerilimi ( ) ve dolum faktörü (FF)

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1 Bu bölüm, çeşitli şekillerde birbirlerine bağlanmış bataryalar, dirençlerden oluşan bazı basit devrelerin incelenmesi ile ilgilidir. Bu tür

Detaylı